Leo van der Vorst heeft een workshop Sturing en Ruimte gegeven op Learning Lane.

1. HET
BOEKIN1DAG
VAN
LEARNING LANE
2010

2. Colofon
Learning Lane 2010 is een uitgave van Boekin1dag.
Concept, realisatie en redactie
Zwierenberg Strategie
Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar
www.boekin1dag.nl
Vormgeving en opmaak
Vorm2 Reclamemakers | www.vorm2.nl
Fotografie
Gert Bij | www.gertbij.nl
Met medewerking van:
Anne Scheringa, Birgit, Corine Schuil, David Jan van Stolk,
Ester van der Zee, JB, Marjan Engelen, Willem-Jan de
Gast, Xandra Pennings en vele anderen die hun bijdrage
niet hebben ondertekend, maar wel zullen herkennen.
Dank hiervoor.
Speciale dank zijn we verschuldigd aan Ghita Hulster. Zij
bood ons niet alleen de mogelijkheid ons concept te testen,
maar leverde ook haar bijdrage aan de realisatie en
verspreiding van dit digitale boekwerkje.
Disclaimer
Bij de totstandkoming van deze uitgave is de grootst
mogelijke zorgvuldigheid betracht. Desalniettemin kan de
uitgever geen verantwoordelijkheid nemen of aansprake-
lijk worden gesteld voor mogelijk foutieve informatie.
HET
BOEKIN1DAG
VAN
LEARNING LANE
2010

3. Voorwoord
LEARNING LANE 2010
Voor de vierde keer aan mij de taak en de eer om als projectleider een geweldig festival
neer te zetten, samen met een fantastisch projectteam, partners en hofleveranciers.
Het scala aan innovatieve, creatieve, spannende en uitdagende workshops en activiteiten
was breed. Mannen in pak te paard, een bijzonder bezoek van Albert Einstein, honden als
spiegel, kunst over vertrouwen, sociale media… en een Learning Lane Boekin1dag, of
eigenlijk 2 dagen.
Ondanks, of misschien wel dankzij, de enorme hoeveelheid regen op de eerste dag was de
sfeer van meet af aan bijzonder goed. De extreme omstandigheden deden een beroep op
de creativiteit en flexibiliteit van alle betrokkenen. En ik moet zeggen; petje af! De
saamhorigheid, welwillendheid en meedenkendheid van werkelijk iedereen was hartver-
warmend en zorgde ook voor veel gezelligheid!
En zoals het spreekwoord al zegt; na regen komt zonneschijn. Tijdens de afsluiting op
vrijdagmiddag, terwijl we uit volle borst het Learning Lane lied zongen, brak inderdaad
de zon door. Een moment dat de borrel, de barbecue en het nagenieten voor mij een extra
dimensie gaf.
Het was mij een waar genoegen om met zo veel boeiende, interessante mensen in contact
te komen. Ik heb tevens genoten van de verbinding op vele vlakken. Dit is wat Learning
Lane is. The place to be!
Leuk om de persoonlijke ervaringen van deelnemers terug te lezen in dit bijzondere boek.
Zo veel mensen, zo veel ervaringen.
Veel leesplezier!
Ghita Hulster

4. Inleiding
Op 26 en 27 augustus 2010 werd Learning Lane georganiseerd. Een tweedaags zomerfes-
tival voor en door professionals op het gebied van training, coaching en organisa-
tieontwikkeling. Plaats van handeling? Locatie : Landgoed De Horst in Driebergen.
Programma? Zo’n tachtig workshops, afgewisseld met een hapje, drankje en muziek.
Publiek? Honderden professionals per dag die vooral kwamen voor vernieuwing, inspira-
tie, motivatie en ontmoeting met gelijkgestemden.
Wij als Boekin1dag waren ook aanwezig. Niet met een workshop, maar als gasten die een
nieuw product wilden testen: Boekin1dag. Een concept waarmee iedereen in korte tijd
een boek kan schrijven. Samen met collega’s, vakbroeders, relaties, gelijkgestemden of
discussiepartners. Gezamenlijk op één locatie of afzonderlijk en via internet verbonden.
Met een vooropgezet doel, om inspiratie op te doen of, zoals op Learning Lane, om
‘uw gedachten over de workshops vast te leggen’.
Een kleine twintig van u maakten van de gelegenheid gebruik en schreven op de dag zelf
of later online een column. We maakten er dit boekje van. Ter herinnering en inspiratie.
Veel leesplezier.
Erik Zwierenberg
INLEIDING

