GS Clarisse - 11. Hinh anh cot song co va cot song nguc

Cét sèng (®èt sèng, ®Üa ®Öm, khèi khíp sau), khoang ngoµi mµng cøng
- BÖnh lý tho¸i hãa vµ/ hoÆc vi dÞ d¹ng micro - malformatives :
- §Üa ®Öm : tho¸t vÞ, ph×nh ®Üa ®Öm... chÌn Ðp ®Üa ®Öm rÔ sèng?
MÆt ®èt sèng : Gê viÒn th©n ®èt, æ khuyÕt x¬ng, Modic , má x¬ng, hÑp ®Üa ®Öm vµ lç tiÕp hîp
- Cung sau : tho¸i kho¸ khíp liªn mám sau, d©y ch»ng vµng ph× ®¹i, nang bao ho¹t dÞch
HÑp èng sèng bÈm sinh, ®a u mì ngoµi mµng cøng, cong cét sèng camptocormie
bÖnh tuû hay tho¸i ho¸ cét sèng cæ?
- yÕu tè thuËn lîi: dÞ d¹ng: thiÓu s¶n, dÝnh th©n ®èt sèng, chÊn th¬ng
- Nguyªn nh©n hoÆc hËu qu¶ rèi lo¹n h×nh th¸i: cøng cét sèng, vÑo, trît ra tríc hay sau
- U cét sèng, viªm ngoµi mµng cøng t©n s¶n:
- U ¸c tÝnh: di c¨n, u tuû myelome , lymphome
- U ¸c tÝnh t¹i chç: u nguyªn sèng chordome
- U lµnh tÝnh: u m¹ch x¬ng angiome, u nang ph×nh m¹ch, chondrome
. U x¬ng osteome , u nguyªn bµo x¬ng lµnh tÝnh
- Viªm cét sèng ®Üa ®Öm, viªm ngoµi mµng cøng nhiÔm khuÈn:
. NhiÔm khuÈn: c¸c vi khuÈn th«ng thêng, lao / bÖnh Pott
. Viªm inflammatoires : viªm ®a khíp d¹ng thÊp, viªm cét sèng dÝnh khíp
- Lo¹n s¶n: . Lo·ng x¬ng, nhuyÔn x¬ng osteomalacie
. Lo¹n s¶n ®iÓm cèt ho¸ dysplasie spondylo epiphysaire , bÖnh Scheuermann
. BÖnh de Paget , lo¹n s¶n x¬ x¬ng, u h¹t tÕ bµo ¸i toan...
(TriÖu chøng: chÈn ®o¸n c¸c xÑp th©n §S)
- Tô m¸u ngoµi mµng cøng
T¹o m¸u ngoµi tuû hematopoiese extramedullaire / bÖnh thalassemie
Cét sèng cæ, cét sèng ngùc
tæn th¬ng
ngoµi mµng cøng
dÊu hiÖu chÌn Ðp
. Tuû sèng
. RÔ sèng
37

Tuû sèng, mµng cøng vµ rÔ thÇn kinh
- Tæn th¬ng trong tuû:
- Viªm tuû . X¬ cøng m¶ng SEP, Viªm thÇn kinh tuû Devic , viªm tuû virus
. BÖnh Lyme
. Abces tuû
- ThiÕu vitamin: X¬ kÕt hîp cña tuû sclérose combinèe de la moelle / bÖnh Biermer
- U trong tuû, tuû óng thuû hydromyelie do u, viªm tuû do tia x¹
- BÖnh lý m¹ch m¸u: . Nhåi m¸u tuû
. Tô m¸u, dÞ d¹ng ®éng tÜnh m¹ch, u m¸u thÓ hang cavernome
- DÞ d¹ng: . DÞ d¹ng Chiari et hydromyelie
. Rçng tuû syringomyelie
. diastematomyelie , diplomyelie
- Tæn th¬ng ngoµi tuû:
- U d©y thÇn kinh, U ®¸m rèi thÇn kinh nevromes plexiformes
- U mµng n·o
- Di c¨n díi mµng nhÖn
- Lan trµn trong èng sèng cña c¸c u trung thÊt sau
- Tho¸t vÞ mµng n·o tñy ®o¹n ngùc
BÖnh lý tuû néi khoa
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
trong tuû
chÌn Ðp tuû
vµ / hoÆc rÕ sèng
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
Ngoµi tuû
chÌn Ðp tuû
hinhanhykhoa.com

- DÊu hiÖu l©m sµng
Cét sèng cæ CS ngùc CS th¾t lng
Héi chøng cét sèng: . ®au cæ . ®au lng . ®au th¾t lng
.. RÔ sèng : . ®au thÇn kinh cæ c¸nh tay . §au thÇn kinh liªn sên . §au thÇn kinh ®ïi, TK to¹
.. Tuû sèng : . LiÖt tø chi, b¸n liÖt tø chi . B¸n liÖt cøng . B¸n liÖt mÒm
mÊt c¶m gi¸c tø chi mÊt c¶m gi¸c chi díi mÊt c¶m gi¸c chi díi
Rèi lo¹n c¬ th¾t Rèi lo¹n c¬ th¾t Rèi lo¹n c¬ th¾t
(ø níc tiÓu) ( ø níc tiÓu ) ( t¸o bãn)
+ ®i tËp tÖnh kh«ng liªn tôc

- Th¨m kh¸m cËn l©m sµng:
- H×nh ¶nh : Xq thêng quy, IRM , scanner
- y häc h¹t nh©n : scintigraphie , PET scan ..
- nghiÖm ph¸p chøc n¨ng : ®iÖn c¬ ®å emg , ®o møc vËn ®éng potentiels èvoquès moteurs , somesthesiques
- xÐt nghiÖm sinh ho¸ : m¸u, dÞch n·o tuû : bilan viªm,
gi¶i phÉu bÖnh

