Pasojat e teknologjise te femijet

1. Universiteti “Ukshin Hoti”
Fakulteti: Edukimit
Programi: Fillor
Lënda: TIK në edukim
Tema: Pasojat e përdorimit të pakontrolluar të teknologjisë te fëmijët
PROFESORI: PROF.ASOC.DR. SAMEDIN KRRABAJ STUDENTET: FERIDE BYTYQI
ASISTENTI: ASS. MËRGIM HOTI ELONA
KRASNIQI
PRIZREN, 2021

2. Përmbajtja:
 Hyrje
 Qëllimi i punimit
 Rëndësia dhe arsyeshmëria e punimit
 Ndërlidhja e teknologjisë me fëmijët
 Sa janë të nevojshme qëndrimet në internet?
 Aspektet negative të përdorimit të mediave sociale.
 Ndikimi I teknologjisë tek të pamurit e syve.
 Këshilla
 Rregullat që duhen praktikuar
 Konkluzione
 Rekomandime
 Kontributi i punimit

3. Hyrje
 Përdorimi i internetit dhe teknologjisë në kohën moderne gjenë një përhapje të gjerë në të gjithë
botën. Pajisjet e reja të teknologjisë janë joshëse për të gjithë,përfshirë fëmijët dhe të rinjtë. Duke e
marr parasysh periudhën në të cilën ndodhemi për shkak të situatës shëndetsore (pandemia covid-
19) e cila ka kufizuar në masë te madhe zhvillimin e jetës normale të secilit prej nesh, përdorimi i
paisjeve teknologjike është bërë pothuajse i domosdoshëm. Teknologjia është arritja më e madhe që
është bërë mirëpo me avancim të saj po rritet rreziku i keqpërdorimit i keqmenagjimit të paisjeve dhe
kohës së shfrytëzimit të saj.

4. Qëllimi i punimit
 Ky punim ka për qëllim që të rrit vetëdijësimin e prindërve dhe fëmijëve për rreziqet që paraqet
përdorimi i pakontrolluar i pajisjeve teknologjike. Gjithashtu dhe pasojat që barten tek fëmijët nga
teknologjija dhe përdorimi në mënyrë jo të drejt. Si dhe anashkalimi ose neglizhenca e prindërve në
këtë aspekt. Nganjëherë duhet ndarë pak kohë për të bërë shumë.

5. Rëndësia dhe arsyeshmëria e punimit
 Kujdes prindër, mësues, të rinjë që fëmijët të kenë ku të ndjekin shembull. Pesha e fjalëve nuk
matet më atë se sa gjatë kemi shkruar por nga ajo se qfarë kemi thënë. Asgjë nuk është më me
rëndësi se e ardhmja e fëmijëve tonë. Ne si prindër (të ardhshëm) jemi të vetëdijshëm se dita-
ditës teknologjija po avancon, kureshtja po shtohet cdo ditë e më tepër por njëherit përdorimi i
pajisjeve teknologjike po bëhet i domosdoshëm. Ajo qka kërkohet dhe është e domosdoshme
është mbajtja në kontrollë e fëmijëve gjatë përdorimit të teknologjisë përkatësisht
(telefonave,Tv,ajped,smart-phone etj). Sot bota virtuale tek të rinjët po vlerësohet më shumë se sa
bota sociale prandaj edhe ne që kemi në dorë kujdesin e fëmijeve duhet t’i kushtojmë një rëndësi
të veqantë raportit të fëmijëve me teknologjin. Gjithqka e tepërt është e dëmshme ashtu dhe
përdorimi i pakontroluar i teknologjisë mund të shkaktojë varësi.

6. Ndërlidhja e teknologjisë me fëmijët
 Fjala teknologji rrjedh nga fjala greke “techne” (shkathtësi, mjeshtëri) dhe “logia”(shkencë). Ajo është
ndër fjalët më të përhapura në jetën e përditshme. Teknologjia është kuptim për të gjitha veglat e
punës, metodat, sistemet e thjeshta dhe të ndërlikuara, si dhe ccdo gjë që shfrytëzon njeriu në krijimin
e produkteve, zgjidhjen e problemeve, si dhe përmbushjen e nevojave të veta dhe të shoqërisë në
tërësi.
 Pra, teknologjia nuk ka një definicion të përfunduar dhe gjithëpërfshirës. Risitë e vazhdueshme të
teknologjisë dhe përdorimi i tyre në ccdo fushë të punës dhe jetës së njeriut, e bëjnë edhe më të
vështirë definimin e saj. Teknologjia nënkupton përdorimin e të gjitha njohurive dhë të arriturave në
shkencë dhe inxhinieri, por edhe të tjera që lehtësojnë jetën tonë të përditshme.
 Biologjikisht, një fëmijë (shumës: fëmijët) është një qenie njerëzore midis fazës së lindjes dhe
pubertetit. Përkufizimi ligjor i fëmijës në përgjithësi i referohet një të mituri, i njohur ndryshe si një
person më i ri se mosha madhore. Fëmija është një qenie njerëzore në periudhën e saj zhvillimore
ndërmjet lindjes dhe moshës së pjekurisë, apo nën moshën 18 vjeçare, me përjashtim të rasteve kur
për arsye dhe shkaqe të ndryshme, mosha madhore arrihet edhe më herët se sa mosha 18 vjeçare.

7. Sa janë të nevojshme qëndrimet në
internet?
 Sipas Akademisë Amerikane të Pediatrise 22% e adoleshentëve vizitojnë faqen e tyre të preferuar
të mediave sociale më shumë se 10 herë në ditë, dhe më shumë se gjysma e adoleshentëve
vizitojnë një media sociale më shumë se një herë në ditë.
 Kështu, një pjesë e madhe e zhvillimit social dhe emocional e kësaj gjeneratë ndodh në internet
dhe në telefonat celularë.
Me se merresh kur hyn në internet:
 Momenti kur fëmijët marrin në dorë një paisje teknologjike pyetja e parë që duhet bërë është
arsyeja që dëshiron të qëndroj në ndonjëren nga paisjet teknologjike, nëse ai shikon diqka rreth
mësimeve ose ndonjë kërkim për kureshtje për të zbuluar diqka më shumë atëherë i lejohet të
qëndroj derisa ta merr informacionin e duhur, përkundrazi nëse fëmijët vizitojn ndonjëren nga
rrjetet sociale si facebook,instagram,snap-chat,tik-tok etj.duhet të kemi një orar rigoroz sepse jo
ccdoher aty ofrohen gjëre dhe skena jo adekuate për moshën e tyre.

9. Aspektet negative të përdorimit të mediave
sociale.
• Zhvillimi i teknologjisë ka bërë që fëmijët të rriten në një ambient virtual duke marrë për bazë
edukative të gjitha informacionet e pakontrolluara që po i ofron teknologjia.
• Deri në moshën 18 vjeç të rinjtë janë të dhënë pas atij që quhet konsum mediatik, duke qenë më tepër
të ekspozuar ndaj televizorit dhe internetit. Por ajo që është kthyer në një fenomen dhe shqetësim për
prindërit dhe specialistët janë video lojërat ose siç quhen ndryshe lojërat kompjuterike
• Media sociale nuk siguron kontroll të mjaftueshëm të informacionit. Duke lundruar në median
sociale fëmijët mund të ndeshen me faqe interneti të pahijshme, të dëmshme që mund të ndikojnë në
procesin e tyre të të menduarit;
• Humbje kohe. Duke shpenzuar shumë kohe ne median sociale mund të ndikojë negativisht duke
interferuar me aktivitetin e përditshëm të fëmijëve. Varësia mund të manifestoje në vetvete një sërë
simptomash që mund të ndikojnë në shëndetin fizik të fëmijëve;

10. Ndikimi i teknologjis tek të pamurit e syve
 Syri është organ delikat dhe shumë i rëndësishëm, jo vetëm për fëmijët por për të gjithë ne dhe duke
qenë si i tillë çdo rrezatim përveç atyre normal nuk konsiderohet i shëndetshëm. Këshillohet që fëmijët
të ekspozohen para kompjuterit, iPad-it, telefonave inteligjentë me orare të kontrolluara, sepse sado të
mira të jenë këto pajisje, para rrezatimeve të tyre syri është shumë delikat. Sigurisht ne nuk mund të
themi me siguri se pse janë shtuar këto raste, por që mendohet se një nga shkaqet kryesore mund të
jenë ndryshimet në ambient, një ndikim të rëndësishëm në rritjen e kësaj incidence mendohet të këtë
përdorimi i tepruar i pajisjeve teknologjike.
 Fëmijët që kanë gabim refraktiv, pas leximit për një kohë më të gjatë ose lojës me lojëra në kompjuter,
ankohen edhe nga kokëdhimbjet. Kjo ndodh sepse për shkak të aftësisë së theksuar adaptuese të syrit
të vet, fëmija pavetëdijshëm e korrigjon dioptrinë e tij që të shohë më mirë, por kjo e mundon plotësisht,
gjë që e lodh e në disa raste mund të vijë edhe deri te dëmtimi i sistemit pamor/visual. Problemet me
shikimin janë duke prekur çdo ditë e më shumë fëmijë.

