Ecosistemas ii

OS ECOSISTEMAS II
Profesor: Adán Gonçalves

5. O SOLO COMO ECOSISTEMA
O solo é a capa máis superficial que recobre a codia terrestre e está
constituída por rochas máis ou menos alteradas e os seres vivos que viven
nel.
Biotopo do solo:
- Compoñentes inorgánicos: sólidos (gravas, areas, limos e arxilas), líquidos
( auga con sales) e gasosos (aire nos poros).
- Temperatura e humidade máis constante que no exterior.
- Carencia de luz, excepto na superficie.

Biocenose do solo:
- Plantas que contribúen na erosión das rochas.
- Pequenos animais (toupas, anélidos, insectos...) esenciais na aireación.
- Bacterias e fungos que descompoñen a materia orgánica e forman o humus.

Formación dun solo
Ler páxinas 110 e 111
www.quimicaweb.net

11/04/14 http://open-office.es 5
6. ECOSISTEMAS GALEGOS CARACTERÍSTICOS
As características xeográficas e climatolóxicas de Galicia proporcionan
unha grande variedade de ambientes para a flora e a fauna autóctona.
Dentro dos ecosistemas terrestres máis característicos da nosa terra
podemos falar do bosque caducifoliobosque caducifolio (sobre todo as fragas galegasfragas galegas),
o bosque de ribeirabosque de ribeira ,o bosque mediteráneobosque mediteráneo e a matogueiramatogueira.
Tamén como rexión costeira teñen relevancia os ecosistemas mariños:
costa rochosa, costa areosa, zona oceánica, as illas...

11/04/14 http://open-office.es 6
6. ECOSISTEMAS GALEGOS CARACTERÍSTICOS
Dentro dos ecosistemas acuáticos, ademais dos mariños xa citados, cobran
especial relevancia os ríos e por suposto, un dos ecosistemas máis
representativos da nosa comunidade como son as rías galegas.
Tamén reside grande riqueza floral e faunística nos humidais (gándaras,
brañas e turbeiras).
Por último, dentro do que poderíamos chamar como ecosistemas de natureza
ou de influencia humana (antrópicos) atopámonos, como ecosistemas máis
destacados, con bosques madereiros (piñeirais e eucaliptais principalmente)
, as viñas características do sur do país, os encoros,os beirais (minifundio)...

© www.adelaleiro.com
É o tipo de bosque que lle corresponde a Galicia pola súa situación.
Formado por árbores de folla ancha e caediza e un abundante e variado
sotobosque de especies trepadoras, herbas e plantas que florecen antes
da saída das follas das árbores, fungos, brións e liques.
Acollen aos animais máis grandes da fauna galega.
As fragas son os bosques naturaisfragas son os bosques naturais de maior diversidade.
BOSQUE CADUCIFOLIO

Biduídos. Bosques de bidueiras, formacións
asociadas ás zonas húmidas de altitude media.
©www.adelaleiro.com

©fundacionmatrix.blogspot.es
As fragas son bosques caducifolios antigos e ben conservados como este que vemos das
Fragas do Eume en Pontedeume (A Coruña)

©wwwadelaleiro.com
Carballeiras. Bosques de carballos cun aproveitamento silvo-pastoral.
Presentan un grao de naturalidade inferior ás fragas.

Os faiales galegos son pequenas masas forestais asociadas aos
terreos calcarios. Os máis importantes atópanse en Ancares, O
Courel e Serra de Meira.

Acibeiral en Ancares. O acivro é unha árbore común no
sotobosque que forma pequenas masas moi pechadas e escuras
nas montañas de Ancares e o Courel.

REBOLEIRAS
BOSQUE MEDITERRÁNEO
Atópanse na zona suroriental, máis seca. A especie máis abundante é
o rebolo, unha especie de carballo propia do clima seco, con
algunhas sobreiras e aciñeiras e sotobosque de erbedos e carrascas.
FLORA: rebolo, érbedo, aciñeira, esteva , cantroxo, orquídeas...
FAUNA: lobo, xabarín, raposo, porco teixo, donicela, xeneta,
gabeador, petos, ferreiriño, insectos, arañas...

Aciñeira (Quercus ilex).

