Dokumen tersebut membahas tentang sistem politik dan administrasi di kalangan masyarakat Melayu tradisional. Terdapat tiga tingkatan pentadbiran yaitu tingkat negeri yang dipimpin sultan/raja, tingkat daerah dipimpin pembesar, dan tingkat kampung dipimpin penghulu. Dokumen juga menjelaskan berbagai peran dan tanggung jawab penguasa di setiap tingkatan serta hubungan antara masing-masing tingkatan dalam sistem politik Melayu
2. Tarif dan konsep
• Secara amnya, konsep politik berkisar kepada
pengaruh dan kekuasaan.
• Firdaus Abdullah (2006) : politik bermaksud
sebarang kegiatan yang ada hubungannya
dengan proses pengambilan keputusan
mengenai pembahagian sumber2 dan
ganjaran serta cara2 mengatur hidup
masyarakat.
3. Tarif dan konsep
• Syed Ahmad Hussein(1995) : politik dalam
erti kata lebih khusus melibatkan persoalan
seperti kuasa dan persaingan kuasa, kerajaan
dan institusi2 yang berkaitan dgn
pemerintahan, dasar2 awam dan keputusan2
pemerintahan yang mengikat ke atas seluruh
ahli masyarakat, idea2 politik, peranan
individu dan kumpulan2 manusia dalam
proses politik.
6. PEDAGANG, PENIAGA,
BURUH KASAR,TUKANG
MAHIR, PETANI,
NELAYAN
PENYOKONG
PENTADBIR DI
PERINGLKAT
JAJAHAN TAKLUK
MENJADI PENGIKUT
PEMBESAR DI
PERINGKAT PUSAT
MASYARAKAT
PERIBUMI YANG
BERMASTAUTIN
TETAP
RAKYAT
8. Hamba Raja
• Tawar diri jadi hamba raja
• Taraf lebih tinggi
• Bekas tahanan/banduan
• Nikmati sedikit keistimewaan-dapat
perlindungan dari pemerintah
• Turun temurun
9. • Rakyat biasa
• Gagal bayar hutang kepada pemiutang
• Dalam jangka masa yang ditetapkan
• “masuk hulun”
• Terpaksa tinggal bersama isteri dan anak-anak
dengan si pemiutang sehingga hutang selesai
• Boleh dijual kepada pembesar lain
• Boleh menjadi rakyat biasa selepas lunas hutang
Hamba berhutang
10. • 4 jenis hamba berhutang
-orang berhutang=orang yang terikat dengan hutang
dan hanya dibebaskan selepas menjelaskan
hutang
-Anak Emas=menjadi hamba melalui
perkahwinan(hamba lelaki berkahwin dengan
hamba wanita dan terikat kepada tuannya)
-hamba waris=isteri dan anak-anak berhutang
-hamba bayar=abdi yang diserahkan oleh tuannya
kepada orang lain sebagai membayar hutang
tuannya itu
11. • Hamba seumur hidup kepada pemiliknya
• Turun temurun
• 3 jenis hamba biasa
-hamba abdi yang membuat kerja yang berat
dan kasar
-hamba yang dibeli
-biduanda=orang suruhan,kebiasaannya
dimiliki oleh Raja
Hamba biasa
12. • Hamba tawanan:tawanan perang
• Hamba diranggah:orang bukan islam,-orang
Batak,orang Asli/di rantau ini yang diculik dan
dijual-tawanan lanun
• Hamba habsyi:dari Afrika-orang kulit hitam
-dibeli oleh orang melayu semasa menunaikan haji
di Makkah.
-dibawa masuk oleh saudagar Arab ke Tanah Melayu
-hamba Afrika pernah dibawa oleh penjajah Eropah
Hamba abdi/biasa
13. Peringkat negeri
• unit pentadbiran tertinggi dan terbesar yang
mana kuasa tertinggi dipegang oleh sultan
atau raja.
• Sultan atau raja berkuasa mutlak ke atas
rakyat dan kawasan takluknya.
14. Peringkat negeri
• contoh : menjatuhkan hukuman bunuh.
• Sultan dan raja mempunyai daulat dan ‘tulah’
di mana rakyat yg menderhaka atau
menentang akan terkena ‘tulah’.
• Simbol-simbol kebesaran pula ditunjukkan
melalui penggunaan bahasa dan warna.
15. Peringkat negeri
• Contoh : penggunaan payung kuning untuk
kerabat dan payung putih untuk raja, alat2
kebesaran, alat muzik dan cop mohor.
• Perlantikan dilakukan berdasarkan sistem
pewarisan takhta.
• Perlantikan pengganti bukan dalam kalangan
anak lelaki – Perak, N.9 dan Kedah
16. Peringkat negeri
• Perak : sistem penggiliran iaitu Raja Di Hilir,
Raja Bendahara, Raja Muda dan Sultan.
• N9 : YDP Besar Negeri dilaksanakan dari
peringkat ahli paling bawah.
18. Peringkat negeri
• Kedah : sebelum dilantik sebagai Sultan,
terlebih dahulu mesti memakai gelaran Tunku
Bendahara dan Tunku Temenggung.
19. Peringkat daerah
• Unit pentadbiran kedua terbesar.
• Pembesar daerah diberi surat tauliah yang
bercop mohor oleh sultan atau raja.
• Menjaga keamanan
• Memunggut cukai di kawasan pegangannya
yang dikenali sebagai kawasan ‘pemakanan’.
• Mempunyai pengikut atau anak buah.
20. Peringkat daerah
• Jumlah pengikut menentukan kedudukan dan
pengaruh.
• Biasanya diwarisi secara turun temurun.
• Tugas-tugas :
21. Peringkat daerah
• Tugas-tugas Pembesar :
menyerahkan sebahagian kutipan cukai
kepada pusat.
Menyediakan tentera
Menyediakan kerahaan tenaga
Menjaga keamanan dan keselamatan
22. Peringkat kampung
• Unit pentadbiran yang paling kecil.
• Dilantik oleh Sultan atau raja.
• Gelaran : Penghulu, Penggawa, Ketua
Kampung atau Tok Kweng(Kelantan).
23. Peringkat kampung
• Tugas-tugas :
menjadi perantara antara penduduk dengan
pembesar daerah.
Memungut cukai
Menjaga keamanan Kampung
Menyelesaikan masalah yang timbul
25. rujukan
• Mohammad Yaqin (2012).
http://es.slideshare.net/5015/kebudayaan-
melayu-politik-dan-bidang-sosial-full
• Ghazali Ismail, Khairuddin Mohamad, Ratna
Laila Shahidin dan Wan Zalina Wan Othman
(2014). Kebudayaan Melayu. Selangor :
Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.
