3pmachine

1. JENIS-JENIS
PENGHIDUP MOTOR

2. DIRECT ON LINE ( DOL)
 Ia juga disebut sebagai Penghidup Terus ke Talian atau
Direct On Line Starter ( D.O.L starter ).
 Penghidup ini kebiasaannya disambungkan pada motor
yang kecil iaitu keupayaan 0.373kw hingga 3.73kW. ( ½ h.p
hingga 3 h.p )
 Susunan komponen pada litar kawalan ada umum dan
boleh diubah kemana-mana kedudukan dengan syarat
semua komponen tersebut dalam keadaan siri di antara
satu sama lain.
 Arus mula bagi motor yang menggunakan penghidup jenis
ini adalah 6 hingga 8 kali ganda daripada arus kendalian.
 Jika sesebuah motor mempunyai arus kendalian normal 8
amp maka arus mula yang akan wujud pada motor adalah
48 amp hingga 64 amp dan ini berlaku hanya beberapa
saat sahaja.
 Penghidup Talian terus biasanya digunakan bagi beban-
beban seperti motor penghawa dingin, penghembus udara
dan sebagainya.

3.  Beban tersebut mestilah tidak melebihi 3 k.k.
 Beban tidak boleh melebihi kerana arus mulanya adalah
besar iaitu 6 hingga 8 kali ganda arus kendalian dan boleh
mengganggu sumber bekalan ke beban yang lain.
 Tetapi kes ini tidak terdapat di stesen janaelektrik dimana
motor-motornya adalah berkeupayaan hingga beratus kali
kuasa kuda masih digunakan.
 Ia adalah kerana sumber bekalan yang banyak boleh
didapati dalam stesen itu sendiri dan tidak mengganggu
bekalan yang lain.
 Penghidup Talian Terus adalah dimana sistem bekalan
dikenakan terus pada motor tanpa apa-apa alat
perantaran untuk mengurangkan arus atau voltan ke
motor.
 Dalam sistem penghidup motor kendalian automatik, alat
digunakan untuk menggantikan suis tiga kutub adalah
sesentuh-sesentuh dari penyentuh.
 Pada penghidup ini geganti haba digunakan untuk
melindungi motor daripada lebihan beban / beban
lampau.
 Motor 3 fasa yang sesuai bagi penghidup jenis ini adalah
motor jenis sangkar tupai( squirrel cage motor )

4.  Mengikut peraturan 25 kaedah elektrik 1949, penghidup
talian terus hanya digunakan bagi motor yang mempunyai
keupayaan tidak melebihi 3 kuasa kuda atau 2.2 k.k

5. PRINSIP KENDALIAN
 Apabila punat tekan hidup ditekan,arus akan mengalir
masuk litar kawalan penghidup talian terus.
 Arus ini akan mengalir melalui gegelung seterusnya
gegelung ini akan menghasilkan medan
magnet/bertenaga.
 Medan magnet ini akan menarik semua sesentuh
tambahannya c1 dari keadaan terbuka kepada keadaan
tertutup.( off-on )
 Apabila sesentuh tambahan ini menjadi tertutup ia akan
membenarkan arus dalam talian fasa melaluinya terus ke
motor seterusnya ke talian neutral dan motor terus
berputar.
 Apabila punat tekan hidup dilepaskan, motor masih lagi
berputar kerana gegelung masih menghasilkan medan
magnet kerana adanya sesentuh tambahan yang selari
dengan punat tekan hidup.
 Sesentuh tambahan ini membenarkan arus talian melalui
litar kawalan ini walaupun punat tekan hidup dilepaskan.

6.  Apabila punat tekan henti dilepaskan,arus tidak dapat
memasuki litar kawalan dan litar utama terutama gegelung
seterusnya tidak dapat menghasilkan medan magnet.
 Ini akan menyebabkan motor tidak berputar kerana
sesentuh tambahan pada talian telah menjadi seperti asal
iaitu sentiasa terbuka.
 Motor juga berhenti berputar sekiranya beban
lampau.Semasa beban lampau arus meningkat dan
meyebabkan suis beban lampau terbuka .Ini akan
menyebabkan seluruh litar tidak berfungsi.
 Kadaran peratus arus hendaklah disetkan pada beban
lampau iaitu 125% daripada arus kendalian motor.
 Punat tekan hidup dan punat tekan henti boleh dipasang
seberapa banyak yang boleh tetapi hendaklah mengikut
konsepnya.
 Punat tekan hidup – dipasang selari diantara satu sama
lain.
 Punat tekan henti – dipasang sesiri diantara satu sama
lain.

7. PENGHIDUP STAR- DELTA
 Ia juga dikenali sebagai Star-Delta starter.
 Terdapat empat jenis asas Penghidup Bintang Delta yang
dapat diadakan bersama-sama dengan alat bantu
tambahan iaitu :
i. Penghidup bintang delta tanpa perintang.
ii. Penghidup bintang delta tanpa perintang. ( kendalian
mara dan songsang )
iii. Penghidup bintang delta berperintang.
iv. Penghidup bintang delta berperintang. ( kendalian mara
dan songsang )
 Alat bantu tambahana adalah seperti suis penghad,suis
aras/terapung, suis tekanan, geganti-geganti dan
sebagainya.
 Kaedah menghidup motor secar bintang-delta bermula
dengan bintang dan kemudian bertukar ke delta semasa
kendalian.
 Arus pada masa sambungan bintang adalah dikecilkan
sehingga 58% atau 1/ 3 dari arus mula.
 Mengikut peraturan 25 kaedah elektrik 1949, penghidup
cara ini hanya digunakan bagi motor yang mempunyai
keupayaan 10 k.k.

