Bai 43 Trao doi vat chat trong he sinh thai.ppt

1. BÀI 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
I. Trao đổi vật chất trong quần xã sinh vật.
1. Chuỗi thức ăn
2. Lưới thức ăn
3. Bậc dinh dưỡng
II. Tháp sinh thái

2. Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái được thực hiện trong
phạm vi quần xã sinh vật và giữa quần xã sinh vật với
sinh cảnh của nó.

3. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn

4. Các sinh vật này có mối quan hệ với nhau như thế nào?

5. Mối quan hệ dinh dưỡng giữa các sinh vật này chúng ta
gọi là chuỗi thức ăn
Tảo lục đơn bào
Tôm
Cá rô
Chim bói cá

6. 1. Chuỗi thức ăn
- Chuỗi thức ăn gồm nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng
với nhau.
- Mỗi loài là một mắt xích của chuỗi, vừa là SV tiêu thụ mắt
xích phía trước, vừa là SV bị mắt xích ở phía sau tiêu thụ.
Ví dụ: Thực vật  Sâu  Ếch nhái  Rắn  Diều hâu
Tảo lục đơn bào  Tôm  Cá rô  Chim bói cá
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT

7. 1. Chuỗi thức ăn
Thực vật  Sâu  Ếch nhái  Rắn  Diều hâu
Mùn hữu cơ  Giun đất  Gà  Cáo
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
Hai chuỗi thức ăn
có điểm gì khác
nhau?

8. I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
1. Chuỗi thức ăn
- Trong hệ sinh thái có 2 loại chuỗi thức ăn:
+ Chuỗi thức ăn mở đầu bằng sinh vật tự dưỡng, động vật ăn
sinh vật tự dưỡng, động vật ăn động vật.
VD: Thực vật  Sâu  Ếch nhái  Rắn  Diều hâu
+ Chuỗi thức ăn mở đầu bằng sinh vật phân giải mùn bã
hữu cơ, động vật ăn sinh vật phân giải, động vật ăn động vật.
VD: Mùn hữu cơ  Giun đất  Gà  Cáo
8

9. I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
2. Lưới thức ăn

10. Diều hâu Dẻ Xén tóc
Trăn
Sóc
Nón thông
VSV phân giải Thằn lằn

11. I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
2. Lưới thức ăn
Xác định các chuỗi
thức ăn từ các loài
trên?

12. 2. Lưới thức ăn
Nón thông  Xén tóc  thằn lằn  trăn  diều hâu
Nón thông Xén tóc  thằn lằn  diều hâu
Hạt dẻ  sóc  trăn  diều hâu
Hạt dẻ  sóc  diều hâu
I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT

13. Hạt dẻ
Sóc
Diều hâu
Xén tóc
Trăn
Nón thông
Thằn lằn

14. Chất khoáng
Chất khoáng

15. Số loài sinh vật trong lưới thức ăn phụ thuộc vào yếu tố
nào?
Quần xã đồng cỏ Quần xã thảo nguyên
Phụ thuộc vào độ đa dạng của quần xã

16. 2. Lưới thức ăn
- Trong quần xã sinh vật, một loài sinh vật không chỉ
tham gia vào một chuỗi thức ăn mà còn tham gia
vào các chuỗi khác tạo thành một lưới thức ăn.
- Quần xã sinh vật càng đa dạng về thành phần loài
thì lưới thức ăn trong quần xã càng phức tạp.
I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT

17. 3. Bậc dinh dưỡng
- Trong một lưới thức ăn tất cả các loài có cùng mức dinh dưỡng
hợp thành một bậc dinh dưỡng.
- Có nhiều bậc dinh dưỡng:
+ Bậc dinh dưỡng cấp 1: là các sinh vật sản xuất, bao gồm các
sinh vật có khả năng tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ của
môi trường.
+ Bậc dinh dưỡng cấp 2: là các sinh vật tiêu thụ bậc 1 bao gồm
các động vật ăn sinh vật sản xuất.
+ Bậc dinh dưỡng cấp 3: là các sinh vật tiêu thụ bậc 2 bao gồm
các động vật ăn thịt, chúng ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1.
+ Bậc cuối cùng là bậc dinh dưỡng cao cấp nhất. Là sinh vật
ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1,2,3 …
I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT

18. Những loài sinh vật nào có cùng cấp bậc dinh dưỡng
với nhau?

19. I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
3. Bậc dinh dưỡng
- Nón thông  Xén tóc  thằn lằn  trăn  diều hâu
- Nón thông Xén tóc  thằn lằn  diều hâu
- Hạt dẻ  sóc  trăn  diều hâu
- Hạt dẻ  sóc  diều hâu
Nón thông Hạt dẻ
Xén tóc sóc
Thằn lằn
trăn
Bậc dinh dưỡng cấp 1
Bậc dinh dưỡng cấp 2
Bậc dinh dưỡng cấp 3

