2. İçerik tablosu
7.1 Erişilebilirlik nedir?
7.2 Sosyal işletmede ortam erişilebilirliği nasıl sağlanır?
7.3 Kapsayıcı bahçede, ortamın erişilebilirliği nasıl sağlanır?
7.4 Duyusal hassasiyeti olan insanları rahatsız eden gürültü, toz veya sıcaklık gibi
ortam koşullarında alınacak önlemler
3. Kapsayıcı Bahçe Tasarımı
Kapsayıcı bir bahçede, engelli insanlar diğer işçilerle birlikte çalışırlar.
Kapsayıcı Bahçe Tasarımı: Engelli insanlar, yaşlılar ve engelsiz insanlar için yaşamın
kolaylaştırılmasını, kendine güvenmeyi ve bağımsızlığı teşvik ederken, adaptasyon
veya özel tasarıma ihtiyaç duymadan ürünleri, ortamları, programları ve hizmetlerin
mümkün olan en yüksek oranda herkes tarafından kullanılabilecek şekilde tasarlayan
bir bahçe tasarımı yaklaşımıdır.
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
4. Kapsayıcı Bahçe Tasarımı
Kapsayıcı sosyal bahçe planlarken aşağıdaki konular önem kazanır:
Engelli insanlar, engelli olmayan insanlarla yan yana entegre toplum işlerinde
çalışırlar.
Engelli bireylere, en az asgari ücret ve tercihen geçerli piyasa ücreti ödenir.
Engelli bireylerin, sosyal girişimcilik işi için çalışıp çalışmamaya karar verme
seçenekleri vardır.
Engelliler için, düzenli beceri değerlendirmesi, ilerleme ve terfi veya uygun
olduğunda başka bir işverenle başka bir işe geçiş fırsatı vardır.
Kaynak: https://www.chicagobotanic.org/downloads/GISE/Gardening_Social_Enterprise_Manual.pdf
5. Kapsayıcı Bahçe Tasarımı
Kapsayıcı bahçe işletme planlaması, tıp
uzmanları, sosyal hizmet uzmanları, tarım
uzmanları, mesleki terapistler,
bahçıvanlar, çiftçiler ve işletme
yöneticileri de dahil olmak üzere
deneyimli bir ekip tarafından yapılmalıdır.
İşletmenin operasyonel başarısı için,
bahçe arazisi, işgücü için önemli olan
erişilebilir ulaşım ve uzman servis
sağlayıcılara yakın olacak şekilde
seçilmelidir.
Kaynak: https://www.chicagobotanic.org/downloads/GISE/Gardening_Social_Enterprise_Manual.pdf
6. 7.1 Erişilebilirlik nedir?
"Erişilebilirlik”, yaş, cinsiyet veya engellilik durumu (körlük, sağırlık, fiziksel
bozulma, bilişsel bozukluklar) dikkate alınarak, güvenlik içerisinde hareket
özgürlüğü kullanımını ifada eden" kullanılabilirlik girme imkanı " anlamına
gelir.
Erişilebilir alanlar, herkes tarafından engelsiz ve mümkün olan en yüksek
bağımsızlık seviyelerinde kullanılabilen yerlerdir.
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
7. Herhangi bir yerde erişilebilirlik
Bahçede erişilebilirlik - engelli bireylerin
ortama uyum sağlamaları ve ulaşmaları için
Daha fazla bilgi için :
https://www.youtube.com/watch?v=-1xgTs28vXw
https://www.youtube.com/watch?v=YpU3Bx1XqdU
8. 7.2 Sosyal işletmede ortam erişilebilirliği
nasıl sağlanır?
Erişilebilir tesisler veya hizmetler tasarlarken veya uygularken 4 erişilebilirlik
seviyesi vardır:
1) Nasıl ulaşılır?
2) Nasıl girilir?
3) Nasıl kullanılır?
4) Talimatlar ve bilgilerin nasıl daha kolay anlaşılır?
