Mobbing nedir? Mobbing'in Tarihçesi, Etkileri, Aşamaları ve Türleri üzerine hazırlanmış genel bir bilgilendirme sunumdur.

2. NELERE DEĞİNECEĞİZ ?
MOBBING NEDİR?
MOBBING’IN TARİHÇESİ
MOBBİNG NASIL ANLAŞILIR?
MOBBING TÜRLERİ
MOBBİNG AŞAMALARI
MOBBING’IN ETKİLERİ
MOBBING’IN MALİYETİ
MOBBING’IN ÖNLEMLERİ

4. MOBBING NEDIR?
Mobbing kavramı, ingilizce “mob” kökünden gelmekte olup, “mob” sözcüğü,
aşırı şiddetle ilişkili ve yasaya uygun olmayan kabalık anlamındadır.
İş yaşamında maddî ve manevî çok büyük zarara yol açan duygusal taciz, yakın
geçmişte başlı başına bir olgu olarak tanımlanmıştır.
Mobbing’in (işyerinde psikolojik taciz) kelime anlamı, psikolojik şiddet,baskı,
kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermektir.
Türk Dil Kurumu, mobbing kavramının karşılığı olarak “bezdiri” kelimesini
belirlemiş ve bezdiriyi “iş yerlerinde, okullarda vb. topluluklar içinde belirli bir
kişiyi hedef alıp, çalışmalarını sistemli bir biçimde engelleyip huzursuz
olmasına yol açarak yıldırma, dışlama, gözden düşürme” olarak tanımlamıştır.

5. • Mobbing; mevcut gücün ya da pozisyonun kötüye
kullanılarak; sistematik olarak psikolojik şiddet, baskı,
kuşatma, taciz, aşağılama, tehdit vb. şekillerde tecelli eden
duygusal bir saldırıdır.
• Kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla
başlayıp; işverenin ima ve alay ile karşısındakinin toplumsal
itibarını düşürmeyi de içeren saldırgan bir ortam yaratarak
onu işten çıkmaya zorlamasıdır.
• Yaş, cinsiyet, ırk ayrımı olmaksızın kişiyi iş yaşamından
dışlamak amacı ile kasıtlı olarak yapılır.
• Mobbing uygulayan kişiye “tacizci”, mobbinge maruz
kalan kişiye ise “mağdur” denir.

6. • Mobbinge maruz kalan kişiler gördükleri zararın büyüklüğü ve
etkisiyle, işlerini yapamaz duruma gelmektedirler.
• Konu ile ilgili yapılan araştırmalar göstermiştir ki, en kısa mobbing
süresi 6 ay, genelde ortalama süre 15 ay, sürecin kalıcı ağır
etkilerinin ortaya çıktığı dönem ise, 29-46 aydır.
• Hangi işyerlerinde ve hangi kişilerin mobbinge uğradığına
bakıldığında araştırmalara göre kâr amacı gütmeyen kuruluşlar,
öncelikle sağlık ve eğitim sektöründe yaygın olduğu ve özellikle de
üniversitelerde bunun çok daha sıklıkla yaşandığı görülmektedir.

7. MOBBING’IN TARİHÇESİ
• Mobbing sözcüğü, ilk olarak hayvanların kendi aralarındaki savaşta belirlenip, daha
sonra çocukların birbiriyle olan zorbalık ilişkilerini tanımlamakta kullanılmıştır.
• İşyerlerinde de 1950-1960’lı yıllarda yapılan araştırmalar, mobbingin sadece çocuklar
arasında yaşanmadığını ortaya koymuştur.
• Mobbing kavramı ilk olarak 1984 yılında Dr.Heinz Leymann tarafından “iş hayatında
güvenlik ve sağlık” konulu raporda ortaya atılmış ve böylece bilimsellik kazanmıştır.
• Çalışma yaşamında hep var olan fakat görmezden gelinen mobbing, birçok iş yerinde
hâlâ çok sayıda çalışanın kâbusu olmaya devam etmektedir.
• Bazen hakaretle, aşağılamayla bazen de normalin üzerinde aşırı iş yükü yükleyerek
kendini gösteren bu davranışa maruz kalmak çalışanın hem psikolojik hem de
fizyolojik olarak etkilenmesine neden olabilmektedir.

