Gisteren met Terra Reversa te gast op het grote “ecologie en humanisme” debat van PXL en het VOC Hasselt met Rik Pinxten, Tobias Leenaert en Peter Tom Jones. Een bomvolle zaal met meer dan 200 participanten luisterden naar de discussie over hoe het humanisme van de 21e eeuw dringend een infusie aan ecologische inzichten en normen nodig heeft. Slides Peter Tom Jones, over de (moeilijke) relatie tussen ecologie en humanisme, zijn via deze link beschikbaar

1. Terra Reversa: van humanisme naar
ecocentrisme
Peter Tom Jones
Ecologie en humanisme; debat en navorming NCZ
29/11/2016
PXL-Congress - Elfde Liniestraat 23a (gebouw D) -
3500 Hasselt

2. Climate change, the mother of all problems
Eerst het slechte nieuws:
Over het Rockstromdiagram en het
klimaatprobleem
29/11/2016 Jones/TR 2

3. Planetaire
grenzen
worden
doorboord
Verdwijnen van habitat
Invasieve soorten
Opwarming aarde
…
Bron: WWF bewerking van J.
Rockström et al., Nature, 461, 2009
29/11/2016 Jones/TR 3

4. 29/11/2016 Jones/TR 4

5. Climate change, the mother of all problems
Van begrijpen naar
oplossingen vinden
29/11/2016 Jones/TR 5

6. Drie niveaus van problemen
Type probleem Tijdschaal Kenmerken
Low hanging fruit Onmiddellijk op te
lossen
Quasi win-win
Regimeverandering,
(bv. mobiliteit, energie,
voeding)
Middellange termijn
(10-30 jaar)
Vele winnaars, enkele
(machtige) verliezers:
transitieaanpak vereist:
low-carbon & circular
Metatransities in
landschap
(bv. groei-economie)
Lange termijn
(30-60 jaar)
Vele winnaars, vele
(machtige) verliezers:
metatransitie naar
postkapitalistische
economie
& nieuwe ethiek, voorbij
klassieke humanisme
29/11/2016 Jones/TR 6

7. Wat-ik-wil-waar-ik-wil-wanneer-ik-wil = recept
voor chaos
• Dominante ethiek faalt:
o Antropocentrisch-humanistisch perspectief, radicale
scheiding mens/natuur
o Sterk individueel gericht: “negatieve vrijheid”
o Korte termijn, lokaal perspectief: “hier en nu”
• Mondiaal economisch systeem
o Overschrijdt draagkracht aarde
o Veroorzaakt ongelijke verdeling: tussen en binnen
landen
o Is onrechtvaardig voor komende generaties
29/11/2016 Jones/TR 7

8. Dieperliggende oorzaken eco-crisis hebben
ook te maken met antropocentrische ethiek
Idem dito voor
klassieke
(vrijzinnig)
humanisme
Verheerlijking mens
 Homo destructor
Radicale
instrumentalisering
natuur & dieren
29/11/2016 Jones/TR 8

9. Terra Reversa: transities meervoudig bekeken
Postkapitalis-
tisch & andere
ethiek
29/11/2016 Jones/TR 9

10. Naar een ethiek van verbondenheid
• Behoefte aan een nieuwe ethiek:
aangepast aan “volle wereld”
• Prof. J. Haers – Lotsverbondenheid: “We
zijn onderling en van ons natuurlijk milieu
afhankelijk, dat op zijn beurt in hoge mate van ons
afhankelijk blijkt.”
• Noodzaak recontextualisering mens
• Principiële uitgangspunten voor een
nieuwe ethiek:
o Relatie mens/biosfeer: “one-planet living”
o Relatie tussen mensen & levenswijze: “fair
earth share”  “Rentmeesterschap”
29/11/2016 Jones/TR 10

11. Postkapitalisme, sociale rechtvaardigheid en
ethiek van verbondenheid?
29/11/2016 Jones/TR 11

12. Climate change, the mother of all problems
Pleidooi voor
pragmatisch radicalisme en
slimme tactiek
29/11/2016 Jones/TR 12

13. Terra Reversa, 2016: tekens van hoop
29/11/2016 Jones/TR 13

14. Tactische kwestie: secundarie voordelen van
een transitiebeleid
Voordelen hier en nu –
geen vrijbuiters
• Nieuwe jobs
• Daling energiefactuur
• Energie-, materialen- en
voedselautonomie
• Minder gezondheidskosten
• Aantrekken investeringen
• “GOED VOOR DE
PORTEMONNEE-
oplossingen”
Ifv koerswijziging op
hogere schaalniveaus
29/11/2016 Jones/TR 14

15. De (deel)transitie(s) is (zijn) volop bezig!
Figuur: VITO
29/11/2016 Jones/TR 15

16. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
29/11/2016 Jones/TR 16

17. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
29/11/2016 Jones/TR 17

18. 29/11/2016 Jones/TR 18

19. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
29/11/2016 Jones/TR 19

20. > 500 pensioenfondsen, steden, religieuze groepen,
universiteiten, foundations  3,4 triljoen dollar “divested” 4
“Stranded assets”
29/11/2016 Jones/TR 20

21. 5. Fossiele bedrijven gaan failliet… met
steenkoolsector voorop
• Steenkoolbedrijven :
o Peabody Energy, Arch Coal, …
• Oliebedrijven doen het slecht:
o Lage olieprijzen & dure ontginning
o Klimaatbeleid
o Afbouw subsidies (cf. G7,
Wereldbank, OESO, etc.)
5
29/11/2016 Jones/TR 21

22. 6. Hernieuwbare energie breekt helemaal
door (ondanks historisch lage olieprijzen en riante subsidies voor fossiele energie)
6
29/11/2016 Jones/TR 22

23. Zelfs The Economist heeft het begrepen
29/11/2016 Jones/TR 23

24. Dank voor de aandacht!
Alle recensies en interviews:
http://epo.be/uitgeverij/boekinfo_pers-reacties.php?isbn=9789462670822
29/11/2016 Jones/TR 24