Tổng hợp bài giảng siêu âm sản phụ khoa GS Michel Collet Nguồn: hinhanhykhoa.com

1. Tháng 10 2018
Michel COLLET
Giáo sư danh dự các trường đại học
Đại học Bretagne Occidentale - Brest
Các bất thường hình thái
của quý I thai kỳ

2. khảo sát hình thái sớm
• Các cấu trúc khảo sát:
– Đầu
– Vùng cổ sau
– Mặt thai nhi
– Ngực
– Bụng
– Các chi
– Cột sống
Phát hiện dị tật:
Tư vấn trung tâm chẩn đoán trước sinh
hinhanhykhoa.com

3. Khảo sát đầu thai nhi
• Hai mặt cắt khảo sát
ngang Đứng dọc
thực hiện từ tuần 11 đến 13 tuần 6 ngày

4. Mặt cắt ngang
1
2
2
1 : Vách trong suốt
2 : Đồi thị
Khe liên bán cầu (mũi tên đỏ)
Hội tụ của khe Bichat
(đường chấm)
Hai bán cầu não phải cân xứng
Thấy được cốt hóa xương sọ

5. Mặt cắt đứng dọc
• Tương tự với mặt cắt dùng để đo độ mờ da gáy
• Cho phép:
– Khảo sát các cấu trúc của hố sọ sau
– Đo bề dày lớp mờ da gáy
– Khảo sát xương mũi
– Khảo sát vùng cổ sau

6. Mặt cắt đứng dọc
Thân não (hình sao)
Não thất IV (hình tròn)
Bể lớn (hình tam giác)
Cliché P . Mace , E. Quarello
Gynécologie Obstétrique et Fertilité 44 (2016) 43-55
Đánh giá các cấu trúc của hố sọ sau

7. Độ dày lớp mờ da gáy

8. Xương chính mũi

9. Não thất IV và bể lớn
Não thất IV (khoang giới hạn bởi các dấu chấm)
Bể lớn (khoang giới hạn bởi các gạch nối)
Mặt cắt đứng dọc Mặt cắt ngang
Mặt cắt vành
P.Mace, E.Quarello
Analyse de la fosse postérieure fœtale lors de l’échographie du premier trimestre de la grossesse
Gynécologie Obstétrique et Fertilité 44 (2016) 43-55

10. Các bất thường phát hiện được
• Bất thường đường bờ sọ
– Vô sọ hoặc vô não
– Vô sọ
– Thoát vị não – màng não
– Hẹp sọ
• Não trước không phân chia thể thùy
• Não úng thủy
• Dày khoảng mờ da gáy và dị dạng bạch mạch
dạng nang
• Các dấu hiệu não gián tiếp của gai đôi cột sống
hinhanhykhoa.com

11. Bất thường đường bờ sọ
• Vô sọ hay vô não
– Không có nhu mô não phía trên ổ mắt, đôi khi có
thể có mô liên kết mạch máu

12. Thai vô não 13 tuần
Vô não Sọ não bình thường
hinhanhykhoa.com

13. Vô não
Không có vòm sọ và nhu mô não
Orbite
Không có các xương trán phía trên
bờ trên hốc mắt

14. Mặt cắt trán qua đầu thai nhi
Vô não Bình thường
Xương trán
Khớp trán
ổ mắt
Mũi
ổ mắt
hinhanhykhoa.com

15. Thai vô não tuần thứ 12-13

16. Bất thường đường bờ sọ
• Vô sọ
2
Exencéphalie
hinhanhykhoa.com

17. Thoát vị não – màng não
Thực hành siêu âm thai quý I
Coordonné par Philippe COQUEL, Jean-Philippe BAULT, Yves VILLE
Editions SAURAMPS médical
Clichés Jean-Philippe BAULT, page 191
Méningocèle

