4. Bu kitap, eĢim Chris Helen Matiukas'a onlarca yıldır verdiği destek ve sabrı için sevgi dolu
teĢekkürlerimle ithaf edilmiĢtir.
5. ÖNSÖZ
Bu metin, mühendislik ekonomisinin temel teorisini ve uygulamasını tanıtır. Mühendislik
ekonomisinde bir ilk ders için, mühendisler uygulayarak kendi kendine çalıĢma için ve
mühendislik uygulaması sırasında referans için uygundur. Bu metin, öğretim elemanlarının
lisans düzeyinde bir ilk ders için bazı yaklaĢım seçeneklerine sahip olmaları için yeterli
materyal içermektedir. Lisansüstü düzeyde, eğitmenler Cases in Engineering Economy (Ted
Eschenbach; Wiley, 1989) gibi ek materyaller ekleyebilirler. Hem özel hem de kamu sektörü
uygulamalarıyla birlikte tüm önemli mühendislik disiplinlerinden örnekler dahil edilmiĢtir.
METNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
Diğer metinlerin ne iĢe yaradığının incelemesi, yaklaĢık 250 mühendislik ekonomisi
öğretmeniyle anket yapılması, dikkatli bir Ģekilde planlama yapılması ve dört grup gözden
geçirenin yorumlarının dinlenmesi, bu metne açık avantajlar sağlar. AĢağıdaki noktalar
metnin temelidir:
1. Teori ve pratiği kavramsal olarak iliĢkilendirmek.
2. GiriĢ dersleriyle eĢleĢen kapsamın geniĢliği ve derinliği.
3. Kısıtlı proje seçimine vurgu.
4. Öğrenciler için uygun pedagojik destek.
5. Modern hesaplama araçları.
1. Teori ve Uygulamanın Kavramsal Olarak Bağlanması. Çoğu zaman mühendislik
ekonomisi metinlerinin gerçekçiliği, örneklere ve problemlere eklenen sayılarla biter. Bu
metin teoriyi sunar ve ardından teorik varsayımların yaygın pratik ihlallerini inceler.
Örneğin, çoğu metin geri ödeme süresini tanımlar ve bunun para ölçütlerinin zaman değerine
göre daha düĢük önemde olduğunu gösterir. Bu metin ayrıca neden geri ödemenin
kullanılmaya devam edildiğini ve kullanımının neden iflasa yol açmadığını da açıklamaktadır.
Benzer Ģekilde, bu metin, çoğu benzeri gibi, geçerli Ģimdiki değer karĢılaĢtırmaları için
gerekli olan tekrarlanan yaĢamların veya hurda değerlerinin varsayımlarını açıklar. Bu metin
aynı zamanda, eĢdeğer yıllık teknikler kullanılırken aynı maliyet tekrarı varsayımının
karĢılanmamasının etkisini de tartıĢmaktadır.
Temel ilkelerin nasıl ve neden uygulandığını anlamanın, ince teorik nüanslardan daha önemli
ve ilginç olduğuna inanıyorum. Uygulamada ve bu metinde, kısıtlı proje seçimi için iç geri-
dönüĢ oranına göre sıralama kullanılır ve birbirini karĢılıklı dıĢlayan alternatiflerin seçimi için
Ģimdiki değer ve eĢdeğer yıllık maliyet kullanılır. Bu metin, sermaye bütçelemesi için
tamsayılı programlama modellerini veya birbirini karĢılıklı dıĢlayan alternatifler için adım-
artıĢlı iç geri-dönüĢ oranını ve fayda/maliyet oranlarını kapsar, ancak vurgulamaz.
Öğrenciler, teorinin gerçek dünya uygulamalarıyla açıkça bağlantılı olduğu zaman en iyi
Ģekilde öğrendiklerinden, örnekler ve ev ödevi problemleri, pratik gerçekleri göstermek ve
öğrencilerin mühendislik ekonomisi kavramlarını kendi hayatlarında uygulayabilecekleri
durumları içerecek Ģekilde özel olarak seçilmiĢtir.
2. Mühendislik Ekonomisine Giriş Dersleriyle Eşleşen Kapsam. Mühendislik ekonomisi,
muhasebe, finans, yönetim bilimi, olasılık ve istatistik alanlarında geliĢtirilen kavram ve
6. araçlara dayanır. Pek çok konu, bir giriĢ kursuna dahil edilebilecekten çok daha fazla derinliğe
sahiptir ve birçok mühendislik ekonomisi dersinin belirli bir ön koĢulu yoktur. Buraya neyin
dahil edileceğini en iyi Ģekilde seçmek için, mühendislik ekonomisinde yaklaĢık 250 öğretim
üyesiyle yapılan bir anketin oluĢturduğu bir ihtiyaç listesini analiz ettim.
Örneğin, amortisman yöntemleri, gelir vergileri ve varlıklar ile gelir arasındaki ayrım ele
alınır, ancak diğer muhasebe konuları kapsanmaz. Benzer Ģekilde, ağırlıklı sermaye maliyeti
tartıĢılır, ancak risk ve hisse senedi fiyatları için finans modelleri tartıĢılmaz. Fayda teorisi
dahil değilken, çoklu kriterler için temel modeller dahil edilmiĢtir. Beklenen değer ve karar
ağaçlarının uygulanması, olasılıktan ve istatistiklerden maliyet tahmini için öğrenme eğrisi
modellerinden dahil edilmiĢtir; ancak, genel tahmin modelleri atlanmıĢtır.
Bir metin altyapısına yol açan anket, çoğu eğitmenin bir sömestrde kapsayacağından biraz
daha fazla materyal içeriyor. Böylece öğretim elemanlarının iĢleyecekleri konularda seçimleri
vardır. Ders çalıĢmasını en iyi Ģekilde desteklemek için "seçmeli" bulunan konular mümkün
olduğunca bağımsız olarak sunuldu. Örneğin, metin maliyet tahmini, enflasyon, duyarlılık
analizi, çok kriterli değerlendirme ve ekonomik karar ağaçlarını içerir, ancak her sunum
tamamen bağımsızdır. Daha geliĢmiĢ materyallerin ekleri de birkaç bölüme dahil edilmiĢtir.
3. Kısıtlı Proje Seçimine Vurgu. Çoğu metin, harici olarak tanımlanmıĢ bir iskonto oranı ile
karĢılıklı dıĢlayacı alternatifler arasındaki seçimi vurgular. Sermaye bütçelemesi genellikle,
sunumun nadiren kullanılan teorik modeller ve ileri tekniklere odaklandığı mühendislik
ekonomisi metinlerinin arka kısımlarına havale edilir.
Bununla birlikte, sermaye bütçelemesi sorunu, gerçek dünyada genellikle iç geri-dönüĢ
oranına göre sıralanarak çözülür. Bu kısıtlı proje seçimi problemini Bölüm 9'da tartıĢmak, bir
iskonto oranı seçmek için sağlam ve sezgisel bir temel sağlar. Bu, karĢılıklı dıĢlayıcı
alternatiflerin karĢılaĢtırılması için Bölüm 10'da uygulanmaktadır.
KarĢılıklı dıĢlayıcı alternatiflerin tartıĢması, Ģimdiki değerin ve eĢdeğer yıllık ölçütlerin
kullanımına odaklanır. Adım-artıĢlı iç geri-dönüĢ oranları ve fayda/maliyet oranları
kapsanmıĢtır, ancak bu sorun kategorisi için tercih edilen teknik değildir.
4. Pedagojik Destek. Sunumun yapısı ve beklentiler net olduğunda öğrencilerin daha fazla
öğrendiği açıktır. Bölüm hedefleri, anahtar kelimeler ve kavramlar ve ana noktaların listeleri
öğrencilerin anlamasını kolaylaĢtırmak için kullanılır.
Gerçekçi örnekler öğrencilerin ilgisini çekebilir ve öğrenci hayatından alınan problemler
yüksek performansı motive edebilir. Bu örnekler, faktör tabanlı çözümleri (mühendislik
ekonomisinin geleneksel temeli) ve daha gerçekçi modeller ve daha eksiksiz analiz için
bilgisayar gücünü kullanan daha yeni elektronik tablo tabanlı çözümleri içerir. Gerçekçi
problemlerin anlaĢılmasının ve geliĢtirilmesinin sürekliliğini desteklemek için, bazı örnekler
ve ev ödevi problemleri bir dizi bölüm boyunca gerçekleĢtirilir.
Sergiler özgürce kullanılır. Bilgisayar gücündeki ilerlemeler, daha güçlü Ģekiller oluĢturmak
için tabloları ve grafikleri birleĢtirmeyi mümkün ve bazen de arzu edilir hale getirdi. Tablo
veya Ģekil olsun, referans verilen bir Ģekli bulmayı kolaylaĢtırmak için Ģekiller için tek bir
numaralandırma Ģeması kullanılır.
7. 5. Modem Hesaplama Araçları. Elektronik tablolar öğrencinin analitik yeteneklerini
geliĢtirir, daha gerçekçi problemlerin dahil edilmesini sağlar ve öğrencileri mezun olduktan
sonra mühendislik ekonomisini kullanmaya daha iyi hazırlar. Bu nedenlerle örneklerde
elektronik tablolar kullanılmıĢtır ve bunlar ev ödevi problemlerine uygulanabilir. Elektronik
tabloların gücü, öğrencilerin daha fazla bilgi edinmelerine ve sorunları gerçekçi ayrıntılarla
ele almalarına olanak tanır. Gerçek dünyadaki mühendislik ekonomisi neredeyse evrensel
olarak analitik bir araç olarak elektronik tablolara dayanır.
Hesap tabloları, bu metinle birlikte çeĢitli Ģekillerde ders çalıĢmasına dahil edilebilir: (1)
elektronik tablolar, oluĢturma ve kullanım talimatları da dahil olmak üzere, kursun ayrılmaz
bir parçası olabilir; (2) elektronik tablolar, sınıfta kullanılmalarına gerek kalmadan ödev için
istenebilir veya teĢvik edilebilir; (3) öğrenciler ödevlerini yapmak için elektronik tabloları
kendi baĢlarına kullanabilirler. Hesap tablosu talimatı ve kurgulama bölümleri, istenirse
atlanabilmeleri için bölümlerin sonuna yerleĢtirilmiĢtir.
Hesap tabloları çok kullanıĢlı olsa da, uzun zamandır bir sorunu anlamak ve çözmek için
bilgisayarlara güvenmek yerine el hesaplamalarını kullanmaktan yanayım. Bu nedenle bazı
örnekler ve problemler, hesap makinelerinin en kolay araç ve en iyi seçim olduğunu
göstermek için tasarlanmıĢtır. Bu metin, uygulamalı mühendislik ekonomistinden
beklenenleri yansıtan çeĢitli el hesaplama ve bilgisayar problemleri sunmaktadır. Ayrıca,
özellikle enflasyon, duyarlılık ve vergilerle ilgili olanlar olmak üzere karmaĢık problemler
için metin boyunca elektronik tablolar içermektedir.
METNİN ORGANİZASYONU
Malzemenin genel akıĢı ġekil P.1'de gösterilmektedir. Ġlk üç bölüm çoğu kursta yer
almaktadır, ancak her kısımdaki son bölüm (Bölüm 4, 8 ve 11) süreklilik kaybı olmadan
kolayca atlanabilir.
8. Birinci Kısım, mühendislik ekonomik hesaplamaları için temel esası oluĢturan kavramları
sunar. Ġkinci Kısım, giderek daha karmaĢık hale gelen nakit akıĢları için bu materyali
pekiĢtiriyor. Üçüncü Kısım, alternatifleri karĢılaĢtırır - sınırlı bir bütçeyle kısıtlanmıĢ olanlar
ve karĢılıklı birbirini dıĢlayanlar. Dördüncü Kısım, gelir vergilerinin özel sektör üzerindeki
etkisini, kamu sektörünün özel kaygılarını ve enflasyonu içermektedir. BeĢinci Kısım, gerçek
dünyanın karmaĢıklıklarıyla baĢa çıkmak için gereken araçları açıklar.
Kısım Bir
Temel Kavramlar ve Araçlar
1 Ekonomik Kararların
Verilmesi
2 Paranın Zaman Değeri
3 EĢdeğerlik - Faktör
YaklaĢımı
Kısım İki
Bir Projenin Analizi
5 ġimdiki Değer
6 EĢdeğer Yıllık Kıymet
7 Geri DönüĢ Oranı
Kısım Üç
Projelerin ve Alternatiflerin
Karşılaştırılması
9 Kısıtlı Proje Seçimi
10 KarĢılıklı DıĢlayıcı
Alternatifler
4 Geometrik Gradyanlar ve
Hesap Tablolama
8 Fayda/Maliyet Oranları ve
Diğer Ölçütler
11 Yenileme Analizi
Kısım Dört
Gerçek Dünya İçin
İyileştirme Artırımları
12 Amortisman
13 Gelir Vergileri
14 Kamu Sektörü Mühendislik
Ekonomisi
15 Enflasyon
Kısım Beş
Karar Verme Araçları
16 Nakit AkıĢlarının
Tahminlenmesi
17 Duyarlılık Analizi
18 Belirsizlik ve Olasılık
19 Çoklu Hedefler
KİTAP 1
KİTAP 2
9. Kitap 1 lisans seviyesinde bir kurs için verilebilir. Kitap 2 daha ileri seviyede konuları
içermektedir.
Kitap 1 ve Kitap 2 sonlarında ek olarak Mühendislik Ekonomisi Faktörleri formülleri ve
tabloları kolaylık olması için verilmiştir.
Metin içinde, örneklerde ve problemlerde geçen kişi ve firma isimleri tamamen tesadüfi olup
herhangi bir şahıs veya şirket kastedilmemektedir.
10. İÇİNDEKİLER
KISIM BİR
TEMEL KAVRAMLAR VE ARAÇLAR
BÖLÜM 1
EKONOMĠK KARARLARIN VERĠLMESĠ 2
1.1 Mühendislik Ekonomisi Nedir?
1.2 Karar Verme için Prensipler
1. Ortak ölçüt
2. Sadece farklılıklar önemlidir
3. Ayrılabilir kararlar ayrı alınmalıdır
4. Sistem bakıĢ açısı benimse
5. Ortak bir planlama ufku kullan
1.3 Karar-Verme Süreci
1. Problemi tanımla
2. Hedef(leri) belirle
3. Alternatifleri oluĢtur
4. Ġzleyen durumları değerlendir
5. Seç
6. Uygula
7. Geri-denetim yap
1.4 Kararlar Ġçin Ortam
Doğrusal olmayan süreç
Ġteratif (döngüsel) modelleme ve hesap tablolama
ĠletiĢim becerilerinin önemi
Sürekli bir akıĢ için bir karar
Analize karĢılık hareket
Özel ve kamu politikaları
1.5 Mühendislik Ekonomisinin Hareket Alanı
Mühendislik ekonomisinden fayda sağlamak için çok küçük
Mühendislik ekonomisi karar vermede baskın
Karar vermede mühendislik ekonomisi bir unsur
BÖLÜM 2
PARANIN ZAMAN DEĞERĠ 18
2.1 Faiz Nedir
Faiz oranları değiĢir
2.2 Basit – BileĢik Faiz
Basit faiz
BileĢik faiz
2.3 Nakit AkıĢ Diyagramları
Nakit akıĢ sınıfları
Nakit akıĢlarının zamanlamaları
Nakit akıĢ diyagramlarını basitleĢtirmeyin
2.4 Dört Kredi Ġçin EĢdeğerlik
EĢdeğerlik tanımlaması
Her sene için faiz hesabı
11. EĢdeğer Ģimdiki değer bulma
2.5 EĢdeğerlikte Sınırlar
EĢdeğerlik faiz oranına bağlıdır
EĢdeğerlik sadece paranın zaman değerine göredir
2.6 Nominal – Efektif Faiz Oranları
Katlama periyotları yılda M keredir
Sürekli katlama
BÖLÜM 3
EġDEĞERLĠK – FAKTÖR YAKLAġIMI 37
3.1 Tanımlar ve Varsayımlar
Varsayımlar
Tanımlar
3.2 Mühendislik Ekonomisi Faktörleri Tabloları
Faktör notasyonu
Mühendislik ekonomisi faktörleri isimleri
Faiz oranı için biçim
Enterpolasyon
Formüller mi – faktörler mi
3.3 Tek-Ödeme Faktörleri (P ve F)
Formül geliĢtirme
TablolaĢtırılmıĢ faktörler
i ve N fonksiyonu olarak (P/F) ve (F/P)
3.4 Üniform AkıĢlar
Formül geliĢtirme
TablolaĢtırılmıĢ faktörler
Faiz oranında hesaplama
i ve N fonksiyonu olarak (A/P), (A/F), (P/A) ve (F/A)
3.5 Faktörlerin Birlikte Kullanımı
GeciktirilmiĢ dönemlikler (Anüiteler)
Önceden ödenmiĢ harcamalar ve diğer yılın-baĢında dönemlikler (anüiteler)
Nakit akıĢ diyagramlarından formüllerin oluĢturulması
Bir faktörün formülünün diğerinden oluĢturulması
3.6 Aritmetik Gradyanlar
Tanım
Gradyan faktörlerin kullanımı
Gradyan faktörleri
Ek 3A: Sürekli AkıĢ ve Sürekli Katlama
Tanımlar
TablolaĢtırılmıĢ faktörler
Formüller
Sürekli ve dönem-sonu varsayımları
BÖLÜM 4
GEOMETRĠK GRADYANLAR VE HESAP TABLOLAMA 70
4.1 Geometrik – Aritmetik Gradyanlar
Temel geometrik formül
4.2 DeğiĢen Hacim ve Diğer Geometrik Gradyanlar
Dört geometrik gradyan
Matematiksel model
12. Enflasyon varsayımları
4.3 Geometrik Gradyan Örnekleri
4.4 El ile Hesap Tablolamalar
4.5 Bilgisayar Hesap Tablolama
Bilgisayar hesap tablolama öğeleri
Hesap tablosunda değiĢkenlerin belirlenmesi
4.6 Hesap Tablosu Modeli OluĢturma
Etiket ve formüllerin girilmesi ve temel komutlar kullanımı
Kopyala komutu
4.7 Ekonomik Analiz Ġçin Hesap Tablosu Kullanılması
Hesap tablosu dönemlik (anüite) fonksiyonlar
Hesap tablosu blok fonksiyonlar
Grafik oluĢturma
Ek 4A: EĢdeğer Tenzilat Oranına Dayalı Formüller
Tek geometrik gradyan için Ģimdiki değer formülü
Geometrik gradyanlar için eĢdeğer tenzilat oranları kullanımı
KISIM İKİ
BİR PROJENİN ANALİZİ
BÖLÜM 5
ġĠMDĠKĠ DEĞER 97
5.1 ġimdiki Değer Ölçütü
ġD>0 mı?
Standart varsayımlar
5.2 ġimdiki Değerin Ne Zaman Kullanılacağı Örnekleri
5.3 ġD Hesapları Ġçin Düzensiz Nakit AkıĢlarının BaĢa Döndürülmesi
5.4 Hurda Değerleri
5.5 SermayeleĢtirilmiĢ Maliyet ve Sonsuz YaĢam
5.6 Kademeli Projeler
5.7 Az Kullanılan Kapasitenin Maliyeti
5.8 Hesap Tabloları ve Daha Kısa Periyotlar
5.9 Hesap Tabloları ve Daha Kesin Modeller
BÖLÜM 6
EġDEĞER YILLIK KIYMET (EYK) 119
6.1 EĢdeğer Yıllık Kıymet Ölçütü
6.2 Varsayımlar Ve ĠĢaret Düzeni
6.3 Yıllık Değerlendirmelerin Örnekleri
6.4 Düzensiz Nakit AkıĢlarının EĢdeğer Yıllık Maliyet (EYM) Bulunması
Tek içsel nakit akıĢının EYM si
GeciktirilmiĢ dönemlikler - düzenli dönemlikler
6.5 Hurda Değerler ve ĠĢletme Sermayesi Ġçin EYM formülleri
Hurda değerler ile sermaye geri kazanımı
ĠĢletme sermayesi
6.6 Sonsuz YaĢam
Varsayım ve formüller
N – sonsuzluk
Aritmetik gradyanlar ve sonsuz yaĢam
6.7 Tekrarlayan Yenilemeler
13. Her alt periyot için tekrarlama
SermayeleĢtirilmiĢ maliyet
Ġlk veya son nakit akıĢsız tekrarlayan yenilemeler
6.8 Hesap Tabloları ve Kredi Geri Ödemelerin Analizi
Balansın bulunması
Ödemelerin artırılması ile hesap kapatılması için zamanın kısaltılması
Faize ne kadar gidiyor? Anaparaya ne kadar gidiyor?
BÖLÜM 7
GERĠ DÖNÜġ ORANI 146
7.1 Ġç Geri DönüĢ Oranı (IGDO)
7.2 Varsayımlar
Krediler
Yatırımlar
Çoklu iĢaret değiĢimi
Tekrar yatırım varsayımı
IGDO ölçütünü uygulamak
7.3 IGDO Bulmak
IGDO bulmak için ipuçları ve kısayollar
7.4 Krediler ve Kiralamalar (Lease)
7.5 Hesap Tabloları ve IGDO
Yatırım fonksiyonları
Blok fonksiyonlar
7.6 Çoklu ĠĢaret DeğiĢimleri
Mineral maden çıkartılması
Çevre koruma – restorasyon
Kademeli yapım veya geniĢleme
Çoklu iĢaret değiĢimi sonuçlarının özeti
7.7 Zaman Ġçinde Proje Balansları
BÖLÜM 8
FAYDA/MALĠYET ORANLARI VE DĠĞER ÖLÇÜTLER 171
8.1 Ekonomik Çekiciliğin Diğer Ölçütlerinin Tanımlanması
8.2 Fayda/Maliyet oranı
8.3 ġimdiki Değer (ġD) Ġndeksleri
ġD indekslerinin matematiksel tanımları
8.4 Gelecek Değer
8.5 Geri Ödeme Süresi (GÖS)
Geri ödeme süresi ile ilgili zorluklar
Geri ödeme ne zaman kullanılabilir?
8.6 ĠskontolanmıĢ Geri Ödeme
8.7 BaĢabaĢ Hacmi
KISIM ÜÇ
PROJELERİN VE ALTERNATİFLERİN KARŞILAŞTIRILMASI
BÖLÜM 9
KISITLI PROJE SEÇĠMĠ 190
9.1 Bütçeler ve Proje Seçimi
Problem büyüklüğü
14. Bütçe esnekliği ve istisnalar
9.2 IGDO En Ġyi Sıralama Aracıdır
Farklı boyutta projeler
IGDO’nun güçlü ve zayıf yönleri
9.3 Minimum Cazip Geri DönüĢ Oranı Belirlenmesi
Yatırım fırsat cetveli
Minimum Cazip Geri DönüĢ Oranı (MCGDO)
9.4 MCGDO Ġçin Mükemmel Pazar Modeli
9.5 Mükemmel Olmayan Fakat Gerçek Bir Dünyada Sermaye Kısıtları
Niçin sermaye kısıtları konuluyor
Bütçe limitleri ve sermayenin maliyeti
9.6 Gerçek Dünyaya KarĢılık Gelen Varsayımlar
Ayrılamaz projeler finans artıĢları varsayımı
Proje bağımsızlığı varsayımı
EĢzamanlı değerlendirme varsayımı
Denge ve tekrar değerlendirme varsayımları
9.7 ġimdiki Değer Ġndeksleri ve Fayda/Maliyet Oranları
9.8 Hesap Tablolarında SIRALA Komutu Kullanımı
Ek 9A: Matematiksel Programlama ve Hesap tabloları
Doğrusal problemleri çözmek için hesap tablosu kullanımı
Matematiksel programlama modellerinin dezavantajları
BÖLÜM 10
KARġILIKLI DIġLAYICI ALTERNATĠFLER 225
10.1 Mühendislik Tasarımına Mühendislik Ekonomisi Uygulamak
10.2 Anahtar varsayım, faiz oranı veya minimum cazip geri dönüĢ oranıdır
Genel varsayımlar
10.3 EĢ Uzunlukta Ömürler Ġle Alternatiflerin KarĢılaĢtırılması
10.4 ġD’ler ve Açıkça Farklı-Uzunlukta Ömürlerin KarĢılaĢtırılması
Problem ufkunun tanımı için yaklaĢımlar
En iyi ufkun seçilmesi
Ortak ufku olmayan karĢılıklı dıĢlayıcı alternatifler
10.5 EYK ve EYM ve Farklı-Uzunlukta Ömürlerin Dolaylı KarĢılaĢtırılması
10.6 Farklı-Uzunlukta Ömürler Ġçin EYM Kullanmak Güçlü Bir YaklaĢımdır
Tenzilat yönünden güçlülük
Tahmin edilen ömürler yönünden güçlülük
10.7 ġD, EYK, ve IGDO Aynı Tekrar Yatırım Varsayımına Sahiptir
10.8 Adım-ArtıĢ Analiz
10.9 Adım-ArtıĢ IGDO Hesaplamak Ġçin Hesap Tablolarında ÇÖZÜCÜ Aracını Kullanmak
BÖLÜM 11
YENĠLEME ANALĠZĠ 251
11.1 Ekipman Niçin Yenilenir, Emekliye Ayrılır veya Eklenerek Yenilenir?
Azalan performans
DeğiĢmiĢ gereklilikler
Eskime, modası geçme
Felaket boyutunda göçmenin riski veya planlanmamıĢ yenileme
Lease veya kiralama veya sahiplik
Yenileme için sebeplerin özeti
11.2 Eski ve Yeni KarĢılıklı DıĢlayıcıdır
15. Farklı uzunlukta ömürler
Ekonomik yaĢam
11.3 Batık Maliyetler, Riskler, ve Maliyet Tasarrufuna KarĢılık Kar Etme
Batık maliyetler
Yeninin riskleri sıklıkla eskiyi uzatmanın risklerini çok çok aĢar
Maliyet tasarrufuna karĢılık kar etme
11.4 Optimal Meydan Okuyucular ve Optimal Savunucular
Meydan okuyucunun optimal veya ekonomik ömrü
Meydan okuyucunun ekonomik ömrü için maliyet eğrisi
Savunucunun ekonomik ömrü
Savunucunun EYM en az yapılması için doğru olmayan varsayımlar
Savunucunun en iyi EYM hesaplanması ne zaman gereklidir
11.5 BenzeĢen Optimal Kapasite Problemleri
11.6 Gelecekteki Meydan Okuyucuların Tahmini
Basit bir genel kural
MAPI
11.7 Yenileme ve Tamir Modelleri
Yenileme modellerini sınıflandırma
Blok yenileme
KISIM DÖRT
GERÇEK DÜNYA İÇİN İYİLEŞTİRME ARTIRIMLARI
BÖLÜM 12
AMORTĠSMAN 275
12.1 GiriĢ
Tanımlar
12.2 Ana Amortisman Yöntemleri
Düz-çizgi
Azalan-bakiye
Yılların-rakamları toplamı (YRT)
Üretimin birimleri
12.3 HızlandırılmıĢ Maliyet Geri-Kazanımı
Accelerated Cost Recovery System => ACRS
(HızlandırılmıĢ maliyet geri-kazanım sistemi)
Modified Accelerated Cost Recovery System:MACRS
(Modifiye, hızlandırılmıĢ maliyet geri-kazanım sistemi)
Alternatif MACRS
12.4 SatıĢlar ve Tekrar-KazanılmıĢ Amortismanda Kazançlar ve Kayıplar
12.5 Optimum Amortisman Stratejileri
12.6 Bir Amortisman Takviminin ġD’si
Düz-çizgi
Azalan-bakiye
Yılların-rakamları toplamı (YRT)
MACRS
12.7 Kaynakların Tükenmesi
Maliyet tükenmesi
Yüzde tükenme
12.7 Section 179 Ġndirimi
Section 179 varlıkları için tekrar-kazanım
16. 12.9 Amortisman Ġçin Hesap-Tablosu ĠĢlevleri
BÖLÜM 13
GELĠR VERGĠLERĠ 303
13.1 Gelir Vergisi Ġlkeleri
BakıĢ açısı
Hesaplama prensipleri
13.2 Artan Marjinal Vergi Oranları
Eyalet, yerel ve federal vergiler için efektif vergi oranı
13.3 Amortisman Dahil Olduğunda Vergiye Tabi Gelir Bulma
Vergi-öncesi nakit akıĢlarını sınıflandırma
13.4 Tablolar veya Hesap-Tabloları Kullanılarak Vergi-Sonrası Nakit AkıĢlarının ve
EYM'lerin Hesaplanması
Vergi-sonrası faiz oranını seçme
13.5 Formüller Kullanarak VSNA'ları ve EYM'leri Hesaplama
Düz-çizgi
MACRS amortismanı
Yılların-rakamları-toplamı (YRT)
13.6 Yatırım Vergisi Kredileri (Investment Tax Credits: ITC) ve Sermaye Kazançları
ITC'nin tarihçesi
Bir ITC hesaplama ve kullanma
Sermaye kazançları
13.7 Faiz Ġndirimleri ve Vergi-Sonrası IGDO
Kaldıraç
Ek 13A: Bireysel Gelir Vergileri
BÖLÜM 14
KAMU-SEKTÖRÜ MÜHENDĠSLĠK EKONOMĠSĠ 330
14.1 Faydaları, Yararsızlıkları ve Maliyetleri Tanımlamak
Kamuya doğrudan hizmet etmeyen kurumlar
―Kime tahakkuk ederse ona faydalar‖
14.2 Niçin Kamu-Sektörü Problemleri Zordur?
Faydaların nicelendirilmesi ve değerlenmesi
Nadir olayların olasılıkları
ÇatıĢabilen çoklu hedefler
Farklı bakıĢ-açıları olan ilgi grupları
Faiz oranının seçimi
14.3 Doğru Yöntemler ve Faiz Oranları
Tek bir projenin değerlendirilmesi
KarĢılıklı-dıĢlayıcı alternatifler için kriterler
Kısıtlı proje seçimi için kriterler
ErtelenmiĢ bakım
14.4 Kimin BakıĢ-Açısı
Ġçsel nedir? DıĢsal nedir?
Devlet sübvansiyonları
Tüketicilerin fazla-değeri
14.5 Fayda Alıcılara Maliyetlerin Dağıtılması
14.6 Kamu Projelerinin Faydalarını Değerlemek
Bir hayatın Ģimdiki değeri
ABD Federal kurumlarının standartları
17. Risk ve kamu faydalarını değerlemek
14.7 Maliyet Etkinliği
Ek 14A: F/M ve IGDO’nun Değeri
BÖLÜM 15
ENFLASYON 357
15.1 Enflasyon, Deflasyon ve Ayrımsal Enflasyon Tanımları
Esas geometrik gradyan formülü tekrar ele alınıyor
Ayrımsal enflasyon
15.2 Endekslerle Enflasyonun Ölçümü
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
Yıllık enflasyon oranı
Üretici fiyat endeksleri
15.3 Enflasyon Varsayımları ve Terminoloji
Ayrımsal enflasyon
Enflasyon terminolojisi
Faiz oranlarını enflasyon varsayımlarına karĢılaĢtırma
Enflasyon tahminlerinin doğruluğu
15.4 Enflasyon Dâhil Edildiğinde ġD veya EYM için Çözmek
15.5 Kiralar ve Diğer Önceden-ÖdenmiĢ Harcamalar
15.6 Amortisman ve Kredi Ödemeleri
15.7 Enflasyon ve Diğer Geometrik Gradyanlar
Dört geometrik gradyan
Ek 15.A: EĢdeğer Ġskonto Oranına Dayalı Formüller
KISIM BEŞ
KARAR-VERME ARAÇLARI
BÖLÜM 16
NAKĠT AKIġLARININ TAHMĠNLENMESĠ 394
16.1 Erken Proje Kararlarının Etkisi
Küçük-Ģeylerde-tutumlu ve büyük-Ģeylerde-aptalca
Erken alınan kararların etkisini nicelendirmek
16.2 Nakit AkıĢı Tahminlemesi ve YaĢam-Döngüsü AĢamaları
Gizli maliyetler
Projenin yaĢam döngüsü esnasındaki maliyetler
16.3 Nakit AkıĢı Tahminleme Standartları
Nakit akıĢı tahminlemenin aĢamaları
Kavramsal tasarım
Sistemler öncül tasarımı
Sistemler son tasarımı
Maliyet tahminlemede tanımlar ve doğruluk
16.4 Tasarım Kriterleri ve ġartnameler
Tasarım kriterleri
Performansın belirtilmesi
16.5 Temel Durumu Modellemek
16.6 Büyüklüğün-Katı Tahminleme Ġçin Endeksleri Kullanmak
16.7 Büyüklüğün-Katı Tahminlemeler Ġçin Kapasite Fonksiyonlarını Kullanmak
16.8 Büyüme Eğrileri Kullanmak
16.9 Öğrenme Eğrilerinin Kullanılması
18. 16.10 Faktör Tahminlemeleri Kullanmak
16.11 Muhasebe Verisi ile Ġlgili Muhtemel Problemler
Maliyet tahsisi
Zamanında ve doğru veri
BÖLÜM 17
DUYARLILIK ANALĠZĠ 419
17.1 Duyarlılık Analizi Nedir?
Belirsizliğin kaynakları
Duyarlılık analizi için teknikler
Niçin duyarlılık analizi yapmalı?
17.2 Belli-Olmayan Veri ve Etkisi
Belli-olmayan verinin limitlerini tanımlamak
Duyarlılıkların tahmini
17.3 Duyarlılık Analizinin Süreci
Temel teknikler
Daha geliĢmiĢ teknikler
17.4 Örümcek-Ağ-Çizimleri
Örümcek-ağ-çizimlerin tanımı
Örümcek-ağı-çizimin yorumlanması
17.5 Örümcek-Ağı-Çiziminin OluĢturulması
El ile
Hesap-tablosu kullanarak
y-eksenini seçmek
17.6 Çoklu Alternatifler
Örümcek-ağı-çizimler
Senaryolar
17.7 Çoklu DeğiĢkenlerle Duyarlılık Analizi
BÖLÜM 18
BELĠRSĠZLĠK VE OLASILIK 445
18.1 Olasılıklar
18.2 Beklenen Değerleri Hesaplamak
18.3 Beklenen Değerler Kullanarak Alternatifleri Seçmek
18.4 Ekonomik Karar Ağaçları
ArdıĢık kararlar
Zaman içinde oluĢan nakit akıĢları
18.5 Risk
18.6 Risk/Geri-DönüĢ Takasları
Sigorta satın almak
Riskleri ve geri-dönüĢleri dengelemek
Risk/geri-dönüĢ takasları için verimli öncü-sınır
Risk/geri-dönüĢ takaslarına yaklaĢımlar
18.7 ġD ve BenzeĢim Ġçin Olasılık Dağılımları
Çoklu bağımsız değiĢkenler ile olasılık dağılımları
N ve i tam-kesin cevaplar için tam-kesin yayılımlara ihtiyaç duyar
Sürekli ve ayrık olasılık dağılımları
BenzeĢim (Simülasyon)
19. BÖLÜM 19
ÇOKLU HEDEFLER 474
19.1 Çoklu Öznitelikler
Tanımlar ve takaslar
Çoklu hedefleri seçmek
Özet
19.2 Çoklu Hedefleri Değerlendirmenin Süreci
Baskılanan veya yetersiz alternatifleri bertaraf etmek
En iyi alternatifi seçmek için karar kuralları
19.3 Öznitelikleri Tanımlamak
19.4 Alternatifleri Değerlendirmek
19.5 Grafik Teknikler
GölgelenmiĢ daireler ve kareler
Polar grafik
19.6 Değerlendirme Ġçin Sayısal Ölçekler
Sayısal DeğiĢkenler
En iyi durumu ve en kötü durumu seçmek
Sözel değiĢkenler
Kayıp değerler
19.7 Eklemeli Modeller
Ağırlıkların doğrudan atanması
Önem reytinglerinin öznel atanması
TablolaĢtırılmıĢ eklemeli modeller
Grafik eklemeli modeller
Eklemeli modellerde kapanıĢ yorumu
19.8 HiyerarĢik Öznitelikler ve Hedefler
20. Hilmi CoĢkun 274
KISIM DÖRT
GERÇEK DÜNYA ĠÇĠN
ĠYĠLEġTĠRME ARTIRIMLARI
Gerçek-dünya mühendislik ekonomisi problemleri, özel sektör firmalarında vergileri, kamu
sektörü kurumlarında pek çok zorlukları, ve hem özel hem de kamu sektörlerinde enflasyonu
dikkate alması gerekir. Gelir vergilerini hesaplamak için iki adım gerekir. Birincisi, anapara
varlığın amortize edilmesi veya “düĢülmesi” gerekir (Bölüm 12). Ve ikincisi, vergiye tabi
gelirin ve vergilerin hesaplanması gerekir (Bölüm 13).
Kamu sektörü mühendislik problemleri genelde özel sektör problemlerine göre çözümü daha
zordur. Bölüm 14‟te gösterildiği gibi, pek çok faydaları lira terimleriyle nicelendirmek güçtür,
ve maliyetlerin veya kullanıcı ücretlerinin rakip paydaĢlar arasında dağıtılması gerekebilir.
Geometrik gradyanlar Bölüm 4‟de sunulmuĢtu, ama bir önemli uygulama –enflasyon- Bölüm
15 için tutulmuĢtur. Neredeyse tüm mühendislik ekonomisi problemleri teorik olarak
enflasyondan etkilenir, ancak bir çok problem için, tüm nakit akıĢları hemen hemen aynı
oranda ĢiĢmektedir ve enflasyon ihmal edilebilir.
21. Hilmi CoĢkun 275
BÖLÜM 12
AMORTİSMAN
12.1 Giriş
Amortisman Ģunlara bağlı olarak pek çok anlama gelmektedir: fiziki ömür, itfa (demirbaĢlar
için aktifleĢtirilen son kıymetlerin değerlerinin yıllara bölünerek yok edilmesi), piyasa değeri,
sahibine göre değer, değer biçmeler, bozulmuĢ kullanıĢlılık, ve vergiler için yasal sınırlar.
Bunlar genelde alakalıdırlar ama önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu bölüm son anlamı
vurgulamaktadır, bu yüzden gelir vergileri Bölüm 13‟te hesaplanabilmektedir. Bu amortisman
değerleri aynı zamanda defter değerlerini, ki bunlar emlak vergileri için esastırlar, de
hesaplamak için kullanılabilirler.
Buradaki sunum mevcut ABD vergi kurallarına odaklanmaktadır ama aynı zamanda, tüm
ülkelerin vergi kuralları periyodik olarak gözden geçirildiği için, diğer yöntemleri de
içermektedir. Fiziki varlıkların amortismanına ilave olarak, tabiat kaynakları varlıklarının
tükenmesi de kapsanmıĢtır.
Internal Revenue Code (Ġç Gelir Kuralları) tarafından izin verilen temel amortisman
yöntemleri, düz-çizgi (normal veya doğrusal), azalan bakiye, ve yılların-rakamları-toplamı
(hızlandırılmıĢ)‟dır. Düz-çizgi ve azalan bakiye, son zamanlardaki vergi kuralları
yenilemelerinin maliyet-geri-kazanım sistemlerinde birleĢtirilmiĢtir. Bir seçim yapılacağında,
firmalar varlıkları olabildiğince hızlıca amortize ederler (gelir vergisi indirimleri daha önce
oluĢur). Tüm yöntemler aynı toplam amortismana –ama farklı zamanlarda− izin verirler.
Gelir vergileri yüzünden, amortisman ve tükenme -bunlar nakit akıĢları olmasalar bile-
mühendislik ekonomisinde dikkate alınmaları gerekir. ABD‟de amortisman yoluyla ortaya
çıkan vergi kazanımları, bir çok ABD firması için elde-tutulan kazançların iki katını
aĢmaktadır.
ġu da iyi bir Ģekilde anlaĢılmalıdır ki, amortisman sadece vergi-sonrası analizleri için önem
taĢır. Bir varlığın maliyetinin muhasebe gösterimi gerçeğin itibari bir resmidir. Bir
22. Hilmi CoĢkun 276
tedarikçiden ekipman satın alındığı zaman, tedarikçiye zaman-0‟da ödeme olur. Amortisman
pay-ödemeleri tedarikçiye ne zaman ödeme olduğuna karĢılık gelmez; daha çok, bunlar
sadece gelir ve emlak vergileri hesaplanmasında kullanıĢlıdır.
Amortisman Bölüm 1‟de sermaye maliyetleri olarak ne tanımlanmıĢsa ona uygulanır.
Sermaye ve iĢletme maliyetleri arasındaki ayrımlar ġekil 12.1‟de özetlenmiĢtir. Bir makine
veya bir bina için büyük sermaye maliyeti gelir vergisi için bir harcama değildir. Bunun
yerine, bu ömrü üzerinden amortize edilmiĢtir, ve bu amortisman pay-ödemeleri
vergilendirilen gelirden düĢülür. Buna karĢın, bir makineyi çalıĢtırmak için ve bir binayı
ısıtmak için harcamalar iĢletme maliyetleridir ki bunlar oluĢtukları yılda vergilendirilen
gelirden düĢülürler.
Şekil 12.1 Sermaye maliyetlerine karĢılık iĢletme maliyetleri
Sermaye Maliyeti ĠĢletme Maliyetleri ve Gelir
Ġlk maliyet
Hurda
ÇalıĢtırmalar ve bakım
Kazanç
Reklam, iĢgücü, vb.
Amortisman Harcama
Varlık satın alma ≡ parayı bir
baĢka varlık için değiĢ-tokuĢ etme
→ gelirde ve karda değiĢim yok
Bir mal satın alma ≡ para harcama
→ gelirde ve karda değiĢiklik
Ömür ≥ 3 yıl ve büyük maliyetler Kısa ömür veya küçük maliyetler
Amortisman pay-harcaması bunları bağlayan yıllık bir harcamadır
Tanımlar
Amortisman ilk maliyete ve hurda değere bağlıdır –yani, bir varlık için sermaye geri-
kazanımına bağlıdır. Detaylı IRS (Internal Revenue Service: Ġç Gelir Ġdaresi) tanımları, birçok
özel durumları dikkate alır ancak Ģu izleyen basitleĢtirilmiĢ tanımlar burada yeterlidir. Bir
diğer basitleĢtirme, çeyreklik hesaplamalar için detayları dâhil etmek yerine, yıllık
amortismana odaklanmaktır. ġekil 12.2 düz-çizgi amortisman için bu nicelikleri
betimlemektedir. Bu tanımlar, Bölüm 12.2‟nin örneklerinde açığa kavuĢturulmuĢtur.
Şekil 12.2 Düz-çizgi amortisman için amortisman tanımları
23. Hilmi CoĢkun 277
Temel. Amortisman için temel, ilk maliyete (ĠM) veya satın alma fiyatı artı montaj
harcamalarına eĢittir. (Sonraki zamanlarda sermeye iyileĢtirmelerinin veya zayiat kayıplarının
temeli değiĢtirdiğini not edin.)
Geri-Kazanma Dönemi (NA).Amortismanı hesaplamak için ömür, geri-kazanma dönemidir.
Geri-kazanma dönemi (1) bazı amortisman yöntemleri için bir malın kullanıĢlı ömrüne eĢittir,
ve (2) diğer yöntemler için IRS tarafından belirlenmiĢtir.
Hurda Değeri (H). Hurda değeri düz-çizgi ve yılların-rakamları-toplamı yöntemleri için
formüllerin bir parçasıdır, ve bu azalan bakiye yönteminde dikkate alınır. Hurda değeri,
MACRS ve ACRS için 0‟a eĢit olduğu varsayılır.
Defter Değeri (DDt). Yıl t sonundaki defter değeri, ilk temel eksi birikmiĢ amortismana
eĢittir. Bu muhasebe ve vergi amaçları için bir varlığın değeridir.
Amortisman (ADt).Yıl t için amortisman indirimi veya ödeme-payı. Bu vergilendirilebilir
geliri azaltır ama bir nakit akıĢı değildir.
12.2 Ana Amortisman Yöntemleri
Ġzin verilen amortisman yöntemleri vergi kurallarının her tekrar gözden geçirilmesiyle
değiĢmektedir. Mesela, 1981‟e dek, düz-çizgi, azalan bakiye, ve yılların-rakamları-toplamı
yöntemleri, amortisman hesapları için kullanılıyordu –hem kendi içlerinde hem de bunlar
arasında geçiĢler ile birlikte. 1981 yılında, Accelerated Cost Recovery System (ACRS)
{Hızlandırılmış Maliyet Geri-Kazanım Sistemi} benimsendi. 1986‟daki Tax Reform Act
(Vergi Reformu Yasası), Modified Accelerated Cost Recovery System (MACRS){Modifiye
Hızlandırılmış Maliyet Geri-Kazanım Sistemi} benimsedi. MACRS serimleri, azalan bakiye
ve düz-çizgi yöntemlerini birleĢtirir.
Ne yazık ki, mevcut-geçerli vergi kurallarını bilmek yeterli değildir, o da Ģu sebepler
yüzünden:
1. Düz-çizgi ve azalan bakiye yöntemleri, MACRS takvimleri için sağlam bir temel
oluĢturmak için anlaĢılması gerekir.
2. YaĢlanan bir varlığın emekli edilmesi veya yenilenmesi vergi sonuçları doğurur. Ve
bu amortisman takvimi, varlığın satın alınmıĢ olduğu zamanda seçilmiĢ olan izin
verilen amortisman stratejisi tarafından belirlenir.
3. Vergi kuralları tekrardan gözden geçirilecektir.
4. Pek çok firma, diğer ulusal yetki alanları (ki bunların vergi kuralları ABD‟ninkilerle
çakıĢmayacaktır, fakat bunların izin verilen amortisman yöntemleri bu yöntemlerin
birtakım varyasyonları olacaktır) altında çalıĢmaktadır.
Üç amortisman tekniği, pek çok vergi kurallarının altında yatmaktadır, veya mühendislik
ekonomisi çalıĢmalarını yerine getirirken kullanıĢlıdır. Bunlar, düz-çizgi, yılların-rakamları-
toplamı (YRT), azalan bakiyedir. Bu tekniklerin tümü için NA = N olduğundan, alt-indis
kullanılmayacaktır.
Düz-çizgi
Bu en basit ve en az cazip (vergiyi minimize etme perspektifinden) amortisman stratejisidir.
1986‟dan önce, herhangi amortize edilebilir mal-emlak üzerinden kullanılabilirdi ve maddi-
24. Hilmi CoĢkun 278
olmayan emlak-mal‟da kullanılabilir tek yöntemdi. Amortismanın oranı yılda 1/N olarak
sabittir. Amortisman miktarı da aynı Ģekilde sabittir.
ġekil 12.3‟de gösterildiği gibi, zaman içinde defter değeri düz bir çizgidir. Bu düz çizgi, (daha
hızlı bir oranda -en azından baĢlangıçta- düĢen bir defter değeri olan) hızlandırılmıĢ
amortismanı tanımlamak için esastır. Düz-çizgi amortisman tarihsel olarak en geniĢ kullanıma
sahiptir, ve bu daha cazip olan hızlandırılmıĢ yöntemlerin ölçülmesine karĢı bir standarttır.
Ġndirim miktarı da aynı zamanda ömür üzerinden sabittir, ve Denklem 12.1‟de
gösterilmektedir:
ADt = (ĠM – H) / N (12.1)
Bu formülü Örnek 12.1‟e uygulanması ġekil 12.3‟e götürür.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.1
Semih, Can, ve Rıdvan bir mühendislik tasarım firmasıdır ve 90000 TL‟ye bilgisayar ağı satın
almayı ve kurmayı düĢünmektedir. Sistemin beklenen ömrü 8 yıldır, ve hurda değeri 18000
TL olacaktır. Düz-çizgi amortisman kullanarak, yıllık amortismanı hesaplayın ve 8 yıl
üzerinden defter değeri grafiğini çizin.
Çözüm
Denklem 12.1‟in uygulanmasıyla:
ADt = (ĠM – H) / N
= (90000 – 18000) / 8 = 9000 TL/yıl
ġekil 12.3‟te gösterildiği gibi, defter değeri, zaman 0‟da 90000 TL‟de baĢlıyor. Daha sonra
yılda 9000 TL düĢüyor ta ki bilgisayar sisteminin defter değeri yıl 8‟in sonunda 18000 TL
oluncaya dek. Bu bir düz çizgi olarak grafiği verilmiĢtir ama defter değerleri sadece zaman
0‟da ve her yılın sonunda ölçülmüĢtür. Bunlar 90000 TL, 81000 TL, 72000 TL, . . . , 18000
TL‟dir.
Şekil 12.3 Düz-çizgi amortisman için defter değeri
- - - - - - - - - -
25. Hilmi CoĢkun 279
Azalan bakiye
1981‟den önce, azalan bakiye en yaygın kullanılan amortisman tekniğiydi, ve bu Ģu anki
hızlandırılmıĢ maliyet geri-kazanım sistemi (MACRS) için temeldir. Azalan bakiye yöntemi
için, her yılın amortismanı, yıl-baĢındaki defter değeri ile amortisman oranı çarpılarak
hesaplanır. Yeni mal için maksimum oran %200/N idi, kullanılmıĢ mal veya özel durumlar
için daha düĢük oranlar, %150/N veya %175/N idi.
Azalan bakiye amortismanı, ADt, ve karĢılık gelen defter değerleri, DDt, Denklem 12.2
kullanılarak hesaplanır; burada α oranı bulmak için kullanılan yüzdedir.
AD1 = ĠM α/N DD1 = ĠM – AD1
AD2 = DD1 α/N DD2 = DD1 – AD2
. . . . . .
ADt = DDt−1 α/N DDt = DDt−1 – AD2 (12.2)
veya
ADt = DDt−1 α/N DDt = ĠM ( 1 – α/N )t
(12.2')
Örnek 12.2‟de, ġekil 12.4 bu formülü Örnek 12.1‟in verisine uygulamanın sonucunu
göstermektedir. Bu durumda, hurda değeri defter değerinin altına düĢemeyeceği bir minimum
değer sağlamaktadır. Bu Örnek 12.2‟de, neden amortismanın yıl 6‟da azaldığı ve yıl 7 ve 8
için neden 0 TL olduğudur.
Diğer durumlarda, hurda değeri yeterince düĢüktür ki böylece, saf azalan bakiye yaklaĢımı
hurda değerinden daha büyük bir nihai defter değerine götürecektir. 8 yıl üzerinden çift-azalan
bakiye %200/8 veya yılda %25 oranı kullanır. DD8 = 0,758
ĠM , veya ilk temelin %10,0‟ıdır.
Örnek 12.2‟de, bu 9000 TL‟nin altında herhangi bir hurda değerinin nihai defter değerinin
altında olacağı anlamına gelir. Çözüm, düz-çizgi amortismana kaymaktır. Bu kayıĢ MACRS
bölümünde detaylandırılmaktadır.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.2
Örnek 12.1‟de ifade edildiği gibi, bilgisayar sisteminin 90000 TL‟lik bir ilk maliyeti vardır.
Sistemin beklenen ömrü 8 yıldır ki bu zamanda 18000 TL hurda değeri olacaktır. Çift-azalan
bakiye amortismanı varsayarak, yıllık amortismanı hesaplayın ve 8 yıl üzerinden defter
değerini tablolaĢtırın.
Çözüm
Çift-azalan bakiye ve 8-yıl ömür belirlenmiĢ olduğu için, amortisman oranı %200/8, veya
yılda %25 olur. Denklem 12.2 uygulanırsa,
AD1 = ĠM α / N = 90000 0,25 = 22500 TL
DD1 = ĠM – AD1 = 90000 – 22500 = 67500 TL
AD2 = DD1 α / N = 67500 0,25 = 16875 TL
DD2 = DD1 – AD2 = 67500 – 16875 = 50625 TL
ve devam.
Bu hesaplamalar, sistemin 8 yıllık ömrü için ġekil 12.4‟de özetlenmiĢtir. Yıl-6‟da,
amortisman sınırlanmıĢtır çünkü defter değeri hurda değerinden daha aĢağıya düĢemez. Aynı
sebepten dolayı, yıllar 7 ve 8‟de amortisman 0TL‟dir.
26. Hilmi CoĢkun 280
Şekil 12.4 Azalan bakiye amortisman için hesaplama
Yıl
Amortisman
(ADt) (TL)
Defter Değeri
(DDt) (TL)
0 90000
1 22500 67500
2 16875 50625
3 12656 37969
4 9492 28477
5 7119 21358
6 3358 18000
7 0 18000
8 0 18000
- - - - - - - - - -
Yılların-rakamları-toplamı (YRT)
Bu amortisman tekniği, 1‟den N‟e kadar rakamların toplamına veya yılların-rakamları-
toplamına (YRT) eĢit olan paydalı kesirleri kullanır. N=5 için, payda, 1+2+3+4+5=15‟e
eĢittir. Kesirler için paylar, birinci yıl için N‟de baĢlar ve her yıl 1 azalır. N=5 ile, kesirler,
5/15, 4/15, 3/15, 2/12, ve 1/15 olur. Bu kesirler, amortize edilen toplam miktar –ki bu
baĢlangıç temel veya ilk maliyet eksi hurda değeri (ĠM – H)‟dir− ile çarpılır.
Her yıl kesir ve amortisman tutarı sabit bir miktar düĢer. Buradaki 5-yıl örneği için, kesir her
yıl 1/15 düĢer. Sonuçtaki gradyan, 1/YRT kere amortize edilen toplamdır. Dolayısıyla, YRT
ekonomik analize katılabilecek en kolay hızlandırılmıĢ amortisman tekniğidir. Bir hesap-
tablosu benzeri tablo geliĢtirmeyi gerektirmek yerine, bir aritmetik gradyan faktörü
kullanılabilir. Hatta YRT, MACRS veya çift-azalan bakiye yaklaĢımı için bile kullanılabilir
(hurda değeri düĢük olduğu zaman, bu yaklaĢıklık daha iyi olma eğilimindedir).
Genel olarak, N yıl kullanıĢlı ömür ile, payda N(N+1)/2 „ye veya YRT‟a eĢittir, ve pay
N−t+1‟e eĢittir. Denklem 12.3, amortismanı hesaplamak için formülün iki biçimini
vermektedir.
𝐴 = İ − 𝐻 ∙
2 − + 1
+ 1
𝐴 = İ − 𝐻 ∙
− + 1
𝑌
(12.3)
Yıl t‟deki defter değeri ve amortisman, yıllar 1‟den t‟ye dek bir tablo yapmak yoluyla
kolaylıkla bulunabilir, veya defter değerleri Denklem 12.4 kullanılarak hesaplanabilir (bakınız
Örnek 12.3). Defter değeri aynı zamanda hurda değeri ve amortismanı ekleyerek bulunabilir,
ki bu kalan kesirlerin veya j=1‟den N−t‟ye kesirlerin paylarını kullanır ve bu da
(N−t)(N−t+1)/2 „dir. Sonuç, Denklem 12.4b olur.
= −1 − İ − 𝐻 ∙
2 − + 1
+ 1
(12.4)
veya
27. Hilmi CoĢkun 281
= 𝐻 + İ − 𝐻 ∙
( − ) ∙ − + 1
2 ∙ 𝑌
(12.4')
- - - - - - - - - -
Örnek 12.3
Örnek 12.1‟de ifade edildiği gibi, bilgisayar sistemi ağı 90000 TL‟lik bir ilk maliyete sahiptir.
Sistemin beklenen ömrü 8 yıldır, o zaman 18000 TL‟lik hurda değerine sahip olacaktır. Yıllık
YRT amortismanı ve 8 yıl için defter değerini hesaplayın.
Çözüm
YRT amortisman ve 8 yıl ömür belirtilmiĢ olduğu için, birinci adım YRT hesaplamaktır ki bu
da 89/2 veya 36‟ya eĢittir. Denklem 12.3 ve 12.4 uygulanması Ģuna götürür:
AD1 = (ĠM – H) 8 / 36 = (90000 – 18000) 8/36 = 16000 TL
DD1 = ĠM – AD1 = 90000 – 16000 = 74000 TL
AD2 = (ĠM – H) 7 / 36 = (90000 – 18000) 7/36 = 14000 TL
DD2 = DD1 – AD2 = 74000 – 14000 = 60000 TL
ve devam.
Bu hesaplamalar, sistemin 8 yıllık ömrü için ġekil 12.5‟de özetlenmiĢtir. (Defter değerleri
ġekil 12.6‟de grafik olarak gösterilmiĢtir.)
Şekil 12.5 YRT amortisman için hesaplamalar
Yıl Kesir
Amortisman
(ADt) (TL)
Defter Değeri
(DDt) (TL)
0 90000
1 8/36 16000 74000
2 7/36 14000 60000
3 6/36 12000 48000
4 5/36 10000 38000
5 4/36 8000 30000
6 3/36 6000 24000
7 2/36 4000 20000
8 1/36 2000 18000
- - - - - - - - - -
ġekil 12.6, Örnek 12.1‟in verisine uygulanmıĢ olan çift-azalan bakiye, yılların-rakamları-
toplamı, ve düz-çizgi amortisman için defter değerlerini grafik olarak gösteriyor. Bu Ģekil,
neden çift-azalan bakiyenin genelde tercih edilen teknik olduğunu gösteriyor; -bu varlıkları en
hızlı amortize edendir ve vergilerde en kısa sürede tasarruf edendir.
28. Hilmi CoĢkun 282
Şekil 12.6 Defter değerleri: düz-çizgi, azalan bakiye ve YRT
Üretimin birimleri
Üretimin-birimleri tekniği, eklenik hacim ile veya çalıĢma saatleri ile en iyi olarak ölçülmüĢ
olan ömürlü ve herhangi bir yılda kullanımı tahmin edilemez olan ekipman için tasarlanmıĢtır.
Bu halde, her yıl amortisman tutarı, otomatik olarak gerçek kullanım seviyesi için ayarlanır.
Mesela, bu yaklaĢım, ömrü en iyi olarak çalıĢma saatleri ile ölçülen ağır inĢaat ekipmanı için
kullanılabilirdi. 10000 saatlik beklenen ömürlü ve bu yılki kullanımı 1100 saat olan bir
ekipman, ilk maliyeti eksi hurda değeri (ĠM – H) „nin amortize edilebilir maliyetinde %11‟lik
bir amortisman tutarı oluĢturacaktı. Bir kez defter değeri hurda değerine eĢit olursa, daha fazla
amortisman tutarı olmayacaktır.
12.3 Hızlandırılmış Maliyet Geri-Kazanımı
Accelerated Cost Recovery System => ACRS
(Hızlandırılmış maliyet geri-kazanım sistemi)
1981‟deki Economic Recovery Tax Act (=Ekonomik Kazanım Vergi Yasası), amortize
edilebilir ömürleri tanımlamak için kullanılmıĢ daha önceki varlık amortisman aralıklarını
(=asset depreciation ranges: ADRs), kiĢisel mallar için sadece dört sınıfa düĢürdü. Mesela, 5-
yıl mal (ADR ömür 5 ila 18 yıl arasında), kiĢisel, pek çok üretim, ve pek çok kamu mal için
varsayılandı. ACRS 1986‟da MACRS tarafından yerine geçildiği için, dört ACRS sınıfı ve
bunların amortisman yüzdeleri burada detaylandırılmadı.
Önemli bir değiĢiklik, ACRS tarafından amortisman hesaplamalarından tahminlenmiĢ hurda
değerlerinin çıkartılmasıydı. Hurda değerleri 0TL kabul ediliyordu, ve alınmıĢ olan herhangi
bir hurda değeri satıĢta bir kazanç olarak veya tekrar-kazanılmıĢ amortisman olarak (bakınız
Bölüm 12.4) ele alınıyordu.
ACRS amortisman yüzdeleri1
MACRS yaklaĢımınınkilerle (bir sonraki alt-bölümde
detaylandırılmaktadır) benzeĢir. Eğer 1986‟dan önce satın alınmıĢ bir varlığın erken
değiĢtirilmesini analiz ediyorsanız, tam-kesin ACRS yüzdeleri IRS (Internal Revenue Service
= Ġç Gelir Ġdaresi) veya firmanın muhasebe departmanından temin edilebilir.
29. Hilmi CoĢkun 283
1
ACRS, birinci yıl için düz-çizgi ve yarım-yıl orana geçiĢ ile %150 azalan bakiye kullanır. Optimum
geçiĢ noktası, 3-, 10-, ve 15-yıllık mallar için seçilmiĢtir.
5-yıllık mal için, azalan bakiye oranı %150/5 veya yılda %30 idi. Birinci yıl için, oran %15‟e
yarılanmıĢtı. Sonra düz-çizgiye geçiĢ olmuĢtu ki kalan %85 4 yıla bölüĢtürüldü. Tüm oranlar, tamsayı
yüzdelere yuvarlandı ki böylece bunlar %15, %22, %21, %21, ve %21 oldu. (P/A) faktörlerinin daha
kolay kullanımı için, son 4 yıl belki %21,25‟e yuvarlanabilirdi.
ACRS ve MACRS arasındaki farklılıklar Ģu Ģekilde özetlenebilir. MACRS 7 ve 20 yıllık geri-
kazanım dönemlerini eklemiĢtir. Hurdaya-çıkarma dönemi bazı varlıklar için uzatıldı –mesela,
pek çok araçlar 3-‟ten 5-yıl sınıfına kaydırıldı ve ofis mobilyaları 5-yıldan yeni 7-yıl sınıfına
kaydırıldı. Azalan bakiye oranı, 10 yıl veya daha az geri-kazanım dönemleri için %150‟den
%200‟e artırıldı. Birinci ve son yıllardaki yarım-yıl amortismanı varsayımını karĢılamak için
her geriz-kazanım döneminin sonuna bir diğer yarım-yıl (yarım oranda bir yıl) eklenmiĢti.
ACRS gibi, MACRS de tahminlenmiĢ hurda değerleri ihmal eder.
HızlandırılmıĢ maliyet geri-kazanım sistemlerini incelemekte, Ģunu söylemek gerekir ki
bunlar tüm vergi kurallarını yöneten aynı kısıtlar altında ortaya konulmuĢtur. Bu da,
yüzdelerin gelir üretmek için arzu ile sermaye yatırımı için teĢvikleri artırmak için arzu
arasında politik uzlaĢmalar olduklarıdır.
Modified Accelerated Cost Recovery System:MACRS
(Modifiye, hızlandırılmış maliyet geri-kazanım sistemi)
Mevcut amortisman sistemi, MACRS, 1986 Tax Reform Act (=Vergi Reformu Yasası) ile
kurulmuĢtur. Yüzdelerin tablolarının türetilmesi ve altta yatan amortisman varsayımlarının
tanımlamaları bir miktar karmaĢık görünebilir. Ancak, sistemi kullanmak çok kolaydır çünkü
ADt „yi bulmak için sadece üç adım vardır. Aslında, muhtemelen ġekil 12.7 ve 12.9‟u bir
Ģekilde iĢaretlemek isteyeceksinizdir çünkü bunlara çok sık olarak ihtiyaç duyulur.
1. ġekil 12.7‟den geriz-kazanım dönemini belirleyin.
2. ġekil 12.9‟da yıl t için bu geriz-kazanım dönemi için yüzdeyi bulun.
3. Ġlk maliyeti veya temeli bu yüzde ile çarpın.
ġekil 12.7, IRS Publication 534: Depreciation (IRS Yayını 534: Amortisman) „a
dayanmaktadır ki bu çok daha fazla detay sağlamaktadır. Ġsmiyle belirlendiği zaman, varlığın
ömrü açıktır. Mesela, bilgisayarlar ve Ar-Ge ekipmanı 5-yıl geri-kazanım dönemine sahip
iken ofis mobilyası ve pek çok üretim ekipmanı 7-yıl sınıfındadır. Eğer isim listelenmemiĢse
ama ömür iyi Ģekilde oturtulduysa, ADR aralıkları kullanılabilir. Son olarak, 7-yıl geri-
kazanım dönemi, diğer bir Ģekilde sınıflandırılmamıĢsa mallar için varsayılandır.
IRS Publication:534 içinde birçok detaylandırılmıĢ istisnalar listeleri vardır. Mesela, petrol ve
gaz kuyuları delmek için varlıklar 5-yıl sınıfındadır, petrol ve gaz araması için varlıklar 7-yıl
sınıfındadır, ve petrol rafinerileri 10-yıl sınıfındadır (kimya fabrikaları 7-yıl sınıfındadır).
Mühendislik ekonomisi öğrenme amacı için, ġekil 12.7 yeterince detaylıdır. Ancak, mevcut
IRS düzenleyici-kuralları ve farklı varlıklar için kurallar, firmanın muhasebe departmanı
tarafından en iyi Ģekilde verilebilir.
MACRS hurda değeri olarak 0 varsayar, ve düz-çizgi (ki bu ACRS öncesinde izin verilmiĢ
olan en hızlı teknik idi) ile birleĢtirilmiĢ azalan bakiyeye dayanmaktadır. MACRS ile azalan
bakiye arasındaki en önemli fark, düz-çizgi amortismana geçiĢin tablo içine iĢlenmiĢ olması
30. Hilmi CoĢkun 284
ve vergi mükellefi için opsiyonel olmamasıdır. Bu önceki esneklik (Ģimdi 0 olduğu
varsayılan) sıfır olmayan hurda değerlerle uğraĢmak için gerekliydi.
Şekil 12.7 MACRS için geri-kazanım dönemleri
Geri-Kazanım Dönemi Dâhil Olan Varlıkların Tanımlamaları
3-yıl
Yolda giden çekici-treyler kullanımı için çekici-
kamyonlar ve kalıplar ve jigler gibi özel aletler;
ADR<4 yıl
5-yıl
Arabalar, otobüsler, kamyonlar, bilgisayarlar, ofis
makineleri, inĢaat ekipmanı, ve Ar-Ge ekipmanı;
4 yıl≤ADR<10 yıl
7-yıl
Ofis mobilyası, pek çok üretim ekipmanı, maden
ekipmanı, ve diğer türlü sınıflandırılmamıĢ mallar;
10 yıl≤ADR<16 yıl
10-yıl
Deniz araçları, petrol rafineri ekipmanı, tek-amaçlı
zirai yapılar, tohum veya meyve veren ağaçlar ve
asmalar;
16 yıl≤ADR<20 yıl
15-yıl
Yollar, çalılıklar, rıhtımlar, buhar ve elektrik üretim
ve dağıtım sistemleri, belediye atık-su arıtım tesisleri;
20 yıl≤ADR<25 yıl
20-yıl
Çiftlik binaları ve belediye kanalizasyonları;
ADR≥25 yıl
27,5-yıl Konut kiralık emlak
31,5-yıl
12/Mayıs/1993‟te veya öncesinde satın alınmıĢ
konut-olmayan gayrimenkul
39-yıl
13/Mayıs/1993‟te veya sonrasında satın alınmıĢ
konut-olmayan gayrimenkul
Not: Bu tablo,MACRS altında tüm mallar için geri-kazanım dönemlerini
bulmak için kullanılır.
Her yılın amortisman yüzdesini türeten ġekil 12.8, baĢlangıç defter değerindendir veya 5-yıl
sınıfı için esastır. 5-yıl geri-kazanım dönemi MACRS yüzdeleri çift-azalan bakiye yöntemine
dayalı olduğu için, amortisman oranı defter değerinin %200/5 veya %40‟ıdır. Satın almanın
yılın yarısında meydana geldiği varsayıldığı için (yarım-yıl düzeni) bu oran birinci yıl için
%20‟ye yarılanmıĢtır. Her yıl, azalan bakiye oranı, yılın baĢındaki defter değerinin %40‟ı
olarak hesaplanmıĢtır. Sonra, her tablolaĢtırılmıĢ yüzde, baĢlangıç ilk maliyetin bir yüzdesi
olarak ifade edilmiĢtir. Mesela, yıl 2‟de amortisman, kalan defter değerinin %40‟ıdır ki bu
baĢlangıç defter değerinin %80‟idir. Böylece, amortisman, %80‟in %40‟ına yani baĢlangıç
defter değerinin %32‟sine eĢittir.
Şekil 12.8 5-yıllık bir varlık için MACRS yüzdeliklerin örnek türetilmesi
Yıl
BaĢlayan Defter
Değeri
Azalan Bakiye
Oranı
Düz-Çizgi
Hesaplama
Düz-Çizgi
Oranı
1 %100 %20 %100/5 yıl/2 %10
2 %80 %32 %80/4,5 yıl %17,8
3 %48 %19,2 %48/3,5 yıl %13,7
4 %28,8 %11,52 %28,8/2,5 yıl %11,52
5 %17,28 %11,52
6 %5,76 %5,76
31. Hilmi CoĢkun 285
ġekil 12.8 ve 12.9‟da gösterildiği gibi, 5-, 7-, 10-, 15-, veya 20-yıl geri-kazanım dönemleri
ötesinde fazladan bir “yarım-yıl” vardır. Bu fazladan yarım-yıl, yıl 1 indiriminin (yarım-yıl
düzenini yansıtan) “diğer yarısı”dır. GeçiĢ noktası hesaplandığı zaman, düz-çizgi yöntemi için
yıllık amortisman, kalan defter değerinin kalan yılların sayısına bölümü artı bir yarım-yıldır.
Dolayısıyla, bir 5-yıl varlığın 2. yılında, düz-çizgi amortisman için 4 yıl artı yarım-yıl
kalmıĢtır, ve yıl 4‟te 2,5 yıl kalmıĢtır (yıl 4, yıl 5, ve yıl 6‟nın yarısı). ġekil 12.8‟de altı-çizili
değerler, ġekil 12.9‟da tablolaĢtırılmıĢ olanlardır. Bu değerler, mümkün olan en hızlı
amortismanı temsil ederler.
ġekil 12.9, hızlandırılmıĢ amortisman ile malların altı sınıfı için yıllık MACRS yüzdelerini
özetlemektedir. Bu yüzdeler, düz-çizgi yöntemine geçiĢ ile azalan bakiye amortismana
dayanmaktadır (bakınız ġekil 12.8), bu yüzden nihai defter değeri 0 TL‟ye eĢittir. 3, 5, 7, ve
10 yıllar için, azalan bakiye oranı %200‟dür; 15 ve 20 yıllar için oran %150‟dir. Gayrimenkul
için (27,5 ve 31,5 yıllar), düz-çizgi yöntemi kullanılmıĢtır.
Şekil 12.9 MACRS yüzdeleri
Geri-Kazanım Dönemi
Yıl 3-yıl 5-yıl 7-yıl 10-yıl 15-yıl 20-yıl
1 33,33 20,00 14,29 10,00 5,00 3,750
2 44,45 32,00 24,49 18,00 9,50 7,219
3 14,81 19,20 17,49 14,40 8,55 6,677
4 7,41 11,52 12,49 11,52 7,70 6,177
5 11,52 8,93 9,22 6,93 5,713
6 5,76 8,92 7,37 6,23 5,285
7 8,93 6,55 5,90 4,888
8 4,46 6,55 5,90 4,522
9 6,56 5,91 4,462
10 6,55 5,90 4,461
11 3,28 5,91 4,462
12 5,90 4,461
13 5,91 4,462
14 5,90 4,461
15 5,91 4,462
16 2,95 4,461
17 4,462
18 4,461
19 4,462
20 4,461
21 2,231
ġekil 12.7 ve 12.9, Örnek 12.4‟te gösterilen hesaplamalar için esastır, ve bunlar Bölüm
13‟teki problemlerin ve örneklerin çoğunluğu için de esas olacaktır. ġekil 12.11, Örnekler
12.1‟ten 12.4‟e zamana göre defter değerlerini karĢılaĢtırmaktadır. MACRS‟nin birinci yıldan
sonra en düĢük defter değerine sahip olduğuna veya eĢdeğer olarak, birikimli amortisman en
yüksek olduğuna dikkat edin. MACRS sadece en kısa geri-kazanım döneminin kullanmakla
32. Hilmi CoĢkun 286
kalmaz fakat aynı zamanda 0 TL bir hurda değerini varsayar. Yıl 8‟de hurda değeri için nakit
akıĢı olduğu zaman, MACRS için tekrar-edinilen amortisman olacaktır, dolayısıyla, tüm
amortisman sistemleri bu örnek için net toplam 72000 TL amortize etmektedir.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.4
Örnek 12.1‟de ifade edildiği gibi, bilgisayar ağı 90000 TL bir ilk maliyete sahiptir. Sistemin
beklenen ömrü 8 yıldır ki bu zamanda hurda değeri 18000 TL olacaktır. MACRS amortisman
varsayarak, 8 yıl üzerinden yıllık amortismanı ve defter değerini hesaplayın.
Çözüm
MACRS amortisman belirlenmiĢ olduğu için, birinci adım geri-kazanım dönemini
belirlemektir. ġekil 12.7‟den, bilgisayarlar için geri-kazanım dönemi 5 yıl bulunur. Yıllar
1‟den 6‟ya yüzdeler, ya örnek hesaplamada (ġekil 12.8) ya da MACRS tablosunda (ġekil
12.9) bulunabilir.
ġekil 12.10‟da özetlenmiĢ hesaplamalar tümü (aynı zamanda baĢlangıç defter değeri veya
temel olan) 90000 TL ilk maliyetin bir yüzdesine dayanmaktadır. Defter değeri 0TL‟ye
amortize edildiği için, bilgisayar ağı yıl 8‟de 18000 TL‟ye satıldığı zaman, vergilendirilebilir
kazanç olarak geçilebilen tekrar-kazanılmıĢ amortismanda 18000 TL olacaktır (bakınız Bölüm
12.4).
Şekil 12.10 Bilgisayarlar için MACRS
Yıl
MACRS (%)
(TL)
Amortisman (ADt)
(TL)
Defter Değeri (DDt)
(TL)
0 90000
1 20 18000 72000
2 32 28800 43200
3 19,2 17280 25920
4 11,52 10368 15552
5 11,52 10368 5184
6 5,76 5184 0
7 0 0 0
8 0 0 0
Şekil 12.11 Bilgisayar sistemi için defter değerine karĢılık zaman
33. Hilmi CoĢkun 287
- - - - - - - - - -
Alternatif MACRS
Bu yaklaĢım burada detaylandırılmamaktadır; ekonomik olarak cazip olmadığı için çok
nadiren kullanılmaktadır. Bu yaklaĢım esasen MACRS ile olduğu gibi aynı dönem üzerinden
düz-çizgi yöntemidir (bakınız ġekil 12.10). Bir istisna, tanımlı bir kategoride olmayan
malların 12 yıl bir geri-kazanım dönemine sahip olmalarıdır. Ġlave olarak, birinci ve sonuncu
yıllar, MACRS‟de kullanılan aynı yarım-yıl düzenlemesine tabi olmalarıdır.
12.4 Satışlar ve Tekrar-Kazanılmış Amortismanda Kazançlar ve Kayıplar
Amortize edilebilir varlıklar satıldığı, bir yere verildiği, veya bertaraf edildiği zaman, mevcut
defter değeri, alınmıĢ olan net miktar ile karĢılaĢtırılır. Eğer alındılar defter değerinden daha
az ise, bu halde burada satıĢta bir kayıp vardır. Diğer taraftan, eğer defter değeri alınmıĢ
miktardan daha az ise, bu halde çok fazla amortisman alınmıĢ olmaktadır. Vergi kanunu, bu
aĢılmıĢ önceki amortismanının tekrar-kazanılmıĢ olmasını gerektirir. Yani daha önceki bir
vergi yasası dili kullanılırsa, burada satıĢta bir kazanç vardır. Sonuçtaki vergi esasen, aĢılmıĢ
amortisman yoluyla daha önceki yıllarda tasarruf edilmiĢ vergilere eĢittir.
Bu tekrar-kazanılmıĢ amortisman veya satıĢta kayıp, bir ekonomik analizin satıĢ yılı esnasında
herhangi bir amortismanı ihmal etmesine izin verir. Yılın baĢındaki defter değeri ile satıĢ
fiyatı arasındaki fark, ya tekrar-kazanılmıĢ amortisman için vergilendirilebilir gelire ilave
edilir ya da satıĢta bir kayıp için çıkartılır. Eğer ilave amortisman satıĢ yılı esnasında
alınmıĢsa, bu halde burada bu kadar daha çok tekrar-kazanılmıĢ amortisman veya satıĢtaki
kayıpta karĢılayan bir azalma olacaktır. Vergilendirilebilir gelir aynıdır, bu yüzden, bir satıĢ
ve tekrar-kazanılmıĢ amortismanın veya satıĢta kaybın hesaplanması için farklı bir defter
değeri ile bir kısmi amortismankesintisi olmak yerine, bir yıl esnasındaki satıĢı bir tek
değiĢim-iĢlemi olarak ele almak daha kolaydır.
ġekil 12.12, Örnek 12.4‟de kullanılmıĢ bilgisayar ağı ile dört olasılığı göstermektedir.
Olasılıkların üçü, satıĢ fiyatının tahmin edilmiĢ 18000 TL hurda değerine eĢit olduğu
varsayılarak gösterilebilir:
1. SatıĢta kayıp. Eğer bilgisayar ağı, yıl 3‟ün baĢında (defter değeri 43200 TL olduğu
zaman) 18000 TL‟ye satılırsa, bu halde satıĢta 25200 TL kayıp vardır.
2. Kazanç veya kayıp yok. Eğer bilgisayar ağı yıl 4 esnasında (yılın baĢında defter değeri
25920 TL olduğu zaman) 18000 TL‟ye satılırsa, bu halde burada
amortismankesintisinde 7920 TL mümkün olur. Veya, eğer 10368 TL AD4 olarak
talep edilirse, bu halde 2448 TL tekrar-kazanılmıĢ olacaktır aynı net 7920 TL için.
3. Tekrar-kazanılmıĢ amortisman. Eğer bilgisayar ağı, yıl 6‟nın sonundan sonra herhangi
bir zamanda orijinal tahmin edildiği gibi 18000 TL‟ye satılmıĢ olursa, bu halde burada
satıĢın yılı için vergilendirilebilir gelire ilave edilmesi gereken 18000 TL‟lik tekrar-
kazanılmıĢ amortisman olur.
Dördüncü olasılık, bir sermaye kazancı, farklı bir varsayılan satıĢ fiyatı gerektirir.
4. Sermaye kazancı. Diyelim ki bilgisayar ağını satan firma ciddi bir fiyatlandırma hatası
yaptı, veya diyelim ki enflasyon fırladı gitti, ki böylece bilgisayar ağı yıl 2 esnasında
105000 TL‟ye satılabildi. Yıl 1‟in sonunda (veya yıl 2‟nin baĢında) defter değeri
72000 TL‟dir. SatıĢta 33000 TL kazanç, vergi amaçları için bölünür. Tekrar-
kazanılmıĢ amortisman 18000 TL‟dir, ve sermaye kazancı 15000 TL‟dir ki bu satıĢ
fiyatı eksi orijinal ilk maliyete eĢittir.
34. Hilmi CoĢkun 288
Şekil 12.12 Tekrar-kazanılmıĢ amortisman ve satıĢtaki kayıp
Açıkça, bir sermaye kazancının bu son durumu, imal edilen veya üretilen mallar için göreceli
olarak enderdir. Bu prensipte, arazi, tahviller, ve hisse senedi gibi amortize olmayan
varlıklarla olur. Sermaye kazancı, düzenli gelir ve tekrar-kazanılmıĢ amortisman için olan
orandan daha düĢük bir oranda vergilendirilebilir.
Tekrar-kazanılmıĢ amortismanın önemi, 1981‟de ACRS‟nin geçmesiyle artmıĢtır ve bu önem
1986‟da MACRS ile korunmuĢtur. ACRS, MACRS, ve alternatif MACRS, amortize edildiği
zaman 0 TL hurda değeri varsayar. Dolayısıyla, önceki düz-çizgi, azalan bakiye, ve YRT
tekniklerinden daha çok tekrar-kazanılmıĢ amortisman vardır.
12.5 Optimum Amortisman Stratejileri
Bir optimum amortisman stratejisi, sonuçlanan vergi tasarruflarının ġD‟sini maksimize eder.
Vergi oranı genelde sabit kabul edildiği için, bu amortisman kesintilerinin ġD‟sini maksimize
etmeye eĢdeğerdir.
Bu strateji, en çok hızlandırılmıĢ amortisman yöntemiyle en kısa yasal geri-kazanım dönemini
seçmeye eĢitliğe götürür. Section179 harcaması (ki Bölüm 12.8‟de detaylandırılmıĢtır),
mümkün olduğu zaman kullanılmalıdır; eğer sadece bazı varlıklara uygulanabiliyorsa, en
uzun ömürlü olan varlıklara uygulanmalıdır. Strateji Ģu Ģekilde özetlenebilir:
1. Nerede mümkün olursa, Section 179 amortisman kesintisini ve yatırım vergi kredisini
kullan.
2. Her zaman olabildiğince N‟nin küçük değerini kullan.
3. Azalan bakiye yöntemi kullanıldığı zaman, olabildiğince büyük bir αdeğerini kullan.
Büyük ölçüde, optimum amortisman stratejisi, MACRS kullanarak elde edilir. Bu sistem
yasaldır, göreceli kısa geri-kazanım dönemlerine sahiptir, 0 TL defter değerine amortize eder,
ve düz-çizgi yöntemine optimum geçiĢ ile %200 veya %150 azalan bakiye yöntemini
birleĢtirir.
35. Hilmi CoĢkun 289
MACRS‟nin avantajları, ġekil 12.11 ile ve yine Örnek 12.5 ile örneklenmiĢtir. MACRS kadar
çekici olmasalar da, hem azalan bakiye hem de YRT yöntemleri, düz-çizgi tekniğinden çok
daha çekicidirler.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.5
Birtakım üretim ekipmanı monte edilmiĢ 90000 TL ilk maliyete sahiptir, ve 15 yıldan sonra
hurda değeri 10250 TL‟dir. Ortabatı Firması %10 faiz oranı kullanıyor. Düz-çizgi, YRT, çift-
azalan bakiye, MACRS, ve alternatif MACRS için amortisman kesintilerinin ġD‟sini bulun.
Stratejileri, bunların çekiciliklerine göre sıralayın. Hangisi en iyisidir?
Çözüm
10520 TL‟lik bir hurda değeri, çift-azalan bakiye amortisman tarafından ima edilene karĢılık
gelmektedir, bu yüzden düz-çizgi yöntemine geçiĢ gerekli değildir. MACRS ve alternatif
MACRS, hurda değeri 0 TL varsaydıkları için, bu yöntemler için yıl 15‟de 10520 TL‟lik
tekrar-kazanılmıĢ amortisman vardır.
Şekil 12.13 Örnek 12.5 için, optimal amortizasyon stratejileri
ĠM
90000
H
10520
N
15
Ġ
%10
Temel 79480 79480 90000 90000 90000
“yardımlar” 5298,667 120 0,133333 7
Yıl Düz-Çizgi YRT
Çift-Azalan
Bakiye
MACRS
Alternatif
MACRS
1 5299 9935 12000 12861 6429
2 5299 9273 10400 22041 12857
3 5299 8610 9013 15741 12857
4 5299 7948 7812 11241 12857
5 5299 7286 6770 8037 12857
6 5299 6623 5867 8028 12857
7 5299 5961 5085 8037 12857
8 5299 5299 4407 4014 6429
9 5299 4636 3819
10 5299 3974 3310
11 5299 3312 2869
12 5299 2649 2486
13 5299 1987 2155
14 5299 1325 1867
15 5299 662 1618 −10520 −10520
Toplam
Amortisman
79480 79480 79480 79480 79480
ġimdiki
Değer
(amortisman)
40302,08 48972,40 49989,46 62412,00 57230,37
ġekil 12.13, yıllık amortisman miktarlarını özetlemektedir. Bu tablonun üst kısmı,
amortisman hesaplamaları için veri bloğudur. Sonraki satır, her amortisman tekniği için
temeldir. Düz-çizgi ve YRT yöntemleri için değerler diğerlerinden farklılaĢır, çünkü hurda
değeri (H) bunlar hesaplanmadan çıkartılıyor. “Yardım” satırı, ilgili sütunda amortisman
hesaplaması için kullanıĢlı orta değerleri içeriyor.
36. Hilmi CoĢkun 290
Sondan bir önceki satırın, her tekniğin aynı toplam amortismanı, 79840 TL‟yi, (-fakat
zamanlama farklı olmaktadır) talep ettiğine dikkat edin. Dolayısıyla, ġD, en çok
hızlandırılmıĢ teknik için en yüksektir. MACRS en çok maliyet etkin olandır, sonra alternatif
MACRS, çift-azalan bakiye, YRT, ve son olarak düz-çizgi amortismandır. Daha yüksek ġD,
vergi kesintilerinin daha kıymetli anlamına geldiği için, bu çekicilik sırasıdır. YRT ve çift-
azalan bakiye yöntemleri için ġD‟ler çok benzerdir.
MACRS değerleri ve diğer yaklaĢımlar arasındaki büyük farkın çoğu, 0 TL hurda değeri
varsaymaya ve bu fazladan amortismanı 7 yıl sonra tekrar-kazanmaya bağlıdır.
- - - - - - - - - -
12.6 Bir Amortisman Takviminin ŞD’si
Bölüm 13‟deki gelir vergilerinin hesaplanmasını desteklemek için, ġekil 12.13‟deki
hesaplamaları genelleĢtirmek mümkündür. Vergi oranı genelde bilinen bir sabit olarak
varsayıldığı için, vergilerin ġD‟sini minimize etmek, amortisman kesintilerinin ġD‟sini
maksimize etmekle aynıdır. Farklı amortisman yöntemleri için bu hesaplamalar ayrıca eğer
mümkünse MACRS kullanmak sonra çift-azalan bakiye, sonra YRT, ve yalnızca gerekirse
düz-çizgi kullanmak stratejisini de doğrulamaktadır.
Düz-çizgi.
ADt , N yıl için (ĠM – H) / N „ye eĢittir. Bu yüzden, Denklem 12.5 kullanarak bir ġD
hesaplamak için basit bir (P/A) faktörü kullanılabilir.
ġDDÇ = (P/A,i,N) (ĠM – H) / N (12.5)
Azalan bakiye.
Bir kez oran (%200, %175, veya %150), ömür (N), ve hurda değeri (H) belirlendikten sonra;
düz-çizgiye geçiĢle azalan bakiye için bir denklem türetilebilir. MACRS mevcut sistem ve
MACRS belirli bir azalan bakiye uygulaması örneği olduğu için, bu türetme burada
sunulmamaktadır.
Yılların-rakamları-toplamı (YRT).
Denklem 12.6, yıllık ADt değerlerinin bir düzgün dönemsel ödeme ve bir gradyan olarak
ifade edilebileceğine iĢaret etmektedir. Yıllık dönemsel miktar;
A = (ĠM – H) N / YRT
ve yıllık aritmetik gradyan,
G = −(ĠM – H) / YRT
Vergi tasarruflarının t=1,2,…, N dönemlerinin sonlarında oluĢtuğunu varsayarak; Ģimdiki
değer,
ġDYRT = (ĠM – H) [N(P/A,i,N) – (P/G,i,N)] / YRT (12.6)
MACRS.
ġekil 12.9‟da MACRS yüzdelerine tek-dönem (P/F) faktörlerini uygulamak en kolayıdır
(özellikle bir hesap-tablosuyla). Sonuçlar ġekil 12.14‟te özetlenmektedir.
Bölüm 12.4‟te detaylandırıldığı gibi, hurda değeri, tekrar-kazanılmıĢ amortisman olarak
vergilendirilecektir çünkü defter değeri MACRS altında 0 TL‟ye amortize edilmektedir. Bu
geri-kazanımın zamanlaması, hurda değerin ne zaman alındığına bağlı olduğu için, geri-
kazanım ġekil 12.14‟ten çıkarılmıĢtır. Bu Nson yıldaki hurda değeri, Denklem 12.7‟de olduğu
38. Hilmi CoĢkun 292
ġekil 12.14‟de 5-yıl sütunu altında i=%10 „a bakıldığında 0,7733 değerinin (ki bu 0,77326
olarak hesaplanan değerin yuvarlanmıĢ değeridir) görüldüğüne dikkat ediniz. Dolayısıyla,
ġekil 12.14‟deki tablolaĢtırılmıĢ değerler, Denklem 12.17‟deki detaylandırılmıĢ (P/F)
faktörlerinin yerine kullanılabilir.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.6
Denklemleri kullanarak, Örnek 12.5 için düz-çizgi, YRT, ve MACRS amortisman
takvimlerinin ġD‟sini hesaplayın. Ġlk maliyet 90000 TL‟dir, 15 yıldan sonra hurda değeri
10520 TL‟dir, ve i %10‟a eĢittir.
Çözüm
Denklemler 12.5-12.7 kullanılarak bulunmuĢ düz-çizgi, YRT, ve MACRS amortisman için
değerler, ġekil 12.13‟de gösterilmiĢ olanlar ile çakıĢmalıdır: sırasıyla bunlar 40302 TL, 48972
TL, ve 62412 TL.
Düz-çizginin ġD‟si için Denklem 12.5 kullanılmasıyla Ģu sonuç bulunur:
ġDDÇ = (P/A,%10,15) 79480 / 15 = 7,60679480/15 = 40300 TL
bu çakıĢıyor.
YRT‟nin ġD‟si için Denklem 12.6 kullanılmasıyla Ģu sonuç bulunur:
ġDYRT = 79480[15(P/A,%10,15) – (P/G,%10,15)] / YRT
= 79480[15 7,606 – 40,152] / 120 = 48970 TL
bu çakıĢıyor.
Nihayet, Denklem 12.7‟nin toplam kısmı için ġekil 12.14 kullanmak (i=%10 ve 7-yıl geri-
kazanım dönemi) yoluyla Ģu bulunur:
ġDMACRS = 90000 0,7214 − 10520(P/F,%10,15)
= 90000 0,7214 – 10520 0,2394 = 62400 TL
bu çakıĢıyor.
- - - - - - - - - -
12.7 Kaynakların Tükenmesi
Tükenme amortismana benzerdir. Bu, madenler, kuyular, ve ormanlık-arazi gibi doğal
kaynakların kullanılmasının hesaba katılmasıyla vergilendirilebilir geliri azaltır. Tükenmeyi
hesaplamak için iki yöntem vardır: maliyet ve yüzde. Maliyet tükenmesi, tüm tükenebilir
varlıklara uygulanır. Yüzde tükenme, mineral yataklarına ve bazı durumlarda da yerli petrol
ve gaz kuyularına uygulanır. Pek çok durumda, her iki tükenme tabanları hesaplanır ve büyük
olan her yıl için kullanılır.
Maliyet tükenmesi
Maliyet tükenmesi, bir doğal kaynak yatağının temin edilme maliyetini tahminlenmiĢ geri-
kazanılabilir rezervler ile böler ve bunu vergilendirilebilir yıl esnasında satılan birimlerin
sayısıyla çarpar.
Diğer bir deyiĢle, geri-kazanılabilir ton, varil, metre kereste, vb‟nin sayısı tahminlenir. Bu
geri-kazanılabilir sayı, birim baĢına maliyet tükenmesini bulmak için, malın maliyetine
bölünür. Bu birim maliyet ve yılın üretim hacmi, bir maliyet tabanında yılın tükenmesini
39. Hilmi CoĢkun 293
belirler. Bazen, malın maliyeti, kaynağa (tükenebilir) ve araziye (tükenebilir değil) dağıtılması
gerekebilir – mesela, kereste ile, sadece ağaçların değeri tükenebilir olduğu zaman.
Yüzde tükenme
ġekil 12.15, yüzde tükenmenin uygulandığı yerlerin bazı kategorilerini özetlemektedir.
TablolaĢtırılmıĢ yüzdeler mineral-yatağın brüt getirisi ile çarpılır. Herhangi bir yılda, yüzde
tükenme, malın (tükenme olmadan hesaplanmıĢ) net getirisinin yarısını aĢamaz.
Şekil 12.15 Yüzde tükenme oranları
Oran (%) Dâhil Olan Varlıklar
22 Asbest, boksit, kobalt, kurĢun, manganez, cıva,
molibden, nikel, platin, kükürt, kalay, ve uranyum
22 Düzenlemeye tabi doğalgaz
15 Küçük üreticilerin petrol ve doğalgaz yatakları
15 Bakır, altın, demir cevheri, petrol-kayası, ve gümüĢ
14 Kaya-asfaltı, vermikülit, bentonit, ve refrakter kil
14 Bina taĢı için metalik olmayan mineraller
10 Kömür, linyit, sodyum klorid
71
/2 Kanalizasyon boru ve fayansı için kil
5 Çakıl, kum, turba, çatı kiremidi ve saksılar için kil
Maliyet tükenmesi, bir kez mineral-yatağının defter değeri 0TL‟ye ulaĢınca durur; diğer bir
deyiĢle, birikmiĢ tükenme, edinim maliyetine eĢitlenince durur. Ancak, yüzde tükenme halen
izin verilmektedir ki bu negatif defter değerleriyle sonuçlanabilir; bunlar tipik olarak gecikmiĢ
kazanımlara kredilendirilir.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.7
Kuzeyli Altın Madencilik, geri-kazanılabilir 500000 ton cevher olan bir maden sahasını
800000 TL‟ye satın aldı. Bu toplamın, 50000 TL‟si arazinin tahmini değeridir. Eğer bu yıl
40000 ton iĢlenirse, maliyet tükenmesi nedir?
