Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u

SPIS TREŚCI
WSTĘP Ił
ROZDZIALI
PRZYCZYNY "WOJNY PRUSKIEJ"
l POTENCJAL STRON WALCZĄCYCH . 25
Ogólneprzyczynypolityczne "wojnypruskiej" 25
Teatrwojny 28
Potencjał gospodarczy stron walczących 37
Wojskowość Królestwa Polskiego i stanów Prus Królewskich . . 40
Wojskowość Prus Krzyżackich ..................... . 58
Główne akcenty międzynarodowej i wewnętrznej sytuacji Polski
i Prus Krzyżackich u schyłku 1519 roku 62
ROZDZIALII
PIERWSZA FAZA OFENSYWNYCH DZIALAŃ
MILITARNYCH POLSKI l STANÓW PRUS KRÓLEWSKICH
(DO POŁOWY MARCA 1520 ROKU) . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Pierwsze przygotowania militarne Polski i stanów Prus
Królewskich jesienią 1519 roku .
Przygotowania wojenne wielkiego mistrza Albrechta
71
jesienią 1519 roku 78
Toruńskie decyzje o działaniach wojennych przeciwko Prusom
Krzyżackim 81
Pierwsze kontrposunięcia wojenne wielkiego mistrza Albrechta . 89
Uderzenie sił polskich na Pomezanię biskupią i Prusy Górne . 91
Zmiana koncepcji militarnej strony polskiej po zajęciu Braniewa
przez wielkiego mistrza 96
Pierwsza kontrakcja wielkiego mistrza: zajęcie Braniewa
oraz skutki tego posunięcia 99
Pierwsza próba oblężenia Pasłęka przez wojska hetmana Firleja l 06
Ograniczone działania i posunięcia wojenne w Pomezanii,
na Mierzei Wiślanej i w ziemi chełmińskiej . . . . . . . . . . . . . . 117
Zajęcie Pieniężna (Melzaku) przez załogę braniewską;
pierwsza próba oblężenia Braniewa przez wojska Firleja . 119
http://grzbiet.pl/sklep/wojna-pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u
Przykładowy rozdział książki: Wojna Pruska, czyli wojna Polski z Zakonem Krzyżackim z lat 1519-1521.
U źródeł sekularyzacji Prus Krzyżackich
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

-------6 SPIS TREŚCI
Akcja ofensywna sił mazowieckich w południowej strefie
Prus Krzyżackich (łuty 1520 roku);
wpływ postawy Wielkiego Księstwa Litewskiego 123
Nowe koncepcje strategiczne dowództwa polskiego
(luty 1520 roku) 129
Przybycie pierwszych sił polskich na Warmię; postawa Albrechta
wobec planu ataku polskiego na Prusy Dolne . 132
Wyprawa wojsk hetmana Firlel'a na warmińskie Pieniężno
i do zachodniej części Prus Do nych . . . . . . . 135
Odwrót wojsk Firleja spod Pasłęka i zakończenie jego pierwszego
oblężenia 139
Ponowne zajęcie Pieniężna przez Zakon . 141
RoznziAL III
OFENSYWNE DZIAŁANIA POLSKI I GDAŃSKA
NA LĄDZIE I MORZU WIOSNĄ 1520 ROKU 145
Oblężenie i zdobycie Kwidzyna . 145
Pierwsze działania sił wodnych Gdańska 151
Obsadzenie miast Warmii przez załogi polskie 153
Polskiekoncepcjewojennewiosną 1520roku. 161
Ponowne oblężenie izdobycie Pasłęka . 163
Operacje wojsk mazowieckich w południowej strefie
Prus Zakonnych . 166
Marsz wojsk polskich wzdłuż brzegów Zalewu Wiślanego
w maju 1520 roku 168
Wojska polskie pod Królewcem; zawarcie rozejmu zAlbrechtem 176
ROZDZIAŁ IV
PRÓBY ROZJEMSTWA I PERTRAKTACJI POKOJOWYCH
W 11WOJNIE PRUSKIEJ" (DO POŁOWY 1520 ROKU). 185
Pierwsza próba pokojowego pośrednictwa papieskiego 185
Geneza pośrednictwa książąt Rzeszy
i Ludwika węgiersko-czeskiego 188
Pierwsza faza rokowań Zygmunta z obcymi poselstwami
wToruniu{kwiecień-początekmaja 1520roku) . 192
Druga faza rokowań Zygmunta z obcymi poselstwami w Toruniu
(maj 1520 roku) 199
Geneza bezpośrednich rokowań Polski z wielkim mistrzem
w Toruniu . . . . . . . . . . . . . . . 203
Toruńskie rokowania Polski zAlbrechtem . 209

SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ V
SYTUACJA POLITYCZNA I FINANSOWA ZAKONU
WPIERWSZEJPOŁOWIE 1520ROKU ............... 219
Starania Zakonu o pomoc zbrojną w Danii ................. .
~cja.organ~zowania odsieczy w Rzeszy przez przedstawicieli
Wielkiego mistrza .................................... .
Sfinalizowanie ekspedycji grupy zaciężnych z Rzeszy
przez terytorium Danii . . ....................... .
Postawa Moskwy w pierwszym etapie "wojny pruskiej"
Stanowisko inflanckiej gałęzi Zakonu wobec początków
,,wojny pruskiej"
Postawa króla rzymskiego Karola V wobec "wojny pruskiej"
(do połowy 1520 roku) .............................. .
ROZDZIAŁ VI
OBLĘŻENIE BRANIEWA PRZEZ WOJSKA POLSKIE
I INICJATYWAMILITARNA ZAKONU
(LIPIEC-WRZESIEŃ 1520 ROKU) ........ .
W okresie rozejmu Polski z Zakonem
(12 czerwca- 4lipca 1520 roku)
Wycofanie się armii polskiej spod Królewca i rozpoczęcie
oblężenia Braniewa
Wypad wojsk Zakonu do wschodnich Mazur i północnej strefy
Księstwa Mazowieckiego . . . . . . . . . ..... .
Wypad części wojsk hetmana Firleja do Prus Dolnych;
działania polskie w zachodniej strefie Mazur
Pierwsza wyprawa wielkiego mistrza na LidzbarkWarmiński
i jej konsekwencje
Próba Zygmunta intensyfikacji działań wojennych w eółnocnej
strefie Prus (sierpień- początek września 1520 roku)
Zmiana głównodowodzącego armii polskiej i zakończenie
oblegania Braniewa
Zatargi obu stron o wymianę jeńców
ROZDZIAŁ VII
PRÓBY ROKOWAŃ POKOJOWYCH ZAKONU I POLSKI
(LATO- POCZĄTEKJESIENI 1520 ROKU);
STOSUNEK CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH
DO OBU STRON WALCZĄCYCH ..
Lipcowyepilogrokowań toruńskich ..
219
223
226
230
233
236
241
241
243
253
255
257
266
268
272
277
277
Próba mediacji Jana von Rechenberga i biskupa Dobenecka . 281

8 SPJS TREŚCI
Stosunki Polski z papiestwem i Cesarstwem
(łato- wczesna jesień 1520 roku) . . . . . . . . 285
StosunekMoskwy, Danii i Inflant do Zakonu
(lato- wczesna jesień 1520 roku) . . . . . . . . 290
ROZDZIAŁ VIII
JESIENNA OFENSYWA ZACIĘŻNYCH ZAKONU
Z RZESZY NA POMORZU GDAŃSKIM I WOJSK
WIELKIEGO MISTRZA NA WARMII. 297
Koncentracja wielkiej armii zaciężnych Zakonu w Rzeszy
u schyłku lata 1520 roku . 297
Uderzenie wielkiego mistrza na środkową Warmię
i oblężenie Lidzbarka (do końca października 1520 roku) . 304
Przygotowania polskich sił zbrojnych wWielkopolsce
przeciw armii zaciężnych Zakonu 312
Atak armii zaciężnych krzyżackich na zachodnią Wielkopolskę
i południowe Pomorze Gdańskie; próby kontrakcji
wojsk polskich 319
Akcja armii zaciężnych krzyżackich pod Gdańskiem i jej klęska 327
Odzyskanie ośrodków miejskich na Pomorzu Gdańskim
przez stronę polską 337
Działania wojenne wielkiego mistrza na Warmii
w listopadzie 1520 roku 340
ROZDZIAŁ IX
IMPAS W DZIAŁANIACH MILITARNYCH STRONY
POLSKIEJ U SCHYŁKU 1520 ROKU l PRZEJAWY
OFENSYWNEJ AKCJI ZAKONU
W POCZĄTKACH ROKU 1521 351
Dążność dowództwa polskiego do zabezpieczenia miast na Powiślu
i południowej Warmii . . . . . . . . . . . . . . . 351
Załamanie się ofensywnej akcji polskiej w Prusach Zakonnych
i na Warmii 354
Wycofanie się Księstwa Mazowieckiego z akcji wojennej
przeciwko Prusom Zakonnym 358
Wypad wojsk Zakonu na środkową Warmię; zamiar ich pochodu
do ziemi lubawskiej 360
Koncentracja sił polskich w Prusach Górnych i na południowej
Warmii pod wodzą nowego hetmanaJakuba Sęcygniewskiego . 366
Pochód wojsk Zakonu do ziemi lubawskiej i na Mazowsze płockie;
przeciwdziałanie wojsk hetmana Sęcygniewskiego 369

SPIS TREŚCI 9
Trudna sytuacja militarna Polski na środkowej i południowej
Warmii u schyłku wojny 375
Brak pomocy finansowej dla Zakonu z Inflant i Moskwy . . . . . 378
"Wielki napad" wojsk Zakonu na Elbląg . . 380
Próba akcji militarnej Zakonu na wodach Zalewu Wiślanego
i kontrakcja sił gdańskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Połowiczne ułożenie stosunków Zakonu
z Księstwem Mazowieckim . . . . . . . . . . . . . 391
Epilog werbunku wielkiej armii zaciężnych Zakonu w Rzeszy 392
RoznziALX
ROKOWANIA POKOJOWE POLSKI Z ZAKONEM
OD JESIENI 1520 ROKU;
,,KOMPROMIS TORUŃSKI" Z 5 KWIETNIA 1521 ROKU. 397
Próba mediacji pokojowej księcia legnickiego Fryderyka ielektora
brandenburskiegoJoachima jesienią 1520 roku . 397
Kulisy mediacji Cesarstwa iWęgier ....................... .
Rokowania pokojowe w Toruniu i Prabutach .
"Kompromis toruński" z5 kwietnia 1521 roku ............... .
Wprowadzenie w życie postanowień rozejmu toruńskiego
w kwestii zaciężnych; ostatnie aneksje terytorialne
407
411
430
wielkiego mistrza 435
ROZDZIALXI
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA "WOJNY PRUSKIEJ"
ZLAT1519-1521 441
Dominująca rola zaciężnych;
podrzędny udział pospolitego ruszenia 441
Artyleria ogniowa 454
Rola floty Gdańska, Elbląga i Zakonu . 464
Strategiaitaktyka wojsk Polski iZakonu. 472
Koszty finansowe "wojny pruskiej" 481
Skutki "wojny pruskiej" 484
ANEKS 493
Zestawienie rotmistrzów oraz rot konnych i pieszych polskich . 493
Wykaz rotmistrzów królewskich i liczebność ich rot
we wrześniu 1520 roku . . . . . . . . . . . . . . 498