18. Hẹp sọ
Source
ApertCrouzon
hinhanhykhoa.com

19. Não nhỏ
Source

20. • Não trước không phân chia thể thùy Thể chủ yếu, dễ
phát hiện trên siêu âm khi thấy các hình ảnh:
– Một khoang não thất duy nhất, dạng hình móng ngựa
với cong lồi theo hướng trước sau
– Không có liềm não
– Hai đồi thị dính nhau
– Kèm theo các bất thường về mặt
Bất thường đường giữa
hinhanhykhoa.com

21. Bất thường đường giữa
• Não trước không phân chia thể thùy
1 2
Holoprosencéphalie alobaire
1 :Đồi thị dính nhau
2 : một khoang não thất duy nhất
2
1
Cliché : J.P Bault

22. Não trước không phân chia thể thùy
Một khoang não thất duy nhất và hai đồi thị dính nhau

23. Não trước không phân chia thể thùy
Thường kèm theo bất thường về mặt
Tật hai mắt gần nhau Dị tật vòi voi

24. Não úng thủy
Chẩn đoán được gợi ý từ sự thay đổi về vị trí và hình thái của đám rối
mạch mạc
V
V
Phần trước của não thất trống, không có
đám rối mạch mạc

25. Bất thường dạng nang ở hố sau

26. Nghi ngờ tật nứt đốt sống dạng mở
Dấu hiệu tuyến Dấu hiệu trái chanh Khe Bichat song song
Cliché : J.P Bernard
Cliché : P . MaceJ.P Bernard
Mặt cắt ngang

27. Bình thường
Nghi ngờ tật nứt đốt sống dạng mở
Bể lớn biến mất
Cliché P . Mace , E. Quarello
Gynécologie Obstétrique et Fertilité 44 (2016) 43-55
Thân não (hình sao)
Não thất IV(hình tròn)
Bể lớn(hình tam giác)
Lớp mờ da gáy (mũi tên đỏ)
Mặt cắt nghiêng
Nghi ngờ tật nứt đốt sống dạng mở

28. Hình ảnh nang trống âm nhiều thùy
Dày mô mềm vùng cổ với sự xuất hiện các hình khuyết nhỏ trống âm
Dị dạng bạch mạch dạng nang

29. Dày lớp mờ da gáy
Bình thường

30. MASTER 1
2010-2011
Sacs Jugulaires
• Bất thường mô mềm vùng cổ
Mặt cắt ngang Mặt cắt trán
Cours J.P BAULT
hinhanhykhoa.com

31. Phù mô mềm
• Phù lan tỏa
– Lớp phù nề mỏng toàn bộ bề mặt da
– Không có tràn dịch các khoang thanh mạc
• Hội chứng Bonnevie-Ullrich

32. Hội chứng Bonnevie-Ullrich
• Nhận biết phù toàn thân sớm
• Hội chứng thường gây tử vong trên thực tế
• Thường kèm theo thể lệch bội

33. Khảo sát mặt thai nhi
• Mặt cắt đứng dọc
– Tương tự với mặt cắt để khảo sát lớp mờ da gáy
• Mặt cắt trán

34. mặt cắt trán của khuôn mặt
Xương trán (F)
Khớp giữa trán ( )
Tầng trên
F F
Tầng giữa Tầng dưới
Hốc mắt
Mũi
Miệng
Cằm

35. Khe hở môi vòm miệng một bên
Mặt cắt trán Mặt cắt ngang
Thai 14 tuần (Docteur CHABAUD – Brest)

36. Khe hở môi vòm miệng
– quý I
Juin 2018

37. Pratique de l’échographie obstétricale au premier trimestre
Coordonné par Philippe COQUEL, Jean-Philippe BAULT, Yves VILLE
Editions SAURAMPS médical (page 203)
Clichés Jean-Philippe BAULT
Không có xương hàm dưới
Bất thường tầng dưới của mặt
Micro rétrognatismeTật cằm thụt

38. MASTER 1
2010-2011
Tật cằm thụt
• Extrémité céphalique Face
Di chứng Pierre Robin
Cours J.P BAULT

39. MASTER 1
2010-2011
Tật cằm thụt
Hội chứng não- xương sườn- xương hàm
• Extrémité céphalique Face
Cours J.P BAULT

40. • Xương lồng ngực
– Dễ nhận biết
Ngực
Clichés : J.P BAULT ( cours master 1 Paris)
Xương đòn Xương sườn

