Een inleiding tot het gebruik van de Flipped Classroom aanpak. Wat het is, opties, online bronnen, template.

1. De flipped classroom
Inge (Ignatia) de Waard

2. Begin
• http://youtu.be/bfEdSitCdiI
• http://youtu.be/9aGuLuipTwg

3. Wat is flipped
classroom?
Voor- en
nadelen
Opties (rollen)
Mogelijke
meerwaarde
Voorbeeld
Online
bronnen
bekijken
Template
invullen
Deel wat
je denkt

4. Deze SOS sessie
• Inleiding tot de flipped classroom leervorm
• Overzicht van belangrijkste onderdelen
• Bekijken van enkele online bronnen/opties
• Focus op voor- & nadelen en mogelijke opties
• Invullen van de flipped classroom template (jullie ervaring als basis)
Beantwoorden van vragen (doorheen sessie)

5. Flipped classroom / Geflipte klas?
Vooraf opgenomen lessen, met interactie tussen leerlingen in de klas.
Uit te breiden naar: vooraf aangeboden online/digitale bronnen, gevolgd door
klassikale discussie en eventueel hands-on activiteit.
Andere term: flipped learning (lichtjes andere focus).
Bron: http://www.slu.edu/Images/cttl/flipped%20graphic_reinertcenter.jpg

6. Wie begon ermee?
• Jon Bergmann and Aaron Sams waren de pioneers
(2002): ze namen hun lessen op, deelden het met hun
studenten en focusten dan op de problemen die de
leerlingen aanbrachten of lieten blijken.
• Waarom? Te grote klassen, nood aan differentiatie

7. Overzicht: vier grote delen
• Het doel van de flipped classroom
wordt voorgesteld
(leerobjectieven). De
onduidelijkheden en
verwachtingen van leerlingen
worden gehoord en geduid.
• De online bronnen worden
doorgegeven aan de leerlingen
(computer overal?). De leerlingen
gaan zelfstandig alle voorgestelde
bronnen bekijken (huiswerk,
reflectie)
• Tijdens klassikaal moment/en
wordt er gediscussieerd over de
inhoud, of wordt de kennis
verdiept, feedback gegeven.
• Achteraf wordt het geheel
geëvalueerd
1. Doel van
FC
2. Pre-klas:
bronnen
(huiswerk)
3. Klas:
groepswerk
& duiding
4. Post-
klas:
evaluatie

8. Heeft het een bewezen nut? Lezen?

9. Wat er bewezen is
• Klastijd verschuift naar probleem oplossend
samenzitten (Foertsch, Moses, Strickwerda, Litzkow,
2002; Toto & Nguyen, 2009)
• De leerlingen krijgen een beter inschattingsvermogen
van eigen kunnen (Lage et al., 2000 - betalend)
• Leerkrachten moesten minder lessen voorbereiden
door groepsleren (Lage et al.)
• Leerlingen verkiezen hands-on tov lessen (Toto &
Nguyen, 2009)
• Lln begrijpen volledig curriculum beter (Fulton, 2012),
met als hoofdreden de effectieve project werktijd
(Zappe et al., 2009)

10. Ed Ventry and Amy Kilmer at Niagara
Falls High School (NY) – link report

11. Jamaar, is dat wel waar?!!
Wat is onderzoek waard?!
Simpel boerenverstand check (voor mij): als ik iets moet doen wat ik
slechts zelden gedaan hebt… hoe bereid ik me dan voor?
– Ik surf en raadpleeg bronnen
– Ik vraag collega experts
– Ik bediscussieer met partner en/of vrienden
Wij zijn ervaren leerlingen/learners wat wij geleerd hebben, werkt …
voor ons.

