بۆ بینینى بەرهەمى زیاتر پەیجى جیهانى زانی

1. ٢٠١٠ ‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬ ‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬ ‫)٢١(ـﯽ‬ ‫ی‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬
‫دەرﯾﺪەﻛﺎت‬ ‫ﺮ‬‫وﻟ‬‫ھ‬ ‫ی‬‫ڕۆژﻧﺎﻣ‬ ‫ﮔﺸﺘﯿﯿ‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﻧﺎﻣ‬‫ﻓﺘ‬‫ھ‬
21
‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫ﮋووی‬‫ﻣ‬ ‫ی‬‫ﺋﺎژە‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫ﺷ‬‫ھﺎوﺑ‬ ‫ﻣﺮۆﭬﺪا‬

2. ٢
(٢١)
‫ﺋﯿﻤﺘﯿـﺎز‬ ‫ﺧـﺎوەﻧﯽ‬
‫رەج‬‫ﻓ‬ ‫ﺋﺎرﯾﺎن‬
‫ر‬‫رﻧـــﻮوﺳــ‬‫ﺳـــ‬
‫ﻗﺎدر‬ ‫واد‬‫ﺟ‬
‫ﻧﻮوﺳﯿﻦ‬ ‫ری‬‫ﻮەﺑ‬‫ڕ‬‫ﺑ‬
‫ﻣﻮوﺳﺎ‬ ‫زﻛﺮی‬
zekri.mosa@gmail.com
‫داراﯾﯽ‬ ‫و‬ ‫ڕﯾﻜﻼم‬
‫ﻗﺎدر‬ ‫ەو‬‫ﺸ‬‫ﭘ‬
0750 453 55 58
‫ﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدن‬‫ﭘ‬ ‫ﺑﯚ‬
0750 449 79 76
‫ﺷﻜﺮدن‬‫داﺑ‬
‫ر‬‫ﺗ‬‫ﺗ‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬
066 255 22 23
‫دەرﯾﺪەﻛﺎت‬ ‫ﺮ‬‫وﻟ‬‫ھ‬ ‫ی‬‫ڕۆژﻧﺎﻣ‬
www.hawler.in
baro.hawler@gmail.com
‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻨﯿ‬‫ﻧﮫ‬ ‫و‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـ‬
٢ ‫ژﻣﺎرە‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫رۆﺑﯚﺗ‬
‫ﻜﯽ‬‫ڕۆژ‬ ‫ﻜﺮدﻧﯽ‬‫دەﺳﺘﭙ‬
...‫ﺑﺎش‬
‫ھﯚی‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫ﯿﻨﯽ‬‫ڕاﻣﺎ‬ ‫ﻮەﻛﺎﻧﯽ‬‫ﺷ‬
‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﻤﯽ‬‫ر‬‫ھ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺋﺎو‬
‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫ﮋووی‬‫ﻣ‬ ‫ی‬‫ﺋﺎژە‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫ﺷ‬‫ھﺎوﺑ‬ ‫ﻣﺮۆﭬﺪا‬
‫دوای‬‫ﺑ‬ ‫ڕان‬‫ﮔ‬ ،‫دە‬‫ﺳ‬ ‫ﻧﯿﻮ‬
‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫زاﯾﯿ‬‫ﻓ‬ ‫وەرە‬‫ﺑﻮوﻧ‬
١٨,١٧,١٦
١٠,٩,٨
١٣,١٢
١٥,١٤
٢٨
٢١,٢٠,١٩

3. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
٣
‫ﻛﺎن‬‫ﻨﯿ‬‫ڕاز‬ ‫ﻣﺎﺳﯿﯿ‬
‫ﺷﯿﺮﯾﻦ‬ (‫)ﺳﺎزﮔﺎر‬ ‫ﺋﺎوی‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻣﺎﺳﯿﯿ‬
Molly - ‫ﻣﻮوﻟﯽ‬
( Molly ) ‫ﻣﻮوﻟﯽ‬ :‫ﻧﺎو‬
( Poecilidane ) ‫ﭘﯚﻟﯿﺴﯿﺪە‬ :‫ﻣﺎ‬‫ﺑﻨ‬
‫ڕووەﻛﯽ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺧﻮاردﻧ‬ ‫ﺷﻨ‬‫ﭼ‬ ‫ﻣﻮو‬‫ھ‬ :‫ﺧﯚراك‬
‫ی‬‫ﭘﻠ‬ :‫ﻛﺎن‬‫ﻛﯿﻤﯿﺎوﯾﯿ‬ ‫و‬ ‫ﻓﯿﺰﯾﺎﯾـــﯽ‬ ‫ﻧﺪﯾﯿ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬
‫ﮔﺮاد‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﯽ‬ ٢٨ -٢٦ ‫رﻣﺎ‬‫ﮔ‬
٧,٨ ‫ﺗﺎ‬ ٧ ‫ی‬‫ﭘﻠ‬ = PH :‫ﺋﺎو‬ ‫رەﻗﯽ‬
‫ﺳ‬‫ھ‬ ‫ﻧﺎوەﻧﺪی‬ :‫ﻛﺮدن‬‫ﻣ‬ ‫و‬ ‫وە‬‫ﻣﺎﻧ‬ ‫ﻨﯽ‬‫ﺷـــﻮ‬
‫رەوەی‬‫ﺳـــ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺎوەراﺳـــﺖ‬ ‫م‬‫ﺑ‬ ،‫ﺋﺎو‬ ‫وز(ی‬‫)ﺣـــ‬
.‫ﺧﯚﺷﺘﺮە‬ ‫ﭘ‬ ‫ﯿﺎن‬‫ﺳ‬‫ھ‬
‫ﭘﺎرﭼ‬ ‫ﻧﺎو‬ ‫ﻟ‬ :‫وە‬‫ﻨﻨـــ‬‫دەﻣ‬ ‫ﯽ‬‫ﻟ‬ ‫ی‬‫ﻨﺎﻧ‬‫ﺷـــﻮ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
.‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ڕوەﻛ‬ ‫و‬ ‫ﮔﯿﺎ‬ ‫ﯾﻨﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ﻧﺎو‬ ‫و‬ ‫ردەﻛﺎن‬‫ﺑ‬
‫ﺪاﻧﯽ‬‫ﻟ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺑ‬ ،‫رووﻧﺎك‬ :‫ﮔﻮﻧﺠﺎو‬ ‫و‬ ‫ﺷﯿﺎو‬ ‫ﺗﯿﺸـــﻜﯽ‬
.‫رۆژ‬ ‫ﺗﯿﺸﻜﯽ‬ ‫وﺧﯚی‬‫راﺳﺘ‬
‫دوو‬ ‫ﮔﺮۆﭘﯽ‬ :‫ﻮﻛﺮدن‬‫ﺧ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ڕاﮔﺮﺗﻦ‬ ‫دژوارﯾﯽ‬
‫ﺷـــﻨ‬‫ﭼ‬ ‫م‬‫ﺋ‬ ‫دەﺗﻮاﻧﯿـــﻦ‬ :‫ڕاﮔﺮﺗـــﻦ‬ ‫ﺘﯿـــﯽ‬‫ﭼﯚﻧ‬
‫ﭘﻼﺗﯽ‬ ‫ش‬‫واﻧ‬‫ﻟ‬ ،‫ﻣﺎﺳﯽ‬ ‫ﻟﯽ‬‫ﺟﯚرﮔ‬ ‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫ﻣﺎﺳـــﯿﯿ‬
‫ﻧﺎو‬‫ﻟ‬ ‫ن‬‫ﻣﺎ‬‫ﺑﻨ‬ ‫ك‬‫ﯾـــ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﮔﻮﭘﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻞ‬‫ﺳـــﻮارﺗ‬ ‫و‬
.‫ڕاﺑﮕﺮﯾﻦ‬ ‫ﻟﯿﺘﺮﯾﺪا‬ ٤٠ ‫وز(ی‬‫)ﺣ‬ ‫ﺳ‬‫ھ‬
.‫ﺖ‬‫دەﺑ‬ ‫ی‬‫ﭼﻜ‬‫ﺑ‬ :‫زاووزێ‬ ‫ﻮازی‬‫ﺷ‬
‫ﻟ‬ ،‫و‬ ‫ﻨﺪووزاﻛﺎﻧﻦ‬‫ز‬ ‫ی‬‫ـــ‬‫ﻣﺎ‬‫ﺑﻨ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻣﻮوﻟﯿ‬
‫ﻮە‬‫زاوز‬ ‫و‬ ‫ژﯾﺎن‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻧﺪﯾﯿ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻮاردن‬ ‫رووی‬
‫ﻣﺎﺳـــﯿﯿ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ .‫دەﭼﻦ‬ ‫وان‬‫ﻟـــ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧـــﻦ‬‫ﮔﻮﭘﯿ‬ ‫وەك‬
‫زاﻧﺴـــﺘﯿﯽ‬ ‫ﻧﺎوی‬ ‫ﺑ‬ ‫و‬ Poeciliidae ‫ی‬‫ﻣﺎ‬‫ﺑﻨ‬ ‫ﻟـــ‬
.‫ﻦ‬‫دەﻧﺎﺳﺮ‬ Poecilia latipinna
‫ﺳﺎدەﯾ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻣﻮوﻟﯿ‬ ‫ﯽ‬‫ﻣ‬ ‫و‬ ‫ﺮ‬‫ﻧ‬ ‫وەی‬‫ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧ‬
‫و‬ ‫ﺮ‬‫ﻧ‬ ‫ﻣﺎﺳـــﯿﯽ‬ ‫زﻛﯽ‬ ‫ﺑﻦ‬ ‫ﻧﺪاﻣﯽ‬‫ﺋ‬ ‫ی‬‫ﮕ‬‫ر‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻧﯿﺎ‬‫ﺗ‬ ،‫و‬
‫ﻣﺎﺳﯿﯽ‬ ‫ی‬‫ﺳﺘ‬‫ﺟ‬ ‫ﮋﺗﺮﺑﻮوﻧﯽ‬‫در‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎرﯾﻜﺘﺮ‬ ‫روەھﺎ‬‫ھ‬
‫ﻟ‬ ‫ﮔﺮﻧﮓ‬ ‫ﯽ‬‫ﺧﺎ‬ .‫وە‬‫ﻨ‬‫دەﻧﺎﺳـــﺮ‬ ‫ﯿﻨ‬‫ﻣ‬ ‫ﭼﺎو‬‫ﻟ‬ ‫ـــﺮ‬‫ﻧ‬
‫ی‬‫واﻧ‬‫ﭽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬ ،‫وﯾ‬‫ﺋ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻣﻮوﻟﯿ‬ ‫ﻮﻛﺮدﻧـــﯽ‬‫ﺧ‬‫ﺑ‬
٢٨ ‫ﺗﺎ‬ ٢٦ ‫رﻣﯽ‬‫ﮔ‬ ‫ﺋﺎوی‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻮﯾﺴﺘﯿﺎن‬‫ﭘ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﮔﻮوﭘﯿ‬
‫وەك‬ ‫ڕووەﻛﯿﯽ‬ ‫ﺧﻮاردﻧﯽ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﺧﻮاردﻧﯿﺎن‬ ،‫و‬ ‫ﯾ‬‫ﭘﻠ‬
‫ﻛﺎھﻮوی‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫و‬‫ﻛﻮ‬ ‫ﻧﺎﻏﯽ‬‫ﺳﭙ‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫و‬‫ﻧﯿﻮەﻛﻮ‬ ‫ﻛﺎھﻮوی‬
.‫وﺷﻜ‬
‫ﻧﺪﯾﻦ‬‫ﭼ‬ ‫ﻟ‬ ،‫و‬ ‫ﺟﻮاﻧﻦ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﻟ‬‫ﻣﺎﺳﯿﮕ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻣﻮوﻟﯿ‬
‫وز‬‫ﺳ‬ ‫و‬ ‫ﯽ‬‫ﻗﺎ‬‫ﭘﺮﺗ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻮور‬ ‫و‬ ‫ﺳـــﭙﯽ‬ ‫و‬ ‫رەش‬ ‫رەﻧﮕﯽ‬
.‫ﻦ‬‫دەﺑﯿﻨ‬ ‫ش‬‫ڕەﮔ‬ ‫دوو‬ ‫روەھﺎ‬‫ھ‬ ‫و‬ ‫زەرد‬ ‫ت‬‫ﻧﺎﻧ‬‫ﺗ‬ ‫و‬
‫ﯚن‬‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻮوﻟﯿﯽ‬ ،‫رەﻧﮕﺎوڕەﻧﮓ‬ ‫ﻣﻮوﻟﯿﯽ‬ ،‫ﺳﺎدە‬ ‫ﻣﻮوﻟﯿﯽ‬
‫ﻧﺎﺳﺮاوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺟﯚرە‬ ‫ﻟ‬ ‫دووﭘﺸـــﻜﯽ‬ ‫ﻛﻠﻚ‬ ‫ﻣﻮوﻟﯿﯽ‬ ‫و‬
‫س‬‫ﻛ‬ ‫زۆر‬ ،‫و‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﻧﮕﺮﯾـــﺎن‬‫ﯾ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﻣﻮوﻟﯿﻨـــﻦ‬
‫ﻟ‬ ‫زﯾﺎن‬‫ﺣ‬ ،‫و‬ ‫ﺗﺎزەﻛﺎرن‬ ‫ی‬‫ﺳـــﺎﻧ‬‫ﻛ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ت‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬ ‫ﺑ‬
.‫دەﮔﺮن‬ ‫ڕای‬ ‫ﯾﯿ‬‫ﻨ‬‫ڕاز‬ ‫ﻣﺎﺳﯿﯽ‬ ‫ﻮﻛﺮدﻧﯽ‬‫ﺧ‬‫ﺑ‬
٧,٨ ‫ﺗﺎ‬ ٧ ‫ﻣﺎﺳـــﯿﯿﺎﻧ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻮﯾﺴـــﺖ‬‫ﭘ‬ PH
‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫ﻣﺎﺳـــﯿﯿﺎﻧ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ .‫ﯾ‬ ١٨ – ١٢ ‫ﺋـــﺎو‬ DH ‫و‬
Tetras، Rasboras، Danios، ‫وەك‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻣﺎﺳﯿﯿ‬
Dwarf Gouramis، Discus، Angelfish
‫دەﺗﻮاﻧﻦ‬ Rainbowfish، Livebearers، Plecos
.‫ﺑﮋﯾﻦ‬ ‫ﻦ‬‫ﺷﻮ‬ ‫ك‬‫ﯾ‬‫ﻟ‬
‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﮔﻮوﭘﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ورەﺗﺮە‬‫ﮔ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻣﻮوﻟﯿـــ‬ ‫ﺑﺎرەی‬‫ﻗ‬
‫وەك‬ ‫ﯿﺎن‬‫زاوز‬ .‫ﺪەدەن‬‫ھ‬ ‫ﺗﺮ‬‫ﺳـــﺎﻧﺘﯿﻤ‬ ٨ ‫ﮔﺸـــﺘﯽ‬
‫ڕووەك‬ ‫ﻟ‬ ‫ﭘ‬ ‫ﻜـــﯽ‬‫ﺋﺎﻛﻮارﯾﻮﻣ‬ ‫ﻧﺎو‬‫ﻟ‬ ،‫ﻛﺎﻧـــ‬‫ﮔﻮوﭘﯿ‬
‫ﺑﺎوﻛﯿﺎن‬ ‫و‬ ‫داﯾﻚ‬ ،‫و‬ ‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫زاوزێ‬ ‫و‬ ‫ﺷـــ‬‫ﮔ‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮ‬
‫دوای‬ ‫ر‬‫ھـــ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﭼﻜـــ‬‫ﺑ‬ ،‫و‬ ‫ﻧﺎﺧـــﯚن‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﭼﻜـــ‬‫ﺑ‬
.‫ﺑﺨﯚن‬ ‫ﺧﻮاردن‬ ‫و‬ ‫ن‬‫ﺑﻜ‬ ‫ﻟ‬‫ﻣ‬ ‫دەﺗﻮاﻧﻦ‬ ‫داﯾﻜﺒـــﻮون‬‫ﻟ‬
‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬ ‫ـــﺖ‬‫ﺑ‬ ‫ورەﺗﺮ‬‫ﮔ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻣﺎﺳـــﯿﯽ‬ ‫ﻧﺪە‬‫رﭼ‬‫ھ‬
‫ﮔﺸـــﺘﯽ‬ ‫ﺑ‬ ،‫و‬ ‫ﺑﻜﺎت‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫و‬ ‫ورەﺗـــﺮ‬‫ﮔ‬ ‫ی‬‫ﭼﻜـــ‬‫ﺑ‬
‫ﭼﻜ‬‫ﺑ‬ ٣٥٠ ‫ﺗﺎﻛﻮ‬ ٣ ‫ﯾﻨﯽ‬‫ﻧﺎوﺑ‬‫ﻟ‬ ‫زاوزێ‬ ‫ﺟﺎر‬ ‫ر‬‫ھـــ‬‫ﻟ‬
.‫ن‬‫دەﻛ‬
‫د‬‫ﻣ‬‫ﻣﺤ‬ ‫ﯾﻮﻧﺲ‬ ‫ﺋﺎ‬
younespen@gmail.com

4. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
٤
‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ورﭼﯽ‬
‫ﺷﯿﺮدەرەﻛﺎن‬ :‫ﮔﺮوپ‬
‫:ﮔﯚﺷﺘﺨﯚرەﻛﺎن‬‫راﺳﺘ‬
:‫ی‬‫ﻣﺎ‬‫ﺑﻨ‬
‫ورچ‬ :‫ز‬‫ڕەﮔ‬
‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ورﭼﯽ‬ :‫ﺷﻦ‬‫ﭼ‬
‫ﻛ‬ ،‫ﻻﺣ‬‫زەﺑ‬ ‫و‬ ‫ورە‬‫ﮔ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺋﺎژە‬ ‫ﻗﺎوەﯾـــﯽ‬ ‫ورﭼﯽ‬
‫ﻛﯿﻠﻮﮔﺮام‬ ٤٨٠ ‫ﺸﯽ‬‫ﻛ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮ‬‫ﻣ‬ ٢ ‫دەﮔﺎﺗ‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﮋاﯾﯿ‬‫در‬
‫ﺗﺎ‬‫ھ‬ ‫ی‬‫ﭽﻜ‬‫ﮔﻮ‬ ،‫و‬ ‫ﻛﻮرﺗ‬ ‫ﭘﻮز‬‫ﻗ‬ ‫و‬ ‫ﭘﺎن‬ ‫ری‬‫ﺳ‬ .‫ﺖ‬‫دەﺑ‬
‫ﺑﭽﻮوك‬ ‫ﭼﺎوی‬ .‫ﯾﯿ‬‫ﺑﺎزﻧ‬ ‫و‬ ‫ڕاﺳﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﭽﻮوك‬ ‫ك‬‫ڕادەﯾ‬
‫و‬ ‫رز‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﯿ‬‫ﭘ‬ ‫و‬ ‫دەﺳﺖ‬ .‫ﺳﺘﻮورە‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻮرت‬ ‫ﻣﻠﯽ‬ ‫و‬
‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﻧﯿﻨﯚﻛﯿﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻧﺠ‬‫ﭘ‬ ‫ﻨﺞ‬‫ﭘ‬ ‫ﯾﺎن‬‫ﻛ‬‫رﯾ‬‫ھ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺘﻮرە‬‫ﺋ‬
‫ﺑﭽﻮوﻛ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻛﻠﻜﯽ‬ .‫ﮋﺗﺮن‬‫در‬ ‫دەﺳﺘﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﯿ‬‫ﭘ‬ ،‫و‬
‫ﺑ‬ ‫ی‬‫ﺳﺘ‬‫ﺟ‬ ‫ﻣﻮو‬‫ھ‬ .‫وە‬‫ﺷـــﺎراوەﺗ‬ ‫ﺗﻮوﻛﺪا‬ ‫ﺮ‬‫ژ‬ ‫ﻟ‬ ‫و‬
‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ﺗﻮﻛﯽ‬ ‫ڕەﻧﮕﯽ‬ .‫داﭘﯚﺷـــﺮاوە‬ ‫ﮋ‬‫در‬ ‫و‬ ‫دڕ‬ ‫ﺗﻮﻛﯽ‬