Daha fazla bilgi için : https://www.youtube.com/watch?v=CU5wxggAtA8
9. Nasıl ULAŞILIR? - ERİŞİLEBİLİR YOLLAR
Erişilebilir yollar için yönergeler:
Yollar, geniş, pürüzsüz ve engellerden arındırılmış olmalıdır.
Yollar, 150 cm genişliğinde olmalıdır (minimum genişlik - en az 90 cm).
Yol pürüzsüz ve sağlam olmalı, kaygan olmamalıdır: sıkıştırılmış (büyük değil) çakıl veya
beton.
Yollar, tekerlekli sandalye ve hareketlilik yardımcıları kullanan insanlar için erişilebilir
olmalıdır.
Yollar, tüm engellerden (kayalar, tuğlalar vb.), drenaj sistemlerinin ve diğer açık
tehlikelerde (çukurlar, duran su birikintileri vb.) arındırılmalıdır.
Yollar, gündüz ve gece boyunca iyi aydınlatılmalıdır.
Yollarda en az 200 cm genişliğinde yükseklik engeli olmamalıdır.
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
10. Nasıl GİRİLİR? – ERİŞİLEBİLİR GİRİŞLER
Tercihen, hiçbir basamak olmamalı ve tüm girişler zemin seviyesinde
olmalıdır, çünkü girişlerin hareket kısıtlılığı olanlar da dahil olmak üzere tüm
kişiler tarafından erişilebilir olması gerekir (örneğin, tekerlekli sandalye,
hareketlilik yardımcıları kullananlar …).
Erişilebilir Basamaklar için Yönergeler:
Bir merdivendeki tüm basamaklar aynı boyutlara sahip olmalıdır.
Maksimum 0.16 m yükseklik
Minimum 0,28 m derinlik
1.00 m - 1.20 m genişlik
Merdiven 0,16 m'den fazlaysa, çocuklar ve yetişkinler için farklı yüksekliklerde (70 ve 90
cm yüksekliğinde) çift korkuluk sağlanmalıdır.
Her 10 basamakta bir ve her yön değişikliği olduğunda bir iniş / dinlenme alanı planlayın
Turuncu, sarı, yeşil - tehlikeleri önlemek için merdivenlerin kenarlarını, tehlikeli alanları
ve her merdiven basamağının ucunu ve altını parlak renklerle işaretleyin.
Görme engelli kişilerin talimatları bilmelerine yardımcı olmak için korkuluklar takın - ör.
ileri, sol veya sağ
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
11. Nasıl GİRİLİR? – ERİŞİLEBİLİR GİRİŞLER
Erişilebilir Rampalar için Yönergeler:
Rampa Konfigürasyonu ve Tasarımı:
1) Düz yol
2) 90 derece dönüş
3) geri veya 180 derece dönüş
Rampa genişliği:
Bir rampanın genişliği kullanıma, yapılandırmaya ve eğime göre değişebilir
Rampa, düz rampalar için minimum 0,90 m => genişliğe sahip olmalıdır;
Tercih edilen genişlik 1.50 ila 2.00 m'dir.
İniş alanı gerektiren rampalar için (yön değişikliği olduğunda) genişlik minimum
1,20 m olmalıdır
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
12. Nasıl GİRİLİR? – ERİŞİLEBİLİR GİRİŞLER
Erişilebilir Rampalar için Yönergeler:
Eğim Özellikleri:
Tercihen, eğim % 5 (1 cm yükseklik: 20 cm uzunluk) olmalı ve
kabul edilebilir maksimum eğim % 8 (1 cm yükseklik: 12 cm
uzunluk) olmalıdır
% 12'lik bir eğim çok uygun değildir ve sadece kısa mesafe (50 cm)
için kabul edilebilir.
Yüzey:
Görme bozukluğu olan kişi için üst ve alt katta dokunma yüzeyi ve
zıt renk ile işaretli olmalı ve kaygan olmamalıdır.
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
13. Nasıl GİRİLİR? – ERİŞİLEBİLİR GİRİŞLER
Erişilebilir Kapılar ve Kulplar için Yönergeler
Kapı genişliği minimum 0,90 m olmalıdır (çerçeve hariç)
İçerideki kullanılabilir alanı artırmak için kapı dışarı doğru
açılmalıdır, ancak kapının tamamen dışarıya açılabilmesi için
yeterli alana sahip olduğunuzdan emin olun.