12. Offline parallel: veldbezoek
Flipped classroom is te vergelijken met field visit (veld
bezoek?) of observatie door leerlingen.
• Winkelbezoek en observatie
• Museumbezoek….
MAAR: dit kan niet herbekeken worden (wel als het
opgenomen wordt)

13. Welke leerstof leent zich het best voor
de flipped classroom aanpak?
• Leerstof die jaar na jaar moeilijkheden geeft om te
worden begrepen
• Leerstof die complex, hoger denken vereist, authentiek
moet worden toegepast of allesomvattend is

14. Wat is flipped
classroom?
Voor- en
nadelen
Opties (rollen)
Mogelijke
meerwaarde
Voorbeeld
Online
bronnen
bekijken
Template
invullen
Deel wat
je denkt

15. Kort overzicht voordelen (nmi)
Leerlingen leerkrachten
De leerling kan de stof op zijn/haar tempo
opnemen (mits halen deadline)
Beter inschatten waar de moeilijkheden in
de leerstof liggen bij specifieke leerlingen
De leerstof kan herbekeken worden tot
begrip ontstaat. (probleem oplossend
denken)
Je kan vakoverschrijdende informatie
bedenken met collega’s, en dan in de klas
op het vak zelf focussen
Informatie wordt vooraf gegeven en
bereid de leerlingen voor op de klas
Doordat de leerling meer centraal staat in
het leerproces, kan je als leerkracht
specifieker bijsturen of differentiëren
De leerlingen moeten zelf hun
verantwoordelijkheid opnemen om de
informatie te bekijken
Afwisseling van dagelijkse lesaanpak
Actief leren in de klas Je herbekijkt eigen inhoud en creativiteit
Leerlingen worden klaargestoomd voor
levenslang leren
Een kritisch gebruik van media die
leerlingen dagelijks raadplegen. De leer-
waarde van die bronnen laten voelen.

16. Voordelen vanuit KUL pedagogie
Bron KULeuven:
https://feb.kuleuven.be/leuven/student/leraren/vakdidactiek_onderz/flip_klas

17. Nadelen (minimaliseren)
Bron: https://feb.kuleuven.be/leuven/student/leraren/vakdidactiek_onderz/flip_klas

18. Belangrijke overweging:
tijd & kwaliteit
Tijdsinvestering als leerkracht
– Tijd om les voor te bereiden verhoogd (geschat op 127% meer
voorbereidingstijd – link report, p. 15)
– Maar is op termijn herbruikbaar (zeker als je zelf video’s
opneemt)
Kwaliteit:
– vraagt inspanning om te bekijken en vinden
– ICT ondersteuning om video’s of audio slide materiaal te maken

19. Wat is flipped
classroom?
Voor- en
nadelen
Opties (rollen)
Mogelijke
meerwaarde
Voorbeeld
Online
bronnen
bekijken
Template
invullen
Deel wat
je denkt

20. Opties
• Video en bronnen gebruiken van anderen
• Zelf video of audio/slides opnemen (altijd spannend!)
• Leerlingen bronnen laten delen
• Leerlingen bronnen laten maken of produceren voor
anderen

21. Benodigdheden voor iedere aanpak
Optie Voordelen Nadelen Nodig
Online bronnen van
anderen samenstellen
Geen extra
technische
vaardigheden nodig
Zoekwerk (vooral
voor Nl bronnen) =>
tijd
Internet
Zelf audio/video
opnemen
Jij maakt jouw les,
kwaliteit verzekerd.
Kan op smartschool
gezet worden (leer
analytics)
Herbruikbaar
Vaardigheden
uitbreiden
Vraagt
• technische
vaardigheden
• zelfzekerheid
Video opname (bv
webcam, microfoon)
Audio + slides (micro
+ powerpoint
(werkwijze hier)
Smartschool
oplaadzone.
ICT ondersteuning?
Leerlingen bronnen
laten opzoeken
Sluit aan bij OVUR
Zij zoeken bronnen
voor jou, achteraf te
hergebruiken
Trager proces, omdat
je ook de geleverde
informatie moet
nakijken
Internet
Leerlingen inhoud
laten maken
Enkelen onder hen
hebben reeds de
technische
vaardigheden en
leren de anderen
Kwaliteitsgarantie kan
pas als de leerlingen
de gevraagde
opdracht verstaan
Wat zij willen
gebruiken
(smartschool of
youtube channel
upload login voor
klas)