‫رەو‬‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬ ،‫وزەرد‬‫ﯾﻠ‬‫ﻣ‬ ‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ﯾﺎن‬ ،‫ڕەﺷـــ‬ ‫و‬‫ﯾﻠ‬‫ﻣ‬
‫ﺳـــﭙﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﺑﺎزﻧ‬ ‫ﺟﺎروﺑﺎر‬ .‫ـــﺖ‬‫دەﭼ‬ ‫ﺸـــﯽ‬‫ﻣ‬‫ﺧﯚ‬
،‫و‬ ‫ورەﯾ‬‫ﮔ‬ ‫ی‬‫ﻟﻠ‬‫ﻛ‬ .‫ـــﺖ‬‫و‬‫دﯾﺎردەﻛ‬‫ﺑ‬ ‫ﺳـــﯿﻨﮕﯿﺪا‬ ‫ﻟ‬
‫رز‬‫ﺑ‬ ‫ﺷﺎﻧﯽ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻣﺎﺳﻮﻟﻜ‬ ‫و‬ ‫ﺰە‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫ی‬‫وﯾﻠﻜ‬‫ﺷ‬
‫ﯾﺎن‬‫دﯾﻜ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ورﭼ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﯾ‬‫ﻟﻠ‬‫ﻛ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎن‬ ‫و‬‫ﺋ‬ .‫وە‬‫ﺗ‬‫ﺑﻮوﻧ‬
‫ری‬‫ﻣﺴـــ‬‫ﺟ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ورﭼ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻚ‬‫ﻣ‬‫ﻛ‬ .‫وە‬‫دەﻛﺎﺗ‬ ‫ﺟﯿـــﺎ‬
‫ك‬‫ﯾ‬ ‫ﻛ‬ ‫ھﺎﺗﻮوە‬ ‫رﭼﺎوەدا‬‫ﺳ‬ ‫ﻚ‬‫ﻧﺪ‬‫ھ‬ ‫ﻟ‬ ،‫و‬ ‫ورەﺗﺮن‬‫ﮔ‬
‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ورﭼﯽ‬ ‫ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ‬ .‫ﻛﻦ‬‫ﯾ‬ ‫وەﻛـــﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺪازەن‬‫ﺋ‬
‫ی‬‫ﻧﺰﯾﻜ‬ ‫ی‬‫ﯾﯿﺸﺘﻮەﻛ‬‫ﮕ‬‫ﭘ‬ ‫ﯿ‬‫ﻣ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺋﻮراﺳﯿﺎﯾﯿ‬ ‫ورﭼﯽ‬
. ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﺸﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﻛﯿﻠﻮﮔﺮام‬ ٩٠
‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﻟ‬ ‫ﯾﺎن‬‫ژﯾﻨﮕ‬ ‫ﻨﯽ‬‫ﺷﻮ‬
‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿ‬‫ﻧﺎوﭼ‬‫ﻟ‬‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬‫ﻟ‬‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬‫ورﭼﯽ‬
‫ی‬‫ﻧﺎوﭼ‬ ‫ﻟ‬ ‫ت‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬ ‫ﺑـــ‬ ‫ﺮﯾﺶ‬‫وﻟ‬‫ھ‬ ‫ﺰﮔﺎی‬‫ﭘﺎر‬ ‫ﻟـــ‬ ‫و‬
‫ﺑﺮادۆﺳـــﺖ‬ ‫ﭼﯿﺎی‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎرزان‬ ‫و‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫و‬ ‫ﺳـــﻮور‬‫ﺮﮔ‬‫ﻣ‬
‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮرﻛﯿﺎ‬ ‫دەﮔﺎﺗـــ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻛﯚڕەك‬ ‫ﭼﯿﺎی‬ ‫و‬ ‫ﭘﯿـــﺮس‬ ‫و‬
‫ﺰﮔﺎی‬‫ﭘﺎر‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿ‬ ‫ﻧﺎوﭼ‬ ‫و‬ ‫ﮔﺎرە‬ ‫ﭼﯿﺎی‬ ‫دھﯚك‬
‫ﻣﯚ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫رەداغ‬‫ﻗـــ‬ ‫ی‬‫ﻧﺎوﭼ‬ ‫و‬ ‫رﻣﯿﺎن‬‫ﮔ‬ ‫و‬ ‫ﻤﺎﻧﯽ‬‫ﺳـــﻠ‬
‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﻨﺎﻧ‬‫ﺷـــﻮ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺪﯾﻞ‬‫ﻗ‬ ‫ﭼﯿﺎی‬ ‫و‬ ‫وراﻣـــﺎن‬‫ھ‬ ‫و‬
‫ﺧﯚراﻛﯽ‬ .‫دﯾﺘﺮاوە‬ ،‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ی‬‫ﭼ‬ ‫دارﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺴﺘﺎﻧ‬‫ﻛﻮ‬
‫و‬ ‫ﮔﯿﺎ‬ ‫ﻧﺎوﻛﯽ‬ ‫و‬ ‫وزە‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ورﭼﯽ‬ ‫رەﻛﯽ‬‫ﺳـــ‬
‫ەدارەﻛﺎن‬‫ﺑ‬‫ﺑ‬ ‫ﺑﭽﻮوﻛ‬ ‫ﺋﺎژە‬ ‫و‬ ‫ـــﺮووەﻛﺎن‬‫ﻣ‬ ‫و‬ ‫ﻣﯿﻮە‬
‫ﺶ‬‫ﻣ‬ ‫ی‬‫ﻻﻧ‬ ‫ر‬‫ﺳـــ‬ ‫دەﺑﺎﺗ‬ ‫ـــﺮش‬‫ھ‬ ،‫و‬ ‫ـــﺖ‬‫د‬ ‫ـــﻚ‬‫ﭘ‬
‫ﺑﺎخ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬ ‫دەﺑﺎﺗ‬ ‫ﺮش‬‫ھ‬ ‫ﻮەدا‬‫ﻣ‬ ‫وەرزی‬ ‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﻧﮕﻮﯾﻦ‬‫ھ‬
‫ھﻮی‬ ‫ﺘ‬‫دەﺑ‬ ‫و‬ ‫رﻣ‬‫ھ‬ ‫و‬ ‫ﻮەﻛﺎن‬‫ﺳ‬ ‫دارە‬ ‫ت‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬‫ﺑ‬ ‫و‬
.‫ﻛﺎن‬‫ﺑﺎﺧ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﯾﺎﻧﺪن‬‫زەرەرﮔ‬ ‫و‬ ‫دارەﻛﺎن‬ ‫ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ‬
:‫ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺋﺎژە‬ ‫م‬‫ﺋ‬ ‫وەی‬‫وﺑﻮوﻧ‬‫ﺑ‬
‫و‬ ‫راﻧﺴـــﺎ‬‫ﻓ‬ ‫و‬ ‫ﺋﯿﺴـــﭙﺎﻧﯿﺎ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ورﭼﯽ‬ ‫ﻦ‬‫دە‬
‫و‬ ‫ﺮان‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫رەﺑﺴـــﺘﺎن‬‫ﻋ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮرﻛﯿﺎ‬ ‫و‬ ‫ﯾﻮﻧﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺋﯿﺘﺎﻟﯿـــﺎ‬
‫وەك‬ ‫ت‬‫دەو‬ ‫ﻧﺪ‬‫ﭼ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫و‬ ‫ﯾ‬‫ﺑﺎﻛﻮورھ‬ ‫رﯾـــﻜﺎی‬‫ﻣ‬‫ﺋ‬
.‫ﻧﺎﺳﺮاوە‬ ‫وەﯾﯽ‬‫ﺗ‬‫ﻧ‬ ‫ﯽ‬‫ﺋﺎژە‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻓﯿﻨﻼﻧﺪ‬ ‫و‬ ‫ڕوﻣﺎﻧﯽ‬
:‫و‬‫ﺧ‬ ‫زﺳﺘﺎﻧ‬
‫ﺑﺎرﯾﻨـــﯽ‬ ‫و‬ ‫رﻣﺎ‬‫ﺳـــ‬ ‫وەرزی‬ ‫ﻜﺮدﻧـــﯽ‬‫ﭘ‬ ‫دەﺳـــﺖ‬‫ﺑ‬
‫و‬ ‫ﺪەﻛﺎت‬‫ﭘ‬ ‫دەﺳﺖ‬ ‫ﯾﺎن‬‫زﺳﺘﺎﻧ‬ ‫وی‬‫ﺧ‬ ،‫ﻓﺮ‬‫ﺑ‬ ‫ﻣﯿﻦ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬
‫وای‬‫ﺷﻮھ‬‫ﻛ‬ ‫ﺟﯚری‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻮەﻧﺪﯾﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﯾﺎن‬‫زﺳﺘﺎﻧ‬ ‫وﻧﯽ‬‫ﺧ‬
‫و‬ ‫رم‬‫ﮔ‬ ‫ﻧﺎوﭼ‬ ‫ﻟ‬ .‫ﺖ‬‫دەژﯾ‬ ‫ﺪا‬‫ﺗ‬ ‫ﻛ‬ ‫وەﯾ‬‫ﯾ‬‫ﻧﺎوﭼ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫م‬‫ﺑ‬ .‫ﺖ‬‫ﺑ‬‫ﻧ‬ ‫ﯾﺎن‬‫زﺳـــﺘﺎﻧ‬ ‫وﻧﯽ‬‫ﺧ‬ ‫ﯾ‬‫واﻧ‬‫ﻟ‬ ،‫ﻧﺰﻣﻜﺎﻧﺪا‬
‫وا‬‫ﺷـــﻮھ‬‫ﻛ‬ ‫و‬ ‫زۆرە‬ ‫ﻓﺮﺑﺎرﯾﻦ‬‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬ ،‫دا‬‫ﻨﺎﻧ‬‫ﺷـــﻮ‬ ‫و‬‫ﻟ‬
‫ﺑﺎرﯾﻨﺪا‬ ‫وەرزی‬ ‫ﻟـــ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺮﺑﺎرﯾﻦ‬‫ﺑ‬ ‫ـــﺶ‬‫ﭘ‬ ‫ﻟ‬ ،‫ﺳـــﺎردە‬
‫ﻣﯿﻦ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ ‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ .‫ﺪەﻛﺎت‬‫ﭘ‬ ‫دەﺳﺖ‬ ‫ی‬‫زﺳﺘﺎﻧ‬ ‫ﭘﺸﻮوی‬
‫ﺑﻮ‬ ‫ﺶ‬‫ﭘ‬ ‫وە‬‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﻻﻧ‬ ‫ﻮ‬‫ﻧ‬ ‫دەڕواﺗ‬ ‫ﺑﺎرﯾـــﻦ‬ ‫ﻓﺮ‬‫ﺑ‬
‫ﻣﻮو‬‫ھ‬ ‫ﻓﺮ‬‫ﺑ‬ ‫ی‬‫ﻛﺎﺗ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺮدووە‬ ‫دﯾﺎری‬ ‫ﺧـــﻮێ‬
‫ﻮ‬‫ﻧ‬‫ﻟ‬ ‫ﺑﭽﻮوك‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﻛﻮﻧ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫دادەﭘﻮﺷ‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﻻﻧ‬ ‫ﺸﯽ‬‫ﭘ‬
.‫دەرەوە‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدن‬‫ﭘ‬ ‫ﺑﻮ‬ ‫وە‬‫دەﻛﺎﺗ‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﻻﻧ‬
:‫وە‬‫ﺧﺴﺘﻨ‬ ‫وەﭼ‬
‫وەرزی‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺟﻮوﺗﺒﻮﻧﯿـــﺎن‬ ‫ﮔﺸـــﺘﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬ ‫ﺑ‬
‫ﻟ‬ ‫وەرزەدا‬ ‫م‬‫ﻟـــ‬ .‫دەﻛﺎت‬ ‫ﭘـــ‬ ‫دەﺳـــﺖ‬ ‫ھـــﺎردا‬‫ﺑ‬
‫ﻛﺘﺮﯾﺪا‬‫ﯾ‬ ‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫زۆراﻧﺒﺎزی‬ ‫و‬ ‫ڕ‬‫ﺷ‬ ‫وﻧ‬‫دەﻛ‬ ‫ﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن‬‫ﻧ‬
‫دووﮔﯿﺎﻧﺒﻮوﻧﯿﺎن‬ ‫و‬ ‫ر‬‫ھﺎوﺳـــ‬ ‫ﻨﺎﻧـــﯽ‬‫ھ‬ ‫دەﺳـــﺖ‬‫ﺑ‬ ‫ﺑﯚ‬
‫رەﺗﺎی‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﭼﻜـــ‬‫ﺑ‬ .‫ـــﺖ‬‫ﻧ‬‫دەﺧﺎﯾ‬ ‫٧ﻣﺎﻧـــﮓ‬

5. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
٥
‫زﺳﺘﺎن‬ ‫ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ‬ ‫ﺗﺎﻛﻮ‬ ‫زﺳـــﺘﺎﻧﺪا‬
‫داﯾﻚ‬ ‫ﻟ‬ ‫دا‬‫زﺳـــﺘﺎﻧ‬ ‫ﭘﺸـــﻮوی‬ ‫ﻛﺎﺗﯽ‬ ‫ﻟ‬
‫ﭼﺎوی‬ ‫ﻣﺎﻧﮓ‬ ‫ك‬‫ﯾـــ‬ ‫دوای‬ ‫ﻟ‬ ،‫و‬ ‫دەﺑـــﻦ‬
‫رەﺗﺎدا‬‫ﺳ‬ ‫ﻟ‬ ،‫و‬ ‫وە‬‫ﺘ‬‫دەﻛﺮ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﭼﻜ‬‫ﺑ‬
،‫رﺧﯚﯾ‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ورد‬ ‫زۆر‬ ‫ﻛﺮدﻧﯿﺎن‬‫ﺷ‬‫ﮔ‬
‫ﻨ‬‫د‬ ‫ﻛﺎﻧﯿﺎن‬‫ﻻﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫وەی‬‫ﺋ‬ ‫ﭘﺎش‬ ‫م‬‫ﺑ‬
‫و‬ ‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫ﺷـــ‬‫ﮔ‬ ‫ﺮاﯾﯽ‬‫ﺧ‬ ‫ﺑـــ‬ ‫دەرەوە‬
‫ﺳـــﺎڵ‬ ‫ﺳـــ‬ ‫دوای‬ ،‫و‬ ‫دەﺑﻦ‬ ‫و‬‫ﻗ‬ ‫زۆر‬
‫ﻟ‬ ‫ﻗﺎوەﯾﯽ‬ ‫ورﭼﯽ‬ ‫ژﯾﺎﻧـــﯽ‬ .‫ن‬‫دەﮔ‬ ‫ﭘ‬
‫ﺮﯾﯽ‬‫ﭼﺎود‬ ‫و‬ ‫ﺰراوە‬‫ﭘﺎر‬ ‫وە‬‫ژﯾﻨﮕ‬ ‫ن‬‫ﻻﯾـــ‬
‫ﻤﯽ‬‫ر‬‫ھ‬ ‫ی‬‫ژﯾﻨﮕ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎی‬ ‫ﻟ‬ ،‫و‬ ‫ﺖ‬‫دەﻛﺮ‬
،‫و‬ ‫ﯾ‬‫دەﻏ‬‫ﻗ‬ ‫ڕاوﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳـــﺘﺎﻧﺪا‬
‫ﭘﺎراﺳـــﺘﻨﯽ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ‬ ‫ﻜﺨـــﺮاوی‬‫ڕ‬ ‫ﻟـــ‬
‫ﺑﯚ‬ ‫١,٣ـﯽ‬ ‫ی‬‫ﭘﻠـــ‬ ‫دا‬‫ـ‬(ICUN)‫ﺋـــﺎژەڵ‬
‫ﻮﭼﻮﻧﯿﺎن‬‫ﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺗﺮﺳﯿﯽ‬‫ﻣ‬ ‫واﺗ‬ .‫داﻧﺮاوە‬
.‫ﻧﯿﯿ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬ ‫ﻟ‬
‫ﻣﯿﺮ‬ ‫ﻟﯽ‬‫ﻋ‬ ‫دﻧﺎن‬‫ﻋ‬
‫ژﯾﻨﮕ‬ ‫ﺑﻮاری‬ ‫ﻟ‬ ‫ﭘﺴﭙﯚڕ‬
‫دەﺗﺰاﻧﯽ.....؟‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬‫دەﺗﺰاﻧﯽ.....؟‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺳﯿﺎن‬‫ﻛ‬ ‫ﻣﯿﻠﯿﺎرد‬ ‫دوو‬ ،‫ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺧ‬ ‫ﻣﯿﻠﯿﺎرد‬ ‫ش‬‫ﺷ‬ ‫ﻟ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﻨﺪەوارن؟‬‫ﺧﻮ‬‫ﻧ‬
‫ی‬‫وﺷـــ‬ ‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫ﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا‬‫ﺋ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ك‬‫ﯾ‬‫وﺷـــ‬ ‫ھﯿﭻ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫روا؟‬‫ھﺎوﺳ‬ ‫ﺘ‬‫ﻧﺎﺑ‬ month
‫ﺳﻮوﻛﺘﺮە؟‬ ‫وﺷﻚ‬ ‫ﻗﻮﻣﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ڕ‬‫ﺗ‬ ‫ﻗﻮﻣﯽ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫و‬ ‫ﮋ‬‫ﭼ‬ ،‫ﺖ‬‫ﺑ‬‫ﻧ‬ ‫و‬‫ﻜ‬‫ﺗ‬ ‫ﻧﺎودەم‬ ‫ﺋﺎوی‬ ‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫ﺧﻮاردن‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺖ؟‬‫ﻨﺎﻛﺮ‬‫ﭘ‬ ‫ﺳﺖ‬‫ھ‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﺗﺎﻣ‬
‫و‬‫ﺋ‬ ‫دەﯾﺎﻧﻮت‬ ،‫ﻛﺎن‬‫ﻣﺮﯾﻜﯿﯿ‬‫ﺋ‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﻜ‬ ‫ر‬‫وﺑ‬‫ﻣ‬‫ﻟ‬ ‫ﺳﺎڵ‬ ١٠٠ ‫دەزاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﻧﺎﺑﻦ؟‬ ‫دووﮔﯿﺎن‬ ،‫ﻧﺪن‬‫ھﯚﺷﻤ‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﺮ‬‫ﺑ‬ ‫ی‬‫ژﻧﺎﻧ‬
‫ﮔﯿﺎﻧﯽ‬ ‫"ﭼﯿﻦ"ـﺪا‬ ‫ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧـــﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻜﺎر‬‫ﻛﺮ‬ ٥٠٠٠ ‫ﻧ‬‫ﺳـــﺎ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾـــﺎ‬
‫دەدەن؟‬ ‫دەﺳﺖ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن‬
