SlideShare a Scribd company logo
1 of 143
Download to read offline
इस्लाम सवर्श् धमर
[ नेपाल� - Nepali - ‫يﺒﺎﻲﻟ‬ ]
डा.अब्दुल अजीज �बन मुहम्मद �बन इब्राह�म उवैद
अनुवादकः अतीकु रर्हमा मो.इदर�स खान मक्क
संशोधकः   मुहम्मद इदर�स सफ�
2013 - 1435
‫اﻹﺳﻼم‬‫اﻟﻌﻈﻴﻢ‬ ‫ﺪﻟﻳﻦ‬
»‫اﻨﻟيﺒﺎﻴﻟﺔ‬ ‫لﻠﻐﺔ‬«
‫د‬.‫اﻟﻌﻮ�ﺪ‬ ‫إﺑﺮاﻫﻴﻢ‬ ‫ﺑﻦ‬ ‫�ﻤﺪ‬ ‫ﺑﻦ‬ ‫اﻟﻌﺰ�ﺰ‬ ‫ﻋﺒﺪ‬
‫ﺮﻤﺟﺔ‬:‫مﻲﻜ‬ ‫ﺧﺎن‬ ‫الﺮﻤﺣﻦ �ﻤﺪ إدر�ﺲ‬ ‫ﻴﻖ‬
‫مﺮاﺟﻌﺔ‬:‫ﺳﻠﻲﻔ‬ ‫ﻤﺪ إدر�ﺲ‬
2013 - 1435
3
‫الﺮ‬ ‫الﺮﻤﺣﻦ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﺴﻢ‬‫ﺣﻴﻢ‬
;j{flwsf/ cg'jfbsdf ;'/lIft 5 .
k':ts kfOg] 7]ufgf –M
O:nflds ufO8]G; ;]G6/ slknj:t'
gu/kflnsf
Jf=g+= ( dx'jf tf}lnxjf slknj:t' -g]kfn_
;Dks{ g+= ))(&&–(*$&)#)&*)
(&@&^$(@#*
O:nflds ufO8]G; ;]G6/ /ajf cn l/ofh
;pbL c/aLof
4
cg'jfbssf] ljrf/
cnxDbf] lnNnfx] gxdbf]x' j g:tO{gf]x' j g:tulkm/x' j
gpmhf] laNnfx] ldg zf]¿/] cgkmf];]gf j ldg ;O{oft]
cfdfn]gf, d}Foxb]lxNnfxf] kmnfdf]lhNnf nx' j d}Fo'hlnnxf]
kmnf xflbof nx' j czxbf]cNnfOnfxf ONnNnfxf] j czxbf]
cGgf df]xDdbg cAbx' j /;"nx' . -cDdf acb_
x/]s k|sf/sf] k|z+;f cNnfxsf] nflu 5 h;n] ;Dk"{0f
a|xdf08nfO{ pTkGg u¥of], / cNnfxsf] zflGt cjtl/t xf];
clGtd ;+b]i6f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd / pxfFsf] 3/
kl/jf/ / ;fyLx¿ dfly / pgL ;a}x¿ dfly h'g o;
O:nfdsf] k|rf/ k|;f/ u/] / d'xDdbsf] k¢ltnfO{ pQd dfgL
p;} dfly lx+8L cfkmgf] hLjg JotLt u/] .
k|:t't k':ts O:nfd ;j{>]i7 wd{ jf:tjdf ;j{JofkL
wd{ xf], / kfngstf{n] xfd|f] nflu /f]h]sf] wd{ O:nfd g} xf], /
of] g} k|To]s ;+b]i6fsf] wd{ lyof] cfbd b]lv d'xDdb ;d]t
;a}sf] wd{ jf:tjdf O:nfd g} xf], / of] wd{ g} ;To wd{ xf],
/ cNnfx o; afx]s c? wd{nfO{ :jLsf/ ug]{ 5}gg .
pk/f]Qmsf o:tf ;a} s'/fx¿nfO{ n]vsn] o; k':tsdf k|df0f
;xLt k'li6 ug]{ k|of; u/]sf 5g .
dnfO{ cfzf 5 ls of] ;fgf] k':tsaf6 tkfO{x¿nfO{
;Tosf] 1fg x'g] 5 . / of] k':ts tkfO{x¿sf] nflu nfek|b
l;4 x'g]5 . cNnfx l;t ljGtL 5 ls d]/f] of] ;fgf] k|of;nfO{
5
sa"n u/L d]/f] / d]/f] 3/kl/jf/sf ;d:t ;b:ox¿sf]
d'lQmsf] dfWod agfpg, / ljz]if u/L d]/f] cfdf a'jfnfO{
cfkmgf] ljz]if s[kfsf] kfq agfpg hxfFx¿sf] df]x dfofn] ubf{
g} d o; of]Uo ePsf] 5' ls cNnfxsf] wd{nfO{ ;j{;fwf/0f
;Dd k'¥ofpmF / cgle1 Pj+ e|ldt JolQmx¿nfO{ ;'dfu{ b]vfpmF
. x] cNnfx xfd|f cfdf a'jf / 3/sf cGo ;b:ox¿nfO{ d'lQm
k|bfg u/L :ju{df :yfg k|bfg u/ -cfdLg_
cg'jfbs
ctLs'/{xdfg df]xDdb Ob/L; vfg dSsL
slknj:t' gu/kflnsf jf8{ g=( dx'jf
tf}lnxjf slknj:t' g]kfn
df]=g+= ))(&&—(*$&)#)&*)
Mob.00977-9847030780
6
O:nfd O{Zj/Lo wd{
o; ;+;f/df ljleGg k|sf/sf wd{x¿ 5g, To; dWo]
sltko dg'ion] agfPsf ldYof wd{ x'g, t sltko
O{Zj/Lo wd{ . t/ O:nfd ;a}dfly pTs[i6 5 lsgls of]
cNnfxn] k|bfg u/]sf] / dg k/fPsf] ;jf]{Ts[i6 wd{ xf],
lsg eg] dg'ion] agfPsf] wd{nfO{ ;To eGg ;lsb}g
lsgls dg'io q'l6 ug{ ;S5, / To; wd{df cfkmgf] nflu
nfelGjt s'/fx¿ /fVg ;S5, / cfsf]{nfO{ xflg k'¥ofpg]
;dfu|L /fVg ;S5 . / O:nfd eGbf klxnfsf O{Zj/Lo
wd{x¿df To;sf] cg'ofoLx¿n] yk36u/]/ gi6 ul/xfn],
cyf{t h; wd{nfO{ cNnfxn] cjtl/t u/]sf lyP Tof] To;}
cj:yfdf af‘sL /x]g h'g cj:yfdf cNnfxn] cjtl/t
u/]sf lyP . o;} sf/0f of] O:nfd wd{ tL ;a} wd{nfO{
:ylut u/L cfkmgf] k|sfzaf6 ;Dk"0f{ ;+;f/nfO{ 6Nsfpg
- k|sfzdo agfpg_ cjtl/t eof] . O:nfd cfkmgf]
;d:t lgb{]zg ;d]t O{Zj/Lo xf] . cNnfxn] of] wd{sf]
lgdf{0f Pj+ ;[hgf ug'{df s;}nfO{ ;femLx'g cg'dlt k|bfg
u/]gg rfx] Tof] h'g ;'s} klg xf]; . cy{ft gaL, jnL,
kml/Ztf cflbnfO{ klg To;sf] wd{df s]xL yk36 ug{
cf1f 5}g .
/ cNnfxn] g} o; ;Dk"0f{ ;+;f/sf] /rgf u¥of] , /
;Dk"0f{ hLj hGt'nfO{ hGdfof], / ;a}nfO{ cfkmgf] cg'sDkf
k|bfg u¥of] . / ;a}nfO{ lsg pTkGg u/]sf]5 Tof] klg
7
cfkmgf] kljq s'/cfgdf j0fg{ ul/xfNof] . cNnfxsf] egfO{
5 M
cy{ M d}n] lhGg / dflg;x¿nfO{ o; sf/0f dfq
;[li6 u/]sf] 5' tfls pgLx¿ d]/f] pkf;gf u?g . -;"/t'h
hfl/oft %^_
/ cNnfx pgLx¿sf] ;d:ofx¿nfO{ hfGb5 / of]
klg ls s'g j:t' pgLx¿sf] nflu pQd 5 . cyf{t Tof]
kfngstf{ pgLx¿sf] af/]df pgL eGbf w]/} 1fg /fV5 .
h:tf] ls cNnfxsf] j0f{g 5 M
cy{ M s] p;n] hfGg] 5}g h;n] ;[li6 u/]sf] 5 <
hals pm ;"IdbzL{ / x/]s s'/faf6 cjut klg 5 . -;"/t'n
d'Ns !$_
/ To; cNnfxnfO{ Tof] ;a} s'/fx¿af/] yfxf 5 h'g
pgLx¿sf] nf]s k/nf]ssf] hLjgsf] nflu nfebfos 5g,
o;n]ubf{ ;a} eGbf /fd|f] wd{ ToxL g} xf] h;nfO{
cNnfxn] cljisf/ u/]sf 5g . cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M / cNnfxsf] /Ë eGbf pQd /Ë s;sf] x'g
;Sb5 < -;"/t'n as/M !#* _
/ cNnfxsf] /Ë O:nfd wd{ xf], Tof] ;a} k/f]If
ck/f]If lqmofsnfksf] ;fy h;sf] cNnfxn] cfkmgf]
eQmx¿nfO{ lgb]{zg lbPsf] 5 . / of] :ki6 kf/]sf] 5 ls
tL dflg;x¿sf] nflu o; wd{ eGbf s'g} wd{ /fd|f] 5}g
h'g lrGtg dgg ug]{ 5g, / h;nfO{ O:nfd wd{sf]
;Totf / jf:tljstf yfxf eO;s]sf] xf]; .
8
/ cNNfxsf] c1f / lgb]{zgx¿ h'g lgb]{zgnfO{
cNNffxn] /rgf u/]sf 5g tL ;a} p;sf] ;[li6sf] nflu
;j{>]i7 5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M s] logLx¿ km]l/ c1fgtfsf] o'usf lg0f{ox¿
rfxG5g <Û O{dfg NofPsfx¿sf lglDt cNnfx afx]s c?
s;sf] cfb]z /fd|f] x'g;Sb5 < -;"/t'n dfObM %)_
o;} sf/0f cNnfxn] of] wd{ O:nfdnfO{ ;w} afFsL
/xg]jfnf zfZjt wd{ agfO{ lbPsf] 5, / s;}nfO{ of]
cg'dlt lbPg ls Tof] cfkmgf] :jfy{ / OR5f cg';f/ s'g}
sfo{ p;sf] lj?4 u/f]; . h:tf] ls cNNfxn] cfkmgf]
clGtd ;Gb]i6fnfO{ o:Tff] dfu{bz{g u¥of] M
cy{ M clg xfdLn] ltdLnfO{ wd{sf] v'nf dfu{df
:yflkt u¥of}+, t;y{ To;}sf] cg'z/0f u/ / c1fgLx¿sf
OR5fx¿sf] kl5 kl5 gnfUg' . logLx¿ cNnfxsf] ;fd'
ltd|f] s'g} sfd cfpg] 5}gg, cTofrf/Lx¿ Ps csf{sf
ldq x'G5g / cNnfx ;bfrf/Lx¿sf] ldq xf] . -;"/t'n
hfl;oM !*,!(_
cNnfxn] cfkmgf] ;Gb]i6f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x]
j;NndnfO{ cfb]z ug'{ eof] ls To; cfb]zsf] kfngf u/
h;sf] cfb]z lbOPsf] 5 To;df enfO{ gLlxt 5, / pxfF
/ pxfFsf cg'ofoLx¿sf] Tof] g} nfek|b l;4 x'g]5 . /
cNnfxn] pxfFnfO{ :jfy{jfg / cfcfkmgf] OR5fsf]
cg'z/0f ug]{x¿af6 afFRg] r]tfjgL lbPsf] 5, h'g
dfG5]x¿ cfkmgf] c1fgtfsf] sf/0f cfkm"nfO{ / cfsf]{nfO{
klg xflg k'¥ofpF5g .
9
/ gaL ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ cfkm} wd{
agfpg' cyjf o; wd{df yk36 ug]{ clwsf/ 5}g, pgsf]
st{Jo s]jn Tof] wd{sf] k|rf/ k|;f/ ug'{ dfq g} xf], / of]
b'tTj g} ;d:t gaLx¿sf] ;Ddfg / >]i7tfsf] nflu
k|ofKt 5 . / d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd s'g} s'/f
cfkmgf] tkm{af6 ub}{gg, / s'g} lg0f{o cfkmgf] OR5f
cg';f/ ub}{gg a? Tof] ;a} cNnfxsf] tkm{af6 g} x'G5 .
h:tf] ls cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M tf/fsf] s;d, ha Tof] tn v:5 . ltd|f] ;fyL
-d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd_ g t af6f] la;]{sf 5g
g e|ldt 5g . / pgL cfˆgf] OR5fn s]xL eGb}gg . Tof]
t dfq jxo xf] h'g -pgLdfly_ k7fOFb} 5 . -;"/t'g ghd
!,@,#,$_
cyf{tM d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd ToxL
eG5g h'g cfb]z ul/G5, / To;sf] k|rf/ k|;f/ u5{g
lagf s'g} yk36, cfkmgf] cg'ofoLx¿nfO{ To;}sf] cfb]z
lbG5g h'g pgLdfly cNnfxsf] tkm{af6 jxo ul/G5 .
/ /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;'Ggt - k4lt
_ Tof] xf] h'g pgL cfkmgf cg'ofoLx¿ l;t eg]sf 5g, /
of] ;'Ggt klg cNnfxsf] tkm{af6 jxo - cNnfxsf]
k|sfzgf _ g} xf], h;nfO{ cNnfxn] pxfFdfly cjtl/t
u/]sf x'g oBlk b'j}sf] kl/efiff leGg 5 . ;'Ggt To;nfO{
eG5g h;sf] zAb t d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
xf] t/ cy{ pxfFdfly cNnfxåf/f jxo ul/Psf] xf], clg
To;} cy{nfO{ pxFfn] cfkmgf] zAbdf j0f{g ug'{ eP5 . t/
10
s'/cfgsf] zAb / cy{ b'j} cNnfxs} tkm{af6 xf] .
cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M cNnfx ltdLnfO{ u|Gy / a'l4dtf k|bfg u¥of]
/ ltdLnfO{ tL s'/fx¿sf] 1fg lbof] h'gls ltdLnfO{ yfxf
lyPg / ltdLdfly cNnfxsf] 7"nf] s[kf 5 . -;"/t'g lg;f
!!#_
/ /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] o;sf]
;TotfnfO{ o;/L bzf{pg' eP5 M
cy{ M ;fjwfg Û d dfly s'/cfg cjtl/t ul/Psf]
5, / To;sf] ;fy} To;} h:tf] cfsf]{ klg . - ca" bfpmb
lstfa':;'GgM _
o;af6 of] k|i6 / k|dfl0ft x'G5 ls ;'Ggt klg
cNnfxsf] tkm{af6 g} lgb]{lzt ul/Psf] 5 . t ha wd{sf]
af/]df of] b[li6sf]0f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
nflu 5 ha ls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd ;d:t
k|f0fLx¿df ;j{>]i7 / ;jf]{Rr Pj+ kljq lyP . t c?
s;}nfO{ of] 5"6 s;/L lbg ;lsG5 ls pgL cfkm} wd{
agfpg, a? cNnfxn] ;a}nfO{ cfkmgf] tkm{af6 s'g}
k|sf/sf] yk36 ug'{af6 r]tfjgL lbg' ePsf] 5 .
/ O:nfdLo lgb]{zgx¿nfO{ cNnfxn] cfkm} cljisf/
u/]sf x'gfn] To;sf] eAo / ljzfn nfex¿ 5g,
h;n]ubf{ O:nfd wd{sf] ;jf]{Rrtf ;a}sf] ;dIf k|s6
eOxfN5 .
o; sf/0f of] wd{ ;d:t ;[li6x¿sf] kfngstf{sf]
wd{ l;4 x'G5, / To;}sf] cfwf/df ;a}sf] lg0f{o klg
11
ul/G5 . / Tof] ;|i6f cfkm"n] ;[li6 u/]sf ;d:t ;[li6sf]
af/]df / pgLsf] cjZostfx¿sf] af/]df clt 1fgjfg 5
. / of] wd{ cNnfxaf6 cjtl/t ul/Psf] 5 o;n]ubf{ dfq
Tof] ;|i6f g} k"hf of]Uo 5 .
ha of] wd{ cNnfxsf] wd{ xf] eGg] s'/f l;4 eof] /
of] klg l;4 eof] ls o; wd{df s'g} sdL sDhf]/L 5}g, /
of] wd{ g} ;a}eGbf pQd wd{ xf] . olb o; wd{nfO{ s'g}
dg'ion] cljisf/ u/]sf] x'GYof] eg] o;df sdL sDhf]/L
cjZo kfOGYof] / o;df leGgtf klg kfOGYof] h:tf] ls
cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M s] logLx¿ s'/cfgdf lrGtg dgg ub}{gg <
olb of] cNnfx afx]s c? s;}sf] tkm{af6 ePsf] eP
To;df lgM;Gb]x w]/} lj/f]wfefifk"0f{ s'/fx¿ kfpg] lyP . -
;"/t'g lg;f *@ _
/ ha O:nfd cfkmgf] ;d:t lgb]{zgx¿nfO{ dfq
cNnfxaf6 cjtl/t ul/Psf] 7fG5 eg] ;Dk"0f{ ;+;f/nfO{
dg'iosf] k"hfaf6 6f9f u/L s]jn Ps cNNfxsf] k"hftkm{
k|j[Q u5{ . clg ha k|To]s dg'io O:nfdL wd{ cg';f/
k"0f{tM ;dfg eOxfN5 ta pgLx¿ O:nfdLo lgb]{zgx¿
cg';f/ cfkmgf] hLjg JotLt ug]{ afWo eOxfN5g, o;
1fgsf] ;fy ls o; wd{df s'g} afFuf]kgf 5}g h:tf] ls
c? wd{x¿df b]lvG5 h;nfO{ dg'iox¿n] cfkmgf]
OR5fg';f/ cljisf/ u/]sf 5g .
/ o; wd{ O:nfdsf] cwLgdf /xL dg'io dg'iosf]
jr{:jaf6 d'Qm eOxfN5 . / To; kfngstf{sf] tkm{
12
bQlrQ /xG5 h;n] ;a}nfO{ ;dfgtf k|bfg u/]sf] 5,
km]l/ ;a} Psgf; eOxfN5g / dfq Ps hGdbftfsf] s[kf
kfpgsf] lglDt To;}tkm{ k|j[Q x'G5g .
o:t} of] wd{ O:nfd cNnfxsf] tkm{af6 x'gfn] lagf
s'g} ;+sf]r cNnfxsf] c1fsf/L x'g'nfO{ ;/n ub{5,
lsgls eQmnfO{ of] yfxf x'G5 ls h;n] xfdLnfO{ cfb]z
u/]5 To;}n] g} hGdfPsf] klg 5, / ToxL g} ;Dk"0f{
hutsf] :jfdL klg xf] / k|rfns klg . clg of] s'/f]sf]
1fgn] eQmsf] cf:yf clt ;'b[9 eOxfN5 . cNNffxsf]
kmdf{g 5 M
cy{ M o;y{ ltd|f] /asf] zky lnG5' ls, logLx¿
ha;Dd cfˆgf ;Dk"0f{ ljjfbdf tkfO{nfO{ Og;fkmstf{
:jLsf/ ub}{gg / tkfO{n] u/]sf] lg0f{o k|lt x[bodf s'g}
;+s'lrt ljrf/ g/fvL k|;Ggtfk"j{s To;nfO{ c+lusf/
ub}{gg, ta;Dd df]ldg x'g ;Sb}gg . - ;"/t'g lg;f ^%_
13
O:nfd ;To wd{
O:nfd g} Tof] ;To wd{ xf] h;nfO{ cNnfxn] ;d:t
;+;f/sf] nflu dg k/fPsf] 5 . o; afx]s c? s'g} wd{
cNnfxsf] xf]Og . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M lgM;Gb]x cNnfxsf] glhs O:nfd g} -;f“rf]_
wd{ xf] / cxn] lstfan] 1fg k|fKt ul/;s]kl5 cfk;L
l/;–/fusf] sf/0f lj/f]w u/]sf x'g / h'g dflg;n]
cNnfxsf cfoftx¿nfO{ dfg]gg, cNnfxn] p;sf] zL3|
lx;fa lng] 5 . - ;"/t' cfn] Od/fg !( _
cNnfxn] of] z'e;Gb]z lbP 5g ls O:nfd afx]s
c? s'g} wd{ p;sf] glhs dfGo 5}g, p;sf] glhs
O:nfd wd{ g} dfGotf k|fKt 5 h'g d'xDdb dfly cjtl/t
ul/of] .
/ O:nfd d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nndsf]
cfudg kZrft Tof] ;a} dfu{x¿nfO{ aGb ul/lbof] h'g
af6f] cNnfx ;Dd k'upgsf] nflu agfOPsf lyP . cyf{tM
d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nndsf] cfudg kZrft hf]
sf]xLn] klg pxFfsf] af6f] / wd{nfO{ 5f8L s'g} cfsf]{ af6f]
Pj+ wd{sf] cg'z/0f u/L cNNffx ;Dd k'Ug] k|of; ug]{5
Tof] xflg laxf]{g]jfnfx¿ dWo] eOxfN5 . cNnfxsf] egfO{
5 M
cy{ M h'g dflg; O:nfd afx]s s'g} cGo wd{sf]
vf]hL ub{5 eg] p;sf] wd{ :jLsf/ ul/g] 5}g / p;n]
14
cflv/tdf 3f6fdf kg]{ dWo]sf] x'g]5 . - ;"/t' cfn]
Od/fg *% _
cyf{t h; s;}n] klg cfkmgf] OR5fg';f/ cyjf
O:nfd afx]s s'g} cfsf]{ wd{sf] k4lt adf]lhd cNnfxsf]
pkf;gf u5{ eg] Tof] cNnfx ;dLk dfGo x'Fb}g, lsgls
O:nfd afx]s ;a} wd{x¿ ldYof / lg/fwf/ 5g .
/ O:nfd wd{ g} ;To Pj+ ;fFrf] wd{ xf] h;nfO{
cNnfxn] xfdL ;a}sf] nflu dgk/fPsf 5g, / xfd|f]
pkf;gf c/fwgf To;} O:nfdsf lgb]{zgx¿ adf]lhd g}
:jLsfo{ x'g]5 . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M cfh xfdLn] ltd|f] lglDt ltd|f] wd{nfO{ k"0f{
ul/;s]sf 5f}+ / ltd|f] nflu cfˆgf s[kfx¿ k"/f ul/;s]sf
5f}+ / ltd|f] nflu O:nfd wd{ /f]Hof} . -;"/t'n dfObM #_
cyf{t M cNnfxsf] :jLs[lt O:nfd wd{nfO{ k|fKt 5
To; afx]s c? s'g} wd{ d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x]
j;Nndsf] cfudg jZrft :jLsfo{ 5}g .
jf:tjdf jf:tljs ;To wd{ O:nfd g} xf], h;nfO{
s'/cfg, xbL;, / ;d:t ;Gb]i6fx¿n] k|dfl0ft ul/;s]sf
5g . / d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nndsf] cfudgaf/]
eljiojf0fL ul/;s]sf 5g . / cfcfkmgf ;d'bfo /
cg'ofoLx¿nfO{ of] z'e ;dfrf/ ;'gfO;s]sf 5g . xh/t
O{;f cn}lx:;nfdsf] af/]df j0f{g ub}{ cNnfxsf] syg 5 M
cy{ M / ha dl/odsf] 5f]/f O{;f-cn}lx:;nfd_n]
eg]M ls x] d]/f] sÞf}d . agL O;|fO{n Û d ltdL ;a}sf] nflu
cNnfxaf6 k7fOPsf] /;"n x"F . d eGbf klxn]sf] lstfa
15
tf}/ftsf] d k|dfl0ft ug]{jfnf 5' / d kl5 cfpg] Pp6f
;+b]i6f h;sf] gfd cxdb x'g]5, pgsf] z'efudgsf] z'e–
;Gb]z ;'gfpF5' . clg ha pgL ltgLx¿sf] kf;df :ki6
lgzfgLx¿ lnP/ cfP, ta ltgLx¿n] eGg yfn] ls of] t
:ki6 hfb" xf] . - ;"/t':;km ^ _
km]l/ O{;f cn}lx:;nfd h:tf] ls OGhLndf pNn]v
5 ls O;|fO{nsf] ;+tlttkm{ cfJxfgstf{ ag]/ cfP, /
;a}nfO{ Ps cNnfxsf] k"hf ug'{sf] ;+b]z / clGtd ;Gb]i6f
d'xDdb ;NnNNffxf] cn}x] j;Nndsf] lgs6 eljiodf
cfudgaf/] z'e ;Gb]z ;'gfP . / OGhLn h:t} d'xDdb
;NnNNffxf] cn}x] j;Nndsf] cfudgaf/] eljiojf0fL
tf}/ftdf klg ldN5 h:tf] ls ox"bLx¿ cfkmgf] u|Gy
tf}/ftsf] dfWodaf6 d'xDdb ;NnNNffxf] cn}x] j;NndnfO{
cfkmgf ;Gtfg h:t} lrGb5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M h'g dflg;x¿n] o:tf /;"n, gaL pDdL -
lg/If/_ sf] cg'z/0f u5{g, h;nfO{ pgLx¿n] cfkm'sxfF
tf}/ft / OGhLndf n]lvPsf] kfpF5g . pgn] pgLx¿nfO{
c;n s'/fsf] cfb]z ub{5g / g/fd|f s'/fx¿af6 dgfxL
ub{5g / :jR5 s'/fnfO{ xnfn -:jLsfo{_ atfpF5g /
ckljq s'/fnfO{ x/fd -jlh{t_ atfpF5g / ltgLxL?
dflyaf6 Tof] af]em ptfb{5g h'g clxn];Dd pgLx¿dfly
nflbPsf lyP aGwgx¿nfO{ km'Ssf ub{5g h;df pgLx¿
hsl8Psf lyP . ct M hf] dflg;x¿ To; gaLdf ljZjf;
ub{5g / pgsf] ;dy{g ub{5g / pgsf] ;xfotf ub{5g,
/ To; k|sfznfO{ dfGb5g hf] pgsf] ;fydf k7fOPsf]
16
5 . o:tf dflg;x¿ k"0f{ ;kmntf k|fKt ug]{jfnf 5g . -
;"/t'n cc/fkm !%& _
a? d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nnd eGbf cl3sf
;a} ;Gb]i6fx¿sf] cg'ofoLx¿ l;t cNnfxn] of] jfrf -
saf]n _ lnPsf] lyof] ls ha d'xDdb ;NnNNffxf] cn}x]
j;NndnfO{ k7fOG5 ta ;a} pxfFdfly O{dfg Nofpg] 5g
/ pxfFdfly ljZjf; ug]{ 5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M ha cNnfxn] k}uDa/x¿;Fu jfrf u/fof] ls
h] hlt d}n ltdLnfO{ lstfa / 1fg k|bfg ub{5', clg
ltd|f] glhsdf s'g} k}uDa/ cfpF5 h;n] ltd|f] lstfasf]
k'li6 ub{5 t ltdLn] cjZo g} To;dfly ljZjf; ug'{kb{5
/ p;sf] d2t ug'{kg]{ 5 . -jfrf lnPkl5_ ;f]Wof], s]
ltdLn] jrg lbof} / o; jrg a4tfdf dnfO{ ;+/If0fsf]
¿kdf 7x/fof} <. ltgLx¿n] eg] -xf]_ xfdLn] jfrf u¥of} .
-cNnfxn]_ eGof] ltdLx¿ ;fIfL eO/fv / d klg ltd|f]
;fydf ;fIfL /xg] 5' . - ;"/t' cfn] Od/fg *! _
clg ha of] l;4 eof] ls O:nfd g} ;fFrf] wd{ xf]
tt kZrft c? ;a} wd{x¿ lg/fwf/ 5g . o;} sf/0f
O:nfd wd{ c? ;a} wd{ h'g O:nfd eGbf klxnf lyP
:ylut ul/lbof] / cNnfxn] tL ;a} wd{sf] ;66fdf
O:nfdnfO{ pTs[i6tf k|bfg u/L ;a} wd{dfly o; wd{sf]
jr{:jtf sfod u¥of] . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M p;}n] cfkmgf] /;"nnfO{ dfu{bz{g / ;To wd{
;lxt k7fPsf] 5 tfls o;nfO{ c? cGo wd{x¿dfly
17
clwkTo k|bfg u/f]; . oBlk d'lZ/sx¿nfO{ g/fd|f]
nfuf]; . - ;"/t'Qf}aM ## _
/ cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M pxL xf] h;n] cfˆgf] /;"nnfO{ dfu{bz{g /
;To wd{sf] ;fy k7fof], tfls p;nfO{ tdfd wd{x¿ dfly
clwkTo k|bfg u/f]; / ;fIfLsf] x}l;otn] cNnfx kof{Kt
5 . - ;"/t'n kmtx @* _
/ cNnfxn] of] cfb]z u¥of] ls O:nfd g} p;sf]
;Towd{ xf] / To; afx]s ;a} kyljrng g} xf], h'g JolQm
O:nfdnfO{ 5f8L cfsf]{ s'g} wd{sf] cg'z/0f u5{ eg] Tof]
kyljrlnt eO{ nf]s / k/nf]ssf] nfeaf6 al~rt
eOxfN5 . cNnfxsf] syg 5 M
cy{ M / cfb]z of] 5 ls of] wd{ d]/f] ;f]emf] af6f]
xf], ltdL o;}df lx+8g' / cGo dfu{df g lx+8g' lsg eg]
To;df lx+8] cNnfxsf] dfu{af6 larlnt e}xfNg]5f}+ . o;sf]
ljz]if cfb]z ltdLnfO{ cNnfxn] lbPsf] 5 h;af6 ltdL
cfTd ;+odL aGg;s . - ;"/t'n cgcfd !%# _
/ cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M clg pgsf] kfngstf{n] pgnfO{ /f]Hof], /
pgsf] k|folZrt :jLsf/ u¥of] / pgsf] dfu{bz{g u¥of] .
cfb]z eof] ltdL b'j} oxfFaf6 tn em/ . ltdL cfk;df
Ps csf{sf] zq' xf} . ca hlxn] klg d]/f] tkm{af6
dfu{bz{g hfg] 5 ta h;n] d]/f] dfu{bz{gsf] cg'kfng
ub{5 . pm gt kye|i6 x'g]5 / g si6df kg]{5 . / h;n]
d]/f] :d[ltaf6 lad'v x'Gf]5 To;sf] hLjg si6do x'g]5 /
18
lsofdtsf] lbg To;nfO{ xfdLn] cGwf agfP/ p7fpg]
5f}+ . - ;"/t' tfxf !@@, !@#,!@$ _
cNnfxsf] s[kf / bofsf] kfq pxL JolQmx¿ x'G5g
h'g O:nfddfly ;'b[9 eO{ cNnfxsf] pkf;gf ub{5g, /
h;n] O:nfdnfO{ 5f8L s'g} cfsf]{ wd{sf] cg'z/0f ug]{ 5g
tL b'j} nf]sdf 3f6f laxf]g]{jfnf eOxfN5g . / h;n]
O:nfdnfO{ b'9tfk"j{s ;dfTof] To;sf] nflu cNnfxn] ;'v
zflGt b'j} nf]sdf cf/lIft ul/lbPsf 5g . cNnfxsf]
kmdf{g 5 M
cy{ M h;n] cf:yf ub{5g / cfˆgf] O{dfg;Fu
lzs{sf s'/fx¿ ld;fpFb}gg, To:tfx¿sf]] lglDt ;'/Iff 5
/ ltg}n] dfu{bz{g k|fKt ub{5g . - ;"/t'n cgcfd *@ _
O:nfd wd{sf] cg'z/0f ug]{x¿nfO{ cNnfx b[9tf
k|bfg u5{ h'g d'6'sf] zflGt Pj+ k|To]s ;'vsf] hu xf], /
k|To]s kL8f / lrGtfaf6 d'lQm klg . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M O{dfgjfnfx¿nfO{ cNnfx ;To lgi7fsf]
;fydf ;jn /fVb5 b'lgofsf] hLjgdf klg / d[To'kl5sf]
lhGbuLdf klg, xf]M cGofoLx¿nfO{ cNnfxn] e|ldt
ul/lbG5 / cNnfx hf] rfxG5, ul/xfN5 . - ;"/t' Oa|fxLd
@& _
cNnfxn] ;tdfu{ / jf:tljs ;kmntf / d'lQm b'j}
nf]sdf O:nfdsf cg'ofoLx¿sf] nflu ;[hgf u/]sf] 5 .
cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M olb ltgLx¿ klg ltdL h:t} cf:yf /fv] eg]
;xL dfu{ kfpg] 5g . - ;"/t'n as/M !#& _
19
/ cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] j0f{g 5 M
cy{ M -x] k}uDa/ Û_ t} klg olb oL dflg;x¿
tkfO{;Fu jfbljjfb ub{5g eg] elglbg'; d / d]/f
cg'ofoLx¿n] ;Dk"0f{ ¿kdf cNnfxdf ;dlk{t eO;s]sf
5f}+ / lstfajfnf / cgk9x¿ l;t elg lbg'; ls s]
ltdLx¿n] klg O:nfd dfGb5f} < olb logLx¿ klg
cg'ofoL aGb5g eg] lgM;Gb]x dfu{bz{g k|fKt ug]{5g, /
olb dfGb}gg eg] tkfO{sf] sfd dfq cNnfxsf] ;Gb]z
k'¥ofOlbg] xf] . cNnfx -cfkmgf_ eQmx¿nfO{ /fd|L b]vL
/fv]sf] 5 . - ;"/t' cfn] Od/fg @) _
/ /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] va/ lbg' ePsf]
5 ls :ju{df dfq pxL JolQm k|j]z kfpg]5 h;n] O:nfd
wd{sf] cg'z/0f ug]{5, pxfFsf] syg 5 M æ To;sf] zky
h;sf] xftdf d]/f] Hofg 5, o; pDdtsf] s'g} JolQm rfx]
Tof] px"bL xf]; jf O{;fO{ xf]; olb To;nfO{ d]/f] af/]df
1fg eof], clg Tof] dF dfly O{dfg NofPg / o;} cj:yfdf
To;sf] d[To' eof] eg] Tof] gs{df cjZo hfg]5Æ . lsgls
O:nfd wd{ g} ;To wd{ xf], / o; afx]s c? s'g} wd{
dfGo 5}g, / cNnfxn] o; wd{nfO{ ga"jt / b"tTjåf/f k"0f{
ul/ c? ;d:t wd{x¿nfO{ lgnlDat ul/lbPsf 5g, /
;fy} of] eljiojf0fL klg ul/of] ls O:nfd g} k|no ;Dd
afFsL /xg]jfnf wd{ xf] . / O{;f cn}lx:;nfd eljio
sfndf Ps rf]l6 km]l/ cfpg] 5g t/ O{;fO{ wd{ lnP/
cfpFb}gg a? d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] NofPsf]
wd{ O:nfdsf] cg'z/0f ug]{ 5g / d'xDdb ;NnNnfxf]
20
cn}x] j;Nndsf] cg'ofoLx¿ dWo]sf x'g] 5g . d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kmdf{g 5 M æ / zky 5 To;
ljwftfsf] h;sf] xftdf d]/f] Hofg 5 lgs6 eljiodf
O{;f lag dl/od cfpg] 5g ;Tosf] lg0f{fossf] ¿kdf,
;nLanfO{ 6'qmf 6'qmf kfg]{ 5g, / ;'Fu'/sf] awug]{ 5g, /
s/nfO{ ;dfKt ug]{ 5g, / wg ;DklQ olt clws
eOxfNg] 5 ls s'g} klg JolQm To;nfO{ :jLsf/ ub}{g .
oxfF ;Dd ls Pp6f ;Hbf -9f]u_ ;Dk"0f{ ;+;f/ / To;df h]
hlt 5g tL ;a}eGbf clws nfek|b l;4 x'g]5 . km]l/ o;
xbL;nfO{ j0f{g ug]{ ;xfaL xh/t ca" x'/}/x eG5gM ls
olb ltdL rfxG5f} eg] cNnfxsf] of] syg k9 Û cy{ M æ /
cxn] lstfa dWo] sf]xL afFsL /xg] 5}g h;n] xh/t O{;f-
cn}lx:;nfd_sf] d'To' eGbf cufl8 g} pgLdfly ljZjf;
gu/f]; / lsofdtsf lbg pgL ltgLx¿ lj?4 ;fIfL x'g]
5g .Æ - a'vf/L _
/ bf];|f] xbL;df 5 ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nndn] eGg' eof] M æ d]/f] pDdtsf] Ps ;d"x lg/+t/
xssf] nflu o'4 ub}{ /xg]5 / o; ;d"xsf] jr{:j k|no
;Dd sfod g} /xg]5, clg O{;f cn}xl:;nfd cfsfzaf6
em/5g, clg pgLx¿sf] cdL/ - ;/bf/,d'lvof,gfos _ n]
eGg]5 cfpg'; xfdLnfO{ gdfh k9fpg';, clg O{;f
cn}lx:;nfd eG5gM xfOg a? o; ;do ltdL g} cdL/
xf} cNnfxn] of] k|lti7f / ;Ddfg dfq d'xDdb ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nndsf] pDdtLnfO{ k|bfg u/]sf] 5Æ . - d'l:nd _
21
O:nfd :ki6 wd{
ha O:nfd O{Zj/Lo wd{ xf], / cNnfx åf/f cjtl/t
wd{ xf], / ;To / :jfefljs Pj+ a'l4dQfsf] wd{ xf] eg]
To;sf] d'Vo ljz]iftfx¿ dWo] :ki6tf / ;/ntf klg xf]
h'g t]?Gt} ;demdf cfOxfN5 . k|To]s JolQm To;sf
lgb]{zgx¿nfO{ a'emg ;S5, / To;} adf]lhd sd{ ug{
;S5 . o; wd{sf ;a} lgb]{zgx¿ k|i6 5g To;df s'g}
afFËf]kgf 5}g, lsgls o;sf] hu s'/cfg / xbL; x'g .
cNnfxn] ;d:t dfgjhfltnfO{ ;Daf]lwt ub}{ cfb]z
ug'{ eP5 ls pgL s'/cfgdf lrGtg dgg u?g . h:tf]
ls ;a}nfO{ pT;flxt ub}{ cNnfxn] eg]sf 5g M
cy{ M t s] pgLx¿n] s'/cfgdf ;f]rljrf/ ub}{gg,
jf pgLx¿sf] Åbodf tfNrf nfu]sf 5g . -;"/t' d'xDdb
@$_
/ cNnfxn] ;a}nfO{ s'/cfg leq lrGtg dgg ug]{
cfb]z lbPsf 5g Pj+ To;sf] cy{nfO{ a'emg] cf1f lbPsf
5g, lsgls s'/cfgsf] cy{ :ki6 5 ;a}sf] ;demdf
cfpFg]jfnf 5 . / of] sbflk x'g;Sb}g ls cNnfx xfdLnfO{
o:tf] sfo{ ug'{sf] cfb]z u?g h'g x'g;Sb}g . o;af6 of]
k|i6 / k|dfl0ft x'G5 ls s'/cfg ;a}sf] nflu ;/n /
;dfg Pj+ 1fgjw{s 5 .
/ s'/cfgsf] ;/ntf dfq d'l:nd ;d'bfosf] nflu
5}g a? ;j{hutsf] nflu 5, k|To]s k|f0fL To;sf] cy{
22
a'emL 1fg k|fKt ug{ ;S5 . / cNnfx cfkmgf] kljq u|Gy
s'/cfgsf] ljz]iftf atfpg' eP5 ls Tof] k|i6 / :ki6 5 .
cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M clnkm–nfd–/f, of] :ki6 u|Gysf cfotx¿
x'g . - ;"/t' o";'km ! _
of] s'/cfgsf] ljz]iftf g} xf] h'g :ki6 u|Gy
s'/cfgsf] pTs[i6tf k/dfl0ft u5{ / To;sf] k|i6
cfotx¿ - Znf]sx¿ _ cNnfxsf] s[kf bof / h] hlt
cNnfx rfxG5 k|dfl0ft u5{g . / Znf]ssf] k|i6tfn] ubf{
s;}nfO{ s'g} k|sf/sf] e|d / ;+b]x klg x'Fb}g tL ;a}
s'/fx¿af/] h;nfO{ oL cfotx¿ bzf{pF5g . / /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd log} cfotx¿sf] dfWodn]
;a}nfO{ 8/fpFy], / ;a}nfO{ ;'dfu{df nufpFy] o;}n]ubf{
cNnfxsf eQmx¿ cNnfxsf] ;Tdfu{df cu|;/ /xGy] .
cNnfxsf] jf0fL / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
jf0fL :ki6 5g, o;sf] k|df0f s'/cfgdf o; k|sf/ j0f{g
5 M
cy{ M / ca xfdLn] tkfO{nfO{ klg of] lstfa k|bfg
u/]sf 5f}+, h;af6 dflg;x¿nfO{ h] k|bfg u/]sf 5f}+
tkfO{n] :ki6 ul/ j0f{g ug{';, ;Dej 5 ltgLx¿n] ljrf/
u?g . - ;"/t'g gxn $$ _
/ cNnfxn] o; O:nfdnfO{ ;f]emf]dfu{sf] gfdaf6
gfdfs/0f -gfdflÍt_ u/]sf 5g h:tf] ls cNnfxsf] j0f{g
5 M
23
cy{ M xfdLnfO{ ;f]emf] -;Rrf_ af6f] b]vfpm . -
;"/t'n kmfltxf ^ _
/ ;f]emf] dfu{ Tof] af6f] xf] h'g ;f]emf] / :ki6 xf];
To;df s'g} k|sf/sf] afFËf]kgf gxf]; . s'/cfgsf] o;
cfotdf of] ljz]iftfnfO{ g} bzf{OPsf] 5 .
/ O:nfdsf] ;a}eGbf pTs[i6 ljz]iftf dWo] of] xf]
ls O:nfdn] o:tf zAbx¿sf] cyjf lgb]{zgx¿sf]
dfWodaf6 ;Daf]wg u/]g h'g xfd|f] dl:tisdf cfFpb}g /
sf]xL a'emg ;Sb}g . a? O:nflds ljåfgx¿sf] Psdt 5
ls s'/cfg / xbL;sf lgb]{zgx¿ o:tf 5}gg ls s;}sf]
;demdf g cfcf]; cyjf s]xL dflg;sf] ;demdf cfcf];
/ sltkonfO{ ;dem g cfcf]; a? s'/cfg / xbL; x/]s
dg'iosf] ;demdf cfpF5 rfx] Tof] ljåfg xf]; jf ;fwf/0f
JolQm .
/ O:nfdsf] :ki6tfsf] ljz]if pbfx/0f To;sf
cf:yfaf/] :ki6 lgb]{zgx¿ x'g h;dfly O:nfdsf] hu
lge{/ 5, / h;df s'g} nf]r / afFËf]kgf 5}g .
cf:yfjfgx¿ To;nfO{ a'em]/ dfq To;df cf:yf /fV5g
o; kZrft ls pgsf] x[bon] To;sf] x/]s lgb{]zgnfO{
dgk/fO{ :jLsf/ u/f]; .
o;sf] t'ngfdf xfdL c? w]/} wd{x¿nfO{ x]b{5f}+ ls
To;df To; wd{sf lgb]{zgx¿df tfnd]n x'Fb}g / Pp6f
lgb]{zg cfsf]{ lgb]{zg ljk/Lt / lj?4 x'G5 . / To;sf
lgb]{zgx¿df olt hl6ntf x'G5 ls dfg5] To;af6 s'g}
lgisif{ lgsfNg ;Sb}g . / sltko ;d:of / k|Zgsf]
24
;dfwfg To; wd{sf lgb]{zgx¿df ldNb}g . o;} sf/0f oL
wd{x¿sf ljåfgx¿ To; wd{sf cg'ofoLx¿nfO{ wd{lgb]{z
g k9g] cfu|x u5{g / eG5g ls of] lgb]{zgx¿
ltdLx¿sf] ;demdf cfpFb}g of] ltdLx¿sf] ljj]s eGbf
aflx/sf] s'/f xf], ltdLx¿sf] r]tgfsf] Ifdtf olt 5}g ls
o;nfO{ r]tg ;s . o;sf] ljk/Lt O:nfd wd{ ;a}sf]
;demdf cfpF5 / ;a} dfly of] clgjfo{ 5 ls hlt klg
To;nfO{ 1fg 5 To;sf] k|rf/ k|;f/ klg u/f]; .
/ pbfx/0f :j¿k x]g{'; Û ha xfdL O{;fO{ wd{sf]
cWog u5f}{+ t x]b{5f}+ ls To;sf lgb]{zgx¿ /x:odo 9Ën]
Ps cfsf{l;t u'8d'8 eO{ lj/f]wfefifL cy{ bz{fp5g . /
To;df o:tf] kmN;kmL s'/fx¿ 5g h;nfO{ a'l4n] :jLsf/
ub}{g / To;sf lgb]{zgx¿ To;sf] l;4fGtnfO{ bzf{pg
c;dy{ 5g . o;}n]ubf{ sfgL;x¿df - O{;fO{x¿sf] k"hf
3/ _ /x:odo s'/fx¿ 5g h;nfO{ pgLx¿sf 7'n7"nf
ljåfgx¿ klg a'emg ;Sb}gg, ;fwf/0f dfG5]sf] s] cfF6
ls To;nfO{ a'emg ;sf]; .
/ o;}n]ubf{ oL wd{x¿df Hof]ltifL / wd{u'?x¿ To;
wd{sf cg'ofoLx¿ dfly cfkmgf] k"0f{ jr{:j hgfpF5g,
o;} sf/0f oL wd{x¿sf cg'ofoLx¿ oL wd{x¿nfO{ 5f8L
cfsf]{ wd{df k|j]z u5{g . / o; wd{ kl/jt{gsf] d'Vo
sf/0f dWo] To; wd{sf] lgb]{zgx¿ :ki6¿kn] k|i6
gePsf] klg xf] . t/ O:nfd wd{df k|To]s k|Zgsf] pQ/
5, / k|To]s ;d:ofsf] ;dfwfg klg 5, o;} sf/0f
25
O:nfddf cf:yf /fVg]x¿nfO{ s]xL ;+b]x x'Fb}g / pgLx¿
O:nfdsf] k|To]s lgb]{zgaf6 ;Gt'i6 x'G5g .
/ o;} sf/0f xfdL x]b{5f}+ ls Tof] d';ndfg h;nfO{
o; O:nfdsf] x/]s lgb]{zg / s'/fx¿ yfxf 5 / pm o;
wd{af6 ;+t'i6 5 Tof] sbflk o; ed{af6 ljd'v x'Fb}g .
/ o;} ;Gbe{df ca" ;'lkmofgsf] /fhf x]/Snsf] ;fy
Pp6f j[tfGt j0f{g 5 h'g d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nndsf] cfudg kZrft 36]sf] lyof] . / of] 36gf ca"
;'lkmofgsf] O:nfd Nofpg' eGbf klxnfsf] j[tfGt xf] .
s'/f] of] lyof] ls ca" ;'lkmofg /f]dsf] Olnof gfds
:yfgdf lyP clg To;} ;do x]/Sn /fhfn] ca" ;'lkmofg
/ pgsf ;fyLx¿nfO{ cfkmgf b"tx¿ åf/f 8fFs]/ af]nfP,
clg cfkmgf] a:g] sIfdf af]nfP/ efg]M ltdL dWo] s'g
dfG5] To; JolQmsf] lgs6td cfkmGtL dWo]sf] xf] h'g
JolQm cfkm"nfO{ ;Gb]i6f eG5 . t ca" ;'lkmofgn] eg]M d
To;sf] ls6td cfkmGtL x"F . clg /fhfn] eGof]M o;
dfG5]nfO{ d l;t glhs a;fnf, / To;sf ;fyLx¿nfO{
To;sf] lk7o" k5f8L a;flnb]pm . clg cfkmgf] cg'jfbs
l;t eGof] ls o;sf] ;fyLx¿nfO{ elgb]pm ls olb o;
dfG5]n] xfd|f] k|Zgx¿sf] pQ/ unt lbG5 eg] pgLx¿
k5f8Laf6} To;sf] ;+s]t u?g . clg x]/Snn] k|Zg cf/De
u¥of] / tL k|Zgx¿ dWo] of] k|Zg klg lyof] Û x]/Snn]
eGof]M s] To; ;Gb]i6fn] NofPsf] wd{nfO{ :jLsf/] kZrft
s]xL dfG5] To;af6 ljd'v klg x'G5g < ca" ;'lkmofgn]
pQ/ lbP ls o:tf] sbflk x'Fb}g . clg x]/Snn] eg]M d}n]
26
ltdLl;t k|Zg u/]+ ls s] s'g} dfG5] To; wd{nfO{ :jLsf/]
kZrft To;af6 ljd'v x'G5 t ltdLn] eGof] ls xf]Og
o:tf] t clxn] ;Dd ePsf] 5}g . xf], ha O{dfgsf] ld7f;
x[bodf a:5 ta o:t} x'G5 . - k"0f{ xbL; a'vf/L,
d'l:nddf x]g'{; _
27
O:nfd k|fs[lts wd{
O{Zj/Lo ljz]iftf Tof] lkmt/t -k|s[lt_ xf] h;nfO{
cNnfx Dffgjx¿sf] x[bodf hfu[t ul/lbG5, h:tf] ls
;'sd{ ;'Jojxf/ cflb, h;af6 cNnfx k|;Gg x'G5 / To;}
sf/0fn] dg'ionfO{ ;a} k|f0fLdfly ;jf]{Rrtf k|bfg u/]5 .
/ o; O{Zj/Lo lkmt/tsf] sf/0fn] g} dflg;sf]
cfTdf s]jn Ps cNnfxnfO{ k"Hg' / Ps]Zj/jfbdf cf:yf
/fVg'sf] OR5's x'G5, / ;a} s'sd{ 5f8L ;Tsd{ u/]/
cfkmgf] O{Zj/sf] bof kfpg] cfzf lnO{ cfkmgf] hLjg
JotLt u5{ .
/ lkmt/t - k|s[lt _sf] cy{ xf] M afFËf]kgfaf6 -
s'sd{af6_ ;Tsd{tkm{ k|j[Q x'g', / lg/fwf/tfaf6 xs /
cfwf/e"t tkm{ k|j[Q x'g', / s'dfu{af6 ;'dfu{tkm{ k|j[Q x'g'
. oxL b'O{ /x:odo sf/0fn] cNnfxn] d'xDdb ;NnNnfxf]
cn}x] j;NndnfO{ cfkmgf] lgb]{zg ;xLt k7fof] . lsgls
;To c;Tosf] aLr g} dg'io z}tfgsf] dfWodn] ef}tl/G5
. cGttM cNNfxn] cfkmgf] clGtd ;Gb]i6f d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ ;b}j afFsL /xg] lgb]{zg /
;Tosf] ljho / c;TonfO{ k|fho u/fpg] lgb]{zgx¿ lbP/
k7fof] . o;} sf/0f O:nfdL lgb]{zgx¿ ;f]emf] lkmt/tsf]
cg's"n cyf{t k|fs[ltsf] cg's"n 5g k|fs[lt / O:nfdLo
lgb]{zgx¿df s'g} ljjfb x'Fb}g .
28
/ ha d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ O;|f /
d]c/fh u/fO{of] h; ljzfn 36gfnfO{ cfkm} /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd j0f{g ug'{x'G5 ls æ ha d
a}t'n d'sbb; ;Dd k'u]+ t lha|Lnn] a'/fs gfds
;jf/LnfO{ To; xNsfl;t afFw] h;df gaLx¿ ccfkmgf
;jf/LnfO{ afFWy], clg eGg' x'G5 ls km]l/ d dl:hbdf
k|j]z u/]+ / b'O{ /sct gdfh k9]+ / aflx/ lg:s]+ . clg
lha|Ln cn}lx:;nfd cfpg' eof] o; cj:yfdf ls pxfFsf]
xftdf b'O{ Kofnf -efF8f_ lyof], Pp6f Kofnfdf b"w /
cfsf]{df dlb/f lyof] t d}n] b"w ;]jgnfO{ dgk/fP+], t
lha|Lnn] eGg' eof]M tkfO{n] lkmt/tnfO{ dgk/fpg'
eof],==== . Æ - d'l:nd lstfa'n O{dfg _
/fd|f] lkmt/t / g/fd|f] lkmt/tsf] of] clt k|i6
pbfx/0f xf], b"w nfebfos x'G5 o;} sf/0f O:nfd wd{df
xnfn -j}w_ 5 / dlb/f xflgsf/s x'G5 o;} sf/0f Tof]
x/fd -cj}w_ 5 . / o;} sf/0fn] /;"n ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nndn] xflgsf/snfO{ 5f8L nfebfos j:t'nfO{ /f]Hg'
eof] . t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] of] /f]hfO{
k|dfl0ft u5{ ls pxfFn] NofPsf] wd{ g} ;a} eGbf /fd|f] wd{
/ ;a} eGbf sNof0fsf/L wd{ xf] . / o;sf] j0f{g cNnfxn]
cfkmgf] kljq u|Gy s'/cfgdf o;/L ug'{ eP5M
cy{ M t;y{ tkfO+{ bQlrQ eP/ cfkm"nfO{ bLg -
O:nfd_ tkm{ nufpFb} ug{'; . cNnfxsf] Tof] ljz]iftf
h;dfly p;n] dflg;x¿sf] ;[li6 u/]sf] 5 . cNnfxn]
agfPsf] -nfO{_ gabNg' . oxL ;f]emf] wd{ xf] . t/ w]/}n]
29
a'‰b}gg . -dflg;x¿ xf] Û_ cNnfx tkm{ nfu]/ pm l;t 8/
dfGg] u/ / gdfh k9g] u/ / d'lZ/sx¿ dWo]af6 gaGg' .
pgLx¿ dWo]af6 h;n] cfˆgf] wd{nfO{ 6'qmf–6'qmf ul/lbP
/ :jod klg ;d"x–;d"x -df ljeflht_ eP, k|To]s ;d"x
cfkm";+u ePsf] rLh j:t'df k|;Gg 5 . - ;"/t'¿{d #)–#@
_
cNnfxn] oL pNn]lvt Znf]sx¿df cfkmgf] /;"nnfO{
cfkmgf] To; lkmt/ttkm{ k|j[Q x'g] cfb]z u/]sf] 5 h'g
lkmt/tdf cNnfxn] ;a}nfO{ hGdfPsf] 5, / ;a}sf]
dl:tisdf To; lkmt/tsf] df]xdfof / To;sf] ljk/Lt
j:t'sf] 3[0ff /flvlbPsf] 5 .
lgM;+b]x O:nfdsf k/f]If / ck/f]If lgb]{zgx¿ tkm{
dg'io k|j[Q x'G5 lsgls ;a}sf] x[bodf ;Totf k|lt dfof
/flVPsf] 5 / of] g} lkmt/tsf] jf:tljstf / s;f}6L xf] .
/ /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' ePsf] 5 ls
k|To]s dg'io o;} cNnfxsf] lkmt/tdfly hGdb]lv g}
cu|;/ x'G5 oxfF ;Dd ls ;+;fl/s nf]e nfN;f p;nfO{
kl/jlt{t ul/xfN5, /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
egfO{ 5M
cy{ M k|To]s lzz' cNnfxsf] lkmt/tdf hGdG5 clg
p;sf] cfdf a'jf p;nfO{ ox"bL cyjf O{;fO{ jf dh";L
agfO{ lbG5g . - a'vf/L lstfa'n hgfOh _
ljrf/ u/ Û s;/L ox"bL / O{;fO{ wd{ o; lkmt/t
lj?4 eOxfn] wd{df kl/jt{g ePsf] sf/0fn] . lsgls
k|To]s lzz'hflt lkmt/tdf hlGdG5, clg To;sf] a'jf
30
cfdf To;nfO{ cfkmgf] wd{sf] /Ëdf /lËxfN5g . t/
;fjwfg eOxfNg'; lsgls O:nfdaf6 ljd'v x'g'sf] cy{
k|fs[lt / cNnfxsf] ;[li6df kl/jt{g ug'{ ;/x xf] . t ha
O:nfd wd{ k|fs[lts wd{ l;4 eof] t ca of] klg x]g'{;
ls O:nfdsf k|To]s lgb]{zgx¿ klg To; k|fs[lt cg's"n
g} 5g / b'j}df s]xL leGgtf / c;dfgtf 5}g, a?
O:nfdL lgb]{zgx¿ To; lkmt/tnfO{ cem} alnof] / k"0f{
agfpF5g . pbfx/0f :j¿k x]g'{xf]; Û cNnfxn]
Ps]Zj/jfbsf] cfb]z lbPsf 5g / ax'b]jjfbaf6 /f]s]sf
5g / oxL g} jf:tljs lkmt/t - k|s[lt_ xf], lsgls
dg'iosf] lkmt/t k"hf To;}sf] ug{ rfxG5 h'g To; k"hf
of]Uo xf];, / Tof] lgM;+b]x cNNfx g} xf] .
/ o:t} b'O{ k"hgLo klg x'g ;Sb}g cyjf Tof] eGbf
clws klg x'g ;Sb}g lsgls dfG5] s; s;sf] k"hf u5{,
/ s; s;nfO{ 9f]u ug{ ;S5 . / o:t} dg'iosf] z'4
lkmt/t of] klg ;xg ug{ ;Sb}g ls cfkm" h:tf] s'g}
dg'ionfO{ k"hf]; h'g To;nfO{ nfe / xflg k'¥ofpg
;Sb}g, / 9'Ëf, df6f], / ?v k+IfLsf] t s'/} gug'{; . a?
;f]emf] lkmt/t rfxG5 ls cfkmgf] kfngstf{sf] k"hf u¿F .
h;/L gdfh k9L, jt{ a;L, kl/qmdf u/L, c;xfo
ef]sfPsf] dfG5]nfO{ ef]hg u/fO{ cNnfxsf] k|;Ggtf
vf]hf]; . of] ;a} O:nfd / lkmt/t cg's"n sfo{x¿ x'g .
/ ;f]emf] lkmt/t cg's"n Tof] ;a} sfo{x¿ klg x'g
h;tkm{ O:nfd cfJxfg u5{, h;/L s;}dfly k/f]ksf/
ug'{, s;}nfO{ v'zL lbg', cfkmgf cfkmGtLx¿ l;t k|]d ug'{,
31
:g]x /fVg', cfkmgf l5d]sLx¿ l;t ;Ddfgk"j{s Jojxf/
ug'{, nfebfos j:t'sf] ;]jg ug'{, xflgsf/s j:t'af6
6f9f /xg', /fd|f] n'uf nufpg', l;Ëf/ ug'{, t/ cledfg
gug'{, s;}dfly cGofo cTofrf/ gug'{, s;}sf] clwsf/
xgg gug'{, ;Tosf] ;fy lbg', / ;Tojfg aGg', ;a}nfO{
;Totfsf] dfu{tkm{ cfJxfg ug'{ ===== cflb .
/ O:nfd wd{ g} k|fs[lts wd{ xf] o;sf] k|df0f xf]
:jod ;|i6fsf] lg;fkm / ;[li6dfly p;sf] pbf/ cg'u|x /
bof, / p;sf] cfb]zdf ;Dk"0f{ dfgjhfltsf] k|lta4tf ls
pgL p;sf] ;Ldfsf] pNn+3gsf/L aGg] 5}gg / To;n]
agfPsf] ;Ldfsf] cltqmd0f ub}{gg===== cflb .
/ ha Ps d';ndfg s;}nfO{ O:nfdtkm{ cfJxfg
u5{ ta Tof] To; ;f]emf] k|s[lttkm{ af]nfpF5 h'g lkmt/t
dfly ;|i6fn] ;a}nfO{ ;[li6 u/]sf] 5 . cyf{tM Tof] s'g}
lj/f]wL tTjtkm{ cfdlGqt ul//x]sf] 5}g . / of] g}
O:nfdsf] :jLsfo{ x'g'sf] ;a} eGbf 6"nf] /x:o xf], lsgls
h;nfO{ klg of] yfxf eOxfN5 ls O:nfd wd{ xfd|f]
lkmt/t cg's"n wd{ xf] Tof] t'?Gt} o; O:nfd wd{df k|j]z
eOxfN5, / To;sf] cg'ofoL eO{ :ju{sf] clwsf/L eOxfN5
.
32
O:nfd ljj]ssf] wd{
ha ljleGg wd{x¿ / ljleGg k|sf/sf cf:yfx¿ /
lgb]{zgx¿ dg'iosf] csn -ljj]s_nfO{ x}/fg kfl/lbof],
To; ;do O:nfd cfkmgf] lgb]{zg ;d]t k|s6 eof], h'g
cfkmgf] ;d:t lgb]{zgsf] ;fy dg'iosf] ljj]snfO{ ;dy{g
u5{ .
/ sltko wdf{jnDaLx¿nfO{ cfkm"n] h'g wd{sf]
kfngf ul//x] 5g To;sf lgb]{zgx¿nfO{ x]/]/ x[bo kL8f
/ c;+t'li6sf] cfef; eof] lsgls tL lgb]{zgx¿
pgLx¿sf] ljj]ssf] lj/f]w u5{g . / sltko wd{x¿ t
wd{df ljrf/ / lrGtg dgg ug'{af6 g} /f]s]sf 5g, / h'g
lgb]{zgx¿ / cfb]zx¿ To; wd{ddf 5g To;nfO{
sfo{Gjog ug'{ t/ cfkmgf] a'l4 gnufpg' eGg] cfb]z
lbOPsf] 5 . t/ O:nfd wd{ oL ;a} wd{x¿sf] t"ngfdf
;a} wd{af6 leGg 5 . O:nfd wd{sf] of] dxfgtf g} xf] ls
Tof] ;fFrf] :jR5 / z'4 a'l4sf] ;dy{g u5{ . / s'/cfg Pj+
xbL;df hlt klg lgb]{zgx¿ 5g ;a} ljz'4 1fg / ljj]s
cg's"n 5g . o;}n] ubf{ xfdLnfO{ s'/cfg / xbL;df
ljrf/ubf{ of] yfxf x'G5 ls s'/cfg / xbL; a'l4dQfk"0f{
k|df0fx¿af6 O:nfdL cf:yfnfO{ l;4 u5{ . h;/L cNnfx
dfly cf:yf /fVg', / To;sf /;"n - ;Gb]i6f _ /
kml/Ztfx¿ dfly cf:yf /fVg', / k|nosf] lbgdfly /
d[To'dfly cf:yf /fVg', / k'gh{Gd, b08, k'/:sf/, kfk
33
k'0o, :ju{ gs{,======= cflb dfly cf:yf /fVg' . oL ;a}nfO{
O:nfd o:tf k|df0fx¿af6 l;4 u5{ h'g k|To]s dg'iosf]
;demdf cfpF5 .
/ olb ltdL ljrf/ u/ d'Z/]sLg -ax'bjjfbLx¿_sf]
jftf{nfk / k|df0fx¿ dfly h;af6 pgLx¿ cNnfxsf]
jh"b / k"hgLotfsf] of]UotfnfO{ l;4 ug{ vf]h]sf lyP,
To;df klg ltdL a'l4dQfsf] k|i6¿kdf k|df0f kfpF5f} .
cNnfxn] o; s'/fnfO{ kljq s'/cfgdf o;/L j0f{g u/]sf
5g M
cy{ M Tof] cNnfx g} xf] h;n] ltdLnfO{ Rf6ofËsf]
rds eoeLt ug{ / cfzf lbnfpgsf] nflu b]vfpF5, /
ef/L afbnx¿nfO{ p7fpF5 . lah'nLsf] uh{gf p;sf]
kljqtfsf] k|z+;f ub{5, / kml/Ztfx¿ klg p;sf]
eoaf6 -To;} ub{}5g_ . pxL r6ofË k7fpF5, / h; dfly
rfxG5 To; dfly v;fN5 . ha ls ltgLx¿ -ax'b]jjfbL_
cNnfxsf] jfkt em}+–emu8f u/L /x]sf 5g, / cNnfx
s7f]/ zlQmjfnf 5 . p;}nfO{ k'sfg'{ jf:tljs ;To xf] .
h'g dflg; c?nfO{ p;sf] abnfdf k'sf5{g ltgLx¿
pgLnfO{ s]xL klg pQ/ lbb}gg, a? of] p:t} 5 h:tf] s'g}
JolQm cfˆgf] b'j} xft kfgLtkm{ km}nfPsf] 5 ls p;sf]
d'vdf kl/hfcf]; hasL Tof] kfgL p;sf] d'vdf hfFb}g .
/ sflkm/x¿sf] u'xf/ ;a} v]/ hfg]5 . cNnfxsf] nflu g}
k[YjL / cfsfzsf ;a} k|f0fLx¿ v'zL / a]v'zL gtd:ts