------·10 SPIS TREŚCI
WYKAZ SKRÓTÓW 499
SPIS ILUSTRACJI 501
BIBLIOGRAFIA 502
INDEKS NAZW OSOBOWYCH .
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
512
521

WSTĘP
w:roku 1983 (recte: 1984) ogłosiłem wWydawnictwie 11Pojezierze" obszer
niejszą monografię stanowiącą początek pełniejszych badań nad genezą
krakowskiego aktu hołdu pruskiego 1525 roku 1• Praca ta objęła zagadnienia
walki politycznej i dyplomatycznej toczonej od schyłku XV stulecia do końca
1519 roku przez Polskę jagiellońską z ostatnimi wielkimi mistrzami wlennych
Prusach Krzyżackich- księciem saskim Fryderykiem Wettynem (1498-1510)
i margrabią brandenburskim - księciem Albrechtem Hohenzollernem-Ansba
chem (od roku 1511). Była to walka o pełną realizację warunków traktatu to
ruńskiego 1466 roku. Polska prowadziła ją głównie dla zagwarantowania naj
bardziej życiowych interesów gospodarczych przy ujściu Wisły, to jest dla utrzy
mania pełnej władzy nad Prusami Królewskimi wraz z Gdańskiem, a przy
jednoczesnym skrępowaniu niezależności zakonu krzyżackiego traktowanego
jako faktycznego lennika Królestwa Polskiego we wschodniej części Prus, bez
dążności do całkowitego zlikwidowania korporacji zakonnej. Walka ta nabrała
wpełni charakteru międzynarodowego na skutek włączenia się do niej od roku
1510 papiestwa i Habsburgów w czasach cesarza Maksymiliana I Habsburga
(do roku 1519). Ułatwiało to lawirowanie polityczne zwłaszcza wielkiemu mi
strzowiAlbrechtowi iumożliwiało mu znalezienie oparcia wWielkim Księstwie
Moskiewskim (rok 1517), walczącym zWielkim Księstwem Litewskim czasów
ZygmuntaJagiellończyka o zwierzchnictwo nad ziemiami północnej Rusi. Co
raz wyraźniej też Albrecht szukał pomocy u władców terytorialnych Rzeszy,
z Hohenzollernami brandenburskimi na czele, a wstrefie bałtyckiej - w Danii
czasów Chrystiana II oldenburskiego. Zdecydowane przygotowania wielkiego
mistrza do zbrojnej akcji nad dolną Wisłą wsojuszu zMoskwą izpomocą mili
tarną zRzeszy spowodowały podjęcie przez Polskę Zygmunta Starego, popiera
nego wpełni przez najbardziej zainteresowane stany Prus Królewskich, kroków
obronnych. Za wspólną zgodą senatu isejmu koronnego oraz Rady Prus Kró
lewskich wToruniu wpoczątkach grudnia lS19 roku miały zostać zapoczątko
wane działania wojenne wPrusach Krzyżackich, choć tylko wimię obrony wa
runków traktatu toruńskiego 1466 roku.
1 M. Biskup, Polska azakon krzyżacki wPrusach wpoczątkach XVI wieku. (U źródeł sekularyzacji Prus
Krzyżackich), Olsztyn 1983 (recie: 1984).

INDEKS NAZW OSOBOWYCH
W indeksie pominięto stale występujące hasła:
Król Polski, Zygmunt Stary, wielki mistrz Albrecht, Krzyżacy.
Indeks nie obejmuje przypisów ibibliografii
Adrian z Gdańska, mieszczanin 390
AleksanderJagiellończyk, król polski 37, SI
Aleksandrow Wasyl, poseł Wasyla III 230-
232
Altmansshofen Bertold v., prokurator szczy
cieński 141
Andrzej (Enderres), puszkarz zKrólewca 461
Anger Jerzy, dowódca zaciężnych krzyżac
kich 226, 228, 229, 2S3, 308, 341, 346,
436,4S3
Angermiinde Filip, rajca gdański 333
Anna, księżna mazowiecka 77, 123, 127, 26S,
3S9,391
Aron, zaciężny królewski 498
Bach Klaus v., komtur 227-229, 292, 297-
303,308,309
Bakoćs Tomasz, arcybiskup ostrzyhornski
399,401,42~42S,431
Balbo Hieronim, poseł węgierski 78, 408
Balleki Mikołaj, rotmistrz królewski 366, 443,
447
Baliński Jan, skarbnik malborski, kasztelan
gdański 72, 16S, 32S, 3S4, 367, 372, 38S-
387,389,436,44S,4S7
Baljazin W N. 21
Balunyczsky (Bolunyczki, Balyczsky) Miko
łaj, rotmistrz królewski 497
Basta, rotmistrz królewski 8S, 444, 493
BażyńskiJerzy, wojewoda malborski 73, 209,
210,279,327
Becher Asmus, rajca królewiecki 208
BelerJan, pisarz królewiecki 19, 208
Bieniaszewski Wawrzyniec, rotmistrz królew-
ski 136, 142, 143,448,493
Biernadei C. 18
Biskup M. 15, 21,22
Blankenfeld Jan, biskup rewelski i dorpacki
347,378
Blankenfeld Mikołaj, reprezentant w. mistrza
wKurii Rzymskiej 422
Bogucka M. lS
Bogusław X, książę pomorski 6S, 73, 90, 188,
196,208,303,340
Bona Sforza, królowa polska 266
Boner Jan, żupnik krakowski 97, 130, 146,
161,244,2S2,4SS,456,482
BoninJerzy, starosta lęborski 188
Bank H. 18,20
Boratyński Jan, chorąży przemyski, rotmistrz
królewski 3S4, 371,497
Borchert Micha!, sukiennik elbląski 381, 38S
Borcke Chrystian, szlachcic, reprezentant
elektora brandenburskiegoJoachima 190
- Otton, poseł Bogusława X90
Brackwagen Michał, rajca elbląski, rotmistrz
królewski 72, 84, 102-104, 112, 115, 141,
164, 166, 181, 208, 243, 246, 380-382,
384,38S,489,494
Brzeski Paweł, chorąży czerski, starosta łom
żyński 86, 12S, 242,451
- Szczęsny (Feliks), wojewoda mazowiecki
86, 125,445,4S1
Brzozowski Andrzej, rotmistrz królewski 84,
129,444,447,493,495,496,498
Bublo Maciej z Oświęcimia, rotmistrz kró
lewski 76,444,493-495
Bugenhagen Degener, marszalek Bogusława X
188
Bułhakow Iwan, poseł Wasyla lll379
Cema Achacy, podkomorzy pomorski, wt
mistrz królewski 84, 111, 136, 139, 155,
170, 175, 327, 328, 344, 357, 367, 449,
489,493,495,498
Charłamow Iwan Niekrasow, sekretarz iposeł
Wasyla III 230, 233, 290, 291

iNDEKS NAZW OSOBOWYCH 513
Chrystian II Oldenburski, król duński li, 21,
26, 61, óó, 80, 83, 90, 151, 152, 220-228,
253, 293, 305, 309, 313, 342, 343, 387,
388,392,471
Ciekliński Mikołaj, rotmistrz królewski 366,
443, 444,447,497
Ciołek Erazm, sekretarz królewski, biskup
płocki 185-187,266,286,287,422
Coldra, rotmistrz królewski 497
Czaszka, rotmistrz królewski 444, 494
Czema Aleksander Semenow, poseł Wasyla
lii 231-233,281,290,291
Czystocki, rotmistrz królewski 85, 444, 493
Daniel Zygmunt, brat krzyżacki 117, 377
Dantyszek Jan, sekretarz i poseł królewski
236,238,-l-89
Darmstat Hans v., puszkarz niemiecki 463
Delbriick H. 21
Dobeneck Hiob, biskup pomezański 59, 69,
85, 86, 88, 89, 92, 93, 95, 102, 117, 145,
H7, 149-151, 197, 200, 207, 208, 210-
212, 271, 272, 277-285, 294, 358, 361,
397, 406, 407, 410, 411, 417-419, 421,
.J-26,427,429,435,474
Dogie/M. 18
Dohna v., ród szlachecki ze Śląska 69
· (Donen) Baltazar, rotmistrz królewski 251,
252,442,494,495
· (Donen) Piotr v., dowódca zalogi Braniewa
251,437
Dołuski Paweł, rotmistrz królewski 352, 497
. Stanisław, rotmistrz królewski 84, 444,447,
493,495
Dorota, mistyczka i pustelnica z Mątowów
147
Doberitz Heinz (Heine, Henryk) v., z Bran
denburgii, dowódca zaciężnych krzyżac
kich 79,220-224,227-229,251,386,419,
436,437,454
Drahe Michał v., komtur zamkowy króle
wiecki 208, 233, 234
. Szymon v., komtur pasłęcki, w. komtur 180,
362
Drahnitzki Wurgel, dowódca zaciężnych kró
lewskich 95
Drzewieki Maciej, biskup włocławski i prze
myski 67,412,414,435
Drzewosicki (Drzewosicky) Jan, rotmistrz
królewski 442, 445, 494, 496
Dunin Andrzej z Prawkowic, starosta bole
sławski i brzeski 326
Dunin Piotr z Prawkowic, hetman wojsk za
ciężnych wPrusach 45
Dytrych, puszkarz z Królewca 459, 460
Dzialyński Mikołaj, starosta brodnicki, pod
komorzy dobrzyński, rotmistrz królewski
84, 87, 93, 112, 115, 136, 137, 155, 157-
159, 167, 175, 178, 260, 373, 447, 467,
493,495,497
Dziewanawski W 20
Eberhard, hrabia zKonigsteinu 394
Egg E. 21
Ehingen Eberhard v., komtur zHocnecku 303
Eltz Jerzy v., w. marszalek 69, 236-239, 288,
290,393,394,407
Elżbieta, królowa duńska 229, 388
Elżbieta, żona elektora Joachima, siostra
Chrystiana II 226
Emerich Fabian, kanonik dobromiejski 344,
365
Eryk, książę brunszwicki, komtur klajpedzki
180,182,183,233,291,307,387,419
Eulenburg, ród szlachecki w Prusach Krzy
żackich 69
· Both (Botho) v., dowódca wojsk krzyżac
kich wSępopolu 154, 156, 158, 257, 262
· Wendt v., starosta jeziorański 154, 15, 157,
158,362
Faber K. 12,483
Falk Krzysztof, kronikarz elbląski 19
Fasolt Paweł, dowódca zamku w Prabutach
117,150,272,344,363,365,369,370
FederawJerzy, rajca królewiecki 426
Feilitzsch Filip v., reprezentant elektora sa
skiego Fryderyka 190
Ferber Eberhard, burmistrz gdański 152, 209,
328,329,357,413,428,438,458,489
Ferreri Zachariasz, legat papieski, biskup gar
cleński 185, 186, 201, 205, 280, 286, 422,
438,487
Festenberg (Westenberg, Festenburg, Fir
stenberg) Kraft (Craft) hrabia, brat krzy
żacki 172
Filip, landgrafheski 223, 299, 300
Firlej Mikołaj zDąbrowicy, hetman w. koron
ny, wojewoda sandomierski 17, 42, 75-77,
81-83, 87-89, 91, 95-98, 106, 110-115,
119-122, 129-139, 141-145, 151, 152,
155, 160-166, 169- 172, 174, 175, 178,
180-182, 186, 187, 191, 198, 200, 202,
204, 207, 229, 241-244, 246-248, 250-

