2

1. Logo
ศาสนาที่ตายแล้ว
(Dead Religions)
ศาสนาโบราณ
บทที่ ๒ สามัญรูปแห่งศรัทธา

2.  ขอบข่ายเนื้อหาประจาบท
 วิวัฒนาการทางศาสนายุคแรกของมนุษย์
 การยอมรับนับถือธรรมชาติ
 ความเชื่ออานาจลึกลับ
 ความเชื่อมายาศาสตร์
 ข้อห้ามและพิธีกรรม
 การนับถือผี
 การบูชาสัตว์ที่มีคุณลักษณะพิเศษ
 การบูชาบรรพบุรุษ
 ความเชื่อเครื่องรางและเครื่องหมาย

3.  ลัทธิมานะ (Manaism)
เป็นความเชื่อเกี่ยวกับธรรมชาติ เช่น ต้นไม้ ภูเขา แม่น้า ฯลฯ
 ลัทธิโตเต็ม (Totemism)
เป็นความเชื่อเกี่ยวกับสัตว์และคน
 วิญญาณนิยม (Animism)
เป็นผีที่มีอานาจลึกลับอาจท่องเที่ยวไปอย่างเสรี อาจสิงสถิตอยู่ ในร่าง
คนสัตว์ ต้นไม้ ฯลฯ

4. วิวัฒนาการทางศาสนายุคแรกของมนุษย์
การนับถือธรรมชาติ (Nature Worship)
การนับถือสัตว์ (Animal Worship)
การนับถือบรรพบุรุษ (Ancestor Worship)
ปรัมปรวิทยา (Mythology)
สิ่งต้องห้าม (Taboo)
พิธีกรรม (Ritual)
ไสยศาสตร์ (Magic)

5. วิวัฒนาการของความเชื่อทางศาสนา
(เสฐียร พันธรังษี)
 การนับถือธรรมชาติ (Nature Worship)
 การนับถือผีสางเทวดา (Animal Worship)
 การนับถือบรรพบุรุษ (Ancestor Worship)
 การนับถือพระเจ้าหลายองค์ (Poly-theism)
 การนับถือพระเจ้าองค์เดียว (Heno-theism)
 ขั้นการนับถือเทพเจ้าองค์หนึ่งของชนกลุ่มหนึ่ง (Heno-theism)
 ขั้นการนับถือเทพเจ้าองค์เดียว (Meno-theism)
 ขั้นเหตุผล (พระพุทธศาสนา)

6.  มนุษย์มองเห็นธรรมชาติรอบข้าง ไม่รู้ว่าเป็นสิ่งใดและเพราะ
อะไร เมื่อร่างกายกระทบความหนาว ความร้อน ความหิว
กระหาย พบความมืด ความสว่าง ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ พายุ ฟ้า
ร้อง เกิดความสงสัยและหวาดกลัวภัย เชื่อว่าสิ่งที่เห็นนั้นศักดิ์
บริสุทธิ์ วิเศษกว่าตัวเอง มีอานาจทาให้เกิดได้ ตายได้ ควรแก่
การเคารพบูชาและควรมอบให้ซึ่งเครื่องเซ่นสังเวย

7.  ธรรมชาติอันศักดิ์ มีฤทธิ์ดังกล่าว
กลายเป็นเทวะ หรือพระเจ้าขึ้นใน
ภายหลัง ซึ่งเรียกสามัญรูปแห่ง
ศรัทธานี้ว่า
“Recognition of the Sacred”

8.  อานาจลึกลับภายในนั้น เรียบกว่า มนะ = Mana อานาจนั้นสามารถบันดาลให้
สิ่งหนึ่งเป็นอีกสิ่งหนึ่งได้สามารถถ่ายทอดออกจากสิ่งหนึ่งไปสู่อีกสิ่งหนึ่ง
 สามัญรูปแห่งศรัทธาอันนี้ ดูลักษณะคล้ายคลึงกับการเชื่อเรื่องอานาจของ
เจตภูต หรือวิญญาณ
 มนุษย์ดึกดาบรรพ์ มีความเชื่อว่า ร่างกายประกอบด้วยธรรมชาติ ๒ ส่วน ส่วน
หนึ่งได้แก่เนื้อ หนัง กระดูก ทีเห็นอยู่ภายนอก และอีกส่วนคือ สิ่งใดสิ่งหนึ่งที่
มองไม่เห็นด้วยตา สิ่งนั้นคือ เจตภูต วิญญาณ (Soul)
 ความเชื่ออันนี้ เป็นมูลเหตุของความเชื่อเรื่องผีสางเทวดา

9.  ในลัทธิลามะของชาวธิเบต สอนให้เชื่อว่าเมื่อ
องค์ดาไลลามะสิ้นชีพดวงวิญญาณจะออกจาก
ร่างไปบังเกิดในร่างเด็กที่เกิดใหม่ทันที

10.  มายาศาสตร์เป็นผลสืบเนื่องโดยตรงมาจากความเชื่อลึกลับของมนะ แต่ผิดกัน
ตรงที่ มนะเป็นเรื่องภายในเกิดจากอานาจข้างในมองไม่เห็นด้วยนัยน์ตา แต่
มายาศาสตร์เป็นเรื่องภายนอก หรือเกิดจากการกระทาข้างนอกเป็นรูป
มองเห็นได้ด้วยนัยน์ตา ผู้กระทาเรียก มายากร
 มายาศาสตร์เริ่มด้วยกล่าวเวทมนต์คาถา เชื่อกันว่าสามารถบังคับอานาจลึกลับ
ที่มีอยู่ในโลกให้เข้ามาสู่มนุษย์ได้