‫ﻛ‬ ،‫دەژﯾﻦ‬ ‫زەوی‬ ‫ﮔﯚی‬ ‫ر‬‫ﺳـــ‬‫ﻟ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ﮔﯿﺎﻧﻠ‬ ‫ﻣﯿﻠﯿﻮن‬ ٢٠٠ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫وان؟‬‫ﻟ‬ ‫ﻜ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬
‫؟‬‫ﻧﯿﯿ‬ ‫ﺮ‬‫ﺷ‬‫ﻛ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻮﯾﺴﺘﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﻛﺮدن‬‫ﻠﻜ‬‫ھ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻣﺮﯾﺸﻚ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺮ‬‫ﻛﺎﺗﮋﻣ‬ ‫دواﻧﺰدە‬ ،‫دەﺗﻮاﻧـــ‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﺸـــﻚ‬‫رو‬‫ﻛ‬ ‫ﻚ‬‫ﺟﯚر‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺑﻜﺎت؟‬ (‫ﻜﺲ‬‫)ﺳ‬ ‫ﺟﻮوت‬ ‫داﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ‬‫ﻟ‬ ‫دوای‬
‫زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﮋﯾ‬‫در‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﻛﺮﻣ‬ ‫ﻚ‬‫ﺟﯚر‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ﮔﯿﺎﻧﻠ‬ ‫ﮋﺗﺮﯾﻦ‬‫در‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺗﺮە؟‬‫ﻣ‬ ٥٥ ‫ﻟ‬
‫رۆژی‬ ٧٠ ‫ﻛﯚﻧﺪا‬ ‫ﻣﯿﺴـــﺮی‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻣﯚﻣﯿﺎﯾﯿﻜﺮدن‬ ‫راﺳـــﯿﻤﯽ‬‫ﻣ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫دەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ؟‬
‫ی‬‫ﻛﺎﺗ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫زاﯾﯽ‬‫ﻓ‬ ‫ی‬‫ﻓﯿﻨ‬‫ﺳ‬ ‫دەﻧﮕﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫رزﺗﺮ‬‫ﺑ‬ ‫ﻚ‬‫دەﻧﮕ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫؟‬‫ﻧﯿﯿ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫ﻟ‬ ،‫زا‬‫ﻓ‬ ‫ﺘ‬‫ﺮدر‬‫دەﻧ‬
‫؟‬‫ﻧﯿﯿ‬ ‫ﭘﯿﺖ‬ ١٢ ‫ﻟ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ھﺎواﯾﯽ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺧ‬ ‫ﯽ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻒ‬‫ﺋ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫وە‬‫رﺑﺎزﯾﯿ‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻛﯽ‬‫رﻣﺎﻧﺪەﯾ‬‫ﻓ‬ ‫ن‬‫ﻻﯾـــ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﺸـــﺖ‬‫ﺑﻨ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾـــﺎ‬
‫ە؟‬‫دۆزراوﯾ‬
‫؟‬‫ﯾ‬‫٧٠٠ـ‬ ‫روﺳﯿﺎ‬ ‫ﺗﯽ‬‫و‬ ‫ﻓﯚﻧﯽ‬‫ﻟ‬‫ﺗ‬ ‫ﻛﯚدی‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫دووﺟﺎ‬ ‫ﺗﺮی‬‫ﻣ‬ ٧٣٠٠٠ ‫رۆژاﻧ‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻣﺮﯾﻜﺎ‬‫ﺋ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺧ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫دەﺧﻮن؟‬ ‫ﭘﯿﺘﺰا‬
‫؟‬‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ور‬‫ﺑ‬ ٧٠٠٠ ‫ﻧﯿﺎ‬‫ﺗ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا‬ ‫ﻟ‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺖ؟‬‫ﻧﺎﮔﺮ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎت‬ ‫ھﯿﭻ‬ ‫ﺮ‬‫ﻧ‬ ‫دارﺧﻮرﻣﺎی‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺴﺎﻧﺲ‬‫ﻨ‬‫ر‬ ‫ردەﻣﯽ‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫وەی‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ﻟ‬ ،‫ﻧﯿﯿ‬ ‫ﺑﺮۆی‬ ‫ﻣﻮﻧﺎﻟﯿﺰا‬ ‫دەﺗﺰاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﺑﻮوە؟‬ ‫ﻣﯚد‬ ‫ﺗﺎﺷﯿﻦ‬ ‫ﺑﺮۆ‬

6. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
٦
‫ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫و‬ (dental caries) ‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬
‫م‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ ‫ﺷﯽ‬‫ﺑ‬
‫ﺧﯚﺷـــﯿﯿ‬‫ﻧ‬‫ﻟ‬ ‫ـــﻚ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ ‫ﺑـــ‬ ‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧـــﯽ‬
‫وﺗﻮوەﻛﺎﻧﺪا‬‫ﺸﻜ‬‫ﭘ‬ ‫ﺗ‬‫و‬ ‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫دادەﻧﺮ‬ ‫وەﻛﺎن‬‫رﺑ‬‫ﺑ‬
‫ﻜﯽ‬‫ﺑﻜﻮژ‬ ،‫و‬ ‫ﻨﻦ‬‫ﻧﺎ‬ ‫دە‬ ‫وە‬‫دەﺳﺘﯿ‬‫ﺑ‬ ‫ﻚ‬‫ﺧ‬ ‫)٠٨٪(ـﯽ‬
‫ی‬‫ﻛ‬‫ڕەﻗ‬ ‫ﺷﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ﺗﻮوﺷﯽ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫دداﻧﯽ‬ ‫رەﻛﯿﯽ‬‫ﺳ‬
‫ی‬‫ۆﺳـــ‬‫ﭘ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺑ‬ ‫ددان‬ ‫ی‬‫ﻜﮫﺎﺗـــ‬‫ﭘ‬
‫و‬ (in-organic) ‫ﻛﺎن‬‫ﻧﺎﺋﯚرﮔﺎﻧﯿﻜ‬ ‫ﺷ‬‫ﺑ‬ ‫ﻜﭽﻮوﻧﯽ‬‫ﺗ‬
.(organic) ‫ﻛﺎن‬‫ﺋﯚرﮔﺎﻧﯿﯿ‬ ‫ﺷ‬‫ﺑ‬ ‫ﻜﺸﻜﺎﻧﯽ‬‫ﺗ‬
:‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻧﯿﺸﺎﻧ‬
‫ڕەش‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ددان‬ ‫ﺋﺎﺳـــﺎﯾﯽ‬ ‫ﺳـــﭙﯽ‬ ‫ڕەﻧﮕﯽ‬ ‫ﮔﯚڕاﻧﯽ‬ (١
(chalky appearance) ‫ﺑﺎﺷﯿﺮی‬‫ﺗ‬ ‫ﻮەی‬‫ﺷـــ‬ ‫ﯾﺎن‬
.‫ﺖ‬‫ﺑﺒﯿﻨﺮ‬ ‫ﭼﺎو‬‫ﺑ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧﺮ‬ ‫ﺟﺎر‬ ‫زۆر‬ ‫ﻛ‬
‫ددان‬ ‫وﺗﻨﯽ‬‫رﻛ‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎﺗﯽ‬‫ﻟ‬ ‫ﺋﺎزار‬‫ﺑ‬ ‫ﺳـــﺘﻜﺮدن‬‫ھ‬ (٢
.‫ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫وە‬ ‫رﻣﯽ‬‫ﮔ‬ ‫ﺳﺎردی‬ ‫ر‬‫ﺑ‬
‫ﺰارﺑﻮوﻧﯽ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﺧﯚراك‬ ‫ﭘﺎﺷﻤﺎوەی‬ ‫وەی‬‫ﻛﯚﺑﻮوﻧ‬ (٣
.‫ﻛﺎن‬‫دداﻧ‬ ‫ﻮان‬‫ﻧ‬ ‫ﻨﯽ‬‫ﻟ‬‫ﻛ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺟﮕ‬ ‫ﺧﯚش‬‫ﻧ‬
‫ﺧﯚش‬‫ﻧ‬ ‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺳـــﺘﻜﺮدن‬‫ھ‬ ‫ﻛﺎﺗﯽ‬‫ﻟ‬
‫ﺟﮕ‬ ،‫ﺑﻜﺎت‬ ‫ددان‬ ‫ﭘﺰﯾﺸـــﻜﯽ‬ ‫رداﻧﯽ‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻮﯾﺴـــﺘ‬‫ﭘ‬
‫رداﻧﯽ‬‫ﺳ‬ ‫ﻚ‬‫ﺟﺎر‬ ‫ﻣﻮو)٦(ﻣﺎﻧﮓ‬‫ھ‬ ‫ﻮﯾﺴﺘ‬‫ﭘ‬ ‫وەﯾﺶ‬‫ﻟ‬
‫ھﯿﭻ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺳـــﺖ‬‫ھ‬ ‫رﭼﯽ‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ ‫ﺑـــﻜﺎت‬ ‫ددان‬ ‫ﭘﺰﯾﺸـــﻜﯽ‬
.‫ﻛﺎت‬‫ﻧ‬ ‫ددان‬ ‫دەﻣﻮ‬ ‫ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﻧﯿﺸﺎﻧ‬
‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬
،‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ھـــﯚی‬ ‫دەﺑﻨ‬ ‫ﻚ‬‫ھﯚﻛﺎر‬ ‫ﻧـــﺪ‬‫ﭼ‬
‫و‬ ‫ﮋە‬‫ڕ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻚ‬‫ﺷـــ‬‫ﺑ‬ ‫دەﺗﻮاﻧﯿﻦ‬ ‫ھﯚﻛﺎراﻧ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫زاﻧﯿﻨﯽ‬‫ﺑ‬
:‫واﻧﯿﺶ‬‫ﺋ‬ .‫وە‬‫ﯾﻨ‬‫ﺑﻜ‬ ‫م‬‫ﻛ‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮون‬ ‫ﺮاﯾﯽ‬‫ﺧ‬
‫٣(ﺧﻮاردن‬ ‫٢(ﻟﯿﻚ‬ ‫ددان‬ ‫ـ‬ ‫ﻛـــ‬‫ﺧﯚﯾﯿ‬‫١(ﺧﺎﻧ‬
‫ھﯚﻛﺎری‬ ‫ﻧﺪێ‬‫٦(ھ‬ ‫٥(ﻛﺎت‬ ‫ﻛﺘﺮﯾﺎ‬‫٤(ﺑ‬ ‫وە‬‫وﺧﻮاردﻧـــ‬
.‫دﯾﻜ‬
‫و‬ ‫ﺑﻮون‬‫ﻨ‬‫ﻛﺎﻣ‬ ‫واو‬‫ﺗـــ‬ :‫-ددان‬‫ﻛـــ‬‫ﺧﯚﯾﯿ‬ ‫ﺧﺎﻧـــ‬
‫دداﻧ‬ ‫رەوەی‬‫ﺳ‬ ‫)ﭼﯿﻨﯽ‬ ‫ددان‬ ‫ﻣﯿﻨﺎی‬ ‫ﯾﺸﺘﻨﯽ‬‫ﮔ‬‫ﻨ‬‫ﭘ‬
‫ﺘ‬‫(دەﺑ‬‫ﺪاﻧﯿ‬‫ﺗ‬ ‫دەﻣﺎری‬ ‫ﺳﺘ‬‫ھ‬ ‫ﺰەرەو‬‫ﭘﺎر‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﭼﯿﻨ‬
‫دواﺗﺮ‬ ‫ددان‬ ‫ری‬‫ﯾﻜ‬‫ﭘ‬‫ﻟ‬ ‫ﻣﻮﻛﻮڕی‬‫ﻛ‬ ‫دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ‬ ‫ھﯚی‬
‫ﺷـــﺪا‬‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫ﺪەﮔ‬‫ھ‬ ‫زەرد‬ ‫ﻛ‬‫دداﻧ‬ ‫ڕەﻧﮕﯽ‬
‫وەﯾﺎن‬ ‫ﻛﻠـــﯚر‬ ‫ﺋﺎﺳـــﺎﻧﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ﺑﯚﯾ‬ ‫ـــﺖ‬‫دەﺑ‬ ‫رم‬‫ﻧـــ‬ ‫زۆر‬
‫ﻣﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫وە‬‫ﺘ‬‫ڕ‬‫دەﮔ‬ ‫ﺷـــﯽ‬‫ﻛ‬‫ھﯚﯾ‬ .‫ـــﺖ‬‫ﺪەوەر‬‫ھ‬
‫ﯾﺎ‬ ‫ﯿﺪا‬‫ﻣﻨﺪا‬ ‫ﻧﯽ‬‫ﻣ‬‫ﺗ‬‫ﻟ‬ ‫ﻓﻠﯚراﯾﺪ‬ ‫وەرﮔﺮﺗﻨﯽ‬ ‫زۆری‬ ‫ﯾـــﺎن‬
(‫)ﺗﺘﺮاﺳﺎﯾﻜﻠﯿﻦ‬ ‫وەﻛﻮ‬ ‫دەرﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﺪێ‬‫ھ‬ ‫ﺧﻮاردﻧﯽ‬ ‫ﺧﻮد‬
‫ﻛ‬‫ﻣﻨﺪا‬ ‫ﺧـــﻮدی‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫ﻛ‬‫داﯾﻜ‬ ‫دووﮔﯿﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﺎﺗـــﯽ‬‫ﻟ‬
.‫ﺖ‬‫دەﺑ‬ ‫ﯽ‬‫)٢١(ﺳﺎ‬ ‫ﻧﯽ‬‫ﻣ‬‫ﺗ‬ ‫ﺧﻮار‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻜﺪا‬‫ﻛﺎﺗ‬‫ﻟ‬
‫ﻧﯿﯿ‬ ‫راﺳـــﺖ‬ ‫ﻛ‬‫دداﻧ‬ ‫ﺧﺘـــﯽ‬‫ڕووﺗ‬ ‫وەی‬‫رﺋـــ‬‫ﺑ‬‫ﻟ‬
‫ﻮەی‬‫ﺷـــ‬‫ﻟ‬ ‫ﻧﺰﻣﺎﯾﯽ‬ ‫و‬ ‫رزاﯾﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ﻧﺪﯾـــﻦ‬‫ﭼ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻜـــﻮ‬‫ﺑ‬
‫ﺑﻮوﻧﯿﺎن‬ ‫ﭼﯽ‬ ‫ر‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ ،‫و‬ ‫وە‬‫ﻨﺮاوەﺗ‬‫ڕاز‬ ‫وە‬‫ﻧﺪڕوﭼﺎ‬‫ﻛ‬
‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﺳﻮدی‬ ‫ﺟﻮاﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻮاردن‬ ‫ﺟﻮﯾﻨﯽ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺳﺮووﺷﺘﯿ‬
‫ﺖ‬‫ﮔﯿﺮدەﺑ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺧﯚراﻛﯽ‬ ‫ﭘﺎﺷﻤﺎوەی‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻧﯿﺶ‬‫ﺑ‬ ‫م‬‫ﺑ‬
‫ﻛﯽ‬‫رەﺗﺎﯾ‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻨﺎﻧ‬‫ﺷـــﻮ‬ ‫م‬‫ﺋ‬ ‫ﮔﺮﺗﻨﯽ‬‫ڕاﻧ‬ ‫ﭘﺎك‬ ‫ﺑﯚﯾ‬
‫وە‬‫اﻛﺘﯿﻜﯿﺸـــ‬‫ﭘ‬ ‫ڕووی‬‫ﻟ‬ .‫ﺑﯚﻛﻠﯚرﺑـــﻮون‬ ‫ﮔﻮوﻧﺠـــﺎوە‬
‫ی‬‫ﺧﯚﺷﺎﻧ‬‫ﻧ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫دداﻧﯽ‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫زۆری‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺷـــ‬‫ﺑ‬
.‫ﻜﺮدووە‬‫ﭘ‬ ‫دەﺳﺘﯽ‬ ‫ﻮە‬‫و‬‫ﻟ‬ ‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫رداﻧﻤﺎن‬‫ﺳ‬
‫ڕﯾﺰﺑﻮوﻧـــﯽ‬ ‫ﻨﯽ‬‫ﻮ‬‫وﺷـــ‬ ‫ددان‬ ‫ﺑـــﺎرەی‬‫ﻗ‬ ‫ﻮەو‬‫ﺷـــ‬
.‫وﯾﻼﮔﺪا‬‫ﺷ‬‫ﻟ‬
‫ﻛ‬ ‫ﻜﻮﺗﻮون‬‫واھ‬ ‫و‬ ‫ورەن‬‫ﮔ‬ ‫وە‬‫ﭘﺸﺘ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫دداﻧ‬
.‫ﻛﻠﯚردەﺑﻦ‬ ‫وە‬‫ﺸ‬‫ﭘ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫دداﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺋﺎﺳـــﺎﻧﺘﺮ‬ ‫و‬ ‫زووﺗﺮ‬
‫دەرەوە‬ ‫ھﺎﺗﯚﺗ‬ ‫ﺧﯚﯾﺪا‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ‬ ‫ڕﯾﺰی‬ ‫ﻟ‬ ‫ی‬‫دداﻧ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫ﺳـــﺘﯚو‬‫ﭘ‬‫ﭘﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮون‬ ‫دروﺳـــﺖ‬ ،‫و‬ ‫وە‬‫ﺧﻮارﺑﯚﺗ‬ ‫ﯾﺎن‬
‫ھﯚﻛﺎراﻧ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﻣﻮو‬‫ھ‬ ،‫ﻚ‬‫دداﻧ‬ ‫ﻧـــﺪ‬‫ﭼ‬ ‫ﻐﯽ‬‫رەﺑﺎ‬‫ﻗ‬
‫ت‬‫زەﺣﻤ‬ ‫ددان‬ ‫اﮔﺮﺗﻨﯽ‬‫ﭘﺎﻛ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻮوﺷـــﺘﻦ‬ ‫ی‬‫ۆﺳـــ‬‫ﭘ‬
‫ﻟ‬ ‫ﺧﻮاردن‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ﺷـــﺪا‬‫دﯾﻜ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻻﯾ‬‫ﻟ‬ .‫ن‬‫دەﻛ‬
