İSG ÇALIŞAN TEMEL EĞİTİMİ - SUNUM ÖRNEKLERİ

2. Çalışan kişi, çalıştığı ortamın bir
parçasıdır. İşteki rolü, kariyer
gelişimi, karar serbestisi ve
denetimi, işteki kişiler arası ilişkiler,
görev tanımı, iş yükü ve iş hızı,
vardiya ve uzun çalışma süreleri gibi
pek çok psikososyal etmen kişinin
yaşamını etkiler.

3. Stres
Vardiya
Şiddet ve diğer tehlikeli davranışlar
Madde kullanımı

4. 1. İş memnuniyetsizliği
2. İş monotonluğu
3. Yetersiz iş arkadaşı desteği
4. Ağır iş yükü ve baskısı
5. Yetersiz iş organizasyonu

5. “İş tasarımının, iş örgütlenmesinin ve
yönetiminin ve gerçekleştirildiği toplumsal
ve çevresel koşulların psikolojik, toplumsal
veya fiziksel hasara yol açma potansiyeli"
olarak tanımlanır.

6. Fiziksel ve psikososyal tehlikelere maruziyet
psikolojik ve fiziksel sağlığı etkileyebilir.
Bu etkiler :
A. Doğrudan fiziksel yol,
B. Psikolojik stres üzerinden ortaya çıkar.
Bu iki yol birbirinin alternatifi değildir.

7.  Fiziksel tehlikeler, tehlikeye maruz kalma
nedeniyle oluşturdukları kaygı ve korku
üzerinden psikososyal etkileri vardır.
Bu etki işçinin tehlikeden haberdar olmasına ve
tehlike hakkındaki bilgilerine bağlıdır. Bu
durumda stres, fiziksel ve psikososyal
tehlikelere maruz kalmaya bağlı stres olarak
tanımlanır.

8. İşin sağlığı etkileyebilecek psikososyal
özellikleri dört başlıkta sınıflandırılır:
 nicel yük,
 nitel yük,
 iş üzerinde denetim eksikliği,
 sosyal destek eksikliği.
İşin yapıldığı koşullar, iş çevresi ve işin
içeriğinden kaynaklanan bu etmenler strese
neden olabilir.

9.  Stres, çalışanın işte fiziksel ve psikososyal
nitelikli koşullara maruz kalması ve bu
koşullarla başa çıkmakta sorun yaşayacağını
görmesi durumunda ortaya çıkar.

10.  Stres bir zorlanma, bir yüklenme ve aynı
zamanda bir motivasyon aracıdır.
 Stres, etkilenmelere, taleplere ya da
zorlanmalara vücudun cevabının
stereotipidir.
 Bu planı/niyeti sadece fiziksel maruziyetler
aktive etmez; mental ve sosyal faktörler de
aynı etkiyi yapar. Örneğin amirinizden
hakaret gördüğünüzde, hoş olmayan bir
deneyim yaşadığınızda...

11. Bu gibi sık görülen durumlarda vücut adapte olmaya
girişir/yeltenir.
Bu durumda vücut iki türlü tepki verebilir:
savunma ya da
uyum sağlama

12.  Stres, akıl sağlığı, kalp ve dolaşım, solunum,
sindirim, kas iskelet ve bağışıklık
sistemlerinde fiziksel değişikliklere ve
hastalıklara neden olmaktadır.
 Aynı zamanda, iş stresiyle sigara, çay, kahve,
alkol tüketimi, madde bağımlılığı, uyku
bozuklukları, işten kalma gibi davranışsal
bozukluklar arasında ilişki vardır.

13. Alkol tüketimi
İlaç tüketimi
Depresyon
Yüksek tansiyon
Yüksek kolesterol
Sigara
Zayıf bağışıklık sistemi
Kazalar
Siroz
İntihar
Katil
Felç
Kalp krizi
Kanser
Şeker hastalığı
Astım
Stres

14. Birey ve organizmanın uyumunu bozan;
Stres hissetmesine neden olan
iç ortamlardan veya
dış ortamlardan
kaynaklanan uyaranlara stresör denir

15. Ruhsal ve sosyal nedenler
işyerinde geçimsizlik,
işi kaybetme endişesi,
terfi edememe,
ücret azlığı,
vardiyalar,
akort ücret sistemi, (birim başına ücret)
grev –lokavt,
aile içi sorumluluklar ile iş sorumluluklarının
çatışması,
keder, sevinç vb.

16. Fiziksel nedenler
gürültü,
titreşim,
basınç,
termal konfor şartları,
Aydınlatma düzeni
sessizlik

17. A. Çevresel koşullar ve işin doğasından
kaynaklanan faktörler
 Kötü çalışma koşulları
 Vardiyalı çalışma
 Uzun çalışma saatleri
 Sürekli seyahat
 Tehlikeli ve riskli işler
 İş yükü fazlalığı-azlığı

18.  İŞİN İÇERİĞİ: parçalanmış ya da anlamsız iş,
yeteneklerin yeterince kullanılamaması, ileri
düzeyde belirsizlik, çalışırken insanların
devamlı müdahale etmesi.
 İŞ YÜKLENMESİ VE İŞ HIZI: Aşırı iş yükü ya da
az iş yükü, makine hızı, ileri derecede zaman
baskısı, sürekli yetişmesi gereken işler.
 İŞ PROGRAMI: Vardiyalı çalışma, gece
vardiyası, katı iş programları, öngörülemeyen
saatler, uzun ya da asosyal saatler.