12.  ความเชื่อข้อนี้มีรูปแสดงออกให้เห็นว่าศาสนาของมนุษย์นั้นมีทั้งข้อ
อนุญาตให้กระทา อันได้แก่ ธรรม และมีทั้งส่วนที่ห้ามมิให้กระทา (Tabu)
ซึ่งได้แก่ข้อห้ามหรือวินัย คาว่าธรรมวินัยทีใช้ในพุทธศาสนา หมายถึง
ลักษณะปฏิบัติที่กล่าวนี้
 คัมภีร์ใบเบิลเก่า มีบัญญัติของพระเจ้าไว้แต่แรก ห้ามไม่ให้อาดัมและอีวา
กินลูกไม้แห่งสานึก (Tree of Knowledging good and evil)
 ศีล ๕ ศีล ๑๐ ของพุทธศาสนา ก็มีข้อห้ามไว้หลายประการ
 ถ้าผู้ใดละเมิด เชื่อว่ามีบาป สังคมไม่ต้องการ บางทีอาจถึงตาย

13.  เมื่ออาดัมรับหน้าที่จากพระเจ้าให้
เฝ้าอุทยานของตนอยู่นั้น พระเจ้า
รับสั่งแก่อาดัมว่า
“ถ้าบริโภคผลไม้ที่ทรงห้ามไว้
สูเจ้าจะถึงความพินาศสิ้นเชิง”

14. การชาระให้บริสุทธิ์ในข้อนี้ ส่วนใหญ่มุ่งถึงการชาระจิตใจ ทาความหมอง
มัวในจิตใจให้สะอาด หรือชาระเพื่อเรียกโชคลางข้างดีเข้ามาสู่ตน บางที
ความหมายของการชาระสูงขึ้นไปถึงการชาระบาปทางใจด้วย
การชาระให้บริสุทธิ์มีหลายอย่าง และยังเชื่อกันอยู่ในปัจจุบัน เช่น การอด
อาหาร ตัดเล็บ โกนหนวด การลุยไฟ การเจาะเลือด เป็นต้น

15. พิธีชาระให้บริสุทธิ์

16. พิธีชาระให้บริสุทธิ์

17. พิธีชาระให้บริสุทธิ์
• พิธีปัดรังควาน

18. คือมีศรัทธาว่าทุกสิ่งไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ ต้นไม้ ภูเขา แม่น้า เครื่องใช้ อาวุธ
ฯลฯ มีชีวิตกากับอยู่ด้วยทั้งนั้น
ความคิดตกลงมาถึงชั้นนี้ ทาให้มนุษย์กับธรรมชาติมีความสัมพันธ์กันมาก
ขึ้น โดยมนุษย์เชื่อว่า ธรรมชาติทั้งหลายชอบให้รัก ให้อ้อนวอน และสุดแต่
จะเชื่อว่า ธรรมชาติใดมีคุณลักษณะไปในรูปใด มนุษย์ก็กระทาให้ถูกใจไปใน
รูปนั้นๆ
ศรัทธานี้มีทางพาไปให้เกิดเรื่องเครื่องเซ่นสรวงสังเวย เป็นสินบนต่อ
ธรรมชาติและธรรมชาติซึ่งมีอานาจเหล่านั้นเอง ได้กลายเป็นเทพเจ้าไปใน
ภายหลัง

19.  ศรัทธาของมนุษย์เป็นไปตามสามัญญรูปอีกอย่างหนึ่ง คือการ
เห็นสัตว์ ควรแก่การบูชา
 การนับถือสัตว์ในกลุ่มชาวอียิปต์โบราณ และการเชื่อว่าโคเป็น
พาหนะของพระอิศวร เชื่อว่าลิงเป็นทหารเอกของพระราม เป็น
ตัวอย่างที่ดีที่สุดในศรัทธาประเภทนี้

21.  ส่วนสามัญญรูปแห่งศรัทธาที่เกิดแก่มนุษย์ยุคดึกดาบรรพ์ตั้งแต่สมัยหิน
คือ เมื่อมองเห็นแผ่นดิน ก็พากันเชื่อว่าเป็นมารดา (แม่พระธรณี) เป็นที่
เกิดของพืชพรรณธัญญชาติ มองเห็นน้าให้มหาสมุทร ทะเลสาบ น้าพุ ก็
เชื่อว่าเป็นผู้ช่วยชีวิตให้ชุ่มชื่น
 เห็นฟ้าอากาศเป็นบ้านของดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดวงดาว และหมู่เมฆทั้ง
ปวง

22.  การเคารพบูชาบรรพบุรุษเป็นสามัญญรูปแห่งศรัทธาที่เชื่อว่าผู้อยู่ใน
ครอบครัวเดียวกัน เป็นผู้ให้ประโยชน์แก่ตน และช่วยเหลือตนได้มากที่สุด
โดยเฉพาะบิดามารดา
 การมีชีวิตอยู่ของบิดามารดายังความอบอุ่นปลอดภัยมากที่สุด แต่เมื่อ
มนุษย์หมดบิดามารดาความเปล่าเปลี่ยวอ้างว้างก็มีมากที่สุดตามไปด้วย
 เมื่อมนุษย์ไม่ปรารถนาความพลัดพรากจากกัน มนุษย์จึงต้องการและ
พยายามหาทางให้สิ่งนั้นคงอยู่ ไม่ว่าจะเป็นทางใดและมากน้อยเท่าใด

25. จบบทที่ ๒

27. ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่
www.philosophychicchic.com
สนุกกับการเรียนรู้ปรัชญาและศาสนาแบบชิคๆ เคียงคู่รอยยิ้ม