x'G5g / pgsf 5fofFx¿n] klg ljxfg j]n'sf . tkfO{+
;f]Wg';M ……ls cfsfzx¿ / k[YjLsf] kfngstf{ sf] xf] <ÚÚ.
34
elg lbg'; Û ……cNnfxÚÚ . ;f]Wg';M Û ……s] ltdL km]l/ klg p;
afx]s c?nfO{ ;xof]uL agfO{ /x]sf 5f} < hf] :jo+ cfˆgf]
hLj Hofgsf] /fd|f] g/fd|f]af/] s'g} clVtof/L /fVb}ggÚÚ .
;f]WfM ……s] cGwf] / cfFvf jfnf j/fa/ x'g ;S5g < s]
cGwsf/ / k|sfz ;dfg x'g ;S5g < s] h;nfO{ pgL
cNnfxsf] ;fem]bf/ 7x¥ofO{ /x]sf 5g, pgn] klg cNnfx
h:t} k|f0fLx¿ lgdf{0f u/]sf 5g, h;n] pgsf] b[li6df
lgdf{0fsf kms{ z+sfsf] 3]/f leq cfO;s]sf] 5ÚÚ, elg
lbg';M ……dfq cNnfx g} ;a} k|f0fLx¿sf] hGdbftf xf] Tof]
Ps dfq PSnf] 5 / ljzfn zlQmzfnL 5 .ÚÚ p;}n]
cfsfzaf6 kfgL j;f{of] km]l/ cfˆgf]–cfˆgf] Ifdtf cg';f/
vf]nfx¿ aUg yfn], km]l/ kfgLsf] e]nn] dfly r9]sf]
s"8fnfO{ aufP/ nUof] . / o:t} kmL+h To; wft'df klg
p7LxfN5 h'g cfuf]df xfn]/ vfl/P kl5 cfe"if0f jf csf{]
-;hfj6sf_ ;dfg aGb5g . o:t} lsl;dn] cNnfx ;To–
c;Tosf] pbfx/0f k|:t't ub{5, . ca kmLh t Joy{ eP/
auL xfN5, k/Gt' h'g dfG5]nfO{ kmfObf k'¥ofpg] j:t' 5,
Tof] k[YjLdf c8LÞ /xG5 . cNnfx o:t} pbfx/0fsf] j0f{g
ub{5 . - ;"/t'/{cb !@–!& _
/ ha ax'b]jjfbLx¿n] k'gh{Gdsf] OGsf/ u/], /
k|nosf] lbg / k|ltkmnsf] lbgsf] OGsf/ u/] ta s'/cfgn]
pgLx¿;+u a'l4dQfsf] k|df0f / ljj]sdf cfpg]
ts{x¿af6 jftf{nfk u¥of], h'g k|df0f / ts{x¿ k'gh{Gd
dfly cf:yfsf] jf:tljstf l;4 ul//x]sf lyP, /
35
ax'b]jjfbLx¿sf] q'l6nfO{ :ki6 kfl/b}y] . h:tf] ls
cNnfxn] kljq s'/cfgdf j0f{g ug'{ x'G5 M
cy{ M / olb xfdLn] pgLx¿dfly bof uYof}{ /
pgLx¿sf] si6 x6fof+} eg] pgLx¿ cfkmgf] c§]/Lkgdf c?
axsL /xg] 5g . oBlk xfdLn] pgLx¿nfO{ oftgfdf
;dfTof}+ t}klg pgLx¿ g cfkmgf kfngstf{sf] cufl8
gtd:ts eP gt pgLx¿ ofrgf g} u/] . oxfF;Dd ls
xfdLn] ha pgLx¿ dfly tLj| ;hfosf] 9f]sf vf]lnlbof}+
ta To;a]nf pgLx¿ lg/fz eOxfn] . / ToxL cNnfx xf]
h;n] ltd|f] nflu sfg / cfFvfx¿ tyf x[box¿ agfP .
t/ ltdLn] yf]/} s[t1tf k|s6 ub{5f} . / pxL t xf] h;n]
ltdLnfO{ ;[li6 u/]/ k[YjLdf km}nfO{ lbof] / p;}lt/ ltdL
Pslqt x'g] 5f} . / pxL xf] h;n] hLjg k|bfg ub{5, /
d[To' lbG5 / Pskl5 csf]{ cfpg] /ft / lbg p;}sf]
clwsf/df 5, s] ltdLn] a'emb}gf} < s'/f of] 5 ls h'g
s'/f cl3sfn] eGby], p:t} k|sf/sf] s'/f logLx¿n] klg
eGb5g . -eGb5gM_ ls ha xfdL d/]/ df6f] / x88Lx¿
eOxfNg]5f}+ t} klg s] xfdL km]l/ p7fOg] 5f}+ / < of] jfrf
xfdLl;t / xfdL eGbf klxnf xfd|f afa' afh]x¿l;t klg
x'Fb} cfPsf] 5, of] t dfq cl3sf dflg;x¿sf syfx¿
x'g . ;f]Wg'; t hÞdLg, / h]hlt hdLgdf 5g -;a}_
s;sf ;DklQ x'g atfpm olb yfxf 5 < t'?Gt hjfkm
lbg]5gM ls cNnfxsf] . eGg'; To;f] eP ltdL lsg
g;Lxt dfGb}gf} < ;f]Wg'; lsM ;ft cfsfzx¿sf] :jfdL
sf] xf] / dxfg ;Qf;gsf] dflns sf] xf] < pgLx¿n]]
36
hjfkm lbg]5gM ls cNnfx g} xf], eGg'; ls To;f] eP
lsg 8/ dfGb}gf} < ;f]Wg'; ls olb ltdL hfGb5f} eg]
egsL Tof] sf] xf] h;sf] xftdf x/]s s'/fsf] cflwkTo 5
/ p;n] z/0f lbG5 / p;sf] bfFhf]df s;}n] s;}nfO{ z/0f
lbg ;Sb}g . oxL hjfkm lbg]5gM ls cNnfx g} xf] . eGg';
sLM To;f] eP ltdLdfly hfb" sxfFaf6 rN5 < - ;"/t'n
d'ldg"g &%–*( _
/ oL b'j} pbfx/0f s]jn s'/cfgsf] o; bfaLnfO{
l;4 ug'{sf] lglDt xf] h;df of] bfaL 5 ls s'/cfg /
O:nfd wd{ csn / ljj]snfO{ ;dy{g u5g{, cyf{tM
pNn]lvt pbfx/0faf6 of] :ki6 eof] ls O:nfd jf:tjdf
a'l4dQfsf] wd{ xf] .
/ O:nfd h;/L cf:yfnfO{ k|dfl0ft ug]{ lgb]{zgx¿
åf/f csnsf] ;dy{g u5{ cyf{t csnsf] lj/f]w ub{}g,
To;/L c? k|sf/sf lgb]{zgx¿ åf/f klg a'l4 ljj]ssf]
;dy{g u5{ . pbfx/0f :j¿k x]g'{; Û xnfn x/fd cyf{t
j}w cj}w ug]{ lgb]{zgx¿, b'J{ojxf/ / Jolerf/ dfly
l6Kk0fL ug]{ lgb]{zgx¿, cTofrf/ cGofoaf6 dgfxL ug]{
lgb]{zgx¿ ====cflb . of] ;a} lgb]{zgx¿ o:tf 5g ls
o;nfO{ ;'g] lalQs} xfd|f] ljj]s oL lgb]{zgx¿nfO{ :jLsf/
u/L xfN5, / x[bo k|;Ggtfn] xlif{t eOxfN5 .
o:t} w]/} 7fpFdf s'/cfg dfgjnfO{ ljrf/ljdz{ /
lrGtg dgg ug]{ cfb]z u5{, / cfJxfg u5{ ls ltdLx¿
O:nfdsf lgb]{zgx¿df lrGtg dgg u/ / cfkmgf]
37
a'l4nfO{ lg:kIf lg0f{osf] clwsf/ k|bfg u/ . cNnfxsf]
j0f{g 5 M
cy{ M / ;+;fl/s hLjg t Pp6f v]n / dgf]/~hg
afx]s s]xL klg xf]Og . / cToGt /fd|f] 3/ t cflv/tsf]
3/ xf] ltgLx¿sf] lglDt hf] cNnfxl;t 8/dfG5g, s]
ltdLn] a'‰b}gf} < - ;"/t'n cgcfd #@ _
/ cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M tkfO{+ eGbf klxn] d}n] ufFpn]x¿df hlt
k}uDa/ k7fPF, ;a} k'?if g} lyP . pgLx¿ tkm{ d}n] ;Gb]z
-jxo_ lbb} uPF . s] ltgLx¿ k[YjLdf lxn8'n u/]/ b]v]gg
< ls pgL eGbf klxn]sf AolQmx¿sf] s] s:tf] gtLhf
eof] . jf:tjdf clGtd 3/ ;xgzLnx¿sf] nflu w]/} /fd|f
5g . t} klg ltgL ;Demg ;St}gg . - ;"/t' o";'km !)(
_
/ ha a'l4dfgx¿ O:nfdL l;4fGtx¿df dgyg
u5{g ta o; lgisif{df k'U5g ls O:nfdL l;4fGtsf] d"n
nIo csnnfO{ ljrf/ ljd;{tkm{ k|f]T;fxg ug'{ xf] . /
cNnfxsf] k"hftkm{ nufpg' xf], / O:nfdL 1fg k|flKttkm{
pT;flxt ug'{ xf] . h;df ;+;fl/s / k/nf}lss enfO{
gLlxt 5g, / ;+;fl/s 1fg Pj+ ljBf k|fKt ug'{tkm{
nufpg' xf] h;af6 ;a}sf] hLjg /fd|/L JotLt x'G5 .
/ o;} k|sf/ O:nfdn] csn / ;f]r ljrf/nfO{
k|ult k|bfg u5{ / o; ;+be{df tL ;a} s'/fnfO{ cj}w
ul/lbPsf] 5 h'g csnnfO{ xflg k'¥ofpF5g / tL ;a}
xflgsf/s j:t'x¿af6 csnsf] ;'/Iff u5{ . t;y{ xfd|f]
38
csnnfO{ 7"nf] dfg;Ddfg k|bfg u5{, o;sf] pbfx/0f xf]
dlb/fnfO{ jlh{t ug'{ . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M x] Odfgjfnfx¿ Û dlb/f, h'cf aln:yfg /
zu'0f kf;f oL ;a} ckljq / z}tfgL s'/fx¿ dWo]sf x'g
t;y{ logLaf6 6f9f /xg' tfls d'lQm k|fKt ug{ ;s .
z}tfg t of] rfxG5 ls /S;L / h'cfsf] dfWodaf6
ltdLx¿ aLr zq'tf / a}/efjsf] ;[hgf ul/xfnf]; /
ltdLnfO{ cNnfxsf] :d/0f / gdfhaf6 /f]lsb]cf]; .
o;sf/0f clxn] klg -oL sd{x¿af6_ cnu /xg] u/ . -
;"/t'n dfObM (),(! _
a? cNnfxn] tL ;a} j:t'x¿nfO{ jlh{t u/]sf] 5
h;df pGdfbsf] tTj kfOG5 Tof] rfx] h'g ¿kdf klg
xf];, / h'g xfd|f] dl:tisnfO{ xflg k'¥ofpF5 . cNnfxsf]
clGtd ;Gb]i6fsf] syg 5 M æ k|To]s gzLnf] kbfy{ dlb/f
xf] / x/]s gzLnf] kbfy{ jlh{t 5, / h;n] o; ;+;f/df
dlb/fsf] /l;of eO{ To;sf] ;]jg u5{ km]l/ lagf tf}af -
Ifdfofrgf _ To;sf] d[To' eof] eg] Tof] k/nf}lss
hLjgdf dlb/f ;]jgsf] cj;/ kfpFb}gÆ . - d'l:nd
lstfa'n czl/af _
/ cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] /;"n eGg' x'G5 M æ h'g
gzLnf] kbfy{sf] w]/} dfqf pGdfbL agfpF5 To;sf] yf]/}
dfqf klg x/fd - cj}w _ 5 Æ . - ca" bfpmb lstfa'n
czl/af, ltld{hL lstfa'n czl/af _
39
O:nfd kljq wd{
pk/f]Qm jfSodf kljqtfsf] cy{ xf] k|to]s /2f]abn,
yk36, / k|To]s a'/fO{ Pj+ q'l6af6 kljq x'g' .
jf:tljs kljqtf t jf:tjdf O:nfddf g} gLlxt
5, lsgls o;sf ;a} lgb]{zgx¿ cfsfzjfF0fL åf/f cNnfx
sxfFaf6 cjtl/t ePsf 5g, / ;a} lgb]{zgx¿ xfd|f]nflu
;Ddfghgs 5g . / O:nfd kljq 5 lsgls To;sf]
klxnf] ;+ljwfg / ljlw s'/cfg kljq 5, / ;j{k|yd
>]0fLdf lj/fhdfg 5 . / s'/cfgsf] kljqtf dWo] cg]sf}+
rdTsf/L s'/fx¿ 5g To; dWo] ljz]if u/L s'/cfgsf]
kljqtf yk36 /2f]abnaf6 kljq x'g' klg xf], lsgls
To;sf] ;'/Iffsf] lhDd]jf/L cNnfxn] cfkm} lng' ePsf] 5 .
cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M -lgM;Gb]x_ xfdLn] g} s'/cfgnfO{ ptf/]sf 5f}+ /
xfdL g} o;sf] ;+/Ifs xf}+ . - ;"/t'n lxh| ( _
cyf{t o:tf] pTs[i6td >]0fL cNnfxn] dfq
s'/cfgnfO{ k|bfg u/]sf] 5 lsgls o; eGbf klxnfsf
u|Gyx¿sf] ;'/Iffsf] lhDd]jf/L cNnfxn] cfkm} lnPsf]
lyPg a? tL u|Gyx¿sf] ;'/Iffsf] lhDd]jf/L To;sf
cg'ofoLx¿ dfly g} lyof] . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M xfdLn] g} tf}/ft ptf¥of}+, h;df dfu{bz{g /
k|sfz lyof] . To;} cg';f/ gaL / 1fgLx¿n] hf] -
cNnfxsf_ cf1fsf/L lyP ox"bLdf o;} tf}/ft cg';f/
40
km};nf ub{y] . lsgeg] ltgLx¿nfO{ cNnfxsf] lstfasf]
/Iff ug]{ cfb]z lyof], / ltgLx¿ o;sf] ujfx klg lyP,
t;y{ ltdL dflg;x¿ l;t g8/fpg' / d;Fu 8/ dfGg' /
d]/f] cfotx¿nfO{ clnslt d"Nodf g a]Rg' . h;n]
cNnfxn] k|bfg u/]sf] cfb]zx¿ adf]lhd km};nf ub}{gg
ltgLx¿ g} sflkm/ x'g . - ;"/t'n dfObM $$ _
km]l/ of] klg x]g'{; ls h'g lhDd]jf/L cNnfxn]
klxnfsf pDdt -;d"x_x¿nfO{ k|bfg u/]sf] lyof] clg Tof]
lhDd]jf/L lyof] u|Gyx¿sf] ;'/Iff, t/ tL pDdtLx¿
To;sf] ;'/Iff gul/sg To;df yk36 ug{ yfn], / o;}
yk36sf] sf/0f tL u|Gyx¿sf lgb]{zgx¿ Pscfsf{sf]
lj/f]wL cy{ bzf{pg yfn], / Pp6} u|Gysf cg]sf} u|Gy
aGof], / cNnfxn] k|bfg u/]sf lgb]{zgx¿ To;af6 n'Kt
eP . t/ oL ;a}sf] t'ngfdf O:nfdL u|Gy s'/cfg cfh
klg p:t} ;'/lIft 5 h:tf] cfh b]lv nueu !$)) jif{
eGbf klxnf cjtl/t ePsf] lyof], / of] cfhsf] s'/cfg
ToxL s'/cfg xf] cfkmgf] Znf]s / cIf/x¿ ;d]t h;/L
!$)) kif{ cl3 lyof] . t/ s;}n] klg o;df Pp6f cIf/
klg ld;fpg ;s]gg / cNnfxsf] saf]n slt ;fFrf] 5 .
/ o:t} s'/cfgsf] kljqtfsf] cfsf]{ pbfx/0f of] xf]
ls To;sf lgb]{zgx¿ aLr s'g} k|sf/sf] 6s/fj -lj/f]wL
cy{_ ldNb}g . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M s] logLx¿ s'/cfgdf lrGtg dgg ub}{gg <
olb of] cNnfx afx]s c? s;}sf] tkm{af6 ePsf] eP
41
To;df lgM;Gb]x -w]/}_ lj/f]wfefifk"0f{ s'/fx¿ kfpg] lyP .
- ;"/t'g lg;f *@ _
/ cNnfxn] cfkmgf] kljq jf0fL s'/cfg leq s'g}
k|sf/sf] lj/f]wL cy{ Pj+ gsf/fTds tTj /fv]sf] 5}g, a?
Tof] oL ;a} t'R5 s'/fx¿af6 kljq 5, / of] To;sf] jf0fL
x'g'sf] ;j{k|yd k|df0f xf] . sbflrt of] c? s;}sf]
tkm{af6 x'GYof] eg] cjZo g} o;df klg lj/f]wL /
gsf/fTds tTj ldNYof] h:tf] ls c? u|Gyx¿df b]lvG5 .
/ of] ;a} k|df0fx¿ of] k|dfl0ft u5{g ls s'/cfg k|To]s
e]befj / snxaf6 kljq 5 . clg s'g} s'/f h'g
s'/cfgsf] lj/f]w u5{ Tof] lgM;+b]x lg/fwf/ 5 . / of] kljq
s'/cfg O:nfdsf] o:tf] cd/ rdTsf/ xf] h'g ;b}j afFsL
/xg] 5 .
/ s'/cfgsf] >]i7tfsf] nflu of] kof{Kt 5 ls
To;sf ljleGg k|sf/sf ljifo / zLif{sx¿ h'g cf:yf,
cfb]z, j}w , cj}w, va/, j[tfGt ===== cflbnfO{ bzf{p5g
tL ;a} zLif{sx¿df olt o'u aLt] klg s;}n] Pp6f q'l6
lgsfNg ;s]gg . a? h]hlt To;sf] cfotx¿df kl/If0f
lg/If0f / ljZn]if0f u/] kZrft pgLx¿ dfly of] /x:o
v'Nof] ls lj1fgn] hlt k|ult clxn] ;Dd u/]5 To;nfO{
t s'/cfgn] cfhb]lv !$)) jif{ cl3 g} bzf{O;s]sf] 5 .
/ sltko j}1flgsx¿ t s'/cfgsf] o:tf] rdTsf/af6
k|efljt eO{ O:nfd :jLsf/ ul/;s]sf 5g . / h'g ;'s}
JolSt klg s'/cfgnfO{ :jR5 x[bon] k95 / To;sf
42
lgb]{zgx¿df ljrf/ u5{ Tof] lgM;+b]x O:nfdL lgb]{zgx¿
dfly df]lxt eO{ To;nfO{ :jLsf/ ug]{5 .
/ O:nfd wd{ kljq 5 lsgls h'g gaL -;Gb]i6f_
dfly of] O:nfd cjtl/t ul/of] - pxfFsf] gfd d'xDdb
k'q cAb'Nnfx xf] _ Tof] ;Gb]i6f klg kljq 5g . Tof]
;Gb]i6f afx]s c? s'g} dg'io tyf Clifd'lg o; ;Dk"0f{
;+;f/df q'l6x¿ / bf]ifx¿af6 kljq 5}gg . t/ of]
pTs[i6 kb d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ pxfFsf]
kfngstf{af6 k|bfg ul/of], h;n] ubf{ pxfFnfO{ cfkmgf]
clGtd ;Gb]i6f lgo'Qm u/f]; . / o;} b"tTjsf] sf/0f
pxfFnfO{ x/]s bf]if, kfkaf6 d'Qm Pj+ kljq u¥of] .
cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M / pgL cfˆgf] OR5fn] s]xL eGb}gg . Tof] t
dfq jxo xf] h'g -pgLdfly_ k7fOFb} 5 . - ;"/t'g gHd
#,$ _
/ cNnfxn] cfkmgf] clGtd ;Gb]i6f d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ pxfFsf] k|To]s lqmofsnfkdf
kljq kfl/lbof] . pbfx/0f :j¿kM cNnfxn] pxfFnfO{ pxfFsf]
o'jf cj:yfdf kljqtfsf] hLljt pbfx/0f / cfbz{
agfpg' eof] . pxfFsf] :jefj, cfr/0f, Jolerf/af6 6f9f
/xg', / c1fgtf sfnsf] ;a} kfkx¿af6 6f9f /xg', ;to
af]Ng', em'7 / em'77fx¿af6 3[0f ug'{, dlb/f ;]jgaf6 6f9f
/xg', d"lt{ k"hgaf6 6f9f /xg', ===== cflb . of] ;a}
cdfgjLo sfo{x¿af6 cNnfxn] cfkmgf] ;Gb]i6fnfO{ kljq
/fVof] . lsgls of] ;a} lqmofsnfkx¿ O:nfd lj/f]wL
43
x'gsf] ;fy ;fy} ;dfh Pj+ ;eotf / dfgjtfsf] klg
lj/f]wL x'g .
/ pxfF ;b}j ;To af]Ny], ;TonfO{ dg k/fpFy] /
cNnfxn] cjtl/t u/]sf lgb]{zgx¿ h:tfsf] To:t}
cfkmgf] pDdt ;Dd k'¥ofpFy] . of] klg pxfFsf] kljqtf
k|dfl0ft u5{ .
/ d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kljqtf
pxfFsf] hLjgLaf6 k"0f{ ¿kn] :ki6 x'G5, h;n] klg pxfFsf]
hLjgLsf] cWog u5{ Tof] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nndsf] kljqtf / pgsf] ;j{>]i7 cfr/0f / :jfefjsf]
u'0fufg ug{ yfN5 . / of] ;a} s'/fx¿ of] s'/fnfO{
clgjfo{ u5{g ls xfdL To; dxfg ;Gb]i6fsf] cg'z/0f
u/f}+, / To;} ;Gb]i6fsf] hLjg z}nL ckgfO{ p4f/ kfcf}+ .
/ O:nfd wd{ kljq 5 cyf{t k|To]s bf]ifaf6 d'Qm 5
lsgls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿
bf]ifd'Qm 5g . lsgls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
pDdtLx¿ s'g} bf]if Pj+ c;Todfly sbflk Psh'6
x'g;Sb}gg, a? h'g s'/f]dfly d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nndsf] pDdtLx¿sf] Psdt 5 Tof] g} ;To xf], /
To;sf] lj/f]wL lgM;Gb]x lg/fwf/ 5 . / of] ljz]iftf ;a}
pDdtx¿ dWo] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
pDdtLx¿nfO{ dfq k|fKt 5 . h:tf] ls cNNfxsf] kmdf{g
5M
cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo
agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / -
44
d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd _ k}uDa/ ltd|f] nflu
;fIfL ag'g / h'g lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf
lyof}, To;nfO{ xfdLn] o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+
tfls yfxf xf]; ls, sf] -xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL
xf] / sf] xf] hf] ljrlnt x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/
h;nfO{ cNnfxn] dfu{blz{t u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{ ufx|f]
5}g_ . / cNnfxn] ltd|f cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg] 5}g .
cNnfx t dflg;x¿;+u cToGt s[kf / bofsf] Jojxf/
ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n as/M !$# _
cyf{t cNnfxn] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
pDdtLx¿nfO{ lk|o, ;Tojfg lg0f{fos agfof] . d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M
cy{ M lgM;Gb]x cNnfx d]/f] pDdtnfO{ kye|i6tfdf
Psdt ub}{g . - ltld{hL _
t;y{ h;df pDdt Psdt x'G5 s'g} klg o'udf Tof]
g} ;To 7x/ x'G5 To;df s'g} ;+sf]r Pj+ e|d 5}g .
/ cNnfxn] h'g dfg ;Ddfg d'xDdb ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿nfO{ k|bfg u/]sf] 5 Tof] dfg
;Ddfg O:nfdL l;4fGtsf] dxfgtfsf] k|tLs xf] . h;
;Ddflgt ;Ldfdf /xL d'l:ndx¿ Psdt /x'g / lj/f]w /
dte]baf6 k/ /x'g, t;y{ ;a} Ps xft h:tf] Psdt /xL
/xG5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M ;a} ldn]/ cNnfxsf] 8f]/LnfO{ b[9tfk"j{s
;dflt /fVg' / ljeflht gx'g' / cNnfxsf] To;
cg'sDkfnfO{ ofbu/ ls ha ltdL Ps csf{sf] zq' lyof},
45
t p;n] ltd|f Åbox¿df k|]dsf] ;[hgf u¥of] / p;sf]
s[kfn] ltdLx¿ cfk;df efO–efO eOxfNof}, / ltdL
cfuf]sf] vfN8f] 5]p k'lu;s]sf lyof}, t cNnfxn] ltdLnfO{
To;af6 arfOxfNof] . o; k|sf/ cNnfxn] ltdLnfO{ cfˆgf
lgzfgLx¿sf] j0f{g ub{5 tfls ltdL dfu{bz{g k|fKt
ug{;s . - ;"/t' cfn] Od/fg !)# _
/ o; wd{ O:nfdsf] ljzfntf dWo] of] klg xf] ls
o;sf] kljqtf qLsf]0fLo 5, s'/cfgsf] kljqtf ;Gb]i6fsf]
kljqtf / pDdtsf] kljqtf . cyf{t o; wd{sf] kljqtf /
bf]ifd'Qmtf ;a} tkm{af6 3]l/Psf] 5 ca o; eGbf kljq
s'g} klg x'g;Sb}g rfx] h'g ;'s} klg xf]; rfx] Tof] s'g}
xflsd cyjf d'lvof xf]; jf s'g} lg/If0fstf{ xf];, a?
;a}sf] s'/fnfO{ o; s'/cfg / xbL; / o; pDdtsf]
PsdQfsf] s;f}6Ldf kv]{ kZrft olb Tof] s'/f] s'/cfg /
xbL; Pj+ pDdtsf] Psdt cg's"n 5 eg] Tof] ;To /
:jLsfo{ x'g]5 . t/ olb Tof] s'/f] o; lj?4 5 eg]
c:jLsfo{ x'g]5 oBlk Tof] s'/f dfGg]jfnf cfkmgf] o;
k|of;df bf]ifL 7x/ x'Fb}g olb To;sf] OR5f /fd|f] ug'{ lyof]
eg] .
46
O:nfd bofsf] wd{
cNNffx cfkmgf] eQmx¿ Dffly s?0ffjfg Pj+ bofjfg
5 h:tf] ls cfkmgf] kljq u|Gydf eg]5 M
cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo
agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / -
d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd_ k}uDa/ ltd|f] nflu
;fIfL ag'g / h'g lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf
lyof}, To;nfO{ xfdLn] o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+
tfls yfxf xf]; ls, sf] -xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL
xf] / sf] xf] hf] ljrlnt x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/
h;nfO{ cNnfxn] dfu{blz{t u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{ ufx|f]
5}g_ . / cNnfxn] ltd|f] cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg] 5}g .
cNnfx t dflg;x¿;+u cToGt s[kf / bofsf] Jojxf/
ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n as/M !$# _
/ h:tf] ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn]
cNnfxsf] af/]df va/ lbg' eP5 Pp6f pbfx/0fsf]
dfWodaf6 / o; xbL;nfO{ xh/t pd/ lag vTtfa
/hLcNnfxf] cGxf]n] j0f{g ug'{ x'G5 ls æ /;"n ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nnd ;dIf s]xL aGbLx¿ NofOP To; dWo] Pp6L
bf;L cfO{dfO{ klg lyO{, tt kZrft To; bf;Ln] cfkmgf]
;fgf] lzz'nfO{ x]¥of] clg xlif{t eP/ To;nfO{ cfkmgf]
5ftLl;t nufof], km]l/ To;nfO{ b"w v'jfof] ta /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] xfdLl;t k|Zg ug'{ eof] ls s]
47
ltdLx¿nfO{ of] cfef; x'G5 ls of] o'jtL cfkmgf] o;
aRrfnfO{ cfuf]df kmfNg ;S5]< t xfdLn] eGof}+ xf]Og xh'/
Tof] o'jtL sbflk o:tf] ug{ ;Sb}g . ta /;"n ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nndn] eGg' eof] Û cNnfx cfkmgf] eQmx¿ Dffly
o; o'jtLsf] cfkmgf] lzz' dfly :g]x Pj+ k|]d eGbf cem}
s?0ffdo / bofjfg 5 Æ . - a'vf/L lstfa'n cba _
/ cNnfx jf:tjdf ;d:t ;+;f/sf] nflu bofjfg 5
o;} sf/0f p;n] o; ;+;f/df cfkmgf] ;Gb]i6fx¿nfO{
k7fof] ls ;Gb]i6fx¿ ;a}nfO{ ;'dfu{df nufO{ ;a}nfO{
cNnfxsf] bofsf] kfq aGg] cj;/ k|bfg u?g .
/ o:t} ;d:t cfsfl:ds wd{x¿ To; cNnfxsf]
bofsf] v'Nnf pbfx/0f x'g, / k|To]s wd{ h;sf]
cg'ofoLx¿ bofjfg x'G5g Tof] klg cNnfxsf] bofsf]
k|df0f xf] . / cGtdf d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x]
j;NndnfO{ ;Dk"0f{ ;+;f/sf] nflu kyk|bz{s / bofsf]
k|tLs agP/ k7fof], of] klg To;sf] bofsf] cgf}7f]
rdTsf/ xf] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M / -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd Û_
xfdLn] tkfO{nfO{ ;Dk"0f{ hutsf] lglDt ;j{yf bofsf]
k|tLs agfP/ k7fPsf 5f}+ . - ;"/t'n clDaof !)& _
/ o:t} s'/cfgnfO{ kyk|bz{s, bofdo, / ;a}
k|sf/sf] /f]uaf6 d'lQmstf{ agfP/ cjtl/t u¥of], of] klg
To;sf] s?0fsf] lgzfgL / ts{ xf] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M lgM;Gb]x xfdLn] o;nfO{ Pp6f a/stn]
el/Psf] /ftdf cjtl/t u/]sf 5f}+, xfdL t dfu{
48
b]vfpg]jfnf xf}+ . To;} /ftdf tdfd tTjbzL{o'St s'/f
lg0fL{t Pj+ :ki6 ul/G5 . xfdL sxfFaf6 cfb]z eP/,
lgM;Gb]x xfdLn] g} k}uDa/nfO{ k7fpF5f}+ . ltd|f] kfnstf{sf]
bofn'tf xf] . lgM;Gb]x Tof] ;a} s'/f ;'Gg]jfnf hfGg]jfnf
5 . - ;"/t'2'vfg #–^ _
/ To; cNnfxsf] bof dWo] d'xDdb h:tf] s?0ffdo
;Gb]i6fnfO{ xfdLx¿sf] nflu lgo'Qm u¥of] . h:tf] ls
cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M -x] dflg;x¿ xf] Û_ ltdLx¿sf] dfemdf
ltdLx¿dWo]af6} Pp6f k}uDa/ cfPsf 5g . ltd|f]
kL8faf6 pgL b'MvL x'G5g / ltd|f] enf]sf] lglDt lrlGtt
/xG5g, / O{dfgjfnfx¿nfO{ lgs} dfof ug]{ / bofn' 5g .
- ;"/t'Qf}aM !@* _
/ /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] cfkmgf] To;
cfr/0fnfO{ :ki6 kfg'{ eof] h'g cfr/0f cNnfxn] pxfFnfO{
hGdb]lv g} k|bfg ug'{ ePsf] lyof], / h;tkm{ ;a}nfO{
cfJxfg ug]{ cfb]z ul/of] / lj/f]wLx¿ Dffly cNnfxsf]
k|sf]ksf] >fk lbOof] . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn]
eGg' eof] æ d s;}nfO{ >fk lbg'sf] lglDt k7fOPsf] 5}g
a? bof ug'{sf] nflu k7fOPsf] x"F Æ . - d'l:nd lstfa'n
la/{] jl:;nf jncba _
/ bof Pj+ k/f]ksf/ O:nfdsf] k|To]s lgb]{zgdf
b]lvG5, h:tf] ls of] wd{ cfkmgf] cg'ofoLx¿sf] nflu
nfebfos sfo{ ug]{ cfu|x u5{, / xflgsf/s s'/faf6 /f]S5
. ljz'4 / kf]zLnf vfBfGgnfO{ xnfn -u|fxo_ / cz'4
49
kbfy{nfO{ cj}w u5{ . / o:t} of] wd{ cfkmgf]
cg'ofoLx¿nfO{ sbflk pgsf] Ifdtf eGbf clws sd{
ug'{sf] dfFu ub}{g, a? ;a}nfO{ cfkmgf] Ifdtf cg';f/ sd{
ug]{ lgdGq0f lbG5 .
/ o:t} pgLdfly tL ;a} sd{ / lqmofsnfk j}w u5{
h;df xflg gf]S;fgL 5}g, / h;af6 ;dfhsf] pGglt
x'G5 . / tL ;a} lqmofsnfknfO{ cj}w 7fG5 h;af6
;dfhdf ljuf/ pTkGg x'G5, h:tf] ls rf]/L, cGofo,
cTofrf/, b'/Jojxf/, b'/frf/, lx+;f====cflb . oL ;a}
s'/fx¿ cNnfxsf] bofnfO{ k|blz{t u5{g .
/ o:t} of] klg cNnfxsf] bof g} xf] h;n] ubf{
cNnfxn] cGofoLx¿sf] nflu b08 lbg] ljlw Nofof], t;y{
O:nfddf h;n] klg b08gLo sfo{ ug]{5 To;nfO{ b08
cjZo ldNg] 5, o;n] ubf{ pb08x¿ / kfv08Lx¿
;fjwfg eO{ eoqf; vfG5g h;n] ubf{ xfd|f] ;dfh
k|To]s s'sd{af6 d'Qm x'b} hfG5 . / h'g dfG5] dfly
cGofo eP5 To;sf] ;xfotfsf] nflu / ;Totf dfly
;Tojfgx¿nfO{ ;'b[9 ug'{sf] lglDt s'sdL{nfO{ b0l8t
ul/G5 . kmn:j¿k ;dfh ;a} kfv08af6 d'Qm eOxfN5 .
cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M x] ljj]sLx¿ Û s];f;sf] -cfb]z_ df ltd|f]
nflu lhGbuL 5, o;n] ubf{ ltdLx¿ -cgfxsÞ xTofaf6_
;'/lIft /xg]5f} . - ;"/t'n as/M !&( _
/ O:nfd wd{sf] bofjfg x'g'sf] k|df0f dWo] of] klg
xf] ls o; wd{n] cfkmgf] cg'ofoLx¿nfO{ of] cfb]z lbG5
50
ls Pscfsf{sf] ;fy bofefjsf] Jojxf/ u?g, ;fgf]
7"nfnfO{ ;Ddfg u/f];, / 7"nf] ;fgfnfO{ :g]x u/f]; . /
zlQmzfnL JolQm cfkm" eGbf lgj{n dfly bof u/f];, /
b'a{n dfG5] cfkmgf] zlQmjfg efOsf] ;Ddfg u/f]; .
cyf{t ;a} Pscfsf{ dfly bof u?g . /;"n ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nnd eGg' x'G5 M æ bofjfgx¿ Dffly cNnfxsf]
bof x'G5, ltdLx¿ o; w/tLdf a:g]x¿ dfly bof u/,
ltdLx¿ dfly Tof] bofjfg bof ug]{5 h'g cfsfzdf 5 Æ
. - d':gb cxdb _
/ o;} bof dWo] lzz'x¿ / ;fgf] aRrfx¿ Dffly
bof ug'{ klg xf], h;sf] cgf}7f] pbfx/0f d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd :jod lyP . d'xDdb ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nnd ;fgf] aRrfx¿nfO{ :g]xn] r'dby] Pp6f
xbL;df j0f{g 5 ls æ Ps lbg Pp6f ufFpn] xh'/
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;dIf cfof] / eGof]M tkfO{x¿
aRrfx¿nfO{ r'dg' x'G5 xfdL t r'db}gf}+ < t /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M ls cNnfx afx]s
s'g} zlQm klg ltd|f x[bodf bof xfNg ;Sb}g Æ . - a'vf/L
_
o:t} Ps lbg cs/c lag xfla;n] d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ x]g'{ eof] ls pxfF x;g lag
cnLnfO{ r'dL/fv]sf 5g, t cs/cn] eGg' eof] d l;t
!) 5f]/fx¿ 5g t/ d}n] s;}nfO{ klg r'd] 5}g . t /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M h;n] bof ub}{g
To;dfly klg bof ul/b}g . - d'l:nd _
51
/ O:nfdsf] bofsf] cfsf]{ pbfx/0f xf] o; wd{sf] of]
cfb]z ls cfkmgf] a'jf cfdf dfly k/f]ksf/ u/, /
pgLx¿sf] clwsf/nfO{ cNnfxn] cfkmgf] clwsf/af6
t'ngf u/]sf] 5 . / cfdf / a'jfsf] clwsf/ cNNfxsf]
clwsf/ kZrft ;j{k|yd clwsf/ atfOPsf] 5 . h;/L
xbL;df j0f{g 5 ls ha /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd
l;t ;f]lwof] ls cNnfxsf] glhs ;a} eGbf lk|o sfo{ s]
s] x'g< t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M
gdfh sfod ug'{ To;sf] lgwf{l/t ;dodf, km]l/ ;f]lwof]
To; kZrft s'g sfo{ cNnfxsf] glhs lk|o 5 < t
pxfFn] eGg' eof]M cfkmgf] a'jf cfdfdfly pksf/ ug'{ xf] .
- a'vf/L _
O:nfdn] a'jf cfdfnfO{ olt 7"nf] kb k|bfg u/]sf] 5
ls a'jf cfdf sflkm/ -gfl:ts_ eP klg pgLx¿ dfly
pksf/ ug]{ cfb]z 5 . cNnfxsf] kmdf{g 5M
cy{ M / xfdLn] dflg;nfO{ p;sf] cfdf–afa'sf]
;DaGwdf ;r]t u/]sf 5f}+, ls o;sf] cfdfn] si6dfly
si6 ;x]/ p;nfO{ ue{df af]sL /fV5] / b'O{ jif{df p;sf]
b"w 5f]8fpg' kg]{ x'G5 Û h;af6 ltdLn] d]/f] / cfˆgf]
cfdf afa'sf] s[t1tf k|s6 u/ . -lsgls_ dlt/} kmls{
cfpg' kg]{5 . / olb tL b'a}n] ltdLx¿dfly o;s'/fsf]
bafj lbG5g, ls ltdLn] s;}nfO{ d]/f] ;fydf ;femLbf/
7x/fpm h;sf ltdLnfO{ 1fg 5}g, t pgLx¿sf] s'/f
gdfGg' / ;f+;fl/s sfdx¿df pgLx¿sf] /fd|f] ;fy lbg',
/ h'g JolQm dlt/ k|j[t x'G5, p;sf] dfu{df lx+8g' . /
52
ltdL ;a}nfO{ dlt/ kmls{ cfpg' 5 . clg h'g sfd ltdL
ul//fv]sf x'G5f}, d ltdLnfO{ ;a} atfpg]5' . - ;"/t'
n'sdfg !$,!% _
/ cfsf]{ ;"/tdf cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M / ltd|f] kfngstf{n] :ki6 cfb]z u/]sf] 5 ls
pm afx]s ltdL s;}sf] k"hf gu/ / cfdf–afa'sf] ;fydf
gd| Jojxf/ ub}{ u/ olb ltgLx¿ dWo] Pp6f jf b'j} ltd|f]
cufl8 j[4 cj:yfdf k'U5g eg] ltgLx¿nfO{ lt/:s[t
gug'{ gxKsfpg' clkt' ltgLx¿;Fu ;Ddfgk"j{s dof{lbt
9+un] s'/fsfgL ug'{ . / ljgd|tfk"j{s Kof/sf ;fy
ltgLx¿sf] cufl8 ;'zLn eO/fv / ltgLx¿sf] lglDt
k|fy{gf ug]{ u/M ls x] kfnstf{ h'g k|sf/ ls ltgLx¿n]
dnfO{ afNofj:yfdf -dfof“n]_ kfng–kf]if0f u/]sf 5g,
ltdLn] klg ltgLx¿dfly To:t} bof u/ . h] hlt ltd|f]
Åbox¿df 5, ltd|f] kfngstf{n] To;nfO{ /fd|/L hfGb5 .
olb ltdL c;n sd{ ub{5f} eg] p;n] To;lt/ k|j[Q
x'g]x¿nfO{ Ifdf ul/lbg]5 . - ;"/t'n O;|f @#–@% _
/ o:t} O:nfdsf] bof dWo] cNnfxsf] tL lgb]{zgx¿
klg x'g h;df cNnfxn] dlxnfx¿;+u s?0ffdo Jojxf/
ug]{ cfb]z lbPsf] 5 . lsgls dlxnfx¿ :jfefljs ¿kn]
sf]dn Pj+ lga{n x'gl5g, / ljz]if¿kn] k'qL / cfdfsf]
clwsf/nfO{ Wofgdf /flv oL b'j}dfly bof ug'{ clgjfo{
ul/Psf] 5 . / cfdfsf] clwsf/ k'qdfly a'jf eGbf tLg
u'gf clws x'G5 , lsgls cfdfnfO{ a'jf eGbf clws bof
/ pksf/sf] cfjZostf x'G5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x]
53
j;Nndsf] egfO{ 5 ha of] k|Zg ul/of] ls ;Ddfgsf]
clwsf/ dg'io dfly ;a} wGbf w]/} s:sf] 5 < t /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M ltd|f] cfdfsf] .
km]l/ ltd|f] cfdfsf], km]l/ ltd|f] cfdfsf], clg ltd|f] a'jfsf]
, km]l/ ltd|f] cfkmGtLx¿sf], clg qmdzM OToflbsf] === . -
d'l:nd _
/ o:t} cfkmgf] :jf:gL;+u /fd|f] Jojxf/ ug'{ klg
bofsf] Pp6f efu xf] . / >LdtL dfly pksf/ ug'{ h:tf]
ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] :jf:gLx¿ Dffly bof
ug'{ / /fd|f] Jojxf/ ug'{sf] cfb]z lbg' eP5 . / :jf:gL
dfly bofjfgnfO{ ;a} eGbf ;Tojfg 7x/ u/]sf 5g .
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M æ ;a} eGbf
/fd|f] JolQm Tof] xf] h'g cfkmgf] hxfgsf] lgs6 /fd|f] 5, /
d cfkmgf] hxfgsf] lgs6 ;a} eGbf /fd|f] JolQm 5' Æ . -
ltld{hL _
/ O:nfdsf] bofsf] pbfx/0f dWo] 6'x'/f] dfly bof
ug'{ klg xf] . cNnfxn] 6'x'/f]sf] kfngkf]if0f ug]{ / Tof];+u
bof / :g]x ug]{, To;sf] ;Tsf/ ug{]=== cflb . oL
ug]{x¿nfO{ cNnfx :ju{df cUnf] cUnf] :dfs{ k|bfg u5{, /
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;+utsf] ;'cj;/ klg
k|bfg u5{ .
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M æ d /
6'x'/f]sf] ;]jf ;Tsf/ ug]{jfnf :ju{df o;/L x'G5f}+, /
cfkmgf] cf}nfaf6 ;+s]t ug'{ eof], / aLrsf] cf}+nf /
54
zxfbtsf] cf}nf cyf{t a'9L cf}nfnfO{ clnslt k/ ug'{
eof]Æ . - a'vf/L _
/ o:t} Pp6f dfG5]n] cfkmgf] x[bosf] s7f]/tfsf]
af/]df /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd sxfF u'gf;f] u¥of]
t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] M æ
6'x'/f]nfO{ ;xf/f b]pm / To;dfly k/f]ksf/ u/, /
c;xfox¿nfO{ ef]hg u/fpm Æ . - d':gb cxdb _
/ o:t} O:nfdsf] bofsf] pbfx/0f dWo] ;a} lga{n,
bl/b|, c;xfo dfly pksf/ ug]{ cfb]z klg xf] . cNnfxsf]
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eP5 M æ
aGbLx¿nfO{ d'St u/, / e"vf]nfO{ ef]hg u/fpm, / lj/fdL
dfG5]sf] x]/rfx u/ Æ . - a'vf/L _
/ O:nfdsf] bof s]jn d'l:nd ;d'bfodf ;Lldt
5}g a? O:nfd d';ndfgx¿nfO{ u}/ d'l:ndx¿ dfly klg
bof ug]{ kf7 k9fPsf] 5 . / u}/ d''l:nd dfly bof ug'{sf]
klxnf] r/0f of] xf] ls d';ndfg To;nfO{ O:nfd tkm{
cfJxfg u/f]; / To;nfO{ s'sd{sf] cGwsf/af6 ;fjwfg
u/f];, / cNNfxsf] ;To wd{af6 ljd'v x'g'sf]
b'ikl/0ffdaf6 ;fjwfg u/f];, / cNnfxsf] b'vb oftgfaf6
;fjwfg u/L To;nfO{ gs{af6 arfcf]; .
s] of] O:nfdsf] pTs[i6 bof / k/f]ksf/ xf]Og t
c? s] xf] < ls O:nfd ;d:t dfgjhfltsf] enfO{ rfxG5
/ ;a}nfO{ ;'v zflGtsf] dfu{df nufO{ :ju{sf] kfq agfpg
rfxG5, / h'g zflGtsf] dfu{lt/ O:nfdn] xfdLnfO{
nufpg vf]h]sf] 5 Tof] dfu{ O:nfd g} xf], oxL dfu{ g}
55
cNNfxsf] ;To / ;b}j sfod /xg]jfnf dfu{ xf] . cNNfxsf]
egfO{ 5 M
cy{ M -x] k}uDa/ Û_ dflg;x¿nfO{ a'l4dQf / c;n
pkb]zn] cfˆgf] kfngstf{sf] af6f]lt/ af]nfpg'; / ;w}
/fd|f] tl/sfn] ltgLx¿ l;t s'/f ug'{;, hf] p;sf
af6f]af6 larlnt 5g tkfO{sf] kfngstf{n] ltgnfO{ klg
/fd|/L hfGb5 / hf] ;xL dfu{df lx8g]x¿ 5g pgLx¿nfO{
klg /fd|/L hfGb5 . - ;"/t'g gxn !@% _
/ d'l:ndx¿sf] bof / k/f]ksf/ u}/ d'l:ndx¿ dfly
clt ;+s'lrt / si6bfos cj:yfdf klg k|s6 - 5n{Ë _
x'G5, h:tf] ls o'4 cj:yf, O:nfddf o'4 cj:yfdf klg
ljlwx¿ 5g To;sf] cltqmd0fsf] cfb]z O:nfd sbflk
lbb}g, h;/L sdhf]/, dlxnf, aRrfx¿ === cflb ;a}dfly
k|xf/ ug'{af6 o'4df klg O:nflds ljlw cg';f/ jlh{t 5
. o:tf] bofn'tfsf] pbfx/0f k"0f{ ;+;f/df klg e]l6b}g .
/ O:nfddf bof / s?0ff dfq dfgjhfltsf] nflu
sxfF ;Lldt 5 / < a? ;d:t ;+;f/df a:g] hLjwf/Lsf]
nflu klg 5, / ;d:t hLjwf/Lx¿ Dffly bof ug]{ cfb]z
O:nfd cfkmgf cg'ofoLx¿nfO{ lbG5 . /;"n ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nndn] eGg' eP5 M æ ls Ps lbgsf] s'/f] xf] ls
Pp6f dfG5] ofqfdf lyof] clg To;nfO{ ltvf{ nfUof], clg
Tof] dfG5] Pp6f Ogf/ lgs6 cfof] clg Tof] Ogf/af6 kfgL
vfof] / lx+8g] a]nf To; dfG5]n] Pp6f s's'/nfO{ x]¥of]
h;sf] lha|f] ltvf{n] aflx/ lg:s]sf] lyof], clg To;
JolStn] ljrf/ u¥of] ls h;/L dnfO{ ltvf{ nfu]sf] lyof]
56
p:t} o; s's'/nfO{ klg cjZo ltvf{ nfu]sf] xf]nf, clg
Tof] JolQm km]l/ Ogf/ lgs6 cfof] / cfkmgf] df]hfsf]
;xfotfn] To; s's'/nfO{ kfgL v'jfof], / cfkmgf] o;
sfo{sf] nflu cNnfxsf] s[t1tf k|s6 u¥of], clg cNNfxn]
o;} sd{sf] sf/0fn] To; AolQmnfO{ d'lQm k|bfg u¥of] . t
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;fyLx¿n] ;f]w] x]
cNnfxsf] /;"n s] xfdLx¿nfO{ hgfj/x¿ dfly k/f]ksf/
u/]df k'0o ldN5 < /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg'
eof]M cjZo a? k|To]s hLjwf/Lsf] ;]jfdf k'0o ldN5 Æ
. - a'vf/L _
57
O:nfd dWodfuL{ wd{
O:nfd wd{ ;a} wd{ dWo] dfWolds Pj+ dWodfuL{
wd{ xf], / of] o; wd{sf] ljz]iftf dWo] Ps xf] .
cNnfxsf] syg 5 M
cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo
agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / -
d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd _ k}uDa/ ltd|f] nflu
;fIfL ag'g / h'g lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf
lyof}, To;nfO{ xfdLn] o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+
tfls yfxf xf]; ls, sf] -xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL
xf] / sf] xf] hf] ljrlnt x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/
h;nfO{ cNnfxn] dfu{–blz{t u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{
ufx|f] 5}g_ . / cNnfxn] ltd|f cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg]
5}g . cNnfx t dflg;x¿;+u cToGt s[kf / bofsf]
Jojxf/ ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n as/M !$# _
o; cfotdf d';ndfg / O:nfdsf] k|z+;f ul/Psf]
5 lsgls O:nfd / d'l:ndx¿sf] ;+t'lnt cj:yf /
;+t'lnt lqmofsnfkdf ljZjf; 5, lsgls d'l:ndx¿n]
c? ;d'bfox¿ h:tf] ;Ldf cltqmd0f ub}{gg, / To;}
;do sd{ ug'{df s'g} sdL sf]tfxL ub}{gg, a? cfkmgf]
;a} lqmofsnfkdf dfWodfu{ ckgfpF5g . / dWodfufL{sf]
cy{ xf] h;/L scaf w/tLsf] aLrf]aLr l:yt 5 To:t}
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdt aLrsf]
58
wdf{jnDaL x'g . cyf{t o; pDdtsf] kb ;d:t gaLx¿
eGbf tn / ;a} pDdtx¿ eGbf dflysf] >]0fLdf
lj/fhdfg 5g .
o; pDdtsf] dWodfuL{ x'g'sf] cy{ dWo] of] klg xf]
ls of] pDdt - ;d"x _ c? pDDtsf] t"ngfdf lgikIf
lg0f{o ug]{jfnf x'g . / o:t} cNnfxn] ;a} pDdt dWo]
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿nfO{ ;a}
pDdtLx¿ dfly ;fIfL agfPsf] 5, o;sf] sf/0f klg
logLx¿sf] dWodfuL{ x'g' l;4 x'G5 . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo
agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / -
df]xDdb ;=c=_ k}uDj/ ltd|f nflu ;fIfL ag'g / h'g
lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf lyof}, To;nfO{ xfdLn]
o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+ tfls yfxf xf]; ls, sf] -
xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL xf] / sf] xf] hf] ljrlnt
x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/ h;nfO{ cNnfxn] dfu{–blz{t
u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{ ufx|f] 5}g_ . / cNnfxn] ltd|f
cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg] 5}g . cNnfx t dflg;x¿;+u
cToGt s[kf / bofsf] Jojxf/ ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n
as/M !$# _
/ o; pDdtLsf] ;fIfL x'g'sf] Pp6f pbfx/0f of] xf]
ls k|nosf] lbg ha cNnfx /;"nx¿ l;t ;f]W5 ls
ltdLx¿n] d}n] lbPsf lgb]{zgx¿sf] k"0f{tM k|rf/ k|;f/
u¥of] / cfkmgf] hflt aGw'nfO{ k'¥ofof] < / pgLx¿sf]
pDdtx¿ eG5g ls xfdLx¿ ;dIf ltd|f] lgb]{zg k'u]g .
59
clg ;a} gaLx¿ / d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf]
pDdtLx¿ gaLx¿sf] kIfdf ;fIo lbG5g .
/ dWodfuL{sf] cy{ dWo] /fd|f] / pQd x'g' klg xf] .
d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdt cNNffx lgs6
;a} pDdtLx¿ eGbf pQd / /fd|f] pDdt xf] . cNNfxsf]
kmdf{g 5 M
cy{ M -df]ldgx¿ Û_ dflg;x¿sf nflu k}bf ul/Psf]
;a} ;Dk|bfox¿ dWo] ltdLx¿ ;a}eGbf pQd xf} lsgls
;Tsd{ ug{ eGb5f} / b'isd{af6 6f9f /xg l;sfpFb5f} /
cNnfxdfly cf:yf /fVb5f} / olb cxn] lstfan] klg
cf:yf /fv]sf] eP ltgLx¿sf] lglDt w]/} /fd|f] x'g] lyof] .
ltgLx¿ dWo] O{dfgjfnx¿ klg 5g / w]/} h;f]
cj1fsf/Lx¿ 5g . - ;"/t' cfn] Od/fg !!) _
/ dWodfuL{sf] cy{ cltqmd0fsf/L / ljd'vx¿ Pj+
s7f]/tf / cN5Lkgfsf] aLr /xL sd{ ug'{ klg xf] . / of]
O:nfd k|To]s lqmofsnfkdf aLrsf] dfu{nfO{ ;jf]{rtf
k|bfg u5{ . / yk36 t ;d:t sfo{x¿df lgGbgLo g} 5
o;} sf/0f yk36 Pj+ s7f]/tf / cN5Lkgfsf] sf/0f g}
klxnfsf pDdtx¿ kyljrlnt eP .
/ of] dWodfuL{ cy{ O:nfdsf] x/]s lgb]{zgdf x]g{
;lsG5 . h;/L æO:nfdL cf:yfÆ ha k|To]s pDdtx¿
;To cf:yfaf6 ljd'v eOxfn] t cNnfxn]
d';ndfgx¿nfO{ ;To cf:yf tkm{ kyk|bz{g u¥of] . / ha
ox"bLx¿n] cNnfxsf] ljz]iftfaf/] ldYof s'/f u/] h;nfO{
cNNfxn] s'/cfgdf o:tf] j0f{g u/]5 M
60
cy{ M lgZro g} cNnfxn] ltgsf] egfO{ klg
;'lgxfNof] h;n] eGb5g ls cNnfx u/La 5 / xfdL wlg
5f}+ . pgsf] o; egfO{nfO{ xfdLn] n]lvlng] 5f}+ / pgLx¿n]
k}uDa/x¿nfO{ lagf bf]if dfl//fv]sf] s'/f klg, / xfdLn]
eGg] 5f} ls aln/x]sf] cfuf]sf] ;hfo ef]uL/fv . - ;"/t'
cfn] Od/fg !*! _
/ cfsf]{ 8fpFdf j0f{g 5 M
cy{ M / ox"bLx¿n] eg] ls cNnfxsf] xft afFlwPsf]
5, -t/ jf:tjdf_ ltgLx¿s} xft afFlwPsf] 5 . / o;
egfO{sf] sf/0f ltgLx¿ lt/:s[t eP a? cNnfxsf b'j}
xft v'Nnf 5g . h'g lsl;daf6 / hlt rfxG5 vr{
ub{5 . / -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd Û_ of] -
s'/cfg_ h'g ltd|f] kfngstf{af6 ltd|f] nflu ptfl/G5,
o;sf] ;Gbe{df ltgLx¿dWo] w]/}sf] x7k"0f{ ljb|f]x /
OGsf/df a[l4 x'g]5 / xfdLn] ltgLx¿sf] cfk;L zq'tf /
5nsk6 lsofdtsf] lbg;DdnfO{ /flvlbPsf 5f}+ .
logLx¿n] ha o'4sf] Hjfnf bGsfpF5g, ta cNnfxn]
To;nfO{ lgefOlbG5 logLx¿n] w/tLdf pkb|j / emu8f
ug{ bu'/L /xG5g / cNnfxn] pkb|jLx¿nfO{ k]|d ub}{g . -
;"/t'n dfObM ^$ _
/ o:t} eg] ls cNNfxnfO{ w/tL cfsfzsf] ;[hgf
kZrft ysfO{ nfUof], clg cNnfxn] zgLjf/sf] lbg
lj>fd u¥of] . oL ;a} ldYof s'/fx¿nfO{ d';ndfgx¿n]
gsf/]/ cNnfxn] atfPsf] dfu{df cu|;/ /x] .
61
/ o:t} O{;fO{x¿n] cNnfxsf] ljz]iftfx¿ h'g dfq
cNnfxsf nflu 5g dg'ionfO{ k|bfg u/], / eg] ls O{;f
cn}lx:;nfd ;[li6 u5{g, cg'sDkf lbG5g, bof u5{g,
dg'iosf] kfknfO{ Ifdf u5{g, b08 / k|ltkmn pgsf]
xftdf 5 ===== cflb . O{;fO{x¿ pk/f]Stsf lg/fwf/
s'/fx¿ u5{g . t/ d'l:ndx¿ cNnfx h:tf] s;}nfO{ klg
dfGb}gg / eG5g ls cNnfxsf] s'g} ;dsIfL 5}g . h:tf]
ls cNnfxn] s'/cfgdf eg]sf] 5 M
cy{ M / g sf]xL p;sf] ;dsIf 5 . - ;"/t'n
OVnf; $ _
/ cNnfxsf] nflu Tof] ;a} ljz]iftfx¿ k|dfl0ft
u5{g h;nfO{ cNnfxn] cfkmgf] nflu ljz]if u/]sf 5g,
h'g ls s'/cfg / xbL;df pNn]v 5g . / pm h:tf] sf]xL
klg x'g;Sb}g o; cf:yfdf b[9 eO{ cNnfxsf] u'0fufg
u5{g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M pm cfsfzx¿ / w/tLsf] ;|i6f xf] . p;n]
ltd|f] lglDt ltd|} ;xhfltaf6 hf]8L agfof] / rf}kfofx¿sf]
hf]8L klg . o:t} tl/sfn] ltdLnfO{ oxfF km}nfO /x]sf] 5 .
pm h:tf] s'g} s'/f 5}g, / pm ;'Gb5 / hfGb5 . -
;"/t'Zz"/f !! _
/ d'l:ndx¿ o;df b[9 eP ls cNnfx g} ;f/f
;+;f/sf] kfngstf{ xf], / k|To]s ;[li6sf] ;|i6f xf] . / To;
afx]s ;a} s'/fx¿ To;sf ;[li6 x'g, / To;sf] bof /
s?0ffsf] bl/b| 5g . cNnfxsf] egfO{ 5 M
62
cy{ M cfsfzx¿ / w/tLdf hf] klg 5g ;a}
cNnfxsf bf;sf ¿kdf cfpg] jfnf 5g . To;n]
ltgLx¿sf cfFsng ul/;s]sf] 5 / ltgLx¿sf] /fd|/L
u0fgf ul/;s]sf] 5 . ltgLx¿ ;asf ;a lsofdtsf] lbg
PSn} To; -/xdfg_ sf] ;fd' pkl:yt x'g]5g . - ;"/t'
dl/od (#–(% _
/ cfsf]{ ;"/xdf cNnfxsf] j0f{g 5 M
cy{ M x] dflg;x¿ Û ltdL cNnfxsf] d'vfk]IfL -
levf/L_ xf} / cNnfx t lgik[x, / ;j{u'0fjfg 5 . - ;"/t'
kmflt/ !% _
/ gaL /;"nsf] af/]df d'l:ndx¿sf] cf:yf ;+t'lnt
g} 5 . oL gaLx¿nfO{ ltgsf] clwsf/ eGbf a9L xs
lbPgg h;/L ls O{;fO{ ox"bL / cGo wdf{jnDaLx¿n] lbP
. logL ;a}n] ;Gb]i6fnfO{ O{Zj/ g} agfO{ xfn] pgLx¿sf]
cf:yfaf/] cNnfx s'/cfgdf o:tf] j0f{g u/]5 M
cy{ M logLx¿n] cNnfxnfO{ 5f8L cfkmgf kfb/L /
;Gtx¿ / dl/odsf] 5f]/f d;LxnfO{ cfkmgf kfngxf/
agfP, hals logLx¿nfO{ dfq Ps Psn} cNnfxs}
pkf;gfsf] cfb]z lbOPsf] lyof], h; afx]s sf]xL ;To
k"hgLo 5}g . pm p;sf] ;fem]bf/ 7x/fpg] sfo{af6 d'Qm
5 . - ;"/t'Qf}aM #! _
o:t} ox"bLx¿n] t gaLx¿sf s'/} ;'g]gg a? ljd'v
eO{ pgLx¿sf] xTof u/] . cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M h'g dflg;xx¿ cNnfxsf cfotx¿ dfGb}gg
/ cNnfxsf ;+b]zjfxsx¿nfO{ cgflwsf/ dfl/lbG5g /
63
h;n] Gofosf s'/f ug]{x¿nfO{ klg dfl/lbG5g t x] gaL
ltgnfO{ si6k"0f{ ;hfosf] ;Gb]z ;'gfO{ lbg' . - ;"/t' cfn]
Od/fg @! _
t/ oL pNn]lvt b'j} cj:yfsf] aLr /xL d'l:ndx¿
gaLx¿df ljZjf; klg u/], / pgLsf] cg'z/0f klg u/], /
o;sf] ;fy} pgLx¿nfO{ O{Zj/sf] bhf{ klg lbPgg
O{Zj/nfO{ To;sf] clwsf/ / ;Gb]i6fnfO{ ;Gb]i6fsf]
clwsf/ lbO{ cNnfxsf] pkxf/sf] kfq eP . cNnfxsf]
egfO{ 5 M
cy{ M s'g} o:tf] dflg; h;nfO{ ls cNnfxn]
lstfa, tTj1fg / ……ga"jtÚÚ -b"tTj_ k|bfg u/]sf] 5 of]
l7s xf]Og ls p;n] dflg;x¿nfO{ egf]; ls cNnfxnfO{
5f]8]/ d]/f] eQm eOxfn a? -p;n] s] eGg] 5 ls_ ltdL
;a} cNnfxsf] eO{ xfn, o; sf/0f ls ltdLn] pgLx¿nfO{
lstfa l;sfpg] u5f}{ / k9fpg] u5f}{ . / sbflk x'g ;Sb}g
ls p;n] kml/Ztf / k}uDa/x¿nfO{ k"Ho agfpg] cfb]z
b]cf]; . s] ltdL ……d';ndfgÚÚ eO;s]kl5 klg p;n]
ltdLnfO{ sflkm/ x'g cfb]z lbg]5 < - ;"/t' cfn] Od/fg
&(,*) _
/ o:t} O{;f d;Lxsf] af/]df klg d'l:ndx¿ ;+t'lnt
s'/f u/], pxfFnfO{ O{Zj/ klg eg]gg / cNnfxsf] 5f]/f klg
eg]gg, / tLg dWo] t];|f] klg eg]gg h:tf] ls O{;fO{x¿
eG5g . / pxfFsf] OGsf/ klg u/]gg / dl/od - O{;fsL
cfdf _ dfly Tof] 7"nf] nfG5gf klg nufPgg h;af6 O{;f
cn}lx:;nfd Jolerf/ åf/f hlGdPsf lzz' 7x?g h:tf]
64
ls ox"bLx¿sf] egfO{ 5 . a? d'l:ndx¿n] eg] ls O{;f
cn}lx:;nfd cNnfxsf] ;Ddflgt eQm Pj+ ;Gb]i6f x'g /
cNnfxsf] Tof] jf0fL x'g h;nfO{ cNnfxn] kljq rl/qjfg
dl/od tkm{ k7fO{ lbof], / s'/cfgn] o; s'/fnfO{ o;/L
:ki6 kf/]5 M
cy{ M x] cxn] lstfa Û -ox"bL–O{;fO{_ cfˆgf] wd{sf]
;Ldf pnn+3g gu/ / cNnfxsf] af/]df ;To afx]s c?
s]xL g eg . dl/odsf 5f]/f O{;f d;Lx-cn}lx:;nfd_ -g
t cNnfx lyP g cNnfxsf 5f]/f a?_ cNnfxsf /;"n
dfq / p;sf] kljq ;Gb]zjfxs dfq lyP, hf] cNnfxsf]
jf0fLaf6 k}bf eP h;nfO{ cNnfxn] dl/odnfO{ k|bfg
u/]sf] lyof] / p;sf] tkm{af6 k7fO{Psf Pp6f ¿x -cfTdf_
lyP, t;y{ ltdLx¿n] cNnfx / p;sf ;a} /;"nx¿ dfly
cf:yf /fv / g eg ls cNnfx tLg j6f 5g / of]
wf/0ffaf6 6f9f /x lsgls ltd|f] lglDt oxL g} /fd|f] 5 .
cNnfx Pp6} dfq k"hgLo 5 / of] s'/f;Fu p;sf] s'g}
;DaGw 5}g ls p;sf ;Gtfg 5g . h] hlt cfsfzx¿df
/ hldgdf 5g ;a} p;}sf] x'g / cNnfx g} ;+/Ifs :j¿k
k|ofKt 5 . -;"/t'g lg;f !&!_
/ o:t} s'/cfgn] O{;f cn}lx:;nfdsf] k|z+;f o;/L
u/]sf] 5 M
cy{ M cNnfxn] eGg] 5 ls x] dl/od sf k'q O{;f-
cn}lx:;nfd_ . d]/f tL s[kfx¿ ofbu/, h'g ltdL / ltd|L
cfdf dfly ul/Psf] xf] . ha d}n] kljq cfTdf -lha|Ln_
åf/f ltdLnfO{ d2t k'¥ofPF -h;af6_ ltdL -afNo
65
cj:yfdf_ cfdfsf] uf]bLaf6} / cw]8 pd]/df dflg;x¿;Fu
s'/fsfgL uYof}{ / ha d}n] ltdLnfO{ lstfa / a'l4dQf /
tf}/ft / O+hLnsf] tflnd lbPF / ha ltdLn] d]/f]
cfb]zaf6 df6f]sf] rf/fsf] ¿k agfO{ To;df km'“s]kl5
hLljt r/f aGbYof] . / ha hGdhft cGwfx¿ / s'i6/f]u
;]tf bfu ePsf dflg;x¿nfO{ d]/f] cfb]zaf6 lgsf] kfYof}{,
/ ha ltdL d'bf{x¿nfO{ d]/f] cf1fn] -lrxfgx¿af6_
lgsfn]/ pEofO{ xfNbYof}, / ha d}n] agL O;|fO{nnfO{
ltdLdfly cTofrf/ ug{af6 /f]lsxfn]+, ha ltdL ltgLx¿
5]p ts{x¿lnP/ cfPsf lyof} km]l/ ltgLx¿ dWo] hf]
sflkm/ lyP, ltgLx¿n] eGg yfn] ls of] t v'Nnf hfb"
afx]s c? s]xL xf]Og . / ha d}n] xjf/Lx¿nfO{ cfb]z
k7fPF ls ddfly / d]/f] k}uDa/dfly cf:yf /fv .
ltgLx¿n] eGg yfn] ls xfdLn] O{dfg Nofof}+ / tkfO{
;fIfL /xg'; ls xfdL cf1fsf/L 5f}+ . - ;"/t'n dfObM
!!),!!! _
/ o:t} ;d:of ;dfwfg Pj+ j}w cj}wsf] af/]df klg
O:nfdn] aLrsf] dfu{ ckgfP 5 . c? wd{x¿sf] t"ngfdf
O:nfd wd{ dWodfuL{ wd{sf] ¿kdf cjtl/t eof] . /
o;sf] cg'ofoLx¿ ox"bL h:tf] eg]gg ls cNnfx
To;nfO{ j}w u?g h;nfO{ xfdL rfxG5f}+, / To;nfO{ cj}w
u?g h;nfO{ xfdL dgk/fpFb}gf}+ . o;} ;+be{df cNNfxsf]
syg 5M
cy{ M rfF8} d"v{x¿n] eGg]5g ls -d';ndfg_ h'g
lsAnf;+u cfa4 lyP, -clxn]_ To;af6 pgLx¿nfO{ s'g
66
s'/fn] ljd'v u/fPsf] 5 < tkfO{ elg lbg'; ls, k"j{ /
klZrd ;a}sf] :jfdL cNnfx xf] . p;n] h;nfO{ rfxG5,
;xL af6f]df lx8g] dfu{ bz{g lbG5 . - ;"/t'n as/M !$@
_
/ cfsf]{ cfotdf 5 M
cy{ M / ha ltgLx¿l;t elgG5 ls cNnfxn] k|bfg
u/]sf] lstfa dfly cf:yf /fv, t eGb5g ls h'g u|Gy
xfdLdfly ptfl/;lsPsf] 5, To;dfly xfd|f] cf:yf 5 .
hals To;eGbf kl5Nnf] -lstfa_ h'g ls ;To xf] /
ltgsf] -lstfa tf}/ftsf]_ k'li6 ub{5, Tof] ;+u cgf:yf
/fVb5g . ltgLx¿l;t of] ;f]w ls olb ltdL cl3Nnf
lstfax¿dfly cf:yf /fVb5f} t km]l/ ltdLn] cNnfxsf
b"tx¿nfO{ lsg dfl/lbGYof} < - ;"/t'n as/M (! _
/ o:t} O{;fO{x¿n] cfkmgf] u'? / ;Gtx¿nfO{
O{Zj/sf] :yfg / bhf{ lbP a? O{Zj/ g} dfGg yfn] h:tf]
ls cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M logLx¿n] cNnfxnfO{ 5f8L cfkmgf kfb/L /
;Gtx¿ / dl/odsf] 5f]/f d;LxnfO{ cfkmgf kfngxf/
agfP, hals logLx¿nfO{ dfq Ps Psn} cNnfxs}
pkf;gfsf] cfb]z lbOPsf] lyof], h; afx]s sf]xL ;To
k"hgLo 5}g . pm p;sf] ;fem]bf/ 7x/fpg] sfo{af6 d'Qm
5 . - ;"/t'Qf}aM #! _
t/ O:nfdn] s;}nfO{ of] clwsf/ k|bfg u/]g ls
cNnfxsf] wd{df s'g} yk36 u/f]; rfx] Tof] ;Ddflgt gaL
/ ;Gb]i6f lsg gxf]; . / d'l:ndx¿nfO{ cfb]z eof] ls
67
of] cf:yf /fv'g ls ;d:t ;[li6 cNnfxs} xf], / ;[li6stf{
cNnfx g} xf], cNNffx lj?4 s'g} klg To;sf] zf;gdf
x:tfIf]k ug{ ;Sb}g . / s'g} klg dg'io Pj+ ;[li6 dWo]
s;}nfO{ of] clwsf/ k|fKt 5}g ls Tof] p;sf] wd{df
ljwfgdf yk36 u/f]; .
/ o:t} d';ndfgx¿ j}w cj}waf/] klg aLrdf g}
5g . ox"bLx¿ h:tf] 5}gg ls pgLx¿sf] pb08tf /
pTkftsf] sf/0f pgLx¿ dfly Tof] s'/f] klg cj}w ul/of]
h'g pgLx¿ dfly j}w lyof] . cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M t;y{ ox'bLx¿sf] cTofrf/sf] sf/0fn] w]/}
h;f] a}w -xnfn_ a:t'x¿nfO{ ltgLx¿sf] lglDt x/fd -
cj}w_ agfO{ lbcf}+ / o; sf/0fn] klg ls ltgLx¿ w]/}
dflg;x¿nfO{ cNnfxsf] dfu{af6 /f]sb}y] . - ;"/t'g lg;f
!^) _
cyf{tM pgLdfly v'/ /fVg] x/]s hgfj/ h:tf] pmF6,
afv|f, k+IfL cflb pgLx¿ dfly x/fd ul/of] pgLx¿sf]
pb08tfsf] sf/0f .
/ o:t} O{;fO{x¿n] cfkmgf] pb08tfsf] sf/0f ;a}
cj}w j:t'nfO{ j}w agfO{ xfn] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M / d To;nfO{ k'li6 ub{5' h'g d]/f] cufl8
tf}/ft 5 / o; sf/0fn] klg d cfPsf] 5' ls s]xL
s'/fx¿ h'g ls ltd|f] lglDt jlh{t lyP, ltgnfO{ u|fxo -
xnfn_ agfO{ lbpF / d t ltd|f] kfngstf{sf] tkm{af6
ltd|f] nflu lgzfgL lnP/ cfPsf] 5' . o;y{ ltdL
68
cNnfxl;t 8/ dfg / d}n] eg]sf] dfg . - ;"/t' cfn]
Od/fg %) _
t/ O:nfd wd{ To;sf] uf}/jsf] nflu olt g} k|ofKt
5 ls cNnfxn] To;sf] / To;sf] cg'z/0f ug]{x¿sf]
ljz]iftf / dWodfu{tf Pj+ ;+t'lnttfsf] j0f{g o; k|sf/
u/]sf] 5 .
cy{ M / xfd|f] lglDt ;+;f/df klg enf] n]lvb]pm /
cflv/t -k/nf]s_df klg, xfdL ltdLlt/ pGd'v x'G5f} .
cNnfxn] eGof] d cfkmgf] oftgfn] p;}nfO{ u|:t u5'{,
h;nfO{ rfxG5' t/ d]/f] bofn'tfaf6 ;a}s'/f cR5flbt
5g . / Tof] bof tL dflg;x¿sf] gfddf cjZo n]Vg]5'
hf] cNnfxl;t 8/5g / hsft-bfg_ lbG5g / hf] xfd|f
cfotdfly O{dfg NofpF5g . h'g dflg;x¿n] o:tf /;"n,
gaL pDdL -lg/If/_ sf] cg'z/0f u5{g, h;nfO{ pgLx¿n]
cfkm'sxfF tf}/ft / OGhLndf n]lvPsf] kfpF5g . pgn]
pgLx¿nfO{ c;n s'/fsf] cfb]z ub{5g / g/fd|f
s'/fx¿af6 dgfxL ub{5g / :jR5 s'/fnfO{ xnfn -
:jLsfo{_ atfpF5g / ckljq s'/fnfO{ x/fd -jlh{t_
atfpF5g / ltgLxL? dflyaf6 Tof] af]em ptfb{5g h'g
clxn];Dd pgLx¿dfly nflbPsf lyP aGwgx¿nfO{ km'Ssf
ub{5g h;df pgLx¿ hsl8Psf lyP . ct M hf]
dflg;x¿ To; gaLdf ljZjf; ub{5g / pgsf] ;dy{g
ub{5g / pgsf] ;xfotf ub{5g, / To; k|sfznfO{
dfGb5g hf] pgsf] ;fydf k7fOPsf] 5 . o:tf dflg;x¿
69
k"0f{ ;kmntf k|fKt ug]{jfnf 5g . - ;"/t'n cc/fkm
!%^,!%& _
/ o:t} kmf]xf]/tf / ckljqtfsf] af/]df klg O:nfd
dWodfuL{ 5 . h:tf] ls ox"bLx¿sf] k"hf dfq pgLx¿sf]
:yn -sgL;f_df dfGo x'G5 / pgLx¿sf] ckljqtfnfO{
kfgLn] - hnn] _ kljq ub{}g / dfl;s wd{ - /fh:jnf
_sf] cj:yfdf dlxnfx¿nfO{ 3/df a:g lbb}gg, /
pgLx¿sf] ;fy vfgkfg ub{}gg . / o:t} O{;fO{x¿
ox"bLx¿sf] ljk/Lt 5g , pgLx¿ k|To]s ckljq /
kmf]xf]/nfO{ :kz{ u5{g / s'g} ckljqnfO{ cj}w dfGb}gg .
cyf{t ;a}nfO{ k|of]udf NofpF5g .
oL b'j} ;d'bfosf] ljk/Lt O:nfd ckljq /
kmf]xf]/nfO{ cj}w / z'4 Pj+ :jR5nfO{ j}w 7fG5, /
kljqnfO{ k|of]udf Nofpg] / ckljqaf6 afFRg] cfb]z lbG5
. h:tf] ls pk/f]Qmsf] cfotdf j0f{g ul/of] . /
d'l:ndx¿sf] nflu ;d:t w/tLnfO{ kljq agfOof] h:tf]
ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kmdf{g 5 M æ dnfO{
kfFrj6f o:tf] s'/fx¿ k|bfg ul/Psf] 5 h'g d eGbf
klxnfsf ;Gb]i6fx¿nfO{ k|fKt lyPg, zq'af6 d]/f] ;xfotf
ul/of] To;sf] x[bodf xfd|f] eo xfn]/, Ps dlxgfsf] hlt
b"/Lsf] cjlwaf6, / ;d:t k[YjLnfO{ d]/f] nflu kljq /
k"hf :yn agfOof], d]/f] pDdtL dWo] h'g ;'s}nfO{ klg
gdfhsf] lgwf{l/t ;do hxfF klg cfcf]; ToxLF Tof] gdfh
sfod u/f];, / d]/f] nflu dfn] ugLdt - o'4df ldn]sf]
;DklQ _ j}w ul/of], / k|To]s ;Gb]i6f dfq cfkmgf]
70
hfltsf] tkm{ k7fOof] t/ dnfO{ ;Dk"0f{ hutsf] nflu
;Gb]i6f agfP/ k7fOof], / dnfO{ l;kmfl/zsf] clwsf/ k|bf
ul/of] Æ . - a'vf/L , d'l:nd _
/ o:t} 1fg / ljBfsf] af/]df klg d';ndfgx¿
dfWodf g} 5g . ox"bLx¿ t 1fg t k|fKt u5{g t/ To;
adf]lhd sd{ ub{}gg, / O{;fO{x¿ c1fgtfsf] ;fy k"hf
c/fwgf u5{g . cyf{t lagf 1fg sd{ u5{g, t/ d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿ oL b'j} ;d'bfosf]
aLr /xL sd{ u5{g, cyf{t 1fg klg k|fKt u5{g / To;
adf]lhd sd{ klg u5{g, 1fg / sd{nfO{ Ps} ;fy lnP/
lx+85g . sd{ 1fgljxLg / 1fg sd{ljxLg s;}nfO{ klg
kmfO{bf k'¥ofpg ;Sb}g, cyf{t sd{ / 1fg Pscfsf{sf
k"/s x'g . o;} sf/0f d';ndfgx¿ ;'dfuL{ x'g . cNNfxsf]
egfO{ 5 M
cy{ M xfdLnfO{ ;f]emf] -;Rrf_ af6f] b]vfpm .
pgLx¿sf] af6f] h;nfO{ ltdLn] k'/:s[t u¥of} ltgLx¿sf]
xf]Og h; dfly ltd|f] j|mf]w eof], / g ky–e|i6x¿sf] -
af6f]_ . - ;"/t'n kmfltxf ^,& _
/ o;t} O:nfd wg ;DklQsf] af/]df klg ;a} wd{
dWo] pTs[i6 wd{ xf] . h:tf] ls sltko wd{x¿ wg
k|flKtsf ;a} dfu{ v'NNff ul/lbPsf 5g, rfx] Tof]
dfgjtfsf] lj?4 lsg gxf]; . t sltkon] t ;Dk"0f{ wg
Pp6} dfG5]sf] clwsf/sf] cwLg ul/lbG5g cyf{t s'g}
wd{df klg ;Gt'ng 5}g . t/ O:nfd wd{df ;Gt'lnt
ljlwx¿ 5g h;n] ubf{ wg k|flKt j}w tl/sfn] g} k|fKt
71
ug{ ;lsG5 . o;}n] ubf{ O:nfddf Joj;fo / kl/>d u/L
sdfO{ ug]{ JolQm ;jf]{Qd >]0fLdf lj/fhdfg ul/Psf] 5 .
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M æ Tof] dfG5]
h'g agdf uO{ bfp/f cfkmgf] lk7o"df af]s]/ ahf/ ;Dd
NofP/ ljqmL u/L vfG5, t of] sfo{af6 cNNffx p;sf]
cjZostfx¿ k"0f{ u5{, / of] sd{ clt pQd 5 To;
dfG5]sf] nflu o; s'/fsf] t"nGffdf ls Tof] eLv dfFuf];
clg sf]xLn] leIff lbG5g t sf]xLn] lb+b}gg Æ . - a'vf/L _
/ O:nfdn] tL ;a} dfu{x¿nfO{ aGb ul/lbPsf] 5
h;af6 s;}dfly cGofo xf]; h;/L rf]/L ug'{, n'6kft
ug'{, ;"b vfg', ====cflbnfO{ jlh{t u/L ;dfhnfO{ :jR5 /
kljq agfO{ lbPsf] 5 . cNnfsf] egfO{ 5 M
cy{ M x] df]ldgx¿ Û ltdLx¿ cfk;df Ps csf{sf]
;DklQ cg'lrt ¿kdf gvfpm . t/ cfk;L ;xdltn]
Jofkf/sf] dfWodaf6 n]gb]gdf nfe hfoh x'G5, /
cfkm"nfO{ cfkm} gdf/ . o;df s'g} ;Gb]x 5}g ls cNnfx
ltdLdfly w]/} s[kfn' 5 . - ;"/t'g lg;f @( _
o;} sf/0f O:nfdn] bfg lbg] k/dk/f rnfof] /
hsftsf] ljlw Nofof], / cfb]z u¥of] ls cfkmgf]
cfkmGtLx¿nfO{ lga{n, c;xfo, cgfy, bl/b| === cflbnfO{
bfg u/ .
72
O:nfd enfO{sf] wd{
O:nfd ;d:t dfgj hfltsf] enfO{nfO{ Wofgdf
/fvL cfkmgf] lgb]{zgx¿ lgdf{0f u/]sf] 5 / of] cNnfxsf]
o; wd{sf] cg'ofoLx¿ dfly bof dWo] Ps xf] .
/ cNNffx åf/f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{
O:nfd wd{ lbO{ o; ;+;f/df k7fOof], of] klg ;d:t
;[li6 dfly cNnfxsf] pksf/ / bof g} xf] . h:tf] ls
cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M / -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd Û_
xfdLn] tkfO{nfO{ ;Dk"0f{ hutsf] lglDt ;j{yf bofsf]
k|tLs agfP/ k7fPsf 5f}+ . - ;"/t'n clDaof !)& _
O:nfd wfld{s, nf}lss Pj+ k/nf}lss b[li6sf]0fn]
klg ;j{yf bof g} xf], lsgls O:nfd To; ;do cfof]
ha ;d:t dfgjx¿ cGwsf/ / c1fgtfdf hLjg JotLt
ug{ afWo eOxfn]sf lyP . / O{;fO{ / ox"bLx¿ x}/fg
eOxfn]sf lyP cfkmg} u|Gyx¿sf] Pscfsf{sf]
dtleGgtfnfO{ x]/]/, / of] ;f]r]/ ls cfsf]{ ;Gb]i6f lsg
cfpFb}g, cGt/fn t nfdf] eof] . o;} nfdf] cGt/fnnfO{
cGt ub}{ cNnfxn] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{
;d:t ;+;f/sf] nflu cfJxfgstf{ Pj+ ;Gb]i6f agfP/
k7fof] . tt kZrft d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn]
;a}nfO{ ;Totkm{ cfJxfg u/] / k'0osf] dfu{ bzf{pg' eof]
/ cNnfxsf] lgb]{zgx¿ ;a}nfO{ ;'gfpg' eof] / j}w /
73
cj}w :ki6 kfg'{ eof], o;n] ubf{ O:nfd ;Dk"0f{ ;+;f/sf]
nflu ;j{yf bofsf] k|tLs eof] .
/ cNnfxn] jf:tjdf d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x]
j;NndnfO{ k7fO{ ;Dk"0f{ ;+;f/ dfly pksf/ / bof u¥of],
lsgls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd g} jf:tljs
enfO{, s'sd{af6 d'lQm lnP/ cfP . / c1fgtfsfn
kZrft 1fgsf] ls/0f NofP, / cGwsf/ kZrft kyk|bz{s
agL ky k|bz{g u/] .
/ O:nfdsf] s[kfsf] Pp6f pbfx/0f of] klg xf] ls
O:nfdL l;4fGt / lgb]{zgx¿ ;]jsx¿sf] enfO{ rfxG5g
/ pgLx¿sf] ;d:ofsf] k"0f{tM ;dfwfg u5{g /
pgLx¿nfO{ enfO{sf] cfb]z u/L xflgsf/s s'/fx¿af6
pgLx¿nfO{ /f]s]/ ;'/lIft u5{g . / o:t} k|To]s
lgb]{zgx¿df nfebfos sfo{x¿sf] cfb]z ul/G5 /
xflgsf/s lqmofsnfkaf6 /f]lsG5 .
/ O:nfd wd{n] ljz]if u/L d"n % wf/fdf eQmx¿sf]
lxt / ;DdfgnfO{ Wofgdf /fvL To;sf] /Iff u5{ . wd{sf]
/Iff, / Hofgsf] /Iff, / 1fgsf] /Iff, / g:n - j+zh _sf]
/Iff, / ;DklQsf] /Iff .
/ O:nfdn] pk/f]Qm kfFrj6f ljz]if wf/f dfly ljz]if
Wofg lbPsf] 5 , lsgls To;df ;Dk"0f{ ;+;f/ /
dfgjtfsf] sNof0f gLlxt 5 . / o;} dfly sfo{ u/L
cfkmgf] hLjgsf] jf:tljs :jfb k|fKt ug{ ;lsG5, /
k|;Ggtf Pj+ ;Gt'li6 k|fKt ug{ ;lsG5 . / c;Gt'li6,
cljZjf;af6 d'lQm kfOG5,
74
/ ;dfhsf] pkb|j, e|i6frf/, pb08tf,
if8oGq,====cflbaf6 d'lQm k|fKt x'G5 .
/ o:t} tL kfFr wf/fnfO{ b[9tfk"j{s ;dft] kl5
k/nf]sdf d0ff]{k/fGt :ju{df ;'v zflGtsf] ef]u x'g]5, /
gs{sf] b08af6 d'lQm k|fKt x'g]5 .
/ ha dg'io cfkmgf] hLjgdf O:nfdL
lgb]{zgx¿nfO{ nfu" u5{ ta To;sf] hLjgdf ;d[l4
cfFp5 To;sf] cfb/ ;Tsf/ x'gyfN5 / To;sf] jr{:j
;a}dfly sfod x'G5, / Tof] cfkmgf] nIonfO{ k|fKt u5{ .
/ ha dg'io O:nfdL lgb]{zgdf yk36 cyjf To;af6
ljd'v eOxfN5 ta To;sf] hLjgdf ljgfz cfFp5 /
c;+t'li6, bl/b|tf ckdfg cflb To;sf] hLjgnfO{ gs{
agfO{ lbG5 .
/ ha xfdL tL kfFr wf/fx¿ dfly ljgd|tf k"j{s
ljrf/ u5f}{ ta of] b]lvG5 ls O:nfdsf] x/]s lgb]{zg o;}
kfFr wf/fnfO{ ;'/lIft u5{g rfx] Tof] sd{ ug]{ cfb]z xf];,
jf sd{af6 ?Sg] cfb]z xf]; . o;}n] ubf{ Hofgsf] /Iffsf]
nflu s]xL ljlwx¿ agfPsf] 5 To; dWo] ;Gtfgdf
a9f]t/L ug'{, aRrfx¿sf] kfngkf]if0f ug'{, pgLl;t :g]x
ug'{, / /fd|f] ef]hg u/L cfkm} cfkmgf] :jf:ysf] /Iff ug'{ .
/ o:t} o;sf] cy{ of] klg xf] ls s;}sf] xTof gug{',
cfTdf xTof gug'{, lgbf]{ifnfO{ s'6lk6 gug'{, / :jf:YonfO{
xflg k'¥ofpg] kbfy{sf] ;]jg gu/L cfkmgf] :jf:y /
HofgnfO{ arfpg' .
75
/ dg dl:tissf] /Iffsf] lglDt O:nfdn] 1fg k|fKt
ug'{sf] cfb]z lbP5, / k|f]T;fxg klg u/]5, / 1fg
k|flKtnfO{ k"hfsf] bhf{ k|bfg u/]sf] 5, / cNnfxsf]
;dLktfsf] ;fwg agfPsf] 5, / ljBf k|flKtsf] ;do To;
dfG5]nfO{ k'0o klg lbOG5 .
/ o:t} O:nfdn] o; ;[li6 dfly lrGtg dgg /
;f]r ljrf/ ug]{ cfb]z u/]sf] 5 . / o; lrGtg dggnfO{
klg k"hfsf] bhf{ k|fKt 5 . o:t} cfkmgf] 5f]/f 5f]/LnfO{
wfld{s / ;+;fl/s 1fg lbg'sf] klg cfb]z u/]sf] 5 .
/ o:t} tL ;a} kbfy{sf] ;]jg gug{ cfb]z lbPsf] 5
h;df s'g} k|sf/sf] xflggf]S;fgL 5, rfx] Tof] xflg ;]jg
ug]{ dfG5]nfO{ nfuf]; jf s'g} cfsf]{ dfG5]nfO{ nfuf]; .
o;}n] ubf{ O:nfd x/]s k|sf/sf] gzfn' kbfy{nfO{ cj}w
ul/lbPsf] 5 h;af6 ;dfhsf] ljuf/ x'G5 .
/ j+zsf] /Iffsf] lglDt O:nfdn] ljx] ug]{ cfb]z
lbof], / To;nfO{ klg k"hfsf] :yfg lbof] / ljjfx ug]{nfO{
k'0o lbg] jrg lbof] . / cfkmgf] b[li6nfO{ cfsf{sf] 5f]/L /
:jf:gL dfly g/fVg] cfb]z lbof], / Jolerf/nfO{ b08gLo
ck/fw 7fgL ;dfhnfO{ cdfgjLo lqmofsnfkaf6 d'Qm
ul/ xfNof] . / o:t} j+zsf] /Iffsf] nflu Tof] ;a}
lqmofsnfkaf6 /f]Sof] h;n] ubf{ ;dfhdf ljuf/ pTkGg
x'G5 . / s;}sf] OHhtl;t v]Ng]nfO{ dxf kfkL 3f]lift
ul/of], / tL ;a} lqmofsnfk Pj+ ultljlwnfO{ jlh{t
ul/of] h'g Jolerf/ ;Dd k'¥ofpF5 . h:tf] ls o'jtLx¿
kbf{ u/]/ aflx/ lg:s'g, k'?if / dlxnfx¿ ccfkmgf
76
b[li6nfO{ tn /fv'g, dlxnfx¿ ckl/lrt JolQml;t
d]nldnfk gu?g, / cfkmgf] u'KtfËsf] /Iff u?g === cflb
.
/ wg ;DklQ Pj+ dfnsf] /Iffsf] nflu O:nfdn]
Jofkf/ Pj+ Joj;fonfO{ j}w u¥of] . / v]tLkftL ug{ cfb]z
u¥of], / hsft Pj+ bfg ug]{ cfb]z u¥of] h;af6 u/La,
lg;xfo, bl/b| cflb nfeflGjt x'g ;s'g . / rf]/L gu?g,
/ ;a} o:tf] sfo{ u?g h;af6 Ps cfsf{nfO{ ;xfotf Pj+
an k'uf];, / h;af6 ;a}sf] nfe xf]; / h;af6
;dfhsf] pGglt xf]; . / o:t} bfg lbg' dfly ljz]if ¿kn]
an lbOof] lsgls To;af6 k|]d / dfof klg a95 / wgdf
a9f]t/L klg x'G5 .
/ o:t} Tof] ;a} ultljlwnfO{ jlh{t ul/of] h;af6
Ps cfsf{nfO{ xflg gf]S;fgL k'U5, / h;af6 Pscfsf{sf]
wg lg/fwf/ tl/sfn] vfOG5 h;/L ;"b Aofh, rf]/L,
Ifnsk6, ljZjf;3ft === cflb oL ;a} lqmofsnfknfO{
klh{t u/L O:nfdn] dfgjtfsf] kf7 k9fP5 . / oL ;a}
j0f{g ul/Psf s'/fx¿df dfq ;+;fl/s nfe 5}g a?
k/nf}lss nfe klg o;}df gLlxt 5, h:tf] ls oL
sfo{x¿ u/L dg'io cfkmgf] kfngstf{sf] bofsf] kfq aG5,
:ju{sf] kfq aG5, / cNnfxsf] ;hfo / b08af6 d'lQm
k|fKt x'G5 . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M k|To]s Hofgn] d[To'sf] :jfb rfVg' kg{] 5 /
ltdLnfO{ lsofdtsf] lbg ltd|f lqmofsnfkx¿sf] k"/fk"/
k|ltkmn k|bfg ul/g] 5, t;y{ h'g dflg;nfO{ gs{sf]
77
cfuf]af6 6f9f /flvg]5 / :ju{df k|j]z u/fOg]5, lgZro
g} pxL ;kmn x'g]5 / ;+;fl/s hLjg t e|dsf] ;fdfg
dfq xf] . - ;"/t' cfn] Od/fg !*% _
/ dg'iosf] lxt cNnfxsf] cg'z/0f ug'{df g} 5
h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M / hf] j/bfg k|fKt x'g]5g, ltgLx¿ :ju{df
x'g] 5g ha ;Dd cfsfz / k[YjL 5g ;w}+ o;}df /xg]
5g, t/ hlt ltd|f] kfngstf{sf] OR5f x'G5 . of] k'/:sf/
xf] h'gls slxNo} ;dfKt x'g]5}g . - ;"/t' x"b !)* _
/ oL s'/fx¿df k/nf}lss lxt gLlxt 5 o;sf]
nflu of] s'/f g} k|ofKt 5 ls /;"n ;NnNNffxf] cn}x]
j;Nndn] eGg' eof] ls :ju{ tL dfG5]x¿sf] nflu tof/
ul/Psf] 5 h;n] cNnfxsf] cg'z/0f u¥of], / pxfF
eGg'x'G5 M æ cNnfx eG5M d}n] cfkmgf] eQmx¿sf] lglDt
o:tf] :ju{ tof/ u/]sf] 5' h;nfO{ gt s'g} cfFvfn] x]/]5
gt s'g} sfgn] ;'g]5, / s'g} dg'iosf] x[bo To;sf]
sNkgf klg ug{ ;Sb}g Æ km]l/ pxfFn] eGg' eof] olb ltdL
rfxG5f} eg] of] cfot k9 Û
cy{ M -clg cNnfx afx]s_ s;}nfO{ yfxf 5}g ls
pgLx¿sf lglDt pgsf] cfFvfsf lztntf n'sfP/
/flvlbPsf 5f}+ of] pgLx¿sf sd{x¿sf] k'/:sf/ xf], h'g
pgLx¿n] ug]{ ub{y] . - ;"/t':;HbM !& _ - a'vf/L _
/ ha xfdL O:nfdL lgb]{zgx¿df ljrf/ u5f{} ta
xfdLnfO{ of] yfxfx'G5 ls ;a} lgb]{zgx¿ dfgjtfsf] /
;Dk"0f{ dfgj hfltsf] nfesf nflu 5g, / nfenfO{ x/]s
78
JolQm a'emg ;S5 t/ cfkmgf] Ifdtf cg';f/ . ;fwf/0f
dfG5] cfkmgf]
;dem cg';f/ / ljåfg cfkmgf] a'l4 cg';f/ a'em5g
.
/ o:t} sltko o:tf lgb]{zgx¿ 5g h;nfO{
ljBfsf] dfWodn] a'emg ;lsG5, o;}n] 1fg k|fKt ug'{
k|To]s d'l:nddfly clgjfo{ 5, lsgls 1fg g} Tof] ;L9L
xf] h;sf] dfWodaf6 dg'io a'l4dQfsf] r'r/f]df k'Ug
;S5 .
O:nfdL lgb]{zgsf lxtx¿ olt5g ls j0f{g ug{
;lsGg t/ pbfx/0f :j¿k s]xL tkfO{x¿ ;fd' /fVg
k|of; ul//x] 5' Û cNnfxn] cfb]z u/] ls k"0f{ cf:yf /fv,
/ k"0f{ cf:yf -O{dfg_sf] ^ j6f :tDex¿ 5g
!– cNNffx dfly cf:yf /fVg' .
@– To;sf kml/Ztfx¿ dfly cf:yf /fVg' .
#– To;sf ;Gb]i6fx¿ dfly cf:yf /fVg' .
$– To;sf ;d:t u|Gyx¿ dfly cf:yf /fVg' .
%– dxf k|no dfly cf:yf /fVg' .
^– efUosf] nfe / xflgdfly cf:yf /fVg' ls Tof]
cNnfxs} tkm{af6 xf] .
ha xfdL o; ;Dk"0f{ cf:yfsf] lxt / kmfO{bfdf
ljrf/ u5f}{+ ta o;sf] kmfO{bfx¿ Rf/}lt/ b]lvG5 .
;j{k|yd of] cf:yf ;[li6nfO{ ;|i6ftkm{ k|j[Q u5{, /
To;sf] k|]dnfO{ ;'b[9 kf5{ . / o:t} ha eQmnfO{ of] 1fg
eof] ls cNnfx g} ;[li6stf{ xf] km]l/ ToxL g} k"hfsf]
79
clwsf/L xf], / dfq To;}sf] u'0fufg ug{ yfN5 . / ha of]
l;4 eof] ls cNnfx l;t s'g} klg j:t' uf]Ko 5}g / s'g}
klg cNnfx afx]s xflg nfe / kmfO{bfsf] dflns 5}g,
km]l/ s;}l;t lsg 8/g], clg eQm dfq cNNffx l;t 8/
dfG5 / p;}sf] s[kf rfxG5 . cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M x]/, ltdL g cN5L u/ g lrlGtt xf]pm . olb
ltdL O{dfgjfnf xf} eg] ltd|} jr{:j sfod x'g] 5 . - ;"/t'
cfn] Od/fg !#( _
/ o:t} eQm cNnfx / cfkm" aLr s;}nfO{ dfWod
agfpFb}g lsgls To;nfO{ yfxf eof] ls cNnfx ;a} ;'G5
hfGb5 / cNnfx ;a} ljGtL ug]{x¿sf] laGtL :jLsf/ u5{,
s;}nfO{ dfWod agfpg] cjZostf 5}g . cyf{t lzs{
ax'b]jjfbaf6 cfkm"nfO{ arfpF5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nndsf] kmdf{g 5M /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn]
d'cfh l;t eGg' eof]M æx] d'cfh s] ltdLnfO{ yfxf 5 ls
cNnfxsf] clwsf/ eQmx¿ Dffly s] 5 < / eQmx¿sf]
clwsf/ cNnfx dfly s] 5 <Æ df]cfh /hLcNnfxf] cGxf]n]
eGg' eof]M cNnfx / p;sf] /;"nnfO{ clws hfgsf/L 5,
clg /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M ælgM;+b]x
cNnfxsf] clwsf/ eStx¿ Dfly of] 5 ls pgL To;sf]
k"hf u?g / To;sf] k"hfdf s;}nfO{ ;femLbf/ g 7x/fpg
. / eStx¿sf] clwsf/ cNNffx dfly of] 5 ls cNnfx
ltgLx¿nfO{ ;hfo g b]cf]; lhgn] To;sf] ;fy s;}nfO{
;femLbf/ 7x/fPggÆ . d'cfhn] eGg' eof]M x] cNnfxsf]
/;"n s] d of] z'e ;dfrf/ ;a}nfO{ g ;'gfO{ lbpmF . /;"n
80
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M æxf]Og g ;'gfpm
lsgls of] z'e ;dfrf/ ;'g]kl5 ;a} o;}dfly e/f];f u/L
sd{nfO{ ToflulbG5gÆ . - a'vf/L, d'l:nd _
of] xbL;af6 of] s'/f :ki6 x'G5 ls ha Pp6f
d'l:nd ;fg}af6 nfOnfxf ONnNnfx k95 / To;sf] cy{
a'em5 / cfkmgf] hlGdg] nIo / p2]Zo To;nfO{ yfxf x'G5
ta Tof] cfkmgf] nIo k|flKtsf] nflu O:nfdLo l;4fGt
adf]lhd sd{ u/L cfkmgf] hLjgsf] ;'v ef]U5 . / c?
dfG5]x¿ h:tf] e|ldt x'Fb}g h'gnfO{ of] klg yfxf x'Fb}g ls
ltgLx¿sf] hGd lsg eP5 / of] a|xdf08 lsg agfOP 5
cflb . cNnfxsf] egfO{ 5 M
cy{ M / cNnfxsf] ;fy cGo s;}nfO{ k"Ho gagfpm .
d p;sf] tkm{af6 ltd|f] lglDt Pp6f k|ToIf 8/ b]vfpg]
jfnf x"F . - ;"/t'h hfl/oft %^ _
/ o:t} p;nfO{ of] yfxf x'G5 ls d/] kZrft Ps
k6s km]l/ hLjg ldNg] 5 . h:tf] ls cNnfxsf] kmdf{g 5
M
cy{ M tL sflkm/x¿n] ;f]r] ls pgLx¿ k'gM hLljt
ul/g] 5}gg . tkfO{ elglbg'; ls xf], d]/f] kfngstf{sf]
s≥;d Û ltdL cjZo g} p7fOg] 5f}, clg h'g sfd ltdLn]
ub}{ cfPsf 5f}, ltdLnfO{ atfOg] 5 / of] cNnfxsf] nflu
cToGt ;/n 5 . - ;"/t'Qufa'g & _
/ of] wd{ ha s;}sf] x[bodf a;5 ta To;nfO{
;d:t ;+;f/sf] ;+t'li6 ldN5 / hLjgsf] k"0f{ ;'vsf]
81
To;nfO{ cfef; x'G5 / Tof] k/d cfgGbn] hLjg latfpF5
.
/ o:t} ha df]ldg - cf:yfjfg _nfO{ of] yfxf
eOxfN5 ls xflg nfe dfq cNnfxsf xftdf 5 ta
cfkmgf] efUoaf6 ;Gt'i6 eOxfN5 . cNNfxsf] kmdf{g 5M
cy{ M h'g;'s} d';Lat -b'Mv ;+s6_ w/tLdf cfpF5
jf ltdLdfly, To;nfO{ d}n] k7fpg' eGbf klxnf Pp6f
lstfadf c+lst x'G5 . of] sfd cNnfxsf] lglDt ;lhnf]
5 . tfls ltdLn] To;s'/faf6 ckmzf]r gu/ h'g ls
ltdLaf6 u'lh|;s]sf] 5, / g To; s'/fdfly cledfg u/
h'g p;n] ltdLnfO{ k|bfg u/]sf] 5 . cNnfxnfO{ s'g}
3d08L / cfTd k|z+zsx¿ dg k/fpFb}gg . - ;"/t'n
xbLb @@,@# _
km]l/ To;nfO{ s'g} xflg k'U5 eg] Tof] Jofs'n x'b}g
a? cNnfxsf] km};nf 7fgL To;}tkm{ nfU5, / s'g} nfe
eof] eg] cNnfx s} s[t1tf k|s6 u5{ . h:tf] ls /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] of] wd{sf] ljzfntf bz{fpb}
eGg' eof]M æ df]ldgsf] cj:yf cfZro{hgs 5 To;sf]
k|To]s cj:yf / ;d:of To;sf] nflu nfebfos 5g, /
of] pTs[i6tf dfq cf:yfjfgx¿sf] nflu 5 . olb To;nfO{
s'g} nfe k'U5 eg] Tof] cfkmgf] kfngstf{sf] cfef/ k|s6
u5{ cyf{t s[t1tf k|s6 u5{, / olb To;nfO{ s'g} xflg
k'U5 eg] To;dfly ;+tf]if u5{ cyf{t ;xgzLntfsf]
kl/ro lbG5, / oL b'j} cj:yf To;sf] nflu nfebfos
x'G5 Æ . - d'l:nd _
82
/ o;} sf/0f O:nfdL cg'ofoLx¿sf] pTs[i6 ljz]iftf
dWo] s[t1tf / ;xgzLntf klg xf] h'g;'s} cj:yfdf
cNnfxsf] s[t1tf k|s6 u5{g / ;+odsf] 8f]/LnfO{ ;dft]/
sd{ ub}{ hfG5g, / cNnfx pgLdfly cfkmgf] cg'u|x
km/fsLnf] ub}{ hfG5g . cNnfxsf] egfO{ 5M
cy{ M /, xfdLn] s'g} g s'g} tl/sfaf6 zq'sf] qf;,
ef]saf6, wg–;DklQ, Hofg / kmnx¿sf] sdLaf6 ltd|f]
k/LIff ug]{5f}+, -t;y{_ w}o{ ug]{x¿nfO{ z'e ;Gb]z ;''gfO{
lbg' . logLx¿nfO{ ha s'g} cfkt–ljklQ cfpF5 t
eGb5g ls xfdL cNnfxs} cwLgdf xf}+ / xfdL p;}lt/
kms]{/ hfg]jfnf 5f}+ . logLx¿ dfly g} pgsf] kfngstf{sf]
s[kf / pksf/x¿ 5g / log} ;To af6f]df 5g . - ;"/t'n
as/M !%%–!%& _
/ o;} cf:yfsf] dfWodn] dflg; ;+;fl/s hLjgsf]
jf:tljs cfgGbsf] ef]u u5{, tt kZrft cfkmgf] ;Dk"0f{
hLjg cNnfxsf] :t'lt / u'0fufgdf JotLt u5{ clg
O{dfgsf] jf:tljs ld7f; kfFp5 . h:tf] ls xh/t
cg;n] l/jfot u/]sf] xbL;df 5 ls /;"n ;NnNnfxf]
cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M æ h;df oL tLg u'0f x'G5g
Tof] O{dfgsf] ld7f; kfpg]5, h;nfO{ cNnfx / cNnfxsf
/;"n ;a} eGbf lk|o x'G5g, / h'g dflg; cNnfxsf] nflu
k]|d u/f];, / h'g dfG5] O:nfdaf6 lad'v x'g'nfO{ o:t}
3[0f u/f]; h;/L cfuf]df xflng]nfO{ u5{ Æ . - a'vf/L _
/ o:t} cf:yf /fVg]x¿ jf:tjdf O{dfgsf] ld7f;
kfpF5g / nf]s k/nf]ssf] ;Ddfghgs kbdf lj/fhdfg
83
x'G5g . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kmdf{g 5 M æ
Tof] dfG5]n] O{dfgsf] ld7f; k|fKt u¥of] h;n] cNnfxnfO{
cfkmgf] kfngstf{ :jLsf/ u¥of,] / O:nfdnfO{ cfkmgf] wd{
:jLsf/ u¥of], / d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{
cfkmgf] ;Gb]i6f :jLsf/ u¥of] Æ . - d'l:nd _
/ O:nfdsf] kfFr :tDex¿ Ps]Zj/jfb dGq -
sndt'Q}loam _ kZrft - cyf{t of] cf:yf kZrft ls
cNnfx afx]s c? sf]O{ k"hgLo 5}g _ bf];|f] d'Vo d+q xf] ,
of] s'/fdfly cf:yf /fVg' ls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nnd cNnfx åf/f k7fOPsf ;Gb]i6f x'g . / pxfFnfO{
cNnfxn] /f]h]/ xfd|f] lxtsf] nflu cNnfxtkm{ kyk|bz{s
agfP/ k7fof] . o;df ;Dk"0f{ ;+;f/sf] lxt gLlxt 5 , /
;a}dfly cNnfxsf] k/dbof / s[kf 5 , h;n] d'xDdb
;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ ;d:t ;+;f/sf] nflu ;j{yf
bof agfP/ k7fof] . pxfF ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd
;a}nfO{ cGwof/f]af6 lgisfl;t u/L pHofnf]tkm{
nufpF5g, / ax'bjjfbaf6 Ps]Zj/jfb tkm{ af]nfpF5g, /
cfkm" h:tf] dfgjsf] c/fwgfaf6 ;+;f/sf] kfngstf{sf]
k"hftkm{ af]nfpF5g .
/ bf];|f] :tDe xf] gdfh - ljz]if lqmofsnfksf]
dfWodn] cNnfxsf] k"hf c/fwgf ug'{ -cg'jfbs_ _ h'g
jf:tjdf cNnfx / eStsf] aLr jf:tljs ;DaGw xf] .
ha eSt cfkmgf] kfngstf{ ;dIf eoqf; Pj+ cfzfsf]
;fy pleG5 o; cj:yfdf ls Tof] eSt jh" u/L kljq
x'G5, / To;sf] n'uf klg kljq x'G5, / Tof] :yn klg
84
kljq x'G5 hxfF Tof] pe]sf] 5, / ;+;fl/s nf]e nfN;faf6
d'St x'G5 . of] ;a} o; sf/0f ls Tof] cfkmgf]
kfngstf{nfO{ 9f]Ug] OR5's 5 / To;sf] bof kfpg
cfzflGjt 5 . km]l/ Tof] gdfhsf] dfWodn] cfkmgf]
kfngstf{ l;t lgd{n :j/df s'/fu5{ .
/ ha xfdL gdfhsf] lqmofsnfk dfly ljrf/ u5f}+{
ta yfxf x'G5 ls tL ;a} lqmofsnfkdf ljzfn lxts/
s'/fx¿ gLlxt 5g . / k|To]s dg'ionfO{ cfkmgf]
kfngstf{ l;t ;+ks{ ug]{ OR5f x'G5, / cjZostf klg .
/ d'l:ndx¿ cfkmgf] kfngstf{;+u gdfhsf] dfWodaf6
;+ks{ u5{g lsgls dg'iosf] hLjg of] ;+ks{ lagf gs{
h:tf] x'b}hfG5, cflTds c;+t'li6 x'G5, / ha d'l:ndx¿
x/]s gdfhdf ;"/M cnkmfltxf k95g h'g ;"/M s'/cfgsf]
;j{>]i7 ;"/M dWo] Ps xf], h;df eSt cfkmgf]
kfngstf{af6 of] ljGtL u5{ ls x] cNnfx dnfO{ cfkmgf]
;'dfu{df nufpm / ky e|ldtx¿sf] dfu{af6 arfpm . /
cNnfxsf] ljz]iftfsf] dfWodaf6 cNnfxsf] c/fwgf u5{ /
cfkmgf] k/nf]ssf] hLjgnfO{ ofbu/L To;sf] tof/L u5{ .
/ gdfhl;t dfG5] z}tfgsf] ps;fx6 -
sf}t'xntf_af6 d'lQm kfpF5 / z}tfg dfly jr{:j k|fKt
u5{, / ;a} cdfgjLo sfo{af6 d'lQm k|fKt u5{ . / o:t}
gdfhaf6 cfkm" dfly ljZjf; ug{ Ifdtf k|fKt u5{ /
zlQm Pj+ elQm k|fKt u5{ .
/ o:t} gdfhn] lgwf{l/t ;dodf sfd ug]{ afgL
l;sfpF5 h;n] ubf{ ;dodf j[l4 eP h:tf] nfU5 . /
85
o:t} ;fd"lxs gdfh dg'ionfO{ k|]dsf] kf7 k9fpF5 h'g
gdfhdf cdL/ -;d[4_ bl/b|, /fhf /+s, 7"nf] ;fgf], ljåfg
lg/If/, c/aL g]kfnL, lxGbL ckm/LsL cflb Pp6} k+lStdf
cNnfxsf] ;fd' pleG5g . / Ps} rf]l6 / Pp6} ;do
cfdLg eG5g . km]l/ of] cfef; u5{g ls xfdL ;a}hgf
efO efO xf}+ . of] k|]defj s'g} wd{df b]lvGg .
/ o:t} gdfh x[bonfO{ ;+t'li6 k|bfg u5{ / ;+;fl/s
x}/fgLaf6 d'lQm k|bfg u5{ . / cNnfxn] s'g} klg cfklQ
cfPdf gdfh sfod ug]{ cfb]z lbPsf 5g . cNnfxsf]
egfO{ 5 M
cy{ M x] cf:yfjfgx¿, w}o{ / gdfhl;t d2tsf]
cfzf ug{' . -lgM;Gb]x_ cNnfx w}o{jfgx¿sf] ;fy lbG5 . -
;"/t'n as/M !%# _
/ gdfh O:nfdsf] ;a} eGbf alnof] :tDe xf] . /
gdfh ;a} si6nfO{ gi6 ul/lbG5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x]
j;Nndn] eGg' eof]M æ ha ltdL dWo] sf]xL cfkmgf]
gdfhdf x'G5 ta Tof] cfkmgf] kfngstf{l;t dL7f] :j/df
s'/f ul//x]sf] x'G5 Æ . - a'vf/L _
/ o:t} gdfh kl/>d ug{ l;sfpF5, / ;xgzLntf
l;sfpF5 . / gdfh g} kfkx¿nfO{ gi6 u5{ / eQmsf]
>]0fL a9fpF5, / k'0odf a9f]t/L u5{ . / gdfh cfTdfsf]
;xfotf u5{, / ;Totkm{ nufpF5 . / gdfh g} O{dfgsf]
cflTds ef]hg xf], / gdfhaf6 g} O{dfg ;'b[9 eOxfN5 .
/ gdfh g} Tof] xltof/ xf] h;af6 dfG5] ;d:t
a'/fO{x¿af6 n85 . h:tf] ls cNnfxsf] kmdf{g 5 M
86
cy{ M -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd _ To;
lstfanfO{ k9g] ug{';, h'g tkfO{+nfO{ ……jxoÚÚ åf/f
k7fOPsf] 5, / gdfh sfod ug{'; . lgM;Gb]x gdfhn]
cZnLntf / g/fd|f] s'/faf6 /f]Sb5 . / cjZo cNnfxsf]
:d/0f ug'{ t cToGt 7"nf] s'/f] xf] . ltdL h] ub}{5f} cNnfx
hfGb5 . - ;"/t'n cGsa"t $% _
/ gdfh cf};lw / pkrf/ xf] ;a} la/fdLsf] rfx]
Tof] zf/Ll/s /f]u xf]; cyjf cflTds /f]u, ;a}af6 lgsf]
kf5{ . cNnfxsf] syg 5 M
cy{ M lgM;Gb]x dflg; sfFrf] d'6'jfnf agfOPsf] 5 .
ha p;nfO{ si6 k'U5 t cflQG5, t/ ha p;nfO{ /fxt
-;DkGgtf_ k|fKt x'G5 t p;n] sGh";L b]vfpF5, t/ gdfh
k9g]x¿sf] s'/f cs}{ 5 . h;n] gdfh lgoldttfsf ;fy
k9b5g . - ;"/t'n dcfl/h !(–@# _
/ gdfhdf ;fOlG6lkms kmfO{bfx¿ klg 5g h;/L
z/L/sf] Jofofd ==== cflb .
/ h;n] hsft dfly ljrf/ u5{ h'g ls O:nflds
l;4fGt cg';f/ cNnfxsf] s[kf kfpgsf] nflu ;d[4x¿
dfly clgjfo{ 5 ls u/Lax¿ Dfly bfg u?g . /
O:nfddf o;sf ljlwx¿ 5g s;/L lbg' 5 / slt lbg' 5
=== cflb . of] To;sf] ljj/0fsf] 7fpF xf]Og a? xfdL
To;sf] kmfO{bfx¿ tkm{ nfuf}+ . To;sf] kmfO{bfx¿ dWo] of]
klg xf] ls xfdL cNnfx / To;sf /;"nsf] cg'z/0f ul//x]
5f}+, / To;af6 ;d[4 / bl/b| aLr dfofk|]dsf] j[l4 x'G5, /
87
;d[4 Pj+ bl/b| aLr h'g Pp6f wsf]{ Pj+ vfN6f] 5
To;nfO{ ;dfKt u5{ .
/ hsft lbg' o; s'/fdfly k|df0f xf] ls bfg ug]{
dfG5] cNnfx dfly cf:yf /fV5, h:tf] ls xbL;df 5 M æ
/ bfg k|df0f xf] Æ. cyf{t O{Dffgsf] k|df0f xf] . - d'l:nd _
/ hsft lbg' cNnfxn] k|bfg u/]sf] cg'u|xsf]
s[t1tf k|s6 ug'{ xf], / cfkmgf] wgdf a9f]t/L ug'{ xf] , /
cfkmgf] ;DklQnfO{ s'g} klg laklQ Pj+ ;+s6af6 ;'/lIft
ug'{ xf] . / o:t} hsft lbg'df cfkm"nfO{ /fd|f] cfr/0fsf]
dfG5] k|dfl0ft ug'{ xf], / ;bfrf/Lx¿sf] u'0f cfkm" leq
pTkGg ug'{ xf] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M
cy{ M ltgLx¿sf] ;DklQaf6 tkfO{+n] ;bsf -bfg_
lng'; h;af6 ltgLx¿nfO{ tkfO+{n] z'4 / kljq ul/lbg';
/ ltgLx¿sf nflu k|fy{gf ug{';, lgM;Gb]x tkfO+{sf k|fy{gf
ltgLx¿sf] ;Gt'li6sf] >f]t xf] / cNnfx w]/} ;'Gg]jfnf /
hfGg]jfnf 5 . - ;"/t'Qf}aM !)# _
/ of] bfg -wdf{bo– hsft_ Oi{of, cledfg,
s'sd{===== cflbnfO{ d]6fO{ :g]x, k|]d, df]x, dfof ====
cflbnfO{ x[bodf a;fN5 . km]l/ ;a}nfO{ bfgL dfG5] dfof
u5{ / ;a} bfgL dfG5]nfO{ dfof u5{g . cNnfxsf] kmdf{g
5 M
cy{ M cNnfxsf] dfu{df vr{ u/ / cfkm}n] cfkm"nfO{
ljgfzdf g kf/ / ;Tsd{ u/ lgM;Gb]x cNnfx enfO{
ug]{x¿nfO{ dfof ub{5 . - ;"/t'n as/M !(% _
88
/ ;fjwfg Û hsft - bfg _ lbPdf s;}sf] wgdf
sdL x'Fb}g a? a9f]t/L x'G5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x]
j;NNdsf] kmdf{g 5 M æ bfg wgdf sdL ub}{g Æ . -
d'l:nd _
a? cNnfxn] of] jrg lbPsf] 5 ls h;n] hsft
lbG5 d To;sf] wgdf emg a9f]t/L u5'{ . cNnfxsf]
kmdf{g 5 M
cy{ M elglbg'; ls ……d]/f] kfngstf{ cfkmgf
;]jsx¿ dWo] h;sf] lglDt rfxG5, hLljsf km/flsnf]
ub{5 / h;sf] nflu rfxG5 ;+s'lrt ul/lbG5 . / h]hlt
ltdLn] cNnfxsf] af6f]df vr{ u¥of}, To;sf] ;§f ltdLnfO{
k"/f k"/f k|ltkmn lbg]5 . / pm ;a} eGbf /fd|f] hLljsf
lbg]jfnf xf]ÚÚ . -;"/t' ;af #( _
/ hsft cfly{s Pj+ ;fdflhs l:yltnfO{ ;'wf/ 5,
lsgls olb k|To]s ;dfhdf To; ;dfhsf] c;xfo, 6'x'/f],
cgfyx¿nfO{ hsftsf] wg lbOof]; eg] To; ;dfhdf
rf]/L, anhkmtL, Jolerf/ === cflb gi6 eOhfG5, / Tof]
;dfh ;'v zflGtn] /dfpF5 .
/;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] M æ
s+h";Laf6 ar lsgls ltdL eGbf klxnfsf dfG5]x¿
o;}sf] sf/0f aaf{b eP, pgLx¿nfO{ o; s+h";Ln] o;
s'/fdfly pQ]lht u¥of] ls pgLx¿n] cfkm} cfkmgf]
/Qmkft u/,] / jlh{t s'/fx¿nfO{ xnfn u/] Æ . - d'l:nd
_
89
/ j|t - pkjf; _ h;nfO{ cNnfxn] xfdLdfly
clgjfo{ u/]sf] 5 . /dhfgsf] dlxgfdf k|ftMsfn b]lv
vfg' lkpg' / ;a} cj}w ultljlwx¿nfO{ 5fl8lbg' / ;"o{
c:t ;Dd j|t cj:yfdf h] klg cj}w 5 tL ;a}nfO{
5f8]/ cfkmgf] j|tnfO{ k"/f ug{' . o;df eQmx¿sf] nflu
cg]sf}+ kmfO{bfx¿ 5g . / j|tn] dfgj lgi7fjfgx¿sf]
>]0fLdf lj/fhdfg eOxfN5 . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5M
cy{ M cf:yfjfgx¿ xf] Û -df]ldgx¿_ ltdLnfO{ /f]hf
/fVg' clgjfo{ ul/Psf] 5 h;/L ltdLeGbf klxn]sf
dflg;x¿nfO{ clgjfo{ ul/Psf] lyof] . h;af6 ls ltdL
;+odL aGg ;s . - ;"/tn as/M !*# _
ha dfG5] cNnfxsf] s[kf kfpgsf] nflu dfq
cfkmgf] x/]s ;'v zflGt / ef]hg / x/]s cj}w
lqmofsnfknfO{ 5fl8lbG5 ta Tof] lgM;+b]x lgi7fjfgx¿
dWo]sf] eOxfN5 .
/ j|taf6 c;xfox¿sf] cj:yf klg a'emg ;xfotf
ldN5 / of] cfef; x'G5 ls s;/L bl/b|x¿ cfkmgf] hLjg
JotLt u5{g, clg ;d[4x¿sf] x[bodf bof a:5 clg
c;xfox¿sf] ;xfotf u5{g / of] j|tsf] kmfO{bf dWo] Ps
xf] .
/ o:t} j|taf6 dfG5]nfO{ of] klg cfef; x'G5 ls
xfdL ;a} d'l:ndx¿ Pp6} ;d"x xf}+, km]l/ ;dfhdf
Pstfsf] jftfj/0f aG5 . / o:t} j|taf6 cfkmgf] xj;nfO{
dfg]{ z}nL Pj+ u'0f k|fKt x'G5, / a'/fO{ - s'sd{ _af6 afFRg]
zlQm k|fKt x'G5 . / o:t} ;d[4nfO{ cNnfxsf] cg'u|x h'g
90
cNnfxn] p;dfly u/]sf] 5 To; cg'u|xsf] dxTj yfxf
x'G5 .
/ o:t} j|t ;+od cyjf ;xgzLntfsf] kf7 k9fpF5,
/ cfkmgf] nIodf ;'b[9 /xg' klg l;sfpF5, / hLjgsf]
k|To]s kl/l:yltsf] b[9tf k"j{s ;fdgf ug'{ l;sfpF5 .
/ o:t} pkjf; /fVg' k"0f{ O{dfgsf] lgzfgL -nIf0f_
klg xf], lsgls To;df dfG5] cfkmgf] OR5f kl/Tofu u/L
cNnfxsf] OR5f cg';f/ ef]s ltvf{sf] ;xg u5{ dfq
cNNfxsf] bof kfpgsf] nflu .
/ o:t} j|t cf}iflw xf] To; dfG5]sf] nflu h;nfO{
ljjfx ug]{ Ifdtf 5}g . xbL;df j0f{g 5 ls /;"n
;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M æ x] o'jsx¿sf]
;d"x ltdL dWo] h;df ljx]ug]{ Ifdtf Pj+ OR5f 5 eg]
Tof] ljx] ul/xfnf];, lsgls of] b[li6nfO{ tn /fV5 /
u'KtfËsf] /Iff u5{, / h;nfO{ ljx]ug]{ Ifdtf 5}g Tof] j|t
a;f]; lsgls of] To;sf] nflu sjr xf] Æ . - a'vf/L _
/ o:t} of] j|t dfgjhfltnfO{ hgfj/af6 leGg u5{
. / of] j|t dfgjdf cledfgaf6 afFRg] afgL a;fN5, /
k|]d :g]x ;/ntfsf] afgL a;fN5 . / o:t} j|t a;]df
dfG5] lxi6k'i6 klg x'b}hfG5 lsgls h;/L xfdLnfO{
lj>fd rflxG5 p:t} xfd|f] kfrg zlQmnfO{ klg lj>fd
rflxG5 / j|t a;]df xfd|f] kfrs zlQm lj>fd kfpF5, o;}
sf/0f xfd|f] z/L/ :j:y eOxfN5 . / o:t} j|t xfdLnfO{
;dosf] kfaGb - cg'zflzt _ agfpF5 . h;/L cNnfxsf]
syg 5 M
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem
Ne islam deen_3azem