Kapı kolunun kullanımı kolay olmalı (yuvarlak kapı kolu olmamalı)
ve çocuklar, tekerlekli sandalye kullananlar ve kısa boylu insanlar
için 0.80 m - 0.90 m yüksekliğe yerleştirilmelidir.
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
14. Nasıl Kullanılır? - Erişilebilir Binalar
OKULLAR:
Derslikler zemin katta olmalıdır.
Cinsiyet ayrımı (bölgenin kültürel geleneklerine göre), ör .: yıkama tesisleri
(tuvalet tesisleri); kızlar ve erkekler için en az bir erişilebilir tuvalet
yerleştirdiğinizden emin olun.
Kamu binasının yeterli aydınlatılması.
Sınıf içinde farklı türdeki engelli öğrencilerin katılımını sağlamak için, işitsel ve
görsel olarak en az iki iletişim aracı kullanın.
Tasarımınızda, engelli öğrencilerin katılımını artırmak için mesleki faaliyetler için
erişilebilir alanların dikkate alındığından emin olun.
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
15. Nasıl Kullanılır? - Erişilebilir Binalar
Erişilebilir Tuvaletler için Yönergeler:
Tuvalet (Klozet) Boyutları
Sadece Klozet ve WC Boyutları:
Yalnızca tuvalet (lavabo yok) içeren bir tuvalet için
minimum boyutlar 1,50 m X 1,50 m'dir. Bir lavabo veya duş
gerekirse, kabinin iç alanının arttırılması gerekir.
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
16. Nasıl ANLAŞILIR? - Erişilebilir Yerler
Tabela ve İletişim
Tabela konumlandırma
Görsel alanda sinyal kullanımı
(minimum: 0,90 m / maksimum:
1,80 m)
Yol tabelasını ayarlayın (engellerden
kaçının)
Tesise kadar sürekli işaretleme (bilgi
karışıklığını önlemek için süreklilik
ve tutarlılık sağlayın)
Kaynak: Handicap International –Technical
Unit. 2016. General Accessibility Guidelines.
17. 7.3 Kapsayıcı bahçede ortamın
erişilebilirliği nasıl sağlanır?
Daha fazla yer açın
Bahçe yataklarını kaldırın
Oturma yeri olmasını sağlayın
Diz çökme için rahat tahta veya altlık bulundurun
İş için doğru araçları edinin
Sulamayı kolaylaştırın
Sessiz alan yaratın
İnsanlara neye ihtiyaçları olduğunu sorun
Kaynak: https://www.care2.com/causes/8-ways-to-make-gardening-accessible-for-people-with-different-needs.html
18. Daha fazla yer açın - Erişilebilir yollar
Tekerlekli sandalye ve yürüteç erişimini sağlamak
için yürüyüş yolları en az 90 cm genişliğinde
olmalıdır.
120 cm genişliğinde yolların yapılması, iki kişinin
rahatça geçmesine veya yanlarında yürümesini
sağlayacaktır.
Bariyersiz, düz ve bakımlı bir yüzey oluşturularak
doğal yollar daha erişilebilir hale getirilebilir. Bu,
tüm bahçıvanlar için güvenli seyahat sağlar.
Yürüyüş yolları için ezilmiş taş kullanılması resmi ve
daha uzun ömürlü bir bahçe yolu yaratacaktır.
Kaynak: A Guide for Making Community
Gardens Accessible for all Members. 2015.
Kaynak: https://www.care2.com/causes/8-ways-to-make-gardening-accessible-for-people-with-different-needs.html
19. Bahçe ekim alanlarını yükseltin
Erişilebilir ekim alanları, tekerlekli sandalye kullanıcılarının ve
ayakta duran bahçıvanların bunları kullanmasını kolaylaştırmak
için en az 50 cm ve masa yüksekliğine kadar yükseltilmelidir.
Erişilebilir ekim alanları dar tutulmalıdır, böylece tekerlekli
sandalye kullanıcıları ortasına kadar ulaşabilir.
