Argumentasyona Dayalı Öğrenme Modeli

2.  Argüman : Tez, kanıt, iddaa, delil, sav
Birbirine zıt iki durum arasındaki karşıtlığı
açıklamak için yapılan konuşma dizisi olarak
tanımlanmaktadır.
 Argümantasyon : Gerekçeler ortaya koyarak
iddeaların veriler ile desteklenip açıklama ya
da dayanaklandırma sürecidir.

3.  Orijinal adı “Science Writing Heuristic” olan
yaklaşım Türkçe’ye ilk adaptasyon döneminde
Yaparak Yazarak Bilim Öğrenme (YYBÖ)
olarak çevrilmiştir. İlerleyen yıllarda doğasına
daha uygun olan “Argümantasyon Tabanlı
Bilim Öğrenme (ATBÖ)” olarak dilimize adapte
edilmiştir.

4.  Sadece söyleneni yapan bireyler yerine güçlü
sosyal bilince sahip, sorgulayan, eleştiren ve
bilgiyi kullanabilen bireyler yetiştirmek,
çağımızda her toplumun öncelikli hedefidir.
 Fen eğitiminde argümantasyon hem
öğrenilmesi gereken önemli bir bilimsel
düşünme becerisi hem de bilim
okuryazarlığını destekleyebilecek etkin bir
öğretim yöntemidir.

5. • Araştıran – sorgulayan
• Eleştirel düşünme
• Problem çözme
• Karar verme
• Yaratıcı düşünme
• Nedensellik kurma
• Analitik düşünme
• Analiz sentez ve uygulama
• Derinlemesine düşünme

7. Jiménez-Aleixandre ve Erduran’a göre (2007) fen
derslerinde argümantasyonu kullanmanın beş katkısı
vardır:
1) Kavramsallığı yerleştirme
2) Eleştirel düşünme ve düşüncelerini
serbestçe söyleme becerilerini geliştirme
3) Fen okur-yazarlığını geliştirme: bilim dilinde okuma
ve yazma

8. 4) Bilimsel kültür uygulamalarında içinde bulunulan
kültürün davranış biçiminin benimsenmesi:
Epistemolojik kriterler geliştirme
5) Akıl yürütme becerileri ve akılcı kriterler geliştirme

10. Terimlerin Açıklaması
VERİ: İddiayı desteklemeye yönelik tartışmada yer alan
olgulardır. Toulmin’e göre (1958), veri tartışmada her
iki tarafın da üzerinde tartışmadan anlayacakları
gerçeklerdir. Veri, iddiayı besler ve hazırlar.
Garanti/Gerekçe (Warrants); kullanılan verilerin öne
sürülen iddiayı nasıl desteklediğini gösteren
nedenlerdir. Garanti, eldeki kanıtın kanıt olduğunun
onaylanmasında kullanılan temel ilke ve
prensiplerdir.

11. Terimlerin Açıklaması
Destek (Backing) gerekçenin kabul edilebilirliğini
artırmak için başvurulan örnek durumlar veya ilgili
alanda kabul görmüş temel bilgilerdir.
Niteleyici (Qualifiers) iddianın geçerli olduğu koşulları
bildirir. Niteleyici tartışmanın gücünü veya kesinlik
ölçüsünü gösteren kelimelerdir. Örneğin; genellikle,
sıklıkla, kesinlikle, olasılıkla, nadiren gibi kelimeler
bize garantinin gerçeklik olasılığının gücünü belirtir.

12. Terimlerin Açıklaması
 Reddedici (Rebuttals) ise iddianın geçerli
olmadığı durumları belirtir.

13. Bilgi
Delil
Sınırlandırıcı
Çürütme
Karşıt argüman
Teminat

14. İddea
Niteleyici
Veri
Garanti
Reddedici
Destek

15.  1. Tartışma sürecini yavaşlatarak analizi ve
öğrencilerin süreci anlamlandırmalarını mümkün
kılar.
 2. İddiayı öne süren kişi tarafından açık olarak
ifade edilemeyen varsayımların belirlenmesinde
öğrencilere yardımcı olur.
 3. Tartışmanın etkileşimsel bir akıl yürütme
süreci olarak algılanmasını sağlar.
 4. Tartışma becerilerinin geliştirilmesini
destekler.
 5. Eleştirel bakış açısı kazandırır.