21. III. THÁP SINH THÁI
- Độ lớn của bậc dinh dưỡng được xác định bằng số lượng cá thể,
sinh khối hoặc năng lượng ở mỗi bậc dinh dưỡng.
- Để xem xét mức đô dinh dưỡng ở từng bậc và toàn bộ quần xã,
người ta xây các tháp sinh thái.
- Có 3 loại tháp sinh thái:
+ Tháp số lượng
+ Tháp sinh khối
+ Tháp năng lượng

22. 10.000 cây/ha
10con/ha
9con/ha
0.2con/ha
THÁP SỐ LƯỢNG
15.000
g/ha
500g/ha
400g/ha
50g/ha
THÁP SINH KHỐI
2,1 x 10
calo
6
1,2 x 10
calo
4
1,1 x 10
calo
2
0,5 x 10
calo
2
THÁP NĂNG LƯỢNG

23. III. THÁP SINH THÁI
- Tháp sinh thái gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, các
hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau, chiều dài khác nhau
biểu thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng.

24. 10con/ha
9con/ha
0.2con/ha
10.000
cây/ha
- Tháp số lượng: được xây dựng dựa trên số lượng cá
thể sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng.

25. 15.000 g/ha
500g/ha
400g/ha
50g/ha
- Tháp sinh khối: được xây dựng dựa trên tổng khối lượng của tất cả
SV ở mỗi bậc dinh dưỡng trên một đơn vị diện tích hay thể tích.

26. 2,1 x 10
calo
6
1,2 x 10
calo
4
1,1 x 10
calo
2
0,5 x 10
calo
2
- Tháp năng lượng: được xây dựng dựa trên số năng lượng
được tích lũy trên 1 đơn vị không gian, trong 1 đơn vị thời
gian ở mỗi bậc dinh dưỡng.

27. 10.000
cây/ha
10con/ha
9con/ha
0.2con/ha
THÁP SỐ LƯỢNG
15.000 g/ha
500g/ha
400g/ha
50g/ha
THÁP SINH KHỐI
2,1 x 10
calo
6
1,2 x 10 calo
4
1,1 x 10 calo
2
0,5 x 10 calo
2
THÁP NĂNG LƯỢNG
Tháp sinh thái nào
hoàn thiện nhất?

28. Dạng tháp Ưu điểm Nhược điểm
Tháp số
lượng
Tháp sinh
khối
Tháp năng
lượng
- Ít có giá trị do kích thước cá thể, chất
sống cấu tạo của các loài trong mỗi
bậc dinh dưỡng không giống nhau,
so sánh không chính xác.
- Dễ xây dựng.
- Mỗi bậc dinh dưỡng
biểu thị bằng số lượng
chất sống nên so sánh
chính xác hơn.
- Hoàn thiện nhất, thể
hiện được số năng
lượng tích lũy được
trên mỗi đơn vị
không gian và thời
gian.
- Thành phần hóa học và giá trị
dinh dưỡng của chất sống trong
mỗi bậc dinh dưỡng là khác nhau.
- Không chú ý đến yếu tố thời gian
trong việc tích lũy sinh khối.
- Xây dựng phức tạp, tốn công sức và
thời gian.

29. 29
Điều gì xảy ra
nếu trong quần
xã đồng cỏ
không còn loài
nhái nữa?

30. Điều gì xảy
ra nếu trong
quần xã
đồng cỏ
không còn
loài nhái
nữa?
Khi một mắt xích trong
chuỗi thức ăn bị đứt sẽ
ảnh hưởng tới sự sống
của toàn bộ sinh vật trong
chuỗi thức ăn

31. Nạn phá rừng của
con người tác
động như thế nào
đến quần xã sinh
vật?

32. CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 1: Trật tự nào sau đây của các chuỗi thức ăn là không đúng?
A. Cây xanh  Chuột  Mèo  Diều hâu.
B. Cây xanh  Rắn  Chim sẻ  Diều hâu.
C. Cây xanh  Chuột  Rắn  Diều hâu.
D. Cây xanh  Chuột  Cú  Diều hâu.
Câu 2: Tháp số lượng được xây dựng dựa trên:
A. Số lượng cá thể ở mỗi bậc dinh dưỡng.
B. Số lượng cá thể ở mỗi đơn vị thời gian
C. Số lượng cá thể ở mỗi đơn vị diện tích.
D. Số lượng cá thể ở mỗi đơn vị thể tích.

33. Câu 3: Quan sát 1 tháp sinh khối, chúng ta có thể biết được
những thông tin nào sau đây?
A. Các loài trong chuỗi và lưới thức ăn.
B . Năng suất của sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng
C. Mức độ dinh dưỡng ở từng bậc và toàn bộ quần xã.
D. Quan hệ giữa các loài trong quần xã.