DEMOKRASİ VE DEMARŞİ

1. DEMOKRASİ VE DEMARŞİ
Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, “Demokrasiye Alternatif Bir Siyasal Sistem Önerisi: Demarşi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2015.
Sunumu Hazırlayan: Ceylan Özdizlekli
Coşkun Can Aktan

2. •Despotizm ve tiranlık rejimleri
hak ve özgürlüklerin acımasızca
ihlal edildiği zorbalık
rejimleridir.

3. • Demokrasi ise meşruiyetini eksik bir
milli irade retoriğine dayandırarak
seçimle gelen bir despotizme pekala
dönüşebilir. Demokrasi teorisinin en
büyük yanlışı iktidarın meşruiyetini
millet iradesine bağlaması ve buradan
hareketle güç ve yetkilerin istismarı
ve suiistimalidir.

4. Despotizm, kırbaçla yönetir.
Demokrasi ise yuları millete;
dizginleri ise milletin
vekillerinin (ve onun arka
bahçesindeki plütokrasinin)
eline bırakır.
Demarşi; ne millet iradesine
güvenir ne de atın sırtındaki
biniciye… Demarşi, sınırsız ve
keyfi devlete gem vuracak olan
kurallar ve kurumlar rejimidir.
Demarşi, dizginleri iktidarın
eline bırakmaz; dizginleri çeker,
kontrol eder…

5. “Kırbacı az kullan oğlum, dizginlere daha sıkı asıl”
Parce, puer, stimulis, et fortius utere loris.
Ovidius
“Millet yularını sürekli olarak başkalarına mı verecektir?”
Frederic Bastiat

6. Demokrasi ile Demarşi Arasındaki Farklılıklar

7. Konunun bütünsel olarak görülebilmesi
için demarşi ile diğer siyasal yönetim
biçimleri arasındaki temel farklılığı çok
daha iyi kavramak gerekmektedir. Bu
konuda geliştirdiğimiz bir matris
üzerinde açıklamalarımızı sürdürmeye
çalışalım.

8. DevletinGüçveYetkileriKiminElinde?
D e v l e t i n G ü ç v e Y e t k i l e r i S ı n ı r l ı m ı d ı r ?
i
HalkıntemsilcileriBelirlibirzümre/sınıf ANAYASAL DEMOKRASİ =
SINIRLI DEMOKRASİ
ÇAĞDAŞ TEMSİLİ DEMOKRASİLER =
SINIRSIZ DEMOKRASİ
MEŞRUTİ OLİGARŞİ MUTLAK OLİGARŞİ
MUTLAK MONARŞİ
Birkişi
SınırS ı n ı r s ı z
Aristokrasi
Plütokrasi
Marksist demokrasi (Proleterya Diktatörlüğü)
Timarşi
 Parlamenter demokrasi
 Başkanlık hükümeti modeli
 Despotizm
 Tiranlık
 Mutlak krallık
 Totaliterizm
 Otoriterizm
(Yetkileri kısmen
hukuk kuralları ile
sınırlandırılmış tüm
mutlak monarşi
rejimleri.)
 Faşizm
 Diktatörlük
 İmparatorluk
D E M A R Ş İ

9. Matrise göre;
Egemenlik, bir kişinin
elinde ise ve bu kişinin
güç ve yetkileri sınırsız ise
böyle bir siyasal yönetim
biçimi “Mutlak Monarşi”
dir.

10. Egemenlik, bir kişinin
elinde olmakla beraber ,
bu kişinin güç ve yetkileri
sınırlı ise böyle bir
siyasal yönetim biçimi
“Meşruti Monarşi”dir.

11. Egemenlik, belirli bir zümrenin elinde ise ve bu zümrenin güç ve yetkileri
sınırsız ise böyle bir siyasal yönetim biçimi “Mutlak Oligarşi”dir.
Egemenlik, belirli bir zümrenin elinde olmakla beraber , bu zümrenin güç
ve yetkileri sınırlı ise böyle bir siyasal yönetim biçimi “Meşruti Oligarşi”dir.

12. Egemenlik, halkın özgür ve
adil sonuçlar neticesinde
seçtiği “temsilcilerinin” elinde
ise ve halkın temsilcilerinin
güç ve yetkileri sınırsız ise
böyle bir siyasal yönetim
biçimi “Sınırsız Demokrasi”dir.

13. Egemenlik, halkın özgür ve
adil sonuçlar neticesinde
seçtiği “temsilcilerinin” elinde
olmakla beraber halkın
temsilcilerinin güç ve yetkileri
sınırlı ise böyle bir siyasal
yönetim biçimi “demarşi”dir.

14. Siyasal yönetimler tarihi incelendiğinde mutlak monarşiden meşruti
monarşiye; mutlak oligarşilerden meşruti oligarşiye doğru mücadelelerin
varolduğu görülür. Günümüzde ise hakim olan siyasal yönetim anlayışı
“sınırsız temsili demokrasi” anlayışıdır.

15. • Özetlemek gerekirse bugün pek çok
demokrasilerde seçim ve oylama mekanizmasına
dayalı olarak seçilmiş ve iktidara gelmiş
hükümetlerin güç ve yetkilerini kötüye
kullanmalarını sınırlayacak kurallar ve kurumlar
mevcut değildir ve/veya etkin işlerliğe sahip
değildir. Tam aksine, siyasal iktidarın güç ve
yetkilerinin ana kaynağının “millet iradesi” olduğu
sıklıkla dile getirilmektedir.

16. Siyasal süreçte enformasyon sorunları (eksik ve aksak
enformasyon) gözardı edilmekte ve ayrıca siyasal
iktidarların güç ve yetkilerini her zaman istismar ve suistimal
edebilecekleri yönünde bir tehlikenin var olabileceği
unutulmaktadır.
İşte demarşi, bu anlamda demokrasiye alternatif bir siyasal
sistem olarak karşımıza çıkmaktadır.

17. Prof.Dr. Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi &
Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
http://www.sobiad.org
Professor Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylul University, Faculty of Economics and Management &
Social Sciences Research Society
http://www.sobiad.org
CAN AKTAN: Sosyal Bilimler Kütüphanesi
CAN AKTAN: Social Science Library
http://www.canaktan.org
CAN AKTAN: Yaşam Felsefesi ve Gezme Sanatı
CAN AKTAN: Philosophy of Life and Art of Travel
http://www.canaktan.net