22. Voordelen als je zelf lessen opneemt
• Lessen ook beschikbaar voor afwezige leerlingen
• Herbruikbaar latere jaren
• Ouders kunnen meekijken, mee ondersteunen (hun huiswerk rol
wordt verlicht)
Maar hou het kort (max 6 minuten per onderdeel / leerobjectief)

24. Verschillen per graad & interesse
Welke informatie kan op een andere manier afgeleverd
worden voor die bepaalde leerlingengroep en hun
capaciteiten?
• Moeilijkheidsgraad online bronnen, taalopties
• Contextuele online bronnen: technisch,
wetenschappen, talen, handel…
Interesse
Technisch
/ cognitief
/ mix
Kennis
Basis /
gevorderd
Leeftijd
Vaardigheid
Complexiteit

25. Waarover moeten de leerlingen
beschikken?
Een computer (of ander device) met een snelle
internet aansluiting
Persoonlijke tijd om de leerstof te kunnen bekijken

26. De rol van de leerkracht
Bron: http://farm9.staticflickr.com/8527/8615353879_58a09c6cce_b.jpg
Gids die de leerlingen op hun pad begeleidt. Dit vergt soms een
aanpassing (identiteit als leerkracht)

27. Hoe weet je of je leerlingen de online
bronnen bekeken hebben?
Gekend stramien (voor al dan niet punten):
• Stel een quiz op met relevante concepten en een
reflectieve vraag over het onderwerp (intro voor
klasdiscussie)
• Ze moeten antwoorden op die vragen mailen X dagen voor
het klassikale moment
Hulp: geef transcripts mee

28. Wat is flipped
classroom?
Voor- en
nadelen
Opties (rollen)
Mogelijke
meerwaarde
Voorbeeld
Online
bronnen
bekijken
Template
invullen
Deel wat
je denkt

29. Meerwaarde van deze leervorm
korte termijn
De klastijd wordt optimaal gebruikt voor:
• begrip (meer tijd om vragen collectief of
individueel te beantwoorden)
• actief leren (vaardigheden: spreken, luisteren,
schrijven)
• projecten plannen en voorleggen
• Het situeren van die concepten of deelaspecten
die voor onbegrip zorgen
• Of gewoonweg: oefeningen te doen.

30. Meerwaarde van deze leervorm
lange termijn
• Klaarstomen Levenslang leren vaardigheden
(goed voor iedereen)
• Klaarstomen hoger onderwijs
• Oefenen vaardigheden
– argumenteren
– Spreek/luister/schrijfvaardigheden in groep
• Voeden van groepsverantwoordelijkheid
• Kritischer leren omgaan met online bronnen

31. Meerwaarde zorgleerling
• Er kan meerdere keren gekeken/geluisterd worden
naar de informatie (online bronnen)
– Informatie wordt beter opgeslagen, en ze kunnen de
bronnen herbekijken zonder stigma
• Eventueel kan er een transcript voorzien worden, of als
je lessen zelf opneemt kan je de tekst (samengevat)
meegeven

32. Meerwaarde of parallel OVUR
onderzoekvaardigheden
• Oriëntatie: wat is de bedoeling? [flipped
classroom + onderwerp wordt
uiteengezet]
• Voorbereiding [bronnen selecteren,
overwegen, leertijd inschatten,
stappenplan om doel te bereiken
uitschrijven, interacties in klas plannen]
• Uitvoeren [effectief tot actie overgaan,
wat komt erbij kijken?]
• Reflecteren [Evaluatie van iedere
betrokkene]

33. Wat is flipped
classroom?
Voor- en
nadelen
Opties (rollen)
Mogelijke
meerwaarde
Voorbeeld
Online
bronnen
bekijken
Template
invullen
Deel wat
je denkt

34. MobiMOOC
volwassen onderwijs voorbeeld
Onderwerp: mobiel leren (intro
http://mobimooc.wikispaces.com/Introduction+to+
mLearning )
Leeruitkomst: een mobiel leerproject uitschrijven
dat past binnen het eigen interesseveld
Uitdaging: 120 actief lerenden met gevarieerde
achtergrond en talenkennis.

