AP7 Q4 LAS NO. 2 Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya (18-19 siglo)

1. AP7 Q4 LAS NO. 2.0 Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya (18-19 siglo)
NAME:______________________________________ SECTION: ___________________ DATE: ________ SCORE: ______
PAUNANG PAGSUSULIT Piliin ang titik ng tamang sagot.
1. Ang Indochina ay binubuo ng mga bansang Cambodia, Vietnam, at ______.
A. Brunei B. Laos C. Myanmar D. Thailand
2. Ito ay isang halamang gamot na kapag inabuso ay nagdudulot ng masamang epekto sa kalusugan.
A. lagundi B. opyo C. oregano D. tawa tawa
3. Bansang nagkaroon ng sphere of influence ang mga Kanluranin.
A. China B. Japan C. Korea D. Vietnam
4. Bansang humiling ng Open Door Policy sa China.
A. Canada B. Germany C. Russia D. USA
5. Patakarang ipinatupad ng mga Dutch sa Indonesia.
A. resident system B.culture system C. reduccion D. polo y servicio
6. Tinagurian itong Buffer State, nasa pagitan ng mga bansang nasakop ng mga Kanluranin.
A. Brunei B. Korea C. Myanmar D. Thailand
7. Ang resident system ay patakarang ipinatupad ng mga British sa______.
A. Cambodia B. Malaysia C. Myanmar D. Singapore
8. Pinunong Hapones na tumanggap sa modernisasyon ng bansa.
A. Hirohito B.Mutsuhito C. Naruhito D. Taisho
9. Sa kasunduang ito, naisalin sa Amerika ang pamumuno nito sa Pilipinas.
A. Kasunduang Kanagawa C. Kasunduang Tordesillas
B. Kasunduan sa Paris D. Kasunduan sa Biak- na- Bato
10. Tinawag na melting pot ang bansang ito dahil nagtagpo ang iba’t ibang mga kultura at pangkat-etniko.
A. Cambodia B. Laos C. Malaysia D. Pilipinas
PAGSUSURI NG TEKSTO Ikalawang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin (Ika-18 - 19 na siglo)
Nagpatuloy ang pananakop ng mga Kanluranin dahil na rin sa kumpetisyon sa pananakop ng mga lupain at pagkontrol sa
kalakalan. Kinailangan nila ng likas na yaman ng nasakop na bansa upang makagawa ng maraming produkto na sa
kalaunan ay ipagbibili din sa mga nasakop na bansa. Ano-ano ang mga bansang nasakop?
1. China
Pamprosesong Tanong:
1. Bakit hindi agad nakipagkalakalan/ nakipag – ugnayan ang China sa mga dayuhan?
2. Paano napasok ng England ang ekonomiya at kalakalan sa China?

2. AP7 Q4 LAS NO. 2 Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya (18-19 siglo)
NAME:______________________________________ SECTION: ___________________ DATE: ________ SCORE: ______
Pigura 2: Sanhi at Bunga ng mga Digmaang Opyo
Ano ang idinulot sa China ng kanyang pagkatalo sa Digmaang Opyo? ___________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________

4. AP7 Q4 LAS NO. 2.1 Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya (18-19 siglo)
NAME:______________________________________ SECTION: ___________________ DATE: ________ SCORE: ______
Pigura 3: Mga Bansang may Sphere of Influence sa China
Ito ay tumutukoy sa mga rehiyon sa China kung saan nangingibabaw ang karapatan ng Kanluraning bansa na kontrolin
ang ekonomiya at pamumuhay ng mga tao dito. Ito ang idinulot ng pagkatalo ng China sa dalawang digmaang opyo.

5. AP7 Q4 LAS NO. 2.2 Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya (18-19 siglo)
NAME:______________________________________ SECTION: ___________________ DATE: ________ SCORE: ______
Iminungkahi ni John Hay(1838-1905) dating Secretary of State
ng USA na ipatupad ang Open Door Policy kung saan magiging
bukas ang China sa pakikipagkalakalan sa ibang bansa na walang
sphere of influence rito.
2. Japan Napaunlad ng Japan ang kanyang ekonomiya,
napatingkad ang kultura, at napatatag ang pamahalaan dahil sa
pagsasarara ng kanyang daungan. Isa ito sa mga bansang ninais
masakop ng mga Kanluranin.
Commodore Matthew Perry (1794-1858)
Millard Fillmore (1800-1874) Ika-13 Pangulo ng U.S.A.
Emperador Mutsuhito (1852-1912)