Rebolo
(Quercus pubescens)
Érbedo (Arbutus unedo).

Pequenas superficies arboladas que acompañan o percorrido dos ríos.
Teñen gran importancia ecolóxica: serven de proteción e depuración aos
ríos e de corredores para a fauna. Acollen especies vexetais e animais de
gran interese, algunha protexidas.
Flora característica: ameneiros, salgueiros, abeleiras, fentos, brións...
Fauna: merlo rieiro, lavandeiras, anfibios (como a saramaganta),
escaravellos...
BOSQUE DE RIBEIRA

Ameneiro (Alnus glutinosa)

Salgueiro (Salix atrocinerea Brot.)
http://www.rios-galegos.com/vidario3.htm

MATOGUEIRA-MONTE BAIXO
Son a formación vexetal máis abundante en Galicia. Ocupan máis
do 30% do territorio, a maior parte dos terreos sen cultivar e as
partes máis altas das montañas. Teñen distinta constitución
segundo a zona.

FLORA:
Piornos (só nas altas), toxos (só nas baixas), uces, carqueixas, xestas,
breixos, queirugas, abrodias, arandeiras...
O toxo (Ulex...) é a planta máis
común nas zonas baixas. Todos os
toxos son arbustos espiñentos
comúns en Galicia. Foron moi
usados sobre todo para estrar as
cortes do gando de onde se sacaba
máis tarde para abonar as leiras.

FAUNA:
Coello, raposo, tartaraña, perdiz, paspallás, papuxas, chasco,
lagartos, bolboretas, saltóns, carricantas...
Perdices
Carricanta (Ephippigera ephippiger). Camúflse na
herba para alimentarse doutros insectos. Fregando
as as produce un son característico.
Os saltóns vense no verán nos lugares secos.
Aliméntanse de vexetais.

Carqueixa (Pterospartum tridentatum).
Vive en terreos pobres e soleados.
Xesta (Cytisus striatus).
Breixo (Erica cinerea). Atópanse distintas
castes de breixos en todas as matogueiras.
Os arandos (Vaccinium myrtillus)
maduran ao abrigo dos piornos.

RÍOS
Son ecosistemas acuáticos moi variados en función da temperatura
do movemento da auga, e da profundidade. Por iso, posúen tamén
unha grande variedade de hábitats para a fauna e flora.

FLORA:
Pé de boi, callitriche, herba das rans, ranúnculos, xuncos,
molinia, chantaxe de auga....
Herba lameiriña (Callitriche satagnalis)
Chantaxe de auga (Alisma plantago-aquatica) Ouca, herba da prata (Ranunculus peltatus)

FAUNA:
Londra, aguaneiro, merlo rieiro, picapeixes, lavanco, garza, bilurico, troita,
anguía, salmón, escalo, espiñento, lamprea, ra verde, cabalos do demo,
patinadores, moscas da auga, escaravellos de auga, caracois, lapas,
mexillón de río...
A londra (Lutra lutra) caza peixes nos
ríos limpos.
A troita (Salmo trutta) é o peixe que
podemos atopar en todas as zonas
do curso do río. Ra patilonga

LAGOAS E HUMIDAIS
GÁNDARAS, BRAÑAS, TURBEIRAS
Podemos consideralas como
elementos en distinta fase do
proceso de colmatación (recheo
natural producido nas lagoas
polos restos que van caíndo e as
achegas dos ríos) de zonas
húmidas pechadas.
Presentan un tipo de vexetación
en sucesión entre os vexetais
acuáticos, de ribeira e tipicamente
terrestres da zona na que se
atopan.
Evolución desde unha lagoa
a unha braña
Gándara
Braña
Lagoa

Os humedais teñen unha gran importancia ecolóxica porque
reteñen a auga cando sobra e cédena cando falta. Manteñen a
biodiversidade servindo como puntos de descanso e lugares de
desenvolvemento de especies únicas. Son ecosistemas moi
sensibles que se contaminan facilmente e destrúense case sempre
por desecación ou recheo.