5. Zin in vrijheid, zin van vrijheid
Als er iets is wat ik leer op de Learning Lane, dan is het wel nadenken over vrijheid. Wat is
vrijheid voor mij? Het woord roept meteen de mooiste associaties op van ruimte, open-
heid, zin en plezier. Maar ook de vrijheid om keuzes te kunnen en mogen maken. In de
workshop die ik geef over WerkLust, ga ik op zoek naar de elementen van lust. Ofwel:
waar krijg jij zin van? En hoe vertaal je dat naar je werksituatie?
In de visualisatie waarin deelnemers even kunnen doen waar ze zin in hebben, komt
vrijheid als essentieel element bij vrijwel iedereen naar boven. Niet gestuurd of belem-
merd worden, zelf kunnen beslissen en niets moeten. Geen wonder dat het aantal ZZP’ers
de afgelopen jaren explosief is gestegen. Ondernemers die besloten hun hart te volgen en
niet langer voor een baas te werken.
Ik denk terug aan die mooie avond op zolder.
Twee banken, drie mannen en een vrouw. Het gesprek tussen Mathieu Weggeman, Edu
Veltman, Carina Benninga en Roland van Vliet gaat over het thema vrijheid. Mathieu
Weggeman opent met de prangende vraag hoe het toch mogelijk is dat zoveel mensen
zichzelf opsluiten in een gevangenis die de organisatie heet. De angst voor een onbekende
vrijheid en voor de gevaren daarvan lijkt groter dan het leed om te blijven hangen in
ziekmakende organisaties.
Er volgt een abstracte, filosofische discussie over de betekenis van vrijheid. Ligt deze in
het je ontdoen van vrijheidsbeperkende regels en kaders? Of ligt het in de innerlijke
vrijheid tot betekenisgeving (je mag er alles van vinden) en vrij te zijn van angsten? Ben je
vrij als je voorbij enig belang of oordeel bent of zit het in de vrijheid om incongruent te
zijn? Met andere woorden, iets anders te doen dan wat je zegt, denkt of vindt en dat dan
voortschrijdend inzicht te noemen.
Roland van Vliet zegt iets moois wat me aanspreekt. “Een rivier heeft oevers nodig om te
kunnen stromen. De oevers zijn de werkelijkheid waarbinnen de vrijheid bestaat om er
iets aan toe te voegen.” Ik denk daarbij aan mijn eigen drijfveren om iets toe te voegen
aan deze wereld in de vorm van bewustzijn; je bewust zijn van de keuze die je hebt om
wat te doen met de ervaringen die het leven je aanreikt.
Om in vrijheid te kunnen kiezen is het belangrijk je te ontdoen van alles wat je vanuit het
verleden beïnvloedt. Of op zijn minst je af te vragen of dat wel klopt. Mathieu Weggeman
noemt het ‘neo naïviteit’, je verwonderen als een kind met het bewustzijn van een
volwassene. Het toelaten van deze verwondering vraagt het lef om een zekere chaos toe
te laten wanneer je je zekerheden overboord gooit.

6. De zekerheid om mijn overtuigingen overboord gooien is één ding, maar de zekerheid om
mijn inkomen aan de kant zetten en mijn hart te volgen, was voor mij heel griezelig. Dit
niet doen en blijven zitten in een ziekmakende organisatie was echter geen optie meer.
Organisaties zien op deze wijze vele hardwerkende en betrokken werknemers vertrekken,
omdat ze hun drive en motivatie verliezen wanneer ze niet kunnen doen wat ze zouden
willen doen.
Wat zal er gebeuren als deze mensen binnen de kaders van de waarden van hun organisa-
tie de ruimte krijgen om hun eigen richting te bepalen en beslissingen te nemen?
Wanneer ze weer kunnen staan voor hun product en voor wat ze toevoegen aan het
grotere geheel van de organisatie en ver daarbuiten. Het is de moeite van het proberen
waard, zo blijkt. In een organisatie waar medewerkers één dag per week volledig mogen
doen waar ze zin in hebben, steeg de productiviteit enorm.
Een slagboom voor het toekomstige kabinet
Welkom zijn. Je welkom voelen. Ben ik hier wel welkom? Die vraag was vandaag weer
actueel. Ik stond vannacht voor de camping en kon het terrein niet op. Er was een
slagboom. En die ging niet open. Ik voelde me buitengesloten. Drempels opwerpen zorgt
ervoor dat mensen zich buitengesloten voelen. Als je je buitengesloten voelt, voel je je
geen onderdeel van iets. Als je geen onderdeel bent van iets, dan zet je je er niet voor in.
Dan doe je niet mee. Wat heeft het dan immers voor zin? Laten we geen slagbomen
opwerpen.
Keuze aan de talentlozen
Het mooie van talent is dat iedereen er wel een beetje van heeft. Maar het gaat er juist om
wat je met dit talent doet. In 10.000 uur schijn je (zelfs met weinig talent) in elk vak een
virtuoos te kunnen worden. Welk vak vinden jouw hersens 10.000 uur lang leuk? Is talent
dan een eufemisme voor ongekende saaiheid?
Je kent ze vast wel. Mensen die maar over één ding kunnen praten. Altijd gaat het weer
over dat ene onderwerp waar ze goed in zijn. Verder weten ze ook niets. Talent, een
overschat onderwerp of broodnodig in deze tijd van specialisatie?
Talent is zeldzaam, anders zou het geen talent meer zijn. Talent dwingt respect af. Die
voetballer die altijd scoort, dat muziekstuk dat perfect wordt vertolkt. Het is heerlijk om
talenten aan het werk te zien, ze inspireren ons talentlozen.
De heilige graal van onze tijd is je talent ontwikkelen. Op meerdere terreinen en bij
voorkeur in minder dan 10.000 uur. Iedereen een multitalent? Of toch maar 10.000 uur
lang leuke dingen doen en genieten van het leven? Aan ons - talentlozen - de keus.
Co-creatie en social media
Met de ontwikkeling van onze taal ontstond ook het samenwerken. Op de steppe - enkele
tienduizenden jaren terug - keken een paar mensen elkaar aan. De één zei tegen de ander:
”Als jij nou linksom gaat, dan ga ik rechtsom en jaag ik het hert in je armen”. Zo gezegd,
zo gedaan en daarmee was - onbewust - de eerste stap op het terrein van Co-creatie en
social media gezet.