6. Bansa Bansa Bansang Sumakop/
Layunin sa Pananakop
Paraan ng
Pananakop/Dahilan
Patakarang Pinairal/ Epekto
3.PILIPINAS Amerika *Pagkontrol sa
kalakalan sa AsyaPasipiko
Pinairal ang pamahalaang
militar at pamahalaang
sibil Idineklara ang Araw
ng Kalayaan ng Pilipinas
noong Hunyo 12, 1898 sa
pangunguna ni Emilio
Aguinaldo – Unang
Pangulo ng Republika
1.Nagpatayo ng
pampublikong paaralan.
*Thomasites – unang gurong
Amerikano
2. Nagpagawa ng mga ospital,
kalsada at gusaling
pampamahalaan.
4.INDONESIA NETHERLANDS Iminungkahi ni Johannes
Van den Bosch ang culture
system (cultivation system)
Culture system – ang 1/5 ng
lupain ng mga magsasakang
Indones ay tataniman ng mga
produktong iniluluwas ng
mga Dutch. Hindi na
nakapagtanim para sa
kanilang pangangailangan.
5.MALAYSIA ENGLAND Dahil sa plantasyon ng
goma (rubber tree) at
reserba ng lata (tin)
Melting pot – lugar o rehiyon
kung saan nagtatagpo ang
iba’t ibang kultura at
pangkatetniko.
6.Singapore
(SingapuraLion City
ENGLAND Pinakamaganda at
pinakamaunlad na
daungan sa Timog Silangan
1.Pagtuturo ng salitang
English at kasaysayan ng
Britanya. 2. Pagtatalaga ng

7. Asya.kinontrol ng mga
British at kumita ng malaki
mula sa pakikipagkalakalan
sa mga karatig bansa at
mga bansang Kanluranin.
mga sundalong magbabantay
sa mga lugar na nasakop. 3.
Pagtatalaga ng himpilang
pang-kalakalan.
7.Myanmar (Burma) ENGLAND Sinakop upang mapigilan
ang magtatangkang
sumakop sa India.
Natalo ang mga Burmese sa
digmaang Anglo –Burmese at
nilagdaan ang Kasunduang
Yandabo noong ika 24 ng
Pebrero, 1826. Resident
system – patakaran na
ipinatupad ng mga British sa
Burma.Ang British resident
ang kinatawan ng British sa
Burma at may karapatang
makipag-usap,
makipagkasundo,makipagkala
n at magdesisyon sa mga
usaping panlabas ng Burma
na dating gawain ng hari.
8.French Indochina –
pinagsamang India at
China (Laos,Cambo
diaVietnam)
Naging protektorado ng
France.
Pagkontrol sa mayamang
kalikasan, at magandang
daungan
Ang mga French ang
humawak sa iba’t ibang
posisyon ng pamahalaan.Ang
tanim na palay ay ginamit ng
mga French sa
pakikipagkalakan kaya’t
lumaganap ang kagutuman sa
mga rehiyon.
Dagdag –Kaalaman Ang Thailand at Korea ay pawang malalayang bansa. Ang una ay tinaguriang “Buffer State” dahil sa
kanyang lokasyon, napapagitnaan ng dalawang bansang kolonya . Samantala, ang Korea ay tinawag na “ Hermit
Kingdom” dahil isinara nito ang bansa sa impluwensiya ng mga banyaga.

8. Panuto: Ang mga watawat sa kaliwa ay
representasyon ng mga bansang sumakop sa Asya.
Isulat sa loob ng kahon ang mga bansang nasakop
sa Silangan at Timog Silangang Asya.
Sagutin ang mga katanungan.
1. Batay sa Gawain B, ano’ng bansang Kanluranin
ang may pinaka maraming nasakop sa Asya?
2. Bakit madaling nasakop ang mga bansa sa Asya?
3. Maituturing mo bang maunlad ang mga
bansang nanakop? Magtala ng katibayan.
4. Paano napanatili ng Thailand at Korea ang
pagiging malayang bansa?
5. Ano ang mabuti at masamang epekto ng
pagsakop sa Silangan at Timog Silangang Asya?
1.Mataas ang pagtingin ng China sa sarili nitong kultura at bansa.
A. Isolationism B. Legalism C. Mercantilism D. Sinocentrism
2.Ito ay isang ritwal na nagpapakita ng paggalang sa emperador ng China.
A. bowing B. kowtow C. hand shake D. salute
3.Ang teritoryong ito ay napasailalim sa pamahalaang British bilang kabayaran ng China sa pagkatalo nito sa Unang
Digmaang Opyo.
A. Canton B. Hong Kong C. Macau D. Taiwan
4. Ang mga sumusunod na bansa ay kasama sa sphere of influence ng China maliban sa _______.
A. America B. France C. Germany D. Japan
5. Dating Pangulo ng America na humiling sa Japan na buksan ang daungan para sa kanilang mga barko.
A. A. Lincoln B. H. Truman C. M. Fillmore D. T. Roosevelt
6. Nagmungkahi ng culture system sa Indonesia.
A. Johannes van den Berg B. Johannes van den Bosch
C. Johannes Campheys D. Johannes Kepler
7. Ang bansang Malaysi ay sinakop ng mga British dahil sa plantasyon ng …
A. mahogany B. narra C. rubber tree D. teak
8. Ang bansang ito ay sinakop ng England upang mapigilan ang magtatangkang sumakop sa India.
A. Malaysia B. Myanmar C. Singapore D. Thailand
9. Bansang sinakop ng America upang makontrol ang kalakalan sa AsyaPasipiko.
A. Myanmar B. Pilipinas C. Singapore D. Thailand
10. Kasunduang nilagdaan ng mga Burmese pagkatapos nilang matalo sa labanan laban sa mga British.
A. Kanagawa B. Tordesillas C. Yandabo D. Zaragoza
TANDAAN: Dahil sa likas na yaman ng Asya, gumamit ng iba’t ibang paraan ang mga Kanluranin upang pamunuan at
maimpluwensiyahan ang kultura at pamumuhay ng mga katutubo. Nagkaroon ng paghahalo ng kulturang dayuhan at
katutubo.Ang mga sinakop na bansa ay nakapagdagdag sa kanila ng kayamanan at higit na kapangyarihan.Ang
pamumuno sa pamahalaan ay dulot na rin ng impluwensiyang Kanluranin.Makikita pa rin sa kasalukuyan ang mga
patunay ng kolonyalismo at imperyalismong naganap sa Asya.
GAWAIN #2 Panuto: Isaayos ang mga letra ayon sa kahulugan nito.
1. Ritwal ng paggalang sa emperador ng China.
W K O T W O

9. 2. Pinakamaganda at pinakamaunlad na daungan sa Timog Silangang Asya.
G S N I E R P O A
3. Naging protektorado ng France ang tatlong bansang kabilang dito.
N O D N C I H A I
4. Unang Pangulo ng Republika ng Pilipinas
O L I M I E D O A U I N A G L
5. Sinakop ng England upang mapigilan ang magtatangkang sumakop sa India
R M Y M A N A
GAWAIN PAGNINILAY: Ang Thailand at Korea ay nanatiling malayang bansa sa panahon ng kolonyalismo dahil sa
estratehiya ng pamahalaan na hindi masakop ng Kanluranin. Bilang mamamayan, sa ano’ng pangyayari mo nararanasan
ang kawalan ng kalayaan? Sumulat ka ng isang sanaysay tungkol dito na may pamagat na: “ Paano ang maging Malaya”
AP7 Q4 LAS NO. 2.3 Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya (18-19 siglo)
NAME:______________________________________ SECTION: ___________________ DATE: ________ SCORE: ______

10. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na katanungan. Piliin ang titik ng tamang sagot at isulat ito sa iyong
kwaderno.
1. Alin sa mga sumusunod ang naglalarawan ng epekto ng kolonyalismo at imperyalismong
Kanluranin sa ekonomiya ng mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya noong ika16 hanggang ika-19 na siglo?
A. Nagpatayo ng mga simbahan upang maipalaganap ang relihiyong Kristiyanismo
B. Nagtalaga ng mga banyagang kinatawan upang pamunuan ang nasakop na bansa
C. Nagpagawa ng mga kalsada at riles ng tren upang mapabilis ang pakikipagkalakalan
D. Nagpalabas ng mga kautusan upang mapasunod ang mga katutubong Asyano
2. Alin sa mga bansang ito ang naghahangad na magkaroon ng kolonya sa Silangang Asya partikular sa bansang China?
A. Taiwan B. Portugal C. Macao D. France
3. Ito ay isang patakaran ng isang bansa na mamamahala ng mga sinakop upang magamit ang likas na yaman ng mga
sinakop para sa sariling interes.
A. Imperyalismo B. Nasyonalismo C. Kolonyalismo D. Patriyotismo
4. Maraming pagbabago ang dulot ng kolonyalismo at imperyalismong Kanluranin sa Asya. Isa dito ay ang pagbabago sa
kultura na naging dahilan sa kawalan ng tunay na pagkakaisa ng mga mamamayang Asyano sa kani-kanilang bansa.
Makikita na may kaugnayan sa mga hamon na nararanasan ng mga Asyano sa kasalukuyan. Ano ang nararapat na gawin
upang maging bahagi sa paglutas ng nabanggit na suliranin?
A. Sisihin ang mga Kanluraning bansa na nanakop sa mga bansangAsyano
B. Tanggihan ang mga turista na mula sa mga bansa na nanakop noon sa Asya
C. Magsumikap sa pag-aaral upang hindi maging pabigat sa lipunan
D. Tanggapin ang mga pagbabagong naganap at gamitin para mapaunlad ang bansa
5. Ano ang mahihinuha mo sa kalagayan ng pamumuhay ng mga Asyano sa ilalim ng mga mananakop?
A. Ang pagsasaka ay kinontrol ng mga mananakop.
B. Mas napalago ng mga mananakop ang sektor ng agrikultura
C. May kalayaan ang mga bansang Asyano pa pamunuan ang sariling bansa.
D. Ang mga Asyano ay lubos na binabantayan sa kanilang pagtatrabaho.
6. Ano ang pangunahing dahilan ng mga Espanyol sa pagsakop ng Pilipinas?
A. Mayaman sa ginto B. May mahusay na daungan C. Mayaman sa yamang Likas D. Lahat na nabanggit
7. Anong relihiyon ang ipinalaganap ng mga Espanyol sa Pilipinas?
A. Aglipayan B. Protestante C. Budhismo D. Kristiyanismo
8. Kailan unang dumaong sa Isla ng Homonhon si Ferdinand Magellan? Upang sakupin ang Pilipinas?
A. Febrero 11, 1521 B. Abril 17, 1521 C. Marso 16, 1521 D. Mayo 18, 1521
9. Ito ay isang paraan ng pananakop na kung saan pinag-aaway-away ng mga mananakop ang mga lokal na pinuno o
naninirahan sa isang lugar.
A. Divide Policy B. Rule Policy C. Policy D. Divide and Rule Policy
10. Anu-ano ang mga nangungunang bansang Kanluranin na nagpapaligsahan sa pagsakop ng mga lupain sa Asya?
A. France at Netherlands B. Spain at Portugal C. England at France D. Spain at England
Sa nakaraang gawain, nabatid mo ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa Imperyalismong Kanluranin sa Asya. Sa
kasalukuyan, maraming dokumento ang naglalahad ng paghihirap na dinanas ng mga katutubong Asyano sa kamay ng
mga mananakop na Kanluranin. Ngunit, ano nga ba ang dahilan ng mga Kanluranin kung bakit sila nanakop ng
mga lupain? Bakit kaya para sa kanila ay tama ang kanilang ginawa, na ito ay isang misyon? Basahin at unawin mo ang
sumusunod na sanggunian.
Ang tula na The White Man’s Burden ay isinulat ni Rudyard Kipling noong 1899. Sa tula na ito ay biniyang-katuwiran ni
Kipling ang ginawang pananakop ng mga Kanluranin. Basahin at unawain ang nilalaman ng tula.
THE WHITE MAN'S BURDEN
Rudyard Kipling

11. Take up the White Man's burden -
Send forth the best ye breed -
Go bind your sons to exile
To serve your captives' need;
To wait in heavy harness
On fluttered folk and wild - Your new-caught sullen
peoples,
Half devil and half child.
Take up the White Man's burden -
In patience to abide
To veil the threat of terror
And check the show of pride;
By open speech and simple,
An hundred times made plain,
To seek another's profit,
And work another's gain.
Take up the White Man's burden -
The savage wars of peace -
Fill full the mouth of famine
And bid the sickness cease;
And when your goal is nearest
The end for others sought,
Watch Sloth and heathen Folly
Bring all your hopes to nought.
Take up the White Man's burden -
No tawdry rule of kings,
But toil of serf and sweeper -
The tale of common things.
The ports ye shall not enter,
The roads ye shall not tread,
Go make them with your living,
And mark them with your dead !
Take up the White Man's burden -
And reap his old reward,
The blame of those ye better,
The hate of those ye guard -
The cry of hosts ye humour
(Ah slowly !) towards the light:-
"Why brought ye us from bondage,
"Our loved Egyptian night ?"
Take up the White Man's burden -
Ye dare not stoop to less -
Nor call too loud on Freedom
To cloak your weariness;
By all ye cry or whisper,
By all ye leave or do,
The silent sullen peoples
Shall weigh your Gods and you.
Take up the White Man's burden -
Have done with childish days -
The lightly proffered laurel,
The easy, ungrudged praise.
Comes now, to search your manhood
Through all the thankless years,
Cold-edged with dear-bought wisdom,
The judgement of your pee