8. MOBBING NASIL ANLAŞILIR ?
• Çalışanlar üzerinde yetki, grup psikolojisi, küme ilişkileri yolu ve sistematik baskı ile ortaya çıkar.
“sistematik” tespitinin yapılması için, uzmanlar en az altı aylık bir süre öngörmektedirler. Anlık,
stresten kaynaklanan sorunlar kastedilmemektedir.
• Yaşanan her çatışma ya da her anlaşmazlık psikolojik taciz olarak değerlendirilmemelidir. Bir
olguya psikolojik taciz diye bakabilmek için davranışların ayda birkaç kez tekrarlanması, birbiri
ardına birtakım evreler içinde geçmiş olması ve bunun tekrarlama sıklığı ve uzun süre devam
etmesi ve davranış tarzlarının kişiye kötü muamele şeklinde olması gerekmektedir.

9. • Bir ya da birden fazla kişiye yöneltilen ve
tekrar eden olumsuz davranışlarda iletişim
olgusu olduğu için iki taraf vardır. Tacizi
yapan ve hedef kişi arasında açık bir güç
eşitsizliği bulunmaktadır.
• Kurban konumundaki kişi devamlı kaybeden
kişi konumundadır. Bir tacize mobbing
denilebilmesi için en azından, kasıtlılık,
süreklilik ve sistemlilik niteliklerini taşımalı
ve bunların varlığının teşhisi içinse,
çatışmanın, kurum kültürünün ve taciz
sürecinin incelenmesi gerekmektedir.

10. MOBBING TÜRLERİ
• 1. Düşey psikolojik taciz: Üst konumda yer alanların astlarına yönelik olarak gerçekleştirdikleri
psikolojik taciz vakalarıdır. Üstler sahip oldukları kurumsal gücü, astlarını ezerek, onları kurumun
dışına iterek kullanmasıdır.
• 2. Yatay psikolojik taciz: İşyerinde psikolojik tacizin fail veya failleri mağdur ile benzer görevlerde ve
benzer olanaklara sahip, aynı konumdaki iş arkadaşlarıdırlar. Örneğin; eşit koşullar içinde bulunan
çalışanların çekememezliği, rekabet, çıkar çatışması, kişisel hoşnutsuzluklar gibi.
• 3. Dikey psikolojik taciz: Çalışanın yöneticiye psikolojik şiddet uygulamasıdır. nadir görülen bir
durumdur. örneğin, çalışanların yöneticiyi kabullenememesi, eski yöneticiye duyulan bağlılık,
kıskançlık gibi.

11. MOBBING’IN AŞAMALARI
• Çatışmanın ilk belirtileri
• Çatışmanın çözümlenmeyişi
• Mobbingin başlaması (ruhsal ve fiziksel sağlık etkilenir)
• Mobbingin şiddetlenmesi (performansın düşmesi)
• Mobbingin iyice yoğunlaşması (istirahat, rapor, işe geç kalma)
• Yoğun mobbingin devamı (hastalık işin önüne geçer)
• Hastalık, istifa, uzaklaştırma vs…

12. MOBBING’IN ETKİLERİ
• Modern hayatın getirdiği temel sorunlardan birisi haline gelen psikolojik tacizin sonuçları ve etki alanı oldukça geniştir.
• Bireyler, böyle bir sorunu bilmekte, yaşamakta, ancak tanımlama ve çözüm konusunda bir adım atamamaktadır. İşyerinde
psikolojik taciz, bireyin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlamakta ve daha sonra tacizcinin saldırgan
eylemleriyle devam etmektedir.
• Bir sonraki aşamada da mağdur, sorunun kaynağı, problemli ya da akıl hastası olarak damgalanmaktadır. zaman zaman
saldırganlığa tacizcinin dışında yönetim veya iş arkadaşları da katılabilmektedir.
• Genellikle bireyin toplumsal itibarını düşürmeye yönelik saldırgan bir ortam oluşturulmakta ve sistematik olarak baskı
yaratılıp işten ayrılması sağlanmaktadır.
• Psikolojik tacizin birey üzerindeki duygusal ve fiziksel etkilerini; uykusuzluk, sinir bozukluğu, melankoli hali, yoğunlaşma
bozukluğu, sosyal yalıtım, kendini küçümseme ve aşağılama, sosyal uyumsuzluk, çeşitli psikosomatik rahatsızlıklar,
depresyon, umutsuzluk ve çaresizlik hissi, sinirlilik, öfke, huzursuzluk ve derin keder hâli olarak tanımlanmaktadır.

