ang asya at ang dalawang digmaang pandaigdig

1. LEARNING ACTIVITY SHEET NO.6 ANG ASYA AT ANG DALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG
PANGALAN: __________________________ GRADE&SECTION: ________________ DATE: ___________
GAWAIN BLG. 10: PAGSUSURI NG TEKSTO
ANG ASYA AT ANG DALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG
Ang pagpapakita ng nasyonalismo ng mga lider nasyonalista sa mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya upang matamo ng mga
Asyano ang kanilang kalayaan sa kamay ng mga imperyalisyalistang bansa ay mas nasubok ng maganap ang Una at Ikalawang
Digmaang Pandaigdig. Isang mahalagang kaganapan sa Asya ang mga nabanggit na digmaan dahil sa malaking epekto nito sa
pamumuhay ng mga Asyano.
ANG ASYA AT ANG DALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG
Ang pagpapakita ng nasyonalismo ng mga lider nasyonalista sa mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya upang matamo ng mga
Asyano ang kanilang kalayaan sa kamay ng mga imperyalisyalistang bansa ay mas nasubok ng maganap ang Una at Ikalawang
Digmaang Pandaigdig. Isang mahalagang kaganapan sa Asya ang mga nabanggit na digmaan dahil sa malaking epekto nito sa
pamumuhay ng mga Asyano.
UNANG DIGMAANG PANDAIGDIG (1914-1918)
Ang pagsiklab ng Una at Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang higit na nag-udyok sa mga Asyano na magkaroon ng mga pagbabago at
higit na magpunyagi sa pangunguna ng mga lider Asyano nito na matamo ang minimithing kalayaan para sa mga bansa lalo na si
Timog at Kanlurang Asya.Tunghayan natin sa araling ito ang mga tunay na kaganapan ukol dito.
Noong Agosto 1914 nang sumiklab ang UnangDigmaangPandaigdig.Dahil sa pag-aalyansa ng mga bansang Europeo at ang pag-
uunahan sa teritoryo upang maisakatuparan ang kani-kanilang interes. Ang alyansa ng Germany,Austria at Hungary ay tinawag na
Central Powers, samantalang ang mga Allies naman ay binubuo ng France, England at Russia.Isang mahalagang pangyayari at
dahilan din sa pagsiklab ng nasabing digmaan ang pagkamatay ni Archduke Francis Ferdinand ng Austria. Nakasentro man sa
Europa ang digmaan, nakaapekto rin ito sa Asya.Tulad sa India na ang nasyonalismo at pangkalayaang kilusan ay nagkaisa at
tumulong sa panig ng mga Allies. Sa pamamagitan ng pagpapadala ng mga Indian sa labanan sa ilalim ng mga opisyal na Ingles.
Kaalinsabay nito ay pagkakaisa rin ng mga kilusang Muslim at Hindu na pansamantalang isinantabi ang di- pagkakasundo dahil kapwa
silang naghangad na mabigyan ng karapatang mamahala sa sarili. Pinangunahan ni Gandhi ang kilusan sa pamamagitan ng
pamamaraang payapa ayon sa satyagraha (non- violence). Sa pamamagitan ng bansang Iran, ang Rusya at Britanya ay nagsagawa ng
pag- atake sa Ottoman Empire na kung saan ay nakipag-alyado sa Germany. Sa kabila nito, ang Iran ay walang pinapanigan. Ang
digmaang ito ay nagdulot ng malawakang pagkasira ng mga pamayanan, ari-arian, pagpatay ng maraming Iranian at nagdulot ng
pagkagutom. Ang kawalan ng pagkilos ng pamahalaang Iran sa pagkakataong ito, ay nagbigay- daan sa malawakang pag-aalsa at
pagkilos na humihingi ng kalayaan para sa Hilagang Iran noong 1915-1921. Taong 1919 , hiniling ng Britanya sa Punong Ministro ng
Iran na lumagda sa isang kasunduang magbibigay ng malawak na kapangyarihan sa pagkontrol ng ekonomiya,politika,pangmilitar sa
bansang Iran na magbibigay- daan sa pagiging ganap na protektadong bansa ng Britanya. Ang pangyayaring ito, ang nagbigay-daan
upang magalit ang mga pangkat ng nasyonalista sa Iran. Sa pamamagitan ng pagbatikos sa kasunduang ito sa mga pahayagan at pag-
aalsa ay napigilan ang nasabing kasunduan noong 1926. Natalo sa digmaan ang Central Powers sa Versailles, France kasunod ng
isang kasunduan na tinawag na Treaty of Versailles na naghuhudyat sa pormal na pagtatapos ng digmaan. sa sa mga epekto ng
Unang Digmaang Pandaigdig ay ang pagpasok ng mga Kanluraning bansa sa Kanlurang Asya dahil sa pagbasak ng imperyong
Ottoman. Natuklasan ang langis sa Kanlurang Asya noong 1914, dahilan upang mas maging interesado ang mga Kanluraning bansa
dito at magtatag ng sistemang mandato. Ibinigay sa bansang France ang mandato para sa Syria at Lebanon, napasakamay naman ng
mga Ingles ang mandato para sa Palestina. Ang mga lokal na pamamahala sa mga bansang ito ay nanatili ngunit pinamahalaan ng
mga dayuhan ang aspetong pang-ekonomiya. Nanantiling malaya ang ibang bansa sa Kanlurang Asya ngunit di pa rin nakaligtas sa
kontrol ng mga Kanluraning bansa. Isang halimbawa nito ay ang pamumuno ni Haring Ibn Saud sa Saudi Arabia, habang lahat ng
kompanyang naglilinang ng langis ay pag-aari naman ng mga dayuhan. Ipinalabas ang Balfour Declaration noong 1917 ng mga
Ingles na kung saan nakasaad dito na ang Palestina ay bubuksan sa mga Jew o Israelite upang maging kanilang tahanan (homeland).
Ito ang naging. dahilan upang magkaroon ng di -pagkakaunawaan ang mga Muslim at Jew na nagsimulang magsiballik sa Kanlurang
Asya mula sa Europa Pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig ay lumakas sa bansang India ang kilusang Nasyonalismo na naging
daan upang magkaisa ang pangkat ng Hindu at Muslim. Nagkaroon sa bansang India ng malawakang demonstrasyon, boykot at di
pagsunod sa mga kautusan ng Ingles, dahilan upang bigyan ang bansang India ng autonomiya.
IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG
Nagsimula sa Europa ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig noong Setyembre1939. Taong 1942 ,isang kasunduan ang pinangunahan
ng Estados Unidos ang Tehran Conference na nagsasaad na kapwa lilisanin ng Rusya at Britanya ang bansang Iran upang
makapagsarili at maging malaya. Mayo 1946 nang sinimulang alisin ng Rusya ang kaniyang mga tropa sa Iran na hindi naman
tuluyang naisakatuparan bagkus ay nagdulot pa ito ng Azerbaijan Crisis .Itinuturing ito na unang di- pagkakaunawaan na dininig ng
Security Council ng United Nations. Ito ang nagbigay- daan sa Cold War na kinasangkutan ng Estados Unidos at kaniyang mga
kaalyado, kontra naman sa Rusya kasama rin ang kaniyang kaalyadong bansa. Isa rin ang bansang India na kolonya noon ng
Inglatera ang naapektuhan matapos ang ang digmaan dahil minsan na rin niyang binigyan ng suporta ang Inglatera sa pakikidigmang
ginawa nito. Si Gandhi at ang kaniyang mga kasamahan ay nagprotesta tungkol dito dahil ayaw nila ng digmaan. Sa pagtatapos ng
digmaan lalong sumidhi ang laban ng mga taga- India para sa kalayaan ngunit naging daan ito upang muling hindi magkaisa ang mga

2. Indian. Sa paglaya ng India noong 1947, ito ay nahati sa dalawang pangkat ang Hindu at Muslim. Ang India para sa mga Hindu at
Pakistan para sa mga Muslim. Maituturing na pinakamahalagang pangyayaring naganap sa Asya, pagtatapos ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig dahil dito inaasahang makakamit ang kalayaang minimithi ng mga bansa sa Timog at Kanlurang asya.
Huling nagsimula ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Asya. Nagsimula ito nang nilusob ng Japan ang Pearl Harbor noong
Disyembre 7, 1941 sa Hawaii ( Disyembre 8 sa Asya ), kasabay ang mga pagsalakay sa Thailand, Malaya, HongKong, Pilipinas at iba
pang lugar. Binomba ang Baguio at Davao. Dahil sap ag-atake ng mga Hapones, nabigla ang United States at iba pang mga bansang
kaalyado nito. Bumagsak ang mga territoryong sakop ng England, Netherlands at United States. Mabilis ang pananakop ng Japan sa
Timog Silangang Asya at sa Pilipinas lang ito bumagal dahil nahirapan ito nang husto. Sa pagbagsak ng Bataan nitong Abril 9, 1942 at
Corregidor noong May 6, 1942, ganap na ang pagsakop ng Japan sa Timog Silangang Asya. Kinailangan ng Japan ang Timog-
Silangang Asya dahil sa likas na yaman nito tulad ng langis, goma, mineral, bigas, bulak, asukal at iba pang mga produktong
agricultural. Kailangan ito sa industriyang pandigma. Ang pamahalaan ng Thailand ay nagsilbing neutral o walang pinapanigan noong
panahong ito ngunit pinayagan nitong dumaan ang mga Hapones sa territory nito papunta sa Malaya at Burma. Marami sa mga
Indonesian at Malay ang maluwag na tumanggap sa mga Hapones. Nakuha sila pansamantala ng propaganda ng Japan na
susuportahan nito ang paglaya ng mga dating kolonya ng Kanluranin.Idineklara ng Japan ang Burma bilang malayang bansa sa
pamumuno ni Ba Maw. Ang Pilipinas din ay idineklara nilang Malaya noong Oktuber 1943 sa pamumuno ni Jose P. Laurel. Tumawag
ng isang kumperensya ang Japan para sa KalakhangSilangang Asya. Naganap ito noong Nobyembre 1943 at ito ang unang
kumperensya para sa mga pinuno ng bansang Asyan
Nakabangon kaagad ang United States sa sinapit noong trahedya sa Pearl Harbor. Matapos bigyan ng pryoridad ang digmaan sa
Europa, hinarap naman ng mga Amerikano ang mga Hapones. Unti-unting natalo ang Japan sa labanan sa Pacific --- sa Midway at
Guadalcanal noong 1942. Hindi nagapi ng mga Hapones ang mga Tsino bagamat labis ang hirap na dinanas sa China. Dahan-dahan
ding napalaya ang mga Allies ang mga sinakop na teritoryo ng Japan sa Timog Silangang Asya. Noong 1945, tuluyan nanang natalo
ang Japan. Napilitang sumuko ito matapos bagsakan ng bomba atomika ng United States ang Hiroshima noong Agosto 6, 1945 at ang
Nagasaki noong Agosto 9, 1945.
GAWAIN BLG. 12: TREE DIAGRAM
Panuto: Lagyan ng wastong impormasyon ang sumusunod na bahagi ng Tree Diagram. Maari mong kulayan ang Tree Diagram upang
maging kaakit-akit.
1. Ano-ano ang mga nangyari sa Timog at Kanlurang Asya bago at matapos ang Una at Ikalawang Digmaang Pandaigdig?
2. Paano nakaapekto ang nasabing mga digmaan sa mga tao at bansa ng Timog at Kanlurang Asya noon at sa kasalukuyan?
3. Sa nangyayaring mga kaguluhan sa mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya sa kasalukuyan, nanaisin mo bang maulit pa ang isang
digmaang pandaigdig? Bakit?

3. GAWAIN BLG. 11: CONCEPT MAP KO!
LAGYAN NG WASTONG KAALAMAN ANG SUMUSUNOD NA BAHAGI NG CONCEPT MAP. GAWIN ITO SA INYONG BIG NOTEBOOK.
MGA KAGANAPAN SA
TIMOG AT KANLURANG
ASYS BAGO AT
PAGKATAPOS MAGANAP
ANG UNA AT IKALAWANG
DIGMAANG PANDAIGDIG