ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

1. Παραδοσιακές Συνταγές
Ομάδα Εργασίας
Διονυσία Παπαγεωργίου
Βασίλης Παγούνης
Δανιήλ Πιτσικάλης
Τάνια Παπαγεωργίου
Θεοφάνης Αλεξόπουλος

2. Τα Χριστούγεννα είναι μία από τις σημαντικότερες
θρησκευτικές γιορτές
Για τους Έλληνες, πέρα από την σημασία της θρησκείας, τα Χριστούγεννα
συνδυάζονται με το φαγητό και τα γλυκά που αυτές τις γιορτινές ημέρες θα
φέρουν κοντά την οικογένεια!
Στο πέρασμα των χρόνων τα παραδοσιακά έθιμα σχετικά με το φαγητό
συνδυάστηκαν με διεθνείς επιρροές από όλο τον κόσμο.
Μπορεί τα τελευταία χρόνια να έχουμε συνηθίσει τη γαλοπούλα και το χοιρινό
με τα δαμάσκηνα όμως οι παραδοσιακές συνταγές των Χριστουγέννων ήταν
εντελώς διαφορετικές
Από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα κάθε περιοχή είχε τις δικές της γαστριμαργικές
δημιουργίες για τις γιορτές των Χριστουγέννων που προέρχονται μέσα από
ήθη, έθιμα αλλά και τον τρόπο ζωής και επιβίωσης στα παλαιότερα χρόνια,
ακόμη και με συμβολική σημασία .
Ένα από τα πιο σημαντικά αλλά και κοινότυπο, σε όλη την Ελλάδα, έθιμο ήταν
το σφάξιμο των χοίρων, το οποίο συμπεριλαμβάνει μια σειρά παραδοσιακών
εδεσμάτων.

3. Κάθε τόπος έχει τη δική του παράδοση
• Η Μσούρα είναι το παραδοσιακό Χριστουγεννιάτικο φαγητό
του Μελισσοχωρίου Θεσσαλονίκης, πρόκειται για μία τριλογία από
χοιρινό κρέας, μοσχάρι και κοτόπουλο σιγοβρασμένο με λαχανικά και ρύζι
στον φούρνο
• Οι ποντιακοί λαχανοντολμάδες είναι άλλο ένα γιορτινό φαγητό που έχει
συμβολική σημασία καθώς το τύλιγμα των φύλλων του λάχανου
συμβολίζει τα σπάργανα του Χριστού
• Στις βόρειες περιοχές της Ελλάδας, το χοιρινό κρέας σερβίρεται συχνά με
λάχανο τουρσί
• Στον Έβρο την παραμονή των Χριστουγέννων, στο τραπέζι υπήρχαν εννέα
διαφορετικά εδέσματα, άβραστα και νηστίσιμα, συμβολίζοντας την
αφθονία φαγητών όλο τον χρόνο
• Η μπάμπο δεν λείπει από κανένα θρακιώτικο σπίτι, χοιρινό με μπόλικα
μυρωδικά και μπαχαρικά, το οποίο σιγοβράζει όλο το βράδυ, ώστε να
είναι έτοιμο και ζεστό το πρωί, μετά τη θεία λειτουργία των
Χριστουγέννων
Επίσης το μέλι, το κρασί, το μήλο και η πίτα δεν λείπει από κανένα τραπέζι και
όλα αυτά έχουν συμβολικό χαρακτήρα

4. Κάθε τόπος έχει τη δική του παράδοση
Ήπειρος
Το γιορτινό τραπέζι περιλαμβάνει λαχανοντολμάδες, πίτες όπως το κουσμέρι, η
κρεατόπιτα, η μπατσάρα, η γαλατόπιτα, η γλυκιά κολοκυθόπιτα και τα
μελομακάρουνα, όπως τα αποκαλούν οι Ηπειρώτες
Στα Γιάννενα το αγριογούρουνο σαλμί αλλά και τα κλασικά μπακλαβαδάκια
έχουν την τιμητική τους
Στα Ζαγοροχώρια φτιάχνουν τα «σπάργανα», ένα γλυκό που μοιάζει με
τηγανίτες
Κεντρική, Στερεά Ελλάδα και Εύβοια
Το χοιρινό κρέας και η «γουρουνοχαρά» αποτελούσε μία ιεροτελεστία και όλα
γιορτινά εδέσματα φτιάχνονταν με βάση το χοιρινό κρέας
Οι γυναίκες στη συνέχεια καταπιάνονταν να φτιάξουν τη «λίπα» και την
«αλευριά», ενώ οι άντρες έτρωγαν την τηγανιά και γλεντούσαν
Τα διάφορα μέρη του κρέατος προορίζονταν για διαφορετικά φαγητά όπως για
λουκάνικα, για πηχτή, για «πασπαλά».
Στα Τρίκαλα ανήμερα των Χριστουγέννων, συνήθιζαν να τρώνε όλοι μαζί
«γουρνάδα», δηλαδή ψητό χοιρινό κρέας
Το βράδυ των Χριστουγέννων ψήνουν κομματάκια χοιρινού, στη θράκα,
πασπαλιμένο με μπόλικο αλάτι το «κοντοσούφλι».

