1. Thema Onderwijs
inzet alumni van
onschatbare waarde
Rondetafelgesprek over onderlinge aansluiting hbo FM-onderwijs op FM-werkveld
Op 28 maart vond op het hoofdkantoor van essent in Ron Brouwer en Nam Chun Melis
’s-Hertogenbosch een rondetafelgesprek plaats, met
Voor onderwijsinstellingen en werkgevers is en
als gespreksthema de aansluiting van het FM-onderwijs blijft het een uitdaging om te zorgen voor een
passende onderlinge aansluiting. Dat bedrijfsleven
op het werkveld. Hieraan namen zeven vertegenwoor- en onderwijs sinds jaar en dag nauw samenwerken
om die aansluiting te verbeteren is geen nieuws.
digers vanuit het onderwijs en een aantal young pro-
Maar zoals in iedere lerende organisatie blijft er
fessionals deel, met uiteenlopende achtergronden en altijd ruimte voor verbetering.
Om in kaart te brengen wat op dit moment de stand
een verschillend zicht op de materie. van zaken is, heeft FMI zeven professionals (zie
kader) bereid gevonden om hun mening te geven
over de verhouding tussen het FM-werkveld en de
toeleverende onderwijscurricula. Na een welkomstwoord door Loudmilla Kok-
Oomen, manager facility design bij Essent, nam Marcel Broumels, werkzaam als
specialist policy & innovation bij Essent, de rol van gespreksleider voor zijn rekening.
> Deelnemers rondetafel
Aan tafel zaten Katinka van Heerde, voorzitter van de onderwijscommissie binnen FMN en
opleidingsmanager FM bij Saxion Hogescholen; Aad Otto, voormalig voorzitter van het Loofd en
directeur van de Academie voor FM van de Haagse Hogeschool; Wil Gooskens, docent FM aan de
NHTV; Jantien Peters, mbo- en hbo-alumna en coördinator facilitair servicepunt bij PWN
Waterleidingbedrijf Noord-Holland; Fleur Waegemaekers, hbo- en wo-alumna en projectadviseur bij
Sodexo Altys; Geerke Versteeg, na haar hbo- en wo-opleidingen thans werkzaam als adviseur
werkomgevingen bij Proven Workspace en tevens bestuurslid bij F-MEX(portefeuille Excellente
Studenten Programma) en Dennis Meevissen, hbo-alumnus (volgt thans masteropleiding) en regio
hoofd FD bij het Bouwens van der Boijecollege, Dendron College en Raayland College.
De deelnemers aan het rondetafelgesprek (RTG) beschikken over een uiteenlo-
pende achtergrond en als zodanig vertegenwoordigen zij in zekere zin ook alle
hbo FM-opleidingen in Nederland - met uitzondering van de Hanzehogeschool
Groningen, die helaas geen afvaardiging kon sturen. De brede ervaringsdeskun-
digheid, die dit bonte gezelschap bezit, heeft geresulteerd in een representatieve
weergave van de visie op de verhouding tussen het onderwijs en de praktijk,
vanuit het opleidingsperspectief en de ervaringen van young professionals, die
het vergelijk konden maken tussen de inhoud van de studie en hun huidige func-
ties als FM-professional. >
14 fmi 5 - 2011

2. Thema Onderwijs
Vierjarige studie onvoldoende Marcel Broumels Jantien Peters
Het RTG startte met de stelling dat een aaneengeslo-
ten studieperiode van vier jaar voldoende is voor een
student om alle facetten van facility management
‘onder de knie’ te krijgen. Onderwijs en young profes-
sionals bleken het er roerend over eens te zijn dat een
vierjarige studie onvoldoende ‘ondergrond’ biedt om
als volleerd facilitair professioneel beschouwd te kun-
nen worden. Gedurende de vierjarige hbo FM-oplei-
Foto’s: Levin den Boer – Persfoto.nu
ding wordt de benodigde basiskennis opgedaan. Door
het opdoen van werkervaring en aanvullende studies
zal een gediplomeerde Bachelor of Business Admini-
stration uit kunnen groeien tot een volleerd FM-
professional die kan acteren binnen alle domeinen
van FM. Immers, de opleidingen leveren geen faci-
lity managers af, maar mensen die startbekwaam zijn
om het werkveld te betreden. ‘Bovendien kom je in Wil Gooskens
de beroepspraktijk pas echt in aanraking met zaken
zoals bedrijfscultuur en leer je om te gaan met stra- gezien worden als opstapje voor het echte werk en de actuele kennis en ervaring en behoefte vanuit de imago. Dan bekruipt je al gauw het gevoel dat je con-
tegische vraagstukken’, vult Gooskens aan. geeft de juiste aanzet tot bijvoorbeeld het kunnen markt in. Zeker gelet op de huidige maatschappelijke tinu het vakgebied moet ‘promoten’ vanuit een verde-
Om te borgen dat de basiskennis gedurende de ba- denken en handelen op strategisch niveau. ontwikkelingen en werkgerelateerde trends is de digende stelling’, voegt Meevissen toe. Alsof schoon-
cheloropleiding voldoende is, hanteert iedere hbo toenemende vraagsturing, die het onderwijs de laat- maak en conciërgediensten, die niet bepaald aanste-
FM-opleiding het Loofd competentieprofiel (zie ook Generalist of specialist ste jaren hanteert, een logische en wenselijke ontwik- kelijk zijn voor de onwetende massa, het gezicht van
artikel pagina 22). Dit omvat zes competenties uit Volgens de vertegenwoordigers van het onderwijs keling. Dat FM talloze raakvlakken heeft met uiteen- het vak bepalen. ‘Daarnaast is het een gegeven dat
het domein van Business Administration, twee al- determineert de studie deels of iemand uiteindelijk lopende andere disciplines, is eveneens bevorderlijk jaarlijks een groot percentage van het aantal afgestu-
gemene hbo-competenties (die in alle domeinen als generalist of specialist afstudeert. Dit is namelijk voor de samenwerking tussen onderwijs en werkveld. deerden van een FM-opleiding uiteindelijk niet te-
voorkomen) en één specifieke FM-competentie, mede afhankelijk van de (afstudeer)profielen waar- rechtkomt binnen de branche’, vult Versteeg aan.