514 INDEKS NAZW OSOBOWYCH
2S3, 2SS-260, 262-264, 266-26S, 270,
2S2-2S4, 293, 309, 313, 314, 33S, 339,
3S4-3S6, 362, 366, 414, 424, 442, 44S,
446, 4SO, 4S2, 4SS-4SS, 46S-470, 472-
474,476-47S,4S6,4SS
FlaszkaJan, rotmistrz królewski SS, 444, 44S,
494-496
Flint Adrian z Gdańska 390
-Jakub zGdańska 390
Fogelweder Leonard, kupiec krakowski, rajca
SS
Forstreuter K. 13, 21
Franciszek l, król francuski 63, 64, 236, 239
Franek Hans, skarbnik w. mistrza 26S, 349
Frauenholz E. 21
Freiberg Eberhard v., prokurator tylżycki 1S9,
23S,292,294,347,37S
-Jan, kronikarz królewiecki 19
Freundt Achacy, kanonik warmiński 3S3
Freyburg (Freiburg) Eberhard v., dowódca
załogi Bartoszyc 119, 133, 134, 13S, 1S4,
160, 170, 21S, 216
Friszke Fryderyk, dowódca załogi Bartoszyc
1S9
Fryderyk, książę bawarski 237, 23S
Fryderyk II, książę legnicki i brzeski 19, 6S,
191, 192, 197, 199, 202, 203, 2SS, 30S,
313, 31S, 31S, 340, 361, 362, 397-407,
409,410, 412-414,421-42S,430,433,4S7
Fryderyk Mądry, elektor saski 17, 6S, 1S9,
190,220,223,226,300,303,399,424
Fryderyk Wettyn, książę saski, w. mistrz 11,
2S,26,SS-61,69, 190,211,420
Gablentz Hans v., wójt działdowski 166, 167
Gans Barłomiej, kronikarz królewiecki 19
Garbacz Adam Jasieński, dworzanin Zyg-
munta I, dowódca załogi Dąbrówna 118
GarsaerJan, burmistrz ornecki 346
Gasieniclei (Gasseniczky) Adam, dowódca
wojsk mazowieckich 123
Gaspar, arcybiskup ryski 378
Gattenhofer Hans, brat krzyżacki 291
-Krzysztof, kanclerz w. mistrza 13S, 20S,343,
364,36S,370,372
Gattinara Mercurino, kanclerz hiszpański 63
Germus z Królewca 46S
Geyer Florian, poseł w. mistrza 1S2, 207,407
Girej Mehmed, chan Tatarów krymskich 66, 67
Glaubitcz Melchior, wójt malborski 329
Gnojeński Lampert, rotmistrz królewski 448,
498
-Leonard, rotmistrz królewski SS, 44S, 493,
49S,498
Gadlewski J. R. 20
Goryczyński, rotmistrz królewski 372
Gorynyczski Hynek, rotmistrz królewski 497
GoztonyiJan, biskup jaureński (z Gyor) 192,
197,199,202,400
Górka Łukasz, starosta generalny wielkopol
ski, starosta międzyrzeclei 72, 73, 76, 190,
244,312,31S,320,340,413,414
Górski Karo/l S
Górski Konstanty 14, 20
Grajewski Mikołaj, rotmistrz królewski 496
GrajawskiJan, rotmistrz królewski 496, 497
Gratzow Ludwik, poseł mistrza krajowego
Plettenberga 90
- Piotr, sekretarz mistrza krajowego Pletten
berga 233, 234
Greussing Filip, brat krzyżacki, dowódca Pa
słęka 116, 164, 166, 260, 274
Grunau Szymon, kronikarz 12, 19, 23
Grzegorz (Greger), puszkarz z Królewca 461
Habsburg Ferdynand, arcyksiążę 414, 425, 431
- Karol V, zob. Karol VHabsburg
- Maksymilian l, zob. Maksymilian I Habs-
burg
Habsburgowie 11, 39, 62-64, 238, 408, 414,
424
Harder Baltazar, dowódca załogi w Starogar
dzie Gdańskim 328
Harncarz Mikulasz (Mikołaj), rotmistrz kró
lewski 443, 445, 448, 497 464, 468. 519,
520
- Wawrzyniec, rotmistrz królewski 85, 250,
444,494-496,83,84,2S9,515,51~.518
Hasenka.mp (Hasenpot) Hermann, wójt
z Bauske 134,235,294,347,364, rs
Hattstein Konrad v., dowódca zaciężnych
krzyżackich 393
Hawbere Fritz, puszkarz krzyżacki 333. 463
Helb Hans v., zastępca dowódcv załogi Bra-
niewa 251
HeberstrauchJan, rotmistrz królewski -N4
Hennenberger Kasper, kronikarz 22
Henryk V111, król angielski 63
- Młodszy, książę brunszwicki 189, 225, 303
Herbilstadt Stefan v., prok"Urator pasłęcki
109,356
Herbst S. 15, 16, 23, 308, 348
Hesslich Bechtold, puszkarz z Królewca 363,
461,462

INDEKS NAZW OSOBOWYCH 515
Hermann, brat krzyżacki 389
Heubiczs Andrzej, puszkarz z Królewca 461
Heydeck Fryderyk v., kompan w. mistrza,
dowódca załogi Braniewa i Ornety 69,
99,101-105,109,112,114,116,119-122,
135-137, 141-143, 163, 169, 214, 249-
252, 269, 346, 349, 363, 377, 380, 419,
421
Hochberger Stefan, brat krzyżacki 291
Hojmann H. H. 21
Hohenzollern Albrecht v., kardynał, arcybi
skup magdeburski i moguncki 64, 189,
190, 219, 223, 224, 225, 227, 299, 320,
407
-Joachim l, elektor brandenburski 21, 26, 61,
64, 73, 81, 189, 190, 220, 222-228, 238,
297, 299-303, 320, 350, 380, 392, 397,
398, 400, 402-407, 412, 414, 422, 463,
483,486
Hohenzollem-Ansbach Anna, siostra mar
grabiegoJerzego 65
- Fryderyk v., margrabia, ojciec w. mistrza AJ
brechta 282
-Jan v., margrabia brandenburski, brat w. mi
strza 237-239,300,407
- Jerzy v., margrabia brandenburski, brat w.
mistrza 64, 65, 191, 282, 412,414, 417,
419,425,426,430,433,434,487
62, 63, 197, 292, 309, 412, 430, 433, 435,
438,~446,450,453,451,509
-Kazimierz v., margrabia brandenburski, brat
w. mistrza 64, 65, 220, 225, 227, 236, 238,
288,298,299,303,320,397,400,407
-Wilhelm v., brat w. mistrza 180, 233, 291,
307,419
-Zofia v., siostra w. mistrza 65
Hohenzollernowie brandenburscy 11, 26,62,
64,65,80,81
- frankońscy 17, 21, 23,65, 397,488
Hubatsch W. 8, 11, 362
Hynek Piotr, podkomorzy kamieniecki, rot
mistrz królewski 264,442, 447, 494-496
lłowski Aleksander, rotmistrz królewski 342,
372,374,443,445,447,497
lsdbieński Piotr, notariusz królewski 353
lsenburg Wilhelm v., hrabia, były w. marsza
lek Zakonu 61, 71, 222, 300, 302, 303,
321, 328, 329, 332, 333, 335, 336, 345,
393,394
lskrzycki Mikołaj, rotmistrz królewski 136,
175,180,181,448,495,498
Iwan Mołdawianin (Ivon Moldavus, Ivon
Moldavi), rotmistrz królewski 444, 447,
496
Jagiellonka Elżbieta, siostra Zygmunta 65
Jagiellończyk Ludwik zob. LudwikJagielloń-
czyk
Jakub, komtur zamkowy wKwidzynie 147
Jan, posłaniec Wasyla Ill379
-biskup hildesheimski 189
-biskup miśnieński 342
- brat Fryderyka, elektora saskiego, książę
189,220,238
-Starszy, ojciecJana Zerotinskiego 168
- (Jan) Stary z Kromierzyc (Kromieryża),
rotmistrz królewski 448, 495,498
JankowskiJan, rotmistrz królewski 495, 498
-Maciej, rotmistrz królewski 448, 494
Janusz Ill, książę mazowiecki 77, 127, 132,
392,430
Jasieński Adam, rotmistrz królewski 118, 496
-Piotr, rotmistrz królewski 77, 448, 449,493,
494,496,498
Jerzy Brodaty, książę saski 17, 188-190, 192,
220, 226, 283, 298-300, 303, 313, 399,
424,431
-z Kolonii, puszkarz 333
Joachim E. 13, 17, 18
Jochv. Albert, burmistrz kopenhaski 224, 229
Jordan Achacy, poborca krakowski i sando-
mierski482
Jorg zKolonii, puszkarz 463
Kalbe Dytrych v., dowódca krzyżacki wPrze
zmarku 112, 117
Kampa, komornik królewski 425, 426
Karol V Habsburg, król rzymski 21, 62-64,
67,185,192,195,197,236-240,266,283,
285, 286, 288-290, 298, 300, 355, 357,
362, 366, 373, 393, 394, 397, 398, 404-
411, 413-416, 418, 419, 422-427, 429-
431,433-435,475,486
-Wielki, cesarz rzymski 186
-książę ziębicki, poseł węgierski 404, 405
Karpow G. F. 18
KazimierzJagiellończyk, król polski 83, 324,
464
Kempten Daniel v., puszkarz niemiecki 463
Kestner E. 13,470
Kittlitz, ród niemiecki 69
- Henryk, szlachcic z Prus Krzyżackich 208,
279