5. Στερεά Ελλάδα
Τη μέρα των γιορτών τρώνε χοιρινό με σέλινο, αλλά και κοτόσουπα, όπως επίσης η
γαλοπούλα γεμιστή
Ακόμη παλιότερα έφτιαχναν τις «μπάμπες», που ήταν βρασμένο το παχύ έντερο και
παραγεμισμένο με συκώτι, σπλήνα, μυρωδικά και μπαχαρικά
Η πηχτή και ο πατσάς επίσης είναι γιορτινά εδέσματα, όπως και τα ψητά κρέατα
Το χριστόψωμο και οι πίτες περιλαμβάνονται στο γιορτινό τραπέζι
Μελομακάρονα, δίπλες, καρυδόπιτα, γαλατομπούρεκο, ραβανί και κουραμπιέδες είναι τα
γλυκά των γιορτών
Πελοπόννησος
Και εδώ πρωταγωνιστεί το γουρουνόπουλο ψημένο στο φούρνο
Η κρεατόπιτα είναι κλασικό χριστουγεννιάτικο έδεσμα στην Αρκαδία
Το ζύμωμα της χριστουγεννιάτικης κουλούρας αποτελεί ολόκληρη τελετουργία
Στη Σπάρτη, οι νοικοκυρές πλάθουν με υπομονή την κουλούρα και τη κάνουν σε σχήμα
σταυρού και όχι στρογγυλό
Κάθε άκρη τη στολίζουν με αμύγδαλα και καρύδια
Στην Μάνη τα «λαλάγγια» ή «τηγανίδες» ήταν το αγαπημένο χριστουγεννιάτικο γλυκό, όπως
οι λουκουμάδες και οι δίπλες
Κάθε τόπος έχει τη δική του παράδοση

6. Επτάνησα
Στην Κεφαλονιά «πουτρίδα» είναι χοιρινό με «κάβολε» ή με «μάπα»
δηλαδή κουνουπίδι ή λάχανο
Κόκορας ή βοδινό μακαρονάδα παραδοσιακά από τη Λευκάδα.
Επίσης φτιάχνουν την κουλούρα, ένα είδος ψωμιού αλλά και την λαδόπιτα.
Δωδεκάνησα
Το χοιρινό περιλαμβανόταν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι.
Στη Ρόδο απαραίτητα στο γιορτινό τραπέζι σερβίρονται τα «γιαπράκια», ντολμαδάκια δηλαδή.
Στη Σάμο έτρωγαν τα χοιροσφάγια και πηχτή, που ήταν βρασμένο χοιρινό κρέας με λεμόνι, το
οποίο έπηζε λόγω του λίπους
Στην Σύρο ένα έθιμο θέλει να τρώνε κουνουπίδι ή μπρόκολο και ψάρι την παραμονή των
Χριστουγέννων
Στον Πόρο χοιρινό με σέλινο ήταν η νησιώτικη εκδοχή του
χριστουγεννιάτικου τραπεζιού
Στην Μυτιλήνη φτιάχνουν πλατσέδα, γλυκά πιτάκια με καρύδι .
Τα αμυγδαλωτά και οι δίπλες γλυκαίνουν σε όλα τα νησιά το γιορτινό τραπέζι
Κάθε τόπος έχει τη δική του παράδοση