FLORA:
Salgueiros, espadainas, palla real, xuncos, brións, lirios,
rorelas, breixos, pinguícola...
Pinguicula... planta carnívora das
brañas de monte.
Os narcisos
(Narcisus...)
florecen nos
lugares húmidos.
A rorela (Drosera...) é unha planta
carnívora común nas brañas.

O salgueiro (Salix cinerea) é a
árbore máis común das zonas
húmidas.
Eneas ou palla real (Typha latifolia).

FAUNA:
Aguaneira, lavanco, garza, galiñola, galiña de auga, mergullón, anguía,
espiñento, ra verde, cabalos do demo, patinadores, moscas da auga,
escaravellos de auga, caracois, lapas...
Lavanco real (Anas plathyrrynchos),
macho e femia.
A galiñola negra (Fulica atra) é común en todos
os lugares onde exista unha pequena lagoa
rodeada de vexetación.
©wwww.adelaleiro.com

Aeshna. O máis grande dos
cabalos do demo.
Ra verde (Rana perezi)

ECOSISTEMAS MARIÑOS
A pesar da súa uniformidade no mar e na costa atópanse espazos con
características propias que condicionan o asentamento e as adaptacións
dos seres vivos. As características de cada zona están determinadas
pola súa situación, a profundidade, as correntes e, na zona costeira,
polo tipo de materiais que a constitúen, a influencia do vento e as
mareas.
A combinación destas características crean variados ecosistemas nos que se dan
condicións particulares e onde viven seres que se adaptan a elas con éxito.

REXIÓN OCEÁNICA
É a que se atopa lonxe das costas onde se superan os 200 m de
fondo e poden chegar aos 4.000 de media. A súa importancia ven
dada pola riqueza da vida que acolle e, sobre todo, porque os
organismos que constitúen o fitoplanto son, polo seu número, os
máis grandes produtores de osíxeno do planeta.
Nesta zona só poden vivir os seres que aboian libremente e os
bos nadadores, e, na profundidade, os que son capaces de
soportar a falta de luz e as grandes presións.

FLORA:
Algas, sobre todo as microscópicas (fitoplanto).

FAUNA:
Balea, cachalote, golfiño, atún, bonito, xurelo, sardiña, cigala,
tiburón, pescada, bacallao, augamares, cigala, cangrexo real,
calamar e polbo xigantes...
Peixe pescador. Vive nas profundidades
abisais. Como consecuencia da falta de luz non
presenta pigmentación.
Pescada (Merlucius merlucius). Vive entre os 100 e
os 1.000 m de profundidade, aínda que cando é
nova achégase moito á costa. Pode acadar 1 m de
longo e pesar máis de 10 kg.
Bonito (Tunnus alalunga). Pode chegar a
medir 1 m e pesar entre 9 e 10 kg.
Quenlla (Prionace glauca). Un tiburón que
pode acadar os 4 m de lonxitude.

REXIÓN LITORAL
A zona costeira ou litoral esténdese desde a faixa de terra influída polas
mareas e os salseiros do mar ata os 200 m de profundidade (augas
situadas sobre a plataforma continental).
Veremos primeiro a costa rochosa.

COSTA ROCHOSA
FLORA:
Algas, liques, herba de namorar, pirixel do mar...
Golfos (Laminaria ochroleuca).
Algas pardas que poden acadar
máis de 2 m de lonxitude e forman
bosques submariños no infralitoral
exposto.
Bocho (Fucus vesiculosus). Son algas que viven
na zona intermareal da costa protexida e resisten
ben a desecación

Lique (Lichina pigmaea), vive xusto na
línea a onde chega o mar.
Prixel do mar (Crithmum
maritimum). Vive en rochas
abrigadas.
Herba de namorar (Armeria maritima).
Reúne todas as características necesarias
para sobrevivir nestes lugares: raíces
longas, forma compacta, follas con pelos,
…

Os mexillóns (Mytilus galloprovincialis) están
perfectamente adaptados á vida nas rochas, teñen
cunchas fortes e órganos de suxección.
FAUNA:
Gaivota, corvo mariño, percebe, arneiróns, mexillóns, lapas,
ourizos, estrelas de mar, cangrexos, vermes...
Os percebes (Pollicipes cornucopia) son
crustáceos cirripedos que viven fixos nas
rochas batidas na zona intermareal.
Arneirón (Balanus spp).

PRAIAS
Son zonas baixas co terreo formado por area ou
materiais miúdos soltos polo que as plantas teñen
moita dificultade para suxeitarse e os animais
poucos sitios nos que agocharse.

DUNAS
Son un medio moi hostil para o desenvolvemento da vida
porque están formadas por material solto en movemento no que
a auga é escasa e están sometidos a unha forte insolación e
exposición ao vento. Son medios moi fráxiles que se alteran
gravemente pola acción humana.

Arenaria do mar (Honkenya
peploides).
A planta das praias que vive
máis preto do mar.
Cardo mariño. (Eryngium maritimum).
Desenvólvese nos primeiros
amoreamentos de area que se forman po
enriba da liña de marea.
Feo (Ammophila arenaria), medra na parte
máis alta da duna móbil, onde o vento
bate con máis forza. Coas longas raíces e
talos subterráneos contribúe a fixar a
area.

FAUNA:
Solla, lenguado, faneca brava, escacho, xiba, mavalla, arola,
ameixa, berberecho, miñocas, cangrexos...
Coquina (Donax vitatus). Un molusco
abundante nos fondos areosos das
praias de mar aberto.
Ourizo de area
(Echinocardium
cordatum). Vive
enterrado ata 20 cm
de profundidade na
area das praias
expostas.
Navalla (Ensis ensis).
Vive enterrada
verticalmente en
fondos de area fina.
Lenguado (Solea vulgaris). Os peixes planos
están adaptados á vida nos fondos areosos.
Arola (Lutratia lutraria). Molusco bivalvo
que pode acadar os 13 cm de lonxitude.
Vive en fondos de area e grava ata os 100
m de profundidade.

Raia (Raja clavata). Vive en fondos de
area e fango ata 500 de profundidade.
Pode acadar 1 m de lonxitude.
Xiba ou chopo (Sepia officinalis). Molusco cefalópodo que vive en
zonas de area e fango con vexetación. Nace preto da costa e
vaise alonxando dela segundo medra.

AS RÍAS
As rias galegas son medios cunhas condicións especiais.
Polas combinación de características físicas, oceanográficas e biolóxicas
son espazos naturais únicos no mundo de gran productividade primaria e
extraordinaria riqueza ecolóxica.
A súa situación, tanto pola orientación como pola protección fronte ás
forzas do mar e do vento, influida polas correntes oceánicas, a localización
diante dunha área de afloramento de minerais procedentes das
profundidades do mar e as achegas minerais e biolóxicas dos ríos,
multiplican a súa riqueza biolóxica e a súa produtividade.
Ría de Muros e Noia ©www.adelaleiro.com

MEDIOS ANTRÓPICOS
CULTIVOS TERRESTRES
Son ecosistemas onde predomina a acción humana.
A preparación do terreo para os cultivos altera a súa composición
natural o que dificulta o desenvolvemento das especies propias
da zona e os labores que se lles fan elimínanas case por
completo, polo que os cultivos son zonas pobres en especies
vexetais e os animais atopan poucos sitios onde protexerse.
O ecosistema está dominado pola especie de cultivo acompañada
polas chamadas malas herbas ou especies resistentes, animais
herbívoros ou comedores de froitos e sementes e algún
depredador.

PIÑEIRAIS
Plantacións de piñeiros. Na zonas baixas e preto da costa están
constituídos por piñeiro galego e piñeiro de repoboación e nas
altas, do interior, por piñeiro silvestre.
Debaixo dos piñeiros, a falta de luz impide o desenvolvemento de
moitas especies. So se desenvolven ben os fentos e algunhas
herbas. Por ser máis pobre en especies vexetais a fauna é menos
variada que a do bosque caducifolio.

EUCALIPTAIS
Os eucaliptos foron introducidos como cultivo hai pouco máis dun
século. Na actualidade cobren grandes superficies que presentan,
pola falta de auga e as secrecións das propias árbores, o terreo case
espido, no que apenas se desenvolven máis que algunhas herbas e
arbustos residuais resistentes.
A especie máis abundante é o Eucaliptus globulus

SEBES E BEIRAIS
Liñas de vexetación que rodean os cultivos nas que perviven especies
que foron desaloxadas do seu medio natural. Estas formacións
supoñen unha oportunidade de supervivencia para moitas especies
vexetais e animais. Manteñen a biodiversidade das zonas cultivadas e
sérvenlle de refuxio aos animais silvestres.