7. Sindsdien doen we steeds hetzelfde kunstje, maar dan wel knapper. Co-creatie en social
media zijn niets anders dan kletsen in de lounge van de Learning Lane. Het geluidsniveau
is hoog en iedereen probeert zijn of haar boodschap met veel kabaal over te brengen. Of
het lukt is niet bekend, maar gezellig is het wel.
Volgens een bekende ouderenzorgdirecteur zijn mensen gemaakt om te communiceren.
Stopt één van de bewoners met communiceren (taal, gebaren of social media), dan is het
einde nabij. Voor effectieve communicatie zijn immers minimaal twee mensen nodig. Ik
steek op dit moment bijvoorbeeld veel tijd in deze vorm van communiceren, door achter
een pc woorden te typen, in de hoop op een groot publiek. Lezers, alvast bedankt.
Wat is er dan nieuw aan social media? In feite alleen de afstand- en tijdparadox. Om te
beginnen met eerste. In de begintijd was het stil op de aardbol op een kwetterende vogel
hier en daar na. Wist u dat amper 100 jaar geleden walvissen met elkaar communiceerden
van de Noord- naar de Zuidpool enkel en alleen door te tetteren via de opening boven op
hun hoofd?
Sindsdien is het een stuk rumoeriger geworden. Mensen praten veel en steeds harder om
nog verstaanbaar te zijn. Dit alles houdt natuurlijk op met de beperkte kracht van uw
stem. Met social media wordt het afstandsprobleem een beetje opgelost. Zorg voor veel
volgers op Twitter of vrienden op Hyves en alles wat u roept kunnen zij lezen, ongeacht
waar ze zijn.
De tweede paradox (tijd) is al wat langer geleden opgelost. Sinds de kleitabletten en later
de boekdrukkunst is het niet meer nodig om de ontvanger in de ogen te kijken en het
verhaal te vertellen. U vertelt uw verhaal op papier en later kan de ontvanger het lezen.
Het werd door duplicatie zelfs mogelijk vele ontvangers te hebben, verspreid in tijd. De
nog bestaande ‘tijdsuitdaging’ schuilt in het probleem dat de tijd maar één richting uit
gaat. Ik zou heel graag een boek willen lezen dat nog geschreven moet worden.
Dus, met het oplossen van de tijd- en afstandparadox kunt u nu genieten van het
constant aanwezig zijn in de gedachten van uw geliefden en alle anderen waar u mee in
contact wilt zijn. Dat alles levert echter wel zo veel druk op onze continu switchende
aandacht, dat ik graag een avatar zou willen hebben die alles voor mij leest en voor mij
reageert. Vanzelfsprekend sta ik in direct contact met mijn avatar om waar en wanneer
dan ook meteen in te kunnen spelen op mijn eigen leven.

