รูปแบบผังงาน

1. ผังงาน (Flowchart)
ผังงาน คือ การออกแบบวิธีการแก้ปัญหาของการเขียนโปรแกรมในลักษณะของแผนภาพและลูกศร ด้วย
สัญลักษณ์และทิศทางที่แน่นอน เป็นระบบ มองเห็นขั้นตอนการทางานได้ง่ายกว่าขั้นตอนวิธี นิยมใช้ประโยคสัญลักษณ์
หรือรหัสโปรแกรมที่เข้าใจง่ายเขียนไว้ในสัญลักษณ์ สาหรับรูปสัญลักษณ์แบบต่างๆ มีลักษณะเป็นสากลที่เข้าใจได้ตรงกัน
ซึ่งสถาบันมาตรฐานแห่งชาติอเมริกา (The American National Standard Institute, ANSI) เป็นผู้กาหนดเอาไว้ มี
รายละเอียดรูปแบบและความหมายที่ควรทราบ ดังนี้
สัญลักษณ์ที่ใช้ในการเขียนผังงาน
สัญลักษณ์ ชื่อเรียก ความหมาย
การทางานด้วยมือ
(manual operation)
แทนจุดที่มีการทางานด้วยแรงคน
การนาเข้าข้อมูล-ออกโดยทั่วไป
(general input/output)
แทนจุดที่จะนาเข้าหรือออกจากระบบคอมพิวเตอร์โดยไม่ระบุ
ชนิดของอุปกรณ์
จานบันทึกข้อมูล
(magnetic disk)
แทนจุดที่นาข้อมูลเข้าหรือออกจากโปรแกรมด้วยจานบันทึก
ข้อมูล
การนาข้อมูลเข้าด้วยมือ
(manual input)
แทนจุดที่จะนาเข้าข้อมูลด้วยมือ
การแสดงข้อมูล
(display)
แทนจุดที่แสดงข้อมูลด้วยจอภาพ
การทาเอกสาร
(document)
แทนจุดที่มีข้อมูลเป็นเอกสารหรือแสดงข้อมูลออกทาง
เครื่องพิมพ์
การตัดสินใจ
(decision)
แทนจุดที่จะต้องเลือกปฏิบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง
การปฏิบัติงาน
(process)
แทนจุดที่มีการปฏิบัติงานอย่างใดอย่างหนึ่ง
การเตรียมการ
(preparation)
แทนจุดกาหนดชื่อข้อมูลหรือค่าเริ่มต้นต่างๆ
การเรียกโปรแกรมภายนอก
(external subroutine)
แทนจุดเรียกใช้โปรแกรมย่อย ที่ไม่ได้อยู่ในโปรแกรมนั้น
การเรียกใช้โปรแกรมภายใน
(internal subroutine)
แทนจุดเรียกใช้โปรแกรมย่อย ที่อยู่ในโปรแกรมนั้น

2. ประโยชน์ของผังงาน
• ช่วยลาดับขั้นตอนการทางานของโปรแกรม และสามารถนาไปเขียนโปรแกรมได้โดยไม่สับสน
• ช่วยในการตรวจสอบ และแก้ไขโปรแกรมได้ง่าย เมื่อเกิดข้อผิดพลาด
• ช่วยให้การดัดแปลง แก้ไข ทาได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว
• ช่วยให้ผู้อื่นสามารถศึกษาการทางานของโปรแกรมได้อย่างง่าย และรวดเร็วมากขึ้น
วิธีการเขียนผังงานที่ดี
• ใช้สัญลักษณ์ตามที่กาหนดไว้
• ใช้ลูกศรแสดงทิศทางการไหลของข้อมูลจากบนลงล่าง หรือจากซ้ายไปขวา ยกเว้นมีการทางานแบบย้อนกลับ
• คาอธิบายในภาพควรสั้นกะทัดรัด และเข้าใจง่าย
• ทุกแผนภาพต้องมีลูกศรแสดงทิศทางเข้า - ออก
• ไม่ควรโยงเส้นเชื่อมผังงานที่อยู่ไกลมาก ๆ ควรใช้สัญลักษณ์จุดเชื่อมต่อแทน
• ผังงานควรมีการทดสอบความถูกต้องของการทางานก่อนนาไปเขียนโปรแกรม
การเรียงข้อมูล (sort) แทนจุดที่มีการเรียงข้อมูลใหม่ตามข้อกาหนด
ทิศทาง (flow line) แทนทิศทางขั้นตอนการดาเนินงานซึ่งจะปฏิบัติต่อเนื่องกันตาม
หัวลูกศรชี้
หมายเหตุ (annotation) แทนจุดที่แสดงรายละเอียดเพิ่มเติม หรือหมายเหตุของจุดต่างๆ
ที่แสดงในผังงานด้วยสัญลักษณ์ไม่ชัดเจน
การติดต่อทางไกล
(communication link)
แทนช่วงที่มีการติดต่อหรือย้ายข้อมูลด้วยระบบการติดต่อ
ทางไกล
จุดเชื่อมต่อ (connector) แทนจุดเชื่อมต่อของผังงานเมื่อใช้สัญลักษณ์เพื่อให้ดูง่าย
จุดเชื่อมต่อหน้ากระดาษ
(off page connector)
แทนจุดเชื่อมต่อของผังงานเมื่อใช้สัญลักษณ์เพื่อให้ดูง่าย
เริ่มต้นและลงท้าย
(terminal)
แทนจุดเริ่มต้นและลงท้ายของผังงานของโปรแกรมหลักและ
โปรแกรมย่อย