CS cæ
L©m sµng
1 / héi chøng cét sèng
. ®au cæ
2 / héi chøng rÔ
. ®au ®¸m rèi TK çnh tay-
cæ
3 / héi chøng tuû
. MÊt c¶m gi¸c
. LiÖt tø chi
b¸n liÖt
. Rèi lo¹n c¬ th¾t
4 / héi chøng m¹ch m¸u
§M sèng nÒn:
. Chãng mÆt?
. drop attacks
. locked in syndrome
... Çc phèi hîp kh¸c
1/ ®au cæ
- võa ph¶i? Kh«ng cÇn C§HA
- §au nhiÒu, kh«ng ®ì khi ®iÒu trÞ, t¸i ph¸t?
. H×nh ¶nh
chØ lµm sau thíi h¹n 7 tuÇn
. Trõ : - chÊn th¬ng cæ
- cã ung th nguyªn ph¸t
- héi chøng nhiÔm trïng , SIDA ...
2/ Héi chøng rÔ: . §au thÇn kinh çnh tay-cæ C5 , C6 , C7 , C8
. Rèi lo¹n c¶m gi¸c
. Gi¶m vËn ®éng, teo c¬
F Netter
39

. ®au thÇn kinh c¸nh tay cæ do
chÌn Ðp
- ®au b¶o vÖ
Tho¸t vÞ ‘’ tuû ‘’ tho¸i ho¸ khíp liªn mám
. Th«ng tin gîi ý tæn th¬ng tõ tho¸i khíp liªn mám, ®Üa ®Öm, tho¸i
khíp vay mîn tõ mét hay nhiÒu rÔ sèng l©n cËn nhÊt.
. ®äc sä n·o khi:
®au trong vai vµ / hoÆc chi trªn
Jinkins

XQ thêng quy CS cæ
- ®au cæ, ®au d©y TK c¸nh tay-cæ
- kh«ng lµm tríc 6 tuÇn tiÕn triÓn
- trõ . chÊn th¬ng míi hay cò
. TiÒn sö ®Î bÊt thêng
. Nghi viªm CS ®Üa ®Öm
. DÊu hiÖu tæn th¬ng thÇn kinh khu tró
= 4 phim chôp t thÕ ®øng: nphiªng, th¼ng, 2 chÐo sau

2 phim chôp chÐo
F Netter
hinhanhykhoa.com

b¶n lÒ sä – cæ?
trong trêng hîp ®au khu tró
hoÆc vÑo ®Çu
- th¼ng ‘’miÖng h¸‘’ ?
- nghiªng tËp trung trung t©m?
Nghiªng ‘’®éng‘’ ?
chØ lµm khi ®au
khi ngöa hay ìn
HoÆc kiÓm tra sau chÊn th¬ng 1 tuÇn
TiÕp theo?

- tõ dèc nÒn clivus tíi ngùc 1
- kh«ng tiªm thuèc c¶n quang khi cã nghi ngê bëi l©m sµng vµ Xq thêng, khi cã tæn th¬ng
tho¸i ho¸
-Tiªm nÕu nghi u cét sèng hay viªm cét sèng ®Üa ®Öm
Scanner
IMAGERIE
. 1 / XQ thêng quy
. 2 / SCANNER hay IRM ?
- chÊn th¬ng míi hay cò = SCANNER
- tho¸t vÞ ®Üa ®Öm? Tho¸i ho¸ khíp? ....
- viªm cét sèng ®Üa ®Öm? di c¨n? ... = IRM ( sau ®ã, trong sè Ýt c¸c trêng hîp, bæ xung scanner)
- tÊt c¶ c¸c trêng hîp cã héi chøng rÕ hay héi chøng tuû
Cöa sæ hÑp Cöa sæ réng
41
hinhanhykhoa.com

- scanner 1 d·y ®Çu dß : dµy 2 mm , t¸i t¹o
- scanner ®a d·y ®Çu dß : - chôp : 130 l¸t, 1.3 mm , 35 gi©y
- läc x¬ng, läc phÇn mÒm
- t¸i t¹o 3 chiÒu
scanner ®a d·y ®Çu dß
uncarthrose

IRM
l©m sµng + XQ thêng
- Tho¸i khíp mám mãc uncarthrose
- hÑp èng sèng bÈm sinh
- hÑp èng sèng m¾c ph¶i
- BÖnh tuû do tho¸i ho¸ CS cæ
- u
viªm CS ®Üa ®Öm
- Tæn th¬ng tuû gai
1 - sagittal T1 SE 2 - sagittal T2 SE 3 - axial T2 * 4 - sagittal T2 STIR 5 - frontal T2 STIRhinhanhykhoa.com

- T2 * axial
Nghiªn cøu lç tiÕp hîp: kiÓm tra chÊt lîng h×nh ¶nh
... Cã thÓ cã nhiÔu trong trêng hîp
cã tho¸i khíp mám mãc hay khíp liªn mám sau:
lç tiÕp hîp kh«ng ®äc ®îc
- Nh vËy nÕu cÇn, T2 Spin Echo axial phô trî
ngay lËp tøc
¦u ®iÓm:
. Kh«ng cã nhiÔu
. 20 l¸t c¾t
Nhîc ®iÓm:
. Kh«ng ph©n biÖt ®îc chÊt x¸m vµ chÊt trÊng cña tuû gai
. Cã nhiÔu dßng ch¶y dÞch n·o tuû do TR dµi
( meme patient )

chuçi c¾t mÆt ph¼ng tr¸n an toµn
= chÈn ®o¸n nh÷ng tæn th¬ng ®Æc biÖt ngoµi trêng chôp
cã thÓ thùc hiÖn mét çch hÖ thèng hay
. Khi çc chuçi xung tríc b×nh thêng
. Khi ®au d©y TK cæ çnh tay C 8
... Héi chøng Pancoast Tobias ?
. ®au vai ph¶i
. BÖnh lý cña vai ph¶i
. Chó ý: nghiªn cøu tèt ®¸m rèi çnh tay
T1 gado Fat Sat
di c¨n x¬ng sên 1
43
hinhanhykhoa.com

