Book presentation Terra Reversa, 2016 Intro lecture OPEK, Leuven, 20-10-2016

1. Boekvoorstelling Terra Reversa: de
transitie naar rechtvaardige duurzaamheid
Peter Tom Jones & Vicky De Meyere
[OPEK-Leuven, 20 Oktober 2016]

2. Het principe van het voortschrijdend inzicht
OKT 2016 2
Analyse ecologische problematiek
– nadruk op “het probleem”
“DUURZAME ONTWIKKELING”
2006 2009 2016
TR/Jones & De Meyere

3. Het principe van het voortschrijdend inzicht
OKT 2016 3
Oplossingen
“TRANSITIE”
2006 2009 2016
TR/Jones & De Meyere
Analyse ecologische problematiek
– nadruk op “het probleem”
“DUURZAME ONTWIKKELING”

4. Het principe van het voortschrijdend inzicht
OKT 2016 4
Oplossingen voor
ecologische problematiek –
TR, 2016 – HOOP
2006 2009 2016
TR/Jones & De Meyere
Analyse ecologische problematiek
– nadruk op “het probleem”
“DUURZAME ONTWIKKELING”

5. Terra Reversa: transities meervoudig bekeken
OKT 2016 5TR/Jones & De Meyere

6. Terra Reversa, 2016: tekens van hoop
OKT 2016 6TR/Jones & De Meyere

7. Transitie van de fossiele, lineaire economie naar een
klimaatvriendelijke, circulaire, veerkrachtige economie
Figuur: VITO
OKT 2016 7TR/Jones & De Meyere

8. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
OKT 2016 8TR/Jones & De Meyere

9. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
OKT 2016 9TR/Jones & De Meyere

10. 3. Klimaatbeleid dubbelsporig succes
• “…limit planetary warming to well
below 2 °C, urging nations to
pursue an even stricter target, 1.5
°C”
• “Countries will assess their
progress towards reducing
emissions in 2018, and must
revisit their climate pledges every
five years, beginning in 2020”
• “The agreement creates a
transparent system for measuring,
reporting and verifying emissions”
3
OKT 2016 10TR/Jones & De Meyere

11. Stevige hoop op een versneld in werking
treden is inmiddels bevestigd 3
Status 27-9-2016: 60 landen ratificeerden klimaatverdrag (eerste grens
overschreden). Samen goed voor 48% emissies.
Status 5-10-2016: EU ratificeert verdrag & tweede grens bereikt (> 55% emissies)
– Verdrag gaat van kracht vanaf 4-11-2016
OKT 2016 11TR/Jones & De Meyere

12. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
OKT 2016 12TR/Jones & De Meyere

13. 4. Disinvestment-beweging wint heel snel aan
invloed
Om de opwarming te beperken tot maximum 2°C
moet de hoofdmoot van de fossiele
grondstofvoorraden (steenkool, aardolie, gas) in de
grond blijven
4
OKT 2016 13TR/Jones & De Meyere

14. > 500 pensioenfondsen, steden, religieuze groepen,
universiteiten, foundations  3,4 triljoen dollar “divested” 4
“Stranded assets”
OKT 2016 14TR/Jones & De Meyere

15. 5. Fossiele bedrijven gaan failliet… met
steenkoolsector voorop
• Steenkoolbedrijven :
o Peabody Energy, Arch Coal, …
• Schaliegas en -oliebedrijven
• Zelfs oliebedrijven doen het
slecht als gevolg van:
o Lage olieprijzen & steeds duurder
wordende ontginning
o Klimaatbeleid
o Afbouw subsidies (cf. G7,
Wereldbank, OESO, etc.)
(hoewel nog te traag!)
5
OKT 2016 15TR/Jones & De Meyere

16. 6. Hernieuwbare energie breekt helemaal
door (ondanks historisch lage olieprijzen en riante subsidies voor fossiele energie)
6
OKT 2016 16TR/Jones & De Meyere

17. Zelfs The Economist heeft het begrepen
OKT 2016 17TR/Jones & De Meyere

18. Bevestigd door het Amerikaanse Department
of Energy
OKT 2016 18TR/Jones & De Meyere

19. Jobs in de energiesector: cleantech versus
fossiel
[Bron:McKinsey 2012]
6
OKT 2016 19TR/Jones & De Meyere

20. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
OKT 2016 20TR/Jones & De Meyere

21. 8. Peer-to-peer economie (P2P) doet zijn
intrede
• P2P: economie waarin “gelijken” samen
produceren, consumeren en innoveren
• P2P in de virtuele sfeer:
o Open source (cf. Wikipedia, Linux) & Open
Access
• P2P in de fysieke productie en consumptie:
o Open design & fab labs
o Deeleconomie
• Coöperatie & delen: Weggeef- en
kringwinkels, auto- en fietsdelen
• [Oppassen voor commerciële
deelplatformen zoals Uber, Airbnb]
o Naar een postkapitalistische
productiewijze
8
OKT 2016 21TR/Jones & De Meyere

22. Conclusies
OKT 2016 22TR/Jones & De Meyere

23. Dank voor de aandacht!
OKT 2016 23TR/Jones & De Meyere