8. Meesterschap en workshops
Meesterschap is mooi. De meester is vaardig in zijn vak. Hij of zij is ervaren, bedreven en
in staat kennis over te dragen naar ons, niet-meesters. Willen wij niet allen meester zijn?
Maar ja, wie moet er dan naar ons luisteren? Een meester der meesters is meester over
alle kennis. Is Google de meester der meesters van deze tijd zoals ooit het orakel van
Delphi dat was in Griekenland? Of is kennis voorbehouden aan het brein van de mens?
Zonder brein geen kennis!
Meesters op de Learning Lane geven workshops en staan voor een volle zaal met leerlin-
gen. Kritische leerlingen blijkt in de lounge. Waar sommige workshops als inspirerend
worden ervaren, wordt over andere geoordeeld met het commentaar ‘Niks nieuws onder
de zon’ en ‘Wist ik al’. De meester heeft het moeilijk met zijn veeleisende leerlingen. Hij
moet meer weten dan zijn discipelen, uitstekend kunnen presenteren en enthousiasme
teweegbrengen.
Meester zijn in je vak is niet genoeg. Een opleiding als stand-up comedian lijkt minimaal
noodzakelijk. Ik hoef geen meester te zijn. Enkel anderen enthousiasmeren om te gaan
schrijven is al mooi. Dan ontstaat er vanzelf een boeiend boek. Net als in een jamsessie
waar meesters elkaar stimuleren om net dat stapje verder te komen.
Erkenning dankzij bassisme
Eindelijk, erkenning en herkenning voor de rol die ik al jaren in verschillende organisaties
heb gespeeld en speel. Leuk om op deze manier naar teamrollen te kijken. Verrassend,
speels en tegelijkertijd met een heel serieuze boodschap. Gronden/groeven/grooven.
Solisten hebben bassisten nodig om te kunnen schitteren. En omgekeerd. Heb oog voor
elkaars kwaliteiten en rollen en waardeer ze. In een goed samenspel gaat ieder team
swingen.
De paradox als ideaal
“Stop met balanceren, stop met kiezen!” Leo van der Vorst probeert ons in zijn
openingszetten al te prikkelen om buiten gebaande paden te denken. Zijn workshop gaat
over paradoxen. Hij noemt het zelf een nieuw managementconcept. Wat er dan nieuw aan
is?
Veel organisaties denken dat ze moeten kiezen, dat ze met dilemma's te maken hebben.
Als klantgerichtheid de nieuwste hype is, dan gaan ze all the way. Daardoor komen ze er
een paar jaar later achter dat ze te weinig geïnvesteerd hebben in productinnovatie. En zo
jojoën ze heen en weer. Leo probeert ons duidelijk te maken dat we niet langer in of-of
scenario's moeten denken, maar dat het en-en is. Stabiliteit en vernieuwing, uniciteit en
saamhorigheid, efficiëntie en flexibiliteit. Hij noemt dat het maximaliseren van sturing en
ruimte.
Het moeilijke daarbij is dat we niet gewend zijn om ogenschijnlijk tegengestelde concep-
ten met elkaar te verbinden. Pas het maar eens toe op uw eigen situatie. Hoe zorgt u er
voor dat medewerkers maximale vrijheid hebben in het inrichten en uitvoeren van hun
werk, maar dat ze tegelijk wel de targets halen én het tijdschrijfformulier op tijd en netjes
invullen? Waar stuurt u op en waar geeft u ruimte?
Uitgangspunt is dat je moet weten waar je staat en waar je naartoe wilt. Leo noemt dat de
Positie en de Ambitie. Daarna kan de Reis beginnen. Die reis is altijd goed zolang u iets
doet aan het maximaliseren van sturing en/of ruimte. Dat gaat niet met grote passen -
“Reorganiseren is onzin” - maar met kleine collectieve stapjes.
De kern van de paradox is dat je nooit een oplossing zult bereiken, maar dat je probeert
meerdere waarheden naast elkaar te laten bestaan en gebruik maakt van de kracht die elk
van deze benaderingen in zich heeft. Openheid, vertrouwen en het durven aangaan van
een dialoog zijn daarvoor randvoorwaarden.

9. Opvallend in de reacties van de deelnemers was dat ze veel verwezen naar het opvoeden
van kinderen. Ook daar speelt het maximaliseren van sturing en ruimte blijkbaar een
grote rol. Misschien betekent dit dat we ons in het werk meer als kind moeten opstellen.
Volwassene én kind - is dat ook een paradox?
Het nieuwe werken... het nieuwe leven!
Economie is eenvoudig. De productie per gewerkt uur is een bepaalde prijs waard. Wordt
er per uur te veel betaald, dan ontstaat er inflatie. Het nieuwe werken zal dus in eerste
instantie moeten bijdragen aan het verhogen van de productiviteit om een hogere
uurprijs waard te zijn. Het nieuwe leven zal vervolgens afhankelijk zijn van het inkomen
dat gegenereerd kan worden. Maar is dat wat we willen? Het nieuwe werken moet toch
gewoon leuk zijn?
Het kenniswerken dat steeds meer mensen doen, vergt vaak niet meer dan een computer
en een telefoon. Waar deze apparatuur twintig jaar geleden nog onbetaalbaar, zwaar en
gebonden aan een vaste werkplek was, lopen we tegenwoordig rond met onze MacBook
Airs en mobiele mainframes (waar ook nog mee gebeld kan worden). Kortom, het is niet
meer noodzakelijk om 'naar je werk te gaan' om te werken. De mail kan nog even gecheckt
worden op de mobiele telefoon en de laptop gaat tegenwoordig mee op vakantie. Hotels
en campings voorzien ons van de broodnodige draadloze verbinding om overal te kunnen
blijven werken.
Maar is kenniswerk eigenlijk wel werk? Het zware werk dat onze ouders en grootouders
deden, is overgenomen door goedkope krachten en machines. Het werk dat overblijft, is
creatief, vernieuwend en inspirerend. Werk is dus eigenlijk hetzelfde geworden als wat we
in onze vrije tijd willen doen, namelijk creatieve en inspirerende dingen. “Het nieuwe
werken… het nieuwe leven” is dus eigenlijk “De nieuwe vrijetijdsbesteding… een leuker
leven”.