Kleen Dytrych v., mistrz niemiecki, lenny
książę Rzeszy 39, 40, 65, 80, 90, 226, 228,
294,297-299,393-395
KlingenbeckJerzy, dworzanin w. mistrza 232,
233,290-292,346,364
KladzywoJan, rotmistrz królewski 448, 496
Knebel Moryc, dowódca zaciężnych krzy
żackich 226, 228, 229, 253, 265, 305, 349,
364,381,382,384,385,453
KnobelsdorfJan v., poseł brandenburski 90,
189, 198
Knorringen Henryk v., komtur krajowy nad
Adygą228
Knuth Andrzej, szlachcic, wysłannik króla
Zygmunta I 221
Kolberg J. 13
Kolbitz (Colwicz) Hans, prokurator piski
125
KonarskiJan, biskup krakowski 98
KonopackiJan, biskup chełmiński 371,413
-Jerzy, wojewoda pomorski 56, 73, 324
Kanopczyński W 14
Kopernik Mikołaj, kanonik warmiński 102,
103,352,367,368,370,376
Kopytowski Piotr, podkomorzy czerski, sta-
rosta wyszogrodzki 391
KoryczeńskiJan, rotmistrz królewski 496, 498
Korzon T. 14
Kospoth Hans v., rycerz pomezański, dowód
ca załogi Kwidzyna 147-148,411,417
Kostelak Jan, rotmistrz królewski 76, 136,
142,143,444,448,449,493
Kostka, rotmistrz królewski 496, 498
- Stanisław ze Sztembarku, starosta szymbar
ski, rotmistrz królewski 76, 77, 87, 88, 92,
93,118,336
Kościelecki Jan, starosta kowalski, rotmistrz
królewski 84
- Stanisław, wojewoda inowrocławski, staro
sta malborski, hetman ziem pruskich 35,
54-56,71-73,76, 104, 188,237,258,267,
268, 271, 311, 319, 325, 326, 328, 329,
336,351,352,445,451,452
Kośroider Piotr, rotmistrz królewski 86, 88
Kotliński Tomasz Newman, rotmistrz kró-
lewski 494, 496, 498
Krajowsky Piotr, rotmistrz królewski 86, 88
Krapff Paweł, brat krzyżacki 273, 275
KriimerC.!9
Krokowski Jerzy, właściciel dóbr ziemskich
na Pomorzu Gdańskim 438
Kronach Hans v., puszkarz królewiecki 461
Kryski Piotr z Drobina, kasztelan płocki 166,
167
Krzycki Andrzej, sekretarz królewski 203,
208,215,411,413-415,438,489
-Mikołaj, dworzanin królewski l 50
KunheimJerzy v., radca w. mistrza 426
Kutrzeba S. 18
Kyczyanowski Jan, przewodnik wojsk za
ciężnych krzyżackich 436
Labuda G. 23, 24
Lanckoroński Krzysztof, rotmistrz królewski
76,444,493
- Przecław, dowódca wojsk małopolskich
321,323
Lang Mateusz, kardynal, arcybiskup salz
burski 424,431,434
Leben Tomasz, wysłannik duński 224, 22!'
Leiden Hans v., naczelny puszkarz Zakonu
143,459,460
Leon X, papież 27, 63, 67, 185-18", 199,216,
236,285-287,289,414,422,486
Leszczyński Rafał, starosta człuchowski ~2.
209,210, 323
Lev Zdenek, burgrabia praski 64
Ligęza Zbożny, rotmistrz królewski 86, 88
LoeJan v., burmistrz elbląski 381
Lubański Jakub, rycerz z okręgu Dąbrówna
118
Lubrański Mikołaj, wojewoda poznański 210
Lucas, rotmistrz królewski 497
Ludwik Jagiellończyk, król czeski i węgier
ski 64, 67, 74, 78, 188, 191, 192, 196, 19~.
223, 226, 253, 283, 289, 313, 315, 355,
397-401, 404-415, 418, 419, 423, 424.
427,429-431,434,435,438,486, 48"'
-palatyn reński 90, 393
Luptowski, rotmistrz królewski 496
Luter Marcin, reformator 63, 64, 286, 422
Luzjański Albrecht, starosta bisk-upi w Lidz-
barku 254, 264
- Fabian, biskup warmiński 1"', 3o, 68, ~2.
73,81,87,96,99-103,106,114,11.119,
121, 131-133, 135-139, 144. 153-158,
160, 162, 169, 172, 174, !""'S, 181, 186.
187, 193, 200, 201, 204, 205, 208-210,
217, 252, 254, 255, 257, 258, 260-26"',
269, 271, 282, 309-312, 323, 324, 32tl,
337, 342, 346, 353-355, 357, 362, 366-
368, 370, 373-377, 380, 410, 413, 414,
416, 425, 428, 435, 437, 438, 450, 458,
474,478,488

INDEKS NAZW OSOBOWYCH 517
-Jan, wojewoda'helmiński 87, 118, 130, 268,
451
LmieckiJanusz (Jan), stolnik ciechanowski 86
ŁaskiJan, prymas 68, 78, 81, 83, 92, 145, 154,
187, 195, 196, 200, 204, 209, 210, 212,
239,279,313,411,413,414,423,424
-Hieronim, poseł królewski do Karola V239,
288, 289,408,410
Laszewski Zygmunt, chorąży płocki 357
Łącki Jakub, rotmistrz królewski 77, 448,
493-496, 498
-Jan Turek, rotmistrz królewski 118
Maciejawski Kasper, podstoli sandomierski,
rotmistrz królewski 84, 353, 447, 493,
495,497,498
Majewski W. 15
Maksymilian I Habsburg, cesarz rzymski 11,
26,46,62,131,238,420,424,456,459
Maly Procek zCetne, sekretarz królewski 97
Mailek f. 38
MaraschJan, radca cesarski 409
Masow Andrzej, kupiec królewiecki 387
Massau Rudiger v., rotmistrz krzyżacki 454
Matuszka (Mathusz z Weszely), rotmistrz
królewski 76, 165, 314, 318, 326, 443,
448, 494-497
Maul Fabian, wójt biskupi warmiński 99, 102
MediciJulian de, kardynaJ ISS, 236,287
MeyerJan, poseł Karola V237
Miller D. 21
Miltitz Henryk v., prokurator nidzicki 69,
172, 179, 204-209, 211, 216, 226, 228,
277, 279, 280, 406, 407, 416, 418, 419,
421,426
Minoczky (Minoczki) Marek, rotmistrz kró
lewski 86, 88
Mlodecki Hipolit, rotmistrz królewski 447,
496-498
Młynarz Marcysz, rotmistrz królewski 496
Mokłokow Anastazy, poseł Wasyla III 232,
233,281,290-292,346,347
Molner Marcin, burmistrz pucki 335
Morsztyn Piotr, kupiec irajca krakowski 88
Mortensen G. 22
Myszkowski Wawrzyniec, rotmistrz królew
ski 76, 84, 144, !SS, 157, 167, 266, 270,
356, 372, 373,447,493,495,497,498
Nadoiski A. 20, 24
NiederhofLeonard, kanonik warmiński 136
Nilsdotter Gyłłienstern Krystyna, żona gu-
bernatora Szwecji 221
Niszczycki (z Niszczyc) Andrzej, wojewoda
płocki 244,264,314,451
- Mikołaj, starosta płocki 264
Norby Seweryn, dowódca duński na Gotlan
dii 221,222,224,227,342
Nowak I 20
Nowakowski A. 16, 20, 59
Oborski Jan, rotmistrz królewski 447, 493,
495,496,498
Odnowski Piotr, podkomorzy lwowski 315
Odyniec W. 20, 54
Oesterreich Marcin, kronikarz warmiński 19
OlbrachtJan, król polski 41, 54, 59,282
Olejnik K. 327
Olsztyński Kasper, rotmistrz królewski 497
Opatowski Wnuk, zob. Wnuk zOpatowa
Ośnicki Feliks, rotmistrz królewski 444, 496
Pasierbski M. 22
Peine Jan, pisarz kancelarii krzyżackiej 221-
224,227,228
Pepin Maly, król Franków 186
Peryk Henryk zJanowie, rotmistrz królewski
353,356,367,368,370
Pfaff Michał, burgrabia pieniężnieński (mel
zacki) lOS, 119, 143
Pieczypieski Wacław, rotmistrz królewski
447,494,495
Pierzchała, rotmistrz królewski 497
Pierzchnicki Stanisław, rotmistrz królewski
496
Plauen Henryk Reuss v., dowódca Bartoszyc
106,133,158,159,265
- Henryk Reuss v., poseł elektora saskiego
Fryderyka 190
Plettenberg Walter (Wolter) v., mistrz krajo
wy inflancki 39, 66, 90, 125, 134,233-235,
293-295,347,364,378
Plaza Jan, rotmistrz królewski SS, 161, 345,
448,493-495,498
Pociecha W. 14-17, 23
Podmansky Mikołaj, rotmistrz królewski 444,
496
PolentzJerzy v., biskup sambijski 69, 89, 106,
117, 119, 120, 134, 137, 152, 180, 198,
207,214,243,305,419
Pommer Grzegorz, dowódca barki "Barbara"
387,388,471
Proyke Jerzy, marszałek biskupstwa war
mińskiego, wójt biskupi 170, 257, 310,
342,373,461

PrzybórJan, rotmistrz królewski 86, 88
Rabenstein Melchior v., marszałek nadworny
w. mistrza 230-234,281,356
Radwankowski Stanisław, rotmistrz królew-
ski 345, 346, 355, 493, 495, 498
Radziwiłł Mikołaj, kanclerz litewski 124
Rambowski Andrzej, szlachcic pomorski 328
Raresz Maria, matka Piotra Raresza 444
- Piotr, zaciężny królewski, nieślubny syn wo
jewody mołdawskiego Stefana Wielkiego
444
Rauter Zygmunt, dowódca załogi w Barto
szycach 159
Rechenberg Jan v., szlachcic śląski, dowód
ca zaciężnych królewskich 168, 169, 171,
175, 180-182, 208, 209, 213, 217, 266,
271, 281-285, 365, 397, 442, 446, 474,
482,494
Robella Piotr, sekretarz mistrza krajowego
Plettenberga 295
RogendorfJerzy v., hrabia, mediator między
Polską a Zakonem 409, 412, 413, 425,
426,430
Rotenhan Sebastian v., dr, reprezentant ar
cybiskupa mogunckiego Albrechta 190
Rożnowski Jakub, stolnik poznański, starosta
malborski i kwidzyński 146, 148,385,389
Roseler Marcin, burmistrz knipawski 69, 205,
207,208
Runau Dionizy, historiograf 12
Russocki Mikołaj (alias Jan), kasztelan bie
chowski, dowódca załogi w Morągu 95,
118, 155, 323
Salomonowie, mieszczanie krakowscy 77
Sarkan Ambroży zAkoshazy, poseł węgierski,
komes 408-410, 412, 414, 421-423, 425,
430,433
Saunsheim Ludwik v., komtur krajowy ko
blencki 298, 394
Schaumburg Wilhelm v., prokurator barciań
ski 346,362, 375
Schleinitz Henryk v., szlachcic, reprezentant
księcia saskiego Jerzego Bogatego 190
Schlettstadt Antoni v., rotmistrz krzyżacki
254,454
Schlick Quirin, komtur ostródzki 94, 363,
365,419
Schlieben Albrecht v., proboszcz kętrzyński,
poseł w. mistrza 341, 347, 379
- Dytrych v., radca i marszałek dworu w. mi
strza 69, 78, 104, 109, 112, 113, liS, 116,
155,156,255,305
Schamauch H. 485
Schonecke Mikołaj, burgrabia ornecki 345
Schonberg Antoni v., szlachcic miśnieński,
brat Dytrycha 220, 223, 336
- Dytrych v., doradca w. mistrza Albrechta 69,
79, 80, 90, 135, 189, 198, 219, 220-229,
234-236, 297, 301-304, 309, 321, 322,
328,334-336,341,403,454,459
- Hans v., marszałek nadworny w. mistrza 124
- Mikołaj v., poseł papieski, brat Dytrycha
185,193,220,236,420
Schonborn Mikołaj, prepozyt pomezański 92
Schonburg Wolfv., naczelny dowódca zacięż
nych krzyżackich 90, 219, 220, 223-22':',
229, 236, 292, 297-303, 309, 319, 321,
325, 329, 332-336, 345, 348, 350, 380,
392,402,407,453,454
Schrotter Friedrich Leopold v., kartograf22
Schutz Kaspar, historyk gdański 12, 19
Schwałbach Kasper v., rycerz zakonny 381,
382,384,437
ScultetiJan, archidiakon warmiński 102, 104,
201,345,376,400,437
Selim l, sułtan turecki 63, 64, 398
Sęcygniewski Jakub, rotmistrz i hetman kró
lewski 146, 157-160, 165, 171, 256, 262-
265, 270, 271, 310, 312, 323, 340, 342,
352, 353, 355-357, 366-369, rr-r8,
386, 387, 411, 415, 416, 425, 429, 437,
442, 443, 445, 447, 461. 474-477, 494,
495
Sichau Burchard, rotmistrz krzyżacki 254
- Zygmunt v., towarzysz Dytrycha v. Schon
berga 220, 222-224. 226-228, 293, 308-
311,344,453
Sickingen Franciszek (Franz) v., rycerz, za
ciężny krzyżacki 80, 219, 220, 298. 302,
393,394
-Jan (Hans), syn Franciszka, zaciężny krzv-
żacki 302, 394
Siergiejew Siemion, poseł Wasyla lll379
SilitzJan z Gotlandii 388
Sjodin L. 18
Skotnicki Mikołaj, podstoli sandomierski,
rotmistrz królewski 76, 86, 88, 353, 373,
447,493,495,497,498
Skromowski Leonard, rotmistrz królewski
77,93,118,272,444,494,495
Slesita Donen (Dohna) zob. Dohna Baltazar

