BİR SİYASAL HASTALIK: RANT KOLLAMA

1. BİR SİYASAL HASTALIK:
RANT KOLLAMA
Bu Sunum Şu Kaynaktan Yararlanılarak Hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Siyasal Patoloji, İzmir, SOBİAD Yayını, 2019
Sunumu Hazırlayan: Habibe Aldemir
PROF. DR. COŞKUN CAN AKTAN

2. TARİFE KOLLAMA
TANIM: Çıkar ve baskı gruplarının yurtiçi piyasada
karlarını maksimum düzeye çıkarmak için belirli mal ve
hizmetlerin ithalinde tarife uygulaması veya ithalin
yasaklanması için girişmiş oldukları lobicilik
faaliyetlerine ‘TARİFE KOLLAMA’ denir.

3. HASTALIĞIN NEDENLERİ
 Korumacı dış ticaret
politikasının uygulanması.
 Parlamento da çıkar ve baskı
gruplarının egemen olması.
 Parlamento da negatif
lobicilik faaliyetlerinin yaygın
olması.

4. TEŞVİK KOLLAMA
Tanım: Çıkar ve baskı gruplarının devletten
iktisadi gayeli mali yardımlar elde etmek için
lobicilik yaparak özel çıkar sağlamalarıdır.
Teşvik kollamanın asıl aktörü ‘ çıkar ve baskı
gruplarıdır’
Yasama ve yürütme aşamasında görülen bir
hastalıktır.

5. HASTALIĞIN NEDENLERİ
 Devletin teşvik politikası ile ekonomiye
müdahale etmesi.
 Teşvik mevzuatının çok sık değişmesi.
 Teşvik sistemi ile ilgili olarak ilkelerin ve
kuralların olmaması.
 Teşvikler ile denetimlerin yetersiz
olması.
HASTALIĞIN TEDAVİSİ
 Teşviklerin dağıtımında şeffaflık
sağlamak.
 Teşvik konusunda bürokrasi ve
kırtasiyecilik ortadan kaldırılmalı.
 Teşvik sistemi ve teşvik mevzuatı ile
ilgili ilke ve kurallar belirlenmeli.

6. KOTA VE LİSANS KOLLAMA
TANIM: İthalatın kota veya
kontenjan sistemine tabi olması
durumunda özel kişi ve grupların
global kota ve tahsisli kotaların
artırılması yönünde lobicilik
yapmalarına ve bu amaç için kamu
görevlilerine menfaat
sağlamalarına ‘KOTA
KOLLAMA’ denir.
TANIM: Dış ticarette korumacılığın
yaygın olduğu ülkelerde özel çıkar
gruplarının ithalatta lisanslı
kotalardan lisans belgesi almak için
yaptıkları lobicilik faaliyetlerine
menfaat sağlamasına ‘LİSANS
KOLLAMA’ denir.

8. MONOPOL KOLLAMA
TANIM: Özel kişi ve grupların devlet
tarafından imtiyaz hakkı verilen bir
monopolün elde edilmesi için lobicilik
faaliyetinde bulunmalarına ve bu amaç
için kamu görevlilerine parasal yada
başkaca menfaat sağlamalarına
‘MONOPOL KOLLAMA’ denir.

9. HASTALIĞIN
NEDENLERİ
 Belirli mal ve hizmetlerin
üretimi yada ithalinde
monopol yetkisinin belirli
özel kişi ve kuruluşlara
verilmesi.
 Merkeziyetçi devlet yapısı
vs.
HASTALIĞIN TEDAVİSİ
 Devletin piyasa
ekonomisine müdahalesi
mümkün olduğu ölçüde
azaltılmalı.
 Piyasa da rekabete
önem verilmelidir.

10. İÇERİDEN TİCARET, ENFORMASYON
HIRSIZLIĞI VE TÜYO KOLLAMA
TANIM: Herhangi bir şirketin
çalışanları şirkete ait önceden halka
açıklanmamış bilgilerden
yararlanarak bu bilgileri başka
kişilere ‘TÜYO’ verip sızdırmak
suretiyle haksız kazanç elde
etmelerine ‘İÇERİDEN TİCARET’
denir.
İçeridekiler olarak
tanımlanan kişilerin
yaptıkları işleme
‘ENFORMASYON
HIRSIZLIĞI’ veya
‘TÜYO KOLLAMA’
denir.

11. HASTALIĞIN TEDAVİSİ
 Sermaye piyasaları ile ilgili
mevzuat içinde düzenleme
yapılmalı ve bu işlemlerin
cezalandırılmasını sağlamak.
 Sermaye piyasalarında
haksız kazançlara ve şirket el
değiştirmelere neden olan
kişi ve kuruluşların yakından
izlenmesi sağlanmalı.