10. De parel in de oester
Een parel in een oester is een raar ding. Een oester is aan de buitenkant keihard om zijn
zachte binnenkant te beschermen. Soms opent hij zijn schelp om te drinken en te eten.
De vieze buitenwereld komt zo ongewild binnen. Al het kleinste beetje vuil kan het
inwendige irriteren. En laat nou juist dit ruwe vuil de basis zijn voor het ontstaan van die
prachtige parel. Wat voor de oester viezigheid is, wordt zo een wonderschone parel die
veel mensen bekoort.
Maar gaat deze metafoor ook op voor mensen? Welke viezigheid kunnen wij omsmelten
tot een mooie parel? Sommige schrijvers trekken zich terug in eenzaamheid om na
verloop van tijd uit hun hol te voorschijn te komen met bijvoorbeeld een nieuwe Harry
Potter. Maar voor alle parels die ontstaan hebben wij interactie nodig om tot inspiratie te
komen. Een parel is immers pas waardevol als deze ontdekt en gewaardeerd wordt door
anderen.
Bij een echte parel is dat toeval. De oester heeft last van de viezigheid en kapselt deze in.
Dat is heel wat anders dan een parel maken om anderen te laten zien hoe mooi deze is.
Pareltjes als Harry Potter zijn bedoeld om een parel te zijn. Vraag is dan ook hoe je zelf
een parel maakt. Wat we in ieder geval van de oester kunnen leren is dat je daarvoor veel
moet slijpen, slijpen, slijpen. Wat we van bestsellers kunnen leren, is dat het moet
aansluiten bij de behoefte van de lezer. Maar voor beide geldt: The beauty is in the eyes of
the beholder!
Vrijheid in organisaties
De ultieme vrijheid bestaat niet. Een mens kan alleen vrij zijn in gebondenheid. We zijn te
allen tijde gebonden aan plaats en tijd, maar ook aan onze relaties met andere mensen.
Familie, vrienden en collega's verwachten van ons een bepaald gedrag, wijken we daar
vanaf, dan ontstaat er bonje.
Vrijheid in organisaties is beperkt. Er zijn vele in- en expliciete gedragsregels, waarvan
verwacht wordt dat iedereen zich er aan houdt. En dat gebeurt ook vrij automatisch.
Vrijheid in organisaties heb je ook binnen de kaders van onze maatschappij. Wil je meer
vrijheid, dan zul je aan de slag moeten. Je kunt de vrijheid nemen door gewoon te doen
en af te wachten hoe mensen reageren. Dan begint de discussie over het verleggen of
aanpassen van vrijheidsgrenzen.
Vrijheid en creativiteit gaan goed samen. Creativiteit brengt vrijheid en andersom. Een
vrijheid die alleen maar groter wordt naarmate je creativiteit groeit.

11. Vertrouwen
Een workshop over vertrouwen. Daar valt hoe dan ook veel over te vertellen. Maar laat
nou net het grootste leereffect zich zonder enige regie hebben voorgedaan. Wat was het
geval? Vrijdag, eind van de middag, de zaal loopt vol en na een introductie van de twee
trainers vertelt iedereen vol goede moed over zijn verwachtingen van het thema. Plots
merkt een deelnemer de aanwezige camera op. “Hé, er wordt gefilmd. Waar is dat voor?
Waarom gebeurt dat?” Ook ik had die camera wel gezien, maar sloeg er geen acht op.
Eigenlijk wel een goede vraag. Wat gebeurt er met de opname? De cameraman geeft
antwoord. “Deze opname komt rechtstreeks op de website en later op YouTube.” Er
ontstaat verwarring, verwondering en wat ongeloof. “Wel raar dat dit zo maar gebeurt,
zonder overleg. Ik wil helemaal niet met mijn verhaal op YouTube.”
Dat gebeurt er dus wanneer je er op vertrouwt dat iedereen instemt met het filmen,
zonder dat je vooraf goede poortwachterregels hebt benoemd. En zo kwamen we er
gezamenlijk achter dat voor deze situatie maar één poortwachterregel opgaat: Als iets
niet aan de orde komt, komt het niet ín orde.
Motivatie
's Morgens word ik wakker vol energie en motivatie om er een mooie dag van te maken.
Wat is er meer aanstekelijk dan een dergelijk enthousiasme? Helaas gaat het niet altijd zo.
Niet alle dagen stromen over van 'leuke' activiteiten. Vaak moet er hard gewerkt worden
om resultaat te bereiken en dat is niet altijd eenvoudig.
In het boek 'De vijfde revolutie' gaat neurobioloog Lone Frank op zoek naar de ontwik-
kelingen op het gebied van hersenonderzoek. Aangezien motivatie intrinsiek in onze
hersenen ontstaat is dit wel een mooie ingang. De hersenen van een mens zijn het meest
complexe orgaan in het heelal, voor zover we weten. Er zijn gebieden in de hersenen die
zich richten op ratio en anderen weer op gevoel. In het boek haalt een ervaren professor
de Dalai Lama aan.
Door jarenlange meditatie heeft de Dalai Lama een staat bereikt waarin hij altijd een
aangename, geconcentreerde en vrolijke levensinstelling heeft. Zijn basisgevoel is vrolijk
en geïnspireerd en toch is hij in staat om het hele palet aan menselijke emoties in te
zetten om daarmee te reageren op wat hem overkomt. Waar veel mensen om ons heen
een stabiel humeur (onder nul) hebben, heeft hij een mentale toestand bereikt waar velen
naar streven.
Motivatie opbrengen is gemakkelijk als iets leuk is en past bij je capaciteiten. Is dat niet
het geval, dan helpt het om net als de Dalai Lama een stabiele natuur te ontwikkelen,
waardoor je elke taak met veel plezier kunt uitvoeren.