Altının 5500 onsundan getiri 1,8 milyon TL‟dir, ve (tükenme dıĢındaki) harcamalar 1,6
milyon TL‟dir. Yüzde tükenme nedir, ve maliye mi yoksa yüzde tükenme mi talep
edilmelidir?
Çözüm
Altın yatağının maliyeti 750000 TL‟dir, ve geri-kazanılabilir rezervler 500000 tondur. Bu
yüzden, birim baĢına maliyet 1,50 TL‟dir. 40000 tonluk bir hacimde, bir maliyet tabanında
tükenme bu yıl 60000 TL‟dir.
Altına uygulanan %15 tükenme oranı, (270000 TL‟lik maksimum yüzde tükenme için) 1,8
milyon TL ile çarpılmıĢtır. %50 gelir sınırı, (1,8 milyon – 1,6 milyon) 0,5 = 100000 TL „lik
bir sınıra götürür. Dolayısıyla, yüzde tükenme 100000 TL ile sınırlıdır. Bu miktar 60000
TL‟lik maliyet tükenmesini aĢtığı için, yüzde tükenme talep edilmelidir.
- - - - - - - - - -
40. Hilmi CoĢkun 294
12.7 Section 179 İndirimi
Section 179 indirimi küçük iĢletmelere fayda sağlamak için vergi kurallarında dâhil edilmiĢtir.
Bu, firmaların birinci yılda ekipmanda 17500 US$‟a dek harcamalarına izin verir (bu miktarı
MACRS ile zaman içinde amortize etmek yerine). Bu indirim 1981‟de kurulduğu zaman,
5000 US$‟a sınırlıydı. 1986‟da 10000 US$ ve 1993‟te 17500 US$‟a artırıldı.
Section 179 bir firma için önemli olabilirken, (en küçük firmalar dıĢında) herhangi bir özel
proje için analizlerde dâhil etmek uygun olmayabilir. AĢağıda detaylandırıldığı gibi, Section
179, potansiyel olarak 200000 US$‟a kadar olabilen bir sermaye yatırımında 17500 US$‟a
sınırlıdır. Eğer firma sadece bir projeye sahipse, problem yoktur. Ancak eğer firma 20 projeye
sahipse ve her biri 17500 US$‟ mal oluyorsa, Section 179 indirimi için hangisi hak eder?
Seçim rastgeledir, bu yüzden Section 179 dikkate almadan tüm potansiyel projeleri analiz
etmek daha iyi olur (toplam harcamalar 17500 US$‟dan az değilse ve sadece bir proje ele
alınmayacaksa). Ancak, firma, eğer hak ediyorsa, Section 179 indirimini talep etmelidir.
Section 179 için nitelenen mallar, 15 yıl veya daha az MACRS geri-kazanım dönemlerine, 3
yıl veya daha fazla ömürlere sahiptirler, ve somutturlar (patent veya telif hakkı değildirler).
Her yeni veya kullanılmıĢ mal için dolar miktarı, herhangi bir trampa ödeneğinin
düĢülmesinden sonraki edinim maliyetidir. Sonra tüm nitelikli mallar için miktar toplanır ki
böylece Section 179 indirimi hesaplanabilir.
Maksimum Section 179 indirimi Ģunlardan daha az olmalıdır:
1. Bu yılda servise giren nitelikli mala harcanan toplam
2. 17500 US$
3. | 217500 US$ − Nitelikli mala harcanan toplam |
4. Vergilendirilebilir gelir
Üçüncü sınır, indirimde dolara-karĢı-dolar azaltmadır, ve nitelikli malda yılda 200000 US$
üzerinde harcayan büyük firmalara uygulanır. Dolayısıyla, serviste nitelikli malın 217500
US$‟dan daha fazla kıymet yerleĢtiren herhangi bir firma, Section 179 kullanamaz.
Vergilendirilebilir gelir Ģu Ģekilde iĢler. Küçük bir iĢletme serviste nitelikli malın 19000 US$
yerleĢtirir fakat vergilendirilebilir geliri sadece 6000 US$‟dır. ĠĢletme bu yıl 6000 US$
düĢebilir ve sonraki yıl için 11500 US$‟ı ileriye taĢınabilir. Sadece, gelir sınırıyla izin
verilmeyen miktar ileri taĢınabilir, ve bu 17500 US$ ile izin verilmeyen 1500 US$ değildir.
Section 179 amortisman hesaplanması için temeli azaltır, ve vergilendirilebilir gelir herhangi
bir amortisman tarafından azaltılır. Dolayısıyla, küçük iĢletme ister 13000 US$ veya isterse
bir baĢka Ģeyi amortize etsin, vergilendirilebilir gelir azalmıĢ olacaktır ve Section 179 sınırı
6000 US$‟dan düĢecektir. Tekrar-kazanım kuralları da ayrıca bir bilgisayar gibi (ki bu iĢ
kullanımı için satın alınmıĢtır, Section 179 kullanarak harcanmıĢtır, ve sonra kısmen veya
tamamen iĢten kiĢisel kullanıma kaydırılmıĢtır) ekipman için de uygulanır.
Bu indirim, mümkün olduğu zaman oldukça caziptir. Birincisi, gelir vergilerinde maksimum
anında azaltmayı sağlar. Ġkincisi, ekipmanda sınırlı yıllık harcamalarla küçük iĢletmeler için,
Section 179 (birinci yıldan sonra) amortismanla iliĢkili bazı veya tüm kayıt-tutma ve formları
ortadan kaldırabilir.
41. Hilmi CoĢkun 295
Section 179 varlıkları için tekrar-kazanım
Eğer Section 179 için talebi yapılmıĢ olan bir mal, bunun MACRS geri-kazanım dönemi sona
ermeden önce satılmıĢsa veya bertaraf edilmiĢse, bu halde tekrar-kazanılmıĢ amortisman gelir
olarak rapor edilmesi gerekir.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.8
Senden ġirketi çok sofistike bir fotokopi cihazını 9000 US$‟a satın alındı ve bunu Section 179
altında harcadı. Sahipliğin dördüncü yılı esnasında, cihaz 3000 US$‟a satıldı. Tekrar-
kazanılmıĢ amortisman nedir?
Çözüm
Fotokopi cihazları MACRS altında 5-yıl geriz-kazanım dönemlerine sahiptir, bu yüzden yıl 3
boyunca talep edilebilecek olan toplam amortisman, %71,2 = %20 + %32 + %19,2 „dir.
Dolayısıyla, ima edilen defter değeri, 9000 US$ ilk maliyetin %28,8‟i veya 2592 US$ „dır.
SatıĢ fiyatı bunu 408 US$ olarak aĢtığı için, bu miktar tekrar-kazanılmıĢ amortisman olarak
vergilendirilir.
- - - - - - - - - -
12.9 Amortisman İçin Hesap-Tablosu İşlevleri
Pek çok hesap-tablosu paket-programları düz-çizgi, azalan bakiye, ve YRT amortisman için
iĢlevleri içerir. ġekil 12.16 bu iĢlevleri listelemektedir. Umut edilir ki bir noktada, MACRS
için iĢlevler yaygın hale gelecektir, çünkü bir ilk maliyet, geri-kazanım dönemi, ve bir yıl
belirlemek, MACRS vergi indirimini belirlemek için yeterlidir.
Şekil 12.16 Amortizasyon için MS Excel iĢlevleri
Amortisman Tekniği Excel ĠĢlevi
Azalan Bakiye AZALANBAKĠYE(maliyet, hurda, ömür,
dönem, [ay])
Çift-Azalan Bakiye ÇĠFTAZALANBAKĠYE(maliyet, hurda,
ömür, dönem, [faktör])
Düz-çizgi DA(maliyet,hurda,ömür)
Yılların Rakamları Toplamı YAT(maliyet, hurda, yaĢam, baĢına maliyet)
Hesap-tabloları özelleĢtirilmiĢ iĢlevler kullanılmadan amortisman için tabloları kolaylıkla
oluĢturabilir. Böyle tablolar, basıldıkları zaman, ġekil 12.4 ve 12.6 gibi görünebilir. Ancak,
Örnek 12.9‟da gösterildiği gibi, bu görev, amortisman iĢlevleri ile çok daha kolaydır.
- - - - - - - - - -
Örnek 12.9
(Örnek 12.2 ve 12.3 verisi)
Bilgisayar ağı 90000 TL ilk maliyete, ve 8 yıl sonra 18000 TL hurda değere sahiptir. Çift-
azalan bakiye amortisman için sonraki 8 yıl için amortisman miktarları nedir?
Çözüm
ġekil 12.16‟dan, çift-azalan bakiye amortisman için Excel iĢlevi, maliyet, hurda değeri, ömür,
yıl ve faktör terimlerine sahiptir (yani, ÇĠFTAZALANBAKĠYE(maliyet, hurda, ömür,
dönem, [faktör]). Son terim isteğe bağlıdır. Eğer ihmal edilirse, bu halde, çift veya %200
42. Hilmi CoĢkun 296
azalan bakiye varsayılmaktadır. Bir diğer kullanıĢlı değer, %150 azalan bakiye amortisman
için 1,5‟tir.
ġekil 12.17, veri bloğu, yılların listesi, ve amortisman iĢlevi için sütun ile basit bir hesap-
tablosudur. Amortisman iĢlevlerinin formülleri ile bir diğer sütun, sadece ġekil 12.17‟yi
açıklamaya yardımcı olmak için dâhil edilmiĢtir.
Şekil 12.17 Azalan bakiye amortisman için hesap-tablosu
- - - - - - - - - -
12.10 ÖZET
Bu bölüm amortisman için terimleri tanımladı: baz, geri-kazanım dönemi, hurda değeri, defter
değeri, ve amortisman. Bu bölüm amortismanın nakit akıĢı OLMADIĞINI ve yalnızca
vergilerin düĢülen amortismana bağlı olduğu vergi sonrası analizlere dahil edilmesi
gerektiğini vurguladı.
Bu bölüm, birkaç temel amortisman yöntemini içeriyor. Bu yöntemler Ek 12.18'de
özetlenmiĢtir. Düz-çizgi amortismanı hesaplamak için, ilk maliyet eksi hurda değeri duran
varlığın ömrüne bölünür. t yılda azalan bakiye amortismanı, yılın baĢlangıcındaki defter
değerinin a/N ile çarpımına eĢittir. Yılların rakamları toplamı (YRT) amortismanı, çift azalan
bakiyeye çok benzeyen bir cetvele sahiptir ve ġD'si tablolaĢtırılmıĢ (P/G) faktörleri
kullanılarak hesaplanabilir.
Şekil 12.18 Amortisman yöntemlerinin özeti
MACRS Düz-çizgi % Azalan
Bakiye
Yılların Rakamları
Toplamı (YRT)
Geri-Kazanım Süresi ND ( < N) N N N
Temel ĠM (ĠM − H) ĠM (ĠM − H)
Varsayılan Hurda 0 TL H H H
t yılındaki Amortisman %ND t ĠM (ĠM − H) / N DDt−1 /N [(ĠM−H)(N+1−t)]/YRT
43. Hilmi CoĢkun 297
Geçerli ABD vergi kodu, DeğiĢtirilmiĢ HızlandırılmıĢ Maliyet Geri-Kazanım Sistemini
(MACRS) kullanır. Bu, 3, 5, 7 veya 10 yıllık geri kazanım dönemleri (15 veya 20 yıl için
%150) için çift azalan bakiye ve düz-çizgi yöntemlerinin bir kombinasyonudur. 0 TL'lık bir
hurda değeri varsayılır ve geri-kazanma süreleri, düz-çizgi, YRT ve azalan bakiye
amortismanı için kullanılan tahmini ömürlerden daha kısadır.
MACRS hurda değeri 0 TL olduğu varsayıldığından, varlıklar elden çıkarıldığında tekrar
kazanılan amortisman yaygındır. Öte yandan, mühendislik projeleri için sermaye kazançları
nadirdir. Sermaye kazançları, arazi, hisse senedi, güzel sanatlar vb. için önemlidir; 10 yıl
boyunca kullanılan ve daha sonra elden çıkarılan makineler için değil.
Optimal amortisman stratejisi, mevcut gelir vergisi indirimlerinin ġD'sini maksimize eder.
Bu, en kısa yasal geri-kazanma süresi kullanılarak ve mümkün olan her yerde MACRS
kullanılarak sağlanır. Mevcut gelir vergisi kesintilerinin ġD'si, yıllık amortisman kesintileri
kullanılarak hesaplanabilir veya bunun yerine Denklem 12.5-12.7 kullanılabilir veya MACRS
için ġekil 12.14 kullanılabilir.
Maden yatakları için kaynak tükenmesi kullanılır. Hesaplamalar, amortisman hesaplamalarına
benzer, ancak hem maliyet tükenmesi esası hem de bir tükenme yüzdesi esası mevcut
olabileceğinden (daha büyük olanı seçilebilir) biraz daha karmaĢıktır.
Son olarak, Section 179, küçük iĢletmeler için cazip olan bir amortisman yöntemidir. Ancak
mala/ürüne değil firmaya uygulandığı için proje seçim aĢamasında Section 179'u dikkate
almak genellikle uygun olmaz. Hangi sermaye varlığı krediyi almalıdır? Bu amortisman
yöntemleri, Bölüm 13'te gelir vergilerine uygulanacaktır. Bu noktada yine nakit akıĢları odak
noktası olacaktır.
REFERANSLAR
Bussey, Lynn E., and Ted G. Eschenbach, The Economic Analysis of Industrial Projects, 2nd
ed., 1992, Prentice-Hall.
Fleischer, Gerald A., and Lawrence C. Leung, "Depreciation and Tax Policies in China and
the Four Little Dragons," HE Integrated Systems Conference Proceedings, 1988, pp. 314-320.
Fleischer, G.A., A.K. Mason, and L.C. Leung, "Optimal Depreciation Policy Under the Tax
Reform Act of 1986," HE Transactions, Volume 22, Number 4, December 1990, pp. 330-339.
Remer, Donald S., and Yong Ho Song, "Depreciation and Tax Policies in the Seven Countries
with the Highest Direct Investment from the U.S.," The Engineering Economist, Volume 38,
Number 3, Spring 1993, pp. 193-208.
Smith, Gerald W., Engineering Economy: Analysis of Capital Expenditures, 1987, Iowa State
University Press, pp. 161-163.
PROBLEMLER
44. Hilmi CoĢkun 298
12.1 Metal Damgalama ġirketi, 400.000 TL karĢılığında yeni bir damga makinesi satın
alabilir. 20 yıllık kullanımdan sonra, damga makinesinin hurda değeri 25.000 TL olmalıdır.
a. MACRS kapsamında, 3. yılda hangi amortisman talep edilir?
b. Düz-çizgi (1981 öncesi) yöntemine göre, 3. yılda hangi amortisman talep edilir?
(Cevaplar: a. 69.960 TL; b. 18.750 TL)
12.2 Çamur Sahalar Hafriyat 30.000 TL karĢılığında bir buldozer satın alabilir. 7 yıllık
kullanımdan sonra buldozerin hurda değeri 5000 TL olmalıdır.
a. MACRS kapsamında, 3. yılda hangi amortisman talep edilir?
b. Düz-çizgi (1981 öncesi) yöntemine göre, 3. yılda hangi amortisman talep edilir?
c. YRT (1981 öncesi) yöntemine göre, 3. yılda hangi amortisman talep edilir?
