1. UNIVERSITETI I PRISHTINËSUNIVERSITETI I PRISHTINËS
FAKULTETI I EDUKIMITFAKULTETI I EDUKIMIT
QENDRA PRIZRENQENDRA PRIZREN
Projekt prezantimi i Punimit te Diplomes
LËNDA: Bazat e shkencave natyrore me metodologji
Tema : Toka sistemi diellore dhe gjithesia
Mentori: Studenti:
Prof.Dr.Zahadin Shemsedini Besim Elezkrutaj
Prizren:
Qershor, 2009

2. Gjithesia :Gjithesia :
 Hapesira pa kufi rreth nesh paraqetHapesira pa kufi rreth nesh paraqet
gjithesine,ne kete hapsire gjenden : yjet ,gjithesine,ne kete hapsire gjenden : yjet ,
mjegullnajat dhe bashkesite e tyre qemjegullnajat dhe bashkesite e tyre qe
quhen GALEKTIKA shih fig. 1quhen GALEKTIKA shih fig. 1

3. Sistemi diellore: eshte nje
sistem i organizuar planetesh te
cilet sillen rreth
diellit,njekohesisht eshte nje
sistem planetar dhe yjor.

4. Yjet : jane trupa qiellor qe kane
driten dhe nxehtesine e vet,ylli me i
afert i tokes eshte Dielli.
Yjet kur shikohen nga toka u ngjajne
objekteve gjallesave etj.
 Ariu i madhe
 Orioni

5. Kometat : Jane yje me bisht te
ndritshem,kane pamje te nje
berthame,
Meteoret : jane trupa me madhesi te
ndryshme me origjine nga Kozmosi

6. Planetet jane trupa qiellore te erret dhe
te ftohte ku rreth diellit levizin 9
planet.

7. Ndarja e Planeteve:
 Planetet ndahen ne Te brendshem dhe te jashtem
 Te brendshmit jane :Merkuri,Venera,Toka,Marsi
quhen te brendshem sepse jane afer diellit,kane numer te
vogel satelitesh dhe revolucion me te shkurt.
 Te jashtmit jane : Jupiteri,Saturni,Urani,Neptuni dhe
Plutoni. Quhen te jashtem sepse jane large diellit dhe
revolucioni i tyre zgjate shume.

8. Satelitet : jane trupa qiellore teSatelitet : jane trupa qiellore te
ftohte te cilet sillen rreth Planeteveftohte te cilet sillen rreth Planeteve
qe kane forme sferikeqe kane forme sferike
Hena – eshte satelit i tokes i cili bene levizjeHena – eshte satelit i tokes i cili bene levizje
te trefisht ( rreth boshtit ,tokes dhe bashkete trefisht ( rreth boshtit ,tokes dhe bashke
me token rreth diellit ).me token rreth diellit ).
Shih fig. format e henes gjate nje muajiShih fig. format e henes gjate nje muaji

9. Ndertimi i sistemit tone dielloreNdertimi i sistemit tone diellore
 Dielli eshte ylli ne qender te sistemit dielloreDielli eshte ylli ne qender te sistemit diellore
qe prodhon drite e nxehtesi ( element iqe prodhon drite e nxehtesi ( element i
domosdoshem per jeten ne toke )domosdoshem per jeten ne toke )

10. Forma e tokesForma e tokes
 Toka perafersisht e ka formen e rrumbullaketToka perafersisht e ka formen e rrumbullaket
per kete tregon zhdukja e anijeve ne detin eper kete tregon zhdukja e anijeve ne detin e
hapur.hapur.
 Toka eshte e deformuar ashtu qe ne dy polet eToka eshte e deformuar ashtu qe ne dy polet e
saje eshte e shtypur dhe ka forme Elipsoide.saje eshte e shtypur dhe ka forme Elipsoide.
 Rrafshi qe pret token sipas paraleleve pret njeRrafshi qe pret token sipas paraleleve pret nje
rreth,rrafshi qe pret sipas meridianeve pret njerreth,rrafshi qe pret sipas meridianeve pret nje
elips .elips .

11. Elementet e rruzullit toksorElementet e rruzullit toksor
 Toka ka siperfaqe 510 milion km 2Toka ka siperfaqe 510 milion km 2
 Siperfaqja ujore 360 milion km 2Siperfaqja ujore 360 milion km 2
 Toke ka 150 milion km 2Toke ka 150 milion km 2
 Rrethi ekuatorial eshte 40 mije kmRrethi ekuatorial eshte 40 mije km
 Rrezja e ekuatorit 6378 km 2Rrezja e ekuatorit 6378 km 2
 Rrezja polare 6357 km 2Rrezja polare 6357 km 2

12. Levizjet e tokes dhe rrjedhojat eLevizjet e tokes dhe rrjedhojat e
tyretyre
 Toka rrotullohet rreth boshtit te veteToka rrotullohet rreth boshtit te vete
dhe sjelle ndryshimn e dites dhe natesdhe sjelle ndryshimn e dites dhe nates
( ky rrotullim quhet rotacion )( ky rrotullim quhet rotacion )

13. Rrotullimi rreth diellit quhetRrotullimi rreth diellit quhet
revolucion dhe si pasoje kemirevolucion dhe si pasoje kemi
nderrimin e stineve te vitit.nderrimin e stineve te vitit.

14. Perberja e brendshme dhe ePerberja e brendshme dhe e
jashtme e tokesjashtme e tokes
 KorjaKorja
 ManteliManteli
 BerthamaBerthama
 LitosferaLitosfera
 AtmosferaAtmosfera
 HodrosferaHodrosfera

15.  Litosfera paraqet mbeshtjellsin e jashtemLitosfera paraqet mbeshtjellsin e jashtem
te ngurte me trashesi 70 km.te ngurte me trashesi 70 km.
 Atmosfera eshte nje shtrese gazesh qeAtmosfera eshte nje shtrese gazesh qe
mbulon nje trup qiellore.mbulon nje trup qiellore.
 Hidrosfera eshte shtresa e ujit qeHidrosfera eshte shtresa e ujit qe
mbeshtjelle token.mbeshtjelle token.
AtmosferaAtmosfera HidrosferaHidrosfera

16. Biosfera (greq.Bios-jete-lemsh)
 Eshte njeri nga mbeshtjellesit siperfaqesor te
planetit tone,qe bashke me atmosferen,litosferen
dhe hidrosferen e sajojne mbeshtjellesin gjeografik
te tokes.

17. Me respekt : Besim ElezkurtajMe respekt : Besim Elezkurtaj
Qershor 2009Qershor 2009