2. เรื่อง อสมการเชิงเส้นตัวแปรตัว
อสมการเชิงเส้นตัวแปรตัว
สมบัติการบวกของการไม่เท่ากัน
ให้ a < b และ c เป็นจำนวนใดๆ
ถ้ำ a < b และ a + b < b + c
ถ้ำ a b และ a + b b + c
สมบัติการคูณของการไม่เท่ากัน
ให้ a,b และ c แทนจำนวนใดๆ
ถ้ำ a<b และ c เป็นจำนวนบวก แล้ว ac<bc
ถ้ำ ab และ c เป็นจำนวนบวก แล้ว acbc
ถ้ำ a>b และ c เป็นจำนวนลบ แล้ว ac>bc
ถ้ำ ab และ c เป็นจำนวนลบ แล้ว acbc
14. อสมกำรที่สมมูลกัน
การแก้อสมการ คือ การหาคาตอบของอสมการ
ที่ผ่ำนมำเรำแก้อสมกำรโดยลองแท่นค่ำตัวแปรในอสมกำร แต่อำจจะไม่สะดวกเมื่ออสมกำรมีควำมซับซ้อน
เช่น เมื่อต้องกำรแก้อสมกำร
x+3
2
< -6 เรำจะพบว่ำ
เป็นกำรยำกที่จะหำคำตอบของอสมกำรนี้โดยกำรลองแทนค่ำตัวแปร
เพื่อควำมรวดเร็วในกำรแก้อสมกำร เรำจะใช้สมบัติการไม่เท่ากันในกำรหำคำตอบ ได้แก่
สมบัติกำรบวกของกำรไม่เท่ำกันและสมบัติกำรคูณของกำรไม่เท่ำกัน
ตัวอย่าง ถ้ำ 10 < 12 แล้ว 10 + 5 < 12 + 5
หรือ 15 < 17
ถ้ำ 25 30 แล้ว 25 + 10 30 + 10
หรือ 35 40
เนื่องจำก a < b มีควำมหมำยเช่นเดียวกับ b > a และ a b มีควำมหมำยเช่นเดียวกับ b a
ดังนั้นสมบัติกำรบวกของกำรไม่เท่ำกันจึงเป็นจริงสำหรับกรณี a > b และ a b ด้วย ดังนี้
กรอบที่ 2
สมบัติการบวกของการไม่เท่ากัน เมื่อ a,b และ c แทนจานวนจริงใดๆ
1.ถ้า a < b แล้ว a + c < b + c
2.ถ้า a b แล้ว a + c b + c
เมื่อ a,b และ c แทนจานวนจริงใดๆ
1. ถ้า a > b แล้ว a + c > b + c
2. ถ้า a b แล้ว a + c b + c
15. พิจำรณำกำรใช้สมบัติกำรบวกของกำรไม่เท่ำกันของอสมกำรต่อไปนี้
1. x – 4 < 20
นำ 4 มำบวกทั้งสองข้ำงของอสมกำร
จะได้ x – 4 + 4 < 20 + 4
ดังนั้น x < 24
2. x + 15 > 10
นำ – 15 มำบวกทั้งสองข้ำงของอสมกำร
จะได้ x + 15 + (-15) > 10 + (-15)
x + 15 – 15 > 10 – 15
ดังนั้น x > -5
เมื่อบวกด้วย c
เราใช้สมบัติการบวกของการไม่เ
ท่ากัน ถ้าลบด้วย c ล่ะ
จะใช้สมบัติอะไร…
ยังคงใช้สมบัติการบวกของการไม่เ
ท่ากัน เพราะการลบด้วย c
มีความหมายเช่นเดียวกับการบวก
ด้วย –c นั้นเอง
สงสัย
16. ฝึกทักษะการแก้อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวจานวนที่แทนตัวแปรในอสมการ
แล้วทาให้อสมการเป็นจริง
ตัวอย่าง
1. x > 3 เป็นจริง เมื่อแทน x ด้วยจำนวนใด
วิธีทา เนื่องจำก เมื่อแทน x ด้วยจำนวนทุกจำนวนที่มีมำกกว่ำ 3 ใน x > 3
แล้วจะได้อสมกำรเป็นจริง เช่น 4 > 3
ดังนั้น คำตอบของอสมกำรเป็นจริง เมื่อแทน x ด้วยจำนวนจริงทุกจำนวนที่มำกกว่ำ 3
2. x – 1 < 5 เป็นจริง เมื่อแทน x ด้วยจำนวนใด
วิธีทา
..………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….
3. จงหำคำตอบของอสมกำร 5x 10
วิธีทา
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
กรอบที่ 3
สรุป อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว คือ อสมการซึ่งพหุนามในอสมการ
เป็นพหุนามที่มีตัวแปรเพียงตัวเดียว และดีกรีของพหุนามเท่ากับ 1
17. แบบฝึกพัฒนาการคิด
จงหาคาตอบของอสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวที่กาหนดต่อไปนี้
1. 3 ( x – 5 ) < x – 1
คำตอบของอสมกำรคือ x <
2. 5 ( x – 2 ) 7( x + 4 )
คำตอบของอสมกำรคือ x <
3.
2𝑥+1
3
< x+ 5
คำตอบของอสมกำรคือ x <
4.
2
3
(3x + 1)
1
3
(4x – 2)
คำตอบของอสมกำรคือ x <
5. -2(
𝑛+1
5
) > -(
𝑛−7
3
)
คำตอบของอสมกำรคือ x <
6. 2 ( x – 1 ) – ( x+ 5)
คำตอบของอสมกำรคือ x
7.
𝑥
5
+ 2 x +
2
5
คำตอบของอสมกำรคือ x
8.
2
3
x + 2
1
5
x – 5
กรอบที่ 4