Exercicio de comprensión de texto.

1. Exercicios de léxico-semántica para 1º BAC IES Lama das Quendas
A linguaxe reflicte o mundo no que vivimos e moldea non tanto a nosa en todos os medios de comunicación durante semanas. O esencial non é sempre
percepción da realidade como o xeito en que nos vemos obrigad@s a que se fale ben, senón que, polo menos, se fale...
expresármola O fin é claramente político e ideolóxico, como tamén o é calquera tipo
Linguaxe non-androcéntrica: propostas e propósitos, ROBERT NEAL BAXTER de intervención ou enxeñaría lingüística, incluída a normalización e
normativización de linguas como a nosa. A finalidade é, neste caso, acadarmos
Grazas ao traballo de Teresa Moure 'Queremos un mundo novo. Sobre unha sociedade máis xusta e menos discriminatoria en todos os ámbitos,
cápsulas, xéneros e falsas clasificacións', galardoado co premio Ramón Piñeiro obxectivo ao que non podemos renunciar desde os postulados dun nacionalismo
de Ensaio 2011, vólvese a falar -entre outras cousas- da cuestión da linguaxe verdadeiramente liberador.
excluínte, vehículo dos valores sociais dominantes. Trátase dun tema que levo
traballando desde hai tempo, sobre todo desde a óptica do androcentrismo e Por iso, non pretendo con este artigo facer un percorrido puramente
heteronormatividade na tradución, e que acho tan vixente como nunca, se non descritivo por varias opcións entendidas como igualmente válidas a respecto
máis. dos usos androcéntricos xa existentes, senón facer un alegado comprometido
a favor duns novos usos lingüísticos. Non nos escondamos, por medo ao
A linguaxe reflicte o mundo en que vivimos e moldea non tanto a nosa relativismo, ante quen discrepar coa nosa visión dunha sociedade máis xusta e
percepción da realidade como o xeito en que nos vemos obrigad@s a liberadora: trátase de loitarmos para se imporen recomendacións prescritivas
expresármola. Así, os usos e padróns habituais da linguaxe non fan máis que claras para camiñarmos cara a ela.
plasmar as convencións do status quo social, polo que pasan desapercibidos os
estereotipos que levan implícitos en materia de xénero e sexualidade. Os usos Son varias as estratexias que se poden aplicar agrupadas sob a
lingüísticos habituais toman o estereotipo do varón heterosexual como a denominación 'linguaxe non-androcéntrica'. Algunhas préstanse máis
norma non marcada, por exemplo mediante a utilización do masculino facilmente a certas linguas que a outras debido ás súas propiedades e
pseudoxenérico en 'os avogados' e 'os médicos' para abranguer tanto os estruturas inherentes, como, por exemplo, o xénero gramatical
homes como as mulleres que exercen estas profesións, ou cando se reflicten masculino/feminino, que coincide en certa medida co binomio social
os papeis desiguais de oficios ao falar de 'enfermeiras' fronte a 'médicos' home/muller en galego e non existe noutras linguas como o turco ou o finés.
para aludir en ambos os casos tanto a homes como a mulleres.
Nin todas as estratexias comparten o mesmo punto de partida
A linguaxe non-androcéntrica ten por obxectivo principal non tanto ideolóxico e obxectivos, e todas elas presentan unha serie de vantaxes e
modificar os comportamentos mediante o traslado mecánico dunha mudanza inconvenientes, polo que non se ten necesariamente que avogar por unha delas
dos usos lingüísticos, como se dunha 'novilingua' orweliana se tratase, senón en exclusiva, senón por unha maior flexibilización creativa e aperturista da
tornar patentes os usos enquistados e os valores que transmiten para se falar linguaxe. Vexamos.
deles, debatelos, desafialos e, en última instancia, mudalos. Este é o valor que - Inclusión. Trátase de especificar e visualizar as mulleres con fórmulas como
tivo o uso do neoloxismo 'miembra' por parte de Bibiana Aído en 2008: o 'todas as profesoras e todos os profesores'. O resultado é claramente
interesante non é que pasase a engrosar as formas lexitimadas polo dicionario pesado, mais cabe preguntarse se non é xustamente este o obxectivo que se
editado pola moi masculina RAE, senón que se provocou que se falase do tema persegue: Por que non deberían pesar as mulleres? Claro que, para algún (en

2. Exercicios de léxico-semántica para 1º BAC IES Lama das Quendas
masculino), resulta moito máis cómodo falar sempre en masculino, sobre todo - Alteración disxuntiva: Aínda que poida parecer que no fundo coincide por
pola conta que lles trae, pois os homes nunca tivemos que aprender cando momentos coas anteriores propostas, as formas que toma fan que se
estamos implicitamente incluídos e cando non. Por exemplo: 'O home é un diferencie radicalmente delas no seu propósito. A alteración procura romper,
mamífero', mais non 'Cando o home está grávido'. O risco radica en se desafiante, calquera comodidade ante a lingua mediante o manexo de
ritualizaren fórmulas como 'boa tarde a todos e a todas' sen compromiso real elementos inhabituais como a arroba ou neoloxismos innovadores como
ningún, como ten apuntado Teresa Moure en varias ocasións, sen 'feminario'. Mais unha vez, non pretende agradar, senón provocar. Así, para
interiorización nin asunción real das mudanzas profundas nas consciencias e cando chegaren a parecer aceptábeis, cumpre volver a procurar novos
nos comportamentos que estes novos usos lingüísticos deberían implicar. mecanismos rompedores: 'todxs xs profesorxs', ou -por que non- combinado
- Feminización xenérica. Para alén de máis, a principal función da linguaxe cun xenocentrismo intencionadamente rechamante e provocador, 'todAs As
xinocéntrica consiste en suscitar a reflexión ao dar a volta ao uso do profesorAs', como en alemán 'LehrerInnen' ou no francés canadense máis
masculino pseudoxenérico para comprobar até que punto a xeneralización radical 'étudantEs'.
pode faltar á realidade e resultar incómoda, sobre todo cando deixa de
coincidir coas expectativas canonizadas pola norma socialmente dominante. Hai quen argumenta que estas estratexias mudan e alteran
Así, ao se dirixir en feminino a unha clase composta de rapazas e rapaces, non profundamente a lingua galega. É certo. Agora, o simples paso do oral á escrita
é inhabitual que algún alumno proteste, dicindo sentirse excluído, ou, ao tamén o fai, como, con máis forza aínda, a propia codificación escrita dunha
falarmos de 'médicas', hai quen se preguntará se os médicos tamén están lingua estándar. No entanto, a lingua galega, caso sexa realmente viva, está en
incluídos... permanente mutación. Pertence ao pobo galego no seu conxunto -e non só aos
- Neutralización: Malia resultar máis difícil en galego que noutras linguas con homes heterosexuais nacidos no país- e corresponde a quen a fale non só
epicenos, é factíbel se recorremos a termos abstractos como 'alumnado' e custodiala senón adaptala como lingua xenuinamente dinámica para se adecuar
'profesorado'. O interese radica en non tornar explícita a dicotomía social ás súas novas necesidades, sen que iso implique que deixe de ser 'galego'.
que se estabelece entre homes e mulleres como as únicas opcións de xénero
viábeis ou desexábeis, como indica a mesma Teresa Moure en varias Como lingua de noso, o galego representa o que fomos e o que somos,
entrevistas. Os potenciais riscos son dous. Por un lado, un abuso lingüístico mais tamén debe encarnar o que queremos ser.
por non coincidir sempre o conxunto con cada unha das súas partes por
separado. Por exemplo, eu non son un 'pai ou nai do alumnado', senón, neste EXERCICIOS
caso, un 'pai dunha alumna'. Mais, desde o noso punto de vista, esta non é a 1. Indica o significado das palabras destacadas no texto.
desvantaxe máis grave, xa que, mentres a sociedade seguir a funcionar dentro 2. Constrúe unha oración coherente con cada un deses termos.
destes parámetros bipolarizados e xerarquizados, existe o risco de se 3. Explica que significan as seguintes expresións: "status quo", "novilingua
interpretaren as denotacións neutrais destes termos segundo as connotacións orweliana", "masculina RAE", "enxeñería lingüística", "linguaxe non-
dos papeis tradicionais que lles adscribe a sociedade, polo que, en xeral, en androcéntrica", "linguaxe xinocéntrica", "dicotomía social", "poteciais riscos",
inglés 'secretaries' son mulleres, mentres 'general secretaries' son homes, "lingua xenuinamente dinámica".
por moito que non exista unha marcaxe lingüística explícita que xustifique 4. Subliña as ideas máis importantes de cada parágrafo.
semellante lectura. 5. Resume cada parágrafo.

3. Exercicios de léxico-semántica para 1º BAC IES Lama das Quendas
6. Explica, coas túas palabras, o contido deste texto.
EXERCICIOS2
1. Busca todas as palabras derivadas, compostas ou parasintéticas que atopes e
clasifícaas.
2. Tante indicar o significado dos prefixos e dos sufixos.