απόσπασμα από το συλλογικό τόμο «Σχολικές Καινοτομίες με έμπνευση, όραμα και δημιουργικότητα». Επιμέλεια Ε. Καρυδά, Χ. Μίλεση. Εκδόσεις Κιβωτός, 2011

1. ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ
Ένα σχέδιο ανάπτυξης πολιτιστικού
προγράμματος με θέμα:
«Ανακαλύπτω το μαγικό κόσμο των
Μουσείων»
Βασιλική Αρβανιταντώνη
Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Δ/νσης Π.Ε. Πειραιά

2. ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ
• Τα μουσεία είναι η πολιτιστική
κληρονομιά του κάθε λαού και
οφείλουμε ως εκπαιδευτικοί να
δημιουργήσουμε μια σωστή σχέση των
μαθητών με αυτά.
• Η εκπαίδευση αποτελεί έναν από τους
βασικούς σκοπούς του μουσείου. Μέχρι
πρόσφατα η επίσκεψη σε ένα μουσείο
θεωρούνταν μια βαρετή διαδικασία για
τους μαθητές αφού βασιζόταν μόνο
στην ξενάγηση , δίνοντας μόνο
πληροφορίες και μάλιστα πολλών
εκθεμάτων ενός μουσείου.

3. • Σήμερα πολλά μουσεία της χώρας
μας εφαρμόζουν εκπαιδευτικά
προγράμματα με προετοιμασία των
μαθητών και του εκπαιδευτικού πριν
την επίσκεψη στο χώρο, με επιλογή
εκθεμάτων που έχουν άμεση σχέση
με το αναλυτικό πρόγραμμα ή με τα
ενδιαφέροντα των μαθητών. Η όλη
διαδικασία γίνεται κυρίως με τη
συμμετοχή των μαθητών έτσι ώστε
να γίνεται βιωματική προσέγγιση της
γνώσης.

4. • Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, οι
εκπαιδευτικοί φάκελοι και τα
φυλλάδια, οι μουσειοσκευές, οι
εκδόσεις των μουσείων, οι
επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών,
έχουν ως βασικούς άξονες την
Παιδεία και τον Πολιτισμό και
συμβάλλουν στην πολιτισμική
ανάπτυξη και κυρίως στην ενίσχυση
της εθνικής ταυτότητας μέσα από τη
γνωριμία με την πολιτιστική μας
κληρονομιά.

5. • Μέσα από τα πολιτιστικά προγράμματα
αλλά και τα εκπαιδευτικά προγράμματα των
μουσείων, γίνεται μια προσπάθεια αλλαγής
της εικόνας του Μουσείου, με στόχο να γίνει
η επίσκεψη στο μουσείο μια ευχάριστη και
δημιουργική εμπειρία, να μάθουν οι μαθητές
την παρατήρηση και την ανάπτυξη κριτικής
σκέψης μέσα από τα εκθέματα, να
εξοικειωθούν με τα αντικείμενα του
μουσείου, να μάθουν να αναζητούν, να
συνεργάζονται, να εκφράζονται ελεύθερα και
να ανακαλύπτουν πληροφορίες μόνα τους
ώστε να χρησιμοποιήσουν αυτές τις
πληροφορίες όταν μεγαλώσουν.

6. Ένα σχέδιο εργασίας
πολιτιστικού προγράμματος
με τίτλο:
«Ανακαλύπτω το μαγικό
κόσμο των Μουσείων»

7. • Ανάλογα την τάξη και
την ηλικία των μαθητών
προσαρμόζουμε το
πρόγραμμα. Καλό είναι
να γίνεται άμεση
σύνδεση της διδακτέας
ύλης και του μουσείου.

8. • Θέμα : «Ανακαλύπτω το μαγικό
κόσμο των Μουσείων»
• Γενικός στόχος : Να εξοικειωθούν
οι μαθητές με το μουσειακό χώρο και
την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου
τους.

9. • Υποθέματα : Τι είναι μουσείο;
(ετυμολογία της λέξης: Μούσες,
προστάτιδες των γραμμάτων και των
τεχνών στην Αρχαία Ελλάδα. Μουσείο:
ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας,
ανοικτό στο κοινό. Αποκτά, συντηρεί,
εκθέτει τις υλικές μαