БОЛОВСРОЛЫН ГАЗРЫН МЭРГЭЖИЛТЭН Г.АНХТУЯА

1. 2014 он
Боловсролын газрын мэргэжилтэн:
Г. Анхтуяа
Газарзүйн хичээлийн үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн түвшинг тогтоох шалгалтын дүн мэдээнд хийсэн анализ, зөвлөмж, чиглэл

2. Суурь боловсролын Газар зүйн шалгалтыг 2014 оны 04-28-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн 8-р ангийн сурагчдаас үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн түвшинг тогтоох зорилгоор шалгалт авлаа. Шалгалтад нийт 28 сургуулийн 85 бүлгийн 2358 сурагч хамрагдлаа.
Даалгаврыг Блумын таксономид баримжаалан 6 түвшний 12 даалгавар бүхий боловсрууллаа.
Даалгаврын тохирцыг харвал:
Газар зүйн хичээлийн үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн түвшинг тогтоох шалгалтын дүн мэдээнд хийсэн анализ, зөвлөмж, чиглэл
Даалгавар
Цээжлэх
Ойлгох
Хэрэглэх
Задлан шинжлэх
Үнэлгээ
Бүтээх
1
2 оноо
2
2 оноо
3
2 оноо
4
2 оноо
5
2 оноо
6
2 оноо
7
2 оноо
8
2 оноо
9
2 оноо
10
2 оноо
11
2 оноо
12
2 оноо
Оноо
6
4
6
4
2
2
Хувь
25%
16,7%
25%
16,7%
8,33%
8,33%
Даалгаврын тоо
3
2
3
2
1
1
Даалгаврын таксономи:

3. Сэргээн
санах
ойлгох хэрэглэх
задлан
шинжлэ
х
үнэлгээ бүтээх
сумдын дундаж 24.1 56.2 47.9 53.1 61.7 50.2
мөрөн сум 28.8 55.8 47.3 55.7 58.9 40.4
аймгийн дундаж 25.5 56.1 47.7 53.9 60.8 47.1
0
10
20
30
40
50
60
70
Шалгалтын үнэлгээнээс харахад нийт хүүхдийн 0,002% нь буюу
5 сурагч даалгаварыг огт гүйцэтгээгүй байна. Стандарт хэрэгжилтийн
хувь 22,6%, сургалтын чанар 1,2 % байна. Аймгийн хэмжээний
даалгаврын гүйцэтгэл 47,5% үзүүлэлттэй байна. Үүнээс дүгнэхэд
сургалтын чанарыг сайжруулах хүүхэд нэг бүрийн хөгжлийг хангах тал
дээр анхааран ажиллах хэрэгтэй байна.
Даалгавар тус бүрийн гүйцэтгэлийг харьцуулж харвал:
Блумын таксономийн даалгаварын гүйцэтгэлийг харвал:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ду
нд
аж
аймгийн дундаж 23. 66. 45. 28 42. 42. 59. 75. 60. 47. 48 29. 47.
Мөрөн сумын
дундаж
25 66. 44. 32. 42. 44. 61. 76. 58. 40. 50. 25. 47.
Сумдын дундаж 22. 66. 46. 25. 42. 41. 59 75. 61. 50. 47. 31. 47.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90

4. Дээрх графикаас харахад даалгавар тус бүрийн гүйцэтгэл хангалтгүй байна. 1, 4, 12 -р даалгавар хамгийн бага хувьтай харагдаж байна. Мөн хэрэглээний түвшний ба сэргээн санах түвшний даалгаварын гүйцэтгэл тааруу харагдаж байна. Хэрэглэхүйн түвшний даалгаврын гүйцэтгэл нь 4 ба 12-р даалгаварын гүйцэтгэл сул байгаатай холбоотой. Үүнээс 12-р даалгаврын гүйэтгэлийг авч үзье
12-р даалгаврын хувьд:
Байрзүйн зураг ашиглан дараах газруудын нэршлийг тодорхойл. /2 оноо/
А. К-48 ....................
Б. L-48 -10-Б ......................
В. М-46 ........................
 Энэ даалгаврыг бүрэн гүйцэтгэсэн 136 сурагч буюу нийт сурагчдын 5,8%, огт гүйцэтгээгүй 897 сурагч буюу 38,04% байлаа.
 Өгөгдсөн байр зүйн зургийг ашиглаж чадахгүй байв.
 Байрзүйн зураг дээрх нэршлийг ойлгоогүй нь хэдийгээр канондсантай холбоотой мэт боловч тодорхой харагдаж байгаагаас ч сурагчид олж харж чадахгүй байгаа нь сургалтад газрын зураг ашиглах байдал бага байгааг харуулж байна.
 Б. Хэсэг дээр байрзүйн хуваалт хийхгүй байгаагаас байрлалыг бүрэн тодорхойлж чадахгүй байна. 8-р ангид байрзүйн зурагт хуваалт хийж сурах нь эзэмших чадварын нэг мөн билээ.

5. 8-р ангийн Газар зүйн хичээлийн дундаж гүйцэтгэлийг бүх сургуулиар нь харьцуулан гаргавал: /Баянзүрх, Жаргалант сумын материал ирээгүй болно./

6. Сурагчдын гүйцэтгэсэн даалгаварт хийсэн дүн шинжилгээ
Анхаарах ажиллаж засан сайжруулах зүйл
1-р даалгавар
Шинжлэх ухааны тодорхойлолтыг тогтоох
-Шинжлэх ухааны тодорхойлолтыг утга агуулгын хувьд, логик зүй тогтлын хувьд ялган ойлгох
-Үзэгдлийн учир шалтгаан, үр дагаварыг нягтлан хардаг, судалдаг, мэддэг болгох
2-р даалгавар
Монгол орны онцлох газруудын болон оршин суугаа газрынхаа байрзүйн хаягийг мэддэг болох
-Зарим онцлог газруудын байрзүйн хаягийг чээжлэх
-Байрзүйн зураг ашиглан хаягийг тодорхойлох чадвартай болгох
-Байрзүйн хуваалт хийн газар нутгийн хаягийг тодорхойлох чадвартай болох
3-р даалгавар
Монгол орны газарзүйн онцлог, түүний тухай шаардлагатай мэдээллийг чээжлэх
-Газар нутгийн хэмжээ, хилийн урт, ....
4-р даалгавар
Цагийн бүсийн бодлого бодох арга зүйд сургах
-Цагийн зөрүүгээр уртрагийг, уртгагаар цагийг тодорхойлох арга зүйг эзэмшүүлэх / Атлантын далайгаас баруунаас зүүн тийш дайран өнгөрч байгаа бол өдөр эхлэх шугам буюу 1800 голдочийг дайран өнгөрнө. Энэ шугамыг баруунаас зүүн тийш дайрсан тул цагаа 1-ээр ухрааж тооцно..../
5-р даалгавар
Монгол орны захын цэгүүдийн байршил ба нэрийг мэддэг болгох
-Өөрийн эх орныхоо захын цэгүүдийг зөв нэрлэдэг, хилийн боомтуудыг мэддэг, байршлыг нь зөв мэддэг болгох
6-р даалгавар
Тоон, нэрлэсэн, шугаман масштабыг ялгах, нэгээс нь нөгөөд шилжүүлэн хэрэглэх арга зүйд сургах
7-р даалгавар
-Ашигт малтмалыг төрлөөр нь ангилах арга зүйг эзэмшүүлэх, ахуй амьдрал болон шинжлэх ухааныг салангид байлгаж болохгүйг анхаарч практик амьдралтай холбон заах
-Төмөрлөг ба төмөрлөг бус ашигт малтмалыг ялгаж чадахгүй, шатах ашигт малтмалыг ч ялгахгүй байна.
8-р даалгавар
Өөрийн үзэл бодлоор зөвлөмж гаргах, өөрийн үгээр санаа давхцуулахгүйгээр үзэл санаагаа илэрхийлэх чадвартай болгох
-Цөөн үгээр санаагаа товч тодорхой илэрхийлэх
-Зөв, гаргацтай бичих чадварыг хөгжүүлэх
9-р даалгавар
Шинжлэх ухааны судалгааны үр дүн, мэдээлэлд боловсруулалт хийж, практикт хэрэглэх
-Уншин судалж буй хичээлийг нь өөрийн мэдлэг болгон хувиргах, түүнийгээ хэрэглэх чадвартай болоход нь зөв чиглүүлэх
10-р даалгавар
Уулын босоо бүслүүрийг дарааллын дагуу зөв тогтоох
-Тайга ба тагийн бүсийг солих тохиолдол их гарч байна.
11-р даалгавар
Монгол орны томоохон нууруудыг газрын зураг дээр заах, нэрлэх
-Газрын зураг дээр заалгаж хэвшүүлэх
-Нуурын нэрийг мэдэж байгаа ч газрын зураг ашигллаж сураагүйгээс таах тохиолдол их гарч байна
-Монгол орны бус дэлхийн хэмжээний нуур болон далай нэрлэж байна. Иймээс өгөгдсөн материал дээр ажиллах чадварыг хөгжүүлэх хэрэгтэй

7. Сурагчдын материалыг засах явцад:
 Сурагчдын бичгийн чадвар сул
 Монгол орны газарзүйн онцлогтой холбоотой зарим мэдээллийг чээжлээгүй, мэддэггүй
 Газрын зурагтай ажилладаггүй
 Байгалийн бүс бүслүүр, байгаль хамгааллын талаарх мэдлэг дутмаг
 Тоон масштабыг нэрлэсэн масштабд шилжүүлэх чадвар муу байгаа нь 8-р ангийн суурь мэдлэг сул байгааг харуулж байна.
Сурагчид өөрийн сурсан мэдсэнээ хэрэглээ болгох, асуудалд анализ хийх, практик хэрэглээг онолын мэдлэгтэй уялдуулан ойлгох чадвар их дутмаг байна. Үүнээс гадна өөрийн ойлгож мэдэж байгаагаа үг, өгүүлбэрээр зөв найруулан бичих, бичгийн чадвар бөгөөд соѐлыг анхааран ажиллах нь багш бүрийн үүрэг билээ.
Мэдлэгийн 4 төрөлд хүүхдийг чадваржуулсан, танин мэдэхүйн дээд эрэмбийн чадварыг хөгжүүлэх асуулт болон даалгаврыг Блумын таксономид баримжаалан боловсруулж сурах нь чухал байна. Багш бүр:
 Заавал чээжлэх баримтын болон ухагдахууны мэдлэгийн жагсаалт гаргах
 Сурагчийн эзэмших чадварыг буюу хийх үйлийг тодорхойлох хэрэгтэй байна.
Түүнчлэн сурагчдыг хуулж сургах нь тэдний сэтгэн бодох чадварыг хааж, бусдаас бэлэнчлэх болон өөртөө итгэлгүй байдалд оруулах сөрөг нөлөөтэйг санах нь илүүдэхгүй.
Цаашид хоцрогдлыг арилгах тал дээр хичээл заадаг багш анхааран ажиллах хэрэгтэй. Мөн хүүхдэд өгөгдсөн даалгавар “танил биш” байгаа нь ажиглагдаж байсан тул багш сургалтын дүн шинжилгээг хийхийн тулд өөрийн хийдэг даалгаврын төрлийг нэмж хүүхдэд олон хувилбар бүхий даалгаврын сан боловсруулах тал дээр анхааран ажиллаж, блумын таксономид баримжаалан үнэлгээний даалгавар боловсруулан ажиллаж хүүхэд нэг бүрийн хөгжлийг ханган ажиллах тал дээр ахиц гарган ажиллаарай.
Эрхэм багш таны сургалтын даалгаврыг боловсруулах арга зүйд нэмэр болох үүднээс:
1. Блумын таксономийн талаар товчхон...
2. Багшийн арга зүйн санд...
3. Багш таны бүтээлч хандлагад...
гэсэн сэдвээр арга зүйн чиглэлийг өгснийг Физикийн багш нарт өгсөн зөвлөмжөөс авч хэрэглээрэй
 2014-2015 оны бодлого, чиглэл
 АХА тоглоомын аргыг сургалтанд ашиглах нь
 “Боловсролын шинэчлэл, чиг хандлага” сэдвээр зөвлөмж хавсаргав.
Боловсролын газрын мэргэжилтэн: Г. Анхтуяа

8. ХӨВСГӨЛ АЙМГИЙН БОЛОВСРОЛЫН ГАЗАР
2014-2015 ОНЫ ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛД ”ФИЗИК”, “ГАЗАР ЗҮЙ” –н БОЛОВСРОЛЫН ХИЧЭЭЛЭЭР БАРИМТЛАХ БОДЛОГО, ЧИГЛЭЛ
Зорилго: Багшийн хамтын үйл ажиллагааг сайжруулж, бүтээлч хандлагыг нэмэгдүүлнэ.
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ

9. Зөвлөмжинд өгсөн АЛТАН ХОНХ-ны аргатай уялдуулан хэрэглэж болно.
Нэг талаас сурагчдад баримтын болон ухагдахууны мэдлэгийг хүргэх боломжын арга мэт харагдавч цаашлаад багш ба сурагчын бүтээлч үйл ажиллагаанд нэмэр болно. Багш анги тус бүрээр АХА асуултын бүрэн сан өөрөөр хэлбэл бүтээлтэй болж болно. Мөн энэ үйл ажиллагаанд нь сурагчид ч хамрагдаж болно. Цаашид асуултаа мэдлэгийн төрөл ба танин мэдэхүйн түвшингээр нь ангилан баяжуулж, сурагчдад гарч буй өөрчлөлтийг нарийн судалж, оношлож чадваас өөрийн гэсэн технологийг ч бүтээж чадна.

10. «Боловсролын шинэчлэл»
… чиг хандлага....
Бага чулуугаар их
чулууг...
Өөрөө хөгжигч сурагч...
Гайхалтай үр дүн
Хувь хүний
шинж чанар
нь хөгжинө
?
БИД ЮУГ ХИЙЖ ЧАДАХ ВЭ?
МИНИЙ БОЛОМЖ АЛСЫН ХАРАА
Өөрийнхөө нөөцөөр
хичээлийн бэлтгэлийг
хангаж,
хэрэглэгдэхүүнийг
бэлтгэх
Хүүхэд бүрийн
хөгжил
Багшийн өөрийн
хөгжил

11. ХҮҮХЭД ӨӨРӨӨ ЧИГЛҮҮЛЭГЧ...
• сурагчдадаа оношлох
– Нас, сэтгэхүй, төлөвшлийн
судалгаа хийх
• түвшин бүрд тохирсон
даалгаврын сан бүрдүүлэх
– Стандартад уялдуулах
– Агуулгыг анги бүрээр
стандарчлах
• хэрэгцээт мэдээллийн сан
бүрдүүлэх
– Нэмэлт, мэдээ мэдээлэл
– Зөвлөмж
– Гарын авлага
ХҮҮХЭД БҮХЭН
ОНЦЛОГ
ТОХИРСОН
ДААЛГАВАРЫН
САН
ХҮҮХЭД БҮРИЙН ХӨГЖИЛ
Багш хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхийн тулд өөрийгөө
хөгжүүлэгч байх хэрэгтэй
Байнгын шинийг эрэлхийлэгч, манлайлагч байх нь багшийг
хөгжүүлэх хамгийн гол чанар ...
Багш та бид хүсвэл бүхнийг чадна...
Хүүхдэд мэдлэг дамжуулагч бус хүүхдийг мэдлэгт
чиглүүлэгч болохыг хүсье.

12. Anhaa_g57@yahoo.com
Энэ хичээлийн жилийн зорилго зорилтын эцэст хүрэх үр дүнг дараах байдлаар харж байна.