IRM : cÊu tróc gi¶m tÝn hiÖu:
tho¸t vÞ ®Üa ®Öm? V«i ho¸ d©y ch»ng?
scanner :
v«i ho¸ d©y ch»ng
IRM sau ®ã hiÕm nhng co thÓ thªm scanner phô trî
T 1 T 2 SE
T 2 *
T 2 SE

IRM : l©m sµng + Xq thêng
- Tho¸i khíp mám mãc uncarthrose
- hÑp èng sèng bÈm sinh
- hÑp èng sèng m¾c ph¶i
- BÖnh tuû do tho¸i ho¸ CS cæ
- U cét sèng/ di c¨n
- Viªm CS ®Üa ®Öm
- Tán th¬ng tuû gai cã thÓ
T1 T2 STIR ( T2 SE ) T1 gado T2 * ( T2 STIR )
hoÆc T 1 gado fat sat
axial
- ®o¹n CS TL
T 2 STIR
‘’ xem hªt toµn bé CS gado
- Trêng nh×n 400 mm tèi ®a, bÒ dµy l¸t c¾t 3 mm
-B¾t ®Çu b»ng chuçi xung T2 STIR lªn nãn cïng vµ ®u«i ngùa.
-Tiªm gado sau chuçi xung T1 vµ 2 chuçi xung T2 : gado cã thÓ g©y gi¶m tÝn hiÖu mét tæn th¬ng t¨ng tÝn hiÖu T2 STIR
-- Thùc hiÖn xung T2 SE sau tiªm gado ®Ó lµm kÐo dµi thêi gian tõ lóc tiªm ®Õn lóc chôp chuçi T1 sau tiªm
- Chuçi c¾t frontale thêng lµm ë T2 STIR .; chuçi xung nµy cã thÓ thùc hiÖn sau tiªm gado
hinhanhykhoa.com

chôp tuû c¶n quang myelographie ? Chôp tuû c¶n quang scanner ?
Th¨m kh¸m cã thÓ ‘’bá‘’ nhê chäc dÞch n·o tuû
chØ ®Þnh ®Æc biÖt khi :
. Kh«ng cã IRM
. Vµ nghi ngê tæn th¬ng trªn scanner kh«ng tiªm c¶n quang
. bilan
cña mét chäc ®¸m rèi
... HoÆc IRM

bÖnh lý ngoµi mµng cøng
- bÖnh tho¸i ho¸ vµ dÞ d¹ng:
. 1 / tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ‘’mÒm‘’
. 2 / tho¸i ho¸ khíp mám mãc, tho¸i khíp liªn mÊu sau
. 3 / èng tuû hÑp bÈm sinh
. 4 / èng tuû hÑp m¾c ph¶i: . V«i ho¸ d©y ch»ng
. Lo¹n s¶n ®iÓm cèt ho¸ CS
. Trît th©n §S ra tríc, sau
. 5 / DÝnh §S , v« s¶n cuèng sèng ...
. 6 / trêng hîp ®Æc biÖt: cét sèng ngùc: tho¸t vÞ ®Üa ®Öm, tho¸i ho¸ khíp
- bÖnh lý kh¸c cña cét sèng vµ ®Üa ®Öm:
. 7 / chÊn th¬ng cét sèng
. 8 / u cét sèng/ viªm ngoµi mµng cøng: di c¨n, u lµnh tÝnh
. 9 / viªm cét sèng ®Üa ®Öm:
. NhiÔm khuÈn/ viªm ngoµi mµng cøng: bÖnh Pott , vi khuÈn th«ng thêng
. Viªm v« khuÈn: viªm ®a khíp d¹ng thÊp, viªm cét sèng dÝnh khíp
.10 / tô m¸u ngoµi mµng cøng, t¹o m¸u ngoµi tuû
bÖnh lý trong mµng cøng:
- ngoµi tuû : . 11 / u d©y TK, u mµng n·o...
-trong tuû : . 12 / u cña tuû sèng, SEP...
. 13 / n·o óng tuû hydromyelie ...
myelopathie
par
cervicarthrose
45
hinhanhykhoa.com

Tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ‘’mÒm‘’
scanner
hoÆc tèt h¬n lµ
IRM
T 2 , 3 mÆt ph¼ng

T1 T2 SE
T2 *
T2 STIR sagittal
= chuçi xung thø 4
gÇn nh lµm mét c¸ch hÖ thèng
... tÝn hiÖu ph©n biÖt c¸c tæn th¬ng:
Tho¸t vÞ ®i xuèng cña ®Üa ®Öm C5 – C6

®iÒu trÞ phÉu thuËt: can thiÖp Cloward
lÊy ®Üa ®Öm b»ng ®êng tríc + ghÐp tù th©n
+ cã thÓ ®Æt thªm nÑp vis

tho¸i ho¸ khíp ®Üa ®Öm, tho¸i ho¸ khíp liªn mám sau:
hÑp khe khíp, ®Æc x¬ng, má x¬ng
chó ý
. Tho¸i khíp mám mãc g©y tæn th¬ng rÔ sèng
. Khíp liªn mám sau cã híng ngang
... Tho¸i khíp g©y bÖnh do ph× ®¹i khèi khíp
47
Rèi lo¹n h×nh th¸i: cøng, gï
= yÕu tè thuËn lîi g©y nÆng thªm tho¸i ho¸ C
. Toµn bé c¸c ®Üa ®Öm gi¶m tÝn hiÖu trªn T2
. Ph×nh ®Üa ®Öm nhiÒu tÇng
Tho¸i khíp mám mãc

Tiªm thÈm ph©n lç tiÕp hîp
infiltration des foramens intervertebraux
. Díi scanner
. KÕt qu¶ thêng tèt