[NDEKS NAZW OSOBOWYCH 519
Slinski {Slynsl-.")', Slynszl-.")', Szlynszl-.l') Miko
łaj (Mil-."Uiasz), rotmistrz królewski 76,
324,445,448,494-497
Słupceki Zbigniew, rotmistrz królewski 354,
356,367,368,370,494,497
Snellenberg Henryk, kanonik warmiński 136
SokołowskiJan, starosta grudziądzki 146
Spieraiski Z. 15, 20, SS
Spiess Grzegorz, pisarz niemieckiej gałęzi Za
konu 19
Sprentz Sebastian (Sperantius), biskup z Bri
xen 409,412,413,421-423,425,429,430
Stach Engel, poseł w. mistrza 220
Stanisław, książę mazowiecki 77, 82, 86, 123,
127,132,359,392,430
Stanisław z Chodcza, marszałek Królestwa
Polskiego, kasztelan halicki 354
Stańczyk Wyszota, rotmistrz królewski 85,
493,495,496,498
Staroszczky, rotmistrz królewski 496
Starski Jan, rotmistrz królewski 76, 381,448,
494,495,497,498
Starzowski Mikołaj, rotmistrz królewski 496
Staszkowski Jan, nadzorca nad artylerią kró-
lewską 52,316, 4SS
Staśko, służący burgrabiego z Pieniężna 119
Stefan Wielki, wojewoda mołdawski 444
Stegman Bernt, kronikarz gdański 19
Stębarski Jan, szlachcic pomorski 328
Stockfish Baltazar, kanonik warmiński 104
Storcz Mikołaj z Rudnika, rotmistrz królew-
ski 72, 74, 293, 324, 330, 332, 339, 358,
442, 445, 494, 495
Storm Ambroży, sekretarz gdański 174
Stosz Zygmunt z Kunic, rotmistrz królewski
76, 77,271,34S,3Sl,447,493,49S,498
Sture Sten Młodszy, gubernator Szwecji 66,
221
Stiiblinger Sebastian, dr praw, kanclerz, re
prezentant elektora brandenburskiego Jo
achima 190, 193
Sudek Jan (z Dołu), rotmistrz królewski 76,
250, 444, 494-496
Sułejman l, sułtan turecki 398 407, 408, 422
Sunnanvader Piotr Jakobson, kanclerz
szwedzki 293
Susky Melchior, rotmistrz królewski 497
Szatmari Jerzy, biskup Pięciukościołów 424,
425,427,431
Szpot Mikołaj, wojewoda pomorski SS, 56
Svihowsky Brzetyslaw, radca czeski 313
Szydłowiecki Krzysztof, kanclerz koronny,
wojewoda i starosta krakowski 67, 200,
209-211' 21 s, 263, 279, 280, 282, 317,
323, 3SS, 358, 411,412, 414,417,424,
427,438,490
- Mikołaj, podskarbi, kasztelan sandomierski
18,3S7,3S8,366,369,43S,446,447,481,
482
Śmieszkał (Śmieszka!, Smieszkał) Jerzy, rot
mistrz królewski 442, 448, 494, 496, 498
Świerczowski Janusz, kasztelan biecki, het
man królewski 157, 253, 258, 267-272,
305, 309, 316, 324, 338, 339, 345, 351-
353, 3SS, 356, 358, 366, 373, 442, 443,
445,458,474,477
Święcicki Jan, rotmistrz królewski 447, 494-
496
Targowicki Jerzy, starosta golubski 92, 145,
149, ISO
Tarnowski Jan, rycerz, dworzanin królewski
130, 131
-Spytek, magnat małopolski 337
Teschner Filip, burmistrz braniewski 99, 102,
lOS
Tęczyński Andrzej, wojewoda lubelski 315,
321
Thedaldi Jan, florentyńczyk, poseł papieski
185,186,280,286,287,422
Theiner A. 18
Thoman, rotmistrz królewski 496, 498
Tomasz, pleban dąbrowieński 94
Tomicki Piotr, biskup przemyski i podkanc
lerzy koronny 67, 82, 89, 95-97, 129, 133,
167, 170, 187, 200-203, 206, 208-211,
213-216, 266, 279-281, 289, 316, 358,
411,413,415,438,472
Truchsess Fryderyk, dowódca zamku wlław-
ce 170
-Jerzy, były w. komtur 208, 362
- Kunz, szlachcic wPrusach Krzyżackich 208
TrzepińskiJan, rotmistrz królewski 146,444,
495
Tuczyński Maciej, szlachcic wielkopolski 438
Ussigkeim Reinhard v., zaciężny krzyżacki
393,395
Vełtheim Levin v., proboszcz katedralny
zHildesheim 190
VischerJakub, puszkarz niemiecki 463

520 iNDEKS NAZW OSOBOWYCH
Voigt J. 12, 13, 21
Vota J. 13
Wachtendunek Robert v., komtur zamkowy
wencleński 234
Wacław, książę cieszyński 65
Waiblingen Adrian v., namiestnik zamku w
Rynie242
Wapowski B. 19,244,246,325, 374
Wasyl III, wielki książę moskiewski 26, 39,
61, 66, 79, 81, 101, 119, 143, 222, 230-
234,240,277,290-293,347,379,410
Wawrzyniec (Laurentius), rotmistrz królew-
ski 76
Wedel-Tuczyński Maciej, szlachcic wielko
polski 322
Weinreich Hans, właściciel oficyny wydaw
niczej w Gdańsku 275
Werthern (Werterde) Dytrych v., dr praw,
reprezentant księcia saskiego Jerzego Bo
gatego 190, 196
Wettynowie 17, 65, 220, 303
Węgier (Hungarus) Stefan, rotmistrz królew
ski 376, 444, 448, 497
Wielogłowski Andrzej, rotmistrz królewski
447,493
Wielziński Tomasz, rotmistrz królewski 494
Wierzbowski T 18
Wieser K. 17
Wilkanowski Krystyn, brat Zbigniewa, sta
rosta bratiański 365
- Zbigniew, starosta bratiański, rotmistrz kró
lewski 84, 91, 93, 94, 365, 444, 447, 493,
495,496,498
Wille Hans, właściciel statku 470
Willoms Sigbrit, matka kochanki Chrystiana
II 388
WitmansdorfJerzy v., poseł w. mistrza 78
Witold, w. książę litewski 200
Witramsdorf Jerzy, dowódca załogi Pasłęka
109, 115, 116, 165
Wojciechowski Z. 15
Wojsławski Jan, kanonik warszawski 391
Wnuk z Opatowa, rotmistrz królewski , .,
444,493,495,496
WsteklyJan, rotmistrz królewski 494
Zabój, zbieg zarmii moskiewskiej 231
Zagajewski Piotr, starosta dybowski 130
Zaliwski, podskarbi mazowiecki 123
ZambockiJan, dworzanin królewski 400
ZapolyaJan, wojewoda siedrniogrodzki 64
Zaremba Jan z Kalinowej, wojewoda kaliski
170-172, 174, 175, 178, 180, 182, 208,
268,323,326,327,333,336,339
ZarskiJan, rotmistrz królewski 496
Zborowski Marcin, starosta odolanowski,
dworzanin królewski 416, 419
Zebrzydowski Jan, rotmistrz królewski 448,
494,497,498
- Mikołaj, rotmistrz królewski 448, 496, 498
Zerer Fryderyk, kronikarz królewiecki 19
Ziesemer W 59
Zitowyeczki, zaciężny królewski 498
Zivier E. 13
Zygmunt August, syn Zygmunta l i Bony
266, 287, 289,438
Żabiński Piotr Kmita, marszalek nadwornY
274,275,316,338.450
Żegota, rotmistrz królewski 496
Żelewski R. 2l
ŻerotinskiJan, rycerz z Moraw, rotmistrz kró
lewski 9~. 129, lól, 168, 169, l-2, l-s.
178, 180, 202, 244, 249, 250, 252, 2":"'1.
272, 324, 330, 332, 35-. 442, 445-44-.
449,473,481,495
Żygulski Z./un. 20

W indeksie pominięto stale występujące hasła:
Korona Polska, Prusy Krzyżackie, Prusy Zakonne, Prusy Królewskie.
Wykaz skrótów: m. - miasto, jez. -jezioro, rz. - rzeka, w. -wieś, z. - zamek.
•~dyga,n.39,228,236,299,301
Afryka 63, 130
Al-wizgran, m. 408, 409
Alembork, w. 242
Altenbiesen, baliwat 394
Alzacja 299, 4S4
Amsterdam, m. 289
Anglia 63, 67, 82, 19S, 236, 287, 289
Aniołów (Rapendorf), w. 111
Azja 63
Balga, z. i okręg 29, 34, 96, 99, 101, 141, 160,
162, 171, 174, 246, 247, 427, 431, 466,
467,469,484
Balgijska Cieśnina 33, 78, 83, 89, 1S1-1S3,
183,216,228,242,289,46S,466
Bałkany (Bałkański Półwysep) 48,422
Bałtyk 12, 13, 16, 22, 28, 29, 32, 33, 3S, 36,
62, 83, 124, 12S, 134, 1Sl-IS3, 183,226,
229, 2S3, 269, 301, 314, 316, 338, 388-
390,407,464-466,469-471,482,486-488
Bamberg, m. 17, 23
Barciany, z. 34, 103, 127, 133, 1S9, 376,378
Barczewo (Wartembork), m. !SS, 167, 3S3,
363,369,370
Barnim (Forstenau), w. 322
Bartoszyce, m. 20, 31, 34, 9S, 106, 127, 133,
134, 138, 139, 141, 143, IS4, IS8-l60,
16S, 167, 169-171, 233, 244, 2SS-2S7,
260, 262, 263, 26S, 266, 268, 270, 272-
274,304,30S,308,349,3S6,484
Bauske,z. 134,235,294,347,364,378
Bawaria 46, 191
Berlin, m. 22S, 297, 299, 30l, 404, 405
Berlin Zachodni, m, 17, 23, 24
Biała Wola (Dietrichsdorf), w. 370
Białuty, w. 244
Bielawy (Billawy), w. 373
Biskupia Górka, dziś część Gdańska 329,
332,333,4S8
Biskupiec Pomorski, m. 91,92, 435
Biskupiec Reszelski, m. 31, 9S, lS6
Bisztynek, m. 31, 26S
Bobrowniki, w. 31S
Bory Tucholskie 32, 3S, 327
Brandenburgia 21, 26, 61,6S, 71, 73, 78,220,
223-226, 229, 239, 297, 299-301, 313,
317,401,403-40S,407,479,486,489
Braniewo (Braunsberg), m. iz. 20, 22, 29, 31,
34, 91, 9S-10S, 109-113, liS, 116, 119-
122, 127, 131, 135-137, 141-143, lS2,
lS3, lS7, 162-165, 169-172, 174, 188,
213, 214, 230, 231, 241, 243, 24S-262,
264, 266, 267-27S, 278-28S, 292, 30S,
307-309, 311, 313-31S, 337, 361, 363,
364, 381, 401, 411, 426-428, 431, 437,
442, 444, 446, 4S0-4S3, 4S7-460, 462,
463, 46S,467-479
-Nowe Miasto 169
Braniewska Nizina 248
Bratian, z. 91,93, 94, 36S, 371,373
Brda, rz. 326
Brixen, m. 409
Brodnica, m. 88, 118
Bruksela, m. 238, 288, 290, 407
Brunsberg zob. Braniewo
Brunszwik, księstwo 300
Brześć Kujawski, m. 81, 83, 84, 86, 31S, 3SS-
3S8,366,368,410-412,438,497
Buda, m.412
Bydgoszcz, m. 317, 325, 326, 337-340, 343,
351, 3S2, 354, 355, 360, 362, 404-406,
409,415,451,474,497
Bytów, m. 35
Cerkiewnik, w. 368

522 INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
Chodzież, m. 317,318
Chojnice, m. 32, 35, 36, 319, 321-323, 325-
328,330,337-340,342,343,354,355,488
Cynty, m. 131, 132, 137-139, 172,213,247,
307,484
Czarnków, m. 317
Czechy 26, 42, 64, 67, 74, 75, 78, 82, 83, 86,
97,129,133,161,162,168,191,253,270,
314-316, 323, 330, 398, 400, 401, 412,
442-444, 486
Czerwińsk, m. 53
Człopa, m. 36, 322
Człuchów, m. 32, 35, 36, 72, 323, 324
Damerau zob. Dąbrowo
Dania 11, 21, 26, 27, 32, 61, 66, 67, 69, 70, 73,
78,125,129,151,153,163,171,205,207,
216, 219-223, 225-229, 239, 243, 244,
253, 290, 293, 313, 342, 343, 388, 392,
453,465-467,471,473,479,490
Dąbrowa (Damerau), w. 158
Dąbrówno, m. 94, 95, 118, 370,372,436,497
Debrzno zob. Frydląd
Dniestr, rz. 28
Dobiegniewo, m. 322
Dobre Miasto, m. 35, 155, 157, 311, 312,
344-346, 349, 352-354, 356, 362, 364,
365,367-370,375,377,380,436,474
Domnowo, m. 131, 132, 137, 138, 158
Dordrecht, m. 289
Drawa, rz. 317, 322
Drezdenko, z. 317, 322
Drezno, m. 17, 23
Drużno, jez. 108
Drwęca, rz. 30, 118, 361, 365, 370, 371, 374,
379,380,416
Dryfort zob. Srokowo
Dunaj, rz. 26, 407
Działdowo, m. i z. 30, 31, 33, 87, 91, 93, 96,
123, 127, 156, 163, 166, 244, 357, 436
Dzierzgoń, m. i z. 117, 151
Elbląg, Stare Miasto, m. 17, 20, 28, 31, 33, 35,
45, 53, SS-57, 72, 79, 84, 87, 96, 102-105,
111, 112-115, 119, 139, 142, 143, 151,
161-164, 166, 180, 182, 215, 243, 247,
248, 250, 252, 267, 268, 270-272, 275,
278, 308, 310, 311, 324, 344, 345, 351-
353, 356-358, 367-370, 375, 376, 380-
383, 385-387, 389, 391, 399, 400, 411,
416, 418, 419, 427, 428, 436-438, 443,
445, 450-453, 455, 458, 464, 467-471,
473,465,480,482,486,488,
-Nowe Miasto 381,382, 384, 385
Elbląska Wysoczyzna l Ił, 38l
Elbląg, rz. 380, 382, 386
Ełckie Jezioro 128
Ełk, z. 30, 34, 87, 123, 124, 126, 128, 132
168,242,253,264,359,484
Estonia 234, 235, 294, 295, 347
Europa 25, 26, 45-47, 50, 62, 63, 236, 398
422,486
Ferrara, m. 63
Fińska Zatoka 57
Flandria 288
Francja 63,67, 82, 186, 195,236,239,286
Frankfurt nad Menem, m. 236
Frankfurt nad Odrą, m. 32, 36, 189, 190,223,
225, 232, 295, 299-301, 303-305, 313,
314, 318-320,405
Frankonia 302
Friedenburg, m. 302
Frombork, m. 13, 31, 35, 72, 102-105, 122,
139, 141, 142, 151, 154, 157, 161, 163,
164, 231, 271, 308, 324, 345, 353, 381,
386,436,437,444,458
Frydląd (Debrzno), m. 73, 137, 138, 170,
259,375,378
Galindia 30
Gandawa, m. 237
Garb Lubawski, wzniesienie 29, 30
Gardeja, m. 91, 92,435
Gdańsk, m. 11-13, 15-1-:', 20, 23, 25, 2:', 28,
32, 33, 35, 38, 45, Sl, 53, SS-S':', 60, 66, 68,
71-74,77,79-81,83,87,89,97,103,111-
115, 117, 119, 135, 145. 151, 152. 162.
164-166, 169, 171, 174, 175, 1:'8, 180-
183, 200, 202, 203, 205, 208, 220, 221,
223, 228, 230, 237, 243. 246-248, 250,
252, 253, 258. 268-271. 274, 281. 289,
293, 304, 309, 311, 312, 316, 319, 324-
330, 332-339, 341-344. 347, 351-354,
357, 358, 361, 362, 36-:', 369, 375, 3"'8.
379, 385, 387-391, 409, 410, 416, 428,
436, 437, 441, 445, 450, 452, 454, 456,
458, 459, 463-467, 469-4"'4, 477-4"'9,
482,486,488,494
- Młode Miasto 332
Gdańska Wysoczyzna 332
Gdańska Zatoka 151
Gierdawy, m. 31, 256, 357
Gilga, rz. 215
Giżycko (Lec), z. 124-126, 168

Gniew, m. i z. 32, 35, 73, 308,400
Gniewkowo, m. 4-30
Gniezno, m. 232
Gołąbki (Spittels), w. 110, 164
Gołdynga, z. lSS, 231
Gorzędziej, w. 32
Gotlandia, wyspa 221, 222, 227, 342, 388,
466
Górowo Iławeckie, m. 137, 307
Grobin, m. 32
Grodno, m. 249
Gronowo, w. 139
Grudziądz, m. iz. 30, 33, 117, 118, 146, 308
Grunwald, w. 94
Haberberg, w. 175-180, 182,207
Haffstrom (Haberstro), miejsc. 175, 178-
180,207,245-247,250,252,467,477
Halberstadt, m. 90, 225
Halle, m. 225
Haria, część Estonii 234, 235, 294, 295
Hasenpoth, w. 32
Heiliger Kreutz zob. Święty Krzyż
Hesja 300, 302, 303
Hildesheim, biskupstwo 300
Hiszpania 62, 64, 82, 195, 236-239, 287, 289
Holsztyn 388
Homeck, z., rezydencja mistrzów niemiec
kich 336
Iława, m. 31, 91-93, 105, 118, 272, 344, 356,
363,366
Iławka, z. 31,34, 133,137-139, 154,156, 157,
170
Inflanty 32, 37, 39, 62, 66, 70, 80, 90, 105,
124, 125, 134, 143, 229, 232-235, 240,
290, 293-295, 298, 302, 305, 315, 341,
346-348, 378, 379, 390, 466, 468, 479,
487,490
Innsbruck, m. 46, 236, 237
Inowrocław, m.191,316,317
Italia 63, 185, 287, 457
Jaćwież 30
Jastrowie, w. 322
Jeziorak, jez. 93
Jeziorany, m. 155, 265, 362, 363, 369, 377
Kabikiejmy, w. 368
Kalbe, m. 225
Kalisz, m. 3I8
Kalsk, w. 11 I
Kamień Krajeński, m. 323
Kamstigall, w. 117, 468
Kaymen, w. lOS
Kazimierz nad Wisłą, m. 75
Kcynia, m. 317
Kętrzyn (Rastembork), m. i z. 31, 34, 126,
127, 131-133, 137, 139, 154, 156, 159,
165, 167, 170, 254-257, 262, 263, 266,
268,304,305,308,356,37~484
Kijów, m. 74
K.isielice, m. 91, 92, 435
K.iszewo, z. 327
Klasztorne (Klosterfelde), w. 322
K.łajpeda, m. i z. 28, 29, 32, 34, 35,124, 125,
152, 182, 183, 211, 223, 224, 227-229,
231, 233, 234, 289, 293, 308, 348, 364,
387,388,465,466,469,471
K.łajpedzka Cieśnina 183
Koburg, m. 303
Kolno, w. 31, 125, 126,254
Kolneńska Wysoczyzna 31
Kolonia nad Renem, m. 394, 409
-nad Szprewą, m. 225
Koło, m. 75, 82
Kopanica (Kopeniek), m. 225
Kopeniek zob. Kopanica
Kopenhaga, m. 220-222, 224, 226, 228, 229,
297,388,466
Koźmin, m. 315
Krajna 325, 452
Kraków, m. 14, 15, 17, 23, 33, 38, SI-53, 71,
74-78,81, 84,96,97, 114, 130, 146, 161,
189, 220, 266, 291, 357, 379, 437, 438,
4SS-457,4S9,473,476
Krernitten, w. 105
Królestwo Czeskie zob. Czechy
Królestwo Węgierskie zob. Węgry
Królewiec, m. iz. 12, 17, 20, 26, 28, 29, 31-35,
38, 60, 62, 69, 79, 83, 87-90, 97, 99-102,
lOS, 106, 108-110, 116, 122, 127, 131,
132, 134, 135, 138, 141-143, 153, 154,
157-160, 162, 164, 165, 169, 171, 172,
174-183, 188, 189, 193, 194, 197-202,
204-209, 211-213, 215, 216, 220, 222,
228, 229, 231-233, 235, 237, 241-249,
251-254, 256-260, 263, 264, 267, 273,
275, 277, 280, 281, 283, 285, 292, 294,
295, 304, 305, 307-309, 311, 329, 340-
344• 346, 347, 354, 355, 359, 361-364,
368, 370, 374, 375, 377, 378, 380, 381,
385-389, 391, 400, 403, 406, 410, 416,
419, 421, 426, 427, 431, 436, 437, 450,