16.  Argümantasyon süreci ikna etme üzerine
temellendirilebileceği gibi fikir birliğine varma
amaçlı da gerçekleştirilebilir.
 Garcia-Mila, Gilabert, Erduran ve Felton
(2014)’un yaptığı çalışmada öğrencilerin ikna
etme üzerine gerçekleşen tartışmalarda fikir
birliğine varma amaçlı tartışmalara göre daha
fazla iddia-veri oluşturduğu gözlenmiştir.
 İddia-veri sayısının fazlalığı fazla tekrar ve
daha az farklı görüş ve daha zayıf bir tartışma
ortamını işaret ediyor.

17.  Analitik Argümantasyon; tümdengelimli ya da
tümevarımlı olarak bir dizi önermeden sonuca
doğru ilerleyen ve sonuç, önemli çıkarımlar,
mantık yürütmeler, karşılaştırmalar ve
yanılgılar gibi örnekleri içeren mantık kuramı
içinde temellendirilir.

18.  Diyalektik argümantasyon, açık bir şekilde doğru
olmayan önermelerin mantık yürütülmesiyle,
tartışmalar ya da münakaşalar sırasında meydana
gelirler, informal mantığın etki alanının birer
parçasıdırlar.
 Retorik argümantasyon, doğası gereği
söylevseldir ve bir dinleyici kitlesini ikna etmek
için uygulanan dolambaçlı tekniklerle açıklanır.
Kanıtın öneminin yüksek olduğu diğer iki
tartışma biçimine kıyasla, bilgiye ve ikna etmeye
vurgu yapar.

19.  Argümantasyon süreci ikna etme üzerine
temellendirilebileceği gibi fikir birliğine varma
amaçlı da gerçekleştirilebilir.
 Öğrenciler akranlarını ikna etmek yerine, onlarla
fikir birliğine varmak amaçlı argümantasyon
sürecine katıldıklarında daha çeşitli ve kompleks
argümanlar oluşturabildikleri görülmüştür.
 Öğrenciler fikir birliğine varma amaçlı argüman
etkinliklerinde en çok reddedici bileşenini
kullanmaktadırlar. Reddedici sayısının fazlalığı
gösteriyor ki, öğrenciler bir konuyu iki farklı
tarafından da incelediklerinde daha büyük dikkat
göstermektedir.

20. Nitelikli Bir Argümantasyon Öğrenme Modeli İçin
Öneriler;
1) Öğrenenlerin yorumlarının ve görüşlerinin değerli
olduğu bir ortam yaratma.
2) Öğrenenlerin kendilerini ifade etmeleri açısından
kendilerini güvende ve rahat hissettikleri bir ortam
yaratma.

21. 3) Sınıf tartışması için öğrenenlerin birbirlerine saygılı
olmaları ve kişisel saldırıda bulunmamaları gibi temel
kurallar oluşturma.
4) Sınıf tartışması sırasında öğrenenlerin tartışmaya katkı
sağlamaya teşvik etme

22. 5) Öğrenenlerin argümantasyon becerilerini
uygulayabilmeleri için yeterli fırsatlar sağlama.
6) Öğrenenlerin argümanlarını değerlendirmeleri için
fırsat sağlama.
7) Öğrenenleri yüksek kalitede argümanlar
oluşturmaları için teşvik etme

23. Sınıf İçi Argumantasyona Dayalı Öğrenme
Etkinliklerinin Avantajları:
• Kalıcı izli ögrenme
• Konuyu kavramayı saglama
• Dersi verimli hale getirme
• Ögrencinin derse katılımı
• Farkındalık geliştirme
• Kendine güvenme
• Ögrenilenleri açıklama
• Kavram yanılgılarını giderme

