1. Товч танилцуулга-1а
А.Гэлэгжамц 2008 он http://gelegjamts.blogspot.com/

2. МУ-ын ирээдүй болсон
оюунлаг оюутан, залууст
энэхүү хичээлийг зориулав.
Хүндэтгэсэн: Адилбишийн Гэлэгжамц
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

3. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

4. 1. Товч хураангуй
Микро орчны 2. Нөхцөл байдлын
Макро орчны
судалгаа судалгаа судалгаа
3. SWOT
шинжилгээ Боломж аюул,
Давуу, сул тал занал
4. Зорилго,
зорилтууд
5. Баримтлах
стратеги
6. Үйл ажиллагааны
хөтөлбөр
7. Төсөв
А.Гэлэгжамц 8. хяналт http://gelegjamts.blogspot.com/

5. • Товч танилцуулга: Маркетингийн төлөвлөгөөний товч
агуулгыг илтгэсэн, үндсэн зорилго, стратеги, санал,
зөвлөмжийг тусгасан товч хураангуй болно.
• Нөхцөл байдлын судалгаа: гадаад, микро орчны талаарх
мэдээлэл байна. Тухайлбал, хэрэглэгч, өрсөлдөгч, гадаад
хүчин зүйлс гэх мэт...
• Нөхцөл байдлын шинжилгээ: цуглуулсан мэдээлэл дээр
шинжилгээ хийнэ.
• Зорилго, зорилтууд: Нөхцөл байдалд хийсэн
шинжилгээний үр дүнд тулгуурлан зорилго, зорилтуудаа
тодорхойлно.
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

6. • Баримтлах стратеги: зорилгодоо хүрэхийн тулд ямар арга
зам баримтлахаа боловсруулна.
• Үйл ажиллагааны хөтөлбөр: маркетингийн стратегийг
тодорхойлсны дараа ямар ажил хийж гүйцэтгэх, хэзээ, хэн
хийж гүйцэтгэх асуудлуудыг нарийвчлан тусгасан үйл
ажиллагааны хөтөлбөр гаргана.
• Төсөв: бүтээгдэхүүний дундаж үнэ ба борлуулалтын
таамаглал дээр тулгуурлан борлуулалтын орлогын хэмжээг
урьдчилсан байдлаар гаргана. Төлөвлөгөөний дагуу
зардлуудаа тооцож, төлөвлөсөн борлуулалтын орлогоос
хассанаар урьдчилсан байдлаар ашгаа тооцно.
• Хяналт: төлөвлөгөөний биелэлтэнд хяналт тавих хэсэг.
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

7. Ирээдүйд юу хийхийгээ өнгөрснийгөө
судласны үндсэн дээр одоо шийдвэрлэж
байгаа үйл явцыг төлөвлөлт гэнэ.
Төлөвлөлт нь тухайн байгууллагын үйл
ажиллагааг бүхэлд нь тусгадаг бөгөөд
үйл ажиллагааны олон чиглэлүүдээс
бүрддэг. Иймээс төлөвлөгөө нь
төлөвлөлтийн явцад гарсан зайлшгүй
хийгдэх ажлын хөтөлбөр юм.
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

8. • Маркетингийн ерөнхий төлөвлөлт: энэ нь жил бүрийн
эхэнд хийгддэг. Уг төлөвлөгөөнд үйлдвэрлэл,
борлуулалтын явц дунд нь үйл явдлыг зохицуулан
өөрчлөх, хэрэгжилтийг зохион байгуулах, мөн
төлөвлөгдөөгүй асуудлыг ажлын явц дунд зохицуулан
шийдвэрлэх зэрэг асуудлуудыг авч тусгана. Маркетингийн
ерөнхий төлөвлөгөөнд борлуулалтын төлөвлөгөө чухал
байр суурь эзэлдэг.
• Тактикийн төлөвлөгөө: Ерөнхий төлөвлөгөөний үндсэн
дээр тодорхой хугацааны буюу тактикийн төлөвлөгөө
хийнэ. Энэ төлөвлөгөөнд цаг хугацааны хүчин зүйлс, зах
зээлийн эрэлт, үнэ ханшинд зохицуулан бүтээгдэхүүний
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

9. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

10. Үргэлжлэл
үйлдвэрлэлт, борлуулалтыг ихэсгэх, багасгах,
зохицуулах, борлуулах газар, цаг хугацаа, борлуулалтын
суваг, аргыг зөв сонгох асуудлуудыг оруулна.
• Маркетингийн стратегийн төлөвлөлгөө: энэ үйл явц
нь өөр хоорондоо харилцан шүтэлцээтэй дараахи үйл
явцаас бүрддэг байна. Бизнесийн байгууллагын зорилго,
зорилт, байгаа нөөц боломж, болоцоог бодит үр дүн
болгох арга зам, байгаа нөхцөл байдалд бодит үнэлт
дүгнэлт өгч, дараагийн шатны зорилтоо тодорхойлох,
олсон үр дүнгээ бататгах, зах зээлд эзлэх байр сууриа
бэхжүүлэх зэрэг явцыг урьдаас бодож боловсруулан
гүйцэтгэхийг маркетингийн ерөнхий төлөвлөгөө гэнэ.
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

11. • Маркетингийн судалгаа
• Байгууллагын цаашдын зорилго, зорилтуудыг
тодорхойлох багцын шинжилгээ
* Бостоны матриц
* Хос бүтээгдэхүүн
* Бенчмаркенг
* Женерал электрик матриц
• Бизнесийн хөгжлийн стратегийн шинжилгээ
* Бүтээгдэхүүн зах зээлийн өсөлтийн матриц
• Маркетингийн төлөвлөгөө ба стратегийн шинжилгээ
* Нөхцөл байдлын судалгаа
* SWOT шинжилгээ
* Маркетингийн стратегийн шинжилгээ
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

12. • Маркетингийн шийдвэр гаргахад хэрэглэгдэх
мэдээллийг олж цуглуулах, эмхэлж цэгцлэх
эрэмбэ дараатай үйл явцыг маркетингийн
судалгаа гэнэ. Судалгааны үндсэн чиглэлүүд:
* Зах зээл ба борлуулалтын судалгаа
* Бүтээгдэхүүний судалгаа
* Үнийн судалгаа
* Бүтээгдэхүүний идэвхжүүлэлтийн
судалгаа
* Маркетингийн орчны судалгаа
* Өрсөлдөгчийн судалгаа
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

13. • Маркетингийн судалгаа хийх дараалал:
1. Судлах асуудлыг тодорхойлох
2. Судалгааны дизайн боловсруулах
3. Мэдээлэл цуглуулах арга хэлбэрээ
сонгох
4. Түүвэрлэлтийн дизайн гаргаж мэдээлэл
цуглуулах
5. Мэдээ сэлтийг шинжлэн дүгнэлт гаргах
6. Судалгааны тайлан бэлтгэх
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

14. • Байгууллагын цаашдын зорилго, зорилтуудыг
тодорхойлох багцын шинжилгээ:
Бизнесийн багц гэдэг нь компаний ажиллахаар
сонгож авсан үйл ажиллагааны салбар, нэгж, зах
зээлд санал болгох бүтээгдэхүүн эсвэл брэнд юм.
Өөрөөр хэлбэл стратегийн төлөвлөлтийн энэ үе
шатанд компани ямар бизнес эрхлэх, ямар
бүтээгдэхүүн зарж борлуулах талаар шийдвэр
гаргана.
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

15. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

16. Зах зээлд эзлэх харьцангуй хувь
Их Бага
Өндөр
Зах зээлийн
өсөлт
Удаан
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

17. Үргэлжлэл
Бүтээгдэхүүний стратегийн 4 ялгаатай
төлвийг тайлбарладаг
1. Хөрөнгө оруулалт
2. Орлого
3. Мөнгөн урсгал
4. Стратегийн баримтлал
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

