Ang wika at kultura ng mga Ikalinga

1. Inihanda nina Charmaine Navarrosa, Emman
Domingo, Armi Requina, Joab Fernando, Earvin
Gandicela, Levi Melendres, at Zean Cuenco
Ang mga mandirigma
ng Hilagang Luzon

2. M A L I K H A I N G M A P A
NASAAN ANG MGA IKALINGA?

3. M A L I K H A I N G M A P A

4. Butbut
Limos/Northern
Upper TanudanLubuagan
Mabaka
Madukayang
Southern
Southern
Lower Tanudan
M A L I K H A I N G M A P A

5. M A L I K H A I N G M A P A

6. M A L I K H A I N G M A P A
Hong Kong

7. M A L I K H A I N G M A P A
Hong Kong
USA

8. K U L T U R A
PAANO NAMUMUHAY ANG MGA IKALINGA?

9. PAGTATANIM
K U L T U R A
Gaang, Tanudan
Buscalan Rice Terraces,
Tinglayan
Bugnay Rice Terraces, Tinglayan
Gumagamit ang
mga Ikalinga ng
parehong wet- at dry-
rice techniques. Ang
mga malapit sa Bontoc,
Mountain Province at
Ifugao ay nagtatanim ng
palay sa hagdang
palayang may irigasyon,
samantalang ang mga
nasa bandang hilaga at
silangan ay nagtatanim
sa gilid ng mga bundok
at gumagamit ng slash-
and-burn sa pag-ani.

10. PANGANGASO
K U L T U R A
Kuha ni Potpot Pinili sa Buscalan, Tinglayan
Sagana sa baboy ramo ang Kalinga kaya naman isa ito sa pangunahin
nilang hinuhuli. Sa katunayan, ang mga baboy ramo ay pakalat-kalat lamang
sa kalsada at nakakasalamuha ng mga Ikalinga sa kanilang araw-araw na
buhay.

11. Paggawa ng banga at labba
K U L T U R A
Kilalang malikhain ang kababaihan ng
Ikalinga. Ilan sa mga ito ay ang labba, isang
basket na gawa sa rattan at ginagamit na
lagayan ng ani; at ang banga, gawa sa pita
(clay) , na ginagamit hindi lamang sa pang-
araw-araw na pamumuhay kundi pari na rin
sa kanilang mga ritwal. Banga
Labba

12. kasal
K U L T U R A
Iba-iba ang tradisyon ng mga Ikalinga
pagdating sa kasal depende sa tribo. Noon,
mas /talamak/ ang pinagkasunduang kasal
kumpara sa hindi. Halimbawa ng tradisyon ng
isang pinagkasunduang kasal ay ang sa
barangay ng Poswoy. Maari rin naming
tumanggi sa isang
pinagkasunduang
kasal at humanap ng
sariling
mapapangasawa.

13. Headhunting at warfare
K U L T U R A
Ang salitang ‘kalinga’ sa
lenggwaheng Gadang at
Ibanag ay nangangahulugan
ng ‘mandirigma’. Ang mga
Ikalinga ay kilala bilang
matatapang na mandirigma
ng Hilagang Luzon dahil sa
kabi-kabilang digmaan ng
mga tribo. Sa ngayon ay
mayroon nang peace pact o
bodong na nagpapanatili ng
kapayapaan sa pagitan ng
mga tribo.
Headhunting axe

14. pagbabatok
K U L T U R A
Para sa mga Ikalinga, hindi lamang
burloloy sa katawan ang mga tattoo. Ito ay
ang kanilang patunay ng pagiging isang
magaling na mandirigma at nagpapakita rin
ng kanilang katayuan sa komunidad. Sa
ngayon, iisa na lamang ang bumubuhay sa
tradisyon na ito at iyon ay si Apo Whang-od. Apo Whang-od

15. E S T A D O N G W I K A
KUMUSTA ANG WIKA NG MGAIKALINGA?

16. ESTADO NG WIKA
Ang Kalinga ay isang dialect
continuum sa Kalinga Province na
sinasalita ng mga Igorot.
Ang mga tagapagsasalita nito
ay madalas na nagsasalita rin ng
Ilokano.
E S T A D O N G W I K A

17. ESTADO NG WIKA
Ang mga tribo sa Kalinga ay may sari-sariling wika. Kahit ang
mga ito ay tinatawag na Kalinga, malaki ang pagkakaiba-iba nito sa
isa’t-isa lalo na sa paraan ng pagbigkas (Barton, 1949).
Naitala ng UNSD noong 2005 na mayroong 113,000 na tagapagsalita
ang Kalinga.
E S T A D O N G W I K A

18. ESTADO NG WIKA
Limos Kalinga
15%
Butbut Kalinga
18%
Majukayang
Kalinga
2%
Tanudan Kalinga
13%
Southern Kalinga
16%
Lubuagan
Kalinga
36%
E S T A D O N G W I K A

19. M A L I K H A I N G M A P A

20. Butbut
Limos/Northern
Lubuagan
Madukayang
Southern
Southern
M A L I K H A I N G M A P A
Lubuagan
Madukayang
Tanudan
Mabaka
Mabaka
Mabaka
Banao Itneg
Banao Itneg
Banao Itneg

21. Mabaka valley Kalinga
Tinatawag ring Kal-Uwan o Mabaka Itneg
Maririnig sa Conner, Apayao, kanlurang
Abra, at hilagang Kalinga
Meron itong Language Status na 6a na
nangangahulugang ang wikang ito ay hindi
standardized ngunit palagi pa ring ginagamit ng
mga nakakapagsalita nito.
E S T A D O N G W I K A

22. Banao itneg
Maririnig sa mga bayan ng Daguioman at
Malibcong sa probinsya ng Abra at sa mga
bayan ng Balbalan at Pasil sa probinsya ng
Kalinga
Naitala ng SIL noong 2003 na mayroon itong
nasa 3,500 na tagapagalita
Meron itong Language Status na 6a na
nangangahulugang ang wikang ito ay hindi
standardized ngunit palagi pa ring ginagamit
ng mga nakakapagsalita nito.
E S T A D O N G W I K A

23. Banao itneg
Mas kinikilala itong uri ng Kalinga kaysa sa Itneg dahil sa mas mataas nitong
persyento ng intelligibility sa ibang uri ng Kalinga, partikular na ang Lubuagan
Kalinga at Limos Kalinga
E S T A D O N G W I K A

24. ESTADO NG WIKA
Limos Kalinga
15%
Butbut Kalinga
18%
Majukayang
Kalinga
2%
Tanudan Kalinga
13%
Southern Kalinga
16%
Lubuagan
Kalinga
36%
E S T A D O N G W I K A

25. E S T A D O N G W I K A
Limos Kalinga
Tinatawag ring Limos-Liwan Kalinga o Northern Kalinga
‘Linimos’ ang tawag sa native
speaker ng Limos Kalinga, na
karamihan ay nakatira sa mga
barrio sa tabi ng Ilog
Saltan sa munisipiladidad
ng Pinukpuk.
Patuloy na dumarami ang nagsasalita ng wika na
ito. Ginagamit rin ito sa pagtuturo sa mga sekondaryang
paaralan. Ayon din kay Wiens (1981), maraming libro ang
gumagamit ng purong Limos Kalinga.
Saltan River

26. ESTADO NG WIKA
Limos Kalinga
15%
Butbut Kalinga
18%
Majukayang
Kalinga
2%
Tanudan Kalinga
13%
Southern Kalinga
16%
Lubuagan
Kalinga
36%
E S T A D O N G W I K A

27. butbut Kalinga
Ang Butbut Kalinga ay nagmula sa tribo
ng Butbut sa Buscalan, Tinglayan. Naitala ng
UNSD noong 2008 na mayroon itong 15,000
tagapagsalita, kung saan 1,000 ay
monolingual.
Meron itong Language Status 4, na
nangangahulugang ginagamit ito sa
edukasyon.
E S T A D O N G W I K A

28. ESTADO NG WIKA
Limos Kalinga
15%
Butbut Kalinga
18%
Majukayang
Kalinga
2%
Tanudan Kalinga
13%
Southern Kalinga
16%
Lubuagan
Kalinga
36%
E S T A D O N G W I K A

29. majukayang Kalinga
Ang Majukayang Kalinga ay ginagamit sa timog-
silangang Kalinga, sa Tabuk Province City, at sa
Mountain Province, sa Paracelis Municipality. Noon
taong 1990 ay naitala sa 1500 ang nagsasalita nito.
Meron itong Language Status na 6a na
nangangahulugang ang wikang ito ay hindi
standardized ngunit palagi pa ring ginagamit ng
mga nakakapagsalita nito.
E S T A D O N G W I K A

30. ESTADO NG WIKA
Limos Kalinga
15%
Butbut Kalinga
18%
Majukayang
Kalinga
2%
Tanudan Kalinga
13%
Southern Kalinga
16%
Lubuagan
Kalinga
36%
E S T A D O N G W I K A

31. tanudan Kalinga
Ang wikang Tanudan Kalinga ay nagmula sa
bayan ng Tanudan, Kalinga, isang lambak na
napapaligiran ng mga bundok.
May iba’t-ibang diyalekto ang wikang ito:
Minangali (Mangali), Tinaloctoc (Taloctoc),
Pinangol (Pangul), Dacalan at Lubo
Isinalin ang Bibliya sa wikang ito noong
1980-1987
E S T A D O N G W I K A

32. tanudan Kalinga
Ang Mt. Binaratan ay isang kilalang
lugar dito sa Tanudan. Kilala ito sa
pangalang "The Silent Mountain". May
isang alamat na nagkukwento kung paano
nito nakuha ang kaniyang pangalan.
E S T A D O N G W I K A
Mt. Binaratan
Isa pang kilalang lugar sa Tanudan ay
ang Nayon ng Lubo kung saan ang mga
bahay ay buo at madiskarteng
napapaligiran ng hagdang palayan. Tulad
ng Mt. Binaratan, ang Lubo ay may nakaka-
aliw ding kwento.
Lubo

33. tanudan Kalinga
Literatura ring maituturing ang mga kanta, at ang mga taga-Tanudan ay
gustong napapaligiran ng musika. Ang mga tao ay nagtitipon sa Mangali
upang lumilikha sila ng mga kanta sa iba't-ibang okasyon
Maliban sa pagkanta, maalam din sila sa paggamit ng gong, dram, at
instrumentong gawa sa kawayan habang sinasamahan ng mga masisiglang
sayawan.
E S T A D O N G W I K A

34. ESTADO NG WIKA
Limos Kalinga
15%
Butbut Kalinga
18%
Majukayang
Kalinga
2%
Tanudan Kalinga
13%
Southern Kalinga
16%
Lubuagan
Kalinga
36%
E S T A D O N G W I K A

35. southern Kalinga
Ang Southern Kalinga ay ginagamit sa Kalinga
province, sa Lubuagan Municipality at Tabuk City, at
sa Mountain Province. Noong taong 2000 ay naitala sa
13,000 ang nagsasalita nito.
Mayroon itong apat na dialekto: ang Mallango( o
Madlango Kalinga), Sumadel, Bangad, Tinglayan( o
Tinglayan Kalinga)
E S T A D O N G W I K A

36. southern Kalinga
Binigyan ng Ethnologue ng Language Status na 4 ang Southern Kalinga, na
nangangahulugan na malimit itong ginagamit sa pang araw-araw na buhay
kahit sa mga relihiyosong gawain. Nangangahulugan rin ito na may
institusyunal na pagpapahalaga at pagsuporta sa wika.
E S T A D O N G W I K A

37. ESTADO NG WIKA
Limos Kalinga
15%
Butbut Kalinga
18%
Majukayang
Kalinga
2%
Tanudan Kalinga
13%
Southern Kalinga
16%
Lubuagan
Kalinga
36%
E S T A D O N G W I K A

38. Lubuagan Kalinga
E S T A D O N G W I K A
Ang Lubuagan Kalinga ay ginagamit sa Kalinga
province, sa Lubuagan Municipality at Tabuk City, at
Baguio sa Benguet. Noong taong 2008 ay naitala na
nasa 30,000 ang nagsasalita nito at patuloy pang
dumarami.
Mayroon itong tatlong diyalekto: Guinaang,
Ableg-Salegseg, at Balatok-Kalinga
Ginagamit ang wikang ito sa edukasyon
(Language Status 4), particular na sa pagtuturo ng
primarya. May mga naitala itong literature at mga
diksyunaryo.

39. C U E N C O | D O M I N G O | F E R N A N D O | G A N D I C E L A | M E L E N D R E S | N A V A R R O S A | R E Q U I N A
MANJAMAN
AMI!
Salamat!
B u t b u t K a l i n g a

40. C U E N C O | D O M I N G O | F E R N A N D O | G A N D I C E L A | M E L E N D R E S | N A V A R R O S A | R E Q U I N A
references
All images are from google.com
Artworks by Squeegol (Deviantart), Christopher Saclolo (christophersaclolo.com), and Jesie Castro (@jesiecastro, twitter.com)
Eberhard, David M., Gary F. Simons, and Charles D. Fennig (eds.). 2019. Ethnologue: Languages of the World. Twenty-second edition. Dallas,
Texas: SIL International. www.ethnologue.com
Mangali and Tanudan Valley Music: by Glenn Stallsmith -
https://philippines.sil.org/resources/audio_and_video/mangali_and_tanudan_valley_music
(n.d.). Ang Pamumuhay Ng Mga Kalinga. Retrieved from https://www.scribd.com/doc/82025604/Ang-Pamumuhay-Ng-Mga-Kalinga
(2019, May 4). Kalinga language. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Kalinga_language
User, S. (n.d.). GOVPH. Retrieved from https://www.dilgcar.com/index.php/2015-07-10-09-29-38/municipality-of-lubuagan
Kalinga network of government communicators organized (2017, July 20), Sun Star. Retrieved https://www.sunstar.com.ph/article/154200
Himes, R. (1997). Reconstructions in Kalinga-Itneg. Ocean Linguistics, 36(1), 102-134. oi: 10.2307/3623072
Dozier, E. P. (1967). The Kalinga of Northern Luzon, Philippines. ISBN: 0-03-064155-1