12.3 Bir varlığın maliyeti 15.000 TL'dir ve 10 yıl sonra 500 TL hurda değerine sahiptir.
BeĢinci yıl için amortisman bedeli ve beĢinci yılın sonunda defter değeri nedir?
a. %150 azalan bakiye yöntemini kullanarak
b. %200 azalan bakiye yöntemini kullanarak
(Cevaplar: a. D5 = 1175 TL, DD5 = 6656 TL;
b. D5 = 1229 TL, DD5 = 4915 TL)
12.4 Bir freze makinesinin maliyeti 8000 TL'dir ve 10 yıl sonra hurdaya ayrılacaktır. Ġlk iki
yıl için defter değerini ve amortismanı aĢağıdakileri kullanarak hesaplayın:
a. MACRS
b. Düz-çizgi amortisman
c. Çift azalan bakiye amortismanı
d. Yılların rakamları toplamı amortismanı
12.5 Cafer Mücevher Madencilik ġirketi, 5000 TL'ye mal olan ve 8 yıllık kullanım
ömrünün sonunda tahmini 1000 TL'lik hurda değerine sahip yeni bir kristal çıkarma makinesi
satın aldı. AĢağıdaki yöntemleri kullanarak amortisman çizelgesini hesaplayın:
a. Düz-çizgi
b. Çift azalan bakiye
c. Yılların-rakamları toplamı
d. MACRS (ADR = 8 yıl)
12.6 Artan teslimat taleplerini karĢılamak için Moo-BüyükbaĢ Mandıra, 10 yeni teslimat
kamyonu satın aldı. Her kamyonun maliyeti 18.000 TL ve beklenen ömrü 4 yıl. Kamyonların
her biri 4 yıl sonra 2000 TL'ye satılabilir. MACRS kullanarak: (a) her kamyon için
amortisman programını belirleyin ve (b) her yılın sonunda defter değerini belirleyin.
(Cevap: D2 = 5760 TL, DD2 = 8640 TL)
12.7 12.000 TL'ye mal olan küçük bir mikroiĢlemci, önümüzdeki 4 yıl içinde %150 azalan
bakiye amortismanı kullanılarak amortismana tabi tutulacaktır. MikroiĢlemcinin 4 yıl sonra
hiçbir değeri kalmayacak. Amortisman planını belirleyin. 4 yılın sonunda defter değeri nedir?
(Cevap: 1831 TL)
12.8 Delta Gemicilik ġirketi, 15.000 TL karĢılığında yeni bir filika (küçük bir motorlu
tekne) satın aldı. 5 yıllık kullanım ömründen sonra hurda değeri 500 TL'dir. (a) çift azalan
bakiye ve (b) YRT yöntemlerini kullanarak amortisman çizelgesini hesaplayın.
45. Hilmi CoĢkun 299
12.9 BoĢ Zihin ġirketi, 10.000 TL'ye yeni bir psiko-grafik makinesi satın aldı. 4 yıl sonra
beklenen yeniden satıĢ değeri 500 TL'dır. AĢağıdaki amortisman yöntemlerini kullanarak 2 yıl
sonra defter değerini belirleyin:
a. Düz-çizgi
b. Yılların-rakamları toplamı
c. Çift azalan bakiye
12.10 KullanılmıĢ bir matkap presi 12.000 TL'ye mal oluyor ve teslimat ve kurulum ücretleri
olarak 1500 TL ekleniyor. 8 yıl sonraki hurda değeri 1000 TL'dir. 4. yıl boyunca birikmiĢ
amortismanı aĢağıdakileri kullanarak hesaplayın:
a. 7 yıllık MACRS
b. Düz-çizgi
c. %150 azalan bakiye
d. Yılların-rakamları toplamı
12.11 Arı Testere ġirketi tarafından satın alınan bir makine baĢlangıçta 245.000 TL'ye mal
oldu. Teslimat ve kurulum ücretleri 5000 TL'dir. Beyan edilen hurda değeri 25.000 TL idi. 4.
yılın baĢlarında Ģirket ürün yelpazesini değiĢtirdi ve artık makineye ihtiyacı olmadığını anladı.
Rakiplerinden biri, makineyi 90.000 TL'ye satın almayı kabul etti. SatıĢtaki MACRS
amortismanının kaybını, kazancını veya geri alınmasını belirleyin. ADR, bu makine için 12
yıldır.
(Cevap: SatıĢta 19.325 TL zarar)
12.12 Dört yıl önce 95.000 TL'ye sayısal kontrollü bir freze makinesi satın alındı. Tahmini
hurda değeri 15 yıl sonra 10.000 TL idi. 4 yıllık amortismanın ardından, makinenin defter
değeri Ģimdi nedir? Makine 5. yılın baĢlarında 20.000 TL'ye satılırsa, satıĢta ne kadar bir
kazanç veya geri alınan amortisman var? ġunlara göre çözün:
a. 7 yıllık MACRS.
b. Düz-çizgi
c. Çift azalan bakiye
d. Yılların-rakamları toplamı
12.13 Bir bilgisayarın maliyeti 9500 TL'dir ve 8 yıllık hurda değeri önemsizdir. 4 yıl sonra
defter değeri nedir? Makine 5. yılda 3500 TL'ye satılırsa, ne kadar bir kazanç veya geri alınan
amortisman var? ġunlara göre çözün:
a. MACRS
b. Düz-çizgi
c. Çift azalan bakiye
d. Yılların-rakamları toplamı
12.14 40.000 TL'ye bir konveyör satın alındı. Nakliye ve kurulum maliyeti 15.000 TL idi.
Söküm için 3000 TL ödedikten sonra 5000 TL'ye satılacağı zaman olarak 6 yıl ömür sürmesi
bekleniyordu. Bunun yerine, 9 yıl sürdü ve birkaç iĢçinin, özel bir teknik okulda yeniden
montaj için kendi zamanında sökmesine izin verildi. Ne kadar kazanç, kayıp veya geri alınan
amortisman var? ġunlara göre çözün:
a. 7 yıllık MACRS
b. Düz-çizgi
c. Düz çizgiye geçiĢ ile çift azalan bakiye
d. Yılların-rakamları toplamı
46. Hilmi CoĢkun 300
12.15 250.000 TL'ye bir otomatik montaj hattı satın alındı. ġirket, üretim birimleri
amortismanını kullanmaya karar verdi. 8 yılın sonunda, hat tahmini olarak 20.000 TL'ye
hurdaya ayrılacak. AĢağıdaki bilgileri kullanarak montaj hattı için amortisman çizelgesini
belirleyin.
Yıl Üretim Seviyesi
1 5000 adet
2 10.000 adet
3 15.000 adet
4 15.000 adet
5 20.000 adet
6 20.000 adet
7 10.000 adet
8 5000 adet
(Cevap: D1 = 11.500 TL)
12.16 Bir çevre otoyolun yapımı esnasında, ariyet ocağından dolgunun taĢınmasında
kullanılmak üzere 40.000 TL'ye mal olan hafriyat ekipmanı satın alındı. 4 yıllık projenin
sonunda ekipman 20.000 TL'ye satılacak. Dolgu için iĢ programı, proje sırasında toplam 2800
metreküp gerektirir. Ġlk yılda toplam dolumun %40'ı gereklidir; ikinci yılda %30; üçüncü
yılda, %25; ve son yılda, kalan %5. Ekipman için üretim birimleri amortisman programını
belirleyin.
12.17 Küçük bir teslimat minibüsü 14.000 TL'ye satın alınabilir. KullanıĢlı ömrünün
sonunda (8 yıl), minibüs 2000 TL'ye satılabilir. AĢağıda listelenen yöntemleri kullanarak,
%12 faize dayalı amortisman çizelgesinin ġD'sini belirleyin.
a. Düz-çizgi
b. Yılların-rakamları toplamı
c. MACRS
(Cevap: a. 7451 TL, b. 8424 TL, c. 9526 TL)
12.18 ABC Blok ġirketi, 4500 TL'ye yeni bir ofis bilgisayarı satın aldı . Üçüncü yıl boyunca,
bilgisayarın eski olduğu ilan edilir ve yerel teknik eğitim okuluna bağıĢlanır. %10'luk bir faiz
oranı kullanarak, amortisman ve bağıĢ kesintilerinin ġD'sini hesaplayın. BaĢlangıçta hiçbir
hurda değerinin beyan edilmediğini ve makinenin 5 yıl ömür sürmesinin beklendiğini
varsayın.
a. Düz-çizgi
b. Yılların-rakamları toplamı
c. MACRS
12.19 Bir etilen fabrikasındaki bir pompanın maliyeti 15.000 TL'dir. 9 yıl sonra hurda değeri
sıfırdır.
a. Düz çizgi, yılların-rakamları toplamı ve 7 yıllık MACRS kullanarak Dt ve DDt'yi
belirleyin.
b. Faiz oranı %8 ise, her bir amortisman planının ġD'sini bulun.
12.20 Bazı Ar-Ge ekipmanlarının maliyeti 250.000 TL; faiz oranı %10'dur; ve hurda değeri
25.000 TL'dir. Beklenen yaĢam süresi 10 yıldır (periyodik yükseltmelerle). AĢağıdakileri
varsayarak amortisman kesintilerinin ġD'sini hesaplayın:
a. MACRS
b. Düz-çizgi amortisman
47. Hilmi CoĢkun 301
c. Yılların-rakamları toplamı amortisman
12.21 Batı Kömür, 15 yıl boyunca yılda 75.000 ton kömür üretmeyi planlıyor. Maden
ocağının alınması 2 milyon TL'ye mal oldu; yıllık brüt gelirlerin ton baĢına 8 TL olması
bekleniyor; ve net gelirin ton baĢına 3 TL olması bekleniyor.
a. Yıllık tükenmeyi maliyet bazında hesaplayın.
b. Yıllık tükenmeyi yüzde bazında hesaplayın.
(Cevap: maliyet = 133,3 bin TL; yüzde = 60 bin TL)
12.22 Doğulu Çakıl, 5 yıl boyunca yılda 50.000 ton çakıl üretmeyi planlıyor. Agrega ocağı,
120 bin TL'ye mal oldu; yıllık brüt gelirlerin ton baĢına 8 TL, net gelirlerin ise ton baĢına 3
TL olması bekleniyor.
a. Yıllık tükenmeyi maliyet bazında hesaplayın.
b. Yıllık tükenmeyi yüzde bazında hesaplayın.
12.23 2000 dönümlük bir kereste sahası Yeni-Ev Kağıtçılık tarafından 800.000 TL'ye satın
alındı. Yeni-Ev'deki satın alma departmanı, kereste temizlendikten sonra arazinin dönüm
baĢına 225 TL değerinde olacağını tahmin ediyor. Malzeme departmanı, arazide toplam 1,5
milyon metrelik tahtalık kereste bulunduğunu tahmin ediyor. Tüm kerestelerin hasat
edilmesinin 5 yıl sürmesi bekleniyor. Hasat programı, her yıl hasat edilecek kereste miktarının
eĢit olmasını gerektirir. 5 yılın her biri için tükenme ödeneğini belirleyin.
(Cevap: 70.000 TL)
12.24 Çamlı Bakır ġirketi, 7.500.000 TL'ye cevher içeren bir arazi satın aldı. ġirket jeologu,
geri kazanılabilir bakır rezervlerinin 450.000 ton olduğunu tahmin etti. Ġlk yıl boyunca 50.000
ton çıkarıldı ve 40.000 ton 4.000.000 TL'ye satıldı. Giderler (tükenme ödenekleri hariç)
2.500.000 TL idi. Yüzde tükenme ve maliyet tükenme ödenekleri nelerdir?
12.25 Kızıl Köpek petrol sahası her yıl daha az üretken hale gelecek. Murat KardeĢler, yüzde
azalma için uygun olan Kızıl Köpek'in sahibi olan küçük bir Ģirkettir. Kızıl Köpek'in satın
alınması 2 milyon TL'ye mal oldu ve 15 yıl içinde üretilecek. Ġlk üretim maliyetleri varil
baĢına 4 TL ve kuyu baĢı değeri varil baĢına 9 TL. Ġlk yılın üretimi 80.000 varil olup, bu da
yılda 5000 varil azalacaktır.
a. Yıllık tükenmeyi hesaplayın (her yıl maliyete dayalı veya yüzdeye dayalı olabilir).
b. Tükenme çizelgesinin i = %12'de ġD'si nedir?
12.26 Küçük bir tasarım firmasının bu yıl satın aldığı tek yatırım, 28.000 TL'ye mal olacak
bir grafik iĢ bilgisayarıdır. Firmanın vergilendirilebilir geliri Ģu anda yıllık ortalama 60.000
TL'dir. MACRS geri-kazanım süresi nedir? Bölüm 179 olan ve olmayan amortisman
çizelgelerini karĢılaĢtırın.
(Cevap: yıl-1: 19.600 TL'ye karĢın 5600 TL)
12.27 Problem 12.26'yı tekrar çözün; ancak bu yıl için sadece 7000 TL'lik amortisman
öncesi vergilendirilebilir gelir olsun. Daha sonraki yıllar için Bölüm 179 kesintilerinin sonraki
ekipman satın alımları için kullanılacağını varsayalım.
12.28 Küçük ama çok kârlı bir araĢtırma firması geçtiğimiz yıl 175.000 TL değerinde bir
araĢtırma ekipmanı satın aldı. MACRS ve Bölüm 179 harcamalarını kullanarak, ekipman için
amortisman çizelgesini belirleyin.
48. Hilmi CoĢkun 302
12.29 Küçük, ama kârlı bir inĢaat müteahhidi 205.000 TL'ye mal olan bir ekipman satın
alıyor. MACRS (5 yıllık sınıf) ve Bölüm 179 harcamalarını kullanarak, ekipman için
amortisman çizelgesini belirleyin.
49. Hilmi Coşkun 303
BÖLÜM 13
GELİR VERGİLERİ
13.1 Gelir Vergisi İlkeleri
Bakış Açısı
Gelir vergisi hesaplamasının ardındaki ayrıntılı ilkeleri tartışmadan önce, yardımcı olabilecek
üç bakış açısı vardır: devletin, firmanın ve analistin.
Devletin gelir vergileri konusundaki bakış açısı, devlet işlemleri için gelir elde etmeye ve
vergi politikası yoluyla genel refahı teşvik etmeye odaklanmaktadır. Örneğin, devletler
sermaye yatırımını teşvik etmek için yatırım vergisi kredilerini kullanmışlardır, savurgan
uygulamaları caydırmak için kurumsal "avantajların" indirilebilirliğini sınırlamışlardır ve
tasarrufları teşvik etmek için tüketici borcuna ödenen faiz kesintilerini ortadan kaldırmışlardır.
Hem firmalar hem de şahıslar için vergilerin özel görüşü aynıdır. Ekonomik açıdan amaç,
yasal olarak izin verilen kadar az ve mümkün olduğu kadar geç ödeme yapmaktır. Bu, Bölüm
12.5'te optimum amortisman stratejisi olarak MACRS seçiminin temelini oluşturur. Bu bakış
açısı nedeniyle, birden çok eyalette veya ülkede faaliyet gösteren firmalar transfer veya iç
fiyatlar belirleyebilir ki böylece düşük vergi oranlı yetki alanlarındaki bağlı kuruluşlar şirket
için kar "kazanırlar".
Analistin gelir vergileri konusundaki bakış açısı, vergilerin her zaman firma için önemli
olduğu, ancak bazen bir karar verirken vergilerin göz ardı edilebileceğidir. Örneğin, 8 yıl
kullanılan bir paslanmaz çelik pompa ile 6 yıl kullanılan bir pirinç pompa arasındaki seçimin,
gelir vergileri dahil edilerek değiştirilmesi olası değildir. Zamandan tasarruf etmek ve dikkati
daha önemli öğelere odaklamak için analist, önemli bir etkisi olmayacağı zaman gelir
vergilerini görmezden gelebilir. Vergiler şu hallerde nadiren göz ardı edilebilir; (1) bir şey
yapmak, hiçbir şey yapmamakla karşılaştırılırken, (2) sermaye ve emek yoğun alternatifler
karşılaştırılıyorken; veya (3) bir bütçe belirleniyorken.
