khái niệm về sinh học

1. Ernst Mayr
Năm 1942, Nhà Tiến hóa học
Ơnxt Mayơ đã đưa ra khái niệm
loài sinh học.
I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC

2. 1. Khái niệm:
I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
- Loài sinh học (loài giao phối) là một quần thể hoặc một
nhóm quần thể:
+ Các cá thể có khả năng giao phối với nhau sinh ra đời
con có sức sống, có khả năng sinh sản và được cách li
sinh sản với những nhóm quần thể thuộc loài khác.
-Ở các loài sinh sản vô tính, đơn tính, tự phối thì Loài là nhóm
cá thể có vốn gen chung, có những tính trạng chung về hình
thái, sinh lý, có khu phân bố xác định và có chung một lịch sử
phát triển.
Khái niệm loài sinh học không áp dụng
được cho những trường hợp nào? Vì
sao?

3. I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
1. Khái niệm
Cho ví dụ về các loài sinh vật mà em biết?

4. Voi châu Phi và voi Ấn độ có thuộc cùng 1 loài không? Tại
sao?
Voi châu Phi và voi Ấn Độ không thuộc cùng 1 loài vì giữa chúng
không có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên (có cách li
sinh sản), có hình thái khác nhau, có khu vực sống khác nhau.
I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
VOI CHÂU PHI VOI ẤN ĐỘ

5. Các con La là con lai giữa Lừa
và Ngựa có thể coi là 1 loài
không? Tại sao?
Không, vì chúng không tồn tại
như một nhóm quần thể, không
có khả năng giao phối với nhau
và sinh ra đời con có sức sống.
I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
1. Khái niệm

6. ▼ Để phân biệt loài này với loài khác ta dựa vào
những tiêu chuẩn nào?
- Tiêu chuẩn hình thái
- Tiêu chuẩn địa lí - sinh thái
- Tiêu chuẩn sinh lí, hóa sinh
- Tiêu chuẩn cách li sinh sản
2. Các tiêu chuẩn phân biệt 2 loài thân thuộc:

7. Cừu
Dê
Dựa vào tiêu chuẩn nào để phân biệt đây là 2 loài khác
nhau?
Dựa vào tiêu chuẩn hình thái 5
I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
2. Các tiêu chuẩn phân biệt 2 loài thân thuộc

8. Xương
rồng 3
cạnh
Xương
rồng 5
cạnh

9. Ngựa hoang (Trung Á) Ngựa vằn (Châu Phi)
KHÁI NIỆM LOÀI- PHÂN BIỆT LOÀI
2. Tiêu chuẩn phân biệt 2 loài
-Tiêu chuẩn địa lý- sinh thái
Hai loài thân thuộc chiếm 2 khu phân bố riêng biệt.

10. Mao lương ẩm Mao lương nước
KHÁI NIỆM LOÀI- PHÂN BIỆT LOÀI
2. Tiêu chuẩn phân biệt 2 loài
-Tiêu chuẩn địa lý- sinh thái
Các loài khác nhau thì thích nghi với các điều kiện sinh thái khác nhau.

11. KHÁI NIỆM LOÀI- PHÂN BIỆT LOÀI
2. Tiêu chuẩn phân biệt 2 loài
-Tiêu chuẩn sinh lý- hóa sinh:
Cấu trúc Pr, các chỉ tiêu sinh lý khác nhau.
Cả 2 đều thuộc họ Cà nhưng thuốc lá có khả năng tổng hợp ancalôit còn
cà chua thì không

12. KHÁI NIỆM LOÀI- PHÂN BIỆT LOÀI
2. Tiêu chuẩn phân biệt 2 loài
- Tiêu chuẩn hình thái
- Tiêu chuẩn địa lý-sinh thái
- Tiêu chuẩn sinh lý- hóa sinh
- Tiêu chuẩn sinh sản:
Các cá thể khác loài không giao
phối với nhau hoặc giao phối sinh
ra con không có khả năng sống,
khả năng sinh sản.