452, 453, 457, 459-473, 475, 477, 478-
480,483,484,490
- Knipawa 34, 69, 106, 165, 176-178, 180,
204, 207, 211, 243, 245, 361, 388, 389,
460,471
- Lipnik (Li:ibenicht) 34, 176, 245
Krynica Morska (Kahlberg), w. 117
Krzepice, m. i z. 31S
Krzyżpork,m. 137
Księstwo Mazowieckie zob. Mazowsze
Księstwo Pomorskie zob. Pomorze Zachod-
nie
Kujawy 56, 88, 87, 326, 360, 439
Kujawy Brzeskie 81-84
Kurlandia 124,125,211,229,231,241,293
Kurońska Mierzeja 32
Kuroński Zalew 28, 29, 62, 182
Kurpiowski Sandr 29
Kwidzyn, m. i z. 28-33, 91-93, 117, 130-132,
141, 145-151, 155, 161-163, 188, 248,
253, 272, 274, 435, 436, 442, 450, 451,
456-458,473,476,484,498
Kylkewicz, w. 92
Leniwka, rz. 334
Lębork,m.33,3S,33S,336,348
Lędyczek, w. 322, 324, 335
Lidzbark Warmiński, m. i z. 22, 31, 34, 58,
102, 120, 132-134, lSS-159, 162, 167,
204, 256-266, 268-271, 282, 304, 305,
307-313, 323, 324, 334, 337, 340, 341,
343-346, 348-356, 359, 360, 366, 368,
372, 375-378, 380, 387, 390, 391, 400,
410, 425, 443, 445, 453, 458, 461, 464,
473,474,476,479,488
Lidzbark Welski, m. 372
Lipawa, m. 32, 66, 388
Lipce (Guteherberge), w. 332
Lipsk, m. 460
Litwa (Wielkie Księstwo Litewskie) li, 26,
31, 32, 47, sll 57, 63, 66, 67, 72, 73, 75, 80,
87, 88, 101, 123-125, 128, 129, 132, 134,
136, 146, 157, 161, 181, 187, 194, 195,
203, 215, 217, 222, 230, 231, 233-235,
237, 253, 278, 293, 323, 326, 338, 347,
354, 379, 387, 390, 391, 399, 422, 423,
435,438,450,452,482,486,487
Litwa Pruska 29, 30, 34, 38
Lochstadt, z. 29, 34, 117, 241, 389,469,484
Lotaryngia, baliwat 394
Lubawa, m. 363, 366, 370-373,443
Lubawska Wysoczyzna 29
Lubeka, m. 227
Ludwigsburg, m. 17, 23
Lwów, m. SI, 53
Lwówek, m. 317, 321
Łasin,m.91,117, 118
Łeba, m.3S
Łomża, m. 31, 124, 125, 391
Łopuszna, rz. Sl
Łowicz, m. 232
Łużyce 64, 191, 223
Łużyce Dolne 191, 31S
Łyna, rz. 28, 34, 36, 131, 137-139, 180,207,
242, 244, 255-257, 260, 263, 304, 308,
375,400
Maastricht, m. 408
Magdeburg, m. 302, 303
Malbork, m. i z. 28, 30, 31, 33, 35, 54, SS, 8"'.
104, 143, 163, 165, 169, 188, 196, 215,
271, 27~ 27~ 281, 308, 325, 32~ 351-
354, 357, 358, 366, 372, 385, 387, 389,
400, 411, 417, 418, 427, 437, 445, 457,
458
Małopolska 37, 77, 82, 318, 321, 326, 338,
474
Marchia Brandenburska 71, 300, 302, 303,
313
Margonin, m. 317
Marianka, w. 112, 11S
Marignano, w. 46
Mazowsze 16, 22, 28, 30-33, 37, 38, 81, 82,
93,95, 101,123,124,127,227,242.244,
255, 256, 278, 292, 359, 362-365, 391.
392, 430, 438
Mazowsze płockie 20, 369, 372-3"4, 379,
389,411,413,415,416,445.453
Mazowsze warszawsko-łomżyńskie 30, 31
Mazurska Równina 29, 30
Mazury 30, 38, 87, 128, 163, 167, 168, 242.
253, 255, 256, 262, 264, 265, 360. r~.
451.483-485
Mazury Garbate 29
Mątowy, w. 147
Mediolan, m. 148, 195
Meklemburgia 224, 226, 229
Melzak zob. Pieniężno
Mergentheim, m. iz. 19, 393, 394
Międzychód, m. 36
Międzyrzecz, m. i z. 36, 190, 225, 299, 315,
317, 318, 320-323, 335, 340, 342, 400,
486,496

INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH 525
Mikołajki, w. 242
Milejewo, w. 381
Miłakowo, m. 95, 118, 346, 349, 350, 356,
378,419
Miłomłyn, m. 95, 118,344,345,356
Miśnia 69, 220, 226
Mława, m. 30, 31,373
Młynary, m. 31, 114, 122
Moguncja, m. 298, 299, 393, 394
Mołdawia42
Morawy 74, 82, 83, 97, 133, 161, 168, 191,
323,442
Morąg, m. i z. 31, 61, 95, 106, 118, 346, 350,
356,367,371,372,378,416,419,436
Morze Północne 388,464,471
Mosbva (Wielkie Księstwo Moskiewskie)
11,21,26-28,39,47,51,57,62,63,66,67,
69, 70, 73-75, 80, 81, 83, 90, 101, 124,
125, 135, 185, 186, 196, 204, 207, 210,
211, 214, 222, 230-235, 237, 240, 278,
280, 284, 286, 288, 290-294, 299, 301,
302, 305, 341, 347, 348, 361, 378, 379,
390, 399, 402, 403, 418, 420, 435, 479,
486,487,490
Motława, rz. 330
Mrągowo (Ządźbork), m. 254
Nadrenia 223, 226, 298, 299, 302, 303, 407
Naklo nad Notecią, m. 317,318
Narew, rz. 29
Natangia 30, 131, 134, 135, 162, 242, 244,
254,484
Niderlandy 62, 67, 236-239, 407, 408
Nidzica, m. iz. 30, 31, 33, 87, 91, 93, 96, 121,
123, 127, 167, 244, 256, 260, 264, 314,
358,374,451
Niemen, rz. 28, 29, 38, 215
Nieszawa, m. 316
Nogat, rz. 35, 139, 352
Norymberga, m. 17, 23, 46, Sl, 302, 456
Noteć, rz. 36, 317, 318, 321, 322
Nowa Marchia 32, 36, 72, 317, 321, 322, 324,
405
Nowe nad Wisłą, m. 56, 118
Nowe Miasto nad Drwęcą (Lubawskie), m.
365, 370, 371, 374, 379, 380, 416, 434,
475,487
Obra, rz. 36, 317, 320, 321
Odra, rz, 223,299,301,320
Oliwa, klasztor 324, 334, 335, 343, 346, 348,
436
Olsztyn, m. iz., 17, 23, 24, 29, 30, 35, 95, 102,
103, 156, 159, 264, 344, 352, 353, 356,
363, 365, 367, 368, 370, 375-378, 436,
443,444,497
Olsztynek, m. 30, 95, 365, 436
Oppenheim, m. 394
Orneta, m. 31, 102, 103, liS, 119-122, 133,
153, 156-158, 344-346, 349, 352-356,
363-365, 376, 368, 370, 375, 377, 380,
410,419,462,474
Orsza, m. 42, 43, 45,47, 49-53
Orunia, dziś część Gdańska 332
Orzysz, m. 31, 125
Osa, rz. 30, 118
Ostaszewo, w. 32, 33
Ostróda, m. iz. 30, 31, 33,60,91, 94-96, 118,
167,264,272,344,358,363
Oświęcim, m. 76-77
Paklica, rz. 320
Palczewo, w. 32, 33
Palestyna 130
Paradyż (Gościkowo), klasztor 317
Paslęk, m. iz. 20, 22, 31,60,61, 72,90,95-98,
103, 104, 106, 108-120, 129-132, 135,
136, 138-141, 145, 146, 151, 154-157,
161-166, 168-170, 187, 192-194, 196,
197, 200, 228, 248, 260, 272, 274, 282,
285, 324, 344, 346, 352, 357, 358, 369,
375, 380, 416, 420, 436, 442, 446, 449,
452, 453, 455-459, 473, 476-479, 484,
486,488
Paslęka, rz. 29, 34, 36, 95, 99, 113-115, 119,
121, 122, 136, 138, 141, 164, 170, 171,
180, 200, 248, 249, 251, 252, 269, 272,
457
Pasawa, m. 414,415
Pasym, m. 93, 95, 159, 167, 256, 377, 378,
387
Patollen (Gr. Waldeck), w. 138
Pieniężno (Melzak), m. i z. 31, 34, 58, 114,
115, 119-122, 131-133, 135-137, 139,
141-144, 152-ISS, 157, 171, 231, 273,
274,444,449,452,460,473,479,485
Piława, m. 29, 117, 469
Piławska Cieśnina 83, 89, 151-153, 183,228,
328,375,465,466,468
Piotrków Trybunalski, m. 210,414,415
Piska Puszcza 31
Pisz, z. 30, 31, 34, 60, 61, 87, lOS, 123-126,
128, 137, 156, 163, 167, 168, 242, 254,
255,264,359