12. Groei
Stel, je blijkt een ei te zijn. Hard van buiten, mooi egaal, maar ook ogenschijnlijk onbreek-
baar. Geen scheurtje, geen vlekje, gewoon lichtbruin. De buitenwereld kijkt vol bewonder-
ing. Hoe perfect geschapen, hoe ongenaakbaar. Er wordt ademloos naar je gekeken. Maar
van binnen gebeuren er heel andere dingen. Het rommelt in het ei. Er beweegt van alles,
het ei hopt dan ook rond op zijn punt.
Zo bruin, egaal en perfect het ei van buiten is, zo onstuimig en kleurrijk is het van
binnen. Maar op één of andere manier lukt het niet om het ei open te breken. Die vaste
verwachtingspatronen, die zich in de schil hebben genesteld, zijn oersterk geworden door
de jaren heen. Verwachtingsvol wacht je tot je schil van buiten wordt stuk getikt. Maar
dat gaat niet gebeuren. Het openbreken zal echt van binnen uit moeten gebeuren. En als
je dat dan doet, dan sta je ineens midden in het veld met margrieten. Wild en uitgestrekt.
Wat een vrijheid!
Dit alles leerde ik over mijzelf in mijn eerste half uur op Learning Lane. Mijn dag kan niet
meer stuk.
Mijn talent ontdekt
Volle zaal. Twee frisse dames die hun missie in het leven gevonden hebben, 'na het krijgen
van hun tweede kind'. Want daar gaat om: wat is jouw missie op aarde? En hoe kun je je
talenten daarvoor inzetten? Voor iedereen is er wat te doen op deze wereld en als je maar
diep genoeg in jezelf zoekt, zal je vinden wat dat is. Spannend, een missie!
In mijn achterhoofd borrelt de nature-nurture discussie en de 10.000 uur-regel voor talent.
Wordt mijn missie mede gevormd door wat ik meemaak, door mijn omgeving, door wat ik zelf
doe met mijn talenten?
Vol enthousiasme kies ik twaalf talenten uit een lijst die varieert van 'alchemist' tot
'magiër' en 'landbouwer'. Daarna mogen we kiezen waar we de talenten op een kaart met
kleuren en vormen zetten. Nee, hierbij krijgen we geen instructie, dat kan alleen maar
blokkeren. Vanuit je intuïtie! Ook moeten we kiezen of we een koning of koningin zijn.
Poeh, mag beide ook? En wat betekent dat dan? Ik wil graag een beetje concreet blijven, dat is
ook één van mijn talenten: dingen concreet maken en houden. Ik wankel: is dit iets voor mij?
Heb ik hier echt iets aan?
We sluiten onze ogen en verbeelden een reis door ons koninkrijk waarin we onze talenten
ontmoeten en toespreken als ware personen. Iedereen doet mee, ademt diep in en uit, zit
ontspannen, droomt weg uit het lokaal. Ik heb mijn ogen open en kijk rond. “Open uw
hersenpan”, zei Einstein vanmorgen. Nieuwsgierig bespied ik mijn groepsgenoten. Dit
helpt hen. Verbazing, iedereen doet mee. Is dit een open hersenpan? Moet ik dan toch
ook maar meedoen?
Opeens weet ik het: ik ken mijn talenten en ga ernaar leven, doe dat zelfs al! Ik ben een gelukkig
mens en mediteren, wegdromen in een groep, daar ben ik veel te nuchter voor. Ik sta op, netjes
en stil. Gelukkig dat ik weet dat ik nuchter en eerlijk naar mezelf ben. Eén van mijn vele
talenten… Bedankt dames!