aangevuld met de bijbehorende vaardigheden en voor de betreffende FM-opleiding heeft gekozen. De Onbekend, onbemind Waegemaekers: ‘Aan de ene kant komt dit doordat de
kennis. De samenstelling van het curriculum is deels vrijheid om nuances aan te brengen is namelijk al- Ondanks het brede karakter van FM en de toene- startbekwame facility managers in spé beschikken over
gebaseerd op input uit het bedrijfsleven. Het werk- leszins mogelijk binnen het curriculum. Ondanks de mende mate van professionalisering is FM voor de een brede vakkennis, een dienstbare instelling en
veld geeft aan waar de actuele behoefte ligt, waarop geringe onderlinge concurrentie tussen de FM-oplei- leek nog een betrekkelijk onbekend fenomeen. De analytisch en communicatief sterk zijn, waardoor juist
het FM-onderwijs wordt afgestemd. ‘Het is echter dingen, spannen zij zich ervoor in om een onderschei- ervaring leert dat menig FM-professional op verjaar- zij goed kunnen functioneren binnen complexe, dy-
aan de opleidingen zelf hoe ze competentie zes invul- dend profiel te bieden, dat studenten van binnen en dagsfeestjes moet uitleggen wat zij of hij voor beroep namische en specialistische werkomgevingen. Aan de
len, die onder meer betrekking heeft op financiële buiten de regio boeit, uitdaagt en bindt. Dat vertaalt uitoefent. Probeer dan maar eens aan een middelbare andere kant is het een gemiste kans voor werkgevers
en juridische aspecten’, licht Otto toe. Met het Loofd zich steeds meer in keuzemogelijkheden voor studen- scholier duidelijk en herkenbaar te maken waarom die de FM-afgestudeerden geen kans geven om erva-
competentieprofiel als onderlegger zorgen alle FM- ten voor wat betreft de invulling van hun opleiding, een baan binnen FM zo aantrekkelijk is en waarom ring op te doen binnen het werkveld. Waardoor men
opleidingen er uiteindelijk voor dat zij vakbekwame aansluitend bij hun individuele wensen. examenkandidaten juist voor dit prachtige vakgebied al gauw een totaal andere kant neigt op te gaan en FM
starters afleveren, die klaar zijn om het facilitaire Toch wordt al zolang FM bestaat gediscussieerd over moeten kiezen. ‘Tel daarbij op dat een aantal aspecten in de vergetelheid raakt’. De eerlijkheid gebiedt echter
werkveld te betreden. De vierjarige studie kan dus de keuze tussen een generalistisch of een specialistisch binnen FM gekenmerkt wordt door een negatief te zeggen, dat twee van de aanwezige young profes-
opleidingsprogramma. Bovendien is het de vraag in sionals door hun huidige werkgever zijn aangenomen
hoeverre de student specifieke kennis nodig heeft om doordat zij beschikken over de genoemde sterke alge-
een gerichte keuze te maken voor een specialistisch mene eigenschappen. Daarbij speelt de specifieke
of een generalistisch afstudeerprofiel. Of verzorg je FM-achtergrond dus geen hoofdrol; specialistische
als opleiding een aanbod dat opleidt op basis van kennis wordt opgedaan door werkervaring. Tenslotte
algemene competenties? Kennis is overal te betrekken; luidt niet voor niks het gezegde ‘al doende leert men’.
op dat vlak kan een FM-opleiding zich anno 2011 dan Daarop voortbordurend is het van groot belang dat
ook nauwelijks nog onderscheiden. Van Heerde: afstuderende studenten meer te horen krijgen over de
‘Kennis verandert bovendien snel. Het werkveld zelf transformatie van student naar professional. Bij het
vraagt om mensen die beschikken over analytische overdragen van actuele kennis en ervaring, kunnen
vaardigheden en ook zelfstandig de juiste kennis recent afgestudeerden een rol van betekenis spelen
kunnen vinden en toepassen in de praktijk. Kortom voor het onderwijs.
