A prosa entre 1936 e 1975: os renovadores da prosa (Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).

1. A prosa entre 1936 e 1976:
os renovadores da prosa
(Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).

2. A guerra civil pon fin a etapa política e cultural máis
brillantes da historia galega. A represión afectou a
ámbitos da cultura, producindo ata mortes (Alexandre
Bóveda e Ánxel Casal) ou o exilio (Luís Seoane, Díaz
Pardo, Blanco Amor, Cunqueiro)
Desaparece a produción literaria en galego por
completo. Pero boa parte da cultura resistiu en Bos
Aires.

3. Foi a partir de mediados dos anos 50 cando se
comezou a producir unha lenta pero progresiva
recuperación.

4. Liñas temáticas
Narrativa dos 50 Narrativa dos 60
Realismo popular
Realismo Social
Realismo fantástico Mundo Rural
(Neira Vilas)
NNG
Continuadores da
Xeración Nós

5. OS CONTINUADORES
●Otero Pedrayo e Carballo Calero
●Técnica narrativa: incorporación paulatina
das técnicas narrativas do momento:
○introspección, monólogo interior,
○ruptura da secuencia temporal

6. A xente da Barreira (1959), de Carballo
Calero:
a primeira obra narrativa publicada na posguerra,
en que se reconstrúe a historia da degradación
dunha familia fidalga desde os tempos da
Restauración.

7. Otero Pedrayo:
a) Entre a vendima e a castañeira(1957), vinte relatos
breves.
b) O señorito da Reboirana Publicada por vez primeira en
1960, narra a vida do fidalgo don Xoán Manuel Pereira de Castro,
un singular personaxe que dá orixe a unha documentada novela
de humor e aventuras que parodia o mundo da fidalguía. :
Aventuras.
Realismo.
Parodia e humorismo.

8. Reprodución literaria e culta do conto popular sen
se afastar das características propias do relato
oral.
REALISMO POPULAR
●Ambientación rural
●dialectalismo
●sinxeleza argumental
●humorismo
Características

9. Anxel Fole
Á lus do Candil
Terra Brava
Contos da néboa
Historias que ninguén cre

10. ( Lugo, 1903-1986) é o representante deste núcleo temático.
2. Posguerra:
a) Vai para o Courel, onde ten unha grande influencia da paisaxe.
b) Nos anos corenta colabora na fundación de Galaxia.
1. Preguerra:
a) Participa do núcleo lugués da segunda metade
do século XX: Con Ramón Piñeiro e Pimentel.
Actividades coma a revista Yunque.
b) De republicano – socialista a secretario do
Partido Galeguista.
c) En 1935 publica relatos líricos breves en Nós.

11. TRAZOS DA SÚA OBRA
1. Naturalismo lingüístico:
a) Oralidade.
b) Dialectalismos.
c) Vulgarismos.
d) Arcaísmos.
2. Conto oral como reflexo da cultura popular.
3. Realismo narrativo, pois xustifica razoadamente os elementos fantásticos.
4. Orixinalidade estética e técnica, pois afirma que neses trazos é onde fica a
personalidade do autor.
5. Compromiso moral coa terra e o seu tempo.
6. Paisaxe coma elemento diferenciador da literatura galega.

12. Á lus do candil ( 1953)
1.Prólogo “ Terra do Caurel”,
introdución dos contos dicindo que os
están a contar arredor da cheminea na
Torre de Abrantes.
2. O autor é un oínte e transcritor dos
contos.

13. 3. Influencia da transmisión oral, relatos populares e lendas,
mais xustificadas razoadamente:
a) Lobos.
b) Aparecidos.
c) Meigallos.
d) Premonicións...
4. Etnografía reforzada pola descrición:
a) Xeográfica.
b) Antropolóxica.
c) Lingüística

14. 5. Características da narración:
a) Narrador:
●En primeira persoa ( referencias ao “ eu” narrador).
●Contacontos, pois refírese a un auditorio próximo.
●Testemuña dos feitos.
b) Inconcreción temporal.
c) Interpolación de detalles:
●Secundarios.
●Sobreentendidos.

15. REALISMO FANTÁSTICO
Concepto co que se define a narrativa de
Cunqueiro, na que se recrean mundos míticos
e fantásticos de orixe árabe, nórdica,
mesturados con elementos populares da
realidade cotiá.

16. Cunqueiro:
Se o vello Simbad volvese ás illas.
Merlín e familia.
As crónicas do Sochantre.
Escola de menciñeiros,
Os outros feirantes e
Xente de aquí e acolá.

18. ●Seu pai era boticario e na súa botica coñece, debido ó
seu carácter extravertido e conversador, personaxes que
despois plasmará na súa obra (menciñeiros).
●Súa nai era moi fantasiosa e durante a súa infancia
relatáballe historias ao seu fillo. Ela contribuíu a fomentar
a imaxinación do escritor.
●Durante a súa infancia (influído polas lecturas de “Búfalo
Bill”) escribiu unha novela do oeste na que os indios
falaban galego e os americanos castelán.

19. Realismo Fantástico
Concepto co que se define as novelas de
Álvaro Cunqueiro, mestura de elementos
culturalistas e populares, cun pé na
realidade cotiá e outro na fantasía
desbordada.

20. Mundo mítico de Cunqueiro
●Mestura e síntese de realismo e fantasía, do mundo
cotián e o mundo lendario.
●Incorporación á nosa literatura, dun xeito case lúdico, de
mitos doutras tradicións (clásica, oriental...)
●A paisaxe con función simbólica positiva. É o espazo da
presenza humana, das fantasías, das viaxes...
“¡Non hai tales illas Sinbad! Dixo Adalí que ó sul non había nada!
¡Hai, hai! ¡Están as illas Cotovías coma sete laranxas!”

21. 1. Mestura realidade e fantasía: conviven
personaxes e feitos fantásticos con outros da
vida cotiá.

22. 2. Personaxes:
Proceden de vellos mitos doutras culturas:

23. 3. Humor
●Aparece, sobre todo, nos tres últimos libros
de relatos breves:
○Escola de menciñeiros (1960)
○Xente de aquí e acolá (1971)
○Os outros feirantes (1979)
●Ofrece a visión das crenzas e do xeito de
entender o mundo da xente do rural galego.

24. ●Tendencia a disgregación da novela
●Predomina a oralidade no escrito
●Mestura o extraordinario e marabilloso co cotián

25. As novelas:
Merlín e familia,
Crónicas do Sochantre e
Se o vello Simbad volvese ás illas.
Son obras en que existe un débil fío
argumental arredor do cal se van inserindo
unha serie de historias fantásticas.
Nestas obras, o interese está máis nas historias que
contan os personaxes que crea (ou recrea, ou parodia)
o propio Cunqueiro.

26. Merlín e familia
construída a partir da organización dun
grupo de relatos contados polo paxe que
serve ó sabio Merlín no tempo en que este
estivo en Galicia.

27. A estrutura dos relatos adoita ser sempre a mesma:
visita do mago,
exposición do problema e
resolución do mesmo.
Na novela destaca a perfecta conxunción entre o mundo lendario da
materia de Bretaña, ó que pertence o sabio Merlín e os seus
visitantes, e o mundo da realidade, representado polo propio
narrador e polo espazo coñecido de Galiza: “A terra de Miranda”

28. Felipe de Amancia e Turpín:
paxe de don Merlín, a quen
comezou a servir con nove
anos cumpridos. Debecía por
Manueliña de Carlos e de
maior foi barqueiro en Pacios.
Dona Xenebra: raíña da Bretaña e
moi nobre señora á que Merlín lle
tiña moito respecto e cortesía.
Prendía algo na fala e pasaba o
tempo bordando no salón, cun
algo de tristura nos ollos.
Condesiñas de Folgar:
Vivían no pazo de Belvís,
preto de Miranda. Gostaban
do requeixo e das fitas de
París e tiñan un cadelo que
asubiaba unha alborada,
como lle ensinara don
Merlín.

29. As crónicas do Sochantre,
situada na Bretaña do
Século XVIII, presenta as
peripecias que un
Sochantre (músico de
capela) vivirá nunha viaxe
de tres anos, acompañado
de varios personaxes de
ultratumba.

30. Se o vello Simbad volvese ás illas entrelaza as historias
lendarias de Simbad o mariñeiro de As mil e unha noites e
a tradición mariñeira galega coa que todos nos
identificamos.

31. Os libros de relatos: Escola de menciñeiros, xente de aquí e
de acolá e Os outros feirantes. Son retratos ou semblanzas.
Son personaxes apegados á realidade, inseparábeis do seu marco
espacial e temporal (a Galicia rural de mediados de século). Sen
embargo, a capacidade de ensoñación, tanto do narrador como dos
personaxes creados, transpórtanos simultaneamente a un mundo de
misterio e de ensoñación, cheo de historias fantásticas en que
podemos encontrarnos mesmo con animais que falan ou cunha muller
que pon ovos.

32. Cunqueiro pretende inserir estes relatos como unha
continuación da tradición oral que el coñecía tan ben. Os
personaxes son todos galegos e só abandonan o país
cando marchan á emigración ou ao servizo militar. De
ambos lugares traen un grande tesouro: historias que logo
contan aos seus veciños.

33. REALISMO SOCIAL
Blanco Amor ( Ourense, 1897-Vigo, 1979)
publicou tres obras narrativas, dúas novelas, A
esmorga (1959) e Xente ao lonxe ( 1972) e un
libro de relatos, Os biosbardos (1962).
Centrado na vida das clases
populares e no espazo urbano.
Uso de novos recursos
narrativos ( o interrogatorio, o
perspectivismo...)
Eduardo Blanco Amor

34. 1959
1.Escrita en Bos Aires tras unha viaxe á Galiza.
2. Madurez adquirida pola aprendizaxe e pola
asimilación de novas técnicas da renovación da
narrativa do século XX:
a) “ Xeración Perdida” norteamericana, (
Faulkner, Hemingway).
b) Literatura latinoamericana ( Borges, Sábato).
c) Neorrealismo e existencialismo europeos (
Camus, Sartre).
3. Precedente da narrativa galega moderna.

35. 4. Dous narradores limitados:
a) O da “ Documentación” inicial e o epílogo.
b) Outro en primeira persoa que narra o núcleo da historia.
5. Distanciamento que producen estes narradores:
a) Dúbida da veracidade do que se conta.
b) Ambigüidade.
c) O lector debe elixir o final e reconstruír o texto, pois omítese a
parte do
interrogatorio a Cibrán, dándolle así ao lector a liberdade de xulgar
ao

36. 6. Espazo social:
a) Auria ( Ourense):
●Centro da cidade: fidalgos, igrexa e funcionarios.
●Arrabaldes: prostíbulos, tabernas...
b) Personaxes:
●Marxinais e delincuentes.
●Autodestrución.
●Relación de fuxida co espazo ( o Bocas e o Milhomes
están máis alienados ca Cibrán).

38. Os Biosbardos é un conxunto de sete relatos
contados en primeira persoa por un narrador
infantil ou adolescente. Transcorren no
Ourense da nenez e adolescencia do autor.
Os protagonistas proceden, na súa maioría,
das clase populares.
Os seus problemas reais ( a pobreza, a
descuberta do sexo e o erotismo, a
emigración...) mesturados cunha dose de

39. Xente ao lonxe é unha novela que constitúe, de novo,
unha radiografía do Ourense de comezos de século. O
relato céntrase na historia dunha familia obreira. A través
deles coñecemos o tecido social da cidade e os seus
problemas e ofrécenos unha visión da sociedade da
época ( o ensino, o sexo, a pobreza, a condición da
muller, as loitas políticas, o mundo obreiro...)

40. Mundo Rural
367

41. Xosé Neira Vilas, (Vila de Cruces, 1928), recolle
nas súas obras unha crónica da sociedade galega
rural e da emigración a América, experiencia que
el coñeceu de preto porque en 1949 emigrou a
Bos Aires. En 1961 trasladouse a Cuba.

42. As súas obras acadaron un éxito editorial sen precedentes,
sobre todo porque Neira Vilas conta historias sen artificios
técnicos que dificulten a súa lectura e interpretación. Os seus
textos están protagonizados por xente anónima e
humilde que sobrevive co seu esforzo, en conflito constante
coas normas e estruturas sociais que lle son impostas desde un
Estado alleo ás súas necesidades ou en loita coa forza da
natureza.

43. Neira Vilas
Emigra á Arxentina e vive a Cuba de Castro sen se
relacionar cos autores do interior.
Trata con realismo cru a vida da Galiza rural na Guerra
Civil e na posguerra.
Ausencia de interese pola innovación.
Personaxes con psicoloxía desenvolvida, mais dos que
interesan os conflitos co exterior na loita por
sobreviviren.

44. Neira Vilas cultiva o conto e a novela, cunha tendencia
cara ao primeiro que fai dalgunhas das súas narracións
longas simples acumulacións de relatos curtos de estrutura
pechada conectados por tenues fíos como poden ser o
marco espacial, a voz narrativa ou a paulatina evolución
dos personaxes cara á autoafirmación.

45. Núcleos temáticos
a) Obras que xiran arredor da vivencia infantil
do mundo da aldea: Memorias dun neno
labrego (1961); Cartas a Lelo (1971) e
Aqueles anos do Moncho (1977).
b) Narracións en que o mundo rural é observado
desde o punto de vista do adulto: Xente no rodicio
(1965), A muller de ferro (1969) e Querido Tomás
(1980).

46. c) Narracións centradas no mundo da
emigración: Camiño bretemoso (1967),
Historias de emigrantes (1968) e Remuiño
de sombras (1973); Tempo novo (1987).
d) Narracións centradas no mundo urbano
visto dende unha perspectiva crítica: O
home de pau
d) Coleccións de estampas líricas e semblanzas