13. Late but great!
Het was meteen raak. De Late Academy. De Belgische professor Leopold Vansina, amicaal
geïntroduceerd als 'Pol', kwam stevig bij me binnen met zijn opmerking “Waar normen
verschijnen, verdwijnen waarden”. Dit is overigens een weergave in mijn eigen woorden.
Wat hij bedoelde was dat normen ons worden opgelegd, het zijn regels, voorschriften.
Hoe meer normen er worden geïntroduceerd in een organisatie, hoe minder mensen
vanuit hun eigen waarden en opvattingen kunnen opereren. En hoe minder authentiek ze
dus ook kunnen zijn. Hun authenticiteit bewaren ze voor hun leven buiten de organisatie.
Het was geen optimistisch stemmend verhaal, maar ik herken het mechanisme meteen.
Wouter Hart, de vierde jong begeesterde spreker, vulde 'Pol' prachtig aan. Organisaties als
de brandweer, de zorg worden steeds meer dichtgetimmerd met normen. En je ziet er dan
ook een enorme uitstroom aan mensen: het werk sluit niet meer aan bij hun waarden.
'Pol' en Hart illustreren hoe er door de introductie van normen en modellen in
organisaties vaak twee werkelijkheden ontstaan: de werkelijkheid van het management
en de werkelijkheid van de werkvloer.
Die twee zijn met het delen van persoonlijke (authentieke) verhalen weer goed te verbin-
den. Maar dat vraagt wel tijd, aandacht en de wil om elkaars verhalen serieus te nemen. Ik
realiseerde me bovendien dat waar organisaties vaak en graag werken met kernwaarden,
ze in feite werken met kernnormen: 'waarden' die zijn opgelegd. En die vervolgens vaak
tot weerstand leiden doordat ze onvoldoende herkend worden als waarden.
Waarom raken deze presentaties me zo? Ik werk als trainer/organisatieontwikkelaar.
Mijn focus is verbindingen tot stand brengen of herstellen die ontbreken en waardoor
mensen en/of processen in de knel komen. De methodiek die ik daarbij toepas, heb ik
samen met een collega ontwikkeld: organizational storytelling. In storytelling speelt
authenticiteit een belangrijke rol. En perceptie van de werkelijkheid.
In de afgelopen jaren heb ik verschillende organisaties ondersteund om hun kernwaarden
'geaccepteerd' te krijgen. Ook weer door met authentieke verhalen de kernwaarden tot
leven te brengen. Nu neem ik me voor om dat weliswaar lekker te blijven doen - omdat
het werkt - maar wel heel streng te zijn naar de organisatie toe en de kernwaarden
confronterend 'kernnormen' te noemen.

14. Tijdens de pauze nog even napraten met 'Pol'. Ik vertel hem dat ik zijn verhaal niet
optimistisch stemt. Hij vraagt waarom niet. “Omdat je suggereert dat er in veel organisat-
ies maar weinig ruimte is voor individuen en individuele opvattingen.” Hij antwoordt
kalm. “Denk eens aan het experiment dat de tweede spreker, Victor Lamme, besprak. Als
je iemand vraagt of staafje A - dat duidelijk even lang is als staafje B - even groot is als
staafje B, C of D en zes (ingehuurde) mensen zeggen: “Even lang als staafje C”, dan zal een
proefpersoon ook staafje C noemen. Maar als er één iemand zegt: “Nee hoor, staafje A is
even lang als staafje B”, dan is de kans groot dat de proefpersoon staafje B noemt.
Kortom, je hebt maar één tegendraads iemand nodig in een organisatie en de situatie
kantelt.”
Tegendraadse mensen ontmoet ik regelmatig. Dat stemt dus hoopvol! Met het boek
Mindfulness van de derde spreker in mijn tas rij ik om half 12 naar huis. Wow, wat een
mooie aftrap. Late, but great!
Wat is de beste keuze?
Ineens zie ik alle CEO's van Nederland bij elkaar. Wethouders, managers, bazen,
directeurs. Ze zitten in een soort regenwolk boven deze Learning Lane. Ze hebben
problemen, moeten veranderen en bezuinigen. Ze zoeken meer engagement, hebben
ruzie of slecht functionerende teams, zitten niet lekker in hun vel, zijn ongelukkig of
bedroefd. In deze enorme markt van training en coaching, van welzijn en geluk moeten zij
hun kostje kopen. Wie kan ze helpen?
Hier in Driebergen vinden ze iedereen die zich vol passie heeft gestort op hun problemen.
Ieder heeft bovendien een unieke uitvinding gedaan. Een tool, een onderzoek, een
werkmethode, een theorie. Of nog beter: een kunstje, kunstwerk of goed gesprek
misschien? Eigenlijk zijn de CEO’s van Nederland overgeleverd aan al deze aanbieders. Als
een chronisch zieke die zich na mislukte pogingen in de reguliere gezondheidszorg
begeeft op de markt van de alternatieve geneeswijze. Je wilt beter worden, dus je kiest er
maar eentje. In de hoop dat die jouw eigen genezende vermogen weet aan te boren…
Ik word er eigenlijk heel verdrietig van. Al die enorme budgetten die hier aan besteed
worden. In mijn laatst gevolgde workshop vanmiddag werd dat gevoel heel sterk. Wat een
bewijs van onvermogen als je als manager een prijzig onderzoek en dure facilitators nodig
hebt om te leren met elkaar te praten en uit te spreken wat je vindt en voelt.
Van dit soort onvermogen bestaan wij. Want let wel, ik ben ook zo'n aanbieder op de
markt. Maar hoe weet je nou of je de juiste keuze maakt? Of het budget niet volslagen
onzinnig wordt besteed? Misschien voldoet een goed gesprek bij de koffieautomaat ook
wel. Of een biertje op vrijdagmiddag in de kroeg.
Ik ga nu maar en heerlijk biertje doen. En misschien is het wel een goed idee als ze daar
boven in die wolk nog even lekker regenen.

