2

1. โดย
อาจารย์นันทนา คะลา โปรแกรมอาชีวอนามัยและความปลอดภัย

2. ทฤษฎีการจูงใจเพื่อป้ องกันโรค
(Protection Motivation Theory)
แบบจาลองการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
(Transtheoretical Model/Stage of change)

3. เริ่มครั้งแรกโดย Rogers R.W. ปี 1975
ปรับปรุงแก้ไขอีกครั้งโดย Dunn & Rogers
ปี 1986
รวมกันระหว่างแบบแผนความเชื่อด้าน
สุขภาพ (Health belief model) และทฤษฎี
ความคาดหวังในตนเอง (Self-efficacy
theory)

4. กล่าวว่า “การที่บุคคลใดจะมีการปฏิบัติตัวเพื่อป้ องกัน
โรคหรือไม่ ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ 4 อย่าง
1.การรับรู้อันตรายหรือความรุนแรงของโรคนั้น
2.การรับรู้ว่าตนเองเสี่ยงต่อการเป็นโรคนั้นหรือไม่
3.ความคาดหวังในความสามารถของตนเองที่จะปฏิบัติเพื่อ
เพื่อป้ องกันโรคนั้น
4.ความคาดหวังในผลของการปฏิบัติ

5. การนาเสนอข้อมูลที่ทาให้เกิดความกลัวและ
การกระตุ้นหรือปลุกเร้าร่วมกับการขู่ โดยใช้
สื่อเป็นหลัก ในการเผยแพร่ข้อมูล

6. การสื่อสารที่เน้นการ
ขู่ เพื่อทาให้เกิดความ
เชื่อ หรือรู้สึกว่าตน
กาลังตกอยู่ในภาวะที่
เสี่ยงต่ออันตราย

7. การตัดสินความสามารถของตนเอง ต่อการจัดการ
และแสดงพฤติกรรมของบุคคล เพื่อให้บรรลุเป้ าหมาย
ที่ต้องการ

8. มุ่งนาเสนอข้อมูลที่เกี่ยวกับการปรับและ/หรือละ
พฤติกรรมที่ไม่ถูกต้อง เพื่อหลีกเหลี่ยงอันตรายที่
กาลังคุกคามสุขภาพ

10. บุคคลเห็นว าอันตรายต อสุขภาพ
นั้นรุนแรง
บุคคลมีความรู สึกไม มั่นคงหรือ
เสี่ยงต อ อันตรายนั้น
เชื่อว าการตอบสนองโดยการ
ปรับตัวเป น วิธีการที่ดีที่สุดที่จะกาจัด
อันตรายนั้น

11. บุคคลมีความเชื่อมั่นในตนเองว าจะสามารถ
ปรับตัวตอบสนอง หรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมนั้น
ได อย าง สมบูรณ
ผลจากการปรับตัวที่ไม พึงประสงค์ นั้นมีน้อย
อุปสรรคเกี่ยวกับการปรับตัวหรือปรับเปลี่ยน
พฤติกรรมนั้นต่า

13. 02/07/09อ.ศกุนตลา อนุเรือง 13

14. 02/07/09อ.ศกุนตลา อนุเรือง 14
เน้น ความรุนแรงของการเป็นโรค
ใช้สื่อกระตุ้นเกิดความกลัวแต่ต้องไม่
ไม่กระตุ้นให้กลัวมากเกินไป จะปิดกั้น
กั้นการรับรู้ของบุคคล

15. VS
สื่อแบบไหนที่คุณจะเลือก???

16. เป็นทฤษฎีที่อธิบายถึงแรงจูงใจและ
ความพร้อมของบุคคลในการปรับเปลี่ยน
พฤติกรรม

17.  1983 Prochaska & Diclemente
นักจิตวิทยา ชาวอเมริกันพัฒนา
ทฤษฎีนี้มาจากการทาจิตบาบัดเพื่อ
การงดสูบบุหรี่ และพบว่าพฤติกรรมมี
การเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นขั้นตอน
และแต่ละขั้นตอนใช้กระบวนการ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่ต่างกัน

18. การรับประทานอาหาร
การใช้ถุงยางอนามัย เพื่อป้ องกันโรคติดต่อทาง
เพศสัมพันธ์
การตรวจมะเร็งเต้านม
การออกกาลังกาย

19. 1. ขั้นก่อนชั่งใจ (Precontemplation)
ไม่มีความตั้งใจหรือความคิดในการ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในระยะ 6 เดือนข้างหน้า

20. 2. ขั้นชั่งใจ (Contemplation)
เริ่มมีความตั้งใจหรือความคิดเกี่ยวกับการ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ยังไม่มีแผนที่จะปรับเปลี่ยน
พฤติกรรมในระยะเวลาอันใกล้ในระยะ 6 เดือนข้างหน้า

21. 3. ขั้นพร้อมปฏิบัติหรือตัดสินใจ (Preparation)
การมีความพร้อมในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมใน
ระยะเวลาอันใกล้หรืออาจจะได้ลองปฏิบัติบ้างแล้ว แต่ยังไม่
ไม่อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ในระยะเวลา 30 วันข้างหน้า

22. 4. ขั้นปฏิบัติ (Action)
มีการปฏิบัติ หรือพฤติกรรมที่เหมาะสมไปแล้ว
ระยะเวลาหนึ่ง น้อยกว่า 6 เดือน

23. 5. ขั้นคงไว้ซึ่งพฤติกรรม (Maintenance)
การที่มีพฤติกรรมในระยะเวลานานพอควร นาน
กว่า 6 เดือน

25. ขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
ก่อนชั่งใจ ชั่งใจ พร้อมที่จะปฏิบัติ ปฏิบัติ คงไว้ซึ่งการปฏิบัติ
การกระตุ้นให้ตื่นตัว
การประเมินสิ่งแวดล้อม
การระบายอารมณ์
กระบวนการ
การประเมินตนเอง
การประกาศอิสรภาพของตนเอง
การเสริมแรงในการจัดการ
การมีความสัมพันธ์แบบช่วยเหลือ
การสร้างเงื่อนไขต่อสิ่งที่มากระทบ
การควบคุมสิ่งเร้า

26. ให้นักศึกษาจัดกลุ่มค้นคว้างานวิจัยที่นาแนวคิด/ทฤษฎีมาใช้
เป็นกรอบแนวคิด
 ทฤษฎีการจูงใจเพื่อป้ องกันโรค (3 กลุ่ม)
(Protection Motivation Theory)
 แบบจาลองการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม (2 กลุ่ม)
(Transtheoretical Model/Stage of
change)
 PRECEDE Model (3 กลุ่ม)