13. ▼Trong các tiêu chuẩn kể trên, vận dụng tiêu chuẩn
nào là chính xác nhất?
▼Tùy vào từng đối tượng khác nhau mà ta sử dụng
các tiêu chuẩn khác nhau để phân biệt các loài.
Đối với Vi Khuẩn: sử dụng tiêu chuẩn hóa sinh
Đối với động thực vật : sử dụng tiêu chuẩn hình thái.
Một số trường hợp phải phối hợp nhiều tiêu chuẩn.

14. II. Các cơ chế cách ly
1. Khái niệm cách ly sinh sản
Đọc SGK/123 mục II Thế nào là cách li và
cách li sinh sản?
Cách li sinh sản là các trở ngại trên cơ thể
sinh vật (trở ngại sinh học) ngăn cản các cá
thể giao phối với nhau hoặc ngăn cản tạo ra
con lai hữu thụ.

15. 2. Các cơ chế cách ly sinh sản
Có mấy cơ chế cách ly?
-Cách ly trước hợp tử
-Cách ly sau hợp tử
Hoàn thành phiếu học tập sau:
II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
1. Khái niệm cách ly sinh sản

16. PHIẾU HỌC TẬP
Nội dung Cách ly trước hợp tử Cách ly sau hợp tử
Khái niệm
Đặc điểm
-Cách ly nơi ở:........
-Cách ly tập tính:....
-Cách ly mùa vụ:....
-Cách ly cơ học:.....
Ví dụ

17. Nội dung Cách ly trước hợp tử Cách ly sau hợp tử
Khái niệm Những trở ngại ngăn cản sinh
vật giao phối với nhau.
Thực chất là ngăn cản sự thụ
tinh tạo ra hợp tử
Những trở ngại ngăn cản việc
tạo ra con lai hoặc ngăn cản
tạo ra con lai hữu thụ
Đặc điểm
-Cách ly nơi ở: các cá thể trong
cùng một khu vực địa lý nhưng
không giao phối
-Cách ly tập tính: sinh vật khác
loài có những tập tính giao phối
riêng biệt
-Cách ly mùa vụ: sinh vật khác
loài sinh sản khác mùa
-Cách ly cơ học: sinh vật khác
loài có cấu tạo cơ quan sinh sản
khác nhau
Con lai khác loài không có sức
sống hoặc có sức sống nhưng
không sinh sản hữu tính được
do khác biệt về cấu trúc di
truyền  mất cân bằng gen 
giảm khả năng sinh sản hoặc
cơ thể bất thụ hoàn toàn
Ví dụ Sẻ ngô Châu Âu không giao phối
với sẻ ngô Trung Quốc
Ngựa giao phối với lừa  con
La hoặc con Bacdo bất thụ

18. CHƯƠNG I
Chim sẻ ngô Trung Quốc Chim sẻ ngô Châu Âu
Chim sẻ ngô Trung Quốc Và chim sẻ ngô Châu Âu
không giao phối với nhau

19. - Cách li nơi ở (sinh cảnh): sống cùng khu vực địa lí nhưng
khác sinh cảnh nên không thể giao phối.

20. Loài mao lương sống ở
bãi cỏ ẩm
Loài mao lương sống
ở bờ mương
Cách li nơi ở

21. Cách li tập tính
Con đực “làm
quen” với con
cái từ phía sau
để giao phối
Con đực cong đuôi
phun tín hiệu hóa
học lên mình con
cái để “dụ dỗ”
Con đực đến đối
diện con cái và rung
cánh trước khi giao
phối

22. Cách li thời gian
Chồn hôi có đốm ở Miền Tây
có mùa giao phối vào cuối
hè.
Chồn hôi có đốm Miền
Đông có mùa giao phối vào
cuối đông.