15. Reading op zolder
Ik ben een roos met diepgewortelde wortels. Zojuist onderging ik een reading. In één van
de zolderkamers van het paviljoen vertelde een reader mij over mezelf. Een verhelderende
ontmoeting. Ze gaf in haar eigen woorden weer wat ik wel wist, maar nooit eerder onder
woorden had gebracht. Ik ben een nieuwsgierig mens en het leven gaat me gemakkelijk af.
Een stevige bloem die zich na een periode van pantser en een duidelijke route, steeds
meer laat zien. “Je wijkt van de gebaande paden af en leert daardoor meer over het leven
en jezelf.” Een beeld dat ik graag meeneem als ik straks naar huis rijd. Roodkapje neemt
niet langer de kortste route naar oma, maar plukt de bloemen naast het pad, klaar voor
het avontuur en niet bang voor de wolf.
A brand(new) you
Ik begon een klein half jaar geleden als zelfstandig ondernemer, en het schrijven van mijn
pitch was één van de hobbels. Eigenlijk is de pitch er nog steeds niet, met als gevolg dat ik
mezelf wijs maak dat ik dus niet weet wie mijn doelgroep is en dat ik daarom ook geen
acquisitie kan plegen. Ik kan kortom maar beter even koffie gaan drinken bij de Bagels
and Beans, want ondernemen moet nou eenmaal leuk zijn en ik moet mezelf geen stress
opleggen. Erg prettig, hoor, daar niet van, maar of ze dit nou bedoelen met zelfstandig
ondernemen?
Om dit probleem te lijf te gaan heb ik net de workshop ‘A brand(new) you’ gevolgd.
Uitgangspunt is dat je niet opsomt wat je sterke punten zijn, maar dat je die laat zien aan
de hand van een ervaring waar je trots op bent. We hebben het op elkaar uitgeprobeerd,
en inderdaad, er ontstaat uit het verhaal als vanzelf een beeld van iemand die erg geloof-
waardig is. Alleen omdat het gaat leven wanneer je het vertelt. Ik ga toch weer 'ns aan de
slag met die pitch van mij, maar nu als storyteller.
U-theory, luisteren vanuit de toekomst
Even denk ik dat ik bedrogen uit kom. Mijn motief om, impulsief, deze workshop te
volgen was simpel: dan hoef ik het boek van Otto Scharmer misschien niet te lezen, want
dat schijnt afschrikwekkend dik te zijn. Die verwachting wordt vrijwel direct de kop
ingedrukt.
Geen degelijke lezing met lichtbeelden als antwoord op mijn gemakzucht. Een
visualisatie- en ontspanningsoefening en daarna twee gesprekken. De centrale vraag
“Welke beweging wil je in gang zetten in je organisatie?” komt bij mij moeiteloos op gang.
En dat terwijl ik helemaal niet zo'n ‘ingangzetter’ van organisaties ben.
Luisteren op drie niveaus brengt dat allemaal te weeg: downloaden, empathisch luisteren
en generatief luisteren. Echte aandacht en vragen van de luisteraar maken vrij wat er in
een rudimentair stadium klaar ligt om te ontkiemen. Die theorie U is gewoon een - al wat
bekende - coachingsmethode denk ik eerst. Wat heeft het nu met organisaties in gang
zetten te maken? Op een wonderlijke manier komen er antwoorden te voorschijn, waarin
ik zelf met mijn organisatieomgeving verbonden raak.
Het lijkt verbluffend eenvoudig en bekend wat Sacha Kluvers vandaag met ons doet. Maar
zoals zo vaak met meesters in een vak: er is meer aan de hand dan je op het eerste oog
kunt zien. Ik ben bang dat ik dat boek toch moet gaan lezen…

16. MET
DANK
AAN
LEARNING
LANE
HET
BOEKIN1DAG!
OOK VOOR UW
ORGANISATIE!