12. Pagbubuod Nagtagumpay ang mga Kanluranin na makapaglayag sa ibang lupain dahil mayroon silang angkop na
kagamitan tulad ng ________________________________. Ayon sa mga Kanluranin, tungkulin nila na tulungan ang
sangkatauhan lalo na ang mga bansa sa Africa at Asya dahil naniniwala sila na ____________________________
PAGSUSURI NG TEKSTO:
Sang-ayon ka ba sa dahilan ng mga Kanluranin sa pananakop ng mga lupain? Bakit?
KOLONYALISMO AT IMPERYALISMO SA SILANGAN AT TIMOG-SILANGANG ASYA
KOLONYALISMO- ay tumutukoy sa pagtatamo ng mga lupain upang matugunan ang layuning pangkomersiyal at
panrelihiyon sa isang bansa. Ang kolonisasyon ng mga kanluranin mula ika14 na siglo hangganag ika18 na siglo ay
nagsimula sa pagnanais ng mga bansang Europeo na maipalaganap ang kanilang pananampalataya, matuklas ang iba
pang ruta patungo sa silangan upang simulan ang pagtatag ng mga kumpanyang pangkalakalan at kilalanin sila bilang
makapangyarhang bansa.
IMPERYALISMO- ay tumutukoy sa patakaran ng isang makapangyarihang bansa na palawakin ang kanilang kapang-
yariham sa pamamagitan ng pagsakop o pagkontrol sa pangakabuhayan at pampolitikong kaayusan ng isa o iba’t ibang
bansa.
Mga lupain at bansa sa Silangan at Timog Silangan Asya na sinakop ng mga Kanluranin noong Unang Yugto ng
Imperyalismo (ika-16 at ika-17 siglo).
Upang maisakatuparan ang kanilang mga layunin, nagtayo ng kolonya ang mga
Kanluranin sa Asya. Nagkaniya-kaniya ang mga Kanluranin sa pagsakop sa mga bansang Asyano. Ang rehiyon ng Silangan
at Timog-Silangang Asya ay mga rehiyon na lubusang naapektuhan ng pananakop.
Kadalasan, isang bansang Kanluranin ang nakakasakop sa isang bansang Asyano, subalit may mga pagkakataon
din na dalawa o higit pang bansa ang nakakasakop dito. Iba-iba ang pananaw ng mga Kanluranin sa pananakop ng lupain.
Habang ang iba ay sinakop ang buong bansa, ang iba naman ay sinakop lamang ang mga piling bahagi nito.
Sa yunit na ito ay malalaman mo ang mga kolonya na itinatag ng mga Kanluranin sa Silangan at Timog-Silangang
Asya. At ano ang mga epekto nito sa pamumuhay ng mga Asyano.
SILANGANG ASYA
Sa loob ng mahabang panahon ay mayroon nang ugnayan ang Silangang Asya sa mga bansang Kanluranin dahil sa mga
sinaunang rutang pangkalakalan. Bunga nito, nabatid ng mga Kanluranin ang karangyaan ng mga bansa sa Silangang Asya.
Bagamat maraming naghangad na ito ay masakop, hindi gaanong naapektuhan ang Silangang Asya ng Unang Yugto ng
Imperyalismong Kanluranin dahil na rin sa matatag na pamahalaan ng mga bansa dito.Isa ang bansang Portugal sa mga
Kanluraning bansa na naghangad na magkaroon ng kolonya sa Silangang Asya partikular sa China. Nakuha ng Portugal
ang mga daungan ng Macao sa China at Formosa (Taiwan). Hindi nagtagal ay nilisan din ng Portugal ang mga
nabanggit na himpilan. Sa Ikalawang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin, maraming bansa ang nag-unahan na masakop
ang bansang China.

13. TIMOG SILANGANG ASYA
Kung ang Silangang Asya ay hindi gaanong naapektuhan, iba naman ang naging kapalaran ng mga bansa sa Timog
Silangang Asya noong Unang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin. Karamihan ng mga daungan sa sa rehiyong ito ay
napasakamay ng mga Kanluranin. Ang mataas na paghahangad na makontrol ang kalakalan ng mga pampalasa at
pagkuha ng ginto ang siyang nagtulak sa kanila na sakupin ang Timog- Silangang Asya. Nauna ang mga bansang Portugal
at Spain sa pananakop ng mga bansa. Nang lumaya ang Netherlands mula sa pananakop ng Spain, nagtayo rin ito ng mga
kolonya sa Timog Silangang Asya. Hindi nagtagal ay sumunod din ang mga bansa ng England at France
Ang sumusunod ay bansa sa Timog Silangang Asya na sinakop noong Unang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin.
Ferdinand Magellan:
Narating niya ang Silangan gamiit ang rutang pakanluran. Napatunayan sa kaniyang paglalakbay na bilog ang mundo.
Kristiyanismo:
Relihiyong ipinalaganap ng mga Español. Isa ito sa mga paraan na kanilang ginamit sa pananakop ng Pilipinas. Nakatulong
ang mga misyonero na mapalaganap ang kristiyanismo pagkatapos maisakatuparan ang patakarang reduccion (ito ay
naglalayon na mailipat ang mga katutubo na maninirahan sa malayong lugar upang matiyak ang kanilang kapangyarihan
sa kolonya, gayundin ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo) Nasakop ng relihiyon ang pag-iisip at damdamin ng mga
Pilipino kung kaya’t mas madali silang mapasunod ng mga Español.
Sumakop: España
Mga lugar na Sinakop: Halos kabuuan ng Luzon at Visayas at ilang bahagi ng Mindanao
Dahilan: Mayaman ang Pilipinas sa ginto. May mahusay na daungan tulad ng Maynila.
Paraan ng Pananakop: Unang dumaong sa Isla ng Homonhon si Ferdinand Magellan, Isang Portugues na naglalayag para
sa hari ng España noong Marso 15, 1521. Nabigo niyang masakop ang Pilipinas dahil napatay siya sa mga tauhan ni Lapu
Lapu sa labanan sa Mactan. Nagpadala ang hari ng España ng iba pang manlalakbay na ang layunin ay sakupin ang
Pilipinas. Ang paglalakbay ay pinamumunuan ni Miguel de Lopez de Legazpi, ang nagtagumpay na masakop ang bansa sa
pamamagitan ng pakikipagsanduguan sa mga lokal na pinuno at pagamit ng dahas. Itinayo ang unang pamayanan ng
Español sa Cebu noong Abril 27, 1565 mula dito ay sinakop din ang iba pang lupain tulad ng Maynila na itinuring na isa sa
pinakamagandang daungan at sentro ng kalakalan sa Asya. Nakatulong din sa pananakop ng Spain ang pagpapalaganap
ng relihiyong Kristiyanismo. Natuklasan din ng mga Español ang karangyaan ng Pilipinas sa ginto lalo na sa mga lugar ng
Ilocos, Camarines, Cebu, at Butuan sa Mindanao.
Mindanao:
Hindi tulad ng Luzon at Visayas. Ilang bahagi lamang ng Mindano ang nasakop ng mga Español dahil sa matagumpay na
pakikipaglaban ng mga Muslim.
Sanduguan:
Iba-Iba ang mga paraan ng mga Español sa pananakop. Isa rito ay ang pakikipagkaibigan ng mga lokal na pinuno na
pormal nilang ginagawa sa pamamagitan ng
Sanduguan. Iniinom ng lokal na pinuno at pinunong Español ang alak na hinaluan ng kanikanilang dugo. Sa ibang lugar
naman ay ginagamitan ng puwersa o dahas upang masakop ang lupain.
Mga Patakarang ipinatupad ng mga Español sa Pilipinas
Ang sumusunod ay patakaran na ipinatupad ng mga Español:
Pangkabuhayan:
Tributo - Sa patakarang ito pinagbabayad ng buwis ng mga Español ang mga katutubo. Ilan sa maaring ipambayad ay
ginto, mga produkto, at mga ari-arian. Dahil sa pag-aabuso sa pangongolekta maraming katutubo naghirap at nawalan ng
kabuhayan.
Polo y Servicio - Sa ilalim ng patakarang ito ay sapilitang pinagtrabaho ang mga kalalakihang edad 16 hanggang 60.
Pinapagawa sila ng tulay, kalsada, simbahan, gusaling pampamahalaan at marami pang iba. Marami sa kanila ang
nahiwalay sa pamilya at namatay sa hirap.
Monopolyo - Kinokontrol ng mga Español ang kalakalan. Hinawakan nila ang pagbebenta ng mga produktong nabibili sa
Europe tulad ng tabako. kumita rin sila ng Malaki sa kalakalang Galyon. Maraming pamilya ang nagutom dahil hindi na
sila nakapagtanim ng kanilang makakain. May ilang pamilyang Pilipino ang kumita sa Kalakalang Galyon. Sila ang mga
tinatawag na mga Ilustrado.