,goed kunnen zoeken en goed kunnen vinden’. Dat
het werkveld een duidelijke stempel kan drukken op Win-win situatie
de invulling en uitvoering van het curriculum, is een In de praktijk worden de alumni nog veel te weinig
gegeven dat de aanwezigen vanuit het onderwijs ingeschakeld. Vanuit het onderwijs wordt het contact
onderstrepen. Afgevaardigden vanuit de praktijk nog wel gestimuleerd door het organiseren van net-
Katinka van Heerde nemen zitting in werkveldcommissies en brengen zo Dennis Meevissen werkbijeenkomsten, maar wordt men niet gevraagd
16 fmi 5 - 2011 fmi 5 - 2011 17

3. Thema Onderwijs
om een inhoudelijke bijdrage te leveren. Hoewel de Fleur Waegemaekers
aanwezige alumni bij het RTG geen afspiegeling zijn
van het totale potentieel, blijkt wel degelijk dat zij
openstaan voor het delen van hun belevenissen uit de
aanvangsfase van hun carrière. Denk hierbij aan het
vertellen over de wijze waarop men aan een baan
gekomen is of tegen welke praktische zaken je aan
kunt lopen aan het begin van je loopbaan. Dat zijn
typische voorbeelden die alumni als geen ander op
studenten kunnen overbrengen. Bovendien hebben
alumni qua leeftijd en levensstijl meer feeling met de
studenten en daardoor kunnen studenten zich eerder
met hen identificeren dan met docenten, die in veel
mindere mate als ‘rolmodel’ worden gezien.
Hoewel dat laatste wat negatief is uitgedrukt, is het
wel belangrijk dat er uiteindelijk een win-win situatie
gaat ontstaan. In de ideale situatie komen alumni, als
vertegenwoordigers van het werkveld, ervaringen
delen en uitwisselen en zo aanstormende professionals Aad Otto
en elkaar van actuele kennis voorzien. Uiteraard moet
deze kennisoverdracht geen vrijblijvendheid worden,
maar moeten er terugkerende momenten zijn waarop
alumni de verhalen uit de praktijk kunnen uitwisselen
en doorgeven aan de studenten. ‘Het meer betrokken
maken van alumni bij de hedendaagse FM-opleidin-
gen is iets waar men nog veel meer mee moet gaan
doen’, meent Peters. ‘De onderwijsinstellingen laten
nu nog vaak een waardevolle bron als het ware links
liggen’. De tijd is nu aangebroken dat de alumni in-
tensief betrokken raken bij de invulling van het FM
-onderwijs. Zij zijn juist de ambassadeurs die het
onderwijs kunnen blijven inspireren en kunnen aan-
geven wat de huidige stand van zaken is met betrek-
king tot de vraag vanuit de markt. Overigens kunnen
alumni ook beter inschatten waar de huidige genera-
tie behoefte aan heeft. De student van tegenwoordig
wil niet meer op vaste tijden colleges hebben. En de
mogelijkheden van social media worden nog veel te
weinig benut.
...en 1 automatische schuifdeur beschermt ze
Ongetwijfeld zullen technologische ontwikkelingen en
duurzaam tegen brand trends de komende jaren voor nog meer uitdagingen
zorgen voor het onderwijs, waarbij het steeds lastiger
zal worden om te zorgen voor een passende aansluiting
Onze 60 minuten brandwerende automatische schuifdeuren van het onderwijs op de praktijk. Alumni kunnen
bieden u een bijzonder veilige oplossing voor het verlengen van helpen om de valkuilen te vermijden en een mogelijke
kloof te voorkomen. Het wordt de hoogste tijd dat het
de vluchttijd en het beperken van brandschade. De schuifdeuren onderwijs daarvan doordrongen raakt. fmi
zijn officieel gecertificeerd door het Centrum voor brandveiligheid
van TNO-Efectis volgens NEN 6069, esthetisch vormgegeven, > Ron Brouwer is werkzaam als docent aan de Academie voor
werken geruisloos bij dagelijks gebruik en zijn daarnaast robuust, Facility Management van de Haagse Hogeschool en lid
redactiecommissie FMI.
veilig, bedrijfszeker en betrouwbaar.
> Nam Chun Melis is werkzaam als adviseur bij Famas Facility
Management Solutions, lid van de Kring Starters en lid
redactiecommissie FMI.
Geerke Versteeg
www.automatischeschuifdeur.nl
fmi 5 - 2011 19