Ky eshte nje punim per te mirat dhe te metat e teknologjise dhe ne veçanti ndikimi i saj tek femijet , te cilet jane ardhmeria jone. Jemi munduar te shprehim qellimin, rendesine e ketij punimi si dhe konkluzionet dhe rekomandimet tona.

1. Universiteti “Ukshin HOTI” Prizren
Fakulteti i Edukimit
Programi Fillor
Lënda: TIK në edukim
Tema: Të mirat dhe të metat e teknologjisë dhe ndikimi i saj tek
fëmijët
Prof.asoc.dr. Samedin Krrabaj Punuan: Arbnore Shala
Ass. Phd. Mërgim Hoti Florije Përgjegjaj-Rrezja
Prizren, 2021

2. Përmbajtja:
Hyrje
Qëllimi i punimit
Rëndësia dhe arsyeshmëria e punimit
Të mirat e teknologjisë
Të metat e teknologjisë
Ndikimi i teknologjisë tek fëmijët
Efektet pozitive
Efektet negative
Teknologjia për nxënësit me aftësi të kufizuar
Konkluzione dhe Rekomandime
Kontributi i punimit
Referenca

3. Teknologjia është njohuria, aftësitë, metodat dhe teknikat e kërkuara për të prodhuar mjete dhe pajisje për nevojat e njerëzve, është
një term i cili ka kuptime të shumëfishta.. Pothuajse, askush prej nesh nuk mund ta imagjinoj jetën pa të. Bazuar në këtë përkufizim,
ne mund të mendojmë se duhet të përqendrohemi vetëm në avantazhet e teknologjisë; megjithatë, në rast të përdorimit të
pavetëdijshëm, ne fare mirë mund të përballemi me efektet e tij negative! Teknologjia është një proçes që na ka thjeshtuar jetën tonë
ose i ka dhënë vlerë asaj në një farë mënyre. Mund të na ndihmoj të komunikojmë me të tjerët, të udhëtojmë në destinacione të reja
ose të ndjekim ëndrrat edhe qëllimet tona. Zbatimi i teknologjisë zakonisht rezulton në produkte ose shërbime, por mund të
përdoret gjithashtu për qëllime të dëmshme.
Fëmijët sot hasin dhe përdorin teknologjinë vazhdimisht si në shtëpi ashtu edhe në shkollë. televizioni, DVD, video lojërat, interneti,
celularët dhe PDA - të gjitha tani luajnë një rol formues në zhvillimin e shumë fëmijëve. Duke qenë se termi "teknologji" përfshin një
larmi të madhe artikujsh disi të pavarur, nuk mund të jetë për t'u habitur që hulumtimi aktual tregon shkaqe për optimizëm dhe
shqetësim që varen nga përmbajtja e teknologjisë, konteksti në të cilin teknologjia zhyt përdoruesin dhe faza e zhvillimit të
përdoruesit.
Hyrje

4.  Qëllimi i punimit
Është vënjia ne pah e të mirave dhe te keqijave te
perdorimit te teknologjisë. Pra, rendesia e vete
teknologjise ne jeten tone dhe zhvillimin e femijeve, që ka
përmirësuar arsimimin duke përdorur teknika dhe mjete të
përparuara për kërkim dhe zhvillim, ka përmirësuar
shpejtësinë e proçesit të të mësuarit përmes internetit.
A është teknologjia e keqe për zhvillimin e fëmijëve? A
është teknologjia një ndikim i mirë apo i keq tek fëmija?
Pra, a po i shkatërron teknologjia fëmijët tonë? Përgjigja e
shkurtër është jo, ndoshta jo. Për sa kohë që fëmijët janë
ende të përfshirë në aktivitete fizike dhe nuk po kalojnë
gjithë ditën duke parë TV dhe në telefonat e tyre,
teknologjia nuk i vë ata në rrezik më të madh për gjëra të
tilla si depresioni ose kompetenca e zvogëluar sociale.
Cilado qoftë pikëpamja jonë për teknologjinë, vështirë se
mund ta injorojme rëndësinë e saj. Në botën moderne,
digjitale, përdorimi i telefonave inteligjentë, laptopëve dhe
tabletëve është gjithçka aq e nevojshme sa stilolapsi dhe
letra. Fëmijët e sotëm do të jenë jashtëzakonisht të
përgatitur për botën në të cilën po rriten dhe ata mund t'i
akordojnë këto aftësi themelore me teknologjinë.
 Rëndësia dhe arsyeshmeria e
punimit
Si ndikon teknologjia në jetën tonë?
Teknologjia ka krijuar mjete dhe burime mahnitëse, duke
vendosur informacion të dobishëm në majë të gishtave
tonë. Teknologjia moderne i ka hapur rrugën pajisjeve
shumëfunksionale si ora inteligjente dhe telefoni
inteligjent. ... Me të gjitha këto revolucione, teknologjia
gjithashtu na e ka bërë jetën më të lehtë, më të shpejtë, më
të mirë dhe më argëtuese. Është e lehtë të përqendrohesh
vetëm në anën e hidhur të internetit dhe të harrosh anet
pozitive. E përdorur mirë, është një burim pothuajse i
pakufishëm i njohurive dhe të mësuarit që mund të
përmirësoj dhe pasuroj arsimimin e fëmijës suaj. Kjo anë
pozitive sigurisht që ka ardhur në ndihmë gjatë vitit 2020 e
po vazhdon, me një bllokim të shkaktuar nga pandemia që
detyron shumë prindër të marrin disa përgjegjësi për
shkollimin e fëmijëve të tyre - dhe nuk është çudi që një
pjesë e mirë e tyre mendojnë më mirë për teknologjinë si
rezultat.
Me teknologjinë vjen liria e shprehjes, dhe me një liri të
tillë vjen shansi për fëmijët që të përcaktojnë në mënyrë të
pavarur dhe të arrijnë diçka, kryesisht vetë. Duke vepruar
kështu, ata përballen me bllokime rrugësh dhe sfida që
duhet të pastrohen nëse do të arrijnë qëllimet e tyre,
kështu që ata të mësojnë se si të merren me pengesa të
tilla.
Debati mbi teknologjinë, në disa aspekte, mund te themi
pasqyron atë të ushqimit. Teknologjia e duhur, në
moderim, është padyshim e mirë për zhvillimin e fëmijës
suaj. Teknologjia jo e shëndetshme, ose shumë prej saj,
është problemi për t’u mbrojtur.

5. Të mirat e teknologjisë
 Komunikimi me të tjerët
 Marrja e informacionve
 Argëtim
 Blerje
 Lexim lajmesh
 Kryerje të transaksioneve bankare dhe financiare
 Reklamim
 Lojëra
 Kryerje e projekteve shkollore
 Kursen kohë
 Mundësi të pakufizuar për hulumtim etj.
 Kreativiteti dhe liria e shprehjes
 Socializimi dhe ndërtimi i marrëdhënieve
 Pavarësia dhe fuqizimi
 Zgjidhja e problemeve dhe këmbëngulja
 Shpirti sipërmarrës
 Përmirësimi i mësimit
 Parapërgatitje për punë në kërkesë, etj
Të metat e teknologjisë
 Dëmtimi i shëndetit mendor dhe fizik, si demtimi i te
pamurit, dhimbje shpine, qafe, kyqi, koke, etj
 Krijon varësi
 Siguria
 Privatesia
 Probleme me gjumin
 Shpenzimet e papritura
 Humbje kohe
 Izolimi social
 Rrit agresionin
 Ngecje ne aktivitetin fizik
 Mungesa e vendeve të punes etj.

6. Ndikimi i teknologjisë tek fëmijët
Padyshim, që teknologjia është bërë një komponent i jetës
së përditshme për të gjithë dhe është pothuajse e rrallë të
shohësh fëmijë pa një pajisje dixhitale në dorë kudo që të
shkojmë. Këto pajisje elektronike po përdoren tani edhe në
klasa. Por po që nga këto mund të ketë disa anë positive
por edhe negative për fëmijet. Kur flasim për përdorim të
pavetëdijshëm të teknologjisë, fëmijët janë të parët që vijnë
në mendje. Nëse një i rritur përdor teknologjinë në një
mënyrë të dëmshme, ne mund ta quajmë atë një "zgjedhje"
në vend të "pavetëdijes". Por është ndryshe për fëmijët,
sepse ata zakonisht nuk janë të vetëdijshëm për ndikimet e
mundshme negative të teknologjisë, andaj arsyeja e
problemeve të tilla është përdorimi ekstrem (pa vetëdije) i
teknologjisë, jo vetë teknologjia. Përdorimi i teknologjisë
së duhur në sasinë e duhur nuk është i dëmshëm për
askënd.Për këtë arsye, ne duam të japim disa përkujtesa
për të rriturit në lidhje me aspektet e mundshme pozitive
dhe negative të teknologjisë. Këtu shtrohen disa pyetje që
shqetësojnë mendjen e prindërve: Si funksionon
teknologjia për fëmijët, a është teknologjia e mirë apo e
keqe për fëmijët, si të qëndrojne të sigurt në internet
fëmijët? Përgjigjet janë shumë të thjeshta. Deri në një
moshë të caktuar, teknologjia ka të bëj me celularët,
tabletët dhe kompjuterët. Pra, duke zbatuar këshillat e
sigurisë në internet për fëmijët dhe duke zgjedhur
aplikacionet dhe faqet e internetit të duhur, do të jemi në
gjendje të sigurojme siguri në internet për fëmijët.
Le të shqyrtojmë efektet pozitive të teknologjisë tek
fëmijët nga të cilët mund të përfitoni dhe efektet negative
të teknologjisë në shëndetin dhe zhvillimin e fëmijëve që
duhet të shmangni.
Efektet pozitive
 Rritja e koeficientit të inteligjencës
Ekspertët e lidhin këtë efekt direkt me teknologjinë. Rritja
e numrit të produkteve teknologjike në jetën e fëmijëve
dhe rrjedhimisht stimujt e rritur shërbejnë si ushtrime për
t’i mundësuar fëmijëve të zgjidhin probleme më
komplekse. Efektet pozitive të teknologjisë në zhvillimin e
fëmijës siç janë rritja e koeficientit të inteligjencës dhe
aftësitë e përmirësuara të të mësuarit janë vetëm disa nga
përfitimet e shumta që vijnë me përdorimin korrekt të
teknologjisë.
Vlen te permenden produktet që duken në sipërfaqe të
jenë jashtëzakonisht të ngjashme, për shembull, shfaqjet
televizive për fëmijë 'Dora the Explorer' dhe 'Teletubbies',
mund të çojnë në efekte dukshëm të ndryshme (p.sh. -
ekspozimi ndaj 'Dora the Explorer' shoqërohet me një
rritje në fjalorin dhe aftësitë shprehëse gjuhësore në dy
vjeç, ndërsa ekspozimi ndaj 'Teletubbies' shoqërohet me
një rënie në të dy masat).
 Zhvillimi i aftësive mendore me përmbajtje edukative
 Efektet pozitive të teknologjisë në edukimin e
fëmijërisë së hershme mund të jenë shumë të
dobishme. Praktikat arsimore dhe udhëzuese, të tilla
si lojërat dhe aplikacionet që përmirësojnë aftësitë
njohëse, janë ndër këto përfitime. Lojërat e kujtesës
për fëmijët që duan të përmirësojnë kujtesën e tyre,
lojërat e vëmendjes për fëmijët që duan të
përmirësojnë vëmendjen e tyre, lojërat vizuale për
fëmijët që duan të përmirësojnë aftësitë e tyre vizuale,
aplikacionet që mësojnë gjuhë të huaja, japin këshilla
për shoqërinë dhe etikën, lojërat dhe aplikacionet që
ofrojnë praktikë në operacionet matematikore.
 Përmirësimi i mësimit
Falë internetit, fëmijët mund të bëjnë kërkime të gjera
mbi temat për të cilat kane nevoje. Në këtë mënyrë, ata
mësojnë të kenë informacion, të bëjnë kërkime dhe të
mësojnë si dhe aftësitë për zgjidhjen e problemeve. Rritja e
aftësive për zgjidhjen e problemeve në fëmijëri do t'i lejoj
ata të kapërcejnë pengesat më lehtë në të ardhmen.

7. Figura 1: Zhvillimi i aftesive mendore me ane te lojes
digjitale
Figura 2: Edukimi teknologjik

8. Efektet negative
 Shpenzimi shumë kohë në përdorimin e pajisjeve të
zakonshme teknologjike si kompjuterat, telefonat
inteligjentë dhe tabletët, mund të shkaktojë vështirësi
në shpërqendrim dhe përqendrim.Një nga efektet
negative të teknologjisë tek fëmijët është se ajo ndikon
në suksesin e tyre shkollor.
 Përdorimi i tepërt i teknologjisë dhe internetit mund
të shkaktojë shumë efekte negative në aftësitë sociale
të fëmijëve, si dhe zhvillimin e tyre mendor dhe fizik.
Ndërdërveprimi social i minimizuar dhe agresioni i
rritur
 Efektet negative të teknologjisë në aftësitë sociale të
fëmijëve zakonisht shfaqen kur fëmija luan shumë
lojëra në kompjuter sepse ato shkëputen nga jeta reale.
Fëmija, i cili nuk komunikon, bashkëvepron dhe nuk
ndan me mjedisin e tij saj, do të përpiqet të plotësoj të
gjitha këto nevoja në një mjedis virtual.
 Problemet e shëndetit, si problemet e shikimit,
dhimbje qafe, shtrembërimi i strukturës skeletore të
trupit, mpirje të krahut, dorës, gishtit, tani mbipesha,
cilësia e zvogëluar e gjumit.Ngacmimi në internet,
abuzimi dhe rreziqet e sigurisë.
Figura 3: Perdorimi i tepruar i internetit

9. Teknologjia për nxënësit me
aftësi të kufizuara në të mësuar
Nuk duhet lene pa permendur edhe
teknologjine si ndihmesë qe i referohet
pajisjeve dhe shërbimeve që mund te
përdoren ngafemijet me aftësi të
kufizuara, si për të rritur, mirëmbajtur,
përmirësuar aftësitë e tyre, se si ta
plotësoj detyrën, ta ndihmoj për të
anashkaluar vështirësite. Poashtu, u
ndihmon qe te ndihen me te pavarur, te
kane komunikim me te mire me rrethin,
me pak stres dhe rritje te suksesit.
Konkluzione dhe Rekomandime
 Konkluzione
Në shoqëri qarkullojnë mendime të ndryshme mbi përdorimin e
teknologjise dhe internetit, dikush e zhvlerëson faktin e varësisë nga
interneti, dikush tjetër e quan të parëndësishme, por përgjithësisht
mbizotërojnë gjykime negative mbi përdorimin e tij. Detyra e
garantimit të sigurisë në internet për fëmijët është kryesisht e
prindërve.
Teknologjia, rekomandohet për fëmijët nëse përdorimi i përditshëm i
pajisjeve është nën kontroll. Përndryshe, mund të jetë i dëmshëm. A
ka pengesa për t’i ekspozuar fëmijët ndaj teknologjisë? Sigurisht. Si
të gjitha gjërat, duhet të ketë edhe një të mirë dhe një të keqe. Por
mos harroni këtë - e keqja zakonisht buron nga abuzimi dhe
ekstremet.
Dihet se të hash pica është mirë. Të hash një pizza të tërë është e
keqe.
Gjumi eshte gje e mire. Po gjumi gjithë ditën? Dihet qe eshte gje e
keqe.
Pra, çdo gje qe teprohet eshte jo e shendetshme, ashtu si dhe
perdorimi i tepruar i teknologjise.
Andaj, shtrohet pyetja, si e shmangni atë? A duhet te shkohet në
ekstremin tjetër dhe t'i mbajme fëmijët larg teknologjisë? Si mund të
menaxhohet? Edhe nëse do të ishim të suksesshëm në mbajtjen e një
ndarjeje të tillë, duke vepruar kështu do të largonim fëmijët nga
argëtimi dhe vete argëtimi eshte më e rëndësishmja per femijet, rritja
personale, ndërtimi i aftësive dhe shansi për të gjetur një punë
fitimprurëse në te ardhmen.