‫ﻟ‬ ‫ﺮاﺗﺮ‬‫ﺧ‬ ‫زۆرﺗﺮو‬ ‫ﺑﯚﯾ‬ ‫وە‬‫ﺘ‬‫ﻛﯚدەﺑ‬ ‫ﻛﺎن‬‫دداﻧ‬ ‫ﻮان‬‫ﻧ‬
.‫ڕوودەدات‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮون‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ‬ ‫وادەی‬
‫ﻟﯿﻚ‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬‫ﺑ‬ :((saliva ‫ﻟﯿﻚ‬ (٢
‫ك‬‫ﻻﯾ‬ ‫ﻧﺪ‬‫ﭼ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬ ‫ی‬‫ﻛـــ‬‫ﭘﯿﻜﮫﺎﺗ‬ ‫ھـــﯚی‬‫ﺑ‬
‫ﺧﻮارەوە‬ ‫ی‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬ ‫م‬‫ﺑ‬ ‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﮕ‬‫ڕ‬
.‫ﺖ‬‫ﺑﮕﺮ‬
‫رەوە‬‫ﺧﺎوﯾﻨﻜ‬ ‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻜﯽ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺳـــﯿﻔ‬ ‫ھﯚی‬‫ﺑ‬ ‫=ﻟﯿﻚ‬
‫ﻮان‬‫ﻧ‬ ‫ﻨﯽ‬‫ﻟ‬‫ﻛ‬ ‫و‬ ‫دەﻣـــﻮددان‬ ‫ك‬‫ﺗﺎڕاددەﯾ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬
‫ﭘﺎك‬ ‫ﻛﯚﺑﻮوەﻛﺎن‬‫ﺧﻮاردﻧ‬ ‫ﭘﺎﺷـــﻤﺎوەی‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛﺎن‬‫دداﻧـــ‬
‫ی‬‫ﺑ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﻧﺎﺋﺎﺳـــﺎﯾﯽ‬ ‫ﻜﯽ‬‫رﺑﺎر‬‫ھ‬ ‫ﺑﻮوﻧﯽ‬ .‫وە‬‫ﺑﻜﺎﺗـــ‬
‫ی‬‫ۆﺳ‬‫ﭘ‬ ‫رژەوەﻧﺪﯾﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ﻟ‬ ‫وە‬‫ﻣﺒﻜﺎﺗ‬‫ﻛ‬ ‫ﻟﯿﻚ‬ ‫دەرداﻧﯽ‬
.‫وە‬‫ﺪەﻛﺎﺗ‬‫ﻛﺎ‬ ‫ﻟﯿﻚ‬ ‫ی‬‫ڕۆ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫دەﺑ‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮون‬
‫ﻚ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺎﺋﯚرﮔﺎﻧـــﯽ‬ ‫ﻜـــﯽ‬‫ﺗﻮﺧﻤ‬ ‫ﻧـــﺪ‬‫ﭼ‬ ‫=ﻟﯿـــﻚ‬
‫وﯾﯽ‬‫ﭘﺘ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺪاﯾ‬‫ﺗ‬ ‫ﻓﻠﯚری‬ ‫و‬ ‫ﻓﯚﺳـــﻔﺎت‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻟﺴـــﯿﯚم‬
‫ﻣﺒﻮوﻧﯽ‬‫ﻛ‬ .‫ﺧﺸﻦ‬‫دەﺑ‬ ‫ددان‬ ‫ی‬‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬‫ﺑ‬ ‫ﺰی‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫و‬
‫دداﻧﯿﺸـــ‬ ‫وی‬‫وﭘﺘ‬ ‫ﺰی‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫ﻣﺒﻮوﻧﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﻟﯿﻚ‬ ‫دەرداﻧﯽ‬
.‫ﻛﻠﯚرﺑﻮون‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺸﮕﯿﺮی‬‫ﭘ‬ ‫ﻟ‬
‫ﻣﺎددە‬ ‫ری‬‫ﻛﺎرﯾﮕ‬ ‫دژی‬‫ﻟ‬ ‫ﻟﯿﻚ‬ ‫ﻧﺎو‬ ‫ﻛﺎﻧـــﯽ‬‫=ﭘﺮۆﺗﯿﻨ‬
‫ددان‬ ‫ﻣﯿﻨﺎی‬ ‫داﺧﻮراﻧﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﮔﺮﺗﻦ‬‫ﮕ‬‫ڕ‬ ‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﻦ‬‫ﺗﺮﺷ‬
.‫رن‬‫ﻛﺎرﯾﮕ‬ ‫زۆر‬
‫ﻧﮕﯽ‬‫ھﺎوﺳـــ‬ ‫ﭘﺎراﺳـــﺘﻨﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ی‬‫ﺑﺎ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ڕۆ‬ ‫ﻟﯿـــﻚ‬
‫ﮔﯿـــﺮاوەی‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺳـــﯿﻔ‬ ‫واﺗـــ‬ ‫(ﻧـــﺎودەم‬ pH )
.‫ﯾـــ‬‫ھ‬ ‫(ی‬buffering capacity)‫ر‬‫ﻜﺨـــ‬‫ر‬
‫ﻧﺎودەم‬ ‫ﺗﻔﺘﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﺷـــﯽ‬ ‫ﻧﮕﯽ‬‫ﭘﺎرﺳـــ‬ ‫ﺗ‬‫ﺳـــﯿﻔ‬ ‫م‬‫ﺋ‬
‫ﯾﺎن‬ ‫ﻟﯿﻚ‬ ‫دەرداﻧـــﯽ‬ ‫ی‬‫ﺑ‬ ‫ﻜـــﺪا‬‫ﻛﺎﺗ‬‫ﻟ‬ .‫ـــﺖ‬‫ﺰ‬‫دەﭘﺎر‬
‫ﻧﺠﺎﻣﺪا‬‫ﺋ‬ ‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫رد‬‫ﺳـــ‬‫ﺑ‬ ‫ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬
.‫ﺖ‬‫دەﮔﯚڕ‬ ‫ﯾﺸﯽ‬‫ﻛ‬‫ﮔﺮﻧﮕﯿﯿ‬
( antibacterial ) ‫زﯾﻨﺪەﻛﯽ‬ ‫دژە‬ ‫ﻟ‬ ‫ە‬‫ﭘ‬ ‫=ﻟﯿﻚ‬
‫ﻜﯽ‬‫دەور‬ ‫و‬ ‫ن‬‫ﻛﺎردەﻛ‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮون‬ ‫ﻛﺘﺮﯾﺎی‬‫ﺑ‬ ‫دژی‬‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬
‫ﻟ‬ ‫ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری‬ ‫و‬ ‫ددان‬ ‫ﺑﻮوﻧﯽ‬‫ﻛﻠﯚرﻧ‬‫ﻟ‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن‬
.‫ﯾﺸﯽ‬‫ﻛ‬‫رﻛ‬‫ﺋ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾ‬ ‫ﻟﯿﻚ‬ ‫ﮋەی‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫ﺑ‬
‫ﺑﺎری‬‫ﻟ‬ ‫ﻟﯿـــﻚ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺖ‬‫و‬‫دەردەﻛ‬ ‫ﺑﯚﻣـــﺎن‬ ‫ـــﺮەدا‬‫ﻟ‬
‫ﻣﯽ‬‫ﺳﺎﻏ‬ ‫ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ی‬‫ﺑﺎ‬ ‫ﻜﯽ‬‫دەور‬ ‫ﺋﺎﺳﯿﯿﺪا‬
‫ر‬‫ﺳـــ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری‬ ‫ر‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ ‫ﻜـــﺪا‬‫ﻛﺎﺗ‬‫ﻟ‬ .‫وددان‬ ‫دەم‬
‫ﻟﯿﻚ‬ ‫دەرداﻧﯽ‬ ‫ـــﮋەی‬‫ڕ‬ ‫و‬ ‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻨـــ‬‫ڕژ‬‫ﻟﯿﻜ‬
.‫ڕوودەدات‬ ‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﺪا‬‫ﺋ‬‫ﻟ‬ ‫ﺖ‬‫ﺑﮕﯚڕ‬
‫ﻟﯿﻜﺎو‬ ‫وەﺳـــﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫ﻟﯿﻚ‬ ‫ﻣﺒﻮوﻧﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﻛﺎﻧـــﯽ‬‫ھﯚﯾ‬
:( dry mouth) (‫)دەﻣﻮﺷﻜﯽ‬
:‫وەك‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ‬ ‫ری‬‫ﭼﺎرەﺳ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺣﺎ‬ ‫ﻧﺪێ‬‫ھ‬
(radiotherapy)‫ر‬‫ﭼﺎرەﺳ‬‫ﺗﯿﺸﻜﯽ‬‫ﻨﺎﻧﯽ‬‫ﻛﺎرھ‬‫١(ﺑ‬
‫م‬‫ﺋ‬ .‫ﺷﺪا‬‫ﻟ‬ ‫ﻟ‬ ‫دﯾﻜ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﺧﯚﺷـــﯿﯿ‬‫ﻧ‬ ‫ﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻛﺎﺗﯽ‬ ‫ﻟ‬
‫زۆری‬ ‫وی‬‫ﻣﺒﻮوﻧ‬‫ﻛ‬ ‫ھﯚی‬ ‫ﺘ‬‫دەﺑ‬ ‫رە‬‫ﭼﺎرەﺳـــ‬ ‫ﺟﯚرە‬
.‫دەﻣﺪا‬ ‫ﻧﺎو‬‫ﻟ‬ ‫ﻟﯿﻚ‬
‫ری‬‫ﭼﺎرەﺳ‬‫ﺑ‬ ‫ﺧﯚﺷـــﯽ‬‫ﻧ‬ ‫ﻧﺪێ‬‫ھ‬ ‫ری‬‫٢(ﭼﺎرەﺳـــ‬
.(chemotherap ) ‫ﻛﯿﻤﯿﺎوی‬
‫ﺳـــﺘﯽ‬‫ﺑ‬‫ﻣ‬ ‫ﺑﻮ‬ ‫دەرﻣﺎن‬ ‫ﻧﺪێ‬‫ھ‬ ‫ﻨﺎﻧـــﯽ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ -‫ب‬
‫ﻟ‬ ‫دﯾﻜ‬ ‫ﺳـــﺘﯽ‬‫ﺑ‬‫ﻣ‬ ‫و‬ ‫ﺧﯚﺷﯽ‬‫ﻧ‬ ‫رﻛﺮدﻧﯽ‬‫ﭼﺎرەﺳـــ‬
‫ﻣﺮﯾﻜﺎ‬‫ﺋ‬ ‫ﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧـــﯽ‬‫ﯾ‬‫ﺗ‬‫و‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﻧﯿﺎ‬‫ﺗ‬ .‫ﺷـــﺪا‬‫ﻟ‬
‫وەﻛﻮ‬ ‫دەم‬ ‫وﺷﻜﯽ‬ ‫ھﯚی‬ ‫دەﺑﻨ‬ ‫ﻛﺎن‬‫دەرﻣﺎﻧ‬ ‫)٣٦٪(ـﯽ‬
،‫رەﻛﺎن‬‫ﻨ‬‫وھ‬‫ﺧ‬ ،‫ـــﻦ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﺳـــﺘﯚی‬‫ﭘ‬‫ﭘﺎ‬ ‫)دەرﻣﺎﻧﯽ‬
‫ری‬‫ﭼﺎرەﺳـــ‬ ،‫ﻛﺎن‬‫دەرووﻧﯿﯿ‬ ‫ﺧﯚﺷـــﯿﯿ‬‫ﻧ‬ ‫دەرﻣﺎﻧﯽ‬
( ‫ﻣﯚﻛﯽ‬‫ﺧ‬
‫ھﯚی‬‫دەﺑﻨ‬ ‫ﻛ‬ ‫دﯾﻜ‬ ‫دەرﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﺪﯾـــﻦ‬‫ﭼ‬ ‫ەو‬ ‫وان‬‫ﺋ‬
‫ﺖ‬‫دەﺑ‬ ‫ووﺷـــﻚ‬ ‫دەم‬ ‫ﻜﯿﺶ‬‫ﻛﺎﺗ‬ ‫و‬ ‫دەم‬ ‫وﺷـــﻜﺒﻮوﻧﯽ‬
.‫ڕوودەدات‬ ‫ددان‬ ‫ﻛﻠﯚرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﯽ‬
:‫ددان‬ ‫ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ‬
‫ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ‬ ‫دﯾﻦ‬‫ﺟﻤ‬‫ﻧ‬ ‫زەردەﺷﺖ‬
dentobrad@yahoo.com

7. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
٧
‫ڕوو‬‫ﺑ‬
‫ﻧـــﻮێ‬ ‫وەی‬‫ﯿﻨـــ‬‫ﻜﯚ‬‫ﻟ‬ ‫ـــﻚ‬‫ﻛﯚﻣ‬
‫ەوی‬‫ر‬ ‫دواداﭼﻮوﻧـــﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ھـــﯚی‬ ‫ﺑـــ‬
‫ﺗﻮاﻧﯿﯽ‬ ،‫وە‬‫ﭼﺎوەﻛﺎﻧـــ‬ ‫ﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ‬‫ﺳـــ‬
‫ﺗﺎﻛ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﺑـــﻜﺎت‬ ‫وە‬‫ﺋ‬ ‫ﺸـــﺒﯿﻨﯿﯽ‬‫ﭘ‬
،‫داﯾ‬ ‫زەﯾﻦ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﭼﯿﺎن‬ ‫ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎن‬
‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﮔﯚﺷ‬‫راﺳﺘﯿﺪا‬‫ﻟ‬‫ﭼﺎوەﻛﺎن‬‫ﭼﻮﻧﻜ‬
‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫زاﻧﺎﯾﺎن‬ .‫ﻣﺮۆﭬﻦ‬ ‫رۆﺣﯽ‬ ‫ﻛﺮاوەی‬
‫ﯿﯽ‬‫رﭘ‬‫ﺳ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﯾﺮﻛﺮدﻧ‬‫ﺳ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺑﺎوەڕەن‬
‫ﯾﺎن‬ ‫راﺳـــﺖ‬ ‫و‬ ‫پ‬‫ﭼ‬ ‫ی‬‫ﺋﺎراﺳـــﺘ‬ ‫ﺑ‬
،‫ﺧﻮارەوە‬ ‫و‬ ‫رەوە‬‫ﺳـــ‬ ‫ی‬‫ﺋﺎراﺳﺘ‬ ‫ﺑ‬
‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫وەی‬‫ﺋ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬ ‫ﺳـــﺎﻧﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑ‬
‫ﻟ‬ .‫ﺑﻜﺎت‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮای‬ ‫داﯾ‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬ ‫زﯾﻨﯽ‬
‫ن‬‫ﻻﯾ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺪا‬‫ﻧﻮ‬ ‫ﻛـــﯽ‬‫وەﯾ‬‫ﻜﯚﻟﯿﻨ‬‫ﻟ‬
‫وە‬‫ﻠﺒﯚرن(ـ‬‫)ﻣ‬ ‫زاﻧﻜـــﯚی‬ ‫زاﻧﺎﯾﺎﻧـــﯽ‬
‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﻟ‬ ‫داوا‬ ‫وا‬‫ﺋـــ‬ ،‫دراوە‬ ‫ﻧﺠﺎم‬‫ﺋ‬
‫ڕﯾﺰە‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﺑﯿﺮ‬ ‫ﻛـــ‬ ‫ﻛﺮاوە‬ ‫ﻚ‬‫ﺳـــ‬‫ﻛ‬
(‫ﺗﺎ)ﺳـــﯽ‬ ‫ك(ەوە‬‫)ﯾ‬ ‫ﻟ‬ ‫ك‬‫ژﻣﺎرەﯾ‬
‫ﻚ‬‫ﻧﺎڕ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬ ‫ﺑ‬ ،‫و‬ ‫وە‬‫ﻧـــ‬‫ﺑﻜ‬
‫ی‬‫رﻣ‬‫ﮔ‬ ‫ﻟ‬ .‫ﻦ‬‫ﺑ‬ ‫ژﻣﺎراﻧ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﻧﺎوی‬
‫وەی‬‫ﻧ‬‫ﺟﻮو‬ ‫زاﻧﺎﯾﺎن‬ ،‫دا‬‫ﯾ‬‫ۆﺳ‬‫ﭘ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
،‫و‬ ‫ﻛﺮد‬ ‫ﺗﯚﻣـــﺎر‬ ‫ﻛﺎﻧﯿﺎن‬‫ﺗﺎﻛ‬ ‫ﭼـــﺎوی‬
‫وەﯾـــ‬‫ﻧ‬‫ﺟﻮو‬ ‫و‬‫ﻟـــ‬ ‫ﻛﯿـــﺎن‬‫ﯾ‬‫ﻧﻤﻮوﻧ‬
‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑـــ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﻨﺎ‬‫ھ‬ ‫دەﺳـــﺖ‬ ‫ﺑ‬
‫وە‬‫ﻨﯿﺎﯾﯿ‬‫د‬ ‫ﺑـــ‬ ‫ﺖ‬‫دەﻛﺮ‬ ‫دەرەﻧﺠﺎﻣ‬
‫ﻛﺎم‬ ‫ﺳـــ‬‫ﻛ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻛـــ‬ ‫ﻨﯿﺖ‬‫ﻟﻤ‬‫ﺑﯿﺴـــ‬
،‫و‬ ‫ﻛﺮدووە‬ ‫ﺗﯚﻣﺎر‬ ‫زەﯾﻨﯿﺪا‬ ‫ﻟ‬ ‫ژﻣﺎرەی‬
.‫ﺑﻜﺎت‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮای‬ ‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬ ‫ﯿ‬‫ﭘ‬ ‫و‬‫ﺑ‬
،‫دەﻛﺎت‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮا‬ ‫وە‬‫ﺋ‬ ‫وەﯾ‬‫دۆزﯾﻨ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫زەﯾﻨﯽ‬ ‫وەی‬‫ﻨﺪﻧـــ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ری‬‫ھﻮﻧـــ‬ ‫ﻛ‬
‫ﻣﺎی‬‫ﺑﻨ‬ ‫ر‬‫ﺳـــ‬‫ﻟ‬ ‫ﺖ‬‫دەﻛﺮ‬ ،‫ﻛﺎن‬‫ﺗﺎﻛـــ‬
‫ﭼﺎوی‬ ‫و‬ ‫دەم‬ ‫وەی‬‫ﻧ‬‫ﺟﻮو‬ ‫وی‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬
‫ﺑ‬ .‫ﺖ‬‫ﺑﻜﺮ‬ ‫دﯾـــﺎری‬ ‫وە‬‫ﻛﺎﻧﯿﺸـــ‬‫ﺗﺎﻛ‬
‫ﻧﯿﺎ‬‫ﺗ‬ ‫ك‬‫ﻧ‬ ‫ﭼﺎوەﻛﺎن‬ ‫زاﻧﺎﯾﺎن‬ ‫ی‬‫ﮔﻮﺗـــ‬
‫ﺑﯚ‬ ‫ر‬‫دەورووﺑ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ‬ ‫ری‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬
‫ﻜﻮ‬‫ﺑ‬ ،‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫دەﺳﺘ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻣﺮۆﭬ‬
