Doç, Dr. AGAH TUĞRUL KORUCU

1. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi
Açık ve Uzaktan Öğrenme
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ BÖLÜMÜ
Meryem GÜRBÜZ - 18310381009
Konu: Açık ve Uzaktan Öğrenme Kuramları
DANIŞMAN
• Doç.Dr.AGAH TUĞRUL KORUCU•
2 Kasım 2020

2. Açık ve Uzaktan Öğrenme
● Açık ve uzaktan öğrenme, öğrenenlerin birbirlerinden ve öğrenme
kaynaklarından zaman ve/veya mekân bağlamında uzaktan
olduğu, birbirleriyle ve öğrenme kaynaklarıyla etkileşimlerinin
uzaktan iletişim sistemlerine dayalı olarak gerçekleştirildiği
öğrenme sürecidir.

3. Açık ve Uzaktan Öğrenme Kuramları
● Rogers Değişimin Yayılma Kuramı
● Pavio İkili Kodlama Kuramı
● Gagne Dokuz Adım Kuramı
● Bilgiyi İşleme Kuramı
● Ters Yüz Öğrenme Kuramı
● Öğretimin Kuramı

4. Rogers Değişimin Yayılma Kuramı
Rogers’a göre yeniliklerin yayılımını çözümlemek için 5 temel unsur
bulunmaktadır. Bunlar:
1. Yenilik Kuramı
2. Yeniliğe intibak edenler
3. İletişim kanalı
4. Zaman
5. Toplumsal Sistem’dir.

5. Yenilik; Cep telefonu, bilgisayar veya hibrit tohum gibi bir teknolojik
gelişme veya yeni bir ürün olabileceği gibi, bir kavram veya yaşam
biçimi veya evlat edinme gibi bir kamusal veya yasal bir düzenleme de
olabilir. Yenilikleri bir anlatı içinde canlandıran üç unsur bulunmaktadır.
Bunlar:
Yeniliğin biçimi: Doğrudan gözlemlenen görünümü ve yeniliğin özüdür.
İşlevi: Sistemin üyelerinin yaşam tarzlarını pozitif etkileyecek katkıdır.
Anlamı: Bir sosyal sistemin üyelerinin sübjektif veya bilişsel olarak nasıl
algıladıklarıdır.

6. Yeniliğin yayılması bir süreçtir. Kuramda bu süreç bir zaman serisi
içerisinde uyum gösteren bireylerin dağılım içinde sınıflandırılması ile
elde edilen kategorilere göre değerlendirilir.
Sınıflamada ilk %16 geliştiriciler (innovators) ve erken benimseyicilerden
(early adopters) oluşmaktadır. % 68’lik en büyük grup ise erken çoğunluk
(early majority) ve geç çoğunluk, son grup ise % 16 ile geri kalanlardan
(laggards) oluşmaktadır.

7. PAVİO İKİLİ KODLAMA KURAMI
Bu teori, öğretimde çoklu gösterim sistemlerinin kullanılması için bir
temel niteliğindedir. Teori, sözel ve şekilsel olarak gösterilen bilgilerin
farklı olarak işleme alındığını belirtmektedir.
Kuramın Kapsamı/Uygulaması
Bellek destekleme, sınıflandırma, karşılaştırma, çıkarım gibi temel
bilişsel etkinlikler kapsamında yapılan araştırmaların sonuçları ikili
kodlama kuramında öngörülen yapı ve işlevleri kanıtlamaktadır.Bilişsel
haritalama, mantık problemleri, metni anlama, ders çalışma becerilerini
geliştirme, dil öğrenmede bellek destekleyicileri çalışmaları ikili kodlama
kuramı desteklemektedir.

8. GAGNE DOKUZ ADIM KURAMI
Gagne öğrenmeyi hem ürün hem de süreç olarak ele almıştır. Gagne’ye
göre öğrenme, gözlenebilir davranışlardan dolaylı olarak anlaşılır ve
öğrenme beyinde gerçekleşir.