12. Këshilla:
 Prindërit nuk duhet t’i shikojnë smartfonët, ipadët, tabletët si lodra për të pushuar fëmija apo
për t’i lënë të qetë në punët e tyre e mos i bezdisur. Kjo është gjëja e parë që duhet evituar.
 Fëmijën duhet ta stimulojmë me lodra fizike, ta lëmë të luajë në natyrë, të bëjë vrap në ajër të
pastër etj.
 Nëse jemi të detyruar ta lëmë të qëndrojë për arsye të marrjes së informacionit apo detyrave,
gjithmonë me një orar të kufizuar (treçerek ore) dhe midis këtyre ta stimulojmë të bëjë
fizkulturën e syve ose ta lëmë të çlodhet pak.
 Të bëjnë sa më shumë aktivitete fizike,të mos rrinë me orë të zgjatura para këtyre pajisjeve
teknologjike.
 Të studiojnë në mënyrë të shëndetshme, të zbatojnë largësinë dhe sigurisht detyrë e prindit
të zbatojë protokollet e vizitave mjekësore
 Televizori nuk duhet të zëvendësojë nevojën e fëmijës për sport dhe lëvizje.
 Është shumë e rëndësishme që prindërit të diskutojnë me fëmijët e tyre rreth atyre që shohin
në televizor dhe në telephonë,prindërit janë të parët që ndihmojë fëmijë.

13. Rregullat që duhet praktikuar:
 Mos vizitoni faqe të Internetit të cilat janë të panjohura dhe që nuk kanë përmabajtje shkollore,
edukative ose ccfarëdo faqe jo të përshtatshme për moshën tuaj. Konsultoni prindin ose arsimtarin për
llojet e faqeve që duhen vizitua për ccdo temë mësimore ose temë që ju intereson nga jeta e
përditshme.
 Respektoni me përpikmëri orarin e caktuar nga prindi ose arsimtari.
 Kërkoni ndihmën e nevojshme nga prindi ose arsimtari, ndërsa mund të merreni edhe mendimin e
shokut ose shoqes.
 Duhet të keni parasysh që shumë veprime në lojrat kompjuterike mund të jenë tragjike në jetën e
perditshme. Në asnjë mënyrë mos provoni t’i imitoni në jetën reale.
 Kujdes me kohën dhe mënyrën se si e shfrytëzoni rrjetin social (Facebook, Tëiteer etj). Mos komunikoni
me njerëz të panjohur, pa ndonjë arsye të veccantë dhe pa dijenin e prindit.
 Shfrytëzoni telefonin me shumë kujdes dhe vetëm kur është i domosdoshëm. Përdoreni vetëm për
komunikim me të afërmit, shoqet, shokët dhe miqtë të njohur.

14. Konkluzione
 Një ndër faktorët që ka rritur përdorimin e paisjeve teknologjike këto vitet e fundit është situata
shëndetsore e cila në masë të madhe ka shtuar domosdoshmërisht përdorimin dhe qëndrimin para
ekraneve, njëhërit reformat e reja në arsim kanë bërë që paisjet moderne të teknologjisë të përdoren
për punime të ndryshme dhe për detyra. Mirëpo vëmendja prindërore nuk duhet anashkaluar për
asnjë moment të vetëm .Sepse kujdesi prindëror duhet të jetë maksimal për të arritur rezultat minimal.

15. Rekomandime
 Jeta dinamike ka bërë që shpesh herë të mos u kushtojmë kujdesin e duhur fëmijëve gjatë qëndrimit
ose përdorimit të teknologjisë mirëpo a është veprim i duhur ky? Themi se jo asgjë ska më shumë
rëndësi se fëmijët kujdesi ndaj tyre, kalimi i kohës së lirë me aktivitete të ndryshme edukative,
argëtuese e stimuluese, përkrahja e vazhdueshme është më e pakta që mund të bëjmë. Njëherit
bashkpunimi me mësuesit është një faktor me rëndesi të veqant.

16. Kontributi i punimit
 Interneti ky “oqean i pafund” informacionesh dhe komunikimi të krijon mundësin e marrjes së njohurive
pa fund mirëpo ajo që na mbetet neve të bëjmë është fushata vetëdijësuese rreth përdorimit të
pakontrolluar të paisjeve teknologjike gjithashtu të jemi të vëtëdijshëm se fëmijët nuk janë ata që
mund të përcaktojnë qka është në dobi të tyre e qka mund të ndikoj negativisht në gjendjen e tyre
emocionale në shëndetin e në të ardhmen e tyre në përgjithësi. Këshilla që psikologët japin për
prindërit është: “norma e dëgjimit në krahasim me të folurit e prindërve është pesë me një. Flisni një
minutë dhe dëgjoni pesë të tjera.”Daniel Kojku. Shpeshherë na ndodhë që pa dashje të ekspozohemi
më shumë sesa që duhet në diell dhe pastaj e shohim se ka efekt të dëmshëm njëjtë do të thoja edhe
për këto paisjet e reja që janë bërë varësi një ekspozim i tepruar një shëndet i dobësuar sepse
ekranet e paisjeve si tableti dhe telefonat e mençur lëshojnë dritë blu të dëmshme që mund të
shkaktojnë dhimbje koke, tension dhe iritim i syve tek fëmijët. Andaj me pak punë me pak angazhim
mund të bëjmë më shum sesa që mendojm. Shëndeti është bazë për një ardhmëri të shëndosh.

17. Faleminderit për vëmendje!