Asılı sepetler ve derin ekim kutuları veya saksılar da erişilebilir
bahçe alanı oluşturmak için kullanılabilir.
Kaynak: https://www.care2.com/causes/8-ways-to-make-gardening-accessible-for-people-with-different-needs.html
Daha fazla bilgi için:
https://www.youtube.com/watch?v=hFGE3plxSSE
20. Diz Çökme Tahtaları Yerleştirin
Uzun süre oturarak çalışmak genellikle zordur.
Yükseltilemeyen zemin seviyesindeki yatakların yanındaki diz çökme için tahtalar
dinlenme olanağı sağlayacaktır.
Diz çökme tahtalarının yanındaki korkuluk, insanların işlerini bitirdiklerinde
kalkmalarına yardımcı olacaktır.
Kaynak: https://www.care2.com/causes/8-ways-to-make-gardening-accessible-for-people-with-different-needs.html
21. Dinlenme alanları sağlayın
Engellilerin dinlenmesini ve çiçek açan
çiçekleri izlemesini sağlamak için uygun
oturma yerleri ekleyin.
Oturma, engelli kişilere dinlenmek için
kolay bir yer sağlayarak kamusal alanları
daha erişilebilir hale getirir.
Dinlenme yerleri olduğunda bahçeler
engelli bireyler için daha uygundur.
Kaynak: https://www.care2.com/causes/8-ways-to-make-gardening-accessible-for-people-with-different-needs.html
22. İş için doğru araçları edinin
Uyarlamalı bahçe aletleri, yaşlılar, nörolojik
bozukluğu olan kişiler ve sınırlı el gücü olan kişiler
için ekstra büyük ve dokulu kavramalar sağlar ve
daha rahat kullanılabilir.
Uyarlamalı bahçe aletleri, sınırlı hareket aralığına
rağmen insanların kültivatör ve kürek kullanmasına
izin verir. Bazı aletler ayakta durmak yerine
otururken kullanılmasını sağlar.
Uyarlamalı bahçe aletleri çeşitli şirketlerden temin
edilebilir.
Daha fazla bilgi için : https://www.youtube.com/watch?v=VNdNUK9k_RE
23. Erişilebilir Sulama
Engelliler bitkilerini sulayacaktır.
Musluklar, engelliler için erişilebilir yerlere
yerleştirilmelidir.
Ekili alan etrafına, çamur oluşumunuönlemek için
çakıl döşenmelidir.
Hortumlar ve sulama hatları güvenlibir şekilde
kurulmalıdır, böylece:
Ulaşmak kolay olacak
Tekerlekli sandalye ve yürüteçlere dolaşmayacaklar.
Daha fazla bilgi için: https://www.youtube.com/watch?v=VNdNUK9k_RE
Kaynak: https://www.care2.com/causes/8-ways-to-make-gardening-accessible-for-people-with-different-needs.html
24. Sessiz alan yaratın
Otizmli ve diğer zihinsel, bilişsel ve
nörolojik bozuklukları olan kişilerin
sessiz bir ortamda olması gerekir
Bahçecilik, terapi ve tedavinin bir
parçası olabilir.
Kaynak: https://www.care2.com/causes/8-ways-to-make-gardening-accessible-for-people-with-different-needs.html
Daha fazla bilgi için: https://www.youtube.com/watch?v=zdknjyXnNU4
25. 7.4 Duyusal hassasiyeti olan insanları rahatsız
eden gürültü, toz veya sıcaklık gibi ortam
koşullarında alınacak önlemler
Engelli çalışanları eğitmeden ve işe almadan önce, bir tıp uzmanı ve psikolog
bu insanların geçmişini analiz etmelidir.
Gürültüye, toza ve / veya sıcaklığa karşı hassasiyet varsa, bu hassasiyetler
eğitim ve istihdam öncesinde bilinmelidir.
Kapsayıcı bahçede yüksek gürültülü motorlu makinelerin kullanılması gerektiği
günlerde, gürültü hassasiyetine sahip çalışanlar bahçe alanından uzak
tutulmalıdır. Bu günlerde, engelli insanlara sebzeleri depolamaya hazırlama
yerinde görev verilebilir.