More Related Content

What's hot

लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violenceलैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
WOREC Nepal
 
Shahakarya
ShahakaryaShahakarya
Shahakarya
WOREC Nepal
 
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
WOREC Nepal
 
Parenting education for better care of children (Manual)
Parenting education for better care of children (Manual)Parenting education for better care of children (Manual)
Parenting education for better care of children (Manual)
Children & Women in Social Service and Human Rights
 
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचयमहिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
WOREC Nepal
 
38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran
DPNet
 
घरेलु बालश्रम बाल परिचालन
घरेलु बालश्रम बाल परिचालनघरेलु बालश्रम बाल परिचालन
घरेलु बालश्रम बाल परिचालन
Children & Women in Social Service and Human Rights
 

What's hot (20)

Ne what is_islam_zarabozo
Ne what is_islam_zarabozoNe what is_islam_zarabozo
Ne what is_islam_zarabozo
 
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violenceलैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
 
Disability Rights in Nepal: NAPD Magazine
Disability Rights in Nepal: NAPD MagazineDisability Rights in Nepal: NAPD Magazine
Disability Rights in Nepal: NAPD Magazine
 
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by  lee article written by bhim upadhyayaSingapore created by  lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
 
Shahakarya
ShahakaryaShahakarya
Shahakarya
 
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकारलैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
 
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
 
Child Rights in Nepal
Child Rights in NepalChild Rights in Nepal
Child Rights in Nepal
 
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्रीयाैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
 
Parenting education for better care of children (Manual)
Parenting education for better care of children (Manual)Parenting education for better care of children (Manual)
Parenting education for better care of children (Manual)
 
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचयमहिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
 
38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran
 
Ne alhasad
Ne alhasadNe alhasad
Ne alhasad
 
घरेलु बालश्रम बाल परिचालन
घरेलु बालश्रम बाल परिचालनघरेलु बालश्रम बाल परिचालन
घरेलु बालश्रम बाल परिचालन
 
Erakv project pamphlet_nepali_version
Erakv project pamphlet_nepali_versionErakv project pamphlet_nepali_version
Erakv project pamphlet_nepali_version
 
Aksharica - 111 (अक्षरिका - १११)
Aksharica - 111 (अक्षरिका - १११)Aksharica - 111 (अक्षरिका - १११)
Aksharica - 111 (अक्षरिका - १११)
 
Humanitarian reporting journalists handbook_nepal
Humanitarian reporting journalists handbook_nepalHumanitarian reporting journalists handbook_nepal
Humanitarian reporting journalists handbook_nepal
 
Say no to violence
Say no to violenceSay no to violence
Say no to violence
 

Viewers also liked (8)

Da en kort illustreret guide til forstaelsen af islam الدليل المصور الموجز ...
Da en kort illustreret guide til forstaelsen af islam   الدليل المصور الموجز ...Da en kort illustreret guide til forstaelsen af islam   الدليل المصور الموجز ...
Da en kort illustreret guide til forstaelsen af islam الدليل المصور الموجز ...
 
Sv en kort_illustrerad_guide_for_att_forsta_islam الدليل المصور الموجز لفهم ...
Sv en kort_illustrerad_guide_for_att_forsta_islam  الدليل المصور الموجز لفهم ...Sv en kort_illustrerad_guide_for_att_forsta_islam  الدليل المصور الموجز لفهم ...
Sv en kort_illustrerad_guide_for_att_forsta_islam الدليل المصور الموجز لفهم ...
 
Es aceptar el_islam
Es aceptar el_islamEs aceptar el_islam
Es aceptar el_islam
 
Th forty newly_in_the_month_of_ramadan
Th forty newly_in_the_month_of_ramadanTh forty newly_in_the_month_of_ramadan
Th forty newly_in_the_month_of_ramadan
 
Pl krotki ilustrowany_przewodnik_do_zrozumienia_islamu الدليل المصور الموج...
Pl krotki ilustrowany_przewodnik_do_zrozumienia_islamu    الدليل المصور الموج...Pl krotki ilustrowany_przewodnik_do_zrozumienia_islamu    الدليل المصور الموج...
Pl krotki ilustrowany_przewodnik_do_zrozumienia_islamu الدليل المصور الموج...
 
Ne reason for the prohibition on pork 1
Ne reason for the prohibition on pork 1Ne reason for the prohibition on pork 1
Ne reason for the prohibition on pork 1
 
Ne islam message sheha
Ne islam message shehaNe islam message sheha
Ne islam message sheha
 
Ne principles of islam
Ne principles of islamNe principles of islam
Ne principles of islam
 

Similar to Ne islam deen_3azem

Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Children & Women in Social Service and Human Rights
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Children & Women in Social Service and Human Rights
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Ramesh Bhandari
 
Role of children for child friendly school
Role of children for child friendly schoolRole of children for child friendly school
Role of children for child friendly school
Children & Women in Social Service and Human Rights
 
South asia women speak out on cca
South asia women speak out on ccaSouth asia women speak out on cca
South asia women speak out on cca
DIPECHO Nepal
 
Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004
edmnepal
 

Similar to Ne islam deen_3azem (20)

Ne human rights_in_islam
Ne human rights_in_islamNe human rights_in_islam
Ne human rights_in_islam
 
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
 
Ne paricya
Ne paricyaNe paricya
Ne paricya
 
2nd issu sidhartha
2nd  issu sidhartha 2nd  issu sidhartha
2nd issu sidhartha
 
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
 
Cheli sandesh 2
Cheli sandesh 2Cheli sandesh 2
Cheli sandesh 2
 
Writing
WritingWriting
Writing
 
Eco
EcoEco
Eco
 
Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070
 
इस्लामको तीन मूल आधार
इस्लामको तीन मूल आधारइस्लामको तीन मूल आधार
इस्लामको तीन मूल आधार
 
Role of children for child friendly school
Role of children for child friendly schoolRole of children for child friendly school
Role of children for child friendly school
 
Bulletisn 23rd sept .
Bulletisn 23rd  sept .Bulletisn 23rd  sept .
Bulletisn 23rd sept .
 
South asia women speak out on cca
South asia women speak out on ccaSouth asia women speak out on cca
South asia women speak out on cca
 
परदेशीको कथा
परदेशीको कथापरदेशीको कथा
परदेशीको कथा
 
Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004
 
Karuwa ashoj 1
Karuwa  ashoj 1Karuwa  ashoj 1
Karuwa ashoj 1
 
Mcc agreement pdf in Nepali
Mcc agreement pdf in NepaliMcc agreement pdf in Nepali
Mcc agreement pdf in Nepali
 
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिकाबालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
 

More from Loveofpeople

More from Loveofpeople (20)

Ms virus syiah
Ms virus syiahMs virus syiah
Ms virus syiah
 
Ms prophets pray
Ms prophets prayMs prophets pray
Ms prophets pray
 
Ms pillars of islam
Ms pillars of islamMs pillars of islam
Ms pillars of islam
 
Ms pillars of eman
Ms pillars of emanMs pillars of eman
Ms pillars of eman
 
Ms im a muslim
Ms im a muslimMs im a muslim
Ms im a muslim
 
Ms hisn muslim
Ms hisn muslimMs hisn muslim
Ms hisn muslim
 
Ms dialogue between atheist prof and muslim student
Ms dialogue between atheist prof and muslim studentMs dialogue between atheist prof and muslim student
Ms dialogue between atheist prof and muslim student
 
Ms brief illustrated guide to understanding islam
Ms brief illustrated guide to understanding islamMs brief illustrated guide to understanding islam
Ms brief illustrated guide to understanding islam
 
Ms islam religi all
Ms islam religi allMs islam religi all
Ms islam religi all
 
Ms azkar muslim
Ms azkar muslimMs azkar muslim
Ms azkar muslim
 
Sr jednoca boga
Sr jednoca bogaSr jednoca boga
Sr jednoca boga
 
Zh this is islam briefly web
Zh this is islam briefly webZh this is islam briefly web
Zh this is islam briefly web
 
Zh this is islam
Zh this is islamZh this is islam
Zh this is islam
 
En why people accept islam
En why people accept islamEn why people accept islam
En why people accept islam
 
Zh khatem elnabeen
Zh khatem elnabeenZh khatem elnabeen
Zh khatem elnabeen
 
Ru znanie islamskoy aqydy
Ru znanie islamskoy aqydyRu znanie islamskoy aqydy
Ru znanie islamskoy aqydy
 
Ru talim assolyat bihtisar
Ru talim assolyat bihtisarRu talim assolyat bihtisar
Ru talim assolyat bihtisar
 
Ru subhan llah
Ru subhan llahRu subhan llah
Ru subhan llah
 
Ru prizyv k aqyde
Ru prizyv k aqydeRu prizyv k aqyde
Ru prizyv k aqyde
 
Ru ma yageb ma3reftoh 3an tahara
Ru ma yageb ma3reftoh 3an taharaRu ma yageb ma3reftoh 3an tahara
Ru ma yageb ma3reftoh 3an tahara
 

Recently uploaded

Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...
Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...
Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...
Lokesh Kothari
 
Seismic Method Estimate velocity from seismic data.pptx
Seismic Method Estimate velocity from seismic  data.pptxSeismic Method Estimate velocity from seismic  data.pptx
Seismic Method Estimate velocity from seismic data.pptx
AlMamun560346
 
Presentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptx
Presentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptxPresentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptx
Presentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptx
gindu3009
 
Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...
Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...
Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...
ssuser79fe74
 
Bacterial Identification and Classifications
Bacterial Identification and ClassificationsBacterial Identification and Classifications
Bacterial Identification and Classifications
Areesha Ahmad
 
Pests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdf
Pests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdfPests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdf
Pests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdf
PirithiRaju
 
Conjugation, transduction and transformation
Conjugation, transduction and transformationConjugation, transduction and transformation
Conjugation, transduction and transformation
Areesha Ahmad
 
Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...
Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...
Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...
Sérgio Sacani
 

Recently uploaded (20)

GBSN - Microbiology (Unit 3)
GBSN - Microbiology (Unit 3)GBSN - Microbiology (Unit 3)
GBSN - Microbiology (Unit 3)
 
Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...
Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...
Labelling Requirements and Label Claims for Dietary Supplements and Recommend...
 
Seismic Method Estimate velocity from seismic data.pptx
Seismic Method Estimate velocity from seismic  data.pptxSeismic Method Estimate velocity from seismic  data.pptx
Seismic Method Estimate velocity from seismic data.pptx
 
Clean In Place(CIP).pptx .
Clean In Place(CIP).pptx                 .Clean In Place(CIP).pptx                 .
Clean In Place(CIP).pptx .
 
Botany 4th semester file By Sumit Kumar yadav.pdf
Botany 4th semester file By Sumit Kumar yadav.pdfBotany 4th semester file By Sumit Kumar yadav.pdf
Botany 4th semester file By Sumit Kumar yadav.pdf
 
American Type Culture Collection (ATCC).pptx
American Type Culture Collection (ATCC).pptxAmerican Type Culture Collection (ATCC).pptx
American Type Culture Collection (ATCC).pptx
 
Botany 4th semester series (krishna).pdf
Botany 4th semester series (krishna).pdfBotany 4th semester series (krishna).pdf
Botany 4th semester series (krishna).pdf
 
COST ESTIMATION FOR A RESEARCH PROJECT.pptx
COST ESTIMATION FOR A RESEARCH PROJECT.pptxCOST ESTIMATION FOR A RESEARCH PROJECT.pptx
COST ESTIMATION FOR A RESEARCH PROJECT.pptx
 
High Class Escorts in Hyderabad ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 969456...
High Class Escorts in Hyderabad ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 969456...High Class Escorts in Hyderabad ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 969456...
High Class Escorts in Hyderabad ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 969456...
 
❤Jammu Kashmir Call Girls 8617697112 Personal Whatsapp Number 💦✅.
❤Jammu Kashmir Call Girls 8617697112 Personal Whatsapp Number 💦✅.❤Jammu Kashmir Call Girls 8617697112 Personal Whatsapp Number 💦✅.
❤Jammu Kashmir Call Girls 8617697112 Personal Whatsapp Number 💦✅.
 
Presentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptx
Presentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptxPresentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptx
Presentation Vikram Lander by Vedansh Gupta.pptx
 
GBSN - Biochemistry (Unit 1)
GBSN - Biochemistry (Unit 1)GBSN - Biochemistry (Unit 1)
GBSN - Biochemistry (Unit 1)
 
Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...
Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...
Chemical Tests; flame test, positive and negative ions test Edexcel Internati...
 
Bacterial Identification and Classifications
Bacterial Identification and ClassificationsBacterial Identification and Classifications
Bacterial Identification and Classifications
 
Pests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdf
Pests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdfPests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdf
Pests of mustard_Identification_Management_Dr.UPR.pdf
 
Proteomics: types, protein profiling steps etc.
Proteomics: types, protein profiling steps etc.Proteomics: types, protein profiling steps etc.
Proteomics: types, protein profiling steps etc.
 
GBSN - Microbiology (Unit 2)
GBSN - Microbiology (Unit 2)GBSN - Microbiology (Unit 2)
GBSN - Microbiology (Unit 2)
 
Conjugation, transduction and transformation
Conjugation, transduction and transformationConjugation, transduction and transformation
Conjugation, transduction and transformation
 
Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...
Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...
Discovery of an Accretion Streamer and a Slow Wide-angle Outflow around FUOri...
 
Zoology 4th semester series (krishna).pdf
Zoology 4th semester series (krishna).pdfZoology 4th semester series (krishna).pdf
Zoology 4th semester series (krishna).pdf
 

Ne islam deen_3azem

  • 1. इस्लाम सवर्श् धमर [ नेपाल� - Nepali - ‫يﺒﺎﻲﻟ‬ ] डा.अब्दुल अजीज �बन मुहम्मद �बन इब्राह�म उवैद अनुवादकः अतीकु रर्हमा मो.इदर�स खान मक्क संशोधकः मुहम्मद इदर�स सफ� 2013 - 1435
  • 2. ‫اﻹﺳﻼم‬‫اﻟﻌﻈﻴﻢ‬ ‫ﺪﻟﻳﻦ‬ »‫اﻨﻟيﺒﺎﻴﻟﺔ‬ ‫لﻠﻐﺔ‬« ‫د‬.‫اﻟﻌﻮ�ﺪ‬ ‫إﺑﺮاﻫﻴﻢ‬ ‫ﺑﻦ‬ ‫�ﻤﺪ‬ ‫ﺑﻦ‬ ‫اﻟﻌﺰ�ﺰ‬ ‫ﻋﺒﺪ‬ ‫ﺮﻤﺟﺔ‬:‫مﻲﻜ‬ ‫ﺧﺎن‬ ‫الﺮﻤﺣﻦ �ﻤﺪ إدر�ﺲ‬ ‫ﻴﻖ‬ ‫مﺮاﺟﻌﺔ‬:‫ﺳﻠﻲﻔ‬ ‫ﻤﺪ إدر�ﺲ‬ 2013 - 1435
  • 3. 3 ‫الﺮ‬ ‫الﺮﻤﺣﻦ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﺴﻢ‬‫ﺣﻴﻢ‬ ;j{flwsf/ cg'jfbsdf ;'/lIft 5 . k':ts kfOg] 7]ufgf –M O:nflds ufO8]G; ;]G6/ slknj:t' gu/kflnsf Jf=g+= ( dx'jf tf}lnxjf slknj:t' -g]kfn_ ;Dks{ g+= ))(&&–(*$&)#)&*) (&@&^$(@#* O:nflds ufO8]G; ;]G6/ /ajf cn l/ofh ;pbL c/aLof
  • 4. 4 cg'jfbssf] ljrf/ cnxDbf] lnNnfx] gxdbf]x' j g:tO{gf]x' j g:tulkm/x' j gpmhf] laNnfx] ldg zf]¿/] cgkmf];]gf j ldg ;O{oft] cfdfn]gf, d}Foxb]lxNnfxf] kmnfdf]lhNnf nx' j d}Fo'hlnnxf] kmnf xflbof nx' j czxbf]cNnfOnfxf ONnNnfxf] j czxbf] cGgf df]xDdbg cAbx' j /;"nx' . -cDdf acb_ x/]s k|sf/sf] k|z+;f cNnfxsf] nflu 5 h;n] ;Dk"{0f a|xdf08nfO{ pTkGg u¥of], / cNnfxsf] zflGt cjtl/t xf]; clGtd ;+b]i6f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd / pxfFsf] 3/ kl/jf/ / ;fyLx¿ dfly / pgL ;a}x¿ dfly h'g o; O:nfdsf] k|rf/ k|;f/ u/] / d'xDdbsf] k¢ltnfO{ pQd dfgL p;} dfly lx+8L cfkmgf] hLjg JotLt u/] . k|:t't k':ts O:nfd ;j{>]i7 wd{ jf:tjdf ;j{JofkL wd{ xf], / kfngstf{n] xfd|f] nflu /f]h]sf] wd{ O:nfd g} xf], / of] g} k|To]s ;+b]i6fsf] wd{ lyof] cfbd b]lv d'xDdb ;d]t ;a}sf] wd{ jf:tjdf O:nfd g} xf], / of] wd{ g} ;To wd{ xf], / cNnfx o; afx]s c? wd{nfO{ :jLsf/ ug]{ 5}gg . pk/f]Qmsf o:tf ;a} s'/fx¿nfO{ n]vsn] o; k':tsdf k|df0f ;xLt k'li6 ug]{ k|of; u/]sf 5g . dnfO{ cfzf 5 ls of] ;fgf] k':tsaf6 tkfO{x¿nfO{ ;Tosf] 1fg x'g] 5 . / of] k':ts tkfO{x¿sf] nflu nfek|b l;4 x'g]5 . cNnfx l;t ljGtL 5 ls d]/f] of] ;fgf] k|of;nfO{
  • 5. 5 sa"n u/L d]/f] / d]/f] 3/kl/jf/sf ;d:t ;b:ox¿sf] d'lQmsf] dfWod agfpg, / ljz]if u/L d]/f] cfdf a'jfnfO{ cfkmgf] ljz]if s[kfsf] kfq agfpg hxfFx¿sf] df]x dfofn] ubf{ g} d o; of]Uo ePsf] 5' ls cNnfxsf] wd{nfO{ ;j{;fwf/0f ;Dd k'¥ofpmF / cgle1 Pj+ e|ldt JolQmx¿nfO{ ;'dfu{ b]vfpmF . x] cNnfx xfd|f cfdf a'jf / 3/sf cGo ;b:ox¿nfO{ d'lQm k|bfg u/L :ju{df :yfg k|bfg u/ -cfdLg_ cg'jfbs ctLs'/{xdfg df]xDdb Ob/L; vfg dSsL slknj:t' gu/kflnsf jf8{ g=( dx'jf tf}lnxjf slknj:t' g]kfn df]=g+= ))(&&—(*$&)#)&*) Mob.00977-9847030780
  • 6. 6 O:nfd O{Zj/Lo wd{ o; ;+;f/df ljleGg k|sf/sf wd{x¿ 5g, To; dWo] sltko dg'ion] agfPsf ldYof wd{ x'g, t sltko O{Zj/Lo wd{ . t/ O:nfd ;a}dfly pTs[i6 5 lsgls of] cNnfxn] k|bfg u/]sf] / dg k/fPsf] ;jf]{Ts[i6 wd{ xf], lsg eg] dg'ion] agfPsf] wd{nfO{ ;To eGg ;lsb}g lsgls dg'io q'l6 ug{ ;S5, / To; wd{df cfkmgf] nflu nfelGjt s'/fx¿ /fVg ;S5, / cfsf]{nfO{ xflg k'¥ofpg] ;dfu|L /fVg ;S5 . / O:nfd eGbf klxnfsf O{Zj/Lo wd{x¿df To;sf] cg'ofoLx¿n] yk36u/]/ gi6 ul/xfn], cyf{t h; wd{nfO{ cNnfxn] cjtl/t u/]sf lyP Tof] To;} cj:yfdf af‘sL /x]g h'g cj:yfdf cNnfxn] cjtl/t u/]sf lyP . o;} sf/0f of] O:nfd wd{ tL ;a} wd{nfO{ :ylut u/L cfkmgf] k|sfzaf6 ;Dk"0f{ ;+;f/nfO{ 6Nsfpg - k|sfzdo agfpg_ cjtl/t eof] . O:nfd cfkmgf] ;d:t lgb{]zg ;d]t O{Zj/Lo xf] . cNnfxn] of] wd{sf] lgdf{0f Pj+ ;[hgf ug'{df s;}nfO{ ;femLx'g cg'dlt k|bfg u/]gg rfx] Tof] h'g ;'s} klg xf]; . cy{ft gaL, jnL, kml/Ztf cflbnfO{ klg To;sf] wd{df s]xL yk36 ug{ cf1f 5}g . / cNnfxn] g} o; ;Dk"0f{ ;+;f/sf] /rgf u¥of] , / ;Dk"0f{ hLj hGt'nfO{ hGdfof], / ;a}nfO{ cfkmgf] cg'sDkf k|bfg u¥of] . / ;a}nfO{ lsg pTkGg u/]sf]5 Tof] klg
  • 7. 7 cfkmgf] kljq s'/cfgdf j0fg{ ul/xfNof] . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M d}n] lhGg / dflg;x¿nfO{ o; sf/0f dfq ;[li6 u/]sf] 5' tfls pgLx¿ d]/f] pkf;gf u?g . -;"/t'h hfl/oft %^_ / cNnfx pgLx¿sf] ;d:ofx¿nfO{ hfGb5 / of] klg ls s'g j:t' pgLx¿sf] nflu pQd 5 . cyf{t Tof] kfngstf{ pgLx¿sf] af/]df pgL eGbf w]/} 1fg /fV5 . h:tf] ls cNnfxsf] j0f{g 5 M cy{ M s] p;n] hfGg] 5}g h;n] ;[li6 u/]sf] 5 < hals pm ;"IdbzL{ / x/]s s'/faf6 cjut klg 5 . -;"/t'n d'Ns !$_ / To; cNnfxnfO{ Tof] ;a} s'/fx¿af/] yfxf 5 h'g pgLx¿sf] nf]s k/nf]ssf] hLjgsf] nflu nfebfos 5g, o;n]ubf{ ;a} eGbf /fd|f] wd{ ToxL g} xf] h;nfO{ cNnfxn] cljisf/ u/]sf 5g . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M / cNnfxsf] /Ë eGbf pQd /Ë s;sf] x'g ;Sb5 < -;"/t'n as/M !#* _ / cNnfxsf] /Ë O:nfd wd{ xf], Tof] ;a} k/f]If ck/f]If lqmofsnfksf] ;fy h;sf] cNnfxn] cfkmgf] eQmx¿nfO{ lgb]{zg lbPsf] 5 . / of] :ki6 kf/]sf] 5 ls tL dflg;x¿sf] nflu o; wd{ eGbf s'g} wd{ /fd|f] 5}g h'g lrGtg dgg ug]{ 5g, / h;nfO{ O:nfd wd{sf] ;Totf / jf:tljstf yfxf eO;s]sf] xf]; .
  • 8. 8 / cNNfxsf] c1f / lgb]{zgx¿ h'g lgb]{zgnfO{ cNNffxn] /rgf u/]sf 5g tL ;a} p;sf] ;[li6sf] nflu ;j{>]i7 5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M s] logLx¿ km]l/ c1fgtfsf] o'usf lg0f{ox¿ rfxG5g <Û O{dfg NofPsfx¿sf lglDt cNnfx afx]s c? s;sf] cfb]z /fd|f] x'g;Sb5 < -;"/t'n dfObM %)_ o;} sf/0f cNnfxn] of] wd{ O:nfdnfO{ ;w} afFsL /xg]jfnf zfZjt wd{ agfO{ lbPsf] 5, / s;}nfO{ of] cg'dlt lbPg ls Tof] cfkmgf] :jfy{ / OR5f cg';f/ s'g} sfo{ p;sf] lj?4 u/f]; . h:tf] ls cNNfxn] cfkmgf] clGtd ;Gb]i6fnfO{ o:Tff] dfu{bz{g u¥of] M cy{ M clg xfdLn] ltdLnfO{ wd{sf] v'nf dfu{df :yflkt u¥of}+, t;y{ To;}sf] cg'z/0f u/ / c1fgLx¿sf OR5fx¿sf] kl5 kl5 gnfUg' . logLx¿ cNnfxsf] ;fd' ltd|f] s'g} sfd cfpg] 5}gg, cTofrf/Lx¿ Ps csf{sf ldq x'G5g / cNnfx ;bfrf/Lx¿sf] ldq xf] . -;"/t'n hfl;oM !*,!(_ cNnfxn] cfkmgf] ;Gb]i6f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ cfb]z ug'{ eof] ls To; cfb]zsf] kfngf u/ h;sf] cfb]z lbOPsf] 5 To;df enfO{ gLlxt 5, / pxfF / pxfFsf cg'ofoLx¿sf] Tof] g} nfek|b l;4 x'g]5 . / cNnfxn] pxfFnfO{ :jfy{jfg / cfcfkmgf] OR5fsf] cg'z/0f ug]{x¿af6 afFRg] r]tfjgL lbPsf] 5, h'g dfG5]x¿ cfkmgf] c1fgtfsf] sf/0f cfkm"nfO{ / cfsf]{nfO{ klg xflg k'¥ofpF5g .
  • 9. 9 / gaL ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ cfkm} wd{ agfpg' cyjf o; wd{df yk36 ug]{ clwsf/ 5}g, pgsf] st{Jo s]jn Tof] wd{sf] k|rf/ k|;f/ ug'{ dfq g} xf], / of] b'tTj g} ;d:t gaLx¿sf] ;Ddfg / >]i7tfsf] nflu k|ofKt 5 . / d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd s'g} s'/f cfkmgf] tkm{af6 ub}{gg, / s'g} lg0f{o cfkmgf] OR5f cg';f/ ub}{gg a? Tof] ;a} cNnfxsf] tkm{af6 g} x'G5 . h:tf] ls cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M tf/fsf] s;d, ha Tof] tn v:5 . ltd|f] ;fyL -d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd_ g t af6f] la;]{sf 5g g e|ldt 5g . / pgL cfˆgf] OR5fn s]xL eGb}gg . Tof] t dfq jxo xf] h'g -pgLdfly_ k7fOFb} 5 . -;"/t'g ghd !,@,#,$_ cyf{tM d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd ToxL eG5g h'g cfb]z ul/G5, / To;sf] k|rf/ k|;f/ u5{g lagf s'g} yk36, cfkmgf] cg'ofoLx¿nfO{ To;}sf] cfb]z lbG5g h'g pgLdfly cNnfxsf] tkm{af6 jxo ul/G5 . / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;'Ggt - k4lt _ Tof] xf] h'g pgL cfkmgf cg'ofoLx¿ l;t eg]sf 5g, / of] ;'Ggt klg cNnfxsf] tkm{af6 jxo - cNnfxsf] k|sfzgf _ g} xf], h;nfO{ cNnfxn] pxfFdfly cjtl/t u/]sf x'g oBlk b'j}sf] kl/efiff leGg 5 . ;'Ggt To;nfO{ eG5g h;sf] zAb t d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] xf] t/ cy{ pxfFdfly cNnfxåf/f jxo ul/Psf] xf], clg To;} cy{nfO{ pxFfn] cfkmgf] zAbdf j0f{g ug'{ eP5 . t/
  • 10. 10 s'/cfgsf] zAb / cy{ b'j} cNnfxs} tkm{af6 xf] . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M cNnfx ltdLnfO{ u|Gy / a'l4dtf k|bfg u¥of] / ltdLnfO{ tL s'/fx¿sf] 1fg lbof] h'gls ltdLnfO{ yfxf lyPg / ltdLdfly cNnfxsf] 7"nf] s[kf 5 . -;"/t'g lg;f !!#_ / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] o;sf] ;TotfnfO{ o;/L bzf{pg' eP5 M cy{ M ;fjwfg Û d dfly s'/cfg cjtl/t ul/Psf] 5, / To;sf] ;fy} To;} h:tf] cfsf]{ klg . - ca" bfpmb lstfa':;'GgM _ o;af6 of] k|i6 / k|dfl0ft x'G5 ls ;'Ggt klg cNnfxsf] tkm{af6 g} lgb]{lzt ul/Psf] 5 . t ha wd{sf] af/]df of] b[li6sf]0f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] nflu 5 ha ls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd ;d:t k|f0fLx¿df ;j{>]i7 / ;jf]{Rr Pj+ kljq lyP . t c? s;}nfO{ of] 5"6 s;/L lbg ;lsG5 ls pgL cfkm} wd{ agfpg, a? cNnfxn] ;a}nfO{ cfkmgf] tkm{af6 s'g} k|sf/sf] yk36 ug'{af6 r]tfjgL lbg' ePsf] 5 . / O:nfdLo lgb]{zgx¿nfO{ cNnfxn] cfkm} cljisf/ u/]sf x'gfn] To;sf] eAo / ljzfn nfex¿ 5g, h;n]ubf{ O:nfd wd{sf] ;jf]{Rrtf ;a}sf] ;dIf k|s6 eOxfN5 . o; sf/0f of] wd{ ;d:t ;[li6x¿sf] kfngstf{sf] wd{ l;4 x'G5, / To;}sf] cfwf/df ;a}sf] lg0f{o klg
  • 11. 11 ul/G5 . / Tof] ;|i6f cfkm"n] ;[li6 u/]sf ;d:t ;[li6sf] af/]df / pgLsf] cjZostfx¿sf] af/]df clt 1fgjfg 5 . / of] wd{ cNnfxaf6 cjtl/t ul/Psf] 5 o;n]ubf{ dfq Tof] ;|i6f g} k"hf of]Uo 5 . ha of] wd{ cNnfxsf] wd{ xf] eGg] s'/f l;4 eof] / of] klg l;4 eof] ls o; wd{df s'g} sdL sDhf]/L 5}g, / of] wd{ g} ;a}eGbf pQd wd{ xf] . olb o; wd{nfO{ s'g} dg'ion] cljisf/ u/]sf] x'GYof] eg] o;df sdL sDhf]/L cjZo kfOGYof] / o;df leGgtf klg kfOGYof] h:tf] ls cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M s] logLx¿ s'/cfgdf lrGtg dgg ub}{gg < olb of] cNnfx afx]s c? s;}sf] tkm{af6 ePsf] eP To;df lgM;Gb]x w]/} lj/f]wfefifk"0f{ s'/fx¿ kfpg] lyP . - ;"/t'g lg;f *@ _ / ha O:nfd cfkmgf] ;d:t lgb]{zgx¿nfO{ dfq cNnfxaf6 cjtl/t ul/Psf] 7fG5 eg] ;Dk"0f{ ;+;f/nfO{ dg'iosf] k"hfaf6 6f9f u/L s]jn Ps cNNfxsf] k"hftkm{ k|j[Q u5{ . clg ha k|To]s dg'io O:nfdL wd{ cg';f/ k"0f{tM ;dfg eOxfN5 ta pgLx¿ O:nfdLo lgb]{zgx¿ cg';f/ cfkmgf] hLjg JotLt ug]{ afWo eOxfN5g, o; 1fgsf] ;fy ls o; wd{df s'g} afFuf]kgf 5}g h:tf] ls c? wd{x¿df b]lvG5 h;nfO{ dg'iox¿n] cfkmgf] OR5fg';f/ cljisf/ u/]sf 5g . / o; wd{ O:nfdsf] cwLgdf /xL dg'io dg'iosf] jr{:jaf6 d'Qm eOxfN5 . / To; kfngstf{sf] tkm{
  • 12. 12 bQlrQ /xG5 h;n] ;a}nfO{ ;dfgtf k|bfg u/]sf] 5, km]l/ ;a} Psgf; eOxfN5g / dfq Ps hGdbftfsf] s[kf kfpgsf] lglDt To;}tkm{ k|j[Q x'G5g . o:t} of] wd{ O:nfd cNnfxsf] tkm{af6 x'gfn] lagf s'g} ;+sf]r cNnfxsf] c1fsf/L x'g'nfO{ ;/n ub{5, lsgls eQmnfO{ of] yfxf x'G5 ls h;n] xfdLnfO{ cfb]z u/]5 To;}n] g} hGdfPsf] klg 5, / ToxL g} ;Dk"0f{ hutsf] :jfdL klg xf] / k|rfns klg . clg of] s'/f]sf] 1fgn] eQmsf] cf:yf clt ;'b[9 eOxfN5 . cNNffxsf] kmdf{g 5 M cy{ M o;y{ ltd|f] /asf] zky lnG5' ls, logLx¿ ha;Dd cfˆgf ;Dk"0f{ ljjfbdf tkfO{nfO{ Og;fkmstf{ :jLsf/ ub}{gg / tkfO{n] u/]sf] lg0f{o k|lt x[bodf s'g} ;+s'lrt ljrf/ g/fvL k|;Ggtfk"j{s To;nfO{ c+lusf/ ub}{gg, ta;Dd df]ldg x'g ;Sb}gg . - ;"/t'g lg;f ^%_
  • 13. 13 O:nfd ;To wd{ O:nfd g} Tof] ;To wd{ xf] h;nfO{ cNnfxn] ;d:t ;+;f/sf] nflu dg k/fPsf] 5 . o; afx]s c? s'g} wd{ cNnfxsf] xf]Og . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M lgM;Gb]x cNnfxsf] glhs O:nfd g} -;f“rf]_ wd{ xf] / cxn] lstfan] 1fg k|fKt ul/;s]kl5 cfk;L l/;–/fusf] sf/0f lj/f]w u/]sf x'g / h'g dflg;n] cNnfxsf cfoftx¿nfO{ dfg]gg, cNnfxn] p;sf] zL3| lx;fa lng] 5 . - ;"/t' cfn] Od/fg !( _ cNnfxn] of] z'e;Gb]z lbP 5g ls O:nfd afx]s c? s'g} wd{ p;sf] glhs dfGo 5}g, p;sf] glhs O:nfd wd{ g} dfGotf k|fKt 5 h'g d'xDdb dfly cjtl/t ul/of] . / O:nfd d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nndsf] cfudg kZrft Tof] ;a} dfu{x¿nfO{ aGb ul/lbof] h'g af6f] cNnfx ;Dd k'upgsf] nflu agfOPsf lyP . cyf{tM d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nndsf] cfudg kZrft hf] sf]xLn] klg pxFfsf] af6f] / wd{nfO{ 5f8L s'g} cfsf]{ af6f] Pj+ wd{sf] cg'z/0f u/L cNNffx ;Dd k'Ug] k|of; ug]{5 Tof] xflg laxf]{g]jfnfx¿ dWo] eOxfN5 . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M h'g dflg; O:nfd afx]s s'g} cGo wd{sf] vf]hL ub{5 eg] p;sf] wd{ :jLsf/ ul/g] 5}g / p;n]
  • 14. 14 cflv/tdf 3f6fdf kg]{ dWo]sf] x'g]5 . - ;"/t' cfn] Od/fg *% _ cyf{t h; s;}n] klg cfkmgf] OR5fg';f/ cyjf O:nfd afx]s s'g} cfsf]{ wd{sf] k4lt adf]lhd cNnfxsf] pkf;gf u5{ eg] Tof] cNnfx ;dLk dfGo x'Fb}g, lsgls O:nfd afx]s ;a} wd{x¿ ldYof / lg/fwf/ 5g . / O:nfd wd{ g} ;To Pj+ ;fFrf] wd{ xf] h;nfO{ cNnfxn] xfdL ;a}sf] nflu dgk/fPsf 5g, / xfd|f] pkf;gf c/fwgf To;} O:nfdsf lgb]{zgx¿ adf]lhd g} :jLsfo{ x'g]5 . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M cfh xfdLn] ltd|f] lglDt ltd|f] wd{nfO{ k"0f{ ul/;s]sf 5f}+ / ltd|f] nflu cfˆgf s[kfx¿ k"/f ul/;s]sf 5f}+ / ltd|f] nflu O:nfd wd{ /f]Hof} . -;"/t'n dfObM #_ cyf{t M cNnfxsf] :jLs[lt O:nfd wd{nfO{ k|fKt 5 To; afx]s c? s'g} wd{ d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nndsf] cfudg jZrft :jLsfo{ 5}g . jf:tjdf jf:tljs ;To wd{ O:nfd g} xf], h;nfO{ s'/cfg, xbL;, / ;d:t ;Gb]i6fx¿n] k|dfl0ft ul/;s]sf 5g . / d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nndsf] cfudgaf/] eljiojf0fL ul/;s]sf 5g . / cfcfkmgf ;d'bfo / cg'ofoLx¿nfO{ of] z'e ;dfrf/ ;'gfO;s]sf 5g . xh/t O{;f cn}lx:;nfdsf] af/]df j0f{g ub}{ cNnfxsf] syg 5 M cy{ M / ha dl/odsf] 5f]/f O{;f-cn}lx:;nfd_n] eg]M ls x] d]/f] sÞf}d . agL O;|fO{n Û d ltdL ;a}sf] nflu cNnfxaf6 k7fOPsf] /;"n x"F . d eGbf klxn]sf] lstfa
  • 15. 15 tf}/ftsf] d k|dfl0ft ug]{jfnf 5' / d kl5 cfpg] Pp6f ;+b]i6f h;sf] gfd cxdb x'g]5, pgsf] z'efudgsf] z'e– ;Gb]z ;'gfpF5' . clg ha pgL ltgLx¿sf] kf;df :ki6 lgzfgLx¿ lnP/ cfP, ta ltgLx¿n] eGg yfn] ls of] t :ki6 hfb" xf] . - ;"/t':;km ^ _ km]l/ O{;f cn}lx:;nfd h:tf] ls OGhLndf pNn]v 5 ls O;|fO{nsf] ;+tlttkm{ cfJxfgstf{ ag]/ cfP, / ;a}nfO{ Ps cNnfxsf] k"hf ug'{sf] ;+b]z / clGtd ;Gb]i6f d'xDdb ;NnNNffxf] cn}x] j;Nndsf] lgs6 eljiodf cfudgaf/] z'e ;Gb]z ;'gfP . / OGhLn h:t} d'xDdb ;NnNNffxf] cn}x] j;Nndsf] cfudgaf/] eljiojf0fL tf}/ftdf klg ldN5 h:tf] ls ox"bLx¿ cfkmgf] u|Gy tf}/ftsf] dfWodaf6 d'xDdb ;NnNNffxf] cn}x] j;NndnfO{ cfkmgf ;Gtfg h:t} lrGb5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M h'g dflg;x¿n] o:tf /;"n, gaL pDdL - lg/If/_ sf] cg'z/0f u5{g, h;nfO{ pgLx¿n] cfkm'sxfF tf}/ft / OGhLndf n]lvPsf] kfpF5g . pgn] pgLx¿nfO{ c;n s'/fsf] cfb]z ub{5g / g/fd|f s'/fx¿af6 dgfxL ub{5g / :jR5 s'/fnfO{ xnfn -:jLsfo{_ atfpF5g / ckljq s'/fnfO{ x/fd -jlh{t_ atfpF5g / ltgLxL? dflyaf6 Tof] af]em ptfb{5g h'g clxn];Dd pgLx¿dfly nflbPsf lyP aGwgx¿nfO{ km'Ssf ub{5g h;df pgLx¿ hsl8Psf lyP . ct M hf] dflg;x¿ To; gaLdf ljZjf; ub{5g / pgsf] ;dy{g ub{5g / pgsf] ;xfotf ub{5g, / To; k|sfznfO{ dfGb5g hf] pgsf] ;fydf k7fOPsf]
  • 16. 16 5 . o:tf dflg;x¿ k"0f{ ;kmntf k|fKt ug]{jfnf 5g . - ;"/t'n cc/fkm !%& _ a? d'xDdb ;NnNNfxf] cn}x] j;Nnd eGbf cl3sf ;a} ;Gb]i6fx¿sf] cg'ofoLx¿ l;t cNnfxn] of] jfrf - saf]n _ lnPsf] lyof] ls ha d'xDdb ;NnNNffxf] cn}x] j;NndnfO{ k7fOG5 ta ;a} pxfFdfly O{dfg Nofpg] 5g / pxfFdfly ljZjf; ug]{ 5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M ha cNnfxn] k}uDa/x¿;Fu jfrf u/fof] ls h] hlt d}n ltdLnfO{ lstfa / 1fg k|bfg ub{5', clg ltd|f] glhsdf s'g} k}uDa/ cfpF5 h;n] ltd|f] lstfasf] k'li6 ub{5 t ltdLn] cjZo g} To;dfly ljZjf; ug'{kb{5 / p;sf] d2t ug'{kg]{ 5 . -jfrf lnPkl5_ ;f]Wof], s] ltdLn] jrg lbof} / o; jrg a4tfdf dnfO{ ;+/If0fsf] ¿kdf 7x/fof} <. ltgLx¿n] eg] -xf]_ xfdLn] jfrf u¥of} . -cNnfxn]_ eGof] ltdLx¿ ;fIfL eO/fv / d klg ltd|f] ;fydf ;fIfL /xg] 5' . - ;"/t' cfn] Od/fg *! _ clg ha of] l;4 eof] ls O:nfd g} ;fFrf] wd{ xf] tt kZrft c? ;a} wd{x¿ lg/fwf/ 5g . o;} sf/0f O:nfd wd{ c? ;a} wd{ h'g O:nfd eGbf klxnf lyP :ylut ul/lbof] / cNnfxn] tL ;a} wd{sf] ;66fdf O:nfdnfO{ pTs[i6tf k|bfg u/L ;a} wd{dfly o; wd{sf] jr{:jtf sfod u¥of] . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M p;}n] cfkmgf] /;"nnfO{ dfu{bz{g / ;To wd{ ;lxt k7fPsf] 5 tfls o;nfO{ c? cGo wd{x¿dfly
  • 17. 17 clwkTo k|bfg u/f]; . oBlk d'lZ/sx¿nfO{ g/fd|f] nfuf]; . - ;"/t'Qf}aM ## _ / cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M pxL xf] h;n] cfˆgf] /;"nnfO{ dfu{bz{g / ;To wd{sf] ;fy k7fof], tfls p;nfO{ tdfd wd{x¿ dfly clwkTo k|bfg u/f]; / ;fIfLsf] x}l;otn] cNnfx kof{Kt 5 . - ;"/t'n kmtx @* _ / cNnfxn] of] cfb]z u¥of] ls O:nfd g} p;sf] ;Towd{ xf] / To; afx]s ;a} kyljrng g} xf], h'g JolQm O:nfdnfO{ 5f8L cfsf]{ s'g} wd{sf] cg'z/0f u5{ eg] Tof] kyljrlnt eO{ nf]s / k/nf]ssf] nfeaf6 al~rt eOxfN5 . cNnfxsf] syg 5 M cy{ M / cfb]z of] 5 ls of] wd{ d]/f] ;f]emf] af6f] xf], ltdL o;}df lx+8g' / cGo dfu{df g lx+8g' lsg eg] To;df lx+8] cNnfxsf] dfu{af6 larlnt e}xfNg]5f}+ . o;sf] ljz]if cfb]z ltdLnfO{ cNnfxn] lbPsf] 5 h;af6 ltdL cfTd ;+odL aGg;s . - ;"/t'n cgcfd !%# _ / cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M clg pgsf] kfngstf{n] pgnfO{ /f]Hof], / pgsf] k|folZrt :jLsf/ u¥of] / pgsf] dfu{bz{g u¥of] . cfb]z eof] ltdL b'j} oxfFaf6 tn em/ . ltdL cfk;df Ps csf{sf] zq' xf} . ca hlxn] klg d]/f] tkm{af6 dfu{bz{g hfg] 5 ta h;n] d]/f] dfu{bz{gsf] cg'kfng ub{5 . pm gt kye|i6 x'g]5 / g si6df kg]{5 . / h;n] d]/f] :d[ltaf6 lad'v x'Gf]5 To;sf] hLjg si6do x'g]5 /
  • 18. 18 lsofdtsf] lbg To;nfO{ xfdLn] cGwf agfP/ p7fpg] 5f}+ . - ;"/t' tfxf !@@, !@#,!@$ _ cNnfxsf] s[kf / bofsf] kfq pxL JolQmx¿ x'G5g h'g O:nfddfly ;'b[9 eO{ cNnfxsf] pkf;gf ub{5g, / h;n] O:nfdnfO{ 5f8L s'g} cfsf]{ wd{sf] cg'z/0f ug]{ 5g tL b'j} nf]sdf 3f6f laxf]g]{jfnf eOxfN5g . / h;n] O:nfdnfO{ b'9tfk"j{s ;dfTof] To;sf] nflu cNnfxn] ;'v zflGt b'j} nf]sdf cf/lIft ul/lbPsf 5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M h;n] cf:yf ub{5g / cfˆgf] O{dfg;Fu lzs{sf s'/fx¿ ld;fpFb}gg, To:tfx¿sf]] lglDt ;'/Iff 5 / ltg}n] dfu{bz{g k|fKt ub{5g . - ;"/t'n cgcfd *@ _ O:nfd wd{sf] cg'z/0f ug]{x¿nfO{ cNnfx b[9tf k|bfg u5{ h'g d'6'sf] zflGt Pj+ k|To]s ;'vsf] hu xf], / k|To]s kL8f / lrGtfaf6 d'lQm klg . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M O{dfgjfnfx¿nfO{ cNnfx ;To lgi7fsf] ;fydf ;jn /fVb5 b'lgofsf] hLjgdf klg / d[To'kl5sf] lhGbuLdf klg, xf]M cGofoLx¿nfO{ cNnfxn] e|ldt ul/lbG5 / cNnfx hf] rfxG5, ul/xfN5 . - ;"/t' Oa|fxLd @& _ cNnfxn] ;tdfu{ / jf:tljs ;kmntf / d'lQm b'j} nf]sdf O:nfdsf cg'ofoLx¿sf] nflu ;[hgf u/]sf] 5 . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M olb ltgLx¿ klg ltdL h:t} cf:yf /fv] eg] ;xL dfu{ kfpg] 5g . - ;"/t'n as/M !#& _
  • 19. 19 / cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] j0f{g 5 M cy{ M -x] k}uDa/ Û_ t} klg olb oL dflg;x¿ tkfO{;Fu jfbljjfb ub{5g eg] elglbg'; d / d]/f cg'ofoLx¿n] ;Dk"0f{ ¿kdf cNnfxdf ;dlk{t eO;s]sf 5f}+ / lstfajfnf / cgk9x¿ l;t elg lbg'; ls s] ltdLx¿n] klg O:nfd dfGb5f} < olb logLx¿ klg cg'ofoL aGb5g eg] lgM;Gb]x dfu{bz{g k|fKt ug]{5g, / olb dfGb}gg eg] tkfO{sf] sfd dfq cNnfxsf] ;Gb]z k'¥ofOlbg] xf] . cNnfx -cfkmgf_ eQmx¿nfO{ /fd|L b]vL /fv]sf] 5 . - ;"/t' cfn] Od/fg @) _ / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] va/ lbg' ePsf] 5 ls :ju{df dfq pxL JolQm k|j]z kfpg]5 h;n] O:nfd wd{sf] cg'z/0f ug]{5, pxfFsf] syg 5 M æ To;sf] zky h;sf] xftdf d]/f] Hofg 5, o; pDdtsf] s'g} JolQm rfx] Tof] px"bL xf]; jf O{;fO{ xf]; olb To;nfO{ d]/f] af/]df 1fg eof], clg Tof] dF dfly O{dfg NofPg / o;} cj:yfdf To;sf] d[To' eof] eg] Tof] gs{df cjZo hfg]5Æ . lsgls O:nfd wd{ g} ;To wd{ xf], / o; afx]s c? s'g} wd{ dfGo 5}g, / cNnfxn] o; wd{nfO{ ga"jt / b"tTjåf/f k"0f{ ul/ c? ;d:t wd{x¿nfO{ lgnlDat ul/lbPsf 5g, / ;fy} of] eljiojf0fL klg ul/of] ls O:nfd g} k|no ;Dd afFsL /xg]jfnf wd{ xf] . / O{;f cn}lx:;nfd eljio sfndf Ps rf]l6 km]l/ cfpg] 5g t/ O{;fO{ wd{ lnP/ cfpFb}gg a? d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] NofPsf] wd{ O:nfdsf] cg'z/0f ug]{ 5g / d'xDdb ;NnNnfxf]
  • 20. 20 cn}x] j;Nndsf] cg'ofoLx¿ dWo]sf x'g] 5g . d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kmdf{g 5 M æ / zky 5 To; ljwftfsf] h;sf] xftdf d]/f] Hofg 5 lgs6 eljiodf O{;f lag dl/od cfpg] 5g ;Tosf] lg0f{fossf] ¿kdf, ;nLanfO{ 6'qmf 6'qmf kfg]{ 5g, / ;'Fu'/sf] awug]{ 5g, / s/nfO{ ;dfKt ug]{ 5g, / wg ;DklQ olt clws eOxfNg] 5 ls s'g} klg JolQm To;nfO{ :jLsf/ ub}{g . oxfF ;Dd ls Pp6f ;Hbf -9f]u_ ;Dk"0f{ ;+;f/ / To;df h] hlt 5g tL ;a}eGbf clws nfek|b l;4 x'g]5 . km]l/ o; xbL;nfO{ j0f{g ug]{ ;xfaL xh/t ca" x'/}/x eG5gM ls olb ltdL rfxG5f} eg] cNnfxsf] of] syg k9 Û cy{ M æ / cxn] lstfa dWo] sf]xL afFsL /xg] 5}g h;n] xh/t O{;f- cn}lx:;nfd_sf] d'To' eGbf cufl8 g} pgLdfly ljZjf; gu/f]; / lsofdtsf lbg pgL ltgLx¿ lj?4 ;fIfL x'g] 5g .Æ - a'vf/L _ / bf];|f] xbL;df 5 ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] M æ d]/f] pDdtsf] Ps ;d"x lg/+t/ xssf] nflu o'4 ub}{ /xg]5 / o; ;d"xsf] jr{:j k|no ;Dd sfod g} /xg]5, clg O{;f cn}xl:;nfd cfsfzaf6 em/5g, clg pgLx¿sf] cdL/ - ;/bf/,d'lvof,gfos _ n] eGg]5 cfpg'; xfdLnfO{ gdfh k9fpg';, clg O{;f cn}lx:;nfd eG5gM xfOg a? o; ;do ltdL g} cdL/ xf} cNnfxn] of] k|lti7f / ;Ddfg dfq d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLnfO{ k|bfg u/]sf] 5Æ . - d'l:nd _
  • 21. 21 O:nfd :ki6 wd{ ha O:nfd O{Zj/Lo wd{ xf], / cNnfx åf/f cjtl/t wd{ xf], / ;To / :jfefljs Pj+ a'l4dQfsf] wd{ xf] eg] To;sf] d'Vo ljz]iftfx¿ dWo] :ki6tf / ;/ntf klg xf] h'g t]?Gt} ;demdf cfOxfN5 . k|To]s JolQm To;sf lgb]{zgx¿nfO{ a'emg ;S5, / To;} adf]lhd sd{ ug{ ;S5 . o; wd{sf ;a} lgb]{zgx¿ k|i6 5g To;df s'g} afFËf]kgf 5}g, lsgls o;sf] hu s'/cfg / xbL; x'g . cNnfxn] ;d:t dfgjhfltnfO{ ;Daf]lwt ub}{ cfb]z ug'{ eP5 ls pgL s'/cfgdf lrGtg dgg u?g . h:tf] ls ;a}nfO{ pT;flxt ub}{ cNnfxn] eg]sf 5g M cy{ M t s] pgLx¿n] s'/cfgdf ;f]rljrf/ ub}{gg, jf pgLx¿sf] Åbodf tfNrf nfu]sf 5g . -;"/t' d'xDdb @$_ / cNnfxn] ;a}nfO{ s'/cfg leq lrGtg dgg ug]{ cfb]z lbPsf 5g Pj+ To;sf] cy{nfO{ a'emg] cf1f lbPsf 5g, lsgls s'/cfgsf] cy{ :ki6 5 ;a}sf] ;demdf cfpFg]jfnf 5 . / of] sbflk x'g;Sb}g ls cNnfx xfdLnfO{ o:tf] sfo{ ug'{sf] cfb]z u?g h'g x'g;Sb}g . o;af6 of] k|i6 / k|dfl0ft x'G5 ls s'/cfg ;a}sf] nflu ;/n / ;dfg Pj+ 1fgjw{s 5 . / s'/cfgsf] ;/ntf dfq d'l:nd ;d'bfosf] nflu 5}g a? ;j{hutsf] nflu 5, k|To]s k|f0fL To;sf] cy{
  • 22. 22 a'emL 1fg k|fKt ug{ ;S5 . / cNnfx cfkmgf] kljq u|Gy s'/cfgsf] ljz]iftf atfpg' eP5 ls Tof] k|i6 / :ki6 5 . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M clnkm–nfd–/f, of] :ki6 u|Gysf cfotx¿ x'g . - ;"/t' o";'km ! _ of] s'/cfgsf] ljz]iftf g} xf] h'g :ki6 u|Gy s'/cfgsf] pTs[i6tf k/dfl0ft u5{ / To;sf] k|i6 cfotx¿ - Znf]sx¿ _ cNnfxsf] s[kf bof / h] hlt cNnfx rfxG5 k|dfl0ft u5{g . / Znf]ssf] k|i6tfn] ubf{ s;}nfO{ s'g} k|sf/sf] e|d / ;+b]x klg x'Fb}g tL ;a} s'/fx¿af/] h;nfO{ oL cfotx¿ bzf{pF5g . / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd log} cfotx¿sf] dfWodn] ;a}nfO{ 8/fpFy], / ;a}nfO{ ;'dfu{df nufpFy] o;}n]ubf{ cNnfxsf eQmx¿ cNnfxsf] ;Tdfu{df cu|;/ /xGy] . cNnfxsf] jf0fL / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] jf0fL :ki6 5g, o;sf] k|df0f s'/cfgdf o; k|sf/ j0f{g 5 M cy{ M / ca xfdLn] tkfO{nfO{ klg of] lstfa k|bfg u/]sf 5f}+, h;af6 dflg;x¿nfO{ h] k|bfg u/]sf 5f}+ tkfO{n] :ki6 ul/ j0f{g ug{';, ;Dej 5 ltgLx¿n] ljrf/ u?g . - ;"/t'g gxn $$ _ / cNnfxn] o; O:nfdnfO{ ;f]emf]dfu{sf] gfdaf6 gfdfs/0f -gfdflÍt_ u/]sf 5g h:tf] ls cNnfxsf] j0f{g 5 M
  • 23. 23 cy{ M xfdLnfO{ ;f]emf] -;Rrf_ af6f] b]vfpm . - ;"/t'n kmfltxf ^ _ / ;f]emf] dfu{ Tof] af6f] xf] h'g ;f]emf] / :ki6 xf]; To;df s'g} k|sf/sf] afFËf]kgf gxf]; . s'/cfgsf] o; cfotdf of] ljz]iftfnfO{ g} bzf{OPsf] 5 . / O:nfdsf] ;a}eGbf pTs[i6 ljz]iftf dWo] of] xf] ls O:nfdn] o:tf zAbx¿sf] cyjf lgb]{zgx¿sf] dfWodaf6 ;Daf]wg u/]g h'g xfd|f] dl:tisdf cfFpb}g / sf]xL a'emg ;Sb}g . a? O:nflds ljåfgx¿sf] Psdt 5 ls s'/cfg / xbL;sf lgb]{zgx¿ o:tf 5}gg ls s;}sf] ;demdf g cfcf]; cyjf s]xL dflg;sf] ;demdf cfcf]; / sltkonfO{ ;dem g cfcf]; a? s'/cfg / xbL; x/]s dg'iosf] ;demdf cfpF5 rfx] Tof] ljåfg xf]; jf ;fwf/0f JolQm . / O:nfdsf] :ki6tfsf] ljz]if pbfx/0f To;sf cf:yfaf/] :ki6 lgb]{zgx¿ x'g h;dfly O:nfdsf] hu lge{/ 5, / h;df s'g} nf]r / afFËf]kgf 5}g . cf:yfjfgx¿ To;nfO{ a'em]/ dfq To;df cf:yf /fV5g o; kZrft ls pgsf] x[bon] To;sf] x/]s lgb{]zgnfO{ dgk/fO{ :jLsf/ u/f]; . o;sf] t'ngfdf xfdL c? w]/} wd{x¿nfO{ x]b{5f}+ ls To;df To; wd{sf lgb]{zgx¿df tfnd]n x'Fb}g / Pp6f lgb]{zg cfsf]{ lgb]{zg ljk/Lt / lj?4 x'G5 . / To;sf lgb]{zgx¿df olt hl6ntf x'G5 ls dfg5] To;af6 s'g} lgisif{ lgsfNg ;Sb}g . / sltko ;d:of / k|Zgsf]
  • 24. 24 ;dfwfg To; wd{sf lgb]{zgx¿df ldNb}g . o;} sf/0f oL wd{x¿sf ljåfgx¿ To; wd{sf cg'ofoLx¿nfO{ wd{lgb]{z g k9g] cfu|x u5{g / eG5g ls of] lgb]{zgx¿ ltdLx¿sf] ;demdf cfpFb}g of] ltdLx¿sf] ljj]s eGbf aflx/sf] s'/f xf], ltdLx¿sf] r]tgfsf] Ifdtf olt 5}g ls o;nfO{ r]tg ;s . o;sf] ljk/Lt O:nfd wd{ ;a}sf] ;demdf cfpF5 / ;a} dfly of] clgjfo{ 5 ls hlt klg To;nfO{ 1fg 5 To;sf] k|rf/ k|;f/ klg u/f]; . / pbfx/0f :j¿k x]g{'; Û ha xfdL O{;fO{ wd{sf] cWog u5f}{+ t x]b{5f}+ ls To;sf lgb]{zgx¿ /x:odo 9Ën] Ps cfsf{l;t u'8d'8 eO{ lj/f]wfefifL cy{ bz{fp5g . / To;df o:tf] kmN;kmL s'/fx¿ 5g h;nfO{ a'l4n] :jLsf/ ub}{g / To;sf lgb]{zgx¿ To;sf] l;4fGtnfO{ bzf{pg c;dy{ 5g . o;}n]ubf{ sfgL;x¿df - O{;fO{x¿sf] k"hf 3/ _ /x:odo s'/fx¿ 5g h;nfO{ pgLx¿sf 7'n7"nf ljåfgx¿ klg a'emg ;Sb}gg, ;fwf/0f dfG5]sf] s] cfF6 ls To;nfO{ a'emg ;sf]; . / o;}n]ubf{ oL wd{x¿df Hof]ltifL / wd{u'?x¿ To; wd{sf cg'ofoLx¿ dfly cfkmgf] k"0f{ jr{:j hgfpF5g, o;} sf/0f oL wd{x¿sf cg'ofoLx¿ oL wd{x¿nfO{ 5f8L cfsf]{ wd{df k|j]z u5{g . / o; wd{ kl/jt{gsf] d'Vo sf/0f dWo] To; wd{sf] lgb]{zgx¿ :ki6¿kn] k|i6 gePsf] klg xf] . t/ O:nfd wd{df k|To]s k|Zgsf] pQ/ 5, / k|To]s ;d:ofsf] ;dfwfg klg 5, o;} sf/0f
  • 25. 25 O:nfddf cf:yf /fVg]x¿nfO{ s]xL ;+b]x x'Fb}g / pgLx¿ O:nfdsf] k|To]s lgb]{zgaf6 ;Gt'i6 x'G5g . / o;} sf/0f xfdL x]b{5f}+ ls Tof] d';ndfg h;nfO{ o; O:nfdsf] x/]s lgb]{zg / s'/fx¿ yfxf 5 / pm o; wd{af6 ;+t'i6 5 Tof] sbflk o; ed{af6 ljd'v x'Fb}g . / o;} ;Gbe{df ca" ;'lkmofgsf] /fhf x]/Snsf] ;fy Pp6f j[tfGt j0f{g 5 h'g d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] cfudg kZrft 36]sf] lyof] . / of] 36gf ca" ;'lkmofgsf] O:nfd Nofpg' eGbf klxnfsf] j[tfGt xf] . s'/f] of] lyof] ls ca" ;'lkmofg /f]dsf] Olnof gfds :yfgdf lyP clg To;} ;do x]/Sn /fhfn] ca" ;'lkmofg / pgsf ;fyLx¿nfO{ cfkmgf b"tx¿ åf/f 8fFs]/ af]nfP, clg cfkmgf] a:g] sIfdf af]nfP/ efg]M ltdL dWo] s'g dfG5] To; JolQmsf] lgs6td cfkmGtL dWo]sf] xf] h'g JolQm cfkm"nfO{ ;Gb]i6f eG5 . t ca" ;'lkmofgn] eg]M d To;sf] ls6td cfkmGtL x"F . clg /fhfn] eGof]M o; dfG5]nfO{ d l;t glhs a;fnf, / To;sf ;fyLx¿nfO{ To;sf] lk7o" k5f8L a;flnb]pm . clg cfkmgf] cg'jfbs l;t eGof] ls o;sf] ;fyLx¿nfO{ elgb]pm ls olb o; dfG5]n] xfd|f] k|Zgx¿sf] pQ/ unt lbG5 eg] pgLx¿ k5f8Laf6} To;sf] ;+s]t u?g . clg x]/Snn] k|Zg cf/De u¥of] / tL k|Zgx¿ dWo] of] k|Zg klg lyof] Û x]/Snn] eGof]M s] To; ;Gb]i6fn] NofPsf] wd{nfO{ :jLsf/] kZrft s]xL dfG5] To;af6 ljd'v klg x'G5g < ca" ;'lkmofgn] pQ/ lbP ls o:tf] sbflk x'Fb}g . clg x]/Snn] eg]M d}n]
  • 26. 26 ltdLl;t k|Zg u/]+ ls s] s'g} dfG5] To; wd{nfO{ :jLsf/] kZrft To;af6 ljd'v x'G5 t ltdLn] eGof] ls xf]Og o:tf] t clxn] ;Dd ePsf] 5}g . xf], ha O{dfgsf] ld7f; x[bodf a:5 ta o:t} x'G5 . - k"0f{ xbL; a'vf/L, d'l:nddf x]g'{; _
  • 27. 27 O:nfd k|fs[lts wd{ O{Zj/Lo ljz]iftf Tof] lkmt/t -k|s[lt_ xf] h;nfO{ cNnfx Dffgjx¿sf] x[bodf hfu[t ul/lbG5, h:tf] ls ;'sd{ ;'Jojxf/ cflb, h;af6 cNnfx k|;Gg x'G5 / To;} sf/0fn] dg'ionfO{ ;a} k|f0fLdfly ;jf]{Rrtf k|bfg u/]5 . / o; O{Zj/Lo lkmt/tsf] sf/0fn] g} dflg;sf] cfTdf s]jn Ps cNnfxnfO{ k"Hg' / Ps]Zj/jfbdf cf:yf /fVg'sf] OR5's x'G5, / ;a} s'sd{ 5f8L ;Tsd{ u/]/ cfkmgf] O{Zj/sf] bof kfpg] cfzf lnO{ cfkmgf] hLjg JotLt u5{ . / lkmt/t - k|s[lt _sf] cy{ xf] M afFËf]kgfaf6 - s'sd{af6_ ;Tsd{tkm{ k|j[Q x'g', / lg/fwf/tfaf6 xs / cfwf/e"t tkm{ k|j[Q x'g', / s'dfu{af6 ;'dfu{tkm{ k|j[Q x'g' . oxL b'O{ /x:odo sf/0fn] cNnfxn] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ cfkmgf] lgb]{zg ;xLt k7fof] . lsgls ;To c;Tosf] aLr g} dg'io z}tfgsf] dfWodn] ef}tl/G5 . cGttM cNNfxn] cfkmgf] clGtd ;Gb]i6f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ ;b}j afFsL /xg] lgb]{zg / ;Tosf] ljho / c;TonfO{ k|fho u/fpg] lgb]{zgx¿ lbP/ k7fof] . o;} sf/0f O:nfdL lgb]{zgx¿ ;f]emf] lkmt/tsf] cg's"n cyf{t k|fs[ltsf] cg's"n 5g k|fs[lt / O:nfdLo lgb]{zgx¿df s'g} ljjfb x'Fb}g .
  • 28. 28 / ha d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ O;|f / d]c/fh u/fO{of] h; ljzfn 36gfnfO{ cfkm} /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd j0f{g ug'{x'G5 ls æ ha d a}t'n d'sbb; ;Dd k'u]+ t lha|Lnn] a'/fs gfds ;jf/LnfO{ To; xNsfl;t afFw] h;df gaLx¿ ccfkmgf ;jf/LnfO{ afFWy], clg eGg' x'G5 ls km]l/ d dl:hbdf k|j]z u/]+ / b'O{ /sct gdfh k9]+ / aflx/ lg:s]+ . clg lha|Ln cn}lx:;nfd cfpg' eof] o; cj:yfdf ls pxfFsf] xftdf b'O{ Kofnf -efF8f_ lyof], Pp6f Kofnfdf b"w / cfsf]{df dlb/f lyof] t d}n] b"w ;]jgnfO{ dgk/fP+], t lha|Lnn] eGg' eof]M tkfO{n] lkmt/tnfO{ dgk/fpg' eof],==== . Æ - d'l:nd lstfa'n O{dfg _ /fd|f] lkmt/t / g/fd|f] lkmt/tsf] of] clt k|i6 pbfx/0f xf], b"w nfebfos x'G5 o;} sf/0f O:nfd wd{df xnfn -j}w_ 5 / dlb/f xflgsf/s x'G5 o;} sf/0f Tof] x/fd -cj}w_ 5 . / o;} sf/0fn] /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] xflgsf/snfO{ 5f8L nfebfos j:t'nfO{ /f]Hg' eof] . t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] of] /f]hfO{ k|dfl0ft u5{ ls pxfFn] NofPsf] wd{ g} ;a} eGbf /fd|f] wd{ / ;a} eGbf sNof0fsf/L wd{ xf] . / o;sf] j0f{g cNnfxn] cfkmgf] kljq u|Gy s'/cfgdf o;/L ug'{ eP5M cy{ M t;y{ tkfO+{ bQlrQ eP/ cfkm"nfO{ bLg - O:nfd_ tkm{ nufpFb} ug{'; . cNnfxsf] Tof] ljz]iftf h;dfly p;n] dflg;x¿sf] ;[li6 u/]sf] 5 . cNnfxn] agfPsf] -nfO{_ gabNg' . oxL ;f]emf] wd{ xf] . t/ w]/}n]
  • 29. 29 a'‰b}gg . -dflg;x¿ xf] Û_ cNnfx tkm{ nfu]/ pm l;t 8/ dfGg] u/ / gdfh k9g] u/ / d'lZ/sx¿ dWo]af6 gaGg' . pgLx¿ dWo]af6 h;n] cfˆgf] wd{nfO{ 6'qmf–6'qmf ul/lbP / :jod klg ;d"x–;d"x -df ljeflht_ eP, k|To]s ;d"x cfkm";+u ePsf] rLh j:t'df k|;Gg 5 . - ;"/t'¿{d #)–#@ _ cNnfxn] oL pNn]lvt Znf]sx¿df cfkmgf] /;"nnfO{ cfkmgf] To; lkmt/ttkm{ k|j[Q x'g] cfb]z u/]sf] 5 h'g lkmt/tdf cNnfxn] ;a}nfO{ hGdfPsf] 5, / ;a}sf] dl:tisdf To; lkmt/tsf] df]xdfof / To;sf] ljk/Lt j:t'sf] 3[0ff /flvlbPsf] 5 . lgM;+b]x O:nfdsf k/f]If / ck/f]If lgb]{zgx¿ tkm{ dg'io k|j[Q x'G5 lsgls ;a}sf] x[bodf ;Totf k|lt dfof /flVPsf] 5 / of] g} lkmt/tsf] jf:tljstf / s;f}6L xf] . / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' ePsf] 5 ls k|To]s dg'io o;} cNnfxsf] lkmt/tdfly hGdb]lv g} cu|;/ x'G5 oxfF ;Dd ls ;+;fl/s nf]e nfN;f p;nfO{ kl/jlt{t ul/xfN5, /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5M cy{ M k|To]s lzz' cNnfxsf] lkmt/tdf hGdG5 clg p;sf] cfdf a'jf p;nfO{ ox"bL cyjf O{;fO{ jf dh";L agfO{ lbG5g . - a'vf/L lstfa'n hgfOh _ ljrf/ u/ Û s;/L ox"bL / O{;fO{ wd{ o; lkmt/t lj?4 eOxfn] wd{df kl/jt{g ePsf] sf/0fn] . lsgls k|To]s lzz'hflt lkmt/tdf hlGdG5, clg To;sf] a'jf
  • 30. 30 cfdf To;nfO{ cfkmgf] wd{sf] /Ëdf /lËxfN5g . t/ ;fjwfg eOxfNg'; lsgls O:nfdaf6 ljd'v x'g'sf] cy{ k|fs[lt / cNnfxsf] ;[li6df kl/jt{g ug'{ ;/x xf] . t ha O:nfd wd{ k|fs[lts wd{ l;4 eof] t ca of] klg x]g'{; ls O:nfdsf k|To]s lgb]{zgx¿ klg To; k|fs[lt cg's"n g} 5g / b'j}df s]xL leGgtf / c;dfgtf 5}g, a? O:nfdL lgb]{zgx¿ To; lkmt/tnfO{ cem} alnof] / k"0f{ agfpF5g . pbfx/0f :j¿k x]g'{xf]; Û cNnfxn] Ps]Zj/jfbsf] cfb]z lbPsf 5g / ax'b]jjfbaf6 /f]s]sf 5g / oxL g} jf:tljs lkmt/t - k|s[lt_ xf], lsgls dg'iosf] lkmt/t k"hf To;}sf] ug{ rfxG5 h'g To; k"hf of]Uo xf];, / Tof] lgM;+b]x cNNfx g} xf] . / o:t} b'O{ k"hgLo klg x'g ;Sb}g cyjf Tof] eGbf clws klg x'g ;Sb}g lsgls dfG5] s; s;sf] k"hf u5{, / s; s;nfO{ 9f]u ug{ ;S5 . / o:t} dg'iosf] z'4 lkmt/t of] klg ;xg ug{ ;Sb}g ls cfkm" h:tf] s'g} dg'ionfO{ k"hf]; h'g To;nfO{ nfe / xflg k'¥ofpg ;Sb}g, / 9'Ëf, df6f], / ?v k+IfLsf] t s'/} gug'{; . a? ;f]emf] lkmt/t rfxG5 ls cfkmgf] kfngstf{sf] k"hf u¿F . h;/L gdfh k9L, jt{ a;L, kl/qmdf u/L, c;xfo ef]sfPsf] dfG5]nfO{ ef]hg u/fO{ cNnfxsf] k|;Ggtf vf]hf]; . of] ;a} O:nfd / lkmt/t cg's"n sfo{x¿ x'g . / ;f]emf] lkmt/t cg's"n Tof] ;a} sfo{x¿ klg x'g h;tkm{ O:nfd cfJxfg u5{, h;/L s;}dfly k/f]ksf/ ug'{, s;}nfO{ v'zL lbg', cfkmgf cfkmGtLx¿ l;t k|]d ug'{,
  • 31. 31 :g]x /fVg', cfkmgf l5d]sLx¿ l;t ;Ddfgk"j{s Jojxf/ ug'{, nfebfos j:t'sf] ;]jg ug'{, xflgsf/s j:t'af6 6f9f /xg', /fd|f] n'uf nufpg', l;Ëf/ ug'{, t/ cledfg gug'{, s;}dfly cGofo cTofrf/ gug'{, s;}sf] clwsf/ xgg gug'{, ;Tosf] ;fy lbg', / ;Tojfg aGg', ;a}nfO{ ;Totfsf] dfu{tkm{ cfJxfg ug'{ ===== cflb . / O:nfd wd{ g} k|fs[lts wd{ xf] o;sf] k|df0f xf] :jod ;|i6fsf] lg;fkm / ;[li6dfly p;sf] pbf/ cg'u|x / bof, / p;sf] cfb]zdf ;Dk"0f{ dfgjhfltsf] k|lta4tf ls pgL p;sf] ;Ldfsf] pNn+3gsf/L aGg] 5}gg / To;n] agfPsf] ;Ldfsf] cltqmd0f ub}{gg===== cflb . / ha Ps d';ndfg s;}nfO{ O:nfdtkm{ cfJxfg u5{ ta Tof] To; ;f]emf] k|s[lttkm{ af]nfpF5 h'g lkmt/t dfly ;|i6fn] ;a}nfO{ ;[li6 u/]sf] 5 . cyf{tM Tof] s'g} lj/f]wL tTjtkm{ cfdlGqt ul//x]sf] 5}g . / of] g} O:nfdsf] :jLsfo{ x'g'sf] ;a} eGbf 6"nf] /x:o xf], lsgls h;nfO{ klg of] yfxf eOxfN5 ls O:nfd wd{ xfd|f] lkmt/t cg's"n wd{ xf] Tof] t'?Gt} o; O:nfd wd{df k|j]z eOxfN5, / To;sf] cg'ofoL eO{ :ju{sf] clwsf/L eOxfN5 .
  • 32. 32 O:nfd ljj]ssf] wd{ ha ljleGg wd{x¿ / ljleGg k|sf/sf cf:yfx¿ / lgb]{zgx¿ dg'iosf] csn -ljj]s_nfO{ x}/fg kfl/lbof], To; ;do O:nfd cfkmgf] lgb]{zg ;d]t k|s6 eof], h'g cfkmgf] ;d:t lgb]{zgsf] ;fy dg'iosf] ljj]snfO{ ;dy{g u5{ . / sltko wdf{jnDaLx¿nfO{ cfkm"n] h'g wd{sf] kfngf ul//x] 5g To;sf lgb]{zgx¿nfO{ x]/]/ x[bo kL8f / c;+t'li6sf] cfef; eof] lsgls tL lgb]{zgx¿ pgLx¿sf] ljj]ssf] lj/f]w u5{g . / sltko wd{x¿ t wd{df ljrf/ / lrGtg dgg ug'{af6 g} /f]s]sf 5g, / h'g lgb]{zgx¿ / cfb]zx¿ To; wd{ddf 5g To;nfO{ sfo{Gjog ug'{ t/ cfkmgf] a'l4 gnufpg' eGg] cfb]z lbOPsf] 5 . t/ O:nfd wd{ oL ;a} wd{x¿sf] t"ngfdf ;a} wd{af6 leGg 5 . O:nfd wd{sf] of] dxfgtf g} xf] ls Tof] ;fFrf] :jR5 / z'4 a'l4sf] ;dy{g u5{ . / s'/cfg Pj+ xbL;df hlt klg lgb]{zgx¿ 5g ;a} ljz'4 1fg / ljj]s cg's"n 5g . o;}n] ubf{ xfdLnfO{ s'/cfg / xbL;df ljrf/ubf{ of] yfxf x'G5 ls s'/cfg / xbL; a'l4dQfk"0f{ k|df0fx¿af6 O:nfdL cf:yfnfO{ l;4 u5{ . h;/L cNnfx dfly cf:yf /fVg', / To;sf /;"n - ;Gb]i6f _ / kml/Ztfx¿ dfly cf:yf /fVg', / k|nosf] lbgdfly / d[To'dfly cf:yf /fVg', / k'gh{Gd, b08, k'/:sf/, kfk
  • 33. 33 k'0o, :ju{ gs{,======= cflb dfly cf:yf /fVg' . oL ;a}nfO{ O:nfd o:tf k|df0fx¿af6 l;4 u5{ h'g k|To]s dg'iosf] ;demdf cfpF5 . / olb ltdL ljrf/ u/ d'Z/]sLg -ax'bjjfbLx¿_sf] jftf{nfk / k|df0fx¿ dfly h;af6 pgLx¿ cNnfxsf] jh"b / k"hgLotfsf] of]UotfnfO{ l;4 ug{ vf]h]sf lyP, To;df klg ltdL a'l4dQfsf] k|i6¿kdf k|df0f kfpF5f} . cNnfxn] o; s'/fnfO{ kljq s'/cfgdf o;/L j0f{g u/]sf 5g M cy{ M Tof] cNnfx g} xf] h;n] ltdLnfO{ Rf6ofËsf] rds eoeLt ug{ / cfzf lbnfpgsf] nflu b]vfpF5, / ef/L afbnx¿nfO{ p7fpF5 . lah'nLsf] uh{gf p;sf] kljqtfsf] k|z+;f ub{5, / kml/Ztfx¿ klg p;sf] eoaf6 -To;} ub{}5g_ . pxL r6ofË k7fpF5, / h; dfly rfxG5 To; dfly v;fN5 . ha ls ltgLx¿ -ax'b]jjfbL_ cNnfxsf] jfkt em}+–emu8f u/L /x]sf 5g, / cNnfx s7f]/ zlQmjfnf 5 . p;}nfO{ k'sfg'{ jf:tljs ;To xf] . h'g dflg; c?nfO{ p;sf] abnfdf k'sf5{g ltgLx¿ pgLnfO{ s]xL klg pQ/ lbb}gg, a? of] p:t} 5 h:tf] s'g} JolQm cfˆgf] b'j} xft kfgLtkm{ km}nfPsf] 5 ls p;sf] d'vdf kl/hfcf]; hasL Tof] kfgL p;sf] d'vdf hfFb}g . / sflkm/x¿sf] u'xf/ ;a} v]/ hfg]5 . cNnfxsf] nflu g} k[YjL / cfsfzsf ;a} k|f0fLx¿ v'zL / a]v'zL gtd:ts x'G5g / pgsf 5fofFx¿n] klg ljxfg j]n'sf . tkfO{+ ;f]Wg';M ……ls cfsfzx¿ / k[YjLsf] kfngstf{ sf] xf] <ÚÚ.
  • 34. 34 elg lbg'; Û ……cNnfxÚÚ . ;f]Wg';M Û ……s] ltdL km]l/ klg p; afx]s c?nfO{ ;xof]uL agfO{ /x]sf 5f} < hf] :jo+ cfˆgf] hLj Hofgsf] /fd|f] g/fd|f]af/] s'g} clVtof/L /fVb}ggÚÚ . ;f]WfM ……s] cGwf] / cfFvf jfnf j/fa/ x'g ;S5g < s] cGwsf/ / k|sfz ;dfg x'g ;S5g < s] h;nfO{ pgL cNnfxsf] ;fem]bf/ 7x¥ofO{ /x]sf 5g, pgn] klg cNnfx h:t} k|f0fLx¿ lgdf{0f u/]sf 5g, h;n] pgsf] b[li6df lgdf{0fsf kms{ z+sfsf] 3]/f leq cfO;s]sf] 5ÚÚ, elg lbg';M ……dfq cNnfx g} ;a} k|f0fLx¿sf] hGdbftf xf] Tof] Ps dfq PSnf] 5 / ljzfn zlQmzfnL 5 .ÚÚ p;}n] cfsfzaf6 kfgL j;f{of] km]l/ cfˆgf]–cfˆgf] Ifdtf cg';f/ vf]nfx¿ aUg yfn], km]l/ kfgLsf] e]nn] dfly r9]sf] s"8fnfO{ aufP/ nUof] . / o:t} kmL+h To; wft'df klg p7LxfN5 h'g cfuf]df xfn]/ vfl/P kl5 cfe"if0f jf csf{] -;hfj6sf_ ;dfg aGb5g . o:t} lsl;dn] cNnfx ;To– c;Tosf] pbfx/0f k|:t't ub{5, . ca kmLh t Joy{ eP/ auL xfN5, k/Gt' h'g dfG5]nfO{ kmfObf k'¥ofpg] j:t' 5, Tof] k[YjLdf c8LÞ /xG5 . cNnfx o:t} pbfx/0fsf] j0f{g ub{5 . - ;"/t'/{cb !@–!& _ / ha ax'b]jjfbLx¿n] k'gh{Gdsf] OGsf/ u/], / k|nosf] lbg / k|ltkmnsf] lbgsf] OGsf/ u/] ta s'/cfgn] pgLx¿;+u a'l4dQfsf] k|df0f / ljj]sdf cfpg] ts{x¿af6 jftf{nfk u¥of], h'g k|df0f / ts{x¿ k'gh{Gd dfly cf:yfsf] jf:tljstf l;4 ul//x]sf lyP, /
  • 35. 35 ax'b]jjfbLx¿sf] q'l6nfO{ :ki6 kfl/b}y] . h:tf] ls cNnfxn] kljq s'/cfgdf j0f{g ug'{ x'G5 M cy{ M / olb xfdLn] pgLx¿dfly bof uYof}{ / pgLx¿sf] si6 x6fof+} eg] pgLx¿ cfkmgf] c§]/Lkgdf c? axsL /xg] 5g . oBlk xfdLn] pgLx¿nfO{ oftgfdf ;dfTof}+ t}klg pgLx¿ g cfkmgf kfngstf{sf] cufl8 gtd:ts eP gt pgLx¿ ofrgf g} u/] . oxfF;Dd ls xfdLn] ha pgLx¿ dfly tLj| ;hfosf] 9f]sf vf]lnlbof}+ ta To;a]nf pgLx¿ lg/fz eOxfn] . / ToxL cNnfx xf] h;n] ltd|f] nflu sfg / cfFvfx¿ tyf x[box¿ agfP . t/ ltdLn] yf]/} s[t1tf k|s6 ub{5f} . / pxL t xf] h;n] ltdLnfO{ ;[li6 u/]/ k[YjLdf km}nfO{ lbof] / p;}lt/ ltdL Pslqt x'g] 5f} . / pxL xf] h;n] hLjg k|bfg ub{5, / d[To' lbG5 / Pskl5 csf]{ cfpg] /ft / lbg p;}sf] clwsf/df 5, s] ltdLn] a'emb}gf} < s'/f of] 5 ls h'g s'/f cl3sfn] eGby], p:t} k|sf/sf] s'/f logLx¿n] klg eGb5g . -eGb5gM_ ls ha xfdL d/]/ df6f] / x88Lx¿ eOxfNg]5f}+ t} klg s] xfdL km]l/ p7fOg] 5f}+ / < of] jfrf xfdLl;t / xfdL eGbf klxnf xfd|f afa' afh]x¿l;t klg x'Fb} cfPsf] 5, of] t dfq cl3sf dflg;x¿sf syfx¿ x'g . ;f]Wg'; t hÞdLg, / h]hlt hdLgdf 5g -;a}_ s;sf ;DklQ x'g atfpm olb yfxf 5 < t'?Gt hjfkm lbg]5gM ls cNnfxsf] . eGg'; To;f] eP ltdL lsg g;Lxt dfGb}gf} < ;f]Wg'; lsM ;ft cfsfzx¿sf] :jfdL sf] xf] / dxfg ;Qf;gsf] dflns sf] xf] < pgLx¿n]]
  • 36. 36 hjfkm lbg]5gM ls cNnfx g} xf], eGg'; ls To;f] eP lsg 8/ dfGb}gf} < ;f]Wg'; ls olb ltdL hfGb5f} eg] egsL Tof] sf] xf] h;sf] xftdf x/]s s'/fsf] cflwkTo 5 / p;n] z/0f lbG5 / p;sf] bfFhf]df s;}n] s;}nfO{ z/0f lbg ;Sb}g . oxL hjfkm lbg]5gM ls cNnfx g} xf] . eGg'; sLM To;f] eP ltdLdfly hfb" sxfFaf6 rN5 < - ;"/t'n d'ldg"g &%–*( _ / oL b'j} pbfx/0f s]jn s'/cfgsf] o; bfaLnfO{ l;4 ug'{sf] lglDt xf] h;df of] bfaL 5 ls s'/cfg / O:nfd wd{ csn / ljj]snfO{ ;dy{g u5g{, cyf{tM pNn]lvt pbfx/0faf6 of] :ki6 eof] ls O:nfd jf:tjdf a'l4dQfsf] wd{ xf] . / O:nfd h;/L cf:yfnfO{ k|dfl0ft ug]{ lgb]{zgx¿ åf/f csnsf] ;dy{g u5{ cyf{t csnsf] lj/f]w ub{}g, To;/L c? k|sf/sf lgb]{zgx¿ åf/f klg a'l4 ljj]ssf] ;dy{g u5{ . pbfx/0f :j¿k x]g'{; Û xnfn x/fd cyf{t j}w cj}w ug]{ lgb]{zgx¿, b'J{ojxf/ / Jolerf/ dfly l6Kk0fL ug]{ lgb]{zgx¿, cTofrf/ cGofoaf6 dgfxL ug]{ lgb]{zgx¿ ====cflb . of] ;a} lgb]{zgx¿ o:tf 5g ls o;nfO{ ;'g] lalQs} xfd|f] ljj]s oL lgb]{zgx¿nfO{ :jLsf/ u/L xfN5, / x[bo k|;Ggtfn] xlif{t eOxfN5 . o:t} w]/} 7fpFdf s'/cfg dfgjnfO{ ljrf/ljdz{ / lrGtg dgg ug]{ cfb]z u5{, / cfJxfg u5{ ls ltdLx¿ O:nfdsf lgb]{zgx¿df lrGtg dgg u/ / cfkmgf]
  • 37. 37 a'l4nfO{ lg:kIf lg0f{osf] clwsf/ k|bfg u/ . cNnfxsf] j0f{g 5 M cy{ M / ;+;fl/s hLjg t Pp6f v]n / dgf]/~hg afx]s s]xL klg xf]Og . / cToGt /fd|f] 3/ t cflv/tsf] 3/ xf] ltgLx¿sf] lglDt hf] cNnfxl;t 8/dfG5g, s] ltdLn] a'‰b}gf} < - ;"/t'n cgcfd #@ _ / cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M tkfO{+ eGbf klxn] d}n] ufFpn]x¿df hlt k}uDa/ k7fPF, ;a} k'?if g} lyP . pgLx¿ tkm{ d}n] ;Gb]z -jxo_ lbb} uPF . s] ltgLx¿ k[YjLdf lxn8'n u/]/ b]v]gg < ls pgL eGbf klxn]sf AolQmx¿sf] s] s:tf] gtLhf eof] . jf:tjdf clGtd 3/ ;xgzLnx¿sf] nflu w]/} /fd|f 5g . t} klg ltgL ;Demg ;St}gg . - ;"/t' o";'km !)( _ / ha a'l4dfgx¿ O:nfdL l;4fGtx¿df dgyg u5{g ta o; lgisif{df k'U5g ls O:nfdL l;4fGtsf] d"n nIo csnnfO{ ljrf/ ljd;{tkm{ k|f]T;fxg ug'{ xf] . / cNnfxsf] k"hftkm{ nufpg' xf], / O:nfdL 1fg k|flKttkm{ pT;flxt ug'{ xf] . h;df ;+;fl/s / k/nf}lss enfO{ gLlxt 5g, / ;+;fl/s 1fg Pj+ ljBf k|fKt ug'{tkm{ nufpg' xf] h;af6 ;a}sf] hLjg /fd|/L JotLt x'G5 . / o;} k|sf/ O:nfdn] csn / ;f]r ljrf/nfO{ k|ult k|bfg u5{ / o; ;+be{df tL ;a} s'/fnfO{ cj}w ul/lbPsf] 5 h'g csnnfO{ xflg k'¥ofpF5g / tL ;a} xflgsf/s j:t'x¿af6 csnsf] ;'/Iff u5{ . t;y{ xfd|f]
  • 38. 38 csnnfO{ 7"nf] dfg;Ddfg k|bfg u5{, o;sf] pbfx/0f xf] dlb/fnfO{ jlh{t ug'{ . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M x] Odfgjfnfx¿ Û dlb/f, h'cf aln:yfg / zu'0f kf;f oL ;a} ckljq / z}tfgL s'/fx¿ dWo]sf x'g t;y{ logLaf6 6f9f /xg' tfls d'lQm k|fKt ug{ ;s . z}tfg t of] rfxG5 ls /S;L / h'cfsf] dfWodaf6 ltdLx¿ aLr zq'tf / a}/efjsf] ;[hgf ul/xfnf]; / ltdLnfO{ cNnfxsf] :d/0f / gdfhaf6 /f]lsb]cf]; . o;sf/0f clxn] klg -oL sd{x¿af6_ cnu /xg] u/ . - ;"/t'n dfObM (),(! _ a? cNnfxn] tL ;a} j:t'x¿nfO{ jlh{t u/]sf] 5 h;df pGdfbsf] tTj kfOG5 Tof] rfx] h'g ¿kdf klg xf];, / h'g xfd|f] dl:tisnfO{ xflg k'¥ofpF5 . cNnfxsf] clGtd ;Gb]i6fsf] syg 5 M æ k|To]s gzLnf] kbfy{ dlb/f xf] / x/]s gzLnf] kbfy{ jlh{t 5, / h;n] o; ;+;f/df dlb/fsf] /l;of eO{ To;sf] ;]jg u5{ km]l/ lagf tf}af - Ifdfofrgf _ To;sf] d[To' eof] eg] Tof] k/nf}lss hLjgdf dlb/f ;]jgsf] cj;/ kfpFb}gÆ . - d'l:nd lstfa'n czl/af _ / cfsf]{ 7fpFdf cNnfxsf] /;"n eGg' x'G5 M æ h'g gzLnf] kbfy{sf] w]/} dfqf pGdfbL agfpF5 To;sf] yf]/} dfqf klg x/fd - cj}w _ 5 Æ . - ca" bfpmb lstfa'n czl/af, ltld{hL lstfa'n czl/af _
  • 39. 39 O:nfd kljq wd{ pk/f]Qm jfSodf kljqtfsf] cy{ xf] k|to]s /2f]abn, yk36, / k|To]s a'/fO{ Pj+ q'l6af6 kljq x'g' . jf:tljs kljqtf t jf:tjdf O:nfddf g} gLlxt 5, lsgls o;sf ;a} lgb]{zgx¿ cfsfzjfF0fL åf/f cNnfx sxfFaf6 cjtl/t ePsf 5g, / ;a} lgb]{zgx¿ xfd|f]nflu ;Ddfghgs 5g . / O:nfd kljq 5 lsgls To;sf] klxnf] ;+ljwfg / ljlw s'/cfg kljq 5, / ;j{k|yd >]0fLdf lj/fhdfg 5 . / s'/cfgsf] kljqtf dWo] cg]sf}+ rdTsf/L s'/fx¿ 5g To; dWo] ljz]if u/L s'/cfgsf] kljqtf yk36 /2f]abnaf6 kljq x'g' klg xf], lsgls To;sf] ;'/Iffsf] lhDd]jf/L cNnfxn] cfkm} lng' ePsf] 5 . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M -lgM;Gb]x_ xfdLn] g} s'/cfgnfO{ ptf/]sf 5f}+ / xfdL g} o;sf] ;+/Ifs xf}+ . - ;"/t'n lxh| ( _ cyf{t o:tf] pTs[i6td >]0fL cNnfxn] dfq s'/cfgnfO{ k|bfg u/]sf] 5 lsgls o; eGbf klxnfsf u|Gyx¿sf] ;'/Iffsf] lhDd]jf/L cNnfxn] cfkm} lnPsf] lyPg a? tL u|Gyx¿sf] ;'/Iffsf] lhDd]jf/L To;sf cg'ofoLx¿ dfly g} lyof] . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M xfdLn] g} tf}/ft ptf¥of}+, h;df dfu{bz{g / k|sfz lyof] . To;} cg';f/ gaL / 1fgLx¿n] hf] - cNnfxsf_ cf1fsf/L lyP ox"bLdf o;} tf}/ft cg';f/
  • 40. 40 km};nf ub{y] . lsgeg] ltgLx¿nfO{ cNnfxsf] lstfasf] /Iff ug]{ cfb]z lyof], / ltgLx¿ o;sf] ujfx klg lyP, t;y{ ltdL dflg;x¿ l;t g8/fpg' / d;Fu 8/ dfGg' / d]/f] cfotx¿nfO{ clnslt d"Nodf g a]Rg' . h;n] cNnfxn] k|bfg u/]sf] cfb]zx¿ adf]lhd km};nf ub}{gg ltgLx¿ g} sflkm/ x'g . - ;"/t'n dfObM $$ _ km]l/ of] klg x]g'{; ls h'g lhDd]jf/L cNnfxn] klxnfsf pDdt -;d"x_x¿nfO{ k|bfg u/]sf] lyof] clg Tof] lhDd]jf/L lyof] u|Gyx¿sf] ;'/Iff, t/ tL pDdtLx¿ To;sf] ;'/Iff gul/sg To;df yk36 ug{ yfn], / o;} yk36sf] sf/0f tL u|Gyx¿sf lgb]{zgx¿ Pscfsf{sf] lj/f]wL cy{ bzf{pg yfn], / Pp6} u|Gysf cg]sf} u|Gy aGof], / cNnfxn] k|bfg u/]sf lgb]{zgx¿ To;af6 n'Kt eP . t/ oL ;a}sf] t'ngfdf O:nfdL u|Gy s'/cfg cfh klg p:t} ;'/lIft 5 h:tf] cfh b]lv nueu !$)) jif{ eGbf klxnf cjtl/t ePsf] lyof], / of] cfhsf] s'/cfg ToxL s'/cfg xf] cfkmgf] Znf]s / cIf/x¿ ;d]t h;/L !$)) kif{ cl3 lyof] . t/ s;}n] klg o;df Pp6f cIf/ klg ld;fpg ;s]gg / cNnfxsf] saf]n slt ;fFrf] 5 . / o:t} s'/cfgsf] kljqtfsf] cfsf]{ pbfx/0f of] xf] ls To;sf lgb]{zgx¿ aLr s'g} k|sf/sf] 6s/fj -lj/f]wL cy{_ ldNb}g . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M s] logLx¿ s'/cfgdf lrGtg dgg ub}{gg < olb of] cNnfx afx]s c? s;}sf] tkm{af6 ePsf] eP
  • 41. 41 To;df lgM;Gb]x -w]/}_ lj/f]wfefifk"0f{ s'/fx¿ kfpg] lyP . - ;"/t'g lg;f *@ _ / cNnfxn] cfkmgf] kljq jf0fL s'/cfg leq s'g} k|sf/sf] lj/f]wL cy{ Pj+ gsf/fTds tTj /fv]sf] 5}g, a? Tof] oL ;a} t'R5 s'/fx¿af6 kljq 5, / of] To;sf] jf0fL x'g'sf] ;j{k|yd k|df0f xf] . sbflrt of] c? s;}sf] tkm{af6 x'GYof] eg] cjZo g} o;df klg lj/f]wL / gsf/fTds tTj ldNYof] h:tf] ls c? u|Gyx¿df b]lvG5 . / of] ;a} k|df0fx¿ of] k|dfl0ft u5{g ls s'/cfg k|To]s e]befj / snxaf6 kljq 5 . clg s'g} s'/f h'g s'/cfgsf] lj/f]w u5{ Tof] lgM;+b]x lg/fwf/ 5 . / of] kljq s'/cfg O:nfdsf] o:tf] cd/ rdTsf/ xf] h'g ;b}j afFsL /xg] 5 . / s'/cfgsf] >]i7tfsf] nflu of] kof{Kt 5 ls To;sf ljleGg k|sf/sf ljifo / zLif{sx¿ h'g cf:yf, cfb]z, j}w , cj}w, va/, j[tfGt ===== cflbnfO{ bzf{p5g tL ;a} zLif{sx¿df olt o'u aLt] klg s;}n] Pp6f q'l6 lgsfNg ;s]gg . a? h]hlt To;sf] cfotx¿df kl/If0f lg/If0f / ljZn]if0f u/] kZrft pgLx¿ dfly of] /x:o v'Nof] ls lj1fgn] hlt k|ult clxn] ;Dd u/]5 To;nfO{ t s'/cfgn] cfhb]lv !$)) jif{ cl3 g} bzf{O;s]sf] 5 . / sltko j}1flgsx¿ t s'/cfgsf] o:tf] rdTsf/af6 k|efljt eO{ O:nfd :jLsf/ ul/;s]sf 5g . / h'g ;'s} JolSt klg s'/cfgnfO{ :jR5 x[bon] k95 / To;sf
  • 42. 42 lgb]{zgx¿df ljrf/ u5{ Tof] lgM;+b]x O:nfdL lgb]{zgx¿ dfly df]lxt eO{ To;nfO{ :jLsf/ ug]{5 . / O:nfd wd{ kljq 5 lsgls h'g gaL -;Gb]i6f_ dfly of] O:nfd cjtl/t ul/of] - pxfFsf] gfd d'xDdb k'q cAb'Nnfx xf] _ Tof] ;Gb]i6f klg kljq 5g . Tof] ;Gb]i6f afx]s c? s'g} dg'io tyf Clifd'lg o; ;Dk"0f{ ;+;f/df q'l6x¿ / bf]ifx¿af6 kljq 5}gg . t/ of] pTs[i6 kb d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ pxfFsf] kfngstf{af6 k|bfg ul/of], h;n] ubf{ pxfFnfO{ cfkmgf] clGtd ;Gb]i6f lgo'Qm u/f]; . / o;} b"tTjsf] sf/0f pxfFnfO{ x/]s bf]if, kfkaf6 d'Qm Pj+ kljq u¥of] . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M / pgL cfˆgf] OR5fn] s]xL eGb}gg . Tof] t dfq jxo xf] h'g -pgLdfly_ k7fOFb} 5 . - ;"/t'g gHd #,$ _ / cNnfxn] cfkmgf] clGtd ;Gb]i6f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ pxfFsf] k|To]s lqmofsnfkdf kljq kfl/lbof] . pbfx/0f :j¿kM cNnfxn] pxfFnfO{ pxfFsf] o'jf cj:yfdf kljqtfsf] hLljt pbfx/0f / cfbz{ agfpg' eof] . pxfFsf] :jefj, cfr/0f, Jolerf/af6 6f9f /xg', / c1fgtf sfnsf] ;a} kfkx¿af6 6f9f /xg', ;to af]Ng', em'7 / em'77fx¿af6 3[0f ug'{, dlb/f ;]jgaf6 6f9f /xg', d"lt{ k"hgaf6 6f9f /xg', ===== cflb . of] ;a} cdfgjLo sfo{x¿af6 cNnfxn] cfkmgf] ;Gb]i6fnfO{ kljq /fVof] . lsgls of] ;a} lqmofsnfkx¿ O:nfd lj/f]wL
  • 43. 43 x'gsf] ;fy ;fy} ;dfh Pj+ ;eotf / dfgjtfsf] klg lj/f]wL x'g . / pxfF ;b}j ;To af]Ny], ;TonfO{ dg k/fpFy] / cNnfxn] cjtl/t u/]sf lgb]{zgx¿ h:tfsf] To:t} cfkmgf] pDdt ;Dd k'¥ofpFy] . of] klg pxfFsf] kljqtf k|dfl0ft u5{ . / d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kljqtf pxfFsf] hLjgLaf6 k"0f{ ¿kn] :ki6 x'G5, h;n] klg pxfFsf] hLjgLsf] cWog u5{ Tof] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kljqtf / pgsf] ;j{>]i7 cfr/0f / :jfefjsf] u'0fufg ug{ yfN5 . / of] ;a} s'/fx¿ of] s'/fnfO{ clgjfo{ u5{g ls xfdL To; dxfg ;Gb]i6fsf] cg'z/0f u/f}+, / To;} ;Gb]i6fsf] hLjg z}nL ckgfO{ p4f/ kfcf}+ . / O:nfd wd{ kljq 5 cyf{t k|To]s bf]ifaf6 d'Qm 5 lsgls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿ bf]ifd'Qm 5g . lsgls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿ s'g} bf]if Pj+ c;Todfly sbflk Psh'6 x'g;Sb}gg, a? h'g s'/f]dfly d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿sf] Psdt 5 Tof] g} ;To xf], / To;sf] lj/f]wL lgM;Gb]x lg/fwf/ 5 . / of] ljz]iftf ;a} pDdtx¿ dWo] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿nfO{ dfq k|fKt 5 . h:tf] ls cNNfxsf] kmdf{g 5M cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / -
  • 44. 44 d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd _ k}uDa/ ltd|f] nflu ;fIfL ag'g / h'g lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf lyof}, To;nfO{ xfdLn] o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+ tfls yfxf xf]; ls, sf] -xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL xf] / sf] xf] hf] ljrlnt x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/ h;nfO{ cNnfxn] dfu{blz{t u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{ ufx|f] 5}g_ . / cNnfxn] ltd|f cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg] 5}g . cNnfx t dflg;x¿;+u cToGt s[kf / bofsf] Jojxf/ ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n as/M !$# _ cyf{t cNnfxn] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿nfO{ lk|o, ;Tojfg lg0f{fos agfof] . d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M cy{ M lgM;Gb]x cNnfx d]/f] pDdtnfO{ kye|i6tfdf Psdt ub}{g . - ltld{hL _ t;y{ h;df pDdt Psdt x'G5 s'g} klg o'udf Tof] g} ;To 7x/ x'G5 To;df s'g} ;+sf]r Pj+ e|d 5}g . / cNnfxn] h'g dfg ;Ddfg d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿nfO{ k|bfg u/]sf] 5 Tof] dfg ;Ddfg O:nfdL l;4fGtsf] dxfgtfsf] k|tLs xf] . h; ;Ddflgt ;Ldfdf /xL d'l:ndx¿ Psdt /x'g / lj/f]w / dte]baf6 k/ /x'g, t;y{ ;a} Ps xft h:tf] Psdt /xL /xG5g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M ;a} ldn]/ cNnfxsf] 8f]/LnfO{ b[9tfk"j{s ;dflt /fVg' / ljeflht gx'g' / cNnfxsf] To; cg'sDkfnfO{ ofbu/ ls ha ltdL Ps csf{sf] zq' lyof},
  • 45. 45 t p;n] ltd|f Åbox¿df k|]dsf] ;[hgf u¥of] / p;sf] s[kfn] ltdLx¿ cfk;df efO–efO eOxfNof}, / ltdL cfuf]sf] vfN8f] 5]p k'lu;s]sf lyof}, t cNnfxn] ltdLnfO{ To;af6 arfOxfNof] . o; k|sf/ cNnfxn] ltdLnfO{ cfˆgf lgzfgLx¿sf] j0f{g ub{5 tfls ltdL dfu{bz{g k|fKt ug{;s . - ;"/t' cfn] Od/fg !)# _ / o; wd{ O:nfdsf] ljzfntf dWo] of] klg xf] ls o;sf] kljqtf qLsf]0fLo 5, s'/cfgsf] kljqtf ;Gb]i6fsf] kljqtf / pDdtsf] kljqtf . cyf{t o; wd{sf] kljqtf / bf]ifd'Qmtf ;a} tkm{af6 3]l/Psf] 5 ca o; eGbf kljq s'g} klg x'g;Sb}g rfx] h'g ;'s} klg xf]; rfx] Tof] s'g} xflsd cyjf d'lvof xf]; jf s'g} lg/If0fstf{ xf];, a? ;a}sf] s'/fnfO{ o; s'/cfg / xbL; / o; pDdtsf] PsdQfsf] s;f}6Ldf kv]{ kZrft olb Tof] s'/f] s'/cfg / xbL; Pj+ pDdtsf] Psdt cg's"n 5 eg] Tof] ;To / :jLsfo{ x'g]5 . t/ olb Tof] s'/f] o; lj?4 5 eg] c:jLsfo{ x'g]5 oBlk Tof] s'/f dfGg]jfnf cfkmgf] o; k|of;df bf]ifL 7x/ x'Fb}g olb To;sf] OR5f /fd|f] ug'{ lyof] eg] .
  • 46. 46 O:nfd bofsf] wd{ cNNffx cfkmgf] eQmx¿ Dffly s?0ffjfg Pj+ bofjfg 5 h:tf] ls cfkmgf] kljq u|Gydf eg]5 M cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / - d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd_ k}uDa/ ltd|f] nflu ;fIfL ag'g / h'g lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf lyof}, To;nfO{ xfdLn] o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+ tfls yfxf xf]; ls, sf] -xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL xf] / sf] xf] hf] ljrlnt x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/ h;nfO{ cNnfxn] dfu{blz{t u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{ ufx|f] 5}g_ . / cNnfxn] ltd|f] cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg] 5}g . cNnfx t dflg;x¿;+u cToGt s[kf / bofsf] Jojxf/ ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n as/M !$# _ / h:tf] ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] cNnfxsf] af/]df va/ lbg' eP5 Pp6f pbfx/0fsf] dfWodaf6 / o; xbL;nfO{ xh/t pd/ lag vTtfa /hLcNnfxf] cGxf]n] j0f{g ug'{ x'G5 ls æ /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd ;dIf s]xL aGbLx¿ NofOP To; dWo] Pp6L bf;L cfO{dfO{ klg lyO{, tt kZrft To; bf;Ln] cfkmgf] ;fgf] lzz'nfO{ x]¥of] clg xlif{t eP/ To;nfO{ cfkmgf] 5ftLl;t nufof], km]l/ To;nfO{ b"w v'jfof] ta /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] xfdLl;t k|Zg ug'{ eof] ls s]
  • 47. 47 ltdLx¿nfO{ of] cfef; x'G5 ls of] o'jtL cfkmgf] o; aRrfnfO{ cfuf]df kmfNg ;S5]< t xfdLn] eGof}+ xf]Og xh'/ Tof] o'jtL sbflk o:tf] ug{ ;Sb}g . ta /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] Û cNnfx cfkmgf] eQmx¿ Dffly o; o'jtLsf] cfkmgf] lzz' dfly :g]x Pj+ k|]d eGbf cem} s?0ffdo / bofjfg 5 Æ . - a'vf/L lstfa'n cba _ / cNnfx jf:tjdf ;d:t ;+;f/sf] nflu bofjfg 5 o;} sf/0f p;n] o; ;+;f/df cfkmgf] ;Gb]i6fx¿nfO{ k7fof] ls ;Gb]i6fx¿ ;a}nfO{ ;'dfu{df nufO{ ;a}nfO{ cNnfxsf] bofsf] kfq aGg] cj;/ k|bfg u?g . / o:t} ;d:t cfsfl:ds wd{x¿ To; cNnfxsf] bofsf] v'Nnf pbfx/0f x'g, / k|To]s wd{ h;sf] cg'ofoLx¿ bofjfg x'G5g Tof] klg cNnfxsf] bofsf] k|df0f xf] . / cGtdf d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ ;Dk"0f{ ;+;f/sf] nflu kyk|bz{s / bofsf] k|tLs agP/ k7fof], of] klg To;sf] bofsf] cgf}7f] rdTsf/ xf] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M / -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd Û_ xfdLn] tkfO{nfO{ ;Dk"0f{ hutsf] lglDt ;j{yf bofsf] k|tLs agfP/ k7fPsf 5f}+ . - ;"/t'n clDaof !)& _ / o:t} s'/cfgnfO{ kyk|bz{s, bofdo, / ;a} k|sf/sf] /f]uaf6 d'lQmstf{ agfP/ cjtl/t u¥of], of] klg To;sf] s?0fsf] lgzfgL / ts{ xf] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M lgM;Gb]x xfdLn] o;nfO{ Pp6f a/stn] el/Psf] /ftdf cjtl/t u/]sf 5f}+, xfdL t dfu{
  • 48. 48 b]vfpg]jfnf xf}+ . To;} /ftdf tdfd tTjbzL{o'St s'/f lg0fL{t Pj+ :ki6 ul/G5 . xfdL sxfFaf6 cfb]z eP/, lgM;Gb]x xfdLn] g} k}uDa/nfO{ k7fpF5f}+ . ltd|f] kfnstf{sf] bofn'tf xf] . lgM;Gb]x Tof] ;a} s'/f ;'Gg]jfnf hfGg]jfnf 5 . - ;"/t'2'vfg #–^ _ / To; cNnfxsf] bof dWo] d'xDdb h:tf] s?0ffdo ;Gb]i6fnfO{ xfdLx¿sf] nflu lgo'Qm u¥of] . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M -x] dflg;x¿ xf] Û_ ltdLx¿sf] dfemdf ltdLx¿dWo]af6} Pp6f k}uDa/ cfPsf 5g . ltd|f] kL8faf6 pgL b'MvL x'G5g / ltd|f] enf]sf] lglDt lrlGtt /xG5g, / O{dfgjfnfx¿nfO{ lgs} dfof ug]{ / bofn' 5g . - ;"/t'Qf}aM !@* _ / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] cfkmgf] To; cfr/0fnfO{ :ki6 kfg'{ eof] h'g cfr/0f cNnfxn] pxfFnfO{ hGdb]lv g} k|bfg ug'{ ePsf] lyof], / h;tkm{ ;a}nfO{ cfJxfg ug]{ cfb]z ul/of] / lj/f]wLx¿ Dffly cNnfxsf] k|sf]ksf] >fk lbOof] . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] æ d s;}nfO{ >fk lbg'sf] lglDt k7fOPsf] 5}g a? bof ug'{sf] nflu k7fOPsf] x"F Æ . - d'l:nd lstfa'n la/{] jl:;nf jncba _ / bof Pj+ k/f]ksf/ O:nfdsf] k|To]s lgb]{zgdf b]lvG5, h:tf] ls of] wd{ cfkmgf] cg'ofoLx¿sf] nflu nfebfos sfo{ ug]{ cfu|x u5{, / xflgsf/s s'/faf6 /f]S5 . ljz'4 / kf]zLnf vfBfGgnfO{ xnfn -u|fxo_ / cz'4
  • 49. 49 kbfy{nfO{ cj}w u5{ . / o:t} of] wd{ cfkmgf] cg'ofoLx¿nfO{ sbflk pgsf] Ifdtf eGbf clws sd{ ug'{sf] dfFu ub}{g, a? ;a}nfO{ cfkmgf] Ifdtf cg';f/ sd{ ug]{ lgdGq0f lbG5 . / o:t} pgLdfly tL ;a} sd{ / lqmofsnfk j}w u5{ h;df xflg gf]S;fgL 5}g, / h;af6 ;dfhsf] pGglt x'G5 . / tL ;a} lqmofsnfknfO{ cj}w 7fG5 h;af6 ;dfhdf ljuf/ pTkGg x'G5, h:tf] ls rf]/L, cGofo, cTofrf/, b'/Jojxf/, b'/frf/, lx+;f====cflb . oL ;a} s'/fx¿ cNnfxsf] bofnfO{ k|blz{t u5{g . / o:t} of] klg cNnfxsf] bof g} xf] h;n] ubf{ cNnfxn] cGofoLx¿sf] nflu b08 lbg] ljlw Nofof], t;y{ O:nfddf h;n] klg b08gLo sfo{ ug]{5 To;nfO{ b08 cjZo ldNg] 5, o;n] ubf{ pb08x¿ / kfv08Lx¿ ;fjwfg eO{ eoqf; vfG5g h;n] ubf{ xfd|f] ;dfh k|To]s s'sd{af6 d'Qm x'b} hfG5 . / h'g dfG5] dfly cGofo eP5 To;sf] ;xfotfsf] nflu / ;Totf dfly ;Tojfgx¿nfO{ ;'b[9 ug'{sf] lglDt s'sdL{nfO{ b0l8t ul/G5 . kmn:j¿k ;dfh ;a} kfv08af6 d'Qm eOxfN5 . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M x] ljj]sLx¿ Û s];f;sf] -cfb]z_ df ltd|f] nflu lhGbuL 5, o;n] ubf{ ltdLx¿ -cgfxsÞ xTofaf6_ ;'/lIft /xg]5f} . - ;"/t'n as/M !&( _ / O:nfd wd{sf] bofjfg x'g'sf] k|df0f dWo] of] klg xf] ls o; wd{n] cfkmgf] cg'ofoLx¿nfO{ of] cfb]z lbG5
  • 50. 50 ls Pscfsf{sf] ;fy bofefjsf] Jojxf/ u?g, ;fgf] 7"nfnfO{ ;Ddfg u/f];, / 7"nf] ;fgfnfO{ :g]x u/f]; . / zlQmzfnL JolQm cfkm" eGbf lgj{n dfly bof u/f];, / b'a{n dfG5] cfkmgf] zlQmjfg efOsf] ;Ddfg u/f]; . cyf{t ;a} Pscfsf{ dfly bof u?g . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd eGg' x'G5 M æ bofjfgx¿ Dffly cNnfxsf] bof x'G5, ltdLx¿ o; w/tLdf a:g]x¿ dfly bof u/, ltdLx¿ dfly Tof] bofjfg bof ug]{5 h'g cfsfzdf 5 Æ . - d':gb cxdb _ / o;} bof dWo] lzz'x¿ / ;fgf] aRrfx¿ Dffly bof ug'{ klg xf], h;sf] cgf}7f] pbfx/0f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd :jod lyP . d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd ;fgf] aRrfx¿nfO{ :g]xn] r'dby] Pp6f xbL;df j0f{g 5 ls æ Ps lbg Pp6f ufFpn] xh'/ ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;dIf cfof] / eGof]M tkfO{x¿ aRrfx¿nfO{ r'dg' x'G5 xfdL t r'db}gf}+ < t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M ls cNnfx afx]s s'g} zlQm klg ltd|f x[bodf bof xfNg ;Sb}g Æ . - a'vf/L _ o:t} Ps lbg cs/c lag xfla;n] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ x]g'{ eof] ls pxfF x;g lag cnLnfO{ r'dL/fv]sf 5g, t cs/cn] eGg' eof] d l;t !) 5f]/fx¿ 5g t/ d}n] s;}nfO{ klg r'd] 5}g . t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M h;n] bof ub}{g To;dfly klg bof ul/b}g . - d'l:nd _
  • 51. 51 / O:nfdsf] bofsf] cfsf]{ pbfx/0f xf] o; wd{sf] of] cfb]z ls cfkmgf] a'jf cfdf dfly k/f]ksf/ u/, / pgLx¿sf] clwsf/nfO{ cNnfxn] cfkmgf] clwsf/af6 t'ngf u/]sf] 5 . / cfdf / a'jfsf] clwsf/ cNNfxsf] clwsf/ kZrft ;j{k|yd clwsf/ atfOPsf] 5 . h;/L xbL;df j0f{g 5 ls ha /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd l;t ;f]lwof] ls cNnfxsf] glhs ;a} eGbf lk|o sfo{ s] s] x'g< t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M gdfh sfod ug'{ To;sf] lgwf{l/t ;dodf, km]l/ ;f]lwof] To; kZrft s'g sfo{ cNnfxsf] glhs lk|o 5 < t pxfFn] eGg' eof]M cfkmgf] a'jf cfdfdfly pksf/ ug'{ xf] . - a'vf/L _ O:nfdn] a'jf cfdfnfO{ olt 7"nf] kb k|bfg u/]sf] 5 ls a'jf cfdf sflkm/ -gfl:ts_ eP klg pgLx¿ dfly pksf/ ug]{ cfb]z 5 . cNnfxsf] kmdf{g 5M cy{ M / xfdLn] dflg;nfO{ p;sf] cfdf–afa'sf] ;DaGwdf ;r]t u/]sf 5f}+, ls o;sf] cfdfn] si6dfly si6 ;x]/ p;nfO{ ue{df af]sL /fV5] / b'O{ jif{df p;sf] b"w 5f]8fpg' kg]{ x'G5 Û h;af6 ltdLn] d]/f] / cfˆgf] cfdf afa'sf] s[t1tf k|s6 u/ . -lsgls_ dlt/} kmls{ cfpg' kg]{5 . / olb tL b'a}n] ltdLx¿dfly o;s'/fsf] bafj lbG5g, ls ltdLn] s;}nfO{ d]/f] ;fydf ;femLbf/ 7x/fpm h;sf ltdLnfO{ 1fg 5}g, t pgLx¿sf] s'/f gdfGg' / ;f+;fl/s sfdx¿df pgLx¿sf] /fd|f] ;fy lbg', / h'g JolQm dlt/ k|j[t x'G5, p;sf] dfu{df lx+8g' . /
  • 52. 52 ltdL ;a}nfO{ dlt/ kmls{ cfpg' 5 . clg h'g sfd ltdL ul//fv]sf x'G5f}, d ltdLnfO{ ;a} atfpg]5' . - ;"/t' n'sdfg !$,!% _ / cfsf]{ ;"/tdf cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M / ltd|f] kfngstf{n] :ki6 cfb]z u/]sf] 5 ls pm afx]s ltdL s;}sf] k"hf gu/ / cfdf–afa'sf] ;fydf gd| Jojxf/ ub}{ u/ olb ltgLx¿ dWo] Pp6f jf b'j} ltd|f] cufl8 j[4 cj:yfdf k'U5g eg] ltgLx¿nfO{ lt/:s[t gug'{ gxKsfpg' clkt' ltgLx¿;Fu ;Ddfgk"j{s dof{lbt 9+un] s'/fsfgL ug'{ . / ljgd|tfk"j{s Kof/sf ;fy ltgLx¿sf] cufl8 ;'zLn eO/fv / ltgLx¿sf] lglDt k|fy{gf ug]{ u/M ls x] kfnstf{ h'g k|sf/ ls ltgLx¿n] dnfO{ afNofj:yfdf -dfof“n]_ kfng–kf]if0f u/]sf 5g, ltdLn] klg ltgLx¿dfly To:t} bof u/ . h] hlt ltd|f] Åbox¿df 5, ltd|f] kfngstf{n] To;nfO{ /fd|/L hfGb5 . olb ltdL c;n sd{ ub{5f} eg] p;n] To;lt/ k|j[Q x'g]x¿nfO{ Ifdf ul/lbg]5 . - ;"/t'n O;|f @#–@% _ / o:t} O:nfdsf] bof dWo] cNnfxsf] tL lgb]{zgx¿ klg x'g h;df cNnfxn] dlxnfx¿;+u s?0ffdo Jojxf/ ug]{ cfb]z lbPsf] 5 . lsgls dlxnfx¿ :jfefljs ¿kn] sf]dn Pj+ lga{n x'gl5g, / ljz]if¿kn] k'qL / cfdfsf] clwsf/nfO{ Wofgdf /flv oL b'j}dfly bof ug'{ clgjfo{ ul/Psf] 5 . / cfdfsf] clwsf/ k'qdfly a'jf eGbf tLg u'gf clws x'G5 , lsgls cfdfnfO{ a'jf eGbf clws bof / pksf/sf] cfjZostf x'G5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x]
  • 53. 53 j;Nndsf] egfO{ 5 ha of] k|Zg ul/of] ls ;Ddfgsf] clwsf/ dg'io dfly ;a} wGbf w]/} s:sf] 5 < t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M ltd|f] cfdfsf] . km]l/ ltd|f] cfdfsf], km]l/ ltd|f] cfdfsf], clg ltd|f] a'jfsf] , km]l/ ltd|f] cfkmGtLx¿sf], clg qmdzM OToflbsf] === . - d'l:nd _ / o:t} cfkmgf] :jf:gL;+u /fd|f] Jojxf/ ug'{ klg bofsf] Pp6f efu xf] . / >LdtL dfly pksf/ ug'{ h:tf] ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] :jf:gLx¿ Dffly bof ug'{ / /fd|f] Jojxf/ ug'{sf] cfb]z lbg' eP5 . / :jf:gL dfly bofjfgnfO{ ;a} eGbf ;Tojfg 7x/ u/]sf 5g . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M æ ;a} eGbf /fd|f] JolQm Tof] xf] h'g cfkmgf] hxfgsf] lgs6 /fd|f] 5, / d cfkmgf] hxfgsf] lgs6 ;a} eGbf /fd|f] JolQm 5' Æ . - ltld{hL _ / O:nfdsf] bofsf] pbfx/0f dWo] 6'x'/f] dfly bof ug'{ klg xf] . cNnfxn] 6'x'/f]sf] kfngkf]if0f ug]{ / Tof];+u bof / :g]x ug]{, To;sf] ;Tsf/ ug{]=== cflb . oL ug]{x¿nfO{ cNnfx :ju{df cUnf] cUnf] :dfs{ k|bfg u5{, / /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;+utsf] ;'cj;/ klg k|bfg u5{ . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M æ d / 6'x'/f]sf] ;]jf ;Tsf/ ug]{jfnf :ju{df o;/L x'G5f}+, / cfkmgf] cf}nfaf6 ;+s]t ug'{ eof], / aLrsf] cf}+nf /
  • 54. 54 zxfbtsf] cf}nf cyf{t a'9L cf}nfnfO{ clnslt k/ ug'{ eof]Æ . - a'vf/L _ / o:t} Pp6f dfG5]n] cfkmgf] x[bosf] s7f]/tfsf] af/]df /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd sxfF u'gf;f] u¥of] t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] M æ 6'x'/f]nfO{ ;xf/f b]pm / To;dfly k/f]ksf/ u/, / c;xfox¿nfO{ ef]hg u/fpm Æ . - d':gb cxdb _ / o:t} O:nfdsf] bofsf] pbfx/0f dWo] ;a} lga{n, bl/b|, c;xfo dfly pksf/ ug]{ cfb]z klg xf] . cNnfxsf] /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eP5 M æ aGbLx¿nfO{ d'St u/, / e"vf]nfO{ ef]hg u/fpm, / lj/fdL dfG5]sf] x]/rfx u/ Æ . - a'vf/L _ / O:nfdsf] bof s]jn d'l:nd ;d'bfodf ;Lldt 5}g a? O:nfd d';ndfgx¿nfO{ u}/ d'l:ndx¿ dfly klg bof ug]{ kf7 k9fPsf] 5 . / u}/ d''l:nd dfly bof ug'{sf] klxnf] r/0f of] xf] ls d';ndfg To;nfO{ O:nfd tkm{ cfJxfg u/f]; / To;nfO{ s'sd{sf] cGwsf/af6 ;fjwfg u/f];, / cNNfxsf] ;To wd{af6 ljd'v x'g'sf] b'ikl/0ffdaf6 ;fjwfg u/f];, / cNnfxsf] b'vb oftgfaf6 ;fjwfg u/L To;nfO{ gs{af6 arfcf]; . s] of] O:nfdsf] pTs[i6 bof / k/f]ksf/ xf]Og t c? s] xf] < ls O:nfd ;d:t dfgjhfltsf] enfO{ rfxG5 / ;a}nfO{ ;'v zflGtsf] dfu{df nufO{ :ju{sf] kfq agfpg rfxG5, / h'g zflGtsf] dfu{lt/ O:nfdn] xfdLnfO{ nufpg vf]h]sf] 5 Tof] dfu{ O:nfd g} xf], oxL dfu{ g}
  • 55. 55 cNNfxsf] ;To / ;b}j sfod /xg]jfnf dfu{ xf] . cNNfxsf] egfO{ 5 M cy{ M -x] k}uDa/ Û_ dflg;x¿nfO{ a'l4dQf / c;n pkb]zn] cfˆgf] kfngstf{sf] af6f]lt/ af]nfpg'; / ;w} /fd|f] tl/sfn] ltgLx¿ l;t s'/f ug'{;, hf] p;sf af6f]af6 larlnt 5g tkfO{sf] kfngstf{n] ltgnfO{ klg /fd|/L hfGb5 / hf] ;xL dfu{df lx8g]x¿ 5g pgLx¿nfO{ klg /fd|/L hfGb5 . - ;"/t'g gxn !@% _ / d'l:ndx¿sf] bof / k/f]ksf/ u}/ d'l:ndx¿ dfly clt ;+s'lrt / si6bfos cj:yfdf klg k|s6 - 5n{Ë _ x'G5, h:tf] ls o'4 cj:yf, O:nfddf o'4 cj:yfdf klg ljlwx¿ 5g To;sf] cltqmd0fsf] cfb]z O:nfd sbflk lbb}g, h;/L sdhf]/, dlxnf, aRrfx¿ === cflb ;a}dfly k|xf/ ug'{af6 o'4df klg O:nflds ljlw cg';f/ jlh{t 5 . o:tf] bofn'tfsf] pbfx/0f k"0f{ ;+;f/df klg e]l6b}g . / O:nfddf bof / s?0ff dfq dfgjhfltsf] nflu sxfF ;Lldt 5 / < a? ;d:t ;+;f/df a:g] hLjwf/Lsf] nflu klg 5, / ;d:t hLjwf/Lx¿ Dffly bof ug]{ cfb]z O:nfd cfkmgf cg'ofoLx¿nfO{ lbG5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eP5 M æ ls Ps lbgsf] s'/f] xf] ls Pp6f dfG5] ofqfdf lyof] clg To;nfO{ ltvf{ nfUof], clg Tof] dfG5] Pp6f Ogf/ lgs6 cfof] clg Tof] Ogf/af6 kfgL vfof] / lx+8g] a]nf To; dfG5]n] Pp6f s's'/nfO{ x]¥of] h;sf] lha|f] ltvf{n] aflx/ lg:s]sf] lyof], clg To; JolStn] ljrf/ u¥of] ls h;/L dnfO{ ltvf{ nfu]sf] lyof]
  • 56. 56 p:t} o; s's'/nfO{ klg cjZo ltvf{ nfu]sf] xf]nf, clg Tof] JolQm km]l/ Ogf/ lgs6 cfof] / cfkmgf] df]hfsf] ;xfotfn] To; s's'/nfO{ kfgL v'jfof], / cfkmgf] o; sfo{sf] nflu cNnfxsf] s[t1tf k|s6 u¥of], clg cNNfxn] o;} sd{sf] sf/0fn] To; AolQmnfO{ d'lQm k|bfg u¥of] . t /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] ;fyLx¿n] ;f]w] x] cNnfxsf] /;"n s] xfdLx¿nfO{ hgfj/x¿ dfly k/f]ksf/ u/]df k'0o ldN5 < /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M cjZo a? k|To]s hLjwf/Lsf] ;]jfdf k'0o ldN5 Æ . - a'vf/L _
  • 57. 57 O:nfd dWodfuL{ wd{ O:nfd wd{ ;a} wd{ dWo] dfWolds Pj+ dWodfuL{ wd{ xf], / of] o; wd{sf] ljz]iftf dWo] Ps xf] . cNnfxsf] syg 5 M cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / - d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd _ k}uDa/ ltd|f] nflu ;fIfL ag'g / h'g lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf lyof}, To;nfO{ xfdLn] o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+ tfls yfxf xf]; ls, sf] -xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL xf] / sf] xf] hf] ljrlnt x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/ h;nfO{ cNnfxn] dfu{–blz{t u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{ ufx|f] 5}g_ . / cNnfxn] ltd|f cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg] 5}g . cNnfx t dflg;x¿;+u cToGt s[kf / bofsf] Jojxf/ ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n as/M !$# _ o; cfotdf d';ndfg / O:nfdsf] k|z+;f ul/Psf] 5 lsgls O:nfd / d'l:ndx¿sf] ;+t'lnt cj:yf / ;+t'lnt lqmofsnfkdf ljZjf; 5, lsgls d'l:ndx¿n] c? ;d'bfox¿ h:tf] ;Ldf cltqmd0f ub}{gg, / To;} ;do sd{ ug'{df s'g} sdL sf]tfxL ub}{gg, a? cfkmgf] ;a} lqmofsnfkdf dfWodfu{ ckgfpF5g . / dWodfufL{sf] cy{ xf] h;/L scaf w/tLsf] aLrf]aLr l:yt 5 To:t} /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdt aLrsf]
  • 58. 58 wdf{jnDaL x'g . cyf{t o; pDdtsf] kb ;d:t gaLx¿ eGbf tn / ;a} pDdtx¿ eGbf dflysf] >]0fLdf lj/fhdfg 5g . o; pDdtsf] dWodfuL{ x'g'sf] cy{ dWo] of] klg xf] ls of] pDdt - ;d"x _ c? pDDtsf] t"ngfdf lgikIf lg0f{o ug]{jfnf x'g . / o:t} cNnfxn] ;a} pDdt dWo] /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿nfO{ ;a} pDdtLx¿ dfly ;fIfL agfPsf] 5, o;sf] sf/0f klg logLx¿sf] dWodfuL{ x'g' l;4 x'G5 . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M xfdLn] o:t} ltdLnfO{ dWodfuL{ ;d'bfo agfPsf xf}+ h;af6 c? dflg;x¿sf ;fIfL ag / - df]xDdb ;=c=_ k}uDj/ ltd|f nflu ;fIfL ag'g / h'g lsAnfdf ltdL klxnf b]lv nfu]sf lyof}, To;nfO{ xfdLn] o; sf/0f lgwf{l/t u/]sf lyof}+ tfls yfxf xf]; ls, sf] - xfd|f]_ k}uDa/sf] ;Rrf cg'ofoL xf] / sf] xf] hf] ljrlnt x'G5 < of] sfd ufx|f] 5, t/ h;nfO{ cNnfxn] dfu{–blz{t u/]sf] 5 . -ltgLx¿nfO{ ufx|f] 5}g_ . / cNnfxn] ltd|f cf:yfnfO{ lg/y{s t'Nofpg] 5}g . cNnfx t dflg;x¿;+u cToGt s[kf / bofsf] Jojxf/ ug]{jfnf 5 . - ;"/t'n as/M !$# _ / o; pDdtLsf] ;fIfL x'g'sf] Pp6f pbfx/0f of] xf] ls k|nosf] lbg ha cNnfx /;"nx¿ l;t ;f]W5 ls ltdLx¿n] d}n] lbPsf lgb]{zgx¿sf] k"0f{tM k|rf/ k|;f/ u¥of] / cfkmgf] hflt aGw'nfO{ k'¥ofof] < / pgLx¿sf] pDdtx¿ eG5g ls xfdLx¿ ;dIf ltd|f] lgb]{zg k'u]g .
  • 59. 59 clg ;a} gaLx¿ / d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿ gaLx¿sf] kIfdf ;fIo lbG5g . / dWodfuL{sf] cy{ dWo] /fd|f] / pQd x'g' klg xf] . d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdt cNNffx lgs6 ;a} pDdtLx¿ eGbf pQd / /fd|f] pDdt xf] . cNNfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M -df]ldgx¿ Û_ dflg;x¿sf nflu k}bf ul/Psf] ;a} ;Dk|bfox¿ dWo] ltdLx¿ ;a}eGbf pQd xf} lsgls ;Tsd{ ug{ eGb5f} / b'isd{af6 6f9f /xg l;sfpFb5f} / cNnfxdfly cf:yf /fVb5f} / olb cxn] lstfan] klg cf:yf /fv]sf] eP ltgLx¿sf] lglDt w]/} /fd|f] x'g] lyof] . ltgLx¿ dWo] O{dfgjfnx¿ klg 5g / w]/} h;f] cj1fsf/Lx¿ 5g . - ;"/t' cfn] Od/fg !!) _ / dWodfuL{sf] cy{ cltqmd0fsf/L / ljd'vx¿ Pj+ s7f]/tf / cN5Lkgfsf] aLr /xL sd{ ug'{ klg xf] . / of] O:nfd k|To]s lqmofsnfkdf aLrsf] dfu{nfO{ ;jf]{rtf k|bfg u5{ . / yk36 t ;d:t sfo{x¿df lgGbgLo g} 5 o;} sf/0f yk36 Pj+ s7f]/tf / cN5Lkgfsf] sf/0f g} klxnfsf pDdtx¿ kyljrlnt eP . / of] dWodfuL{ cy{ O:nfdsf] x/]s lgb]{zgdf x]g{ ;lsG5 . h;/L æO:nfdL cf:yfÆ ha k|To]s pDdtx¿ ;To cf:yfaf6 ljd'v eOxfn] t cNnfxn] d';ndfgx¿nfO{ ;To cf:yf tkm{ kyk|bz{g u¥of] . / ha ox"bLx¿n] cNnfxsf] ljz]iftfaf/] ldYof s'/f u/] h;nfO{ cNNfxn] s'/cfgdf o:tf] j0f{g u/]5 M
  • 60. 60 cy{ M lgZro g} cNnfxn] ltgsf] egfO{ klg ;'lgxfNof] h;n] eGb5g ls cNnfx u/La 5 / xfdL wlg 5f}+ . pgsf] o; egfO{nfO{ xfdLn] n]lvlng] 5f}+ / pgLx¿n] k}uDa/x¿nfO{ lagf bf]if dfl//fv]sf] s'/f klg, / xfdLn] eGg] 5f} ls aln/x]sf] cfuf]sf] ;hfo ef]uL/fv . - ;"/t' cfn] Od/fg !*! _ / cfsf]{ 8fpFdf j0f{g 5 M cy{ M / ox"bLx¿n] eg] ls cNnfxsf] xft afFlwPsf] 5, -t/ jf:tjdf_ ltgLx¿s} xft afFlwPsf] 5 . / o; egfO{sf] sf/0f ltgLx¿ lt/:s[t eP a? cNnfxsf b'j} xft v'Nnf 5g . h'g lsl;daf6 / hlt rfxG5 vr{ ub{5 . / -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd Û_ of] - s'/cfg_ h'g ltd|f] kfngstf{af6 ltd|f] nflu ptfl/G5, o;sf] ;Gbe{df ltgLx¿dWo] w]/}sf] x7k"0f{ ljb|f]x / OGsf/df a[l4 x'g]5 / xfdLn] ltgLx¿sf] cfk;L zq'tf / 5nsk6 lsofdtsf] lbg;DdnfO{ /flvlbPsf 5f}+ . logLx¿n] ha o'4sf] Hjfnf bGsfpF5g, ta cNnfxn] To;nfO{ lgefOlbG5 logLx¿n] w/tLdf pkb|j / emu8f ug{ bu'/L /xG5g / cNnfxn] pkb|jLx¿nfO{ k]|d ub}{g . - ;"/t'n dfObM ^$ _ / o:t} eg] ls cNNfxnfO{ w/tL cfsfzsf] ;[hgf kZrft ysfO{ nfUof], clg cNnfxn] zgLjf/sf] lbg lj>fd u¥of] . oL ;a} ldYof s'/fx¿nfO{ d';ndfgx¿n] gsf/]/ cNnfxn] atfPsf] dfu{df cu|;/ /x] .
  • 61. 61 / o:t} O{;fO{x¿n] cNnfxsf] ljz]iftfx¿ h'g dfq cNnfxsf nflu 5g dg'ionfO{ k|bfg u/], / eg] ls O{;f cn}lx:;nfd ;[li6 u5{g, cg'sDkf lbG5g, bof u5{g, dg'iosf] kfknfO{ Ifdf u5{g, b08 / k|ltkmn pgsf] xftdf 5 ===== cflb . O{;fO{x¿ pk/f]Stsf lg/fwf/ s'/fx¿ u5{g . t/ d'l:ndx¿ cNnfx h:tf] s;}nfO{ klg dfGb}gg / eG5g ls cNnfxsf] s'g} ;dsIfL 5}g . h:tf] ls cNnfxn] s'/cfgdf eg]sf] 5 M cy{ M / g sf]xL p;sf] ;dsIf 5 . - ;"/t'n OVnf; $ _ / cNnfxsf] nflu Tof] ;a} ljz]iftfx¿ k|dfl0ft u5{g h;nfO{ cNnfxn] cfkmgf] nflu ljz]if u/]sf 5g, h'g ls s'/cfg / xbL;df pNn]v 5g . / pm h:tf] sf]xL klg x'g;Sb}g o; cf:yfdf b[9 eO{ cNnfxsf] u'0fufg u5{g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M pm cfsfzx¿ / w/tLsf] ;|i6f xf] . p;n] ltd|f] lglDt ltd|} ;xhfltaf6 hf]8L agfof] / rf}kfofx¿sf] hf]8L klg . o:t} tl/sfn] ltdLnfO{ oxfF km}nfO /x]sf] 5 . pm h:tf] s'g} s'/f 5}g, / pm ;'Gb5 / hfGb5 . - ;"/t'Zz"/f !! _ / d'l:ndx¿ o;df b[9 eP ls cNnfx g} ;f/f ;+;f/sf] kfngstf{ xf], / k|To]s ;[li6sf] ;|i6f xf] . / To; afx]s ;a} s'/fx¿ To;sf ;[li6 x'g, / To;sf] bof / s?0ffsf] bl/b| 5g . cNnfxsf] egfO{ 5 M
  • 62. 62 cy{ M cfsfzx¿ / w/tLdf hf] klg 5g ;a} cNnfxsf bf;sf ¿kdf cfpg] jfnf 5g . To;n] ltgLx¿sf cfFsng ul/;s]sf] 5 / ltgLx¿sf] /fd|/L u0fgf ul/;s]sf] 5 . ltgLx¿ ;asf ;a lsofdtsf] lbg PSn} To; -/xdfg_ sf] ;fd' pkl:yt x'g]5g . - ;"/t' dl/od (#–(% _ / cfsf]{ ;"/xdf cNnfxsf] j0f{g 5 M cy{ M x] dflg;x¿ Û ltdL cNnfxsf] d'vfk]IfL - levf/L_ xf} / cNnfx t lgik[x, / ;j{u'0fjfg 5 . - ;"/t' kmflt/ !% _ / gaL /;"nsf] af/]df d'l:ndx¿sf] cf:yf ;+t'lnt g} 5 . oL gaLx¿nfO{ ltgsf] clwsf/ eGbf a9L xs lbPgg h;/L ls O{;fO{ ox"bL / cGo wdf{jnDaLx¿n] lbP . logL ;a}n] ;Gb]i6fnfO{ O{Zj/ g} agfO{ xfn] pgLx¿sf] cf:yfaf/] cNnfx s'/cfgdf o:tf] j0f{g u/]5 M cy{ M logLx¿n] cNnfxnfO{ 5f8L cfkmgf kfb/L / ;Gtx¿ / dl/odsf] 5f]/f d;LxnfO{ cfkmgf kfngxf/ agfP, hals logLx¿nfO{ dfq Ps Psn} cNnfxs} pkf;gfsf] cfb]z lbOPsf] lyof], h; afx]s sf]xL ;To k"hgLo 5}g . pm p;sf] ;fem]bf/ 7x/fpg] sfo{af6 d'Qm 5 . - ;"/t'Qf}aM #! _ o:t} ox"bLx¿n] t gaLx¿sf s'/} ;'g]gg a? ljd'v eO{ pgLx¿sf] xTof u/] . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M h'g dflg;xx¿ cNnfxsf cfotx¿ dfGb}gg / cNnfxsf ;+b]zjfxsx¿nfO{ cgflwsf/ dfl/lbG5g /
  • 63. 63 h;n] Gofosf s'/f ug]{x¿nfO{ klg dfl/lbG5g t x] gaL ltgnfO{ si6k"0f{ ;hfosf] ;Gb]z ;'gfO{ lbg' . - ;"/t' cfn] Od/fg @! _ t/ oL pNn]lvt b'j} cj:yfsf] aLr /xL d'l:ndx¿ gaLx¿df ljZjf; klg u/], / pgLsf] cg'z/0f klg u/], / o;sf] ;fy} pgLx¿nfO{ O{Zj/sf] bhf{ klg lbPgg O{Zj/nfO{ To;sf] clwsf/ / ;Gb]i6fnfO{ ;Gb]i6fsf] clwsf/ lbO{ cNnfxsf] pkxf/sf] kfq eP . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M s'g} o:tf] dflg; h;nfO{ ls cNnfxn] lstfa, tTj1fg / ……ga"jtÚÚ -b"tTj_ k|bfg u/]sf] 5 of] l7s xf]Og ls p;n] dflg;x¿nfO{ egf]; ls cNnfxnfO{ 5f]8]/ d]/f] eQm eOxfn a? -p;n] s] eGg] 5 ls_ ltdL ;a} cNnfxsf] eO{ xfn, o; sf/0f ls ltdLn] pgLx¿nfO{ lstfa l;sfpg] u5f}{ / k9fpg] u5f}{ . / sbflk x'g ;Sb}g ls p;n] kml/Ztf / k}uDa/x¿nfO{ k"Ho agfpg] cfb]z b]cf]; . s] ltdL ……d';ndfgÚÚ eO;s]kl5 klg p;n] ltdLnfO{ sflkm/ x'g cfb]z lbg]5 < - ;"/t' cfn] Od/fg &(,*) _ / o:t} O{;f d;Lxsf] af/]df klg d'l:ndx¿ ;+t'lnt s'/f u/], pxfFnfO{ O{Zj/ klg eg]gg / cNnfxsf] 5f]/f klg eg]gg, / tLg dWo] t];|f] klg eg]gg h:tf] ls O{;fO{x¿ eG5g . / pxfFsf] OGsf/ klg u/]gg / dl/od - O{;fsL cfdf _ dfly Tof] 7"nf] nfG5gf klg nufPgg h;af6 O{;f cn}lx:;nfd Jolerf/ åf/f hlGdPsf lzz' 7x?g h:tf]
  • 64. 64 ls ox"bLx¿sf] egfO{ 5 . a? d'l:ndx¿n] eg] ls O{;f cn}lx:;nfd cNnfxsf] ;Ddflgt eQm Pj+ ;Gb]i6f x'g / cNnfxsf] Tof] jf0fL x'g h;nfO{ cNnfxn] kljq rl/qjfg dl/od tkm{ k7fO{ lbof], / s'/cfgn] o; s'/fnfO{ o;/L :ki6 kf/]5 M cy{ M x] cxn] lstfa Û -ox"bL–O{;fO{_ cfˆgf] wd{sf] ;Ldf pnn+3g gu/ / cNnfxsf] af/]df ;To afx]s c? s]xL g eg . dl/odsf 5f]/f O{;f d;Lx-cn}lx:;nfd_ -g t cNnfx lyP g cNnfxsf 5f]/f a?_ cNnfxsf /;"n dfq / p;sf] kljq ;Gb]zjfxs dfq lyP, hf] cNnfxsf] jf0fLaf6 k}bf eP h;nfO{ cNnfxn] dl/odnfO{ k|bfg u/]sf] lyof] / p;sf] tkm{af6 k7fO{Psf Pp6f ¿x -cfTdf_ lyP, t;y{ ltdLx¿n] cNnfx / p;sf ;a} /;"nx¿ dfly cf:yf /fv / g eg ls cNnfx tLg j6f 5g / of] wf/0ffaf6 6f9f /x lsgls ltd|f] lglDt oxL g} /fd|f] 5 . cNnfx Pp6} dfq k"hgLo 5 / of] s'/f;Fu p;sf] s'g} ;DaGw 5}g ls p;sf ;Gtfg 5g . h] hlt cfsfzx¿df / hldgdf 5g ;a} p;}sf] x'g / cNnfx g} ;+/Ifs :j¿k k|ofKt 5 . -;"/t'g lg;f !&!_ / o:t} s'/cfgn] O{;f cn}lx:;nfdsf] k|z+;f o;/L u/]sf] 5 M cy{ M cNnfxn] eGg] 5 ls x] dl/od sf k'q O{;f- cn}lx:;nfd_ . d]/f tL s[kfx¿ ofbu/, h'g ltdL / ltd|L cfdf dfly ul/Psf] xf] . ha d}n] kljq cfTdf -lha|Ln_ åf/f ltdLnfO{ d2t k'¥ofPF -h;af6_ ltdL -afNo
  • 65. 65 cj:yfdf_ cfdfsf] uf]bLaf6} / cw]8 pd]/df dflg;x¿;Fu s'/fsfgL uYof}{ / ha d}n] ltdLnfO{ lstfa / a'l4dQf / tf}/ft / O+hLnsf] tflnd lbPF / ha ltdLn] d]/f] cfb]zaf6 df6f]sf] rf/fsf] ¿k agfO{ To;df km'“s]kl5 hLljt r/f aGbYof] . / ha hGdhft cGwfx¿ / s'i6/f]u ;]tf bfu ePsf dflg;x¿nfO{ d]/f] cfb]zaf6 lgsf] kfYof}{, / ha ltdL d'bf{x¿nfO{ d]/f] cf1fn] -lrxfgx¿af6_ lgsfn]/ pEofO{ xfNbYof}, / ha d}n] agL O;|fO{nnfO{ ltdLdfly cTofrf/ ug{af6 /f]lsxfn]+, ha ltdL ltgLx¿ 5]p ts{x¿lnP/ cfPsf lyof} km]l/ ltgLx¿ dWo] hf] sflkm/ lyP, ltgLx¿n] eGg yfn] ls of] t v'Nnf hfb" afx]s c? s]xL xf]Og . / ha d}n] xjf/Lx¿nfO{ cfb]z k7fPF ls ddfly / d]/f] k}uDa/dfly cf:yf /fv . ltgLx¿n] eGg yfn] ls xfdLn] O{dfg Nofof}+ / tkfO{ ;fIfL /xg'; ls xfdL cf1fsf/L 5f}+ . - ;"/t'n dfObM !!),!!! _ / o:t} ;d:of ;dfwfg Pj+ j}w cj}wsf] af/]df klg O:nfdn] aLrsf] dfu{ ckgfP 5 . c? wd{x¿sf] t"ngfdf O:nfd wd{ dWodfuL{ wd{sf] ¿kdf cjtl/t eof] . / o;sf] cg'ofoLx¿ ox"bL h:tf] eg]gg ls cNnfx To;nfO{ j}w u?g h;nfO{ xfdL rfxG5f}+, / To;nfO{ cj}w u?g h;nfO{ xfdL dgk/fpFb}gf}+ . o;} ;+be{df cNNfxsf] syg 5M cy{ M rfF8} d"v{x¿n] eGg]5g ls -d';ndfg_ h'g lsAnf;+u cfa4 lyP, -clxn]_ To;af6 pgLx¿nfO{ s'g
  • 66. 66 s'/fn] ljd'v u/fPsf] 5 < tkfO{ elg lbg'; ls, k"j{ / klZrd ;a}sf] :jfdL cNnfx xf] . p;n] h;nfO{ rfxG5, ;xL af6f]df lx8g] dfu{ bz{g lbG5 . - ;"/t'n as/M !$@ _ / cfsf]{ cfotdf 5 M cy{ M / ha ltgLx¿l;t elgG5 ls cNnfxn] k|bfg u/]sf] lstfa dfly cf:yf /fv, t eGb5g ls h'g u|Gy xfdLdfly ptfl/;lsPsf] 5, To;dfly xfd|f] cf:yf 5 . hals To;eGbf kl5Nnf] -lstfa_ h'g ls ;To xf] / ltgsf] -lstfa tf}/ftsf]_ k'li6 ub{5, Tof] ;+u cgf:yf /fVb5g . ltgLx¿l;t of] ;f]w ls olb ltdL cl3Nnf lstfax¿dfly cf:yf /fVb5f} t km]l/ ltdLn] cNnfxsf b"tx¿nfO{ lsg dfl/lbGYof} < - ;"/t'n as/M (! _ / o:t} O{;fO{x¿n] cfkmgf] u'? / ;Gtx¿nfO{ O{Zj/sf] :yfg / bhf{ lbP a? O{Zj/ g} dfGg yfn] h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M logLx¿n] cNnfxnfO{ 5f8L cfkmgf kfb/L / ;Gtx¿ / dl/odsf] 5f]/f d;LxnfO{ cfkmgf kfngxf/ agfP, hals logLx¿nfO{ dfq Ps Psn} cNnfxs} pkf;gfsf] cfb]z lbOPsf] lyof], h; afx]s sf]xL ;To k"hgLo 5}g . pm p;sf] ;fem]bf/ 7x/fpg] sfo{af6 d'Qm 5 . - ;"/t'Qf}aM #! _ t/ O:nfdn] s;}nfO{ of] clwsf/ k|bfg u/]g ls cNnfxsf] wd{df s'g} yk36 u/f]; rfx] Tof] ;Ddflgt gaL / ;Gb]i6f lsg gxf]; . / d'l:ndx¿nfO{ cfb]z eof] ls
  • 67. 67 of] cf:yf /fv'g ls ;d:t ;[li6 cNnfxs} xf], / ;[li6stf{ cNnfx g} xf], cNNffx lj?4 s'g} klg To;sf] zf;gdf x:tfIf]k ug{ ;Sb}g . / s'g} klg dg'io Pj+ ;[li6 dWo] s;}nfO{ of] clwsf/ k|fKt 5}g ls Tof] p;sf] wd{df ljwfgdf yk36 u/f]; . / o:t} d';ndfgx¿ j}w cj}waf/] klg aLrdf g} 5g . ox"bLx¿ h:tf] 5}gg ls pgLx¿sf] pb08tf / pTkftsf] sf/0f pgLx¿ dfly Tof] s'/f] klg cj}w ul/of] h'g pgLx¿ dfly j}w lyof] . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M t;y{ ox'bLx¿sf] cTofrf/sf] sf/0fn] w]/} h;f] a}w -xnfn_ a:t'x¿nfO{ ltgLx¿sf] lglDt x/fd - cj}w_ agfO{ lbcf}+ / o; sf/0fn] klg ls ltgLx¿ w]/} dflg;x¿nfO{ cNnfxsf] dfu{af6 /f]sb}y] . - ;"/t'g lg;f !^) _ cyf{tM pgLdfly v'/ /fVg] x/]s hgfj/ h:tf] pmF6, afv|f, k+IfL cflb pgLx¿ dfly x/fd ul/of] pgLx¿sf] pb08tfsf] sf/0f . / o:t} O{;fO{x¿n] cfkmgf] pb08tfsf] sf/0f ;a} cj}w j:t'nfO{ j}w agfO{ xfn] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M / d To;nfO{ k'li6 ub{5' h'g d]/f] cufl8 tf}/ft 5 / o; sf/0fn] klg d cfPsf] 5' ls s]xL s'/fx¿ h'g ls ltd|f] lglDt jlh{t lyP, ltgnfO{ u|fxo - xnfn_ agfO{ lbpF / d t ltd|f] kfngstf{sf] tkm{af6 ltd|f] nflu lgzfgL lnP/ cfPsf] 5' . o;y{ ltdL
  • 68. 68 cNnfxl;t 8/ dfg / d}n] eg]sf] dfg . - ;"/t' cfn] Od/fg %) _ t/ O:nfd wd{ To;sf] uf}/jsf] nflu olt g} k|ofKt 5 ls cNnfxn] To;sf] / To;sf] cg'z/0f ug]{x¿sf] ljz]iftf / dWodfu{tf Pj+ ;+t'lnttfsf] j0f{g o; k|sf/ u/]sf] 5 . cy{ M / xfd|f] lglDt ;+;f/df klg enf] n]lvb]pm / cflv/t -k/nf]s_df klg, xfdL ltdLlt/ pGd'v x'G5f} . cNnfxn] eGof] d cfkmgf] oftgfn] p;}nfO{ u|:t u5'{, h;nfO{ rfxG5' t/ d]/f] bofn'tfaf6 ;a}s'/f cR5flbt 5g . / Tof] bof tL dflg;x¿sf] gfddf cjZo n]Vg]5' hf] cNnfxl;t 8/5g / hsft-bfg_ lbG5g / hf] xfd|f cfotdfly O{dfg NofpF5g . h'g dflg;x¿n] o:tf /;"n, gaL pDdL -lg/If/_ sf] cg'z/0f u5{g, h;nfO{ pgLx¿n] cfkm'sxfF tf}/ft / OGhLndf n]lvPsf] kfpF5g . pgn] pgLx¿nfO{ c;n s'/fsf] cfb]z ub{5g / g/fd|f s'/fx¿af6 dgfxL ub{5g / :jR5 s'/fnfO{ xnfn - :jLsfo{_ atfpF5g / ckljq s'/fnfO{ x/fd -jlh{t_ atfpF5g / ltgLxL? dflyaf6 Tof] af]em ptfb{5g h'g clxn];Dd pgLx¿dfly nflbPsf lyP aGwgx¿nfO{ km'Ssf ub{5g h;df pgLx¿ hsl8Psf lyP . ct M hf] dflg;x¿ To; gaLdf ljZjf; ub{5g / pgsf] ;dy{g ub{5g / pgsf] ;xfotf ub{5g, / To; k|sfznfO{ dfGb5g hf] pgsf] ;fydf k7fOPsf] 5 . o:tf dflg;x¿
  • 69. 69 k"0f{ ;kmntf k|fKt ug]{jfnf 5g . - ;"/t'n cc/fkm !%^,!%& _ / o:t} kmf]xf]/tf / ckljqtfsf] af/]df klg O:nfd dWodfuL{ 5 . h:tf] ls ox"bLx¿sf] k"hf dfq pgLx¿sf] :yn -sgL;f_df dfGo x'G5 / pgLx¿sf] ckljqtfnfO{ kfgLn] - hnn] _ kljq ub{}g / dfl;s wd{ - /fh:jnf _sf] cj:yfdf dlxnfx¿nfO{ 3/df a:g lbb}gg, / pgLx¿sf] ;fy vfgkfg ub{}gg . / o:t} O{;fO{x¿ ox"bLx¿sf] ljk/Lt 5g , pgLx¿ k|To]s ckljq / kmf]xf]/nfO{ :kz{ u5{g / s'g} ckljqnfO{ cj}w dfGb}gg . cyf{t ;a}nfO{ k|of]udf NofpF5g . oL b'j} ;d'bfosf] ljk/Lt O:nfd ckljq / kmf]xf]/nfO{ cj}w / z'4 Pj+ :jR5nfO{ j}w 7fG5, / kljqnfO{ k|of]udf Nofpg] / ckljqaf6 afFRg] cfb]z lbG5 . h:tf] ls pk/f]Qmsf] cfotdf j0f{g ul/of] . / d'l:ndx¿sf] nflu ;d:t w/tLnfO{ kljq agfOof] h:tf] ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kmdf{g 5 M æ dnfO{ kfFrj6f o:tf] s'/fx¿ k|bfg ul/Psf] 5 h'g d eGbf klxnfsf ;Gb]i6fx¿nfO{ k|fKt lyPg, zq'af6 d]/f] ;xfotf ul/of] To;sf] x[bodf xfd|f] eo xfn]/, Ps dlxgfsf] hlt b"/Lsf] cjlwaf6, / ;d:t k[YjLnfO{ d]/f] nflu kljq / k"hf :yn agfOof], d]/f] pDdtL dWo] h'g ;'s}nfO{ klg gdfhsf] lgwf{l/t ;do hxfF klg cfcf]; ToxLF Tof] gdfh sfod u/f];, / d]/f] nflu dfn] ugLdt - o'4df ldn]sf] ;DklQ _ j}w ul/of], / k|To]s ;Gb]i6f dfq cfkmgf]
  • 70. 70 hfltsf] tkm{ k7fOof] t/ dnfO{ ;Dk"0f{ hutsf] nflu ;Gb]i6f agfP/ k7fOof], / dnfO{ l;kmfl/zsf] clwsf/ k|bf ul/of] Æ . - a'vf/L , d'l:nd _ / o:t} 1fg / ljBfsf] af/]df klg d';ndfgx¿ dfWodf g} 5g . ox"bLx¿ t 1fg t k|fKt u5{g t/ To; adf]lhd sd{ ub{}gg, / O{;fO{x¿ c1fgtfsf] ;fy k"hf c/fwgf u5{g . cyf{t lagf 1fg sd{ u5{g, t/ d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] pDdtLx¿ oL b'j} ;d'bfosf] aLr /xL sd{ u5{g, cyf{t 1fg klg k|fKt u5{g / To; adf]lhd sd{ klg u5{g, 1fg / sd{nfO{ Ps} ;fy lnP/ lx+85g . sd{ 1fgljxLg / 1fg sd{ljxLg s;}nfO{ klg kmfO{bf k'¥ofpg ;Sb}g, cyf{t sd{ / 1fg Pscfsf{sf k"/s x'g . o;} sf/0f d';ndfgx¿ ;'dfuL{ x'g . cNNfxsf] egfO{ 5 M cy{ M xfdLnfO{ ;f]emf] -;Rrf_ af6f] b]vfpm . pgLx¿sf] af6f] h;nfO{ ltdLn] k'/:s[t u¥of} ltgLx¿sf] xf]Og h; dfly ltd|f] j|mf]w eof], / g ky–e|i6x¿sf] - af6f]_ . - ;"/t'n kmfltxf ^,& _ / o;t} O:nfd wg ;DklQsf] af/]df klg ;a} wd{ dWo] pTs[i6 wd{ xf] . h:tf] ls sltko wd{x¿ wg k|flKtsf ;a} dfu{ v'NNff ul/lbPsf 5g, rfx] Tof] dfgjtfsf] lj?4 lsg gxf]; . t sltkon] t ;Dk"0f{ wg Pp6} dfG5]sf] clwsf/sf] cwLg ul/lbG5g cyf{t s'g} wd{df klg ;Gt'ng 5}g . t/ O:nfd wd{df ;Gt'lnt ljlwx¿ 5g h;n] ubf{ wg k|flKt j}w tl/sfn] g} k|fKt
  • 71. 71 ug{ ;lsG5 . o;}n] ubf{ O:nfddf Joj;fo / kl/>d u/L sdfO{ ug]{ JolQm ;jf]{Qd >]0fLdf lj/fhdfg ul/Psf] 5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] egfO{ 5 M æ Tof] dfG5] h'g agdf uO{ bfp/f cfkmgf] lk7o"df af]s]/ ahf/ ;Dd NofP/ ljqmL u/L vfG5, t of] sfo{af6 cNNffx p;sf] cjZostfx¿ k"0f{ u5{, / of] sd{ clt pQd 5 To; dfG5]sf] nflu o; s'/fsf] t"nGffdf ls Tof] eLv dfFuf]; clg sf]xLn] leIff lbG5g t sf]xLn] lb+b}gg Æ . - a'vf/L _ / O:nfdn] tL ;a} dfu{x¿nfO{ aGb ul/lbPsf] 5 h;af6 s;}dfly cGofo xf]; h;/L rf]/L ug'{, n'6kft ug'{, ;"b vfg', ====cflbnfO{ jlh{t u/L ;dfhnfO{ :jR5 / kljq agfO{ lbPsf] 5 . cNnfsf] egfO{ 5 M cy{ M x] df]ldgx¿ Û ltdLx¿ cfk;df Ps csf{sf] ;DklQ cg'lrt ¿kdf gvfpm . t/ cfk;L ;xdltn] Jofkf/sf] dfWodaf6 n]gb]gdf nfe hfoh x'G5, / cfkm"nfO{ cfkm} gdf/ . o;df s'g} ;Gb]x 5}g ls cNnfx ltdLdfly w]/} s[kfn' 5 . - ;"/t'g lg;f @( _ o;} sf/0f O:nfdn] bfg lbg] k/dk/f rnfof] / hsftsf] ljlw Nofof], / cfb]z u¥of] ls cfkmgf] cfkmGtLx¿nfO{ lga{n, c;xfo, cgfy, bl/b| === cflbnfO{ bfg u/ .
  • 72. 72 O:nfd enfO{sf] wd{ O:nfd ;d:t dfgj hfltsf] enfO{nfO{ Wofgdf /fvL cfkmgf] lgb]{zgx¿ lgdf{0f u/]sf] 5 / of] cNnfxsf] o; wd{sf] cg'ofoLx¿ dfly bof dWo] Ps xf] . / cNNffx åf/f d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ O:nfd wd{ lbO{ o; ;+;f/df k7fOof], of] klg ;d:t ;[li6 dfly cNnfxsf] pksf/ / bof g} xf] . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M / -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd Û_ xfdLn] tkfO{nfO{ ;Dk"0f{ hutsf] lglDt ;j{yf bofsf] k|tLs agfP/ k7fPsf 5f}+ . - ;"/t'n clDaof !)& _ O:nfd wfld{s, nf}lss Pj+ k/nf}lss b[li6sf]0fn] klg ;j{yf bof g} xf], lsgls O:nfd To; ;do cfof] ha ;d:t dfgjx¿ cGwsf/ / c1fgtfdf hLjg JotLt ug{ afWo eOxfn]sf lyP . / O{;fO{ / ox"bLx¿ x}/fg eOxfn]sf lyP cfkmg} u|Gyx¿sf] Pscfsf{sf] dtleGgtfnfO{ x]/]/, / of] ;f]r]/ ls cfsf]{ ;Gb]i6f lsg cfpFb}g, cGt/fn t nfdf] eof] . o;} nfdf] cGt/fnnfO{ cGt ub}{ cNnfxn] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ ;d:t ;+;f/sf] nflu cfJxfgstf{ Pj+ ;Gb]i6f agfP/ k7fof] . tt kZrft d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] ;a}nfO{ ;Totkm{ cfJxfg u/] / k'0osf] dfu{ bzf{pg' eof] / cNnfxsf] lgb]{zgx¿ ;a}nfO{ ;'gfpg' eof] / j}w /
  • 73. 73 cj}w :ki6 kfg'{ eof], o;n] ubf{ O:nfd ;Dk"0f{ ;+;f/sf] nflu ;j{yf bofsf] k|tLs eof] . / cNnfxn] jf:tjdf d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ k7fO{ ;Dk"0f{ ;+;f/ dfly pksf/ / bof u¥of], lsgls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd g} jf:tljs enfO{, s'sd{af6 d'lQm lnP/ cfP . / c1fgtfsfn kZrft 1fgsf] ls/0f NofP, / cGwsf/ kZrft kyk|bz{s agL ky k|bz{g u/] . / O:nfdsf] s[kfsf] Pp6f pbfx/0f of] klg xf] ls O:nfdL l;4fGt / lgb]{zgx¿ ;]jsx¿sf] enfO{ rfxG5g / pgLx¿sf] ;d:ofsf] k"0f{tM ;dfwfg u5{g / pgLx¿nfO{ enfO{sf] cfb]z u/L xflgsf/s s'/fx¿af6 pgLx¿nfO{ /f]s]/ ;'/lIft u5{g . / o:t} k|To]s lgb]{zgx¿df nfebfos sfo{x¿sf] cfb]z ul/G5 / xflgsf/s lqmofsnfkaf6 /f]lsG5 . / O:nfd wd{n] ljz]if u/L d"n % wf/fdf eQmx¿sf] lxt / ;DdfgnfO{ Wofgdf /fvL To;sf] /Iff u5{ . wd{sf] /Iff, / Hofgsf] /Iff, / 1fgsf] /Iff, / g:n - j+zh _sf] /Iff, / ;DklQsf] /Iff . / O:nfdn] pk/f]Qm kfFrj6f ljz]if wf/f dfly ljz]if Wofg lbPsf] 5 , lsgls To;df ;Dk"0f{ ;+;f/ / dfgjtfsf] sNof0f gLlxt 5 . / o;} dfly sfo{ u/L cfkmgf] hLjgsf] jf:tljs :jfb k|fKt ug{ ;lsG5, / k|;Ggtf Pj+ ;Gt'li6 k|fKt ug{ ;lsG5 . / c;Gt'li6, cljZjf;af6 d'lQm kfOG5,
  • 74. 74 / ;dfhsf] pkb|j, e|i6frf/, pb08tf, if8oGq,====cflbaf6 d'lQm k|fKt x'G5 . / o:t} tL kfFr wf/fnfO{ b[9tfk"j{s ;dft] kl5 k/nf]sdf d0ff]{k/fGt :ju{df ;'v zflGtsf] ef]u x'g]5, / gs{sf] b08af6 d'lQm k|fKt x'g]5 . / ha dg'io cfkmgf] hLjgdf O:nfdL lgb]{zgx¿nfO{ nfu" u5{ ta To;sf] hLjgdf ;d[l4 cfFp5 To;sf] cfb/ ;Tsf/ x'gyfN5 / To;sf] jr{:j ;a}dfly sfod x'G5, / Tof] cfkmgf] nIonfO{ k|fKt u5{ . / ha dg'io O:nfdL lgb]{zgdf yk36 cyjf To;af6 ljd'v eOxfN5 ta To;sf] hLjgdf ljgfz cfFp5 / c;+t'li6, bl/b|tf ckdfg cflb To;sf] hLjgnfO{ gs{ agfO{ lbG5 . / ha xfdL tL kfFr wf/fx¿ dfly ljgd|tf k"j{s ljrf/ u5f}{ ta of] b]lvG5 ls O:nfdsf] x/]s lgb]{zg o;} kfFr wf/fnfO{ ;'/lIft u5{g rfx] Tof] sd{ ug]{ cfb]z xf];, jf sd{af6 ?Sg] cfb]z xf]; . o;}n] ubf{ Hofgsf] /Iffsf] nflu s]xL ljlwx¿ agfPsf] 5 To; dWo] ;Gtfgdf a9f]t/L ug'{, aRrfx¿sf] kfngkf]if0f ug'{, pgLl;t :g]x ug'{, / /fd|f] ef]hg u/L cfkm} cfkmgf] :jf:ysf] /Iff ug'{ . / o:t} o;sf] cy{ of] klg xf] ls s;}sf] xTof gug{', cfTdf xTof gug'{, lgbf]{ifnfO{ s'6lk6 gug'{, / :jf:YonfO{ xflg k'¥ofpg] kbfy{sf] ;]jg gu/L cfkmgf] :jf:y / HofgnfO{ arfpg' .
  • 75. 75 / dg dl:tissf] /Iffsf] lglDt O:nfdn] 1fg k|fKt ug'{sf] cfb]z lbP5, / k|f]T;fxg klg u/]5, / 1fg k|flKtnfO{ k"hfsf] bhf{ k|bfg u/]sf] 5, / cNnfxsf] ;dLktfsf] ;fwg agfPsf] 5, / ljBf k|flKtsf] ;do To; dfG5]nfO{ k'0o klg lbOG5 . / o:t} O:nfdn] o; ;[li6 dfly lrGtg dgg / ;f]r ljrf/ ug]{ cfb]z u/]sf] 5 . / o; lrGtg dggnfO{ klg k"hfsf] bhf{ k|fKt 5 . o:t} cfkmgf] 5f]/f 5f]/LnfO{ wfld{s / ;+;fl/s 1fg lbg'sf] klg cfb]z u/]sf] 5 . / o:t} tL ;a} kbfy{sf] ;]jg gug{ cfb]z lbPsf] 5 h;df s'g} k|sf/sf] xflggf]S;fgL 5, rfx] Tof] xflg ;]jg ug]{ dfG5]nfO{ nfuf]; jf s'g} cfsf]{ dfG5]nfO{ nfuf]; . o;}n] ubf{ O:nfd x/]s k|sf/sf] gzfn' kbfy{nfO{ cj}w ul/lbPsf] 5 h;af6 ;dfhsf] ljuf/ x'G5 . / j+zsf] /Iffsf] lglDt O:nfdn] ljx] ug]{ cfb]z lbof], / To;nfO{ klg k"hfsf] :yfg lbof] / ljjfx ug]{nfO{ k'0o lbg] jrg lbof] . / cfkmgf] b[li6nfO{ cfsf{sf] 5f]/L / :jf:gL dfly g/fVg] cfb]z lbof], / Jolerf/nfO{ b08gLo ck/fw 7fgL ;dfhnfO{ cdfgjLo lqmofsnfkaf6 d'Qm ul/ xfNof] . / o:t} j+zsf] /Iffsf] nflu Tof] ;a} lqmofsnfkaf6 /f]Sof] h;n] ubf{ ;dfhdf ljuf/ pTkGg x'G5 . / s;}sf] OHhtl;t v]Ng]nfO{ dxf kfkL 3f]lift ul/of], / tL ;a} lqmofsnfk Pj+ ultljlwnfO{ jlh{t ul/of] h'g Jolerf/ ;Dd k'¥ofpF5 . h:tf] ls o'jtLx¿ kbf{ u/]/ aflx/ lg:s'g, k'?if / dlxnfx¿ ccfkmgf
  • 76. 76 b[li6nfO{ tn /fv'g, dlxnfx¿ ckl/lrt JolQml;t d]nldnfk gu?g, / cfkmgf] u'KtfËsf] /Iff u?g === cflb . / wg ;DklQ Pj+ dfnsf] /Iffsf] nflu O:nfdn] Jofkf/ Pj+ Joj;fonfO{ j}w u¥of] . / v]tLkftL ug{ cfb]z u¥of], / hsft Pj+ bfg ug]{ cfb]z u¥of] h;af6 u/La, lg;xfo, bl/b| cflb nfeflGjt x'g ;s'g . / rf]/L gu?g, / ;a} o:tf] sfo{ u?g h;af6 Ps cfsf{nfO{ ;xfotf Pj+ an k'uf];, / h;af6 ;a}sf] nfe xf]; / h;af6 ;dfhsf] pGglt xf]; . / o:t} bfg lbg' dfly ljz]if ¿kn] an lbOof] lsgls To;af6 k|]d / dfof klg a95 / wgdf a9f]t/L klg x'G5 . / o:t} Tof] ;a} ultljlwnfO{ jlh{t ul/of] h;af6 Ps cfsf{nfO{ xflg gf]S;fgL k'U5, / h;af6 Pscfsf{sf] wg lg/fwf/ tl/sfn] vfOG5 h;/L ;"b Aofh, rf]/L, Ifnsk6, ljZjf;3ft === cflb oL ;a} lqmofsnfknfO{ klh{t u/L O:nfdn] dfgjtfsf] kf7 k9fP5 . / oL ;a} j0f{g ul/Psf s'/fx¿df dfq ;+;fl/s nfe 5}g a? k/nf}lss nfe klg o;}df gLlxt 5, h:tf] ls oL sfo{x¿ u/L dg'io cfkmgf] kfngstf{sf] bofsf] kfq aG5, :ju{sf] kfq aG5, / cNnfxsf] ;hfo / b08af6 d'lQm k|fKt x'G5 . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M k|To]s Hofgn] d[To'sf] :jfb rfVg' kg{] 5 / ltdLnfO{ lsofdtsf] lbg ltd|f lqmofsnfkx¿sf] k"/fk"/ k|ltkmn k|bfg ul/g] 5, t;y{ h'g dflg;nfO{ gs{sf]
  • 77. 77 cfuf]af6 6f9f /flvg]5 / :ju{df k|j]z u/fOg]5, lgZro g} pxL ;kmn x'g]5 / ;+;fl/s hLjg t e|dsf] ;fdfg dfq xf] . - ;"/t' cfn] Od/fg !*% _ / dg'iosf] lxt cNnfxsf] cg'z/0f ug'{df g} 5 h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M / hf] j/bfg k|fKt x'g]5g, ltgLx¿ :ju{df x'g] 5g ha ;Dd cfsfz / k[YjL 5g ;w}+ o;}df /xg] 5g, t/ hlt ltd|f] kfngstf{sf] OR5f x'G5 . of] k'/:sf/ xf] h'gls slxNo} ;dfKt x'g]5}g . - ;"/t' x"b !)* _ / oL s'/fx¿df k/nf}lss lxt gLlxt 5 o;sf] nflu of] s'/f g} k|ofKt 5 ls /;"n ;NnNNffxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] ls :ju{ tL dfG5]x¿sf] nflu tof/ ul/Psf] 5 h;n] cNnfxsf] cg'z/0f u¥of], / pxfF eGg'x'G5 M æ cNnfx eG5M d}n] cfkmgf] eQmx¿sf] lglDt o:tf] :ju{ tof/ u/]sf] 5' h;nfO{ gt s'g} cfFvfn] x]/]5 gt s'g} sfgn] ;'g]5, / s'g} dg'iosf] x[bo To;sf] sNkgf klg ug{ ;Sb}g Æ km]l/ pxfFn] eGg' eof] olb ltdL rfxG5f} eg] of] cfot k9 Û cy{ M -clg cNnfx afx]s_ s;}nfO{ yfxf 5}g ls pgLx¿sf lglDt pgsf] cfFvfsf lztntf n'sfP/ /flvlbPsf 5f}+ of] pgLx¿sf sd{x¿sf] k'/:sf/ xf], h'g pgLx¿n] ug]{ ub{y] . - ;"/t':;HbM !& _ - a'vf/L _ / ha xfdL O:nfdL lgb]{zgx¿df ljrf/ u5f{} ta xfdLnfO{ of] yfxfx'G5 ls ;a} lgb]{zgx¿ dfgjtfsf] / ;Dk"0f{ dfgj hfltsf] nfesf nflu 5g, / nfenfO{ x/]s
  • 78. 78 JolQm a'emg ;S5 t/ cfkmgf] Ifdtf cg';f/ . ;fwf/0f dfG5] cfkmgf] ;dem cg';f/ / ljåfg cfkmgf] a'l4 cg';f/ a'em5g . / o:t} sltko o:tf lgb]{zgx¿ 5g h;nfO{ ljBfsf] dfWodn] a'emg ;lsG5, o;}n] 1fg k|fKt ug'{ k|To]s d'l:nddfly clgjfo{ 5, lsgls 1fg g} Tof] ;L9L xf] h;sf] dfWodaf6 dg'io a'l4dQfsf] r'r/f]df k'Ug ;S5 . O:nfdL lgb]{zgsf lxtx¿ olt5g ls j0f{g ug{ ;lsGg t/ pbfx/0f :j¿k s]xL tkfO{x¿ ;fd' /fVg k|of; ul//x] 5' Û cNnfxn] cfb]z u/] ls k"0f{ cf:yf /fv, / k"0f{ cf:yf -O{dfg_sf] ^ j6f :tDex¿ 5g !– cNNffx dfly cf:yf /fVg' . @– To;sf kml/Ztfx¿ dfly cf:yf /fVg' . #– To;sf ;Gb]i6fx¿ dfly cf:yf /fVg' . $– To;sf ;d:t u|Gyx¿ dfly cf:yf /fVg' . %– dxf k|no dfly cf:yf /fVg' . ^– efUosf] nfe / xflgdfly cf:yf /fVg' ls Tof] cNnfxs} tkm{af6 xf] . ha xfdL o; ;Dk"0f{ cf:yfsf] lxt / kmfO{bfdf ljrf/ u5f}{+ ta o;sf] kmfO{bfx¿ Rf/}lt/ b]lvG5 . ;j{k|yd of] cf:yf ;[li6nfO{ ;|i6ftkm{ k|j[Q u5{, / To;sf] k|]dnfO{ ;'b[9 kf5{ . / o:t} ha eQmnfO{ of] 1fg eof] ls cNnfx g} ;[li6stf{ xf] km]l/ ToxL g} k"hfsf]
  • 79. 79 clwsf/L xf], / dfq To;}sf] u'0fufg ug{ yfN5 . / ha of] l;4 eof] ls cNnfx l;t s'g} klg j:t' uf]Ko 5}g / s'g} klg cNnfx afx]s xflg nfe / kmfO{bfsf] dflns 5}g, km]l/ s;}l;t lsg 8/g], clg eQm dfq cNNffx l;t 8/ dfG5 / p;}sf] s[kf rfxG5 . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M x]/, ltdL g cN5L u/ g lrlGtt xf]pm . olb ltdL O{dfgjfnf xf} eg] ltd|} jr{:j sfod x'g] 5 . - ;"/t' cfn] Od/fg !#( _ / o:t} eQm cNnfx / cfkm" aLr s;}nfO{ dfWod agfpFb}g lsgls To;nfO{ yfxf eof] ls cNnfx ;a} ;'G5 hfGb5 / cNnfx ;a} ljGtL ug]{x¿sf] laGtL :jLsf/ u5{, s;}nfO{ dfWod agfpg] cjZostf 5}g . cyf{t lzs{ ax'b]jjfbaf6 cfkm"nfO{ arfpF5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kmdf{g 5M /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] d'cfh l;t eGg' eof]M æx] d'cfh s] ltdLnfO{ yfxf 5 ls cNnfxsf] clwsf/ eQmx¿ Dffly s] 5 < / eQmx¿sf] clwsf/ cNnfx dfly s] 5 <Æ df]cfh /hLcNnfxf] cGxf]n] eGg' eof]M cNnfx / p;sf] /;"nnfO{ clws hfgsf/L 5, clg /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M ælgM;+b]x cNnfxsf] clwsf/ eStx¿ Dfly of] 5 ls pgL To;sf] k"hf u?g / To;sf] k"hfdf s;}nfO{ ;femLbf/ g 7x/fpg . / eStx¿sf] clwsf/ cNNffx dfly of] 5 ls cNnfx ltgLx¿nfO{ ;hfo g b]cf]; lhgn] To;sf] ;fy s;}nfO{ ;femLbf/ 7x/fPggÆ . d'cfhn] eGg' eof]M x] cNnfxsf] /;"n s] d of] z'e ;dfrf/ ;a}nfO{ g ;'gfO{ lbpmF . /;"n
  • 80. 80 ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M æxf]Og g ;'gfpm lsgls of] z'e ;dfrf/ ;'g]kl5 ;a} o;}dfly e/f];f u/L sd{nfO{ ToflulbG5gÆ . - a'vf/L, d'l:nd _ of] xbL;af6 of] s'/f :ki6 x'G5 ls ha Pp6f d'l:nd ;fg}af6 nfOnfxf ONnNnfx k95 / To;sf] cy{ a'em5 / cfkmgf] hlGdg] nIo / p2]Zo To;nfO{ yfxf x'G5 ta Tof] cfkmgf] nIo k|flKtsf] nflu O:nfdLo l;4fGt adf]lhd sd{ u/L cfkmgf] hLjgsf] ;'v ef]U5 . / c? dfG5]x¿ h:tf] e|ldt x'Fb}g h'gnfO{ of] klg yfxf x'Fb}g ls ltgLx¿sf] hGd lsg eP5 / of] a|xdf08 lsg agfOP 5 cflb . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M / cNnfxsf] ;fy cGo s;}nfO{ k"Ho gagfpm . d p;sf] tkm{af6 ltd|f] lglDt Pp6f k|ToIf 8/ b]vfpg] jfnf x"F . - ;"/t'h hfl/oft %^ _ / o:t} p;nfO{ of] yfxf x'G5 ls d/] kZrft Ps k6s km]l/ hLjg ldNg] 5 . h:tf] ls cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M tL sflkm/x¿n] ;f]r] ls pgLx¿ k'gM hLljt ul/g] 5}gg . tkfO{ elglbg'; ls xf], d]/f] kfngstf{sf] s≥;d Û ltdL cjZo g} p7fOg] 5f}, clg h'g sfd ltdLn] ub}{ cfPsf 5f}, ltdLnfO{ atfOg] 5 / of] cNnfxsf] nflu cToGt ;/n 5 . - ;"/t'Qufa'g & _ / of] wd{ ha s;}sf] x[bodf a;5 ta To;nfO{ ;d:t ;+;f/sf] ;+t'li6 ldN5 / hLjgsf] k"0f{ ;'vsf]
  • 81. 81 To;nfO{ cfef; x'G5 / Tof] k/d cfgGbn] hLjg latfpF5 . / o:t} ha df]ldg - cf:yfjfg _nfO{ of] yfxf eOxfN5 ls xflg nfe dfq cNnfxsf xftdf 5 ta cfkmgf] efUoaf6 ;Gt'i6 eOxfN5 . cNNfxsf] kmdf{g 5M cy{ M h'g;'s} d';Lat -b'Mv ;+s6_ w/tLdf cfpF5 jf ltdLdfly, To;nfO{ d}n] k7fpg' eGbf klxnf Pp6f lstfadf c+lst x'G5 . of] sfd cNnfxsf] lglDt ;lhnf] 5 . tfls ltdLn] To;s'/faf6 ckmzf]r gu/ h'g ls ltdLaf6 u'lh|;s]sf] 5, / g To; s'/fdfly cledfg u/ h'g p;n] ltdLnfO{ k|bfg u/]sf] 5 . cNnfxnfO{ s'g} 3d08L / cfTd k|z+zsx¿ dg k/fpFb}gg . - ;"/t'n xbLb @@,@# _ km]l/ To;nfO{ s'g} xflg k'U5 eg] Tof] Jofs'n x'b}g a? cNnfxsf] km};nf 7fgL To;}tkm{ nfU5, / s'g} nfe eof] eg] cNnfx s} s[t1tf k|s6 u5{ . h:tf] ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] of] wd{sf] ljzfntf bz{fpb} eGg' eof]M æ df]ldgsf] cj:yf cfZro{hgs 5 To;sf] k|To]s cj:yf / ;d:of To;sf] nflu nfebfos 5g, / of] pTs[i6tf dfq cf:yfjfgx¿sf] nflu 5 . olb To;nfO{ s'g} nfe k'U5 eg] Tof] cfkmgf] kfngstf{sf] cfef/ k|s6 u5{ cyf{t s[t1tf k|s6 u5{, / olb To;nfO{ s'g} xflg k'U5 eg] To;dfly ;+tf]if u5{ cyf{t ;xgzLntfsf] kl/ro lbG5, / oL b'j} cj:yf To;sf] nflu nfebfos x'G5 Æ . - d'l:nd _
  • 82. 82 / o;} sf/0f O:nfdL cg'ofoLx¿sf] pTs[i6 ljz]iftf dWo] s[t1tf / ;xgzLntf klg xf] h'g;'s} cj:yfdf cNnfxsf] s[t1tf k|s6 u5{g / ;+odsf] 8f]/LnfO{ ;dft]/ sd{ ub}{ hfG5g, / cNnfx pgLdfly cfkmgf] cg'u|x km/fsLnf] ub}{ hfG5g . cNnfxsf] egfO{ 5M cy{ M /, xfdLn] s'g} g s'g} tl/sfaf6 zq'sf] qf;, ef]saf6, wg–;DklQ, Hofg / kmnx¿sf] sdLaf6 ltd|f] k/LIff ug]{5f}+, -t;y{_ w}o{ ug]{x¿nfO{ z'e ;Gb]z ;''gfO{ lbg' . logLx¿nfO{ ha s'g} cfkt–ljklQ cfpF5 t eGb5g ls xfdL cNnfxs} cwLgdf xf}+ / xfdL p;}lt/ kms]{/ hfg]jfnf 5f}+ . logLx¿ dfly g} pgsf] kfngstf{sf] s[kf / pksf/x¿ 5g / log} ;To af6f]df 5g . - ;"/t'n as/M !%%–!%& _ / o;} cf:yfsf] dfWodn] dflg; ;+;fl/s hLjgsf] jf:tljs cfgGbsf] ef]u u5{, tt kZrft cfkmgf] ;Dk"0f{ hLjg cNnfxsf] :t'lt / u'0fufgdf JotLt u5{ clg O{dfgsf] jf:tljs ld7f; kfFp5 . h:tf] ls xh/t cg;n] l/jfot u/]sf] xbL;df 5 ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M æ h;df oL tLg u'0f x'G5g Tof] O{dfgsf] ld7f; kfpg]5, h;nfO{ cNnfx / cNnfxsf /;"n ;a} eGbf lk|o x'G5g, / h'g dflg; cNnfxsf] nflu k]|d u/f];, / h'g dfG5] O:nfdaf6 lad'v x'g'nfO{ o:t} 3[0f u/f]; h;/L cfuf]df xflng]nfO{ u5{ Æ . - a'vf/L _ / o:t} cf:yf /fVg]x¿ jf:tjdf O{dfgsf] ld7f; kfpF5g / nf]s k/nf]ssf] ;Ddfghgs kbdf lj/fhdfg
  • 83. 83 x'G5g . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndsf] kmdf{g 5 M æ Tof] dfG5]n] O{dfgsf] ld7f; k|fKt u¥of] h;n] cNnfxnfO{ cfkmgf] kfngstf{ :jLsf/ u¥of,] / O:nfdnfO{ cfkmgf] wd{ :jLsf/ u¥of], / d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ cfkmgf] ;Gb]i6f :jLsf/ u¥of] Æ . - d'l:nd _ / O:nfdsf] kfFr :tDex¿ Ps]Zj/jfb dGq - sndt'Q}loam _ kZrft - cyf{t of] cf:yf kZrft ls cNnfx afx]s c? sf]O{ k"hgLo 5}g _ bf];|f] d'Vo d+q xf] , of] s'/fdfly cf:yf /fVg' ls d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd cNnfx åf/f k7fOPsf ;Gb]i6f x'g . / pxfFnfO{ cNnfxn] /f]h]/ xfd|f] lxtsf] nflu cNnfxtkm{ kyk|bz{s agfP/ k7fof] . o;df ;Dk"0f{ ;+;f/sf] lxt gLlxt 5 , / ;a}dfly cNnfxsf] k/dbof / s[kf 5 , h;n] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;NndnfO{ ;d:t ;+;f/sf] nflu ;j{yf bof agfP/ k7fof] . pxfF ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd ;a}nfO{ cGwof/f]af6 lgisfl;t u/L pHofnf]tkm{ nufpF5g, / ax'bjjfbaf6 Ps]Zj/jfb tkm{ af]nfpF5g, / cfkm" h:tf] dfgjsf] c/fwgfaf6 ;+;f/sf] kfngstf{sf] k"hftkm{ af]nfpF5g . / bf];|f] :tDe xf] gdfh - ljz]if lqmofsnfksf] dfWodn] cNnfxsf] k"hf c/fwgf ug'{ -cg'jfbs_ _ h'g jf:tjdf cNnfx / eStsf] aLr jf:tljs ;DaGw xf] . ha eSt cfkmgf] kfngstf{ ;dIf eoqf; Pj+ cfzfsf] ;fy pleG5 o; cj:yfdf ls Tof] eSt jh" u/L kljq x'G5, / To;sf] n'uf klg kljq x'G5, / Tof] :yn klg
  • 84. 84 kljq x'G5 hxfF Tof] pe]sf] 5, / ;+;fl/s nf]e nfN;faf6 d'St x'G5 . of] ;a} o; sf/0f ls Tof] cfkmgf] kfngstf{nfO{ 9f]Ug] OR5's 5 / To;sf] bof kfpg cfzflGjt 5 . km]l/ Tof] gdfhsf] dfWodn] cfkmgf] kfngstf{ l;t lgd{n :j/df s'/fu5{ . / ha xfdL gdfhsf] lqmofsnfk dfly ljrf/ u5f}+{ ta yfxf x'G5 ls tL ;a} lqmofsnfkdf ljzfn lxts/ s'/fx¿ gLlxt 5g . / k|To]s dg'ionfO{ cfkmgf] kfngstf{ l;t ;+ks{ ug]{ OR5f x'G5, / cjZostf klg . / d'l:ndx¿ cfkmgf] kfngstf{;+u gdfhsf] dfWodaf6 ;+ks{ u5{g lsgls dg'iosf] hLjg of] ;+ks{ lagf gs{ h:tf] x'b}hfG5, cflTds c;+t'li6 x'G5, / ha d'l:ndx¿ x/]s gdfhdf ;"/M cnkmfltxf k95g h'g ;"/M s'/cfgsf] ;j{>]i7 ;"/M dWo] Ps xf], h;df eSt cfkmgf] kfngstf{af6 of] ljGtL u5{ ls x] cNnfx dnfO{ cfkmgf] ;'dfu{df nufpm / ky e|ldtx¿sf] dfu{af6 arfpm . / cNnfxsf] ljz]iftfsf] dfWodaf6 cNnfxsf] c/fwgf u5{ / cfkmgf] k/nf]ssf] hLjgnfO{ ofbu/L To;sf] tof/L u5{ . / gdfhl;t dfG5] z}tfgsf] ps;fx6 - sf}t'xntf_af6 d'lQm kfpF5 / z}tfg dfly jr{:j k|fKt u5{, / ;a} cdfgjLo sfo{af6 d'lQm k|fKt u5{ . / o:t} gdfhaf6 cfkm" dfly ljZjf; ug{ Ifdtf k|fKt u5{ / zlQm Pj+ elQm k|fKt u5{ . / o:t} gdfhn] lgwf{l/t ;dodf sfd ug]{ afgL l;sfpF5 h;n] ubf{ ;dodf j[l4 eP h:tf] nfU5 . /
  • 85. 85 o:t} ;fd"lxs gdfh dg'ionfO{ k|]dsf] kf7 k9fpF5 h'g gdfhdf cdL/ -;d[4_ bl/b|, /fhf /+s, 7"nf] ;fgf], ljåfg lg/If/, c/aL g]kfnL, lxGbL ckm/LsL cflb Pp6} k+lStdf cNnfxsf] ;fd' pleG5g . / Ps} rf]l6 / Pp6} ;do cfdLg eG5g . km]l/ of] cfef; u5{g ls xfdL ;a}hgf efO efO xf}+ . of] k|]defj s'g} wd{df b]lvGg . / o:t} gdfh x[bonfO{ ;+t'li6 k|bfg u5{ / ;+;fl/s x}/fgLaf6 d'lQm k|bfg u5{ . / cNnfxn] s'g} klg cfklQ cfPdf gdfh sfod ug]{ cfb]z lbPsf 5g . cNnfxsf] egfO{ 5 M cy{ M x] cf:yfjfgx¿, w}o{ / gdfhl;t d2tsf] cfzf ug{' . -lgM;Gb]x_ cNnfx w}o{jfgx¿sf] ;fy lbG5 . - ;"/t'n as/M !%# _ / gdfh O:nfdsf] ;a} eGbf alnof] :tDe xf] . / gdfh ;a} si6nfO{ gi6 ul/lbG5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M æ ha ltdL dWo] sf]xL cfkmgf] gdfhdf x'G5 ta Tof] cfkmgf] kfngstf{l;t dL7f] :j/df s'/f ul//x]sf] x'G5 Æ . - a'vf/L _ / o:t} gdfh kl/>d ug{ l;sfpF5, / ;xgzLntf l;sfpF5 . / gdfh g} kfkx¿nfO{ gi6 u5{ / eQmsf] >]0fL a9fpF5, / k'0odf a9f]t/L u5{ . / gdfh cfTdfsf] ;xfotf u5{, / ;Totkm{ nufpF5 . / gdfh g} O{dfgsf] cflTds ef]hg xf], / gdfhaf6 g} O{dfg ;'b[9 eOxfN5 . / gdfh g} Tof] xltof/ xf] h;af6 dfG5] ;d:t a'/fO{x¿af6 n85 . h:tf] ls cNnfxsf] kmdf{g 5 M
  • 86. 86 cy{ M -x] d'xDdb ;NnNnfxf] cn}x] j;Nnd _ To; lstfanfO{ k9g] ug{';, h'g tkfO{+nfO{ ……jxoÚÚ åf/f k7fOPsf] 5, / gdfh sfod ug{'; . lgM;Gb]x gdfhn] cZnLntf / g/fd|f] s'/faf6 /f]Sb5 . / cjZo cNnfxsf] :d/0f ug'{ t cToGt 7"nf] s'/f] xf] . ltdL h] ub}{5f} cNnfx hfGb5 . - ;"/t'n cGsa"t $% _ / gdfh cf};lw / pkrf/ xf] ;a} la/fdLsf] rfx] Tof] zf/Ll/s /f]u xf]; cyjf cflTds /f]u, ;a}af6 lgsf] kf5{ . cNnfxsf] syg 5 M cy{ M lgM;Gb]x dflg; sfFrf] d'6'jfnf agfOPsf] 5 . ha p;nfO{ si6 k'U5 t cflQG5, t/ ha p;nfO{ /fxt -;DkGgtf_ k|fKt x'G5 t p;n] sGh";L b]vfpF5, t/ gdfh k9g]x¿sf] s'/f cs}{ 5 . h;n] gdfh lgoldttfsf ;fy k9b5g . - ;"/t'n dcfl/h !(–@# _ / gdfhdf ;fOlG6lkms kmfO{bfx¿ klg 5g h;/L z/L/sf] Jofofd ==== cflb . / h;n] hsft dfly ljrf/ u5{ h'g ls O:nflds l;4fGt cg';f/ cNnfxsf] s[kf kfpgsf] nflu ;d[4x¿ dfly clgjfo{ 5 ls u/Lax¿ Dfly bfg u?g . / O:nfddf o;sf ljlwx¿ 5g s;/L lbg' 5 / slt lbg' 5 === cflb . of] To;sf] ljj/0fsf] 7fpF xf]Og a? xfdL To;sf] kmfO{bfx¿ tkm{ nfuf}+ . To;sf] kmfO{bfx¿ dWo] of] klg xf] ls xfdL cNnfx / To;sf /;"nsf] cg'z/0f ul//x] 5f}+, / To;af6 ;d[4 / bl/b| aLr dfofk|]dsf] j[l4 x'G5, /
  • 87. 87 ;d[4 Pj+ bl/b| aLr h'g Pp6f wsf]{ Pj+ vfN6f] 5 To;nfO{ ;dfKt u5{ . / hsft lbg' o; s'/fdfly k|df0f xf] ls bfg ug]{ dfG5] cNnfx dfly cf:yf /fV5, h:tf] ls xbL;df 5 M æ / bfg k|df0f xf] Æ. cyf{t O{Dffgsf] k|df0f xf] . - d'l:nd _ / hsft lbg' cNnfxn] k|bfg u/]sf] cg'u|xsf] s[t1tf k|s6 ug'{ xf], / cfkmgf] wgdf a9f]t/L ug'{ xf] , / cfkmgf] ;DklQnfO{ s'g} klg laklQ Pj+ ;+s6af6 ;'/lIft ug'{ xf] . / o:t} hsft lbg'df cfkm"nfO{ /fd|f] cfr/0fsf] dfG5] k|dfl0ft ug'{ xf], / ;bfrf/Lx¿sf] u'0f cfkm" leq pTkGg ug'{ xf] . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M ltgLx¿sf] ;DklQaf6 tkfO{+n] ;bsf -bfg_ lng'; h;af6 ltgLx¿nfO{ tkfO+{n] z'4 / kljq ul/lbg'; / ltgLx¿sf nflu k|fy{gf ug{';, lgM;Gb]x tkfO+{sf k|fy{gf ltgLx¿sf] ;Gt'li6sf] >f]t xf] / cNnfx w]/} ;'Gg]jfnf / hfGg]jfnf 5 . - ;"/t'Qf}aM !)# _ / of] bfg -wdf{bo– hsft_ Oi{of, cledfg, s'sd{===== cflbnfO{ d]6fO{ :g]x, k|]d, df]x, dfof ==== cflbnfO{ x[bodf a;fN5 . km]l/ ;a}nfO{ bfgL dfG5] dfof u5{ / ;a} bfgL dfG5]nfO{ dfof u5{g . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M cNnfxsf] dfu{df vr{ u/ / cfkm}n] cfkm"nfO{ ljgfzdf g kf/ / ;Tsd{ u/ lgM;Gb]x cNnfx enfO{ ug]{x¿nfO{ dfof ub{5 . - ;"/t'n as/M !(% _
  • 88. 88 / ;fjwfg Û hsft - bfg _ lbPdf s;}sf] wgdf sdL x'Fb}g a? a9f]t/L x'G5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;NNdsf] kmdf{g 5 M æ bfg wgdf sdL ub}{g Æ . - d'l:nd _ a? cNnfxn] of] jrg lbPsf] 5 ls h;n] hsft lbG5 d To;sf] wgdf emg a9f]t/L u5'{ . cNnfxsf] kmdf{g 5 M cy{ M elglbg'; ls ……d]/f] kfngstf{ cfkmgf ;]jsx¿ dWo] h;sf] lglDt rfxG5, hLljsf km/flsnf] ub{5 / h;sf] nflu rfxG5 ;+s'lrt ul/lbG5 . / h]hlt ltdLn] cNnfxsf] af6f]df vr{ u¥of}, To;sf] ;§f ltdLnfO{ k"/f k"/f k|ltkmn lbg]5 . / pm ;a} eGbf /fd|f] hLljsf lbg]jfnf xf]ÚÚ . -;"/t' ;af #( _ / hsft cfly{s Pj+ ;fdflhs l:yltnfO{ ;'wf/ 5, lsgls olb k|To]s ;dfhdf To; ;dfhsf] c;xfo, 6'x'/f], cgfyx¿nfO{ hsftsf] wg lbOof]; eg] To; ;dfhdf rf]/L, anhkmtL, Jolerf/ === cflb gi6 eOhfG5, / Tof] ;dfh ;'v zflGtn] /dfpF5 . /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof] M æ s+h";Laf6 ar lsgls ltdL eGbf klxnfsf dfG5]x¿ o;}sf] sf/0f aaf{b eP, pgLx¿nfO{ o; s+h";Ln] o; s'/fdfly pQ]lht u¥of] ls pgLx¿n] cfkm} cfkmgf] /Qmkft u/,] / jlh{t s'/fx¿nfO{ xnfn u/] Æ . - d'l:nd _
  • 89. 89 / j|t - pkjf; _ h;nfO{ cNnfxn] xfdLdfly clgjfo{ u/]sf] 5 . /dhfgsf] dlxgfdf k|ftMsfn b]lv vfg' lkpg' / ;a} cj}w ultljlwx¿nfO{ 5fl8lbg' / ;"o{ c:t ;Dd j|t cj:yfdf h] klg cj}w 5 tL ;a}nfO{ 5f8]/ cfkmgf] j|tnfO{ k"/f ug{' . o;df eQmx¿sf] nflu cg]sf}+ kmfO{bfx¿ 5g . / j|tn] dfgj lgi7fjfgx¿sf] >]0fLdf lj/fhdfg eOxfN5 . h:tf] ls cNnfxsf] egfO{ 5M cy{ M cf:yfjfgx¿ xf] Û -df]ldgx¿_ ltdLnfO{ /f]hf /fVg' clgjfo{ ul/Psf] 5 h;/L ltdLeGbf klxn]sf dflg;x¿nfO{ clgjfo{ ul/Psf] lyof] . h;af6 ls ltdL ;+odL aGg ;s . - ;"/tn as/M !*# _ ha dfG5] cNnfxsf] s[kf kfpgsf] nflu dfq cfkmgf] x/]s ;'v zflGt / ef]hg / x/]s cj}w lqmofsnfknfO{ 5fl8lbG5 ta Tof] lgM;+b]x lgi7fjfgx¿ dWo]sf] eOxfN5 . / j|taf6 c;xfox¿sf] cj:yf klg a'emg ;xfotf ldN5 / of] cfef; x'G5 ls s;/L bl/b|x¿ cfkmgf] hLjg JotLt u5{g, clg ;d[4x¿sf] x[bodf bof a:5 clg c;xfox¿sf] ;xfotf u5{g / of] j|tsf] kmfO{bf dWo] Ps xf] . / o:t} j|taf6 dfG5]nfO{ of] klg cfef; x'G5 ls xfdL ;a} d'l:ndx¿ Pp6} ;d"x xf}+, km]l/ ;dfhdf Pstfsf] jftfj/0f aG5 . / o:t} j|taf6 cfkmgf] xj;nfO{ dfg]{ z}nL Pj+ u'0f k|fKt x'G5, / a'/fO{ - s'sd{ _af6 afFRg] zlQm k|fKt x'G5 . / o:t} ;d[4nfO{ cNnfxsf] cg'u|x h'g
  • 90. 90 cNnfxn] p;dfly u/]sf] 5 To; cg'u|xsf] dxTj yfxf x'G5 . / o:t} j|t ;+od cyjf ;xgzLntfsf] kf7 k9fpF5, / cfkmgf] nIodf ;'b[9 /xg' klg l;sfpF5, / hLjgsf] k|To]s kl/l:yltsf] b[9tf k"j{s ;fdgf ug'{ l;sfpF5 . / o:t} pkjf; /fVg' k"0f{ O{dfgsf] lgzfgL -nIf0f_ klg xf], lsgls To;df dfG5] cfkmgf] OR5f kl/Tofu u/L cNnfxsf] OR5f cg';f/ ef]s ltvf{sf] ;xg u5{ dfq cNNfxsf] bof kfpgsf] nflu . / o:t} j|t cf}iflw xf] To; dfG5]sf] nflu h;nfO{ ljjfx ug]{ Ifdtf 5}g . xbL;df j0f{g 5 ls /;"n ;NnNnfxf] cn}x] j;Nndn] eGg' eof]M æ x] o'jsx¿sf] ;d"x ltdL dWo] h;df ljx]ug]{ Ifdtf Pj+ OR5f 5 eg] Tof] ljx] ul/xfnf];, lsgls of] b[li6nfO{ tn /fV5 / u'KtfËsf] /Iff u5{, / h;nfO{ ljx]ug]{ Ifdtf 5}g Tof] j|t a;f]; lsgls of] To;sf] nflu sjr xf] Æ . - a'vf/L _ / o:t} of] j|t dfgjhfltnfO{ hgfj/af6 leGg u5{ . / of] j|t dfgjdf cledfgaf6 afFRg] afgL a;fN5, / k|]d :g]x ;/ntfsf] afgL a;fN5 . / o:t} j|t a;]df dfG5] lxi6k'i6 klg x'b}hfG5 lsgls h;/L xfdLnfO{ lj>fd rflxG5 p:t} xfd|f] kfrg zlQmnfO{ klg lj>fd rflxG5 / j|t a;]df xfd|f] kfrs zlQm lj>fd kfpF5, o;} sf/0f xfd|f] z/L/ :j:y eOxfN5 . / o:t} j|t xfdLnfO{ ;dosf] kfaGb - cg'zflzt _ agfpF5 . h;/L cNnfxsf] syg 5 M