9. Gagne’nin Öğretim Modeli
Modele göre öğretimin düzenlenmesinde sırasıyla şu adımlar atılmalıdır:
1. Dikkati çekme
2. Öğrenciyi dersin hedeflerinden haberdar etme
3. Ön bilgilerin hatırlatılması
4. Uyarıcı materyalin sunulması
5. Öğrenciye yol gösterme(rehberlik etme)
6. Davranışı ortaya çıkarma
7. Dönüt-Düzeltme verme
8. Değerlendirme
9. Öğrenilenlerin kalıcılığının ve transferinin sağlanması

10. 1.Dikkati Çekme
Öğrenmenin en iyi şekilde gerçekleşmesi için öğrencinin dikkatini
çekecek materyaller tasarlanmalıdır. Öğretmen bu hedef doğrultusunda
görsel(resim, film vb) ve sözel(fıkra vb) unsurlardan yararlanabilir.
2.Öğrenciyi Dersin Hedeflerinden Haberdar Etme
Öğretmenin öğretime başlamadan önce öğrencilere dersin içeriği
hakkında genel bir bilgi verilmelidir. Böylece öğrenci ne öğrenmesi
gerektiği hakkında güdülenmiş olur ve konu dışına çıkmaktan kurtulur.
Derste neyin öğrenilmesi gerektiği hakkında az çok bilgi edinmiş olur ve
ona göre kendini odaklar. Böylece dersi kavram çatışmasına düşmeden
daha kısa zamanda öğrenir.Hedefin önceden duyulması, yönetim
mekanizmasını harekete geçirir ve beklentilerin oluşmasına yardımcı
olur. Öğrencinin derste ulaşacağı hedefleri bilmesi bu hedeflere ulaşmak
için hangi yöntem ve teknikleri uygulayacağını kafasında tasarlar.

11. 3. Ön bilgilerin hatırlatılması
Öğretilen konuların kısa süreli bellekteki bilgilerin uzun süreli belleğe
anlamlı bir şekilde kodlanabilmesi için önbilgilerle anlamlandırılması
gerekir. Bunun için öğrenciye bilgi verilmeden önce ön bilgilerin ortaya
çıkarılması sağlanmalıdır. Böylece öğrenci daha kolay neden sonuç
ilişkisi kurabilir. Öğretmen, öğrencilerin daha önce kazanmış oldukları
bilgileri soru sorarak, açıklama yaptırarak, tartışarak ortaya çıkarabilir.
Bu yöntemle öğrenme daha hızlı ve kolay gerçekleşir.
4. Uyarıcı materyalin sunulması:
Dersin içeriğini sunarken daha etkili ve daha verimli bir öğretim
sağlamak için stratejilerin kullanılması gerekir. Öğrenciyi hedefe
ulaştıracak materyaller doğru seçilmelidir. Bu materyaller öğrenmeyi
kolaylaştıracak cinste olmalıdır.

12. 5. Öğrenciye yol gösterme(rehberlik etme)
Öğrenciye yol gösterme öğrenme açısından oldukça önemlidir. Öğrenme
ortamında öğrencilerin yanlış davranışlar kazanmaması ve başarılı
olmalarının sağlanması için onlara rehberlik edilmesi gerekir.
6. Davranışı Ortaya Çıkarma
Öğrenciye yeni davranışlar öğretildikten sonra bu davranışın ne derece
kazandıklarının yoklanması gerekmektedir. Öğrenciye yazılı sözlü sorular
sorarak davranışı test edilmelidir.

13. 7. Dönüt-Düzeltme Verme
Bu aşamada öğrencinin kazanması gereken davranış ne ise onu
yapması beklenir. Öğrenci gösterdiği davranışın doğruluğu hakkında bilgi
almak ister. Öğrenci gösterdiği davranışın doğru olduğunu öğrenirse
davranışı pekiştirir ve öğrenmeye karşı güdüsü artar. Davranışın yanlış
olduğunu öğrenirse hatasını düzeltir ve o davranışı bir daha
tekrarlamamaya özen gösterir. Öğrencinin kazanması gereken davranış
ne ise onu yapması beklenir.

14. 8. Değerlendirme
Öğrenmenin sonunda her bir öğrencinin istendik davranışı ne derecede
kazandığının belirlenmesi gerekir. Öğretimsel olayların verimliliğini
değerlendirmek için beklenen hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediği
sınanmalıdır.
9. Öğrenilenlerin kalıcılığının ve transferinin sağlanması
Bir konuda uzmanlığı geliştirmek için yeni bilgilerin başka alanlara da
uygulanması gerekir. Öğrenmenin ilk oluşumundan hemen sonra,
öğrenciye öğrenmeyi güçleştirici nitelikte alıştırma, örneklendirme, proje
vb. ödevler verilmelidir. Öğrenilen davranışların aralıklı olarak tekrar
edilmesi kalıcılığı büyük oranda etkiler. Öğrenilenlerin başka alanlara
geçişini sağlamak için öğrenilenlerin yeni durumlarda kullanılması,
öğrencilerin problemlerle karşı karşıya bırakılması yararlı olur.

15. BİLGİYİ İŞLEME KURAMI
Temel Unsurları
İki temel öğeye sahiptir:
1. Üç tür bellekten oluşan bilgi depoları
2. Bilginin bir depodan diğerine aktarımını sağlayan içsel, bilişsel
etkinlikleri kapsayan bilişsel süreçlerdir.

16. Bilgiyi İşleme Modeline Göre Öğretimin
Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar
● Konuya dikkat çekilmelidir
● Öğrenenin temel ve önemli olan bilgiyi diğer ayrıntılardan ayırt
etmesine yardımcı olunmalıdır.
● Yeni kazanılacak olan bilgi ile önce bilginin ilişkilendirilmesi
yapılmalıdır (eklemleme)
● Öğrenenin bilgiyi anlamlandırmasında örgütlemesine yardımcı
olunmalıdır.
● Soyut fikirleri somutlaştırmaya yardımcı olacak örnekler verilmelidir.

17. TERS YÜZ ÖĞRENME KURAMI
Geleceğin eğitim modeli olarak kabul edilen Flipped Learning, geleneksel
öğrenmeyi tam tersine çevirmektedir. Geleneksel eğitim sisteminde bilgi,
eğitimci tarafından sınıfta öğrenciyeaktarılır, bilginin özümsenmesi
aşamasında ise öğrenci ödevlerle, projelerle baş başa bırakılmaktadır.
Flipped Learning modelinde ise, öğrenciye bilgi aktarımı ders gününden
önce akademisyen tarafından hazırlanan ders videoları ile gerçekleşiyor.
Öğrenciler derse gelmeden önce, istediği bir zamanda ve yerde ders
videosunu izlerler, notlar alırlar ve anlamadıkları yerlerle ilgili sorular
hazırlarlar. Sınıfta ise, bilginin özümsenmesi ve yeni bilgilerin çıkarımına
yönelik grup çalışmaları, tartışmalar, problem çözme etkinlikleri, soru-
cevap aktiviteleri gibi öğrencinin aktif katılımını gerektiren aktiviteler
gerçekleştirilir.

18. ÖĞRETİMİN SANAYİLEŞMESİ KURAMI
Alman Eğitimci Otto Peters(1988) yaptığı
çalışmada1960’ lı yılların Uzaktan Eğitim
Kurumlarını ve alanı inceleyerek bir bakış açısı
geliştirmiştir. Bu bakış açısına göre Uzaktan Eğitim
endüstrileşmeyle birlikte ortaya çıkmıştır.
Peters’ e göre geleneksel gruba yönelik ve sözlü
anlatıma dayanan öğretim biçimi,endüstrileşme
öncesi dönemin öğretim biçimidir.Uzaktan eğitim
ise endüstrileşmeyle geliştirilen araçların ortaya
çıkması sonucu gelişen bir öğretim biçimidir.
.

19. Peters, Heimann ve Schultz’ dan sonra yaptığı ciddi araştırmaları
sonucunda eğitim öğretim işlevini 6 ana başlık altında topladı:
1. Amaç
2. İçerik
3. Yöntemler
4. Ortam Seçimi
5. İnsan Özellikleri
6. Sosyo-Kültürel Öncelikler

20. Kaynak
Demir, K. Rogers’ın Yeniliğin Yayılması Teorisi ve İnternetten Ders Kaydı, 2006
Bursal, D. "Rogers ve Shoemaker'ın Yeniliklerin Yayılması Modeli", 2013
Katz, E. “Communation research and the image of society”. American Journal of Sociology. 65: 435-40
1960.
Rogers, E. "Mç Communication Research" 3:213-40, 1976.
Aldağ, H. "Öğrenme ve Öğretmede A. Paivo'nun İkili Kodlama Kuramı",2005
www.egitimheryerde.net/yeniligin-yayilimi-kurami/, Erişim Tarihi : 07.11.2020
www.educademi.com/2018/11/23/gagnenin-9-asamali-ogretim-modeli/, Erişim Tarihi: 07.11.2020
www.boteodev1.blogspot.com/2012/03/gagnenin-9-adimli-kurami.html, Erişim Tarihi: 07.11.2020
www.antalyaozelegitim.com/blog/ogrenme-problemleri/bilissel-ogrenme-yaklasimi-bilgiyi-isleme-
kurami.html,
Erişim Tarihi: 07.11.2020
www.vizyonergenc.com/icerik/ters-yuz-edilmis-ogrenme-nedir, Erişim Tarihi : 07.11.2020