14. Pampulitika:
Sentralisadong Pamahalaan
Napasailalaim sa pamumuno ng mga Español ang halos kabuuan ng bansa. Itinalaga ng hari ng Espanyol bilang kaniyang
kinatawan sa Pilipinas ang Gobernador- Heneral. Siya ang pinakamataas na Pinunong Espanyol sa Pilipinas. nawala sa
kamay ng mga katutubo ang karapatang pamununuan ang kanilang sariling lupain. Pinayagan silang mag-lingkod sa
pamahalan subalit sa pinakababang posisyon.
Ang Simbahang Katoliko
Dahil sa impluwensya sa taong-bayan, naging makapangyarihan din ang mga Español na pari at Kura paroko noong
panahon ng pananakop ng mga Español.
Pangkultura:
Pagapapalaganap ng Kristiyanismo - Niyakap ng mga katutubo ang kristiyanismo. Ipinapatay ang mga pinuno ng mga
Katutubong relihiyon. Dahil dito maraming katutubo ang nagingkristiyano at mas madaling napasunod ng mga Español.
Wika at mga pagdiriwang - Natuto ang mga katutubo ng wikang Español. Idinaos din ang mga
taunang pagdiriwang tulad ng piyesta ng bayan, Santacruzan, Araw ng mga patay, Pasko.
Kadalasan, Ang mga pagdiriwang ay may kaugnayan sa kristiyanismo. Lalong nagpakulay sa kultura ng mga katutubo ang
nabanggit na pagdiriwang.
INDONESIA
Sumakop: Portugal, Netherlands at England
Mag Lugar na sinakop: Ternate sa Moluccas, inagaw ng Netherlands mula sa Portugal. Panandaliang nakuha ng England
subalit ibinalik din sa Netherlands. Batavia (Jakarta): Nasakop ng Netherlands.
Dahilan: Mayaman sa mga pampalasa, mga sentro ng kalakalan at maayos na daungan.
Paraan ng pananakop: Dahil sa paghahangad ng mga pampalasa, narating ng Portugal ang Ternate sa Moluccas
noong1511. Nagtayo sila ng himpilan ng kalakalan dito at nagsimulang palaganapin ang relihiyong kristiyanismo. Pinaalis
ng mga Dutch ang mga Portuges noong 1655 at sinakop ang mga isla ng Amboina at Tidore ng Moluccas gamit ang mas
malakas na puwersang panadirigma. Upang mapanatili ang kanilang kapangyarihan nakipag alyansa ang mga Dutch sa
mga lokal na pinuno ng Indonesia. Gumamit din sila ng Divide and Rule Policy upang mapasunod at masakop ang mga
nabanggit na Isla. Dahil dito nagkakaroon ng monopolysa kalakalan ng mga pampalasa ang mga Dutch. Lalo pang
napatatag ng Dutch ang monopolyo nang itinatag nito ang Dutch East India Company. Pansamantalang nakuha ng
England ang Moluccas dahil sa epekto ng Napoleonic wars subalit nabalik din ito sa mga Dutch matapos ang
digmaan.
Netherlands:
Dating sinakop ng mga Español ang Netherlands. Nang lumaya ito nagsimula siyang magpalakas ng kagamitan sa
paglalakbay sa dagat. Dutch ang mga tawag sa nanainirahan dito.
Moluccas:

15. Tinatawag ding Maluku. Kilala bilang Spice Island. Ito ang lupain na nais marating mg mga Kanluranin upang makontrol
nila ang kalakalan ng mga pampalasa. Sa kasalukuyan ito ay, bahagi ng bansang Indonesia.
Dutch East India Company
Itinatag ng pamahalaan ng Netherlands ang Dutch East India Company noong 1602 upang pagisahin ang mga kompanya
na nagpapadala ng paglalayag sa Asya.Pinahihintulutan ang Dutch East India Company na magkaroon ng sariling hukbo
na magtatanggol laban sa mga pirata, nagtayo ng mga daungan sa mga lupaing nasasakop, at makikipagsundo sa lokal ng
pinuno ng mga bansa sa Asya. Binigyan din ito ng pamahalaan ng Netherlands na manakop ng mga lupain. Nakontrol ng
Dutch East India Company Ang Spice Trade sa Timog-Silangang Asya sa nagpayaman sa bansa ng Netherlands.
Mga pampalasa
Mataas na paghahangad at pangangailangan ng mga kanluranin sa mga pampalasa ng makukuha sa Asya tulad ng cloves,
nutmeg, at mace. Halos kasing halaga ng gitno ang mga pampalasang ito sa pamilihan ng mga bansa sa Europe.
Divide and Rule Policy
Isang paraan ng pananakop kung saan pinag-away-away ng mananakop ang mga lokal na pinuno o mga naniniraham sa
isang lugar, Ginagamit ng mga mananakop ang isang tribu upang masakop ang ibang tribo.Hindi tulad ng mga Español,
sinakop lamang ng mga Dutch ang mga sentro ng kalakalan ng mga Indones noong 1511. Ito ang naging pangunahing
patakaran ng mga Dutch sa pamumuno ng Dutch East India Company sa pananakop dahil mas malaki ang kanilang
kikitain at naiiwasan pa nila ang pakikidigma sa mga katutubong pinuno. Subalit, kung kinakailangan, gumagamit din sila
ng puwersa o dahas upang masakop ang isang lupain. Bunga nito, pangunahing naapektuhan ang kabuhayan ng mga
katutubong Indones. Lumiit ang kanilang kita at marami ang naghirap dahil hindi na sila ang direktang nakikipagkalakalan
sa mga dayuhan. Sa kabila ng pagkontrol sa kabuhayan, hindi naman lubusang naimpluwensiyahan ng mga Dutch ang
kultura ng mga Indones.
Tulad ng Pilipinas, maraming bansa rin ang sumakop sa Malaysia. Ito ay ang Portugal, Netherlands at England.
Pangunahing layunin din ng mga nanakop na bansa ang pagkontrol sa mga sentrong kalakalan. Bukod sa kalakalan,
sinubukan din ng mga Portuges na palaganapin ang Kristiyanismo sa mga daungan na kanilang nasakop subalit hindi sila
nagtagumpay dahil sa malakas na impluwensiya ng Islam sa rehiyon.
Samantala, hindi gaanong naimpluwensiyahan ng mga bansang Netherlands at England ang kultura ng Malaysia.
Maraming katutubo ang naghirap dahil sa pagkontrol ng mga nabanggit na bansa sa mga sentro ng kalakalan sa Malaysia.
Pamprosesong Tanong:
Sagutin ang mga sumusunod na tanong at isulat sa iyong kwaderno.
1. Ano ang pangunahing dahilan ng mga Español sa pagsakop sa Pilipinas?
2. Paano sinakop ng mga Español ang Pilipinas? Ipaliwanag ang pamamaraang ginamit.
3. Sa iyong palagay, mabuti ba ang layunin ng Espanya sa pananakop sa Pilipinas?
GAWAIN B. PAGHAHAMBING: UNANG YUGTO
Suriin ang epekto,pagkakaiba at pagkakatulad ng mga karanasan ng mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya na
sinakop ng mga Kanluranin. Punan ng tamang sagot ang chart. Isulat sa activity Notebook ang sagot

16. Panuto: Isulat ang TAMA kung ang isinasaad ng pangungusap ay tama at MALI naman kong ang isinasaad ay mali.
Isulat ang iyong sagot sa kwaderno.
1. Maraming bansang kanluranin ang naghahangad na masakop ang Moluccas. ___
2. Mahalaga para sa Netherlands ang Dutch East India Company. ____
3. Hindi agad nakapanakop ang bansang Netherlands. ___
4. Mahal ang presyo ng mga pampalasa sa pamilihan ng Europe. ____
5. Naging matagumpay ang Divide ang Rule Policy. ____
6. Tama ang ginawang pakikipagkaibigan ng mga lokal na pinuno sa mga Español. ____
7. Napasailalim sa pamumuno ng mga Español ang kabuuan ng Pilipinas sa panahon ng pananakop. ____
8. Walang kaugnayan ang Relihiyong Islam sa matagumpay na Labanan ng Taga Mindanao ng sakupin ito ng mga Español.
____
9. Ang bansang Portugal ang naghangad na magkaroon ng Kolonya sa Asya. ____
10. Ang Tributo ay isang patakaran na ipinatupad ng mga Dutch sa Pilipinas. ____