41. • Phổi hai bên(P) có hồi âm
• Tim ( C)
– Tần số tim cần được ghi nhận nếu có bất thường
– (CNEOF 2016)
– Có thể khảo sát 4 buồng tim từ tuần thứ 13 -14
Ngực

42. Bất thường vùng ngực
– Cấu trúc dạng nang trống âm, hình tròn hay
bầu dục, thành mỏng, giới hạn rõ, gợi ý kén
phế quản (K)
K
K
A
A : bắt đầu có phù toàn thân do chèn ép

43. MASTER 1
2010-2011
Tràn dịch màng phổi
Cours J.P BAULT

44. Thoát vị hoành trái
Hình ảnh dạ dày ở trên ngực
Không thấy dạ dày ở mặt cắt qua bụng
E
E
E
E : Dạ dày

45. Bất thường ngực
• Dị tật tim bẩm sinh
– Khảo sát tim không nằm trong danh mục những
phần cần khảo sát trong siêu âm quý I được
khuyến cáo bởi Ủy ban kỹ thuật quốc gia về siêu
âm
– Tuy nhiên một số dị tật bất thường có thể phát
hiện được như báo cáo của J P Bault
• Kênh nhĩ thất toàn phần
• Giảm sản thất trái

46. Khảo sát bụng thai nhi
• Thành bụng trước đóng
• Có dạ dày
• Có bàng quang
Hình ảnh trống âm hình tròn
Vị tri ở tiểu khung
Nằm dưới thành bụng trước
Trục lớn <6mm

47. Thoát vị ruột sinh lý
– Hiện diện một cấu trúc nhỏ có hồi âm ở vị trí dây
rốn cắm vào ổ bụng cho đến tuần thứ 12. Đường
kính cấu trúc này không vượt quá 6 mm
– Sự di chuyển trở lại vào trong ổ bụng của các quai
ruột thoát vị diễn ra muộn nhất vào 12 tuần 6
ngày ( CRL > 44 mm)

48. Thoát vị ruột sinh lý
– Sự di chuyển trở lại vào trong ổ bụng của các quai
ruột thoát vị diễn ra muộn nhất vào 12 tuần 6
ngày ( CRL > 44 mm)

49. Omphalocèle (thoát vị rốn)
– Cấu trúc dạng túi có hồi âm kích thước trên 10mm
nối với ổ bụng thai nhi ở vị trí cắm vào của dây rốn
1
1
1
1
1 : Omphalocèle
Mặt cắt ngang Mặt cắt ngang Mặt cắt đứng dọc

50. Bất thường thành bụng
1
2
1 : Omphalocèle
2 : Dày lớp mờ da gáy
Caryotype : Trisomie 21

51. Laparoschisis (hở thành bụng)
– Hình ảnh các tạng ( 1 ) trôi nổi tự do trong dịch ối.
Vị trí dây rốn cắm vào ổ bụng bình thường
1
13 SA
1

52. Các quai ruột tăng âm
Trisomie 21
Các quai ruột tăng âm ( 1 ) và dị dạng bạch mạch dạng nang ( 2 )
2
1

53. Bất thường tiết niệu
Bàng quang khổng lồ (đường kính > 8 mm) Tổn thương loạn sản thận

54. • 4 chi, mỗi chi có 3 phần
Khảo sát các chi
Chi dưới Chi trên

55. Bất thường các chi

56. • Khảo sát đường cong cột sống
Khảo sát cột sống

57. Bất thường cột sống
Bất thường đường cong cột sống
Tật nứt đốt sống
Thoát vị màng não tủy
13 SA

58. Di chứng dây rốn ngắn, hội chứng Limb-body
wall complex
– Thành bụng hoàn toàn mất cấu trúc bình thường, khó
nhận ra các cấu trúc khác nhau, thường kèm theo các biến
dạng cột sống

59. Song thai dính nhau 12 tuần