7. Κρήτη
Μετά την εκκλησία μοιράζουν κρέας, κρασί και κουλούρι.
Στο Λασίθι ανήμερα τα Χριστούγεννα τρώνε τηγανητό συκώτι.
Στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι υπάρχει οπωσδήποτε το χοιρινό κρέας,
όπως το γουρουνόπουλο στον ξυλόφουρνο με λεμονόφυλλα, αλλά και τις
επόμενες ημέρες το κρέας δεν λείπει.
Τα λουκάνικα, απάκια, σύγκλινο, οι «τσιγαρίδες» αλλά και η γαλοπούλα
είναι αγαπημένα χριστουγεννιάτικα εδέσματα.
Το Χριστόψωμο, η γιαουρτόπιτα, σαρικόπιτες αλλά και οι σφακιανές πίτες
Κάθε τόπος έχει τη δική του παράδοση

8. Και …επειδή Χριστούγεννα χωρίς γλυκές αμαρτίες και
παραδοσιακές συνταγές δεν νοούνται, ψάξαμε και σας
παρουσιάζουμε τις πιο αγαπημένες !
Μελιστάλακτα μελομακάρονα, πασπαλισμένοι με άχνη
κουραμπιέδες και
παραδοσιακό χοιρινό με σέλινο...

9. Υλικά (Για 60 μελομακάρονα)
9 φλιτζάνια αλεύρι (Allatini)
1 κ. γλυκού baking powder
2 φλιτζάνια ζάχαρη (1 για το μείγμα, 1 για το σιρόπι)
1 κ. γλυκού σόδα
2 1/2 φλιτζάνια λάδι
1 πορτοκάλι (ξύσμα και τον χυμό του)
1 λεμόνι (σκέτο ξύσμα)
1 κ. γλυκού κανέλα (σκόνη)
1/2 κ. γλυκού γαρύφαλλο (σκόνη)
1/2 κούπα κονιάκ
1 φλιτζάνι νερό
1 φλιτζάνι μέλι
Μελομακάρονα

10. Εκτέλεση
 Ξεκινάμε την προετοιμασία του σιροπιού μας αρχικά ώστε να κρυώσει μέχρι να είναι ώρα να μελώσουμε τα
μελομακάρονα.
 Σε ένα κατσαρολάκι ζεσταίνουμε ένα ποτήρι ζάχαρη, ένα ποτήρι μέλι και ένα ποτήρι νερό.
 Ανακατεύουμε μέχρι να γίνει σιρόπι και κατεβάζουμε από τη φωτιά.
 Αφού έχουμε κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες για να έχουμε έτοιμες τις πρώτες ύλες μας ξεκινάμε
ανακατεύοντας το αλεύρι με το baking powder.
 Σε ένα άλλο βαθύ μπολ (κατά προτίμηση του μίξερ) ρίχνουμε το λάδι και τη ζάχαρη και χτυπάμε καλά με το
μίξερ.
 Στη συνέχεια προσθέτουμε μέσα εκεί όλα τα υγρά του μίγματος (χυμό πορτοκάλι, κονιάκ που έχει αραιωθεί
με σόδα, ξύσμα πορτοκαλιού- λεμονιού, κανέλα, γαρύφαλλο) και τα χτυπάμε καλά στο μίξερ.
 Όταν το υγρό ομογενοποιηθεί όσο γίνεται, αρχίζουμε και προσθέτουμε σιγά σιγά το αλεύρι (με το baking)
ανακατεύοντας παράλληλα με ένα κουτάλι καλά.
 Όσο ρίχνουμε τόσο αρχίζει το μείγμα να στερεοποιείται ώστε καταλήγει στην υφή ζυμαριού.
 Το επόμενο βήμα είναι να λαδώσουμε το ταψί μας και να προθερμάνουμε το φούρνο στους 170.
 Στη συνέχεια πλάθουμε τα μελομακάρονα μας σε σχήματα της αρεσκείας μας (μακρόστενα, στρογγυλά,
γιορτινά σχήματα) και τοποθετούμε στο λαδωμένο ταψί.
 ΠΡΟΣΟΧΗ να έχουν απόσταση μεταξύ τους και προπάντων το μέγεθός τους να μην είναι πολύ μεγάλο.
Παίρνουν αρκετά στο ψήσιμο!!!!
 Τοποθετούμε τη φουρνιά μας για ψήσιμο στους 170 στη μέση και για μισή περίπου ώρα.
 Λογικά η παραπάνω δοσολογία θα σας βγάλει 3 φουρνιές.
 Την κάθε φουρνιά όσο πιο ζεστή είναι τη μελώνουμε.
 Ρίχνουμε τα μελομακάρονα μέσα στο σιρόπι και το γυρνάμε μέχρι να μελό καλά. Μετά στραγγίζουμε
ελαφρά με ένα σουρωτήρι και τοποθετούμε στην πιατέλα μας.
Καλή επιτυχία!!!!
Μελομακάρονα

11. Τι θα χρειαστούμε:
500 γρ. αλεύρι μαλακό
250 γρ. βούτυρο (καλής ποιότητας)
80 γρ. ζάχαρη άχνη
80 γρ. αμύγδαλα
1 σφηνάκι κονιάκ (καλής ποιότητας)
¼ κ.γ. σόδα
ανθόνερο
Κουραμπιέδες
Εκτέλεση:
 Χτυπάμε το βούτυρο στο μίξερ με το σύρμα στη γρήγορη ταχύτητα
για 5 λεπτά.
 Αλλάζουμε το σύρμα του μίξερ σε αυτό που είναι για μαλακές ζύμες
(αν δεν έχει ειδικό, τότε αυτά που είναι σαν τιρμπουσόν. Στα μεγάλα
μίξερ αυτό που μοιάζει με ρακέτα.)
 Χαμηλώνουμε την ταχύτητα στο μεσαίο και ρίχνουμε 80 γραμμάρια
άχνη ζάχαρη, ένα σφηνάκι κονιάκ, 80 γραμμάρια αμυγδαλόψυχα
(αμύγδαλα καβουρδισμένα και κοπανισμένα στο γουδί ή στο μούλτι
για πιο χοντροκομμένα). Κοσκινίζουμε το αλεύρι (500 γραμμάρια)
και το ρίχνουμε κι αυτό μέσα.
 Τα δουλεύουμε στο μίξερ στο γρήγορο για 5 λεπτά και στο αργό για
5 λεπτά.
 Το πλάθουμε σε σχήμα κουραμπιέ ή με φόρμες σε αστεράκια,
φεγγαράκια, καμπάνες κ.λπ.
 Σε ένα ταψί απλώνουμε λαδόκολλα, τοποθετούμε τους
κουραμπιέδες και τους ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους
200 βαθμούς κελσίου για 15 λεπτά περίπου ή μέχρι να ροδίσουν.
 Μόλις βγουν απ' το φούρνο, τους ραντίζουμε με ανθόνερο και τους
τυλίγουμε σε άχνη ζάχαρη. Το πόσο θα τους πασπαλίσουμε είναι
προσωπικό γούστο του καθενός.

12. Το Σελινάτο είναι ένα από τα πιάτα που συνηθίζουν να φτιάχνουν οι νοικοκυρές της Μυτιλήνης για το γεύμα των
Χριστουγέννων. Κύρια συστατικά του είναι το χοιρινό κρέας και το σέλινο. Αποτελεί ένα πολύ νόστιμο και θρεπτικό
πιάτο
Υλικά
1 κιλό χοιρινό σε μερίδες
1 ½ κιλό σέλινο
2-3 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα
1 κρεμμύδι ξερό ψιλοκομμένο
ελαιόλαδο
αλάτι - πιπέρι
1 αυγό
2 λεμόνια (μόνο τον χυμό)
Λίγο corn flour
Εκτέλεση
Πλένουμε πολύ καλά τα σέλινα και τα κόβουμε (στα 2 ή 3 κομμάτια) έπειτα τα βράζουμε για λίγο στη κατσαρόλα για να
μαλακώσουν και τα σουρώνουμε.
Σοτάρουμε στο λάδι το κρεμμύδι (φρέσκο και ξερό) και κατόπιν προσθέτουμε το κρέας. Όταν ροδίσει καλά βάζουμε και
το σέλινο.
Συμπληρώνουμε νερό, αλάτι, πιπέρι και βράζουμε το φαγητό μέχρι να μαλακώσει το κρέας.
Όταν γίνει το φαγητό μας και έχει μείνει με λίγο ζουμάκι το αυγοκόβουμε. Κουνάμε την κατσαρόλα μας ώστε να πάει
παντού το αυγολέμονο και σερβίρουμε.
Σελινάτο Μυτιλήνης