35. MobiMOOC
voorafgaand klassikaal moment
Stap 1: er werd vooraf een mobiel leren template
verdeeld (zo wist iedereen wat een mobiel leerproject
uitschrijven inhield, en werd hun geest al gericht naar de
leeruitkomst). Vragen mbt concepten in template werden
besproken. [template leestijd & reflectie]
Stap 2: er werden 3 online webinars (door 3 verschillende
experten) live uitgezonden en opgenomen (= lecture
vorm). De experts stelden mobiel leer casussen voor.
Aanwezigen konden vragen stellen live, of ideeën delen
achteraf. Objectief: leren van belangrijkste concepten,
aanzetten tot reflectie. [3 uur video]

36. MobiMOOC klassikaal moment
Stap 3: er werden groepsdiscussies georganiseerd om inhoud te
bediscussiëren (ook delen van eigen expertise, cfr beroeps). Objectief:
verdieping van de leerstof of concepten.
Stap 4: de expert (docent/leerkracht) geeft feedback op wat er
bediscussieerd is. Objectief: expertvisie en verduidelijkend bijsturen.
Stap 5: Iedereen wordt gevraagd een project uit te schrijven. Objectief:
toepassen van geleerde concepten. [potentieel huiswerk]
Stap 6: alle projecten worden aan de ganse groep voorgelegd en
bediscussieerd. Objectief: verdieping op eigen project, voor de
docent/leerkracht: moeilijke concepten identificeren.
(Bijkomend: iedereen mocht online stemmen op ‘beste project’, waarbij
iedereen een checklist kreeg van kwaliteitspunten om op te letten. )

37. MobiMOOC vaststellingen
• De video's werden meermaals bekeken (extra positief voor non-native
English speakers)
• De projecten sloten dichter aan bij de realiteit/context van de opsteller
(oefenen generiek denken)
• De variëteit aan aangehaalde voorbeelden droeg bij tot beter verstaan van
de concepten (verschillende invalshoeken)
• Discussies en webinars droegen bij tot verdieping kennis, herkenbaar in
projecten en uitwerking.

38. Voorbeeld talen (advanced)
Het flipped classroom model is wereldwijd in
opmars => ideaal om in contact te komen met
anderstaligen. Twee klassen, twee talen: opnemen
en delen van ‘makkelijke’ taal (Bv skype uren).

39. Geavanceerde ICT klas project:
ontwikkel materiaal andere graden

40. Wat is flipped
classroom?
Voor- en
nadelen
Opties (rollen)
Mogelijke
meerwaarde
Voorbeeld
Online
bronnen
bekijken
Template
invullen
Deel wat
je denkt

41. Welke online bronnen raadplegen?
• Open leerbronnen vergaard/aangeboden door erkende
onderwijsinstellingen
• Door jou gekozen leerbronnen van het Web
• Door de leerling gekozen online bronnen
• Zelf opgenomen lessen die je zelf aanbied (onder het
motto: scary but good)

42. Welke bronnen komen in aanmerking?
Alle mogelijke online bronnen die jouw kritische geest
accepteert (= kwaliteit)
• YouTube (bv. vaak gebruikt voor technische en
vakmansvaardigheden)
• Wikimedia (Nl) / wikipedia
• Google scholar (onderzoekspapers) – kies Nl
• Vrij bekijkbare documentaires / televisiereeksen ….

43. Enkele online bronnen verkennen
• Welke bronnen gebruiken jullie ?
• Welke bronnen gebruiken jullie leerlingen?
(Facebook voor huiswerk delen)

44. Vaak voorkomende actie: inloggen!
Kennisnet, MOOC platforms, wikiwijs, klascement….
• Allemaal vragen ze om in te loggen
• Soms is het inloggen voor dit ene platform, soms
kan je een cloud account login gebruiken (bv.
Facebook, gmail account)
Naam intypen
Gebruikersnaam
voorstellen
Email geven
(activeringsmail)
Wachtwoord
maken en
onthouden
Profiel aanvullen

45. Kennisnet.nl => entree account
• Als je school nog niet aangesloten is:
– Kies ‘maak entree account aan’
– Activeer je account
– Activeer nogmaals voor wikiwijs (zie mail)

46. Plan ahv MOOC (gratis online lessen
met veel audiovisueel materiaal)
• FutureLearn
https://www.futurelearn.com/courses/categories
(FutureLearn rules! :-D
• Iversity https://iversity.org/en/courses (Duitse lessen)
• Coursera
https://www.coursera.org/courses?orderby=upcoming&lng
s=fr

47. Ah, een filmke!
Keuze:
• Inleiding tot les Archeologie Portus, Rome (2min51)
• Video DNA uit kiwi experiment – hier (4min38)
• Engels creatief schrijven video ordinary words for vivid
images (1min16)

48. Wat is flipped
classroom?
Voor- en
nadelen
Opties (rollen)
Mogelijke
meerwaarde
Voorbeeld
Online
bronnen
bekijken
Template
invullen
Heb je
wel echt
gedeeld?

49. Invullen flipped classroom template
Tijdsduur: 15 minuten online template hier
Met wie: twee groepen (mensen die elkaar niet kennen?)
Waarom:
• Onmiddellijke toepassing van opties voor eigen lessen
• Vragen beantwoorden (onderling en met mij)
• Mij wijzer maken met jullie uitdagingen en ervaringen

50. Afsluitende vraag: stel…
• Ik had jullie een overzicht van online bronnen op voorhand
gestuurd
• Ik had de template als reflectie oefening meegegeven
• …
• Had ieder van ons een Flipped classroom draft kunnen
opstellen voor eigen gebruik?
Ipv 15 minuten => 45 minuten, plus meerwaarde
voorafgaande reflectie

51. Bronnen voor lesmateriaal (later)
• Georganiseerd lesmateriaal
– Bronnen ivm fysica: http://labofun.be/fysica
– Klascement.be een Vlaamse site met online lesmateriaal (eerste deel gratis bij
registratie, maar mogelijk later betalen – en het is een klus om voorbij
registratie info te geraken) http://www.klascement.be/
– Lerarenlinks http://www.lerarenlinks.be/index.php?pid=21
– OER commons (inlog gratis, met activeringsmail)
– https://www.oercommons.org/browse/
– Kennisnet (Nl) basis, volwassen, technisch, beroeps, middelbaar onderwijs =>
wikiwijsleren (http://www.wikiwijsleermiddelenplein.nl/ )
• Engelstalig les- of bronmateriaal
– The code academy (coderen en webprogrammeren)
http://www.codecademy.com/
– Ted Ed http://ed.ted.com/ (inlog via facebook login of ander)
– Khan Academy https://www.khanacademy.org/ (inlog via FB of gmail)
– TeacherTube http://www.teachertube.com/collections/
– MOOCs (Massive Open Online Course) materiaal: www.coursera.com,
www.FutureLearn.com , Iversity.org (ook duitstalige cursussen) , canvas.net ,

52. Flipped classroom bronnen (later)
Bronnen (Eng & Nl)
• https://feb.kuleuven.be/leuven/student/leraren/vakdidactiek_onderz/flip
_klas
• http://www.kennisnet.nl/themas/flipping-the-classroom/
• https://www1.plymouth.ac.uk/ouruniversity/teachlearn/guidanceresourc
es/Documents/7%20Steps%20to%20a%20Flipped%20Classroom.pdf
• Eng rapport met voorbeelden:
http://fln.schoolwires.net/cms/lib07/VA01923112/Centricity/Domain/41/
Extension%20of%20FLipped%20Learning%20LIt%20Review%20June%202
014.pdf
• http://flippedlearning.org/site/default.aspx?PageID=1
• http://net.educause.edu/ir/library/pdf/ELI7081.pdf
• Onderzoek: http://fln.schoolwires.net/domain/41
• Leerplan voorbeelden
https://tch4902012mb7393.wikispaces.com/Flipped+Classroom+Lesson+P
lan

53. Contacteer me hier of later
53
E-mail: ingedewaard (at) gmail.com
Blog: ignatiawebs.blogspot.com
Twitter: http://twitter.com/Ignatia
Publications:
http://www.ingedewaard.net/pubconsulpres.htm
Presentations: http://www.slideshare.net/ignatia
linkedIn: http://www.linkedin.com/in/ingedewaard