13. • Mobbing insanın meslekî bütünlük ve benlik duygusunu zedeler, kişinin kendine yönelik kuşkusunu
artırır, paronaya ve kafa karışıklığına neden olur, kurban kendine güven duygusunu yitirir, kendisini
yalıtabilir, huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duyguları yaşar. Mobbing, ağlama, uyku
bozuklukları, depresyon, yüksek tansiyon, panik atak, kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve
travma sonrası stres bozukluğu yaratabilir.
• Mobbing mağdurunun yaşadığı sorunları aile ortamına yansıtması, aile içi huzursuzluk ve
çatışmalara sebep olabilir. Hatta bu durum aile içi şiddet ve boşanmayla sonuçlanabilir.
• Yapılan bir araştırmaya göre mobbing mağdurunun sağlık giderleri, kazancın üzerinde bir rakama
tekabül etmektedir.
• Psikolojik tedavi, ilaç, doktor ve hastane masrafları yanında; iş veriminin azalması, hastalık
izinlerinin artması gibi sonuçları sebebi ile mobbing ekonomik bağlamda yüksek kayıplara sebep
olmaktadır.

14. EN ÖNEMLI ETKILERI
• MESLEKI MOTIVASYONUN DÜŞMESI
• ÖĞRENCI, VELI VE ÇALIŞAN PERSONELLE ILETIŞIM ÇATIŞMALARI
• TÜKENMIŞLIK DUYGUSU
• İŞE GITMEME ISTEĞI
• ÇALIŞMAK KONUSUNDA PIŞMANLIK VE HIRS GIBI ÇATIŞAN HISLER
• İŞ VE IŞ ORTAMI DEĞIŞTIRME ISTEĞI
• İŞLE ILGILI GÜVENSIZLIK DUYMA.

15. MOBBING’IN MALIYETI
• Mobbingin (işyerinde psikolojik taciz) doğrudan maliyeti çalışanların katlanmak zorunda olduğu
iş kaybı ve güvenlik boyutu ile birlikte, bireyin ruhsal ve fiziksel sağlığıyla ödemek zorunda
kaldığı ağır bir bedeldir.
• Bu olgunun dolaylı maliyeti ise, işveren ve toplumun katlanmak zorunda kaldığı düşük verim ve
üretim ürün kalitesinin bozulması, kurumunun/ şirketin saygınlığının yitirilmesi ve müşteri
sayısında azalma şeklinde kendini göstermektedir.
• Psikolojik olarak rahatsız olan çalışanın üretime katacağı katkı sorunsuz bir çalışandan çok daha
az olacaktır. hastalık sebebiyle işgücü kayıpları ülke ekonomilerinde büyük kayıplara sebep
olmaktadır.

16. MOBBING ÖNLEMLERİ
• Psikolojik yıldırmaya maruz kalan çalışanın, mobbing uygulayan kişiye taciz edici söz ve
davranışlarını durdurmasını açıkça söylemesi ve bu konuşmayı yaparken gerekirse tanıklık
edebilecek bir kişinin tanıklık etmesini sağlaması,
• Çalıştığı kurum yetkilileri ile bu durumu paylaşması,
• Yaşadığı olayları, verilen anlamsız emirleri ve uygulamaları yazılı olarak kaydetmesi,
• Durumu bağlı olduğu sendikanın işyeri temsilcisine ya da sendika yönetimine bildirmesi,
• Hem yardımcı olması hem de kanıt oluşturması bakımından gerekiyorsa tıbbi ve psikolojik
yardım alması faydalı olacaktır.

17. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER..