โครงการจัดเวทีวิชาการเพื่อการจัดการความรู้อนาคตเมืองสงขลา การพัฒนาอนาคตเมืองสงขลา: มิติสถาปัตยกรรมและผังเมือง วันศุกร์ที่ 7 พฤศจิกายน 2557 ณ ห้องประชุม โรงสีแดง หับ โห้ หิ้น อาเภอเมือง จังหวัดสงขลา

1. มิติของการพัฒนาอนาคตเมืองสงขลา: สถาปัตยกรรมและผังเมือง
จิฬา แก้วแพรก
ดร.จเร สุวรรณชาต
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มทร.ศรีวิชัย
ศุกร์ที่ 7พฤศจิกายน 2557
ห้องประชุม โรงสีแดง หับโห้หิ้นอาเภอเมือง จังหวัดสงขลา

2. คำถำมหรือประเด็นหลัก รูปแบบสถาปัตยกรรมและผังเมืองในเมืองสงขลา ที่ เหมาะสมต่อการพัฒนาตามแนวทาง เมืองเก่า (Old City) หรือเมืองน่าอยู่ แนวทางการพัฒนาเมืองสงขลาในมิติของเมืองเก่า (Old City) หรือ เมืองน่าอยู่ ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายด้านสถาปัตยกรรมและผังเมือง ต่อรัฐบาล องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และ ภาคประชาชน
2

3. รูปแบบสถำปัตยกรรมและผังเมืองในเมืองสงขลำ กำรใช้ประโยชน์ที่ดิน 3 ประเภท ที่ดินของรัฐ พิพิธภัณฑสถานฯสงขลา, บ้านพักผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา ฯลฯ ที่ดินของเอกชน บ้านเรือนย่านเมืองเก่าสงขลา, ศาลเจ้า มัสยิด ฯลฯ ที่ดินประเภทพิเศษ (ที่ดินทรัพย์สินทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ และ ที่ดินศาสนสถาน) วัด, พระอารามหลวง. เจดีย์ขาวดา, ป้อม ฯลฯ
3

4. แนวทำงกำรพัฒนำเมืองสงขลำ กำหนดมำตรกำร 3 ประเภทตำมกำรใช้ประโยชน์ที่ดิน มาตรการในที่ดินของรัฐ มาตรการในที่ดินของเอกชน มาตรการในที่ดินประเภทพิเศษ
4

5. ข้อเสนอแนะเชิงนโยบำยด้ำนสถำปัตยกรรมและผังเมือง ต่อ รัฐบำล องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และ ภำคประชำชน 1. มาตรการควบคุม 2. มาตรการสร้างแรงจูงใจ 3. มาตรการที่ก่อให้เกิดการพัฒนาเมืองตามผังเมืองหรือนโยบายการพัฒนาเมืองอย่างเป็นรูปธรรมอื่นๆ มาตรการที่พัฒนาขึ้นจากการใช้บังคับมาตรการเชิงลบ มาตรการส่งเสริม (Incentive Measure) มาตรการชดเชย (Corrective Measure) มาตรการให้ผู้ที่ได้รับประโยชน์จากมาตรการเชิงบวกเป็นผู้จ่าย (Beneficiary Pay Principle) ใช้เครื่องมือทางการเงิน เช่น ผู้เป็นเจ้าของที่ดินต้องร่วมกันรับภาระทาการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐาน เช่น การพัฒนาเมืองโดยวิธีการจัดรูปที่ดิน ตาม พ.ร.บ.จัดรูปที่ดิน 2547 การจ่ายเงินค่าทดแทน แก่เจ้าของทรัพย์สินผู้ได้รับผลกระทบจากการเวนคืนอย่างเป็นธรรม กรณีการดาเนินการ ด้านโครงสร้างพื้นฐานตามมาตรการเชิงบวกซึ่งมีความจาเป็นในการให้ได้มาซึ่งที่ดินโดยการเวนคืน ที่มา : รายงานการศึกษาเบื้องต้น โครงการค่าใช้จ่ายในการจ้างที่ปรึกษาเพื่อมาตรการ กลไกและเครื่องมือในการพัฒนาเมืองตามผังเมืองรวม กรุงเทพมหานคร.สานักผังเมือง กรุงเทพฯ,2556
5