‫ﭼﺎﻻﻛﯿﯿ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫ﻛﺮاوەش‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﮔﯚﺷ‬
.‫وە‬‫ﻧ‬‫دەﻛ‬ ‫ش‬‫ﺗﺎﻛﺎﻧ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫زەﯾﻨﯿﯿ‬
‫ی‬‫ﻛﺎﺗ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫وەﯾ‬‫ﻜﺪاﻧ‬‫ﻟ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑـــ‬
‫پ‬‫ﭼ‬ ‫ی‬‫ﺋﺎراﺳـــﺘ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻚ‬‫ﻣ‬‫ﻛ‬ ‫ﭼﺎو‬ ‫ﻛ‬
‫ﻻر‬ ‫ﺧـــﻮارەوەدا‬ ‫ی‬‫ﺋﺎراﺳـــﺘ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﯾﺎن‬
‫ﻛ‬ ‫ك‬‫ژﻣﺎرەﯾ‬ ‫دوا‬ ‫واﺗـــ‬ ،‫وە‬‫ﺘـــ‬‫ﺑﺒ‬
‫وا‬‫ﺋ‬ ‫ﺖ‬‫ﺑﯿ‬ ‫وێ‬‫دەﯾ‬ ‫داواﻛﺮاو‬ ‫ﺳـــﯽ‬‫ﻛ‬
،‫و‬ ‫داﯾ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﺑﭽﻮوﻛ‬ ‫ژﻣﺎرە‬ ‫ﮔﺮوﭘﯽ‬ ‫ﻟ‬
‫ی‬‫ﺋﺎراﺳـــﺘ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﭼﺎو‬ ‫ﻛ‬ ‫ﯾﺶ‬‫ﻛﺎﺗ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫رەوەدا‬‫ﺳ‬ ‫ی‬‫ﺋﺎراﺳﺘ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫و‬ ‫راﺳﺖ‬
‫ورەﻛﺎن‬‫ژﻣﺎرەﮔ‬ ‫وا‬‫ﺋـــ‬ ‫وە‬‫ﺘ‬‫دەﺟﻮو‬
.‫دەردەﺧﺎت‬
‫ھﯚی‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬ ‫وەی‬‫ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧ‬ ‫ﺸﺒﯿﻨﯿﻜﺮدﻧﯽ‬‫ﭘ‬
‫ﻨﺮا‬‫ﻤ‬‫ﺳ‬ ‫ﭼﺎوەﻛﺎن‬ ‫وەی‬‫ﻧ‬‫ﺟﻮ‬

8. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
٨
‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻨﯿ‬‫ﻧﮫ‬ ‫و‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـ‬
‫م‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ ‫ﺷﯽ‬‫ﺑ‬
‫ﺸﺎن‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ۆﻣﺎﻧﺪا‬‫ﻣ‬‫ﺋ‬ ‫رۆژﮔﺎری‬ ‫ﻟ‬
‫ـــﻮ‬‫ﻧ‬ ‫ﺑـــﺎوی‬ ‫ﻛـــﯽ‬‫دﯾﺎردەﯾ‬ ‫ﺑﯚﺗـــ‬
‫رەڕای‬‫ﺳ‬ ‫ﺷﯽ‬‫ﻛ‬‫ھﯚﯾ‬ .‫ﻣﺎن‬‫ﮕﺎﻛ‬‫ﻛﯚﻣ‬
‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﺗﯿﯿ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬ ‫و‬ ‫ﮔﺸـــﺘﯽ‬ ‫زﯾﺎﻧ‬ ‫زاﻧﯿﻨﯽ‬
‫ﻧ‬ ‫ﺖ‬‫ﻧﺎدر‬ ‫ﭘـــ‬ ‫وﺗـــﯚی‬‫ﺋ‬ ‫ﻜـــﯽ‬‫ﺧ‬‫ﺑﺎﯾ‬
‫ن‬‫ﻻﯾ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻧـــ‬ ‫و‬ ‫وە‬‫ﺗ‬‫دەﺳـــ‬ ‫ن‬‫ﻻﯾ‬‫ﻟ‬
‫ﺧﻮدی‬ ‫و‬ ‫ر‬‫ﻨـــ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎری‬ ‫و‬ ‫س‬‫ﻛـــ‬
.‫وە‬‫رﯾﺸ‬‫ﻨ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬
‫ﮕﺮﺗﻦ‬‫ر‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻣ‬‫رﺧ‬‫ﻣﺘ‬‫ﻛ‬ ‫ت‬‫دەﺳـــ‬
‫ﻛﺎر‬‫ﺑ‬ ‫زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫وە‬‫وﺑﻮوﻧـــ‬‫ﺑ‬ ‫ﻟـــ‬
‫ﻛﯽ‬‫ﮕﺎﯾ‬‫ر‬ ‫ﺟـــﯚرە‬ ‫ر‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫ﺟـــﺎ‬ ،‫ر‬‫ﻨ‬‫ھ‬
‫زﯾﺎدﻛﺮدﻧـــﯽ‬ :‫وەك‬ ‫ـــﺖ‬‫ﺑ‬ ‫ﯾﺎﺳـــﺎﯾﯿﺪا‬
‫ﻜﺮدﻧﯽ‬‫ﺟ‬‫ﺒ‬‫ﺟ‬ ،‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬ ‫ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ‬
‫ﻨ‬‫ﺷﻮ‬ ‫ﻟ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻛﺮدﻧﯽ‬‫دەﻏ‬‫ﻗ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎی‬
‫و‬ ‫ﺗﺮ‬‫ﺗﯚﻛﻤ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﻮاز‬‫ﺷ‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﮔﺸـــﺘﯿﯿ‬
‫ﻛ‬ ‫ی‬‫راﻧ‬‫وﺟﮕ‬‫ﺋ‬ ‫ﻛﺮدﻧﯽ‬‫دەﻏ‬‫ﻗ‬ ،‫ﺑﺎﺷﺘﺮ‬
.‫زﯾﺎﺗﺮە‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﺧﺸ‬‫زﯾﺎﻧﺒ‬ ‫ﻣﺎددە‬ ‫ﮋەی‬‫ر‬
‫ر‬‫ﻨـــ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎری‬ ‫و‬ ‫س‬‫ﻛـــ‬
،‫ر‬‫ﻨ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫وەی‬‫اﻧ‬‫ﮔ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻣﻦ‬‫رﺧ‬‫ﻣﺘ‬‫ﻛ‬
‫ﺑﯿﺖ‬ ‫وە‬‫ھﯚﺷـــﯿﺎرﻛﺮدﻧ‬ ‫ﻮازی‬‫ﺷ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺟﺎ‬
...‫ﻛﺮدن‬‫دەﻏ‬‫ﻗ‬ ‫ﯾﺎن‬
‫ﻣ‬‫رﺧ‬‫ﻣﺘ‬‫ﻛ‬ ‫رﯾﺶ‬‫ﻨ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫ﺧﻮدی‬
‫ر‬‫ﺳ‬‫ﺑ‬ ‫ﻧﯿﯿ‬ ‫ﺒﻮوﻧﯽ‬‫زا‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎی‬ ‫ﻛ‬ ‫وەدا‬‫ﻟ‬
‫وەی‬‫ﻟ‬‫ﺟﮕ‬ ،‫و‬ ‫ﺋﺎرەزووەﻛﺎﻧﯿﺪا‬ ‫و‬ ‫ز‬‫ﺣـــ‬
‫ﻧﺪروﺳـــﺘﯿﯽ‬‫ﺗ‬ ‫ﺑ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻜـــﯽ‬‫زﯾﺎﻧ‬ ‫ﻛـــ‬
،‫ﺖ‬‫ﻨ‬‫دەﮔﯿ‬ ‫ﺧﯚی‬ ‫ی‬‫ﻻﺷـــ‬ ‫و‬ ‫ﺳـــﺘ‬‫ﺟ‬
‫ﻧﺪرووﺳـــﺘﯿﯽ‬‫ﺗ‬ ‫ر‬‫ﺳـــ‬‫ﻟ‬ ‫رﯾـــﯽ‬‫ﻛﺎرﯾﮕ‬
،‫ـــﺖ‬‫دەﺑ‬ ‫رﯾﺸـــﯽ‬‫دەورووﺑ‬ ‫ﺳـــﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬
‫ﻜﯽ‬‫ﻧ‬‫ﻣ‬‫ﺗ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﻣﻨﺪاﻷ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬‫ﺑ‬
‫ﻣﻨﺪاﻷ‬ ‫ﻧـــﯽ‬‫ﻣ‬‫ﺗ‬ .‫ﯾـــ‬‫ھ‬ ‫ﺳـــﺘﯿﺎری‬‫ھ‬
‫ﺳﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬ ‫وەی‬‫ﻻﺳـــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﯾ‬‫ﭘ‬
‫ﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ‬‫ﺋ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬‫ﺑ‬ ‫ورەﺗﺮ‬‫ﮔ‬ ‫ﺧﯚی‬‫ﻟ‬
‫ﻜﯽ‬‫ﺳ‬‫ﻛ‬ ‫ﯽ‬‫ﻣﻨﺪا‬ ‫ﻟ‬ ‫ر‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ .‫ی‬‫ﻛ‬‫ﺰاﻧ‬‫ﺧ‬
‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺗﯚ‬ ‫ﻻی‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺑﭙﺮﺳﯿﺖ‬ ‫ﺶ‬‫ﻛ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬
‫ﻣﺘﺪا‬‫وە‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﻛﺎت‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫؟‬‫ﭼﯿﯿ‬ ‫ﻣﺎﻧـــﺎی‬
‫ﻟ‬ ‫ﺑﯿﺮم‬ ‫زووەوە‬ ‫ڕۆژاﻧﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ر‬‫ھ‬ :‫ـــ‬‫دە‬
‫ﺶ‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ‬ ‫ﺑﯚﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ڵ‬‫دووﻛ‬
‫ﻟ‬ ‫ﭘﺮﺳﯿﺎرم‬ ‫ﺧﯚﻣﺪا‬ ‫ﻧﺎﺧﯽ‬ ‫ﻟ‬ ،‫دەﻛﺮدەوە‬
‫ﺋﺎﺧﯚ‬ ،‫دەﻛﺮدەوە‬ ‫ﺑﯿﺮم‬ ‫و‬ ‫دەﻛـــﺮد‬ ‫ﺧﯚم‬
‫ﺸـــﻦ؟‬‫ﺑﻜ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺑﯚﭼﯽ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺧ‬ ‫دەﺑ‬
‫؟‬‫ﺑ‬‫ھ‬ ‫ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺳـــﻮود‬ ‫چ‬ ‫دەﺑ‬
‫ۆداﻧﯽ‬‫ﻓﯿ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ‬ ‫ﺑﯚن‬ ‫رەڕای‬‫ﺳـــ‬
‫؟‬‫ﺑ‬‫ﻧ‬ ‫ﺗﺮی‬ ‫زﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﯽ‬‫ﺑ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎن‬ ‫و‬ ‫ﭘﺎرە‬
‫دان‬‫ﺳ‬ ‫ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫وەی‬‫ﻣﺪاﻧ‬‫وە‬ ‫ﺑﯚ‬
‫ﺑ‬ ‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬ ‫و‬‫ﻟ‬ ‫ﺳـــﯽ‬‫ﻛ‬ ‫زاران‬‫ھـــ‬ ‫و‬
‫ﻛﻮرت‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬ ‫ﺑ‬ ‫زاﻧﯽ‬ ‫ﻮﯾﺴـــﺘﻢ‬‫ﭘ‬
،‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬ ،‫ﮋوو‬‫ﻣ‬ ‫ﺑﺎﺳـــﯽ‬ ‫ﭘﻮﺧﺖ‬ ‫و‬
.‫م‬‫ﺑﻜ‬ ‫ﺸﺎن‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫زﯾﺎﻧ‬
‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﮋووی‬‫ﻣ‬ ‫١ـ‬
‫ی‬‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬ ‫ﻮەﻛﺎﻧﯽ‬‫ھﺎوﺷـــ‬ ‫و‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬
‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﺗﻮوﺗﻨـــ‬ ‫ی‬‫ﮔ‬ ‫رەﻛﯿﯿﺎن‬‫ﺳـــ‬
‫ﻛﯽ‬‫ﮋووﯾ‬‫ﻣ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺳﺮوﺷـــﺘﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷ‬
،‫٢٩٤١دا‬ ‫ﺳـــﺎﻟﯽ‬ ‫ﻟ‬ .‫ﺑﻮوە‬‫ھ‬ ‫وە‬‫ﻛﯚﻧـــ‬
‫"ﻛﺮﯾﺴﺘﯚف‬ ‫ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷﺘﯿﺎری‬‫ﮔ‬ ‫ﻚ‬‫ﻛﺎﺗ‬
،‫وە‬‫دۆزﯾﯿ‬ ‫ﻣﺮﯾـــﻜﺎی‬‫ﺋ‬ "‫ﻛﯚﻟﯚﻣﺒـــﯚس‬
‫وە‬‫ﺗﻮوﺗﻨﯿﺎندۆزﯾﯿ‬‫ی‬‫ﺷﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽﮔ‬‫ﮔ‬
.{Tobacco}‫ﺗﯚﺑﺎﻏـــﯚ‬ ‫ﻧﺎ‬ ‫ﻧﺎوﯾﺎن‬ ‫و‬
‫وە‬‫ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎﻧ‬ ‫ﺷـــﺘﯿﺎرە‬‫ﮔ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ھﯚی‬‫ﺑ‬
‫ﺗﺎﻧﯽ‬‫و‬ ‫ﻟـــ‬ ‫رەﺗﺎ‬‫ﺳـــ‬ ‫ﺗﻮوﺗﻦ‬ ‫ی‬‫ﮔـــ‬
‫و‬‫ﺑ‬ {....‫ﻣﺴﺮ‬ ،‫ڕووﺳـــﯿﺎ‬ ،‫ﮔﺎل‬‫}ﭘﯚرﺗ‬
‫ﺋﺎﺳﯿﺎ‬ ‫ﺗﺎﻧﯽ‬‫و‬ ‫ی‬‫زۆرﺑ‬ ‫ﭘﺎﺷﺎن‬ ،‫ﺑﻮوەوە‬
‫ﺗﻮوﺗﻦ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫داواﻛﺎری‬ .‫وە‬‫ﮔﺮﺗ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ‬ ‫و‬
‫دوای‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ڕۆژ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎت‬ ‫دوای‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﻛﺎت‬
‫زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺑ‬ .‫ﺑﻮو‬ ‫زﯾﺎدﺑﻮوﻧـــﺪا‬ ‫ﻟ‬ ‫ڕۆژ‬
‫ﺗﻮوﺗﻦ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜـــﺮدن‬ ‫ر‬‫ﻨـــ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬
‫ﻟﻘﯽ‬ ‫ﻧﺪﯾﻦ‬‫ﭼ‬ ،‫و‬ ‫ﺪرا‬‫ﭘ‬ ‫زۆری‬ ‫ﮔﺮﯾﻨﮕﯿـــﯽ‬
‫رەﻛﯿﯿﺎن‬‫ﺳ‬ ‫ی‬‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﺑﻮوەوە‬ ‫ﻟ‬
‫ﭘﺎﯾﭗ‬ ،‫ﺳﯿﻐﺎرە‬ ،‫رە‬‫)ﺟﮕ‬ ‫وەك‬ .‫ﺗﻮوﺗﻨ‬
‫ﺟﻮﯾﻨﯽ‬ ،(‫ﻏﻠﯿـــﯚن‬ ،‫ﺑﯿﻠ‬‫ﺳـــ‬ ،‫ﻧﻨ‬‫)ﻗ‬
.‫ﻟ‬‫ﺮﮔ‬‫ﻧ‬ ،‫ﺗﻮوﺗﻦ‬
‫ی‬‫ﺟﯚراﻧ‬ ‫ﻣـــﻮو‬‫ھ‬ ‫م‬‫ﺋ‬ ‫ﯾﺪاﺑﻮﻧـــﯽ‬‫ﭘ‬
‫ﻻوان‬ ‫و‬ ‫ﻧﺞ‬‫ﮔ‬ ‫ﻓﺮﯾﻮداﻧﯽ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ر‬‫ھ‬ ،‫ﺗﻮوﺗﻦ‬
‫و‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮﻧﯿـــﺎن‬ ‫ﺑﯚ‬ ،‫ﺑـــﻮو‬
.‫وە‬‫ﻮەﻛﺎﻧﯿﯿ‬‫ھﺎوﺷ‬
‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﮔﺸﺘﯿﯿ‬ ‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬ ‫٢ـ‬
‫ﭼـــﻮار‬ ٤٠٠٠ ‫ﻟـــ‬ ‫زﯾﺎﺗـــﺮ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـــ‬
،‫ﻜﮫﺎﺗﻮوە‬‫ﭘ‬ ‫ﻛﯿﻤﯿـــﺎوی‬ ‫ﻣﺎددەی‬ ‫زار‬‫ھ‬
‫ردە‬‫ﮔ‬ ‫ﻟـــ‬ ٪١٥ ‫ﻛـــ‬ ‫ك‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬ ‫ﺑ‬
‫ﺗﺮان‬‫)ﻗ‬ ‫وەك‬ ‫ﻜﮫﺎﺗﻮوە‬‫ﭘ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﺑﭽﻮوﻛـــ‬
،(‫ﺑﻨﺰۆﯾﺮﯾﻦ‬ ،‫زەرﻧﯿﺦ‬ ،‫ﻧﯿﻜﯚﺗﯿﻦ‬ ،(‫)زﻓﺖ‬
‫ﺋﯚﻛﺴـــﯿﺪی‬ ‫م‬‫ﻛ‬‫)ﯾ‬ ‫ﮔﺎزەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟ‬ ٪٨٥
‫ﻛﺎرﺑﯚن‬ ‫ﺋﯚﻛﺴـــﯿﺪی‬ ‫دووەم‬ ،‫ﻛﺎرﺑـــﯚن‬

9. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
٩
‫ﺷـــﺪا‬‫ﻣﺎﻧ‬‫ﺋ‬ ‫ﻧﺎو‬ ‫ﻟ‬ .‫ﻜﮫﺎﺗـــﻮوە‬‫ﭘ‬ (
،‫ﺪاﯾ‬‫ﺗ‬ ‫ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﻣﺎددەی‬ ٤٠ ‫ﻟـــ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ‬