. N÷ trÎ, ®au cæ nhiÒukh«ng ®ì khi dïng thuèc gi¶m ®au th«ng thêng
. Xquang thêng quy: CS cæ qu¸ th¼ng, hÑp ®Üa ®Öm C5 - C6
. scanner : ph×nh nhÑ thÓ trung t©m ®Üa ®Öm C5 - C6 Ýt cã ý nghÜa
. IRM : . Tæn th¬ng viªm th©n §S c¹nh ®Üa ®Öm C5 - C6
. Tæn th¬ng t¬ng tù ‘’ Modic I ‘’ ( CS TL )
. Chñ yÕu lµ ®iÒu trÞ chèng viªm
Tæn th¬ng viªm mÆt khíp th©n ®èt vµ x¬ng xèp
T 1 T 2 SE T 2 STIR T 1 gado

T 2 SE T 2 STIR +++
T¬ng tù: ®au cæ kh«ng cã gi¸ trÞ / tæn th¬ng viªm khíp liªn mám sau
thêng nhÇm lÉn gi÷a
. T¨ng tÝn hiÖu cña phï x¬ng
trµn dÞch trong khíp
. Vµ t¨ng tÝn hiÖu cña mì
Xung cã ý nghÜa nhÊt
. Phï vµ trµn dÞch ®Òu t¨ng tÝn hiÖu
. Mì gi¶m tÝn hiÖu

hÑp èng sèng bÈm sinh
Vµ v«i ho¸ d©y ch»ng däc sau
Hêng ngang cña c¸c m¶nh sèng
G. Morvan
49

. hÑp èng sèng bÈm sinh ®o¹n cæ:
yÕu tè thuËn lîi chÝnh cña chÌn Ðp tuû hay rÔ sèng
. hÑp èng sèng m¾c ph¶i do tho¸t vÞ ®Üa ®Öm
. T¨ng tÝn hiÖu cña tuû

hÑp èng sèng bÈm sinh vµ m¾c ph¶i do v«i ho¸ d©y ch»ng däc sau
hinhanhykhoa.com

BÖnh NhËt B¶n: v«i ho¸ d©y ch»ng däc sau

Lo¹n s¶n ®Çu x¬ng ®èt sèng
. BÖnh bÈm sinh
. BÖnh nh©n kÝch thíc nhá, cæ ng¾n
. Thêng gÆp vÞ trÝ tæn th¬ng ë gi÷a C4 vµ C7
. §S ph¸t triÓn chiÒu tríc sau
. YÕu tè thuËn lîi g©y tho¸t vÞ ®Üa ®Öm do khiÕm khuyÕt viÒn gê §S
. thêng gÆp kÕt hîp hÑp èng tuû bÈm sinh
51

bÖnh tuû do tho¸i ho¸ CS cæ: ®iÒu trÞ phÉu thuËt
- c¾t th©n §S tríc? - c¾t m¶nh sèng sau?

Cét sèng cæ : bÖnh tho¸i ho¸ vµ dÞ d¹ng:
. 1 / tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ‘’mÒm‘’
. 2 / tho¸i ho¸ khíp mám mãc, tho¸i khíp liªn mÊu sau
. 3 / èng tuû hÑp bÈm sinh
. 4 / èng tuû hÑp m¾c ph¶i: . V«i ho¸ d©y ch»ng
. Lo¹n s¶n ®iÓm cèt ho¸ CS
. Trît th©n §S ra tríc, sau
. 5 / DÝnh §S , v« s¶n cuèng sèng ...
. 6 / trêng hîp ®Æc biÖt: cét sèng ngùc: tho¸t vÞ ®Üa ®Öm, tho¸i ho¸ khíp
BÖnh tuû do
tho¸i ho¸ §S cæ

Tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ngùc
cã v«i ho¸
scanner
®au lng
tho¸i khíp liªn mÊu sau
ngùc sau
T 1 T 2 SE

Cét sèng ( ®èt sèng, ®Üa ®Öm, khèi khíp sau ) , kho¶ng ngoµi mµng cøng
- bÖnh lý tho¸i ho¸vµ / hoÆc c¸c tiÓu dÞ d¹ng :
- U cét sèng, viªm ngoµi mµng cønge t©n s¶n :
- viªm cét sèng ®Üa ®Öm ,viªm ngoµi mµng cøng viªm v« khuÈn:
- lo¹n s¶n : . Lo·ng x¬ng, nhuyÔn x¬ng
- tô m¸u ngoµi mµng cøng
Cét sèng cæ, ngùc
53
- T¹o m¸u ngoµi tuû / thalassemie
T2 SE T1 gado

. BÖnh Lyme
. Abces tuû
- U mµng n·o
- Tho¸t vÞ mµng n·o tñy ®o¹n ngùc
BÖnh lý tuû néi khoa
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
trong tuû
chÌn Ðp tuû
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
Ngoµi tuû
chÌn Ðp tuû

bã vá gai
b¾t chÐo ( 80/100) ®i th¼ng ( 20/100)
bã . TiÒn ®×nh -gai
. rubro - gai
. tecto – gai
- héi chøng cét trô tríc : vËn ®éng / héi chøng th¸p
. LiÖt hoµn toµn hay kh«ng, dÊu hiÖu Babinski
. LiÖt hoµn toµn hay kh«ng tø chi
. BQ thÇn kinh
T 2 *

- Héi chøng cét trô sau : c¶m gi¸c
b¾t chÐo ®i th¼ng
. ®au
. Nh¹y c¶m
thèng nhiÖt
xóc gi¸c s©u
héi chøng Brown Sequard
F Netter

IRM : l©m sµng + Xq
- U cét sèng/ di c¨n
- Viªm CS ®Üa ®Öm
- Tán th¬ng tuû gai cã thÓ
T1 T2 STIR ( T2 SE ) T1 gado T2 * T2 STIR
hoÆc T 1 gado fat sat axial cã thÓ
nÕu b¾t thuèc ë T1 sagittal
- ®o¹n CS TL
T 2 STIR
‘’ xem hªt toµn bé
CS
gado
T 1
T 2 3 mÆt ph¶ng
55
- Tho¸i khíp mám
mãc uncarthrose
- hÑp èng sèng bÈm
sinh
- hÑp èng sèng m¾c
ph¶i
- BÖnh tuû do tho¸i
ho¸ CS cæ