23. C¸ch li c¬ häc: cấu tạo cơ quan sinh sản khác nhau nên
chúng không thể giao phối với nhau
Cách li cơ học

24. Cách li cơ học

25. Có giao phối nhưng không thụ tinh,
Ví dụ: Tinh trùng ngỗng không sống được trong âm đạo
vịt cái.
Ngỗng Vịt
II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
Cách li sau hợp tử

26. Trứng nhái thụ tinh bằng tinh trùng của Cóc thì hợp
tử không phát triển
Cách li sau hợp tử
II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN

27. Cừu có thể giao phối với dê tạo hợp tử nhưng hợp tử
chết ngay.
Cách li sau hợp tử
II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN

28. La bất thụ
Cách li sau hợp tử

29. II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
1. Khái niệm cách ly sinh sản
2. Các cơ chế cách ly sinh sản
3. Vai trò cơ chế cách ly
Điều gì xảy ra nếu giữa các
loài không có sự cách ly sinh
sản?
Các cơ chế cách li có vai trò
như thế nào trong quá trình
tiến hóa?

30. 3 Vai trò cơ chế cách ly
+ Ngăn cản các loài trao đổi vốn gen cho nhau nên duy trì
được sự toàn vẹn của loài(bảo đảm được những đặc điểm
riêng của mỗi loài)
+ Cùng với nhân tố tiến hóa ,các cơ chế cách ly làm phân hóa
vốn gen dẫn tới hình thành loài mới tạo nên sự đa dạng
phong phú trong sinh giới.
II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN

31. Sáo đen mỏ trắng. Sáo đen mỏ vàng. Sáo nâu.
Rền gai. Rền tía. Rền cơm.
Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng

32. Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng

33. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Câu 1: Nội dung của tiêu chuẩn hình thái dùng để phân biệt 2
loài thân thuộc là?
a. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải sống ở
những môi trường khác nhau
b. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải có sự gián
đoạn về hình thái
c. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải có bộ NST
2n khác nhau
d. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải có sự khác biệt
vcề trình tự các axit amin trong chuỗi polypeptit

34. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Câu 2: Một hoặc một nhóm quần thể gồm các cá thể có khả
năng giao phối với nhau trong tự nhiên và sinh ra đời con có
sức sống, có khả năng sinh sản và cách ly sinh sản với các
nhóm quần thể khác gọi là?
a. Quần thể sinh vật
b. Quần thể giao phối
c. Quần thể tự phối
d. Loài sinh học

35. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Câu 3: Để phân biệt 2 loài vi khuẩn có quan hệ thân thuộc,
tiêu chuẩn phân biệt quan trọng nhất là?
a. Tiêu chuẩn hình thái
b. Tiêu chuẩn hóa sinh
c. Tiêu chuẩn cách ly sinh sản
d. Tiêu chuẩn địa lý

36. Câu 4: Các trường hợp sau thuộc loại cách ly nào?
Chim én sinh sản vào mùa xuân, chim gáy sinh sản vào
mùa hè
 Cách ly mùa vụ

37. Câu 5: Các trường hợp sau thuộc loại cách ly nào?
 Cách ly nơi ở (sinh cảnh)
Cây thông ở thung lũng với cây thông ở đỉnh núi không giao
phấn được với nhau do điều kiện sinh thái khác nhau

38. Câu 6: Các trường hợp sau thuộc loại cách ly nào?
 Cách ly cơ học
Các cây thuộc các loài khác nhau có cấu tạo hoa khác nhau nên
hạt phấn của loài cây này không thể thụ phấn cho hoa của loài
cây khác

39. Câu 7: Các trường hợp sau thuộc loại cách ly nào?
 Cách ly tập tính
Các loài có tập tính giao phối khác nhau sẽ không giao
phối với nhau

40. CHƯƠNG I
Loài khỉ Loài tinh tinh
Dựa vào tiêu chuẩn nào để phân biệt được 2 loài trên?
 Tiêu chuẩn hình thái

41. CHƯƠNG I
VK E.Coli Trùng roi thìa
Đối với các loài vi khuẩn, để phân biệt loài này với loài
khác ta dựa vào tiêu chuẩn nào?
Tiêu chuẩn hóa sinh(hình thái)

42. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Đọc mục “Em có biết!”
- Đọc trước bài 29 “Quá trình hình thành loài”
và cho biết:
+ Chướng ngại địa lí là gì?
+ Tại sao cách li địa lí dẫn đến hình thành loài
mới?

43. Chúc Các Em Luôn Học Tốt
Hẹn Gặp Lại!
Ñöøng Bao Giôø Ngöøng Mô