6. จบกำรนำเสนอ ขอขอบคุณ
จิฬา แก้วแพรก
ดร.จเร สุวรรณชาต
มิติของการพัฒนาอนาคตเมืองสงขลา :สถาปัตยกรรมและผังเมือง
6

7. ควำมรู้เพิ่มเติมจำกกำรสัมมนำ

8. Green City
Green City (เมืองสีเขียว)หมำยถึง พื้นที่สีเขียวในเขตเมือง ซึ่งเป็นพื้นที่ทำง ธรรมชำติและกึ่งธรรมชำติอันเป็นถิ่นที่อยู่ของสิ่งมีชีวิต ได้แก่ พื้นที่ป่ำไม้ พื้นที่ชุ่ม น้ำ รวมถึงพื้นที่ชำยหำด พื้นที่ริมน้ำ พื้นที่เป็นริ้วยำวตำมแนวเส้นทำงคมนำคม ทำงบก ทำงน้ำ และแนวสำธำรณูปกำรต่ำงๆ อำจเป็นพื้นที่สำธำรณะหรือเอกชน ก็ได้ โดยมีไว้เพื่อนันทนำกำรและเพื่อให้ภูมิทัศน์มีควำมงดงำม
ที่มำ: สำนักงำนนโยบำยแผนและทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม
8

9. Green City 9

10. Smart Growth City
Smart Growth (การเติบโตอย่างชาญฉลาด)คือ แนวคิดหรือทฤษฎี ในกำรพัฒนำเมืองที่คิดค้นและพัฒนำขึ้นจำกประเทศสหรัฐอเมริกำ ตั้งแต่ คศ. 1960 โดยนิยมใช้กันมำกโดยเฉพำะในยุโรป อเมริกำ ออสเตรเลีย
ซึ่งแนวคิดนี้เกี่ยวกับกำรวำงผังเมือง กำรยับยั้งกำรกระจัดกระจำยของ เมือง และกำรจัดระบบขนส่งมวลชน
10

11. Smart Growth City
แนวทางในการพัฒนาเมืองแบบ Smart Growthมีดังนี้
-เน้นกำรขนส่งเป็นหลัก (Transit-Oriented Development),
-เน้นกำรออกแบบเมืองให้คนเดิน(walkable),
-ใช้จักรยำน (bicycle-friendly),
-กำรสร้ำงโรงเรียนใกล้บ้ำน(neighborhood schools),
-กำรออกแบบถนนที่สมบูรณ์แบบ(complete streets),
-กำรจัดวำงผังเมืองที่ให้มีที่อยู่อำศัยหลำกหลำยรูปแบบในพื้นที่เดียวกัน(mixed-use development with a range of housing choices)
ที่มำ : ฐำปนำ บุณยประวิตร, การเติบโตอย่างชาญฉลาด การวางผังพัฒนาเมืองสู่ความยั่งยืนของประเทศไทย.
11

12. Slow city
Slow City หรือ เมืองเนิบช้ำ เป็นแนวคิดที่ยับยั้งควำมเร่งรีบของผู้คนและ กำรเจริญเติบโตของเมืองอย่ำงก้ำวกระโดด เป็นกระแสที่ต่อเนื่องมำจำก แนวคิดเรื่อง slow life ที่ถูกจุดประกำยขึ้นโดยคำร์โลเปรตินี่ (Carlo Petrini) ชำวอิตำลี ซึ่งหลำยเมืองใหญ่ในโลกเริ่มมีแนวควำมคิดแบบนี้แล้ว ไม่ว่ำจะเป็น London, Vancouver หรือ Kyoto
12

13. Slow city
นำยกเทศมนตรีของเมืองคะเคะงะวะ ประเทศญี่ปุ่น เสนอปฏิญญำที่เรียกว่ำ "Slow life city Declaration" โดยออกบัญญัติกำรใช้ชีวิตแบบ slow life สำหรับประชำชนไว้ 8 ประกำร ดังนี้ 1) Slow pace สร้ำงจังหวะให้ชีวิตช้ำลง ด้วยกำรรณรงค์ให้ประชำชนหันมำเดินแทน กำรใช้รถยนต์ ซึ่งนอกจำกจะดีต่อสุขภำพแล้ว ยังช่วยลดอุบัติเหตุที่เกิดจำกกำรจรำจร ด้วย 2) Slow wear รณรงค์ให้ประชำชนสวมใส่ผ้ำพื้นเมืองที่ทำจำกวัสดุในท้องถิ่น จะได้ไม่ ต้องเสียค่ำขนส่งและยังช่วยกระจำยรำยได้สู่ชุมชน อีกทั้งยังเป็นกำรรักษำอัตลักษณ์ ของประเทศเอำไว้ด้วย 3) Slow food รับประทำนอำหำรญี่ปุ่นที่ปรุงด้วยวัตถุดิบตำมฤดูกำลและปฏิเสธ อำหำรจำนด่วนที่ก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภำพ
13

14. Slow city
4) Slow house อยู่บ้ำนแบบญี่ปุ่นโบรำณที่ใกล้ชิดกับธรรมชำติและไม่ ก่อให้เกิดมลพิษ
5) Slow industry รณรงค์ให้ประชำชนดูแลเรื่องทรัพยำกรธรรมชำติกำร ทำฟำร์มหรืออุตสำหกรรม จะต้องไม่ส่งผลเสียต่อสิ่งแวดล้อมของเมือง 6) Slow education ให้ควำมสำคัญกับกระบวนกำรเรียนรู้ทำงศิลปะวิถี แห่งชีวิต วัฒนธรรมญี่ปุ่น และเน้นกำรพัฒนำควำมสัมพันธ์ระหว่ำงผู้คนใน สังคมมำกกว่ำควำมเป็นเลิศทำงกำรศึกษำ 7) Slow aging มุ่งไปสู่กำรมีชีวิตที่ยืนยำวด้วยวิถีธรรมชำติ 8) Slow life ดำเนินชีวิตอย่ำงช้ำๆ ตำมวิธีที่กล่ำวมำแล้วทั้งหมดเพื่อวิถี ชีวิตที่ดีขึ้นของสังคมโดยรวม
ที่มำ: KakegawaDeclares Itself a "Slow Life City“
http://www.japanfs.org/en/news/archives/news_id025168.html
14

15. ภูมิทัศน์วัฒนธรรม
ภูมิทัศน์วัฒนธรรม(Cultural landscape) คือพื้นที่ที่ได้รับกำรนิยำมไว้โดย กรรมำธิกำรมรดกโลกว่ำเป็นพื้นที่เด่นทางภูมิศาสตร์หรือทรัพย์สินที่เป็นตัวแทน ของธรรมชาติและผลงานของมนุษย์ที่มีลักษณะเด่น
กรรมำธิกำรมรดกโลกได้บ่งชี้และรับรองประเภทของภูมิทัศน์วัฒนธรรมไว้ 3 ประเภท ได้แก่
(1)ภูมิทัศน์ที่เกิดจำกกำรจงใจของมนุษย์
(2) ภูมิทัศน์ทั้งหมดที่เกิดจำกกำรกระทำของมนุษย์ ทั้งด้วยควำมจงใจทำ และ ไม่ได้จงใจทำ
(3) ภูมิทัศน์ที่มีร่องรอยกำรปรุงแต่งโดยมนุษย์น้อยที่ (แต่มีคุณค่ำสูง)
ที่มำ : wikipedia
15