18. Амжилтанд хүрэх 3 зам
Зах зээлд эзлэх харьцангуй хувь
Их Бага
Өндөр
Зах зээлийн
өсөлт
Удаан
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

19. Уналтанд хүргэх 3 зам
Зах зээлд эзлэх харьцангуй хувь
Их Бага
Өндөр
Зах зээлийн
өсөлт
Удаан
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

20. Бизнесийн чадамж
өндөр Дунд Бага
5.00
Өндөр
Салбарын ирээдүйтэй
3.67
Дунд
байда
2.33
Бага
5.00 3.67 2.33 1.00

21. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

22. Салбарын ирээдүйтэй байдлын
индекс
Оноо
Хүчин зүйлс Хувийн жин Үнэлгээ
(1 –5)
Нөөц боломж 0.20 2.5 0.5
Үйл ажиллагаа явуулж байгаа ЗЗ-
0.15 3 0.45
ийн хэмжээ
ЗЗ-ийн өсөлтийн хурдац 0.20 3 0.6
Салбарын ашигт байдал 0.15 3 0.45
Өрсөлдөөн 0.10 2.5 0.25
Технологийн ашиглалт 0.20 2.5 0.5
Нийт 1.0 2.75
Жич: Дээрх хүчин зүйлс нь тухайн бизнесийн үйл ажиллагааны чиглэл болон
салбараас хамаарч өөр өөрөөр тодорхойлогддог.
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

23. Бизнесийн чадамжийн индекс
Хувийн Оноо
Хүчин зүйлс Үнэлгээ
жин (1 –5)
ЗЗ-д эзлэх харьцангуй хувь
0.15 5 0.75
хэмжээ
Шинэ бүтээгдэхүүн 0.10 3.5 0.35
Брэнд бүтээгдэхүүний онцлог 0.10 4 0.40
Борлуулалтын хэмжээ 0.15 3 0.45
Үнийн өрсөлдөх чадвар 0.15 3 0.45
Байршил 0.10 4.5 0.45
Бүтээгдэхүүний чанар 0.10 4.5 0.45
Хэрэглэгчийг таньж мэдсэн
0.15 3 0.45
байдал
Нийт 1.0 3.75
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

24. Тайлбар
Өндөр Бизнесийн чадамж Бага
Өндөр
Бизнесийн
Салбарын ирээдүйтэй
нэгж
байдал
Стратегийн
бизнесийн
нэгж
Компаний
бизнесийн
Бага нэгж
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

25. Тайлбар
Өндөр Бизнесийн чадамж Бага
Өндөр
А В
Салбарын ирээдүйтэй
байдал
Б
Бага
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

26. Бизнесийн багцад шинжилгээ хийснээр
амжилттай чиглэлд нэмж хөрөнгө
оруулах, харин ашиггүйг нь татан
буулгаж болно. Үүний дараагаар цаашид
шинээр ямар үйл ажиллагааны салбар,
бүтээгдэхүүнүүдийг бизнесийн багцаа
нэмж оруулах талаар хөгжлийн стратеги
боловсруулдаг.
А.Гэлэгжамц

27. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

28. Үргэлжлэл
Зах зээл
Одоогийн Шинэ
Бүтээгдэхүүн
Одоогийн Зах зээлд гүн нэвтрэх Зах зээлээ өргөтгөх
Шинэ Бүтээгдэхүүнээ хөгжүүлэх Диверсификаци
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

29. Үргэлжлэл
ЗЗ-д гүн нэвтрэх
Энэ стратегийг баримталж байгаа компани үйл
ажиллагаагаа явуулж байгаа зах зээлдээ
бүтээгдэхүүнийхээ эрэлтийг нэмэгдүүлэх, борлуулалтыг
эрчимжүүлэх арга хэмжээ авна. Үүний тулд:
• Бүтээгдэхүүний хэмжээ орцыг нэмэгдүүлэх эсвэл
багасгах
• Бүтээгдэхүүний загвар, моодыг зориудаар
хоцрогдсон болгох
• Зар сурталчилгаа хийх
• Хэрэглээг нэмэгдүүлэх үүднээс урамшуулал ашиглах
• Хуваарилалтыг эрчимжүүлэх
• Амталгаат худалдаа...
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

