2. Կմախքը մարդու և կենդանիների օրգանիզմներում պինդ
հյուսվածքների միակցություն է, որը մարմնի համար
ծառայում է որպես հենարան ու պաշտպանում է այն
մեխանիկական վնասվածքներից:
Մարդու կմախքը կազմված է գանգի, վերջույթների և
իրանի ոսկրերից (ընդամենը՝ 206): Ունի կառուցվածքային
նույն պատկերը, ինչ որ բարձրակարգ ողնաշարավոր
կենդանիներինը, և առավել նման է մարդանման
կապիկների կմախքին: Սակայն վերջինից տարբերվում է
գանգի կառուցվածքով և վերջույթների ոսկրերի ձևերով,
ողնաշարի և կոնքի կառուցվածքով (դա պայմանավորված է
մարդու ուղղաձիգ քայլվածքով): Ներարգանդային
զարգացման 2-րդ ամսվա վերջին պտղի
շարակցահյուսվածքային կմախքը փոխարինվում է
ապագա ոսկրերի աճառային հենքով, որի աճն ու
զարգացումը լրիվ ավարտվում է 25–26
տարեկանում:Կմախքային ոսկրերը, նրանց միացումներն
ու մկանները կազմում են հենաշարժական ապարատը:
Ոսկրերի միացումներում կատարվող շարժումներն
իրականանում են մկանային հյուսվածքով, որն օժտված է
կծկվելու ունակությամբ:
3. Այդ պատճառով ոսկրերն ու նրանց
միացումները համարվում են
հենաշարժական ապարատի պասսիվ
մաս, իսկ մկանները՝ ակտիվ: Ողնաշարի
և վերին ու ստորին վերջույթների
ոսկրերը կատարում են հենման
գործառույթ: Լծակների շարժողական
գործառույթը հիմնականում կատարում
են վերջույթների ոսկրերը, իսկ գանգն ու
ողնաշարային խողովակը գլխուղեղի և
ողնուղեղի համար գոյացնում են լավ
պաշտպանված զետեղարաններ:
Կրծքավանդակի ոսկրերն արտաքին
միջավայրի ազդակներից պաշտպանում
են սիրտն ու թոքերը, իսկ կոնքի ոսկրերը
(ողնաշարի հետ միասին)՝ որովայնի
խոռոչի ներքին օրգանները, միզապարկը
և ուղիղ աղիքը, կանանց` արգանդը,
ձվարաններն ու արգանդափողերը,
տղամարդկանց` շագանակագեղձը,
սերմնաբշտերն ու
սերմնածորանները:Տղամարդկանց
կմախքի ոսկրերն ավելի զանգվածեղ են,
կրծքավանդակը լայն է, կոնքը՝ նեղ:
4. Կմախքի հիվանդությունները պայմանավորված են
նյութափոխանակության (առավելապես` ոսկրային հյուսվածքի) և
ներզատիչ գեղձերի գործունեության խանգարումներով: Ոսկրերի
բնածին հիվանդությունները սովորաբար ուղեկցվում են բնածին
ձևախախտումներով, որոնք հաճախ պայմանավորված են
արյունակցական ամուսնություններով, հղի կանանց օրգանիզմի
վրա վնասակար գործոնների (ծխելը, ալկոհոլը) ազդեցությամբ:
Սնուցման խանգարման հետ կապված հիվանդություններն
առաջանում են սննդի մեջ տարբեր բաղադրամասերի
անբավարարությունից (օրինակ՝ ռախիտն առաջանում է երեխայի
օրգանիզմում D վիտամինի պակասությունից):Հոդերում և ողներում
տեղային արյան շրջանառության խանգարումը հանգեցնում է
կազմափոխական հիվանդությունների՝ հոդախտի, ողնաշարի
օստեոխոնդրոզի և օստեոխոնդրոպաթիաների (նկատվում է
հիմնականում երեխաների և դեռահասների մոտ): Առանձին խումբ
են կազմում ողնաշարի ձևախախտումները , որոնք կարող են
առաջանալ երեխայի և դեռահասի կեցվածքի խանգարման
հետևանքով:Մարդու կմախքը բաղկացած է 206 ոսկրից. գանգը` 23
ոսկր, ուսագոտին և վերին վերջույթները` 64 ոսկր, կոնքագոտին և
ստորին վերջույթները` 62 ոսկր:
