EVRİMCİ KURUMSAL İKTİSAT: DOUGLAS NORTH’UN KATKILARI

1. EVRİMCİ KURUMSAL İKTİSAT:
DOUGLAS NORTH’UN
KATKILARI
Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Yeni İktisat Okulları ve İktisadi Düşünce: Ankara: Seçkin
Yayınları, 2018.
Sunumu Hazırlayan :Merve Gülsever
PROF.DR. COŞKUN CAN AKTAN

2. North, 1920 yılında
Cambridge'de dünyaya
gelmiştir.
California Üniversitesi'nde
yükseköğrenim gören North
doktorasını da bu
üniversitede iktisat tarihi
alanında yapmıştır.
NORTH KİMDİR?

3. .
1960 yılında profesörlüğe
yükselen North, aynı yıl
"yeni iktisat tarihi
(cliometrics)" olarak
bilinen yaklaşımının
popüler olmasını
sağlayan "İktisat Tarihi
Dergisi (Journal of
Economic History)" nin
ortak editörlerinden biri
olmuştur

4. "Toplumsal ahenk
belirsizliğin hakim
olduğu dünyada kolay
değildir ve hiçbir
kimse hayatta kalmak
için doğru yolu
bilemeyeceğinden
yaratıcı kurumsal
altyapıya gerek
vardır."
"Tarih boyunca
kurumsal düzen
oluşturmak ve
mübadele
sürecinde
belirsizlikleri
ortadan kaldırmak
için önemli rol
oynamıştır."
Douglass C. North

5. NORTH’A GÖRE KURUMLAR;
İNFORMEL
İNSANLAR TARAFINDAN
OLUŞTURULAN
KURUMLARDIR.
ZAMAN İÇİNDE
KENDİLİĞİNDEN
OLUŞAN
KURUMLARDIR.

6. İnformel kuralların gerisinde North'a
göre toplumsal olarak aktarılan bilgi,
yani kültür bulunmaktadır.
İnformel kuralların
ortaya çıkışında bir diğer
açıklayıcı etken ise
"görenek" lerdir.

7. Kurumlar zaman içerisinde
evrimleşerek değişime
uğramaktadırlar.
DEVAMLI YAVAŞ
KURUMLARIN DEĞİŞİMİ

8. NORTH’A GÖRE:
ekonomik performansı
arttıran temel faktör
"kurumsal değişim"
KURUMSAl PERFORMANSI
BELİRLEYEN EN ÖNEMLİ FAKTÖRLER;
“kurallar ve kurumlar”,
"kurumsal altyapı",
"kurumsal düzenlemeler"

9. İNFORMEL KURUMLAR NEREDEN
GELİR?
İnformel kurumlar, "kültür" olarak
adlandırılan mirasın bir parçasıdırlar.
İnformel kurumlar hiçbir zaman bilinçli bir
şekilde tasarlanmamıştır ve bu kurumları
korumak herkesin çıkarınadır.
NORTH’UN CEVABI:
Toplumsal yaşam içerisinde kendiliğinden ortaya
çıkan bu tür kurumlar herkes tarafından kabul
gördüğü, daha doğrusu toplumu oluşturan tüm
bireylerin çıkarlarına hizmet ettikleri için kalıcıdırlar.

10. İNFORMEL KURUMLAR NASIL
DEĞİŞİR?
North "kültürel evrim" kavramı
ile cevap vermektedir.
Bu değişimde "öğrenme" ve
"doğal ayıklanma"nın etkili olduğu
aşikardır.
Kültür, öğrenme yolu ile değişebileceği
gibi doğal ayıklanma ile de
değişebilmektedir.
Bu süreçte toplum tarafından kabul gören
kültürel değerler sürüp giderken, toplum
tarafından kabul görmeyen kültürel
değerler ise yok olmaktadır.

11. Kurallardan Kurumsal Değişime Giden Yol
Kurumlar sayesinde ekonomik aktörler
hangi sınırlar çerçevesinde faaliyette
bulunacaklarını bilmektedirler.
Esasen bir bakıma kurumlar, ekonomik
aktörlere toplumda mevcut fırsatları da
göstermektedirler.
Organizasyonlar ise bu şekilde fırsatlardan
yararlanmak için oluşturulmuş birimleri tarif
etmektedir.

12. Kurumsal Değişimin Temel
Nedeni ?
North'a göre göreli fiyatlardaki değişim ve bu değişimin
neden olduğu zevklerdeki değişimdir
Göreli fiyatlardaki değişim, insan davranışlarını ve onları
giderme yollarını değiştirmektedir.
Bunun sonucunda kişilerin zevk ve tercihlerinde de değişimler
meydana gelmektedir.
Zevk ve tercihlerdeki değişim ise bunları gidermek için
oluşturulan kuruluşların değişimine neden olmaktadır.

13. North'a göre ekonomik değişim
sürecini açıklamakta statik
teoriler yetersiz kalmaktadır
dolayısıyla Darwin'in görüşleri ile
şekillenen evrimci yaklaşımları
mutlaka dikkate almak
gerekmektedir .(North, 2005)