24. Sınırlılıkları:
o Konu
o Ögrenci düzeyi
o Süre
o Grup sayısı
o Ögrenci ısrarı
o Konunun merkezinden uzaklaşma

25. Öğreten:
• Öğrenenin fikrini dinleme ve saygı duyma
• Merak giderme
• İyi bir gözlemci olma
• Güçlü iletişim becerisi
• Konuyu net bilme ve alakalı konuları net bilme
• Konuyla alakalı güncel bilgilere sahip olma
• Konunun değerlendirilecek noktaları belirgin hale
getirme

28.  Derse aşağıdaki hikâyenin okunması ile başlanır.
 Kozlu Şehrinin Enerji Sorunu
 “Kozlu Şehri”nde, son 10 yılda nüfusun % 40 arttığı
görülüyor. Bu durum, ildeki enerji tüketiminde çok önemli
bir artışa neden olmuştur. Yapılan birkaç çalışmanın sonucu,
nüfustaki bu artışın devam etmesi durumunda Kozlu
şehrindeki mevcut enerji kaynaklarının şehrin ihtiyacını
karşılayamayacağını öngörmektedir. Kozlu kentinin enerji
ihtiyacı şu an iki nükleer santral, iki fosil tüketen (kömür ve
petrol) termik enerji santrali ve iki yel değirmeni (sadece
çiftçilerin enerji ihtiyacını karşılayan düşük bir enerji getirisi
var) tarafından karşılanmaktadır.

29.  Diğer ülkelerde kullanılan yenilenebilir kaynakların
güçlü nüfus nedeniyle gelecekte beklenen yüksek enerji
talebini karşılayamayacağı düşünülmektedir. Yakın
gelecekte beklenen bu enerji açığını dikkate alan, Çevre
Dairesi, İl Yerel Yönetimi, belediye başkanlarıyla iki
proje hakkında bilgi vermek üzere bir araya geliyor.
Enerji sorununu çözmek için iki farklı firma tarafından
yürütülen iki farklı projeyi sunmak üzere görevliler
gönderildi.

30.  Proje 1, "Fosil Enerjinin Güç İstasyonları" (FEGİ) şirketi
tarafından yönetiliyor. Bu proje Kömür yanmasına
dayalı büyük bir termik güç istasyonunun kurulumuna
dayanıyor. Proje 2 "Türkiye’de Nükleer Enerji" (TNS)
şirketi tarafından yönetilmekte ve nükleer santral
kurulumuna dayanıyor.

31.  FEGİ direktörleri, Proje 1'in yararlarını belediye
başkanlarına anlatarak, bir termik istasyonun
kurulması gerekliliğini savunuyorlar. Kömür yakmaya
dayalı enerji ile enerji açığının son bulabileceğini, ilde
herhangi bir yere kurulabileceğinin yanı sıra daha
ucuza kurulabileceğini belirtiyorlar. Ayrıca yeni iş
sahası yaratacağı bilgisini veriyorlar. Buna ek olarak,
FEGİ’nin yönetimi, kömür yanması ile çalışan bir
termik istasyonun radyoaktif atık üretmediğini ve
radyoaktif sızıntı riskinin olmadığını belirtiyor. FEGİ
şirketi, belediye başkanlarına, nükleer felaketlerin
geçmişte meydana geldiğini ve birçok insanın
yaşamını yitirmesine sebep olduğunu vurgulayarak
projesini destekliyor.

32.  Öte yandan, TNS Şirketi müdürleri Proje 2'yi savunuyorlar.
En iyi seçeneğin büyük bir nükleer güç istasyonu kurmak
olduğunu iddia ediyorlar. Proje 2’nin sahiplerine göre, bir
nükleer enerji santrali, bölgenin uğradığı enerji açığını
çözecekti. Avrupa'daki önde gelen İsveç, Fransa ve Belçika
gibi ülkelerde nükleer enerjiye geri dönüldüğünü ve
Türkiye'nin de enerji açığını azaltması için bunu yapması
gerektiğini savunuyorlar. İklim değişikliğinin zaten mevcut
olan etkileri sebebiyle fosil yakıtların daha fazla
tüketilmemesi gerektiğini, nükleer santrallerin bir termik
santralden daha fazla enerji üretebildiğini savunuyorlar.
Özellikle şunu vurguluyorlar: “Nükleer enerji karbondioksit
emisyonları veya zararlı gaz üretmez, böylece sera etkisini
güçlendirmez.” Proje yöneticileri eyaletteki belediye
başkanlarına şunu da hatırlatıyor:

33.  Fosil yakan termik santraller, sera etkisi oluşturan
emisyonların % 30'unu üretmektedir. Termik santrallerin
atmosfere saldığı karbondioksit, asit yağmurlarına ve
insanlarda sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Ayrıca,
nükleer enerjinin tükenmediğini, buna karşın termik
istasyonların tükenebilir enerji kullandığını belirtiyorlar.
İldeki belediye başkanları, iki değişik yöneticinin iddialarını
dinledikten sonra iki projeden birini seçmek için oy
kullanıyor: Proje1, FEGİ şirketi tarafından önerilen termik
santral kurulumu için; Proje2, NES şirketi tarafından
desteklenen bir nükleer enerji tesisatı kurulması için.

34.  Bu hikâyenin okunmasından sonra sınıfa aşağıdaki soru
yöneltilir:
 Bu şehirdeki belediye belediye başkanlarından biri
olduğunuzu düşünün. Oyunuzu bir proje seçmek için
kullanacaksınız. Sıranız geldiğinde iki proje arasında
seçim yapacaksınız. Unutmayın, oyunuz oldukça önemli
ve her iki proje de çok önemli argümanlar sunuyor. Bu
iki projenin argümanlarını düşünerek en iyi projeye
karar vermeniz gerekiyor.

35.  Seçim A: FEGİ Şirketi tarafından önerilen Proje 1,TERMİK
enerji santrali.
 Seçim B: NES Şirketi tarafından önerilen Proje 2, NÜKLEER
enerji santrali.
o Hangi seçimi yapardınız? Neden? Sınıf tartışmasında
görüşlerinizi iddia, veri ve gerekçelerinizi kullanarak
savununuz.
o Öğrencilerin iddia, veri ve gerekçelerini toplamaları ve
hazırlanmaları için süre verilir.
o Hazırlıklarını tamamladıktan sonra sınıfça tartışma yapılır.
 Tartışma sonrasında Toulmin Modeline göre öğrencilerin
sundukları bilgiler tahtada öğrencilerle birlikte şematize edilir.

36. Argümantasyon Odaklı Öğrenme Yaklaşımıyla İlgili Bilimsel
Çalışmalara Bakış
Fatih Serdar Yıldırım

37. 21. Yüzyıl Becerilerinin Kazandırılmasına Yönelik
Tasarlanan Argümantasyon Destekli Araştırma
Sorgulamaya Dayalı Öğretim Modelinin Betimlenmesi
Tuğba ECEVİT**, Fitnat KAPTAN

38. Argümantasyon Tabanlı Bilim Öğrenme (ATBÖ) Yaklaşımının Kullanıldığı
Sınıflarda Argümantasyon ve Soru Yapılarının İncelenmesi
Murat GÜNEL Sevgi KINGIR Ömer GEBAN
Öz
Bu çalışmanın amacı, Argümantasyon Tabanlı Bilim Öğrenme (ATBÖ)
yaklaşımının uygulandığı sınıflardaki öğrenci ve öğretmen sorularının
incelenmesi ve genel soru sorma örüntüsü ile argüman oluşturma ilişkisinin
belirlenmesidir. Çalışma, sınıflarında ATBÖ yaklaşımını uygulayan üç
öğretmen ve toplam 146 öğrenci ile yürütülmüştür. Video kayıtlarının deşifre
edilmesiyle elde edilen yazılı dokümanların analizinde söylem çözümlemesi
yöntemi kullanılmıştır. Sonuçta, öğretmenin soru sorma stratejileri ile
uygulama düzeyinin sınıf içerisindeki müzakere sürecinin oluşumunda ve
devam etmesinde etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca, öğretmenin soru sorma
stratejisi ile öğrencilerin soru üretmesi arasında bir ilişki de tespit edilmiştir.
Bununla beraber, öğretmenin kullandığı pedagojik manevraların
müzakerelerin devam etme sürecinde önemli rol aldığı sonucuna varılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme, söylem
çözümlemesi, müzakere süreci, soru sorma