19.  KONTROL:Kararlara katılımın az olması, aşırı
iş yükü, hızı, vardiya vs konusunda
kontrolünün olmaması.
 ÇEVRE VE EKİPMAN:Ekipman bulundurma,
kullanım ya da bakımında yetersizlik; kötü
çevresel koşullar, örneğin yer sıkıntısı, kötü
aydınlatma, aşırı gürültü gibi.
 ORGANİZASYONEL KÜLTÜR VE FONKSİYON:
Yetersiz iletişim, problem çözümünde ve
kişisel gelişimde düşük düzeyli destek,
organizasyonel konularda tanım ya da
anlaşma olmaması

20.  İŞYERİNDE KİŞİLER ARASI İLİŞKİLER:Sosyal ve
fiziksel izolasyon, iş arkadaşları ya da üstler
ile iletişim yetersizliği, kişiler arası çatışma,
sosyal destek yokluğu.
 ORGANİZASYONDAKİ ROL: Rol belirsizliği, rol
çatışması, insanlardan sorumlu olmak.
 KARİYER GELİŞİMİ: Kariyerinde ilerleyememe
ve belirsizlik, gereğinden az ya da gereğinden
çok yükselme, düşük ücret, iş güvencesinin
olmayışı.
 EV-İŞ ÇATIŞMASI: İş ve evin taleplerinin
çatışması, evden destek görememe, ikili
kariyer problemleri.

21.  İşte şiddet psikolojik ve fiziksel sağlığı etkiler.
 AB’de 3 milyon işçinin cinsel tacize, 6
milyonunun fiziksel şiddete, 12 milyonunun da
yıldırmaya ve psikolojik şiddete maruz kaldığı
saptanmıştır.

22.  Psikolojik Taciz
Yıldırma
Zorbalık
 Konrad Lorenz (Avusturya, 1960’lar)

23.  “Mobbing” eylemi olması için:
 en az altı aylık dönem içinde
 en az haftada bir yapılmış olmalıdır

24. Çok çeşitli, doğrudan ve dolaylı olacak tarzda;
 planlı,
 bilinçli,
 güdülenmiş
saldırgan davranışları kapsamakta

25.  İşini çok iyi, hatta mükemmel yapan,
 İlişkileri olumlu ve çevresindekilerce
sevilen,
 Çalışma ilkeleri ve değerleri sağlam,
bunlardan ödün vermeyen,
 Dürüst, güvenilir ve kuruluşa sadık,
 Bağımsız ve yaratıcı,
 Zorbanın yeteneklerinden üstün
özelliklere sahip olan
 Bazen de işyerinde sessiz, iletim
kuramayan kişilere yönelebiliyor

26.  Aşırı kontrolcü, korkak, nevrotik ve iktidar
açlığı olan kişiler olarak
tanımlanıyor.(Leymann)
 Kişileri grup kuralını kabul etmeye zorlamak
 Düşmanlıktan hoşlanmak
 Can sıkıntısı içinde zevk arayışı
 Önyargıları pekiştirmek
 “Mobbing” uygulayanın kötü kişiliği ve
patron olarak bunu hak olarak görmesi,
şişirilmiş benmerkezcilik, narsist kişilik,
çocukluk travmaları da sayılabilir.

27. Erkekler yüzde 69 oranında kadınlara,
kadınlar ise yüzde 84 oranında
kadınlara zorbalık yapmaktadır.

28. Kendini göstermeyi ve iletişim oluşumunu
etkilemek
Sözünün kesilmesi,
Yaptığı işin sürekli eleştirilmesi,
Jest ve bakışlarla ilişkinin kesilmesi,
Yazılı ve telefonda tehditler

29. Bireyin sosyal ilişkilerine yapılan saldırılar
Kimse kişiyle konuşmaz,
Diğerlerinden ayrılmış bir işyeri verilir,
Çalışanların kişiyle ilişkiye geçmeleri yasaklanır,
Orada değilmiş gibi davranılır

30. İtibarına yapılan saldırılar
Arkasından kötü konuşulur,
Asılsız söylentiler çıkarılır,
Kararları sürekli sorgulanır,
Özgüvenini olumsuz etkileyen bir iş yapmaya
zorlanır

31. İş ve yaşam kalitesine yapılan saldırılar
Hiçbir özel görevi yoktur,
Sürdürmesi için anlamsız ve sahip
olduğundan daha az nitelik gerektiren işler
verilir,
İşi sürekli değiştirilir,
Özgüvenini etkileyecek şekilde işler
verilir.

32. Bireylerin Sağlığına doğrudan yapılan saldırılar
Fiziksel olarak ağır işler yapmaya zorlanır,
Fiziksel şiddet tehditleri yapılır,
Doğrudan cinsel taciz ve fiziksel zararlar
görebilir.

33.  Mesleki bütünlük ve benlik duygusunu zedeler,
 Kişinin kendine yönelik kuşkusunu artırır,
 Paranoyaya ve kafa karışıklığına neden olur,
 Kurban kendine güven duygusunu yitirir,
 Kendisini yalıtabilir,
 Huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duyguları
yaşar.
 “Mobbing”;
 ağlama, uyku bozuklukları, depresyon, yüksek tansiyon,
panik atak, kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve
travma sonrası stres bozukluğu yaratabilir.