30. Үргэлжлэл
Зах зээлээ өргөтгөх
Энэ стратегийг баримтлах компани
одоогийн бүтээгдэхүүнээ шинэ зах зээлд
гаргаснаар борлуулалтаа нэмэгдүүлэх
үйл ажиллагаа явуулна. Компаний өмнө
дараах боломжууд байна.
• Газар зүйн хувьд шинэ зах зээлд гарах
• Зах зээлийн өөр сегментэд хандах
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

31. Үргэлжлэл
Шинэ бүтээгдэхүүн гаргах
Энэ стратегийг баримталснаар компани
одоогийн хэрэглэгчдийн сонирхлыг татах
шинэ эсвэл шинэчилсэн бүтээгдэхүүн
гаргана.
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

32. Үргэлжлэл
Диверсификаци
Үүнийг хийснээр компани шинэ
бүтээгдэхүүнээр шинэ зах зээлд нэвтрэх
стратегийг баримтлана. Компани өөрийн
хүчин чадал, онцлог шинж чанаруудаа
харгалзах нь зүйтэй байна.
Диверсификацийг дараах хэлбрүүдээр
хийж болно.
• Төвлөрсөн диверсификаци
• Сарнисан диверсификаци
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

33. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

34. • Макро орчны шинжилгээ
хүн ам зүйн хүчин зүйлс
Эдийн засгийн хүчин зүйлс
ШУ, технологийн хүчин зүйлс
УТ, эрх зүйн хүчин зүйлс
Соёлын хүчин зүйлс Нөхцөл
Бүс нутгийн хүчин зүйлс
• Микро орчны шинжилгээ байдлын
Компаний маркетингийн үйл ажиллагаа судалгаа
Компаний бусад үйл ажиллагаа
Зах зээл
Өрсөлдөгчид
Нийлүүлэгчид
Харилцагчид
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

35. SWOT шинжилгээ
Давуу талууд Сул талууд
Микро
орчныг
судалснаар
Боломжууд Аюул заналууд
Макро
орчныг
судалснаар
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

36. Нөхцөл байдлын шинжилгээ хийсний дараа маркетер
зорилго зорилтуудаа, эдгээр зорилго зорилтуудад хүрэхийн
тулд баримтлах стратегийг боловсруулах шаардлагатай
тулгардаг. Маркетингийн стратеги нь хэнд, ямар
бүтээгдэхүүнийг, ямар үнээр, хаана, хэрхэн таниулж
хүргэхийг тодорхойлно.
Зах зээлийн Зорилтот зах
орчны судалгаа
Макро, микро
сегментчилэл зээлийн сонголт
+ = Маркетингийн
стратеги
Бүтээгдэхүүний Маркетингийн
хоногшилт иж бүрдэл
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

37. Үргэлжлэл
Портерын “5 хүчний шинжилгээ”
ЗЗ-д орж гарахад
байгаа саадууд
Нийлүүлэгчдийн Салбар дахь Худалдан авагчдын
“эрх мэдэл” өрсөлдөөн “эрх мэдэл”
Орлогч
бүтээгдэхүүн
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

38. Үргэлжлэл
Өрсөлдөөний стратеги
Өрсөлдөөний стратеги нь тухайн компаний зах зээлд эзэлж
буй байр сууриас ихээхэн хамаардаг, Ф.Котлер нь
компаниудыг зах зээлд үндсэн 4 байр суурийг эзлэх
боломжтой гэж үзсэн байдаг.
• ЗЗ-д тэргүүлэгчдийн баримтлах стратеги /40+/
• Тэмцэгчдийн баримтлах стратеги /20-40/
• Дагалдагчдийн баримтлах стратеги /5-20/
• Сиймхийлэгчдийн баримтлах стратеги /10-/
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

39. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

40. Хяналтын Хариуцах Хяналтын Хийх шинжилгээ,
төрлүүд эзэн зорилго тооцох үзүүлэлтүүд
Жилийн Дээд, дунд • Борлуулалтын шинжилгээ
Төвлөрсөн үр дүндээ
• ЗЗ-д эзлэх хувийн
төлөвлөөгөөний шатны хүрсэн эсэхийг
шинжилгээ
хяналт удирдлага тодорхойлох
• Санхүүгийн шинжилгээ
Ашигт • Ашигт ажиллагаагаар
Компани хаана ашиг
Маркетингийн • бараа бүрээр
ажиллагааны олж, алдагдал хүлээж
• газар нутгаар
хяналт байгааг тодорхойлох
хяналт •Суваг бүрээр
• үр өгөөж
Маркетингийн зардлын
•Борлуулалтын ажилтнуудын
Үр өгөөжийн Маркетингийн нөлөө болон
сурталчилгааны
хяналт хянагч зохицуулалтын үр
•Идэвхжүүлэлт
өгөөжийг тодорхойлох
•Хуваарилалт
ЗЗ-д, бараа болон
Дээд сувгуудтай холбоотой
Стратегийн удирдлага, хамгийн сайн •Маркетингийн хяналтын
хяналт маркетингийн боломжуудыг олж харж бүх хэлбэрүүдийг ашиглана.
ашигласан эсэхийг
аудитор тодорхойлх
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

41. • Бизнесийн танилцуулга
• Нөхцөл байдлын шинжилгээ
• Маркетингийн стратеги
• Санхүү, борлуулалтын төлөвлөгөө
• Хяналт
• Хавсралт
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

42. Маркетингийн төлөвлөгөөг хөгжүүлэх үйл явц...
Нөхцөл байдлын шинжилгээ, судалгааны үр дүн
Гурван зорилтот зах
зээлтэй компаний
хувьд
Маркетингийн стратеги ба
зорилтот зах зээлийн сонголт
Зорилтот зах зээл Зорилтот зах зээл Зорилтот зах зээл
-1 -2 -3
Хоногшуулалт Хоногшуулалт Хоногшуулалт
Зорилго, зорилтууд Зорилго, зорилтууд Зорилго, зорилтууд
Маркетингийн Маркетингийн Маркетингийн
иж бүрдэл иж бүрдэл иж бүрдэл
Маркетингийн
А.Гэлэгжамц төлөвлөгөө http://gelegjamts.blogspot.com/

43. Компанийн маркетингийн үйл
ажиллагаа
Зорилтот
зэх зээл
Маркетин-
+ = гийн
стратеги
Маркетин-
Маркетинг
гийн иж + = төлөвлөгөө
бүрдэл Компанийн
Цаг маркетин-
хугацаа + = гийн үйл
Бусад ажиллагаа
маркетинг
төлөвлөгөө
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

44. Олон улс дахь үйл ажиллагаа
Жижиг
дэлхий ...
Зөв Өрсөлдөөний
хандлага? давуу тал
Өнөөдрөөс
хийж эхэл...
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

46. Оюунлаг үйлсийг дэмжигч:
“ГЭЛЭГ-ХӨГЖИЛ” сан
Веб сайт: www.gelegjamts.org
Е-мэйл: gelegjamts_teach@yahoo.com
Блог: www.gelegjamts.blogspot.com
А.Гэлэгжамц http://gelegjamts.blogspot.com/

48. Хичээлийг бүрэн эхээр
нь
www.gelegjamts.org
www.gelegjamts.blogspot.com
-оос татаж авна уу!

49. Бид хамтдаа хөгжлийг
бүтээнэ...
Танд амжилт хүсье...
Хүндэтгэсэн: Адилбишийн Гэлэгжамц