8.  Penghidup ini biasanya didapati :
i. Injap motor
ii. Pam elektrik
iii. Pengangkut panggul ( converyor belt )
iv. Sistem penghawa dingin dan sebagainya.
 Bagi penghidup motor bintang-delta berperintang ,
perintangnya disambungkan ke bahagian delta dan tidak
dibahagian bintang.
 Tujuannya adalah bagi mengecilkan arus sebaik sahaja ia
bertukar ke sambungan delta.
 Kebaikan penghidup bintang-delta berperintang daripada
penghidup tanpa perintang ialah ia dapat mengurangkan
enjutan ( jerking ) ketika penukaran daripada bintang ke
delta.

9. PENGHIDUP ALATUBAH-AUTO
 Ia juga dikenali sebagai Auto-transformer starter.
 Penghidup pengubah-auto adalah penghidup yang popular
digunakan bagi menghadkan voltan bagi sesebuah motor
semasa dimulakan.
 Voltan yang tersambung di gegelung stator boleh dihadkan
sehingga beberapa peratus apabila ia disambung dalam
sambungan bintang.
 Semasa permulaan alatubah auto yang mempunyai had
yang rendah adalah pada lilitan utama yang disambungkan
pada bekalan dan lilitan bahagian sekunder disambung
pada gelung stator.
Dengan ini ia dapat mengurangkan supaya semasa mula
dihidupkan , arus mengalir kepada motor adalah pada
tatah 70% alatubah-auto
 Iaitu hanya 70% dari voltan penuh dikenakan pada motor
tersebut dimana arus mula telah dapat dikurangkan
kepada nilai yang berpatutan.
 Ketika ini, perhatian hendaklah diberikan pada alatubah
auto, dimana ia hendaklah berada didalam sambungan
bintang dan tidak berlakunya litar terbuka di bahagian
sambungan bintangnya.

10.  Jika terdapat litar terbuka disambungan bintangnya pada
ketika ia mula dihidupkan, alatubah auto akan mengalami
kesan voltan tinggi yang membahayakan.
 Kemudiannya ia akan dikendalikan tanpa alatubah -auto
iaitu alatubah- auto akan dipintaskan melalui penyetuh
secara kawalan automatik.
 Mengikut peraturan 25 kaedah Elektrik 1949, penghidup
cara ini hanya digunakan bagi motor yang mempunyai
keupayaan 3 k.k. hingga 10 k.k.
 Alatubah-auto yang digunakan boleh terdiri dari tiga
alatubah-auto satu fasa atau alatubah-auto tiga fasa.
 Bagi penghidup jenis ini, alatubah-auto boleh ditatahkan
kepada nilai peratus yang berlainan dan boleh diadakan
lebih dari satu tatah bergantung kepada jenis beban.
 Penghidup ini digunakan apabila kita memerlukan
pelarasan daya kilas permulaan bagi motor tiga fasa yang
membawa beban-beban yang berlainan keupayaannya.
 Pelarasan daya kilas permulaan ini dapat dilakukan dengan
mengurangkan voltan yang dibekalkan ke motor.
 Iaitu melalui tatah-tatah alatubah auto yang di padankan
dengan keupayaan beban yang hendak dipusingkan.

11.  Secara tidak langsung cara ini dapat mengurangkan arus
permulaan motor dan motor akan berputar dengan
selamat mengikut keupayaan beban.
 Setelah motor berputar dan kelajuannya hampir mencapai
kelajuan penuh, alatubah auto akan diputuskan dari motor
tersebut dan motor akan mendapat voltan bekalan
sepenuhnya
 Biasanya belitan tatah alatubah-auto mempunyai tiga
tatah iaitu 40 %, 60 % dan 75 % daripada voltan talian

12. PENGHIDUP MOTOR RINTANGAN ROTOR
 Penghidup ini juga dipanggil penghidup motor rotor
berperintang.
 Ia hanya digunakan untuk motor jenis rotor berlilit (Slip
ring).
 Pada asasnya bahagian stator disambung terus kepada
penghidup talian terus sementara bahagian rotornya
disambung melalui gelang gelincir ke alat rintangan.
 Apabila motor dihidup rintangan rotor berada pada nilai
maksima.
 rintangan ini akan akan mengurangkan arus mula di rotor
secara beransur ansur
 Penurunan nilainya adalah selaras dengan pertambahan
kelajuan sahingga apabila motor mencapai kelajuan
maksima dan ketiga tiga lilitan dilitar pintaskan.
 Ia biasanya digunakan di rumah pam, pemampat udara,
sistem hawa dingin (kerja berat) dan sebagainya.
 Iaitu motor-motor yang terdiri lebih daripada 25 k.k .

13.  Mengikut peraturan Elektrik ( Bekalan Lembaga ) 1949,
Penghidup secara rotor berperintang boleh digunakan
untuk motor-motor melebihi 25 k.k.
 Bagi penghidup secara rotor berperintang,ia perlu
menggunakan perintang yang sesuai dan dilengkapi
dengan pelepas tiada- voltan.
 Fungsi perintang di rotor ialah untuk mengurangkan arus
mula di rotor.
 Ia juga boleh digunakan untuk mengawal kelajuan motor.