Pniewy, m. 36, 321
Podole 42, 71, 7S, 283,441,442
Pojezierze Iławskie 30
Pokarmin (Brandenburg), z. 31, 34, 99, 141,
162, 172, 174, 17S, 200, 213, 246, 247,
304,30S,307,461,466,467
Poląga, w. 32, 229,315
Pomezania 30, 33, 87, 88, 91-93, 99, 111,
117, 130, 14S, 149-1S1, 1S7, 187, 308,
416,435,436,473,47S,484
Pomorze Gdańskie 20, 28, 32, 3S, SS, 72,278,
283, 297, 309, 312, 319, 321-326, 330,
333, 337, 338, 3S4, 3S7, 360, 392, 400,
409, 412, 429, 438, 4SO, 4S3, 463, 474,
479,486,488
Pomorze Zachodnie (Księstwo Pomorskie)
33,6S, 73, 188,224,33S,431,436,4S4
Portugalia 130
Powiśle 15, 28, 31, 35, 103, 104, 151, 161,
16~ 27~ 311, 32~ 33~ 33~ 351, 35~
356, 358, 362, 366, 367, 369, 380, 387,
443-445,451,473,475,484,488
Poznań,m.33,36,53,80, 190,191,193,210,
221, 223, 227, 232, 299, 304, 310, 314-
318,320,321,400,415
Pożoń (Bratysława), m. 237
Północne Morze 388,464,471
Prabuty, m. i z. 31, 33, 88, 91-93, 105, 117,
145, 149-151,386,411,416-423,425,426
Praga, m. 46, 73, 455, 459
Pregoła, rz. 26, 28-30, 34-36, 106, 134, 139,
152, 162, 176, 178, 180, 181, 207, 208,
243, 244, 246, 259, 354, 355, 375, 390,
467,477
Pruska Nizina 29
Prusy Dolne (Niederland) 29-31, 34, 99,
110, 115, 119, 120, 131, 132, 134-139,
141-143, 154, 156, 158-160, 162, 164-
167, 169-171, 174, 179, 194, 197, 213,
245, 248, 250, 255-257, 261, 262, 264,
265, 270, 283, 304, 311, 344, 354, 360,
374, 376, 41S, 436, 450, 462, 477, 478,
483,484
Prusy Górne (Oberland) 29-31, 34, 87, 88,
91, 93, 95, 96, 98, 99, 103, 105, 106, 111,
134, 135, 139, 141, 167, 186, 187, 191,
193, 200, 248, 272, 337, 344, 346, 356-
358, 363, 366, 368, 372, 374, 375, 419,
436,443-445,473-475,479,483,484
Przasnysz, m. 31
Przezmark. z. 31, 92, 93, 9S, 96, lOS, 112,
117,139,141,145,149-151,272,419
Psków, m. 79,233,281,290-292,379
Pszczew, w. 318,321
Puck,m.335,343,348
Pultusk, m. 31
Radunia, rz. 333
Radziejów Kujawski, m. 191,316
Radzyń Chełmiński, m. i z. 87, 118
Ragneta, m.124, 348,364
Rajgród, w. 123
Rapendorfzob. Aniołów
Rastembork zob. Kętrzyn
Ren, rz. 268, 409
Reszel, m. i z. 103, 127, 137, l 55-157, 159,
167, 170, 254, 255, 257, 262-265, 268,
270, 304, 309, 313, 348, 349, 356, 3/'2,
376-378,443,444,453
Riazań, m. 66
Rogajny, w. 110, 111, 115, 164
Rostock, m. 226, 228
Rugia, wyspa 388
Ruś 11, 26, 33, SS, 66, 71, 72, 75,253, 323,
326,354,355
Ruś Czerwona 27, 28, 37, 42, 354,441-444
Rybaki, m. i z. 33, 34
Ryga, m. 32, 39, 66, 134, 232, 293, 294, 308,
388
Rynarzewo, w. 325
Ryn,z.31,34, 124-126,131,242,359,460
Ryska Zatoka 57
Rzesza Niemiecka 11, 13, 19, 21. 22, 26-28,
35-37, 39, 59-65, 6", 69-72, 74, 79-81, 90,
91, 97, 101, 105, 118, 129, 134, 135, 138.
144, 145, 149, ISO, 153, 154, 158, 160,
163, 171, 175, 185, 187-194. 19~. 199-
203, 205, 207, 219-233, 235-240. 26'".
270, 280, 283-294. 297-299, 302, 304.
305, 308-310, 312, 313, 316, 329, 336-
338, 347, 350, 380, 392-395, 39'7, 398,
400-402, 404, 40-:'-410. 420. 422, 451-
454, 457, 459. 463, 4"3. 4'74, 478, 4~9.
483, 486-490
Rzym, m. 18, 63, 186, 18-:', 220,236.286,401
Saksonia 26, 59, 65, 69, 71, 191, 223. 224,
313
Sala, rz. 225
Sarnbia 29, 33, 34, 110, 117, 119, 122, 127.
137, 139, 142, 152, 162, 163, 165, 174,
176, 178-182, 201, 205, 243, 244, 258,
259, 262, 307, 311, 312, 361, 363, 367,
369, 388, 460, 464, 466-471, 47 477,

iNDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH 527
479,484,48~
Sarnbijski Pólwysep 29, 32, 174, 46S 24, 27,
48S
Sandomierz, m. 71
Santok, z. 317
Schwabach, w. 302
Schmergrube, w. 117
Schowiese zob. Zielony Grąd
Sępopol, m. 31, 138, 1S4, 1S9, 2SS, 2S6, 263,
26S,266,268,270,30S,308,349
Siedlce, dziś część Gdariska 332
Sieraków, m. 315
Sirwa (Zerpe), ciek wodny 108
Skarszewy, m. 32, 327
SI.:wierzyna, m. 317, 321, 340,486
Słupsk, m. 33
Sokal, m. 71
Sorbvity, w. 126
Spira, m. 299, 393, 394
Spittels zob. Gołąbki
Srokowo (Dryfort), w. 242, 263
St.Jago, m. 237
Stambul, m. 67
Stargard, m. 73
Starogard Gdariski, m. 32, 3S, 327, 328, 330,
335,337-339,3S7,429
Straduny, w. 126
Strasburg, m. 46, 299
Struga Młyńska, rz. l08, 110-112, 164
Suczawa, m. 44
Sulęcin, m. 320
Susz, m. 33, 92,43S, 436
Szczecin, m. 336
Szczytno, z. 30, 31, 34, 61, 93, 9S, 12S, 127,
137, 16S, 167,2S6,377,484
Szestno, z. 34, 126, 128, 131,262
Szkarpawa - zob. Wisła Elbląska
Szkoty Stare, dziś część Gdariska 332
Szprewa, rz. 22S, 333, 463
Sztokholm, m. 221,227,228,293
Sztum, m. i z. 271,272
Sztutowo, m. 246, 3Sl
Szwabia46
Szwecja 21, 26, SI, S6, 66, 67, 80, 83, 220-
224, 226-229, 239, 293, 30S, 308, 347,
4S3
Szymbark, z. 92, 93, 118, 43S, 436
Śląsk 33, SI, 64, 6S, 78, 168, 191, 2SI, 2S3,
313,31S,323,326,337,397,398,442
Śląsk Dolny 168, 191, 31S, 316,442
Śniardwy,jez. 126
Świecie, m. iz. 3S
Świeża (Frisching), rz. 29, 172, 174,252,457
Świętomiejsce, m. 31, 99, 137, 138, 164, 16S,
171, 172, 200, 213, 247, 269-271, 273,
27S,378
Święty Krzyż (Heiliger Kreuz), w. 1S9
Tapiawa, z. 134, 242
Tczew, m. 32, 35, 77, 304, 323, 325, 327-330,
332-335,337-339,343,3S2,357,427
Tolkmicko, m. 28, 103, 139, 141, 151, 161,
163, 267, 381, 38S-387, 389, 436, 437,
470-472,480,486,487
Toruń, m.11, 17-19,23, 27,30,33, S3, SS, 72,
7S, 77, 78, 80-84, 86-89, 91-94, 96, 97, 99,
liS, 118, 119, 127, 129-132, 141, 144-
146, 149-1S2, 1S4, 1S7, 158, 160-163,
166-169, 171, 172, 174, 17S, 179-182,
186-188, 190-194, 196-208, 210, 212-
21S, 217, 224, 227-233, 235, 237-239,
243, 244, 246, 2S2, 2S7, 266-268, 271-
27S, 277, 279-281, 283, 286-288, 290,
293, 294, 312-314, 316, 317, 339, 3S4,
3SS, 3S7, 366, 371-373, 37S-377, 379-
381, 38S, 386, 390, 392, 397, 410-413,
41S-418, 421-423, 42S-428, 430, 434,
43S, 437-439, 4SO, 4SS-457, 46S, 466,
468,473,47S,482,488,493-497
Tuchola, m. 72
Tuckum, z. 29S
Tuczno, z. 322
Turcja 63, 408, 422
Turyngia 220, 303
Tylice, w. 371
Tylża, z. 124
Tyrol39
Ujście, m. 317
Utrecht, baliwat 394
Visby, m. 221
Waldau, w. lOS
Walcz, m. 36, 31S, 322
Walsza, rz. 121
Warmia 13, IS, 19, 20, 24,27-31,34-36,38,
54,55,S7,61,68,72,83,87,93,9S,96,99,
102-104, 112, 119-121, 123, 127, 132,
133, 136, 138, 139, 143, 144, !SI, 153-
161, 163-167, 169-172, 174, 193, 198,
214, 217, 248, 2S4-2S8, 260-261, 263-
268, 270, 283, 285, 297, 304, 309-311,
313, 323, 324, 337-340, 342-344, 346,

348-352, 354-358, 360, 362, 363, 365-
369, 372, 374-378, 380, 387, 390, 400,
401, 409, 411, 412, 414, 425, 428, 431,
434-437, 443, 444, 452, 453, 460, 462,
468,469,473-476,478-480,484-488
Warnemi.inde, m. 226, 228
Warszawa,m.14, 16,17,23
Warszawskie, w. 139
Warta, rz. 36, 317, 321
Wartembark zob. Barczewo
Wągrowiec, m. 314, 316-319, 321, 323-326,
398,399,408,415,451,474
Wąska,rz. 108,110,114,115,164
Wąsosz, m. 123-125, 128,254
Welawa, m. 259, 375
Wełna, rz. 317
Wełtawa, rz. 26
Wenden,z.23S,293,294
Westfalia, baliwat 300, 394
Węgorzewo, z. 168, 242
Węgry 26, 42, 64, 65, 67, 78, 191, 202, 237,
253, 282, 314-316, 323, 326, 337, 356,
357, 362, 398, 400-402, 404, 407-412,
424,435,438,443,486
Wiedeń, m. 17, 24, 424
Wielbark, w. 31, 34,93
Wieleń w. 315, 317,322
Wielkie Księstwo Litewskie zob. Litwa
Wielkie Księstwo Moskiewskie zob. Moskwa
Wielkopolska 32, 36, 37, 76, 82, 222, 270,
293, 299, 304, 312, 313, 315-319, 321-
323, 325, 337, 340, 395, 399, 405, 443,
474,486
Wilno,m.66, 124,232
Wironia, część Estonii 234, 235, 294, 295
Wirtembergia, kraj 300, 408
Wisła, rz. 11, 25-29, 32, 33, 35, 36, 38, 45, 56,
57, 72, 73, 79, 80, 90, 118, 139, 144, 145,
149, 151, 161, 162, 232, 277-279, 281,
291, 304, 308, 309, 310, 316, 320, 322,
323, 325-329, 334, 336, 339-3.J.1, 343,
347-352, 35-J.-356, 361, 365, 380, 386,
387, 395, 400, 427, 430, 436, 451, 452,
457,474,475,479,480,486,488
Wisła Elbląska (Szkarpawa), rz. 35,246, 380,
389,437
Wisłoujście, miejsc. 57, 309, 334, 335, 346,
348,427,428,431,436
Wismar, m. 388
Wiślana Mierzeja 29, 32-34, 73, 78-80, 89,
117, lsl, l 53, 228, 304, 309, 310, 328,
334, 335, 341, 348, 375, 386, 389, 390,
427, 428, 431, 436, 464, 465, 467-469.
471,484
Wiślany Zalew 22, 28-30, 35, 36, .J.S, 5'"', 62,
76, 96, 99, 101, 117, 137, 152, 153, 162-
164, 168, 171, 172, 174, 175, 178, 182,
183, 246-249, 258, 269, 301, rs, r8,
380, 381, 387-390, 437, .J.65-.J.73, .J.'"'-,
480,488
Wittenberga, m. 225
Wolfenbi.ittel, m. 303
Wolmar, m. 347
Worrnacja, m. 393, 394
Wrocław, m. 71, 161,405,457
Wi.irzburg, m. 394
Wystruć, z. 31
Wyszogród, m. 232
Wzniesienie Górowskie 29
Zalewo, m. 95
Ządźbork zob. Mrągowo
Zbąszyń, m. 36, 31""
Zeitz, m. 189
Zerbst, m. 219, 225
Zielony Grąd (Schonwiese), w. 111, liS
Żmudź 32, 87, 88, 123-125, l :H. 231. 235.
308,486
Żnin, m. 317,325
Żuławy Gdańskie 32, 33, 326, 329, 333. 33.J.,
3.J.S,3.J.8,357,386,389,.J.3b
Żuławy Małe 386
Żuławy Steblewskie 80
Żuławy Wielkie 32,386, .J.52..J.71, .J....,.J.

Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (12)

Similar to Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u

Similar to Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u (20)

More from Księgarnia Grzbiet

More from Księgarnia Grzbiet (20)

Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u