Bazı tarımsal faaliyetler nedeniyle toz oluşacaksa ve bahçede toza duyarlı
kişiler istihdam ediliyorsa, bu insanlar toz alma alanında tutulmalıdır. Bu
insanlar için başka faaliyetler planlanarak uzak tutulabilir. Toz olan alanda
değil, ofis içinde ek eğitim planlanabilir.
26. Çalışanlar için yüksek sıcaklık sorunu varsa, örneğin bir serada, özellikle
güneşli günlerde oldukça sıcak olacaktır, bu çalışanlara seralarda görev
verilmemelidir.
Çalışma saatleri, sıcaklıkların üstesinden gelmenin oldukça kolay olduğu sabah
erkenden başlayarak yeniden düzenlenebilir.
Bu faaliyetlerin bitiş zamanı, katlanılabilir maksimum sıcaklık sınırlarına göre
planlanmalıdır.
27. Otizmli bireyler için duyusal bahçe
tasarımları ipuçları
İnsanların çevrede kolayca gezinebilmeleri için net bir görünürlük sağlanmalıdır.
Sert otizm spektrumu olan insanlar kendine zarar verici materyal kullanmamalıdır.
Zehirli bitki türleri kullanılmamalıdır.
Yönlendirici işaretleri ve bilgilendirici işaretler dahil edilmelidir.
Süs havuzları, hareketli su ürünleri, rahatlatıcı özellikler gösteren küçük şelaleler kullanılmalıdır.
Yenilebilir sebzeler ve meyveler dahil edilmelidir.
Yumuşak dokulu çiçekler, yeşil yapraklı bitkiler eklenmelidir.
Renk, doku, hareket, şekil ve gölgeyi uyaran malzemeler ilave edilmelidir.
Görme hissi veren küçük hayvan heykelleri eklenebilir.
Aşırı sese yatkın otistik bireylerin, trafiğin yoğun olduğu bölgelerde kendilerini tehlikelerden korumak
için önlemler alınmalıdır.
Otistik bireylerin kullanılan malzemelerin dokularını hissedebilmeleri için çakıl yollar ve çim alanlar
bahçeye yerleştirilmelidir.
Ağaçların altında rekreasyon alanları bulunmalıdır.
Kaynak: ttp://dergipark.gov.tr/download/article-
file/328078
28. 7.4. Erişilebilirlik kontrol listesi
Öğrenme güçlüğü çeken bireyler için erişilebilir bir bahçe tasarlarken
aşağıdaki kontrol listesi dikkate alınmalıdır
Kontrol Listesi
Açık ve basit talimatlar verin ve sağlanan açıklamanın anlama düzeyleriyle
eşleştiğinden emin olmak için basit bir dil kullanın
Talimat verirken, sizi net bir şekilde duymalarını ve görmelerini sağlamak için bireyin
önünde durun
Çok çeşitli iletişim yöntemleri kullanın: sözlü talimat, görsel gösteri ve diğer görsel
ve işitsel girişler (resimler, ses çıkaran oyuncaklar)
Talimatları sık sık tekrarlayın
Renkli görüntüler ve ekipmanlar kullanın
Sabırlı olun ve ekstra zaman tanıyın
Görevleri küçük adımlara veya öğrenme hedeflerine ayırın
29. Açıklama
ECOGARD projesi ile ilgili daha fazla bilgi için lütfen projenin web sitesini ziyaret edin
https://ecogardening.eu/ veya https://www.facebook.com/Ecogard/.
Mobil uygulamamızı aşağıdaki linkten indirebilirsiniz:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ecogard.mobile.
Bu proje (ECOGARD projesi - 2017-1-BG01-KA202-036212) Avrupa Komisyonu (Erasmus +
Programı) desteği ile finanse edilmiştir. Bu yayın sadece yazarın görüşlerini yansıtmaktadır
ve Komisyon burada yer alan bilgilerin herhangi bir şekilde kullanımından sorumlu
tutulamaz.