ENCOROS
Grandes masas de auga doce contidas por unha presa. As
caracteríticas son unha mestura das dos ríos e as dos lagos.

7. ESPAZOS NATURAIS
Os espazos naturais protexidos son territorios nos que se limita o tipo de
actividades ou usos que se poden realizar neles (novas construcións,
verteduras, industria....)
Si se poden desenvolver actividades tradicionais.
A súa principal finalidade é a conservación.
Existen distintas categorías de conservación: parques nacionais, parques
naturais, reservas naturais, paisaxes protexidas...

7. ESPAZOS NATURAIS
REDE NATURAREDE NATURA
A Rede Natura 2000 foi creada pola UE para preservar espazos cun especial
interese en cada rexión.
Dentro da rede diferéncianse as zonas LIC (Lugar de importancia comunitaria) e
as ZEPAS (zona de especial protección para as aves).
Galicia forma parte da rexión bioxeográfica atlántica europearexión bioxeográfica atlántica europea e posúe algún tipo
de protección no 13% do seu territorio.

8. BIODIVERSIDADE
A biodiversidadebiodiversidade é a variedade de especies que habitan ou habitaron o noso
planeta.
Se falamos da biodiversidade dun ecosistema, nos referimos a cantidade de
organismos diferentes que habitan nese ecosistema.
Se a biodiversidade dun ecosistema é alta, o número de especies é grande e
ningunha supón a maior parte da biomasa.
Se a biodiversidade é baixa, o ecosistema ten pouca variedade de especies e
unha ou unhas poucas constitúen a maior parte da biomasa.
É moi importante conservar e protexer a biodiversidade dos ecosistemas xa
que a variedade de especies permite manter o equilibrio ecolóxico do planeta
e proporcionanos recursos.

8. BIODIVERSIDADE
Extinción porExtinción por
acción humanaacción humana

9. ADAPTACIÓN E EVOLUCIÓN
A adaptaciónadaptación é o conxunto de características (fisiolóxicas, anatómicas,
comportamentais) dos seres vivos que lles permiten adecuarse ao medio no que
viven.
A evoluciónevolución son os cambios que suceden nos organismos ao longo de millóns de
anos.
A biodiversidade é unha consecuencia da evolución da vida na Terra, unhas
especies xurdiron doutras e as actuais son diferentes das antigas.

9.1. Adaptaciones nos ecosistemas terrestres
VEXETAIS ANIMAIS
HUMEDADE
Zonas Secas: follas
pequenas ou como espiñas
para reducir as perdas
por evaporación
Zonas secas: caparazóns
ou escamas que evitan a
sequedade (réptiles)
LUZ
Crecen na procura da luz Actividade de día ( a
maioría) ou de noite
( morcegos, polillas...)
TEMPERATURA
Poiquilotermos: non
regulan a súa temperatura
corporal (peixes, anfibios
e réptiles)
Homeotermos: regulan a
súa temperatura corporal.
(aves (plumas) e
mamíferos (pelo))

9.2. Adaptaciones nos ecosistemas acuáticos
VEXETAIS ANIMAIS
LUZ
A fotosíntese só se
realiza nas zonas
superficiais
Nas zonas abisais os
animais posúen
mecanismos propios de
produción de luz
MOVEMENTO DA AUGA Fixadas ao substrato
Agochados nas rochas ou
enterrados. Formas
redondeadas e esqueletos
duros.
DENSIDADE DA AUGA
Forma hidrodinámica dos
animais nadadores.
Moitos peixes posúen
vexiga natatoria que lles
axuda a flotar.

Ecosistemas ii

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Similar to Ecosistemas ii

Similar to Ecosistemas ii (20)

More from Adán Gonçalves. Consellería de Educación. Xunta de Galicia.

More from Adán Gonçalves. Consellería de Educación. Xunta de Galicia. (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (11)

Ecosistemas ii