ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Таемныя мовы беларусаў

1. Тэорыя і практыка мовы
Таемныя мовы
беларусаў

2. Таемныя мовы
Катрушніцкі лемезень
Парушніцкі лемез
Адверніцкая гаворка
Любецкі лемент
Мова семежаўскіх жабракоў
Лабарская гаворка

3. Катрушніцкі лемезень
Наяўнасць
крыптаэлементаў
ку-, шу-, ш-
кулета, кудзень,
шумесяц, шугод, шугара

4. Катрушніцкі лемезень
Замена першага склада
югун ‘чугун’, шусень
‘восень’, дурак ‘чмурак’,
шэдзь ‘медзь’

5. Катрушніцкі лемезень
Дадатковыя суфіксы
слыхціць ‘слухаць’,
чыторыць ‘чытаць’,
шырчымны ‘шырокі’

6. Катрушніцкі лемезень
Вузка дыялектныя і
штучна створаныя словы
сівар ‘снег, мароз’,
зубрык ‘зуб’, коцень
‘кола’, вісляк ‘яблык і
ўвогуле любая садавіна’

7. Катрушніцкі лемезень
Запазычанні з розных
моваў
шнейдзер з ідыш ‘кравец,
шавец’, ахвес ‘Бог’ са ст.-
габрэйскай; бакштэй ‘бацька’ з
цюрк.; калурный ‘чорны’ з цыг.;
воліць ‘хацець’ з ням.;
гавэндаць ‘размаўляць’ з
польск.

8. Катрушніцкі лемезень
Перастаноўка складоў
ласома ‘салома’

9. Лабарская гаворка
хана ‘канец’ з ідыш, гіцаль
‘махляр’ з ням., катанько
‘рамізнік’, махалка ‘каса’,
кабуля ‘цыбуля’, кірня
‘п’янка’, гавэндаць
‘размаўляць’ з польск.

10. Прыклады словазлучэнняў
Лухтавіна кудня
Няклёва сасклавіць
Шыхта куўрэеўская
Багроўка калуверная
Склавіць мамурлей
Галошчаная псалыга
Таўпыжніца саладзімная

11. Прыклады словазлучэнняў
На ёнае ўлепка ўлепаець
Хаўбы швырошныя
Галёмэ шусто
Ахвеса ёнус
Пленная кумса
Галёмая дэлька
Суга стычыць
Хвесь манеськый

12. Перакладзіце
на літаратурную мову
Лапавіна
Куйшчарка
Згуборыць
Снёбры

13. Праверка
Лапавіна – палавіна
Куйшчарка – яшчарка
Згуборыць – згубіць
Снёбры – добры

14. Перакладзіце
на літаратурную мову
Шкрадзьмак
Масола
Хаваць
Хрушч
Мікры

15. Праверка
Шкрадзьмак – вядзьмак
Масола – салома
Хаваць – глытаць
Хрушч – (залаты) рубель
Мікры – маленькі

16. Перакладзіце
на літаратурную мову
Махер
Кузвушніца
Псаліць
Плыксіць
Шмурак

17. Праверка
Махер – нож
Кузвушніца – завушніца
Псаліць – пець
Плыксіць – плакаць
Шмурак - бурак