-Trêng nh×n 400 mm tèi ®a, bÒ dµy l¸t c¾t 3 mm
-®é ph©n gi¶i kh«ng gi¶n kh«ng ®ñ nÕu trêng nh×n 500mm.
- B¾t ®Çu b»ng chuçi xung T2 STIR lªn nãn cïng vµ ®u«i ngùa. §Ó cÈn thËn nªn xem toµn bé èng sèng.
- Tiªm gado sau chuçi xung T1 vµ 2 chuçi xung T2 STIR: gado cã thÓ g©y gi¶m tÝn hiÖu mét tæn th¬ng t¨ng tÝn hiÖu T2
STIR
- Thùc hiÖn xung T2 SE sau tiªm gado ®Ó lµm kÐo dµi thêi gian tõ lóc tiªm ®Õn lóc chôp chuçi T1 sau tiªm
-C¾t ngang: T2*, kh«ng dïng T2 SE. Sù ph©n biÖt gi÷a chÊt tr¾ng vµ chÊt x¶mtªn T2* nhê sù gi¶m tÝn hiÖu cña mì.
-Chuçi c¾t frontale thêng lµm ë T2 STIR .; chuçi xung nµy cã thÓ thùc hiÖn sau tiªm gado

T 1 T 2 SE T1 gado
T 2 *
X¬ ho¸ m¶ng SEP
- Tæn th¬ng cét trô sau
tõ C1 tíi C 6
ë n÷ trÎ
- Tæn th¬ng tuû ®¬n ®éc 5 % : thÓ tuû gai cña SEP
tæn th¬ng tuû trong SEP tiÕn triÓn : 80 %
- XuÊt hiÖn ®ét ngét, b¸n cÊp hay tõ tõ
rèi lo¹n c¶m gi¸c thêng lu«n gÆp
rèi lo¹n vÊn ®éng, c¬ th¾t hiÕm h¬n

- 1 / IRM tuû gai : chØ ®Þnh do . C¸c dÊu hiÖu LS : héi chøng tuû ... Møc vËn ®éng, møc c¶m gi¸c
. XQ thêng quy ©m tÝnh
. Cã thÓ cã IRM sä n·o tríc ®ã chØ ra SEP
- trêng nh×n : tèi ®a 400 mm
cÇn kh¸m lÇn lît - ®o¹n TL vµ ®o¹n ngùc díi ( chØ lµm STIR sagittal )
: étude du cone terminal
- sau ®ã lµ ®o¹n cæ ngùc
- ®é dµy l¸t c¾t : tuû gai = 3 mm , bíc nh¶y 10 / 100 khi lµm STIR
cïng mÆt ph¼ng c¸c l¸t c¾t trªn c¶ 4 chuçi xung
- trªn thùc tÕ :
- ®o¹n ngùc TL : SAGITTAL : chuçi thø nhÊt: T2 STIR tõ T 8 tíi x¬ng côt
- ®o¹n cæ vµ ngùc : SAGITTAL : 4 chuçi xung / T1 , T2 STIR , ( tiªm), T2 SE , T1 gado
AXIAL : . Khi kh«ng thÊy b¾t thuèc gado : T2 * (kh«ng dïng T2 Spin Echo )
tËp trung c¾t axial tuú vµo chuçi xung T2 hoÆc l©m sµng
. HoÆc T1 GADO nÕu thÊy tæn th¬ng
- 2 / IRM sä n·o bæ trî? . CÇn thiÕt trong mäi trêng hîp cã tæn th¬ng tuû gai
. Thêng lµm lÇn sau do th¨m kh¸m tríc vÒ tuû sèng ®· kh¸ dµi
. T1 axial , T2 Spin Echo ( 2 echos ) axial , T2 FLAIR axial vµ sagittal ,
. T1 gado axial vµ frontal
ThÓ tuû gai cña SEP

T2 Echo Gradient
T2 Spin Echo T2 STIR
- T2 STIR nh¹y h¬n T2 spin echo ... VÊn ®Ò cöa sæ cÇn ®ñ réng trªn
T2 spin echo : cÇn thùc hiÖn 2 chuçi xung T2 SE vµ T2 STIR
- L¸t c¾t c¹nh gi÷a : thÓ tÝch b¸n phÇn víi dÞch n·o tuû ...
. ®äc phim khã kh¨n vµ cã thÓ bá sãt tæn th¬ng tuû phÇn 2 bªn ...
. CÇn lµm lÆp l¹i chÝnh x¸c çc mÆt ph¼ng gi÷a 2 lÇn kh¸m IRM
- T2* ... Kh«ng lµm T2 axial spin echo
. Sù kh¸c biÖt tÝn hiÖu gi÷a T2 spin echo vµ T2* lµ do çc cÊu tróc mì hay thµnh phÇn chøa mì (myeline
b×nh thêng ) ®Òu t¨ng tÝn hiÖu trªn T2 Spin Echo vµ gi¶m tÝn hiÖu trªn T2 * ;
Çc tæn th¬ng viªm v« khuÈn t¨ng tÝn hiÖu ®îc ph©n biÖt râ trªn T2 *
57

T1 T2 SE T2 STIR T1 gado
T2 * T1 gado
SEP
. B¾t thuèc gado
. Nhng tæn th¬ng lan réng trªn T2

Nam 46 tuæi : - b¸n liÖt mÒm tiÕn triÓn tõ 20 ngµy; tæn th¬ng tuû duy nhÊt ®ång tÝn hiÖu trªn T1 , t¨ng trªn T2 , b¾t thuèc gadolinium
: SEP? Viªm tuû ? u ?
- IRM sä n·o b×nh th¬ng, DNT kh«ng cã ý nghÜa
- phôc håi hoµn toµn vÒ mÆt l©m sµng trong 2 th¸ng => rÊt cã thÓ lµ viªm tuû vius
T 1 T2 SE T1 gado
chÈn ®o¸n ph©n biÖt c¸c tæn th¬ng tuû t¨ng tÝn hiÖu trªn T 2
Mäi tæn th¬ng t¨ng tÝn hiÖu trªn T2, cã hay kh«ng d¸u hiÖu tuû to ra, ®Òu ph¶i nghÜ ®Õn kh«ng ph¶i SEP
®Æc b en particulier lorsque la lésion est unique
Öt khi tæn th¬ng lµ duy nhÊt
Khã chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi - u thÇn kinh ®Öm b¾t hay kh«ng b¾t thuèc gado
- viªm tuû vius
- viªm tuû ngang cÊp: thêng nhiÒu ®o¹n cña tuû
- tæn th¬ng bÖnh n·o chÊt tr¾ng ®a æ tiÕn triÓn leuco encephalite multifocale progressive
dôa vµo c¸c yÕu tè - xÐt nghiÖm ho¸ sinh häc ( DNT ) kh«ng ph¶i bao giê còng cã ý nghÜa
- IRM n·o b×nh thêng
- phôc håi vÒ mÆt l©m sµng trong vµi tuÇn nÕu lµ tæn th¬ng viªm tuû vius

N÷ 35 tuæi, héi chøng Brown Sequard , héi chøng th¸p: SEP ? Viªm tuû Vius ? u ?
. Trong trêng hîp tæn th¬ng duy nhÊt, chÈn ®o¸n lµ kh«ng thÓ ... Xem lÊm sµng, n·o, DNT
. Khi IRM n·o cã ý nghÜa: nhiÒu tæn th¬ng viªm v« khuÈn ... ThÓ tuû cña SEP

trêng hîp c¸ biÖt: viªm thÇn kinh tuû thÞ gi¸c Devic
. L©m sµng: mï mét bªn, héi chøng giao thoa thÞ gi¸c
. Tæn th¬ng tuû ®a tÇng
T 1 T 2 SE T 2 SE
59

bÖnh n·o chÊt tr¾ng cÊp tÝnh r¶i r¸c
- ThuËt ng÷ hÖ tiÕng Anh: acute disseminated encephalo myelitis : ADEM
- Tæn th¬ng viªm v« khuÈn ®a æ chÊt tr¾ng do yÕu tè tù miÔn
tæn th¬ng thÊy sau 2-6 tuÇn sau mét bÖnh nhiÔm khuÈn: ®Ëu mïa, thuû ®Ëu hay sau tiªm vaccin
- L©m sµng: dÊu hiÖu suy gi¶m ThÇn kinh khu tró ®ét ngét , mét lÇn, tiÕn triÓn trong 1-3 tuÇn
- scanner vµ IRM . Tæn th¬ng n·o nhng cã thÓ cã c¶ Tæn th¬ng tuû gai : tæn th¬ng ®a tÇng
. Tæn th¬ng nèt ®a æ ®ång tÝn hiÖu T1, t¨ng tÝn hiÖu T2, b¾t thuèc gado
sau ®ã thµnh tæn th¬ng d¹ng nhÉn
. Tæn th¬ng mÊt myelin nhá díi 1cm, t¬ng tù nh tæn th¬ng SEP,
nhng còng cã tæn th¬ng kÝch thíc lín 1 tíi 4 cm ®êng kÝnh, ®a æ; tiÕn triÓn thµnh ®a nang nhá
. Tæn th¬ng ho¹t ®éng th× t¨ng tÝn hiÖu trªn xung khuyÕch t¸n diffusion b 1000 vµ cã thÓ b¾t thuèc
- ®iÒu trÞ cÊp cøu: corticoide liÖu ph¸p , øc chÕ miÔn dÞch
- TiÕn triÓn ®a d¹ng: khái, cã hay kh«ng cã di chøng, 30 / 100 chÕt trong vµi tuÇn
T 2 Spin Echo T 1 gado

T2 T1 T1+G T1+G
Viªm tuû cÊp c¾t ngang
T1 T2 T1 gado
- Héi chøng gi¶i phÉu-l©m sµng - ®iÖn quang: . BÖnh nguyªn ®a d¹ng: dÞ øng, vius
. Tæn th¬ng nhiÒu tÇng tuû
T 1 T 1 gado

T 1 gado
Tæn th¬ng nhiÔm khuÈn : h×nh ¶nh kh«ng ®Æc hiÖu .... Xem l©m sµng, DNT, RM sä n·o
abces do listeria nhiÔm khuÈn nocardia lao tuû sèng
T 1
T 1 T 1 gado
T 2 Spin Echo T 1 gado

BÖnh Lyme : viªm rÔ tuû
vÕt ®èt cña bä ve
T 2 SE T 1 gado
61

Tr¬ng fhîp ®Æc biÖt : thiÕu vitamin B 12
x¬ ho¸ kÕt hîp cña tuû
thiÕu m¸u Biermer
. Tæn th¬ng ®èi xøng 2 cét trô sau tuû gai
. Håi phôc sau ®iÒu trÞ vitamin

T1 T2 STIR T1 gado
N·o thÊt 4 liªn tiÕp
víi èng néi tuû
... Tuû óng thuû kh«ng ph¸t triÓn trong hµnh n·o
CÇn kh¸m toµn bé tuû
sèng
U trong tuû ph¸t triÓn trong èng néi tuû: u mµng n·o tuû ependymome
. U trong tuû, cã cÊu tróc tæ chøc ®Æc , tõ C4 tíi T1 ,
. Tuû óng thuû hydromyelie phÝa díi mµ thµnh kh«ng b¾t thuèc gadolinium
. ®iÒu trÞ phÉu thuËt do cã phÇn tù do trong èng néi tuû
u trong tuû, tuû óng thuû do u , viªm tuû do chiÕu x¹

T1 T2 STIR T1 gado
U tuû gai ®o¹n cæ ngùc:
- B¾t thuèc gadolinium t¹i tæn th¬ng nhng c¶ thµnh cña phÇn tuû óng thuû
- U mµng n·o tuû ependymome bËc cao
ependymome toµn bé tuû: chÈn ®o¸n muén do tiÕn triÓn chËm trong èng néi tuû
- tuû óng thuû díi tæn th¬ng thµnh kh«ng b¾t thuèc gadolinium
- ependymome ; ®iÒu trÞ phÉu thuËt cã thÓ
u cã phÇn lín tù do trong èng néi tuû

U th©m nhiÔm
kh«ng ë phÇn trung t©m vÞ trÝ èng néi tuû
kh«ng g©y tuû óng thuû l©n cËn
PhÉu thuËt chØ cã t¸c dông th¨m dß, ... Kh«ng cã
t¸c dông ®iÒu trÞ
mæ c¾t m¶nh sèng gi¶i Ðp laminectomie
astrocytome th©m nhiÔm
U trong tuû ph¸t triÓn trong chÊt tr¾ng vµ chÊt x¸m:
cã thÓ lµ u tÕ bµo h×nh sao astrocytome
. DÊu hiÖu tuû to ë C2 - C 3 d¹ng bÖnh lý
. astrocytome th©m nhiÔm b¾t thuèc gadolinium mét phÇn
u bËc thÊp vµ cao
. ®iÒu trÞ?
T1 T2 Spin Echo T1 gado
T1 T1 gado
63

U líi néi m¹ch m¹c angioreticulome :
Cã thÓ ®¬n thhuÇn hay trong bÖnh c¶nh cña bÖnh Von Hippel Lindau :
. BÖnh thÇn kinh da phacomatose : bÖnh di truyÒn
. NhiÒu u : tiÓu n·o , tuû gai , vâng m¹c , rÊt giµu m¹ch
. U rÊt giµu m¹ch, kÝch thíc, sè lîng vµ tiÕn triÓn rÊt thay ®æi
. U chÕ tiÕt: thêng chÈn ®o¸n nhê hiÖu øng khèi do nang hay do tuû óng thuû

Di c¨n trong tuû
. Tõ ®êng m¸u
. Tæn th¬ng x¬ng
. BÖnh c¶nh ®· biÕt…
T 1 T 2 SE T 1 T 1 gado
tiÒn sö: ung th phæi tiÒn sö : ung th vó
cã thÓ lµ di c¨n... Kh«ng cã dÊu hiÖu nµo lµ ch¾c ch¾n

Trêng hîp ®Æc biÖt: viªm tuû chiÕu x¹
X¹ trÞ ung th thanh qu¶n
T 1 T 2 SE
Ung th häng thanh qu¶n
b¾t thuèc gado
T 1 T 2 SE T 1 gado

. BÖnh Lyme
. Abces tuû
- U mµng n·o
- Tho¸t vÞ mµng n·o tñy . ®o¹n ngùc
. ®o¹n cïng tríc
BÖnh lý tuû
néi khoa
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
trong tuû
chÌn Ðp tuû
vµ / hoÆc rÔ sèng
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
ngoµi tuû
chÌn Ðp tuû
vµ / hoÆc rÔ sèng
65

Nhåi m¸u tuû ch¶y m¸uTíi m¸u ®éng m¹ch tuû
- ®éng m¹ch ®o¹n ph×nh tuû TL, ®éng m¹ch Adamkiewicz
3 trong 4 trêng hîp ë bªn tr¸i, 3 trong 4 trêng hîp gi÷aT9 vµ T12
- 1 trôc gai tríc, 2 trôc gai sau

Nam 69 tuæi: b¸n liÖt tiÕn triÓn nhanh / 24giê , IRM cÊp cøu
IRM : thÓ ®iÓn h×nh cña nhåi m¸u tuû:
- vÞ trÝ : nãn tËn cïng , vïng tíi m¸u ®éng m¹ch Adamkiewicz
tæn th¬ng chÊt x¸m trung t©m tuû; tæn th¬ng ®èi xøng
t«n träng h×nh th¸i chÊt x¸m; tuû to kÝn ®¸o
- tÝn hiÖu : gi¶m T1 , t¨ng T2 , T1 gado : b¾t thuèc kh«ng ®Òu
nhåi m¸u tuû t¬ng tù nhåi m¸u n·o:
- tæn th¬ng chÊt x¸m sau ®ã lµ chÊt tr¾ng
- vÞ trÝ theo vïng tíi m¸u
- chÈn ®o¸n ph©n biÖt: tÝnh thÊm ®Æc biÖt cña hµng rµo m¸u - tuû: . B¾t thuèc nhanh chãng gadolinium , ngay tõ ngµy ®Çu tiªn
. ThÓ ch¶y m¸u sím
Nhåi m¸u tuû
T 1 T 2 SE T 1 gado T 2 *

Nam 69T :
liÖt nöa ngíi tiÕn triÓn nhanh / 24 giê
... IRM cÊp cøu
T 1 T 2 SE T 1 gado
Dùa vµo c¸c dÊu hiÖu l©m sµng chØ ®iÓm nh:
liÖt ®ét ngét hay tiÕn triÓn nhanh, bÖnh lý §M chñ ®· mæ nhiÒu lÇn ...
Tæn th¬ng trung t©m tuû, ®èi xøng, ë chÊt x¸m
T 1 T 2 SE T 1 gado

IRM sau 4 th¸ng
tiÕn triÓn ®Õn teo tuû
Nhåi m¸u tuû gai ®o¹n cæ
. HiÕm
. T¨ng tÝn hiÖu chÊt x¸m
. Tæn th¬ng ®èi xøng
...t«n träng c¸c cÊu tróc cña tuû
67

TiÒn sö Lupus ban ®á: viªm m¹ch lupus
kh«ng thÓ chÈn ®o¸n nÕu thiÕu tiÒn sö biÕt tríc
TiÕn triÓn sau 4 th¸ng
díi ®iÒu trÞ b»ng corticoide

dÞ d¹ng §-TM: tuû , vµ/ hoÆc mµng nhÖn , vµ / hoÆc mµng cøng
IRM : l¸t c¾t frontales , 3 mm
T2 Spin Echo , ®é ph©n gi¶i cao
Chôp m¹ch tuû
dÞ d¹ng §-TM trong èng sèng:
. vÞ trÝ
- mµng cøng
- mµng nhÖn
- tuû : tríc ?
sau ?
. ®iÒu trÞ
- nót m¹ch ?
- phÉu thuËt thÇn kinh ?

T2 SE T1 gado ARM gado T2 *
Gi¸ trÞ cña IRM trong bæ trî chôp m¹ch tuû sèng
u thÕ nhê c¸c líp c¾t axiale: th«ng tin kh«ng thÓ cung cÊp ®îc qua chôp m¹ch

U m¸u thÓ hang cavernome trong tuû
T1 T2 SE T2 * T2 *
TriÖu chøng t¬ng tù c¸c cavernome ë n·o :
tæn th¬ng t¨ng tÝn hiÖu T1 vµ T2 , bao bëi mét viÒn hemosiderine
69

Nam 27T , kh«ng tiÒn sö, liÖt nöa ngêi ®ét ngét
T 1 T 2 STIR T 1 gado
m¸u côc , hemosiderine tuû gai phÝa díi : phï sau ®ã tuû thµnh b×nh thêng
cavernome ch¶y m¸u; gi¶ thiÕt lµ mét u ( ependymome ch¶y m¸u) cã thÓ ®îc ®a ra ®Ó ph©n biÖt

T1
T2
T2
T2
Tuû óng thuû rçng tuû ‘’ khe bªn ‘’ néi tuû

tuû óng thuû do dÞ d¹ng :
do dÞ tËt Arnold Chiari thÓ nÆng hay thÓ nhÑ ... hay kh«ng cã
Thay ®æi b×nh th¬õng cña èng néi tuûTuû óng thuû do dÞ tËt
71

- Chiari
vµ dÞ d¹ng . Cña èng sèng
. Cña tuû gai
. ThÓ nhÑ cña Arnold Chiari
. Kh«ng thÊy bÓ lín
. vÞ trÝ nèi hµnh-tuû: ngÊn sau

tuû bÞ ®«i diastematomyelie
cùa x¬ng chia ngang tuû

Tuû ®«i diplomyÐlie : cã hai tuû gai, rÊt hiÕn

U rÔ d©y thÇn kinh neurinome radiculaire
- U thÇn kinh ®Öm lµnh tÝnh, xuÊt ph¸t tõ trong mµng cøng, trêng ph¸t triÓn ra ngoµi mµng cøng, ngoµi èng sèng
- Theo däc ®êng ®i cña rÔ sèng : tæn th¬ng tríc bªn
gi·n réng lç tiÕp hîp
- Tæn th¬ng tæ chøc, nhiÒu tÕ bµo, b¾t thuèc gadolinium
- Thêng tiÕn triÓn thµnh ®a nang
- CÇn t×m c¸c u d©y TK kh¸c hay u mµng n·o; thêng trong bÖnh c¶nh ®a u d©y TK bÖnhVon Recklinghausen
- ®iÒu trÞ phÉu thuËt
T1 T1 gado

Tuû gai
scanner cã tiªm
2 neurinome . Cã phÇn nang
. Trong vµ ngoµi èng sèng
... ®êng tiÕp cËn tríc vµ sau
L¸t c¾t cã gi¸ trÞ nhÊt kh«ng ph¶i lµ l¸t c¾t qua tæn th¬ng
mµ lµ l¸t c¾t phÝa trªn vµ díi tæn th¬ng
scanner cã tiªm IRM T 1 gado
Tuû gai

Ghi chó: réng lç tiÕp hîp : 2 nguyªn nh©n
1 / neurinome
Lµm m¶nh l¹i
c¸c cuèng sèng l©n cËn
2 / V« s¶n cuèng sèng
Ph¸t triÓn bï trõ c¸c khèi khíp
75

U mµng n·o trong èng sèng:
- cét sèng cæ vµ ngùc
- chÈn ®o¸n muén v× tiÕn triÓn chËm
- vÞ trÝ kh«ng liªn quan ®Õn lç tiÕp hîp
- ®Þnh vÞ vÞ trÝ sÏ ghÐp x¬ng ®Ó x¸c ®Þnh ®êng vµo trong mæ:
- tríc? ®êng vµo qua ngùc
- sau? ®êng liªn m¶nh sèng
- tÝn hiÖu gièng neurinome: tæn th¬ng tæ chøc, nhiÒu tÕ bµo
- t×m tæn th¬ng kh¸c: u mµng n·o kh¸c? , neurinome ?
®a neurinome cña Von Recklinghausen ?
T 1 gado
T2 SE T1 gado
T1 T1 gado

U trung thÊt sau : u hÖ giao c¶m , u nguyªn bµo hÖ giao c¶m , u m¹ch b¹ch huyÕt
T1 gado

U thÇn kinh ®¸m rèi
- BÖnh Von Recklinghausen
- U thÇn kinh ®a æ trong vµ ngoµi cét sèng
- U thÇnh kinh díi da,
mÝ m¾t ...
- Phèi hîp víi u d©y thÇn kinh

Di c¨n díi mµng nhÖn , ph¸t t¸n theo ®êng dÞch n·o tuû
U nguyªn ph¸t : u mµng n·o thÊt ependymome , u nguyªn bµo tuû medulloblasome , hiÕm lymphome
medulloblastome
®· mæ
77

Tho¸t vÞ mµng n·o tuû ®o¹n ngùc / bÖnh Von Recklinghausen
.... Mét vÊn ®Ò thêng gÆp trªn scanner ( nhng dÔ chÈn ®o¸n trªn IRM )
scanner T 2 SE
scanner T 1

GS Clarisse - 11. Hinh anh cot song co va cot song nguc

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (6)

Similar to GS Clarisse - 11. Hinh anh cot song co va cot song nguc

Similar to GS Clarisse - 11. Hinh anh cot song co va cot song nguc (20)

More from Nguyen Lam

More from Nguyen Lam (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

GS Clarisse - 11. Hinh anh cot song co va cot song nguc