10. • Rekomandime
Sa i perket teknologjise dhe femijeve, duhet
te gjendet nje mes optimal i raportit te ketyre
dy faktoreve me se te rendesishem per jeten
e secilit. Pra, ekuilibrimi i teknologjisë dhe
jetës - duke siguruar që fëmijët të absorbojne
gjithçka që konsiderohet e mirë dhe t'i mbroj
ata nga ajo që mund të kthehet e keqe me
përdorimin e tepruar. Për shembull, ka hobi
për të zëvendësuar lojën me video që ende
rrotullohen rreth lojërave me video (që
ndihmon në angazhim), por i bëjnë fëmijët
të përparojnë duke i konsumuar vetëm ato.
Pergatitja e CD interaktive, broshurave dhe
posterave te ndryshme me informata
edukative rreth perdorimit te
teknologjise/internetit per t'u dhënë
fëmijëve, prindërve dhe mësuesve, pra
këshilla praktike për sigurimin e një mjedisi
të sigurt në internet për fëmijët, se si duhet
te komunikohet gjithmonë me fëmijën tuaj,
t'i tregohet fëmijës ndryshimi midis
imagjinatës dhe së vërtetës, t'u shpjegohet
fëmijëve tuaj se disa aplikacione nuk janë të
përshtatshme për ta, te përdoren filtrat
familjarë dhe softuerin e sigurisë.Te gjitha
keto për të minimizuar efektet negative të
teknologjisë tek fëmijët.
Kontributi i punimit
Me kete punim, jemi munduar që të vejme ne pah te mirat
dhe te metat e teknologjise dhe ndikimin e saj tek femijet.
Teknologjia, pra eshte pjese e pandashme nga jeta e secilit,
duke perfshire edhe femijet, eshte shumë e rëndësishme në
mësim dhe në klasat e shkollave tona. Andaj, shpresoj qe
secili nga ne si pjese e shoqerise sone, si prinder, si pedagoge
te ardhshem te punojme ne vetedijesimin e femijeve qe
teknologjia te shfrytezohet aq sa duhet, te mos abuzohet,
teprohet me te.

11. Referenca
[1] Aktive 22.05.2021 (https://www.we-heart.com/2020/11/11/technology-good-or-bad-influence-on-your-child/)
[2] Aktive 22.05.2021 (https://www.idtech.com/blog/benefits-of-technology-for-children)
[3] Aktive 22.05.2021 (https://www.we-heart.com/2020/11/11/technology-good-or-bad-influence-on-your-child/)
[4] Aktiv 22.05.2021 (https://www.idtech.com/blog/benefits-of-technology-for-children)
[5] Aktive 19.05.2021 (https://www.mentalup.co/blog/positive-and-negative-effects-of-technology-on-children)
[6] Aktive 22.05.2021 (https://www.mentalup.co/blog/positive-and-negative-effects-of-technology-on-children)
[7] Aktiv 19.05.2021 (https://www.mentalup.co/blog/positive-and-negative-effects-of-technology-on-children)
[8] Aktiv 19.05.2021 (https://news.mit.edu/2019/mit-jpal-what-126-studies-tell-us-about-education-technology-impact-
0226)
[9] Active 22.05.2021
(https://www.ldatschool.ca/assistivetechnology/#:~:text=Assistive%20technology%20that%20helps%20students,organizers
%20(e.g.%2C%20Inspiration)

12. Faleminderit për vëmendjen!