‫ﺑ‬ ‫ﺗﻮوﺷﺒﻮون‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫رەﻛﯿﻦ‬‫ﺳـــ‬ ‫ھﯚی‬ ‫ﻛ‬
.‫ﻧﺠ‬‫ﺮﭘ‬‫ﺷ‬
‫رەوەی‬‫ﭘﺎﻛﻜ‬ ‫)ﻟـــ‬ ‫ﻣﯚﻧﯿﺎ‬‫}ﺋ‬ ‫وەك‬
‫ﺳـــﯿﺘﯚن‬‫ﺋ‬ ،(‫ﺖ‬‫ﻨﺪر‬‫ﻛﺎردەھ‬‫ﺑ‬ ‫زەوﯾﺪا‬
،(‫ﺑﯚﯾﺎغ‬ ‫دەڕﻧـــﺎغ‬ ‫رەوەی‬‫ﻛـــ‬ ‫)ﭘـــﺎك‬
‫ژووری‬ ‫)ﻟـــ‬ ‫ھﺎﯾﺪرۆﺟﯿـــﻦ‬ ‫ﺳـــﯿﺎﻧﯿﺪی‬
،(‫ﺖ‬‫ﻨﺪر‬‫دەھ‬ ‫ﻛﺎر‬‫ﺑـــ‬ ‫ﺪارەداﻧﺪا‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻟ‬
‫ﻧﺎﻓﺘﺎﯾﻞ‬ ،٢١٠ ‫ﯚﻧﯿـــﯚم‬‫ﭘﯚ‬ ،‫ﯾﯚرﯾﺴـــﺘﯿﻦ‬
‫ﺗﺮﯾﺶ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻣﺎددەﯾ‬ ‫ﻧـــﺪ‬‫...)ﭼ‬ ‫اﻣﯿـــﻦ‬
‫ﺑ‬ ‫ﺗﻮﺷـــﺒﻮون‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫رەﻛﯿﻦ‬‫ﺳـــ‬ ‫ھﯚﻛﺎری‬
‫ﺧﯚﺷﯿﯿ‬‫ﻧ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺠ‬‫ﺮﭘ‬‫ﺷـــ‬ ‫ﺧﯚﺷـــﯽ‬‫ﻧ‬
!.(‫ﻛﻮﺷﻨﺪەﻛﺎن‬
‫ﻧﯿﻜﯚﺗﯿﻦ‬
‫ﻣﺎددەی‬ ‫ﺰﺗﺮﯾﻦ‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫رﺗﺮﯾﻦ‬‫ﻛﺎرﯾﮕ‬
‫ژەھﺮاوﯾﯽ‬ ‫ی‬‫ﻜﮫﺎﺗ‬‫ﭘ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛـــ‬ ،‫ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿ‬
.‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫رەدا‬‫ﺟﮕ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮوﺗﻦ‬
‫دەﮔﺎﺗ‬ ‫ﭼﺮﻛ‬ ‫وت‬‫ﺣ‬ ٧ ‫ﺑ‬ ‫ﻧﯿﻜﯚﺗﯿﻦ‬
‫ﺑﯚ‬ ‫ﻛ‬‫ھﯚﯾ‬ ‫ش‬‫ﻣـــ‬‫ﺋ‬ .‫ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﺸـــﻜﯽ‬‫ﻣ‬
‫ﺘ‬‫دەﺑ‬ ،‫و‬ ‫ﻣﺎدەﯾ‬ ‫و‬‫ﺑ‬ ‫ﺮا‬‫ﺧ‬ ‫ﺧﻮوﮔﺮﺗﻨﯽ‬
‫ﺑ‬ ‫وا‬ ‫ﺖ‬‫ﺗﻮاﻧ‬‫ﻧ‬ ‫ر‬‫ﻛﺎرﺑ‬‫ﺑ‬ ‫وەی‬‫ﺋـــ‬ ‫ھﯚی‬
‫زاﻧﺴﺘﯿﺶ‬ .‫ﺖ‬‫ﻨ‬‫ﺑﮫ‬ ‫ﻟ‬ ‫وازی‬ ‫ﺋﺎﺳـــﺎﻧﯽ‬
‫ﺑـــ‬ ‫ﺧﻮوﮔﺮﺗـــﻦ‬ ‫ﻛـــ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﻟﻤﺎﻧﺪوﯾ‬‫ﺳـــ‬
‫ﮔﺮﺗﻦ‬ ‫ﺧﻮو‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺰﺗﺮە‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻧﯿﻜﯚﺗﯿـــﻦ‬
‫ھﯚی‬ ‫ﺘ‬‫دەﺑ‬ ،‫و‬ ‫رەﻛﺎن‬‫ھﯚﺷﺒ‬ ‫ﻣﺎددە‬ ‫ﺑ‬
،‫و‬ ‫ﻦ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ی‬‫ﻣﻮوﻟﻮوﻟ‬ ‫وەی‬‫ﺳـــﻜﺒﻮوﻧ‬‫ﺗ‬
‫ﻟ‬ ‫ﻦ‬‫ﺧﻮ‬ ‫ھﺎﺗﻮوﭼﯚﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ت‬‫زەﺣﻤـــ‬ ‫ﺑ‬
‫ی‬‫زۆرﺑ‬ ‫ﺑﯚﯾ‬ ،‫ﻨـــﺪا‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻣﻮوﻟﻮوﻟ‬
‫ﭘﺸﻮوﺳﻮاری‬ ‫ﺗﻮوﺷﯽ‬ ‫ﺸـــﺎن‬‫ﻛ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬
‫ﻧـــﺎو‬‫ﻟ‬ ‫دڵ‬ ‫ی‬‫ﺗﺮﭘـــ‬ ‫ﺪاﻧـــﯽ‬‫ﻟ‬ .‫دەﺑـــﻦ‬
‫ﺑ‬ ‫ﻣﺎدەﯾ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ .‫زۆرە‬ ‫ﺸـــﺎﻧﺪا‬‫ﻛ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬
،‫و‬ ‫ﺖ‬‫داﻧﺎﻧﺪر‬ ‫رەوە‬‫ﻮرﻛ‬‫ھ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻣﺎددەﯾ‬
‫ﻧﯿﻜﯚﺗﯿﻦ‬ ‫ﭼﻮﻧﻜ‬ ،‫ﺧﻮوﮔﺮﺗﻦ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻛ‬‫ھﯚﯾ‬
‫دەﮔﺮێ‬ ‫ﺸﻜﺪا‬‫ﻣ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﺑ‬ ‫دەﺳﺖ‬ ‫ﺮا‬‫ﺧ‬ ‫زۆر‬
،‫و‬ ‫ﺧﯚی‬ ‫ﻧﺪەی‬‫ﺑ‬ ‫دەﻛﺎﺗ‬ ‫ر‬‫ﻛﺎرﺑـــ‬‫ﺑ‬ ،‫و‬
‫ﻨﺎﻧﯽ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫داوای‬ ‫ﺧـــﯚی‬ ‫ﺋﺎرەزوی‬ ‫ﺑ‬
‫زۆری‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺋﺎرەزووﯾ‬ ‫ر‬‫ﻛﺎرﺑ‬‫ﺑ‬ .‫ﺪەﻛﺎت‬‫ﻟ‬
.‫وەی‬‫ﻨﺎﻧ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫دووﺑـــﺎرە‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺑ‬
‫ی‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺑ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫س‬‫زۆرﻛ‬
.‫ﻨ‬‫ﮔﯿﺮﺳ‬‫داﺋ‬ ‫ﺸﻮوی‬‫ﭘ‬
‫زﻓﺖ‬
‫ﺰ‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺑﯚﻧ‬ .‫ە‬‫ﭼ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﻜ‬‫ﺗ‬
.‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ڕەﺷـــﯽ‬ ‫ﺰەوەﻧﯽ‬‫ﻗ‬ ‫ﻜـــﯽ‬‫ڕەﻧﮕ‬ ‫و‬
‫ﺑ‬ ‫ﺗﻮﺷـــﺒﻮون‬ ‫ﻣـــﺎددەی‬ ‫ﻛـــ‬‫ﻜ‬‫ﺗ‬
‫ﺑ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑ‬ ،‫و‬ ‫ﺪاﯾ‬‫ﺗ‬ ‫ی‬‫ﻧﺠ‬‫ﺮﭘ‬‫ﺷـــ‬
‫و‬ ‫ﺖ‬‫دەﻧﻮوﺳ‬ ‫وە‬‫ﻧﺎﺳ‬‫ھ‬ ‫ﺑﯚڕﯾﯽ‬ ‫دﯾﻮاری‬
.‫دەدات‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺗ‬
‫ﺸﺎن‬‫ﻛ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ھﯚﯾ‬ ‫ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻧﺠﺎﻧﺪا‬‫ﮔ‬ ‫ﮋی‬‫ﺗﻮ‬ ‫ﻮ‬‫ﻧ‬ ‫ﻟ‬
‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ڕەﻓﺘﺎراﻧ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎر‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﻣﻮو‬‫ھ‬
،‫دەﯾﻦ‬‫ﺋ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﯽ‬‫ﺋ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪا‬‫ڕۆژاﻧ‬ ‫ژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟ‬
‫ھﯚی‬ ‫ﺑ‬ ‫رەﻛﺎن‬‫ﻨ‬‫ﭘﺎ‬ .‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫رﯾـــﺎن‬‫ﻨ‬‫ﭘﺎ‬
،‫ﻧﺎﺧﻤﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺳﺖ‬‫ھ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫رﯾﯿﺎن‬‫ﻛﺎرﯾﮕ‬
،‫ﺪەﻛﺎت‬‫ﻟ‬ ‫واﻣﺎن‬ ‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﻛﺎﺗ‬ ‫ی‬‫زۆرﺑـــ‬ ‫ﻟ‬
‫م‬‫ﺋ‬ ‫ی‬‫ﺧﺮاﭘـــ‬ ‫و‬ ‫ﭼﺎﻛـــ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺑﯿـــﺮ‬ ‫ﻛـــ‬
‫ﺸـــﺎن‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ .‫وە‬‫ﯾﻨ‬‫ﻛ‬‫ﻧ‬ ‫ﻛﺎرەﻣـــﺎن‬
‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ھﯚﯾ‬ ‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﺋﺎﻛﺎراﻧـــ‬ ‫و‬‫ﻟ‬ ‫ﻜ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬
‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫زۆری‬ ‫ﻛﯽ‬‫رﯾﯿ‬‫ﻛﺎرﯾﮕ‬ ‫ژﯾﺎن‬
‫ی‬‫واﻧ‬‫ﺋ‬ ‫زۆرﺗﺮﯾﻨـــﯽ‬ .‫وەی‬‫وﺑﻮوﻧـــ‬‫ﺑ‬
،‫وە‬‫رەﻛﺎﻧ‬‫ﻨ‬‫ﭘﺎ‬ ‫ی‬‫ـــ‬‫ھ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬ ‫وﻧ‬‫دەﻛ‬
،‫ﮕﺎﯾ‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ی‬‫ﺳـــﺘﯿﺎرەﻛ‬‫ھ‬ ‫ـــﮋە‬‫ﺗﻮ‬
‫دەﺗﻮاﻧﯿﻦ‬ .‫ﻻواﻧـــ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺞ‬‫ﮔ‬ ‫ﮋی‬‫ﺗﻮ‬ ‫ﻛـــ‬
‫م‬‫ﻟ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﮔﺮﯾﻨﮕ‬ ‫رە‬‫ﻨـــ‬‫ﭘﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬‫ھﯚﯾـــ‬
.‫وە‬‫ﯾﻨ‬‫ﺑﻜ‬ ‫ﻛﻮرت‬ ‫دا‬‫ﺧﺎ‬ ‫ﻧﺪ‬‫ﭼ‬
‫زۆری‬ ‫ﻛﯽ‬‫رﯾﯿ‬‫ﻛﺎرﯾﮕ‬ :‫ﯾﺎﻧﺪن‬‫ڕاﮔ‬ -١
‫وەی‬‫ھﯚﺷـــﯿﺎرﻛﺮدﻧ‬ ‫ر‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬
‫وە‬‫واﻧ‬‫ﭽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ھﺎت‬ ‫ر‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ .‫ﮕﺎ‬‫ﻛﯚﻣ‬
‫ﺑﯚ‬ ‫ﺰە‬‫ھ‬‫ﺑ‬ ‫ﻜـــﯽ‬‫ھﺎﻧﺪەر‬ ‫ﺘ‬‫دەﺑ‬ ،‫ﺑـــﻮو‬
‫ھﯚی‬ ‫ﺑ‬ .‫ـــﮕﺎ‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻻوان‬ ‫ﻻداﻧـــﯽ‬
‫وە‬‫ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧ‬ ‫ﻣﯽ‬‫ﺳﯿﺴـــﺘ‬ ‫ﺑﻮوﻧﯽ‬‫ﻧ‬
‫ﺘﯿﯽ‬‫ﭼﯚﻧ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ك‬‫ﯾﺎﺳـــﺎﯾ‬ ‫ﺑﻮوﻧـــﯽ‬‫ﻧ‬ ‫و‬
‫ﺘﯿـــﯽ‬‫ﭼﯚﻧ‬ ‫و‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـــ‬ ‫ﺑﺎﺳـــﻜﺮدﻧﯽ‬
‫ﻟـــ‬ ‫ﯾﺎن‬‫ﻛ‬‫ﺗﯿﯿ‬‫ﺳـــﺎﯾ‬‫ﻛ‬ ‫دەرﺧﺴـــﺘﻨﯽ‬
‫ﺑﯚﯾ‬ ،‫ﻛﺎﻧـــﺪا‬‫ﻛﻮردﯾ‬ ‫ﻘـــ‬‫ﺋ‬ ‫و‬ ‫دراﻣـــﺎ‬
‫ھﯚی‬‫ﺑ‬ ‫ﺸـــﺎن‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫ـــﻚ‬‫زۆر‬
‫ﺑ‬ ‫ﺧﻮوﮔﺮﺗﻦ‬ ‫ﺗﻮوﺷﯽ‬ ،‫وە‬‫ﻻﺳـــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧ‬
‫وە‬‫ﺘ‬‫ڕ‬‫دەﮔ‬ ‫ش‬‫ﻣ‬‫ﺋ‬ ،‫ﺑـــﻮون‬ ‫رەوە‬‫ﺟﮕ‬
‫ﺗﯽ‬‫ﺣﻜﻮﻣ‬ ‫ڕۆﺷـــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ‬ ‫وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﺑـــﯚ‬
‫ﺗﺎوەﻛﻮ‬ ‫ﻛـــ‬ ،‫ﻛﻮردﺳـــﺘﺎن‬ ‫ﻤـــﯽ‬‫ر‬‫ھ‬
‫دراﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻘ‬‫ﺋ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻚ‬‫ﺳـــﻨﻮور‬ ‫ﺴـــﺘﺎ‬‫ﺋ‬
،‫ﻧﺮاوە‬‫داﻧ‬ ‫ﺷـــﯿﺎواﻧ‬‫ﻧ‬ ‫ﻜﻼﻣ‬‫ڕ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫و‬
‫ﻨ‬‫و‬ ‫ﺟﻮاﻧﻜﺮدﻧـــﯽ‬ ‫ھـــﯚی‬ ‫ﺘ‬‫دەﺑ‬ ‫ﻛـــ‬
‫و‬ ‫ﮋ‬‫ﺗﻮ‬ ‫ﻮ‬‫ﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـــ‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﺰەوەﻧ‬‫ﻗ‬
‫ﻟ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬ ‫ﺑ‬ ،‫ﮕﺎدا‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﮋەﻛﺎﻧـــﯽ‬‫ﺗﻮ‬
‫دراﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻘ‬‫ﺋ‬ ‫ﻟ‬ ‫روەھﺎ‬‫ھ‬ .‫ﻻوان‬ ‫ـــﻮ‬‫ﻧ‬
‫ﺶ‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺗﯿﯽ‬‫ﺳﺎﯾ‬‫ﻛ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﻛﻮردﯾﯿ‬
‫ﭘ‬ ‫ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﭘﻠ‬ ،‫و‬ ‫ﺖ‬‫دەﻛﺮ‬ ‫ﺟﻮان‬
‫ﻚ‬‫ﻨ‬‫ڕەو‬ ‫م‬‫ﺧ‬ ‫وەك‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـــ‬ .‫درێ‬‫ﺋ‬
‫ﺑ‬ ‫ﻧﺎﻧ‬‫ﭘﯿﺎوﻣﺎﻗﻮو‬ ‫ﻨﺎﻧﯽ‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫ﯾﺎﺧﻮد‬
‫ﺑﻮون‬‫ردەواﻣﻨ‬‫ﺑ‬ ،‫و‬ ‫ﻨﻦ‬‫دەﻧﺎﺳ‬ ‫ﻻواﻧﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﻟ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻛﺮدﻧﯽ‬‫دەﻏ‬‫ﻗ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎی‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬
‫وەی‬‫ﻛﺮدﻧ‬‫وﻧ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﮔﺸﺘﯿﯿ‬ ‫ﻨ‬‫ﺷﻮ‬
‫ن‬‫ﻻﯾ‬ ‫ﻟ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـــ‬ ‫دەرﺑﺎرەی‬ ‫زاﻧﯿـــﺎری‬
‫وە‬‫ﻛﻮردﺳـــﺘﺎﻧ‬ ‫ﻤـــﯽ‬‫ر‬‫ھ‬ ‫ﺗـــﯽ‬‫ﺣﻜﻮﻣ‬
‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﮔﺮﯾﻨﮕ‬ ‫ی‬‫رﻛـــ‬‫ﺋ‬ ‫و‬‫ﻟ‬ ‫ﻜﻦ‬‫ﺷـــ‬‫ﺑ‬
‫واوی‬‫ﺗ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻧـــ‬‫ﯾ‬‫راﮔ‬ ‫و‬ ‫ت‬‫ﺣﻜﻮﻣ‬
‫ﯿﻦ‬‫ﺑ‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮە‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫ﻛﺮدووە‬ ‫راﻣﯚﺷﯿﺎن‬‫ﻓ‬
.‫ﺧﺴﺘﻮوە‬ ‫ﯿﺎن‬‫ﮔﻮ‬ ‫ﭘﺸﺖ‬
‫ﻧﺞ‬‫ﮔ‬ ‫ﺴـــﺘﺎ‬‫ﺋ‬ :‫ﻻوان‬ ‫ﻜﺎرﯾـــﯽ‬‫ﺑ‬ -٢
‫ﻜﺎری‬‫ﺑ‬ ‫دەﺳـــﺖ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻨـــﻦ‬‫دەﻧﺎ‬ ‫ﻻوان‬ ‫و‬
‫رەڕای‬‫ﺳ‬ ‫ش‬‫ﻣ‬‫ﺋ‬ .‫ﯽ‬‫ﺗﺎ‬‫ﺑ‬ ‫دەﺳـــﺖ‬ ‫و‬
‫ﻨﺪەوار‬‫ﺧﻮ‬ ‫ﮋی‬‫ﺗﻮ‬ ،‫ﻨﺪەوار‬‫ﺧﻮ‬‫ﻧ‬ ‫ﮋی‬‫ﺗﻮ‬
،‫وە‬‫ﮔﺮﺗﻮوەﺗ‬ ‫ﻛﺎﻧﯿﺸﯽ‬‫واﻧﺎﻣ‬‫ﺑ‬ ‫ﺧﺎوەن‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ﻻدان‬ ‫ﻻواﻧﻤﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻧﺞ‬‫ﮔ‬ ‫ی‬‫زۆرﺑ‬ ‫ﺑﯚﯾـــ‬
‫ﮋە‬‫ﺗﻮ‬ ‫م‬‫ﺋ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﯾﺎن‬‫ﭘﯿﺸ‬ ‫ﺑﯚﺗ‬ ‫ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون‬
.‫ﮕﺎﯾ‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﮋی‬‫ﺗﻮ‬ ‫ﺳﺘﯿﺎرﺗﺮﯾﻦ‬‫ھ‬
‫ﭘﯿﺎواﻧـــﯽ‬ ‫ﻛـــ‬ ‫واﻧﯿﺸـــﻦ‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫ھـــ‬
‫م‬‫ﻟ‬ ‫وەی‬‫ﺋ‬ ‫ھﯚی‬ ‫ﺑ‬ ،‫ﻟـــﻦ‬‫ﮔ‬ ‫دوواڕۆژی‬
‫زراﻧﺪن‬‫داﻣ‬ ‫ڕاﺑـــﺮدوودا‬ ‫ی‬‫ﺳـــﺎ‬ ‫ﻧﺪ‬‫ﭼ‬
‫ڕۆژاﻧ‬ ‫ﮕﺎ‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﮋەی‬‫ﺗﻮ‬ ‫م‬‫ﺋ‬ ،‫ڕاﮔﯿﺮاوە‬

10. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
١٠
،‫ﺟﯿﮫﺎن‬
،‫ت‬‫و‬
‫ﯾﺎن‬ ‫ﺰان‬‫ﺧ‬
‫ﺧﯚم‬
‫ﺧﺮاپ‬ ‫و‬ ‫ﭼﺎك‬ ‫ﯽ‬‫ھﺎوڕ‬ ‫ﻧﺪﯾﻦ‬‫ﭼ‬ ‫ڵ‬‫ﮔ‬‫ﻟ‬ ‫ﺗﯿﯽ‬‫ﺋﺎﺷـــﻨﺎﯾ‬
‫و‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫داھﺎﺗﻮوی‬ ‫ﺑ‬ ‫زﯾﺎن‬ ‫وەی‬‫ﺋ‬ .‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫ﯾـــﺪا‬‫ﭘ‬
‫ردەم‬‫ھ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﻛﺎﻧ‬‫ﺧﺮاﭘ‬ ‫ھﺎوڕێ‬ ‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫دەﮔ‬ ‫ﮕﺎ‬‫ﻛﯚﻣ‬
.‫ﻛﺎن‬‫ﺰەوەﻧ‬‫ﻗ‬ ‫و‬ ‫ﺧـــﺮاپ‬ ‫ﻛﺎرە‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫دەدەن‬ ‫ھﺎﻧﯿـــﺎن‬
‫رەﻛﯽ‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻜﯽ‬‫رۆ‬ ‫ھﺎوڕێ‬ ‫ش‬‫ﻤ‬‫ﺋ‬ ‫ـــﮕﺎی‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﻟ‬
‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻻداﻧ‬ ‫و‬ ‫روەردە‬‫ﭘـــ‬ ‫ﺘﯿـــﯽ‬‫ﭼﯚﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫ـــﺖ‬‫دەﺑﯿﻨ‬
‫رەﻛﯿﯿ‬‫ﺳ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ھﯚﻛﺎر‬ ‫ھﺎوڕێ‬ ‫ﺑﯚﯾ‬ ،‫ر‬‫راﻣﺒ‬‫ﺑ‬ ‫ﺳﯽ‬‫ﻛ‬
‫ر‬‫ﮔ‬ ‫ﭼﻮﻧﻜ‬ ،‫رەدا‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺸﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬‫ﻧ‬ ‫و‬ ‫ﻨﺎن‬‫ﻛﺎرھ‬‫ﺑ‬ ‫ﻟ‬
‫ﻛﺎﺗﯽ‬‫ﻟ‬ ‫ﯾ‬‫واﻧ‬‫ﻟ‬ ،‫ﺖ‬‫ﺑ‬ ‫ﺶ‬‫رەﻛ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ی‬‫ﻻدەرەﻛ‬ ‫ھﺎوڕێ‬
‫ﮔﺮﺗﻨﯽ‬‫وەرﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫رم‬‫ﺷـــ‬ ‫رەدا‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺷـــﻜﺮدﻧﯽ‬‫ﺸﻜ‬‫ﭘ‬
‫ﺖ‬‫ﺑ‬ ‫ردەوام‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫ﺑﺒ‬ ‫ﺸـــﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﺗﻮوﺷـــﯽ‬ ،‫و‬ ‫ﺑﻜﺎ‬
‫ﻟ‬ .‫ﺑﮕﺮێ‬ ‫ﻮە‬‫ﭘ‬ ‫ﺧﻮوی‬ ‫ﻛـــ‬ ‫وەی‬‫ﺋ‬ ‫ھﯚی‬ ‫ﺘ‬‫ﺑﺒ‬ ،‫و‬
‫دارەﻛﺎﻧﯿﺶ‬‫رﻣﺎﯾ‬‫ﺳ‬ ‫و‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن‬ ‫وە‬‫دﯾﻜ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻻﯾ‬
‫ﮋەی‬‫ﺗﻮ‬ ‫م‬‫ﺋ‬ ‫ﺑـــﯚ‬ ‫ﻛﺎرﻛﺮدن‬ ‫ﻟﯽ‬‫ھ‬ ‫ڕەﺧﺴـــﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ﻟ‬
‫زراﻧﺪن‬‫ﻣ‬‫داﻧ‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﯽ‬‫ﺋ‬ ‫ﻟ‬ .‫ﻣﻦ‬‫رﺧ‬‫ﻣﺘ‬‫ﻛ‬ ‫ـــﮕﺎ‬‫ﻛﯚﻣ‬
‫ﻮ‬‫ﻧ‬ ‫ﯿﯽ‬‫ﺗﺎ‬‫دەﺳﺘﺒ‬ ‫و‬ ‫ﻻوان‬ ‫ﮔﻮزەراﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎﺧﯚﺷـــﯿﯽ‬ ‫و‬
‫ﻧﺠﺎﻧﻤﺎن‬‫ﮔ‬ ‫و‬ ‫ﻻوان‬ ‫ی‬‫زۆرﺑـــ‬ ،‫وە‬‫ﻤ‬‫ﺋ‬ ‫ـــﮕﺎی‬‫ﻛﯚﻣ‬
.‫ﻦ‬‫دەﻧ‬ ‫ﻧﮕﺎو‬‫ھ‬ ‫ﻧﺎدﯾﺎر‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﺋﺎﻗﺎر‬ ‫رەو‬‫ﺑ‬
‫ﮔﺸـــﺖ‬ :...‫و‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳـــﺘﺎ‬ ‫و‬ ‫داﯾـــﻚ‬ ‫و‬ ‫ﺑـــﺎوك‬ -٣
،‫و‬ ‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫روەردە‬‫ﭘـــ‬ ‫داھﺎﺗﻮو‬ ‫وەی‬‫ﻧـــ‬ ‫ی‬‫واﻧـــ‬‫ﺋ‬
‫ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫ﻮﯾﺴﺘ‬‫ﭘ‬ ،‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫ﮕﺎی‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﺷـــﯽ‬‫ﺸﻜ‬‫ﭘ‬
‫ن‬‫ﻻﯾ‬‫ﻟ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺸﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬‫ﺑ‬ ‫ﭼﻮﻧﻜ‬ ،‫ﺸﻦ‬‫ﻛ‬‫ﻧ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬
،‫ﺮﺧﻮاز‬‫ﻓ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫وەی‬‫ڕﯾﻨ‬‫ﭘ‬ ‫ھﯚی‬ ‫ﺘ‬‫دەﺑ‬ ،‫ـــﺮﻛﺎرەوە‬‫ﻓ‬
،‫و‬ ‫دەڕۆن‬ ‫واﻧﺪا‬‫ﺋ‬ ‫ی‬‫ﭽﻜ‬‫ڕ‬‫ﺑ‬ ‫ﺮﺧﻮاز‬‫ﻓ‬ ‫وەی‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ﻟ‬
‫ﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا‬‫ﺧﺮاﭘ‬ ‫و‬ ‫ﭼﺎك‬ ‫ڕەﻓﺘﺎرە‬ ‫و‬ ‫وت‬‫ﻛ‬ ‫ﺴـــﻮ‬‫ھ‬ ‫ﻟ‬
.‫وە‬‫ﻧ‬‫دەﻛ‬ ‫ﻻﺳﺎﯾﯿﺎن‬
‫ﻧﺮﺧﯽ‬ :‫وﺗﻨﯽ‬‫دەﺳﺘﻜ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻧﺮخ‬ ‫رزاﻧﯿﯽ‬‫ھ‬ -٤
‫ﻛ‬ ‫ك‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬‫ﺑ‬ ،‫رزاﻧ‬‫ھ‬ ‫زۆر‬ ‫ﻤ‬‫ﺋ‬ ‫ﻻی‬ ‫رە‬‫ﺟﮕـــ‬
.‫ك‬‫ﯾ‬‫ﻟ‬‫ﺳﺘ‬‫ﻧ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺴﻜﻮﯾﺖ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻣﺘﺮە‬‫ﻛ‬ ‫زۆر‬ ‫ی‬‫ﻛ‬‫ﻧﺮﺧ‬
‫ﯽ‬‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﺗـــ‬‫و‬ ‫و‬‫ﻟ‬ ‫ﻧﺮﺧـــﯽ‬ ‫ﭼﺎو‬ ‫ﻟ‬ ‫ی‬‫ﻛـــ‬‫ﻧﺮﺧ‬
‫روەھﺎ‬‫ھ‬ .‫ﺗـــﯽ‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﻧﺮﺧ‬ ‫ﻧﯿﻮەی‬ ‫دەﻛﺮێ‬ ‫دروﺳـــﺖ‬
‫ﻣﻮو‬‫ھ‬ ‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫و‬‫دەﻛ‬ ‫دەﺳـــﺖ‬ ‫ﺋﺎﺳـــﺎﻧﯿﯿﺶ‬‫ﺑ‬ ‫زۆر‬
،‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﮔﺸﺘﯿ‬ ‫ﻨ‬‫ﺷﻮ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺗﯽ‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬ ‫ﺑ‬ ،‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﻨ‬‫ﺷﻮ‬
‫دا‬‫ﻨﺎﻧ‬‫ﺷﻮ‬ ‫م‬‫ﻟ‬ ‫ﺸﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﻣﺎن‬‫ڕﻟ‬‫ﭘ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎی‬ ‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬
‫ﺋﺎﯾﺎ‬ ‫ﺸﻤﺎن‬‫ﭘ‬ ‫ﺘ‬‫د‬ ‫ﻚ‬‫ﭘﺮﺳﯿﺎر‬ ‫ﺮەدا‬‫ﻟ‬ .‫ﻛﺮاوە‬ ‫دەﻏ‬‫ﻗ‬
‫دی‬‫ﺋ‬ ،‫ﺖ‬‫ﺑ‬ ‫دەﻏ‬‫ﻗ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺸـــﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﻚ‬‫ﻨ‬‫ﺷﻮ‬ ‫ﻟ‬
‫ﻟ‬ ‫ﺗﺮ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ !‫ﺖ؟‬‫ﺑ‬ ‫دەﻏ‬‫ﻗ‬ ‫ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯿﺸـــﯽ‬ ‫ﺖ‬‫ﻧﺎﺑ‬
‫و‬ ‫ﯾﺎﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫رەﯾ‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻓﺮۆﺷـــﺘﻨﯽ‬ ‫و‬ ‫ﯾﻦ‬‫ﻛ‬ ،‫ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن‬
.‫ﯾﻤﺎﻧﮕﺎﻛﺎن‬‫ﭘ‬ ‫و‬ ‫زاﻧﻜﯚ‬ ‫ﺣﺎﻧﻮﺗﯽ‬
‫ﻧﺠﺎن‬‫ﮔ‬ ‫ﺳـــﺘﻜﺮدﻧﯽ‬‫ھ‬ :‫وە‬‫دەرووﻧﯿ‬ ‫ڕووی‬ ‫ﻟ‬ -٥
‫و‬‫ﻟ‬ ‫ﻧﺞ‬‫ﮔ‬ .‫رەدا‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﺸـــﺎﻧﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ﻛﺎﺗﯽ‬‫ﻟ‬ ‫ورەﯾﯽ‬‫ﮔ‬ ‫ﺑ‬
‫ورە‬‫ﮔ‬ ‫ﺸ‬‫ﻛ‬‫ﻧ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ر‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ ‫ﻛ‬ ‫زاﻧ‬‫ﺋ‬ ‫وا‬ ‫دا‬‫ﻛﺎﺗ‬
‫ﯿﺎﻧﯽ‬‫ھﺎوڕ‬ ‫ﻛ‬ ‫وەی‬‫ﺑ‬ ‫ﺳـــﺘﻜﺮدن‬‫ھ‬ ‫ﯾﺎﺧﻮد‬ .‫ﺑﻮوە‬‫ﻧ‬
‫ی‬‫ھﯚﯾﺎﻧ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻣـــﻮو‬‫ھ‬ ،‫ﺸـــﻦ‬‫دەﻛ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫ﻣﻮوی‬‫ھ‬
‫ﺸﺎن‬‫ﻛ‬ ‫رە‬‫ﺟﮕ‬ ‫وەی‬‫ﻜﺪاﻧ‬‫ﻟ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻛﻦ‬‫ھﯚﯾ‬ ‫ﺸـــﻮش‬‫ﭘ‬
.‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫ﻮازە‬‫ﺷ‬ ‫م‬‫ﺑ‬
‫ﯾﻌﻘﻮب‬ ‫ﺳﯿﺪ‬ ‫أﺣﻤﺪ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ‬
‫ﺑﺮی‬‫ﻗ‬ ‫ﯽ‬‫ﻛ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫ڕەﺳـــﺘﺎﻧ‬ ‫م‬‫ﺋ‬
‫ﻛﺪا‬‫ﯾ‬‫ﻧﯿﺴـــ‬‫ﻛ‬ ‫ﻧـــﺎو‬‫ﻟ‬ ‫ك‬‫ﯾ‬‫ﺷـــ‬‫ﻗ‬
:‫ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮون‬
‫ھﯿﭻ‬ ‫ﻛﺎﻧﻢ‬‫ﺑﯿﺮۆﻛ‬ ،‫ﺋﺎزاد‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮوم‬ ‫ﻧﺞ‬‫ﮔ‬
‫ﯾﺎل‬‫ﺧ‬ ‫ﻧﺎو‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ﺑـــﻮو‬‫ﻧ‬ ‫ﻜﯿﺎن‬‫ﺳـــﻨﻮور‬
،‫ﺑﮕﯚڕم‬ ‫ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫ﻣﻮو‬‫ھ‬ ‫وﯾﺴﺖ‬‫دەﻣ‬ ‫ﺧﯚم‬
‫ﯾﺸـــﺘﻢ‬‫ﮕ‬‫ﺗ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮوم‬ ‫ورەﺗﺮ‬‫ﮔ‬ ‫ﻛ‬
‫ﺟﯿﺎﺗﯽ‬‫ﻟ‬ ‫ﺑﯚﯾ‬ ‫ﺖ‬‫ﻧﺎﮔﯚڕدر‬ ‫ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫زاﻧﯿﻢ‬
‫م‬‫ﺑ‬ ،‫ﺑﮕﯚڕم‬ ‫م‬‫ﻛ‬‫ﺗ‬‫و‬ ‫داﻣﻨﺎ‬ ،‫ﺟﯿﮫﺎن‬
.‫ﺖ‬‫ﺑﮕﯚڕ‬ ‫ﯾﺪەوﯾﺴﺖ‬‫ﻧ‬ ‫ﺷﻢ‬‫ﻛ‬‫ﺗ‬‫و‬
‫ﯾﺸﺘﻤ‬‫ﮔ‬ ،‫و‬ ‫ﺑﻮو‬ ‫رزﺗﺮ‬‫ﺑ‬ ‫ن‬‫ﻣ‬‫ﺗ‬ ‫ﻛ‬
‫م‬‫ﻛ‬‫ﺰاﻧ‬‫ﺧ‬ ‫وﯾﺴﺖ‬‫دەﻣ‬ ،‫ژﯾﺎن‬ ‫ﻧﺎوەﻧﺪی‬
‫واﻧﯿﺶ‬‫ﺋ‬ ‫ﺧﻮا‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻧﺎ‬‫ﭘ‬ ‫م‬‫ﺑـــ‬ ،‫ﺑﮕﯚڕم‬
‫ﻛ‬ ‫ﺴﺘﺎﯾﺶ‬‫ﺋ‬ ،‫ﻦ‬‫ﺑﮕﯚڕ‬ ‫ﯾﺎﻧﺪەوﯾﺴـــﺖ‬‫ﻧ‬
‫ﺑﯚم‬ ‫ﻧﺎﻛﺎو‬‫ﻟ‬ ‫دەڕۆم‬ ‫ﻣـــﺮدن‬ ‫رەو‬‫ﺑـــ‬ ‫وا‬
‫داﺑﺎ‬ ‫ﻢ‬‫و‬‫ھ‬ ‫ر‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ ‫ﻧﯿﺎ‬‫ﺗ‬ ‫وﺗـــﻮوە‬‫دەرﻛ‬
‫دەﮔﯚڕا‬ ‫ﯾﺸـــﻢ‬‫ﻛ‬‫ﺰاﻧ‬‫ﺧ‬ ،‫ﺑﮕﯚڕم‬ ‫ﺧﯚم‬
‫وان‬‫ﺋ‬ ‫ﭙﺸـــﺘﯿﯽ‬‫ﭘﺎ‬ ‫ﺑـــ‬ ‫ﺷـــ‬‫واﻧ‬‫ﻟ‬ ‫و‬
‫دەزاﻧ‬ ‫ﻛ‬ ،‫و‬ ‫ﺷـــﻢ‬‫ﻛ‬‫ﺗ‬‫و‬ ‫ﺑﻤﺘﻮاﻧﯿﺒﺎ‬
.‫ﺑﮕﯚڕم‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ﺑﻜﺮاﺑﺎ‬ ‫ﯾ‬‫واﻧ‬‫ﻟ‬

11. ٢٠١٠‫ﯽ‬‫ﺳﺎ‬‫ﭘﺮﯾﻠﯽ‬‫ﺋ‬‫)٢١(ـﯽ‬‫ﻣﻤ‬‫دووﺷ‬(٢١)‫ژﻣﺎرە‬
١١
‫ﺟـــﯚرە‬ ‫ﺗﻮاﻧﯿـــﺎن‬ ‫زاﻧﺎﯾـــﺎن‬
‫ﺸﻜﺪا‬‫ﻣ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻧﻮێ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣ‬
‫ای‬‫ﻜ‬‫ﺗ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬ ‫ﻛ‬ ،‫وە‬‫ﺑﺪۆزﻧ‬
‫ﺸـــﻚ‬‫ﻣ‬ ‫ﻧﺎو‬ ‫ﻛﺎﻧـــﯽ‬‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿ‬
‫ﺑﯚﯾﺎن‬ ‫رەوان‬‫ﻜﯚ‬‫ﻟ‬ .‫وە‬‫ﺘ‬‫ﺑﺴ‬
‫وەی‬‫دۆزﯾﻨ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﺑﯚوە‬ ‫روون‬
‫ﻟ‬ ‫دەﺗﻮاﻧﻦ‬ ‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣـــ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬
،‫وە‬‫وەرﮔﺮﺗﻨـــ‬‫ﻧﻤﻮوﻧ‬ ‫ـــﮕﺎی‬‫ر‬
‫ﻜﯽ‬‫ﻟ‬‫دەرﻣﺎﻧﮕ‬ ‫ﯾﺎن‬ ‫ﻚ‬‫ﻟ‬‫ﺘﯚدﮔ‬‫ﻣ‬
‫م‬‫رھ‬‫ﺑ‬ ‫ﻛﺎرە‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﺑـــﯚ‬ ‫ﻧـــﻮێ‬
‫وەﯾـــﺎن‬‫ﺋ‬ ‫زاﻧﺎﻧﯿـــﺎن‬ .‫ﻨـــﻦ‬‫ﺑﮫ‬
‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻛـــ‬ ،‫ﻛـــﺮدووە‬ ‫ﺸـــﻨﯿﺎر‬‫ﭘ‬
‫ﺘ‬‫ﺑﺒ‬ ‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬ ‫وەﯾـــ‬‫دۆزﯾﻨ‬
‫دەرﻣﺎﻧ‬ ‫ﻨﺎﻧـــﯽ‬‫ﻣﮫ‬‫رھ‬‫ﺑ‬ ‫ھﯚی‬
‫ی‬‫ﯾﺎدﮔـــ‬ ‫رەوەﻛﺎﻧـــﯽ‬‫ﭘﺎﻛﻜ‬
‫ﺗﺎك‬ ‫ﺗﯿﯽ‬‫ﯾﺎرﻣ‬ ‫ﻛـــ‬ ،‫ﺸـــﻚ‬‫ﻣ‬
،‫ﻛﺎن‬‫ﺗ‬‫ﺑﺎﺑ‬ ‫وەی‬‫ﺋـــ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫دەدات‬
‫ﻛـــﯽ‬‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿ‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫ﯾـــﺎن‬
.‫وە‬‫ﺘ‬‫ھ‬‫ﻧ‬ ‫ﺸﻜﺪا‬‫ﻣ‬ ‫ﻟ‬ ‫ت‬‫ﺗﺎﯾﺒ‬
‫زۆر‬ ‫ﻛـــﯽ‬‫ﻣﺎوەﯾ‬ ‫رەوان‬‫ـــ‬‫ﻜﯚ‬‫ﻟ‬
‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ھﯚﻛﺎراﻧ‬ ‫و‬‫)ﺑ‬ ‫ﺑﺎرەت‬‫ﺳ‬
‫چ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬ ‫دەﻛﺎت‬ ‫وە‬‫ﻟـــ‬ ‫ﺑـــﺎس‬
‫دەﺗﻮاﻧﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻣﺮۆﭬ‬ ‫ك‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷـــ‬
‫ﯾﺎﻧﯿﺶ‬ ،‫و‬ ‫ن‬‫ﺑﻜ‬ ‫ﺑﯿﺮ‬‫ﻟ‬ ‫ﻚ‬‫ﺷـــﺘ‬
‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣـــﯽ‬ ‫ﺑـــ‬ ‫ﺑﺎرەت‬‫ﺳـــ‬
‫دﮔﻮﻣﺎن‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫دوودڵ‬ (‫ﺑﯿﺮﻛﺮدن‬‫ﻟ‬
‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻣﯽ‬‫وە‬ ‫دوای‬ ‫ﺑ‬ ،‫و‬ ‫ﺑـــﻮون‬
‫ﻛ‬ ،‫ﺑـــﻮون‬ ‫ـــ‬‫و‬ ‫ﭘﺮﺳـــﯿﺎرەدا‬
‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿ‬ ‫)ﺑﯚﭼﯽ‬ ‫ﺑﯚﻧﻤﻮوﻧـــ‬
‫ﻧﺎو‬‫ﻟ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻧـــ‬‫ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻮێ‬
‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑـــ‬ .(‫ﻨـــﻦ‬‫ﻧﺎﻣ‬ ‫ﺸـــﻜﺪا‬‫ﻣ‬
‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿﺎﻧ‬ ‫ﺟﯚرە‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻚ‬‫ﺗﯿﯚر‬
‫ﻗﺎﻣﮕﯿﺮ‬‫ﺳـــ‬ ‫و‬ ‫ﺳـــﺎدە‬ ‫وەﻧﺪە‬‫ﺋ‬
‫ڕﺑﻮوﻧﯽ‬‫ﭙ‬‫ﺗ‬ ‫ـــﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬ ،‫و‬ ‫ﻧﯿـــﻦ‬
‫ﻜﯽ¬ﺗﺮ‬‫ﺗﯿﯚر‬ .‫دەﭼﻦ‬ ‫ﻧﺎو‬‫ﻟ‬ ‫ﻛﺎت‬
‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿ‬ ‫راﺳﺘﯿﺪا‬ ‫ﻟ‬ :‫ﺖ‬‫دە‬
‫ﻧﺎو‬ ‫ﻨ‬‫د‬ ‫ﻛـــ‬ ،‫ﺗﺮ‬ ‫ﻛﺎﻧـــﯽ‬‫ﯿ‬‫ﻧﻮ‬
‫وەی‬‫ﺋ‬ ‫ھﯚی‬ ‫دەﺑﻨ‬ ،‫وە‬‫ﺸﻜ‬‫ﻣ‬
‫ﻨﯽ‬‫ﺷـــﻮ‬ ‫ﻧﻮێ‬ ‫ﻜـــﯽ‬‫ﻟ‬‫زاﻧﯿﺎرﯾﮕ‬
.‫وە‬‫ﺑﮕﺮﻧ‬ ‫ﻛﺎن‬‫ﻛﯚﻧـــ‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿ‬
‫وە‬‫ﺋـــ‬ ‫واﻧﯿﻨـــ‬‫ﺗ‬ ‫دوو‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬
‫ﺑﯿﺮﻛﺮدن‬‫ﻟ‬ ‫ﻛـــ‬ ،‫ن‬‫دەردەﺧـــ‬
‫ﭽﻮوﯾ‬‫ھ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣ‬ ‫ﺧﯚی‬
‫ﻛﯽ‬‫وەﯾ‬‫ﯿﻨ‬‫ﻜﯚ‬‫ﻟ‬ ‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬ ‫م‬‫ﺑ‬
‫رﮔﯿﺰ‬‫ھ‬ ‫ﻛـــ‬ ،‫دﯾﺎرە‬ ‫وا‬ ‫ﻧـــﻮێ‬
‫م‬‫ﺑ‬ ‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣـــ‬ ‫ﺟـــﯚرە‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬
‫راﺳـــﺘﯿﺪا‬ ‫ﻟ‬ ،‫و‬ ‫ﻧﯿﯿـــ‬ ‫ﺟـــﯚرە‬
،‫ﭼﺎﻻﻛ‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﻣ‬‫ﺳﯿﺴـــﺘ‬ ‫ﺧﯚی‬
‫ﻦ‬‫ﺧﺎو‬ ‫ﺸـــﻚ‬‫ﻣ‬ ‫ی‬‫ﯾﺎدﮔـــ‬ ‫ﻛ‬
‫ﺑ‬ ‫ﻣ‬‫ﺳﯿﺴـــﺘ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ .‫وە‬‫دەﻛﺎﺗ‬
‫ﺗﺮ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣ‬ ‫ﻟـــ‬ ‫واوی‬‫ﺗ‬
‫ﻚ‬‫ﭘ‬ ‫ﺸـــﻚ‬‫ﻣ‬ ‫ی‬‫ﯾﺎدﮔ‬ ‫وا‬‫)ﻛـــ‬
‫)ﯾﯽ‬ .‫ﺧﯚﯾ‬‫رﺑ‬‫ﺳـــ‬ (‫ﻨﻦ‬‫دەھ‬
‫ﺑﻮاری‬ ‫ﻜﯽ‬‫ﭘﺴـــﭙﯚڕ‬ ‫ﻛ‬ (‫زووﻧﮓ‬
‫زاﻧﻜﯚی‬ ‫ﻟـــ‬ (‫ﺘﯿـــﻚ‬‫)ﻧﯚرۆژﻧ‬
‫و‬ ‫ﭼﯿﻦ‬ ‫ﺗﯽ‬‫و‬ ‫)ﺳـــﺘﯿﻨﮕﻮا(ـﯽ‬
‫ی)ﻛﻠﺪاﺳـــﭙﺮﯾﻨﮓ(ـﯽ‬‫ﺗﺎﻗﯿﮕ‬ ‫ﻟ‬
‫وە‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ،‫ﻧﯿﯚﯾﯚرﻛﯿﺸـــ‬
‫)ﯾﯽ‬ .‫داوە‬ ‫ﻧﺠـــﺎم‬‫ﺋ‬ ‫ی‬‫ﯿـــ‬‫ﻧﻮ‬
‫ﺑ‬ ‫ھﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧـــﯽ‬ ‫و‬ (‫زووﻧـــﮓ‬
‫دووﺟﯚر‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫وە‬‫ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧ‬
‫ر‬‫ﺳـــ‬‫ﻟ‬‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﺸـــﺎﻧ‬‫ﻣ‬ ‫و‬‫ﻟ‬
‫ﺗﻮاﻧﯿﺎن‬ ،‫دەﻧﯿﺸـــﻦ‬ ‫ﻣﯿﻮەﺟﺎت‬
‫ﺟﯿـــﺎواز‬ ‫ﺑﯚﻧـــﯽ‬ ‫ﺟـــﯚر‬ ‫دوو‬
‫رەوەان‬‫ـــ‬‫ﻜﯚ‬‫ﻟ‬ .‫وە‬‫ﺑﺪۆزﻧـــ‬
‫ﺟﯚرە‬ ‫وەﯾﺎﻧـــﺪا‬‫ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧ‬ ‫و‬‫ﻟـــ‬
‫ﻧﺎوی‬‫ﺑ‬ ‫وە‬‫دۆزﯾﯿ‬ ‫ﻜﯿﺎن‬‫ﭘﺮۆﺗﯿﻨ‬
‫ﭘﺮۆﺗﯿﻨـــ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﻛـــ‬ ،(rac)
‫ﯾﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎرﺧﺴـــﺘﻦ‬‫)ﻟ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﯽ‬‫رۆ‬
‫ﻛﺎﻧـــﯽ‬‫زﯾﺎﻧﯿﺎرﯾﯿ‬ ‫ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧـــﯽ‬‫ﻟ‬
‫رەوان‬‫ﻜﯚ‬‫ﻟ‬ .‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫راﺑﺮدوو(دا‬
‫ر‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﺑـــﯚوە‬ ‫روون‬ ‫ﺑﯚﯾﺎن‬
‫ﺑ‬ ‫ردﯾﻠ‬‫ﮔ‬ ‫و‬‫ﻟـــ‬ ‫ﻚ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﺖ‬‫ﺑ‬
‫ﻧﺎو‬ ‫ﻟ‬ ‫دەﺳـــﺘﻜﺮد‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﻮەﯾ‬‫ﺷ‬
‫دەﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬‫وردﯾﻠ‬ )‫ﻛﺎن‬‫ﻧﯿﺮۆﻧ‬
‫دەﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﯾﺎن‬ ،‫ﺸـــﻚ(ـﺪا‬‫ﻣ‬
‫رە‬‫ﭘ‬ ‫دا‬‫ﺸـــﺎﻧ‬‫ﻣ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﺸﻜﯽ‬‫ﻣ‬
‫دەرەﻧﺠﺎﻣ‬ ‫و‬‫ﺑـــ‬ ،‫ﺖ‬‫ﻨ‬‫ﺑﺴـــﺘ‬
‫ﻧﻮێ‬ ‫ﻛـــﯽ‬‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿ‬ ‫ـــ‬‫ﻛﯚﻣ‬
‫ﺸـــﻜﺪا‬‫ﻣ‬ ‫ﻧﺎو‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺮاﯾـــﯽ‬‫ﺧ‬ ‫ﺑ‬
.‫ﻨـــﻦ‬‫ﻧﺎﻣ‬ ‫و‬ ‫وە‬‫ﻨ‬‫دەﺳـــ‬
‫ﺑ‬ ‫وە‬‫ﺑﺎرەﯾـــ‬ ‫و‬‫ﻟ‬ (‫)زووﻧـــﮓ‬
‫ﺖ:"زاﻧﺎﯾـــﺎن‬‫دە‬ ‫راﺷـــﻜﺎوی‬
‫وە‬‫ﻟ‬ ‫ﯽ‬‫ﻗﻮو‬ ‫ﺑـــ‬ ‫ﺴـــﺘﺎ‬‫ﺋ‬ ‫ﺗﺎﻛﻮ‬
‫ﺟﯚرە‬ ‫چ‬ ‫ﻛ‬ ،‫ﯾﺸﺘﻮون‬‫ﮔ‬‫ﻧ‬ ‫ﺗ‬
‫ﻟ‬ ‫ﯿﺎن‬‫رۆ‬ ‫ك‬‫ﯾ‬‫ردﯾﻠ‬‫ﮔ‬ ‫ﻛﯚﻣ‬
‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿ‬ ‫دروﺳـــﺘﺒﻮوﻧﯽ‬
‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬ ‫ﻛﺮدن‬‫راﭬ‬ ‫ﺑ‬ ‫م‬‫ﺑ‬ .‫ﯾ‬‫ھ‬
‫و‬‫ﺋ‬ ‫ھﯚی‬‫ﺑ‬ ‫ﻛ‬ ‫ی‬‫راﻧ‬‫ﻓﺎﻛﺘ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫ﯾﺎن‬‫وە‬‫ﻨ‬‫دەﺳ‬‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣ‬‫ﺟﯚرە‬
‫و‬‫ﺑ‬ ‫دەﺗﻮاﻧﯿﻦ‬ ‫ﻤ‬‫ﺋ‬ ،‫ﻦ‬‫دەﮔﯚڕدر‬
‫ی‬‫ﯾﺎدﮔ‬ ‫ﻣﺎددﯾﯽ‬ ‫ی‬‫ﺑﻨﺎﻏ‬ ‫ﯿـــ‬‫ﭘ‬
.‫ﯾﻦ‬‫ﺑﻜ‬ ‫دەﺳﺘﻨﯿﺸـــﺎن‬ ‫ﺸﻚ‬‫ﻣ‬
":‫ﺖ‬‫دە‬ ‫روەھﺎ‬‫ھ‬ (‫.)زووﻧـــﮓ‬
‫ﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ‬‫ﺋ‬ ‫ی‬‫رﻣـــ‬‫ﮔ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻤ‬‫ﺋ‬
،‫داﯾﻦ‬ ‫ك‬‫وەﯾ‬‫ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧ‬ ‫ﻛﯚﻣ‬
‫ﻛ‬ ‫وە‬‫ﺘ‬‫ﺑ‬ ‫روون‬ ‫ﺑﯚﻣـــﺎن‬ ‫ﺗﺎﻛﻮ‬
‫ﺑﺎرەت‬‫ﺳـــ‬ ‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ‬
‫ﻧﯿﺶ‬‫ﮋﺧﺎﯾ‬‫در‬ ‫ﻛـــﯽ‬‫ﯾ‬‫ﯾﺎدﮔ‬ ‫ﺑ‬
‫ﺖ؟‬‫ﺑ‬‫ﭼﺎﻻك‬‫ﺟﯚرە‬‫و‬‫ﺑ‬‫ﺖ‬‫دەﺗﻮاﻧ‬
‫ردﯾﻠ‬‫ﮔ‬ ‫ﯾﺎن‬ (rac)‫وە‬‫ﺋ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬ ‫ﻟ‬
‫دەﺗﻮاﻧﻦ‬ ‫ﺳﺘﺮاوەﻛﺎن‬‫وەﺑ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬‫ﺑ‬
‫ﺑﯚ‬ ‫ﻚ‬‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ‬ ‫ـــ‬‫ﻛﯚﻣ‬ ‫وەﻛﻮو‬
‫ﻛ‬ ‫ی‬‫دەرﻣﺎﻧﺎﻧ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬ ‫ﻣﯽ‬‫رھ‬‫ﺑ‬
‫وە‬‫ﻧ‬‫دەﺳ‬ ‫ﺸﻜ‬‫ﻣ‬ ‫ی‬‫ﯾﺎدﮔ‬ ‫و‬‫ﺋ‬
‫ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ‬ .‫ـــﺖ‬‫ﺑ‬‫ھ‬ ‫ﭼﺎﻻﻛﯿﯿـــﺎن‬
‫ﺟﯚرە‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ـــﺖ‬‫دەﻛﺮ‬ ،‫وەش‬‫ﻟ‬
‫وەی‬‫ﯾﻨ‬‫)ﺳـــ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫دەرﻣﺎﻧﺎﻧـــ‬
‫و‬ ‫ﺗﯿﭫ‬‫ﮕ‬‫ﻧ‬ ‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿـــ‬ ‫و‬‫ﺋـــ‬
‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻧـــﺎو‬‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﻨﺎﻧـــ‬‫ز‬‫ﺘ‬‫د‬
‫و‬ ‫ﺳﺘﻮوە‬‫ﺑ‬ ‫ﻗﯿﺎن‬‫ﭼ‬ ‫دا‬‫ﯾ‬‫ﯾﺎدﮔ‬
‫دەرووﻧﯽ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﺧﯚﺷﯿﯿ‬‫ﻧ‬ ‫ﻛﯚﻣ‬
(‫وە‬‫وﺗﯚﺗ‬‫ﻜ‬‫ﻟ‬ ‫ﯾﯿﺸﯽ‬‫ﺳﺘ‬‫ﺟ‬ ‫و‬
. ‫ـــﻦ‬ ‫ﺑﻜﺮ‬ ‫ر‬ ‫ﻛﺎ‬ ‫ە‬ ‫د‬
kunjkav
‫وەی‬‫ﯾﻨ‬‫ﺳ‬ ‫ﺑﯚ‬ ‫ﻚ‬‫ﻣﯿﺘﯚد‬
‫ﺸﻚ‬‫ﻣ‬ ‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿ‬
‫ن‬‫دەﻛ‬ ‫ﭘﺮخ‬‫ﭘﺮﺧ‬ ‫ی‬‫ﺳﺎﻧ‬‫ﻛ‬ ‫و‬‫ﺋ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪا‬‫ﯿ‬‫ﻧﻮ‬ ‫وە‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬ ‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬
‫ﯽ‬‫وا‬‫ھ‬ ‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬ .‫زۆرە‬ ‫دڵ‬ ‫ﺧﯚﺷﯿﯽ‬‫ﻧ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺗﻮوﺷﺒﻮوﻧﯿﺎن‬ ‫ﺗﺮﺳﯿﯽ‬‫ﻣ‬
‫و‬‫ﺋ‬ ،‫ﺧﺴـــﺘﻮوە‬ ‫دەری‬ ‫ﮋەران‬‫ﺗﻮ‬ ‫وەی‬‫ﯿﻨـــ‬‫ﻜﯚ‬‫ﻟ‬ ‫ﺳـــ‬ .‫ﺑﯽ‬ .‫ﺑﯽ‬
‫ری‬‫ﮔ‬‫ﺋ‬ ،‫رزە‬‫ﺑ‬ ‫ﭘﺮﺧﯿﺎن‬‫ﭘﺮﺧ‬ ‫دەﻧﮕـــﯽ‬ ‫ودا‬‫ﺧ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻛ‬ ‫ی‬‫ﺳـــﺎﻧ‬‫ﻛ‬
‫دڵ‬ ‫ی‬‫ﺘ‬‫ﺟ‬ ‫ت‬‫ﻧﺎﻧ‬‫ﺗ‬ ‫و‬ ‫دڵ‬ ‫ﺧﯚﺷـــﯿﯽ‬‫ﻧ‬ ‫دوﭼﺎری‬ ‫ﻛ‬ ‫ﯾ‬‫ھ‬ ‫وە‬‫ﺋ‬
‫ﻧﮕﺎرﯾﺎ‬‫ھ‬ ‫زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛ‬ ‫وت‬‫دەرﻛ‬ ‫ﻛﺪا‬‫وەﯾ‬‫ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧ‬ ‫ﻟ‬ ‫وەش‬‫ﺋ‬ .‫ﺑﻦ‬
.‫دا‬ ‫ﻧﺠﺎﻣﯿﺎن‬‫ﺋ‬ ‫ﺧﯚش‬‫ﻧ‬ ‫زار‬‫٢١ھ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬‫ﻟ‬
‫ﻛ‬ ‫ﺶ‬‫ﻛ‬ ‫زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻛ‬ ‫ھﺎﺗـــﻮوە‬ ‫دا‬‫وەﯾ‬‫ﮋﯾﻨ‬‫ﺗﻮ‬ ‫و‬‫ﻟ‬ ‫روەھﺎ‬‫ھ‬
‫ﻛﺎﻧﯽ‬‫ھﯚﯾ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻚ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ ‫ﺑ‬ ،‫ﭘﺮﺧﻜﺮدن‬‫ﭘﺮﺧ‬ ‫ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻜ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬
.‫ﺖ‬‫دادەﻧﺮ‬ ‫دڵ‬ ‫ی‬‫ﺘ‬‫ﺟ‬
‫ﻧﯽ‬‫ﻻﯾ‬ ،‫ﻛﺎن‬‫زاﻧﺴـــﺘﯿﯿ‬ ‫ﮔﯚﭬﺎرە‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻚ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬ ‫راوردی‬‫ﺑـــ‬ ‫ﯽ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑ‬
‫ﯾﺎن‬‫ﭘﺮﺧ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ‬ ‫٤٢٪ـﯽ‬ ‫و‬ ‫ورە‬‫ﮔ‬ ‫ﭘﯿﺎواﻧﯽ‬ ‫٠٤٪ـﯽ‬ ‫م‬‫ﻛ‬
.‫دێ‬
aftab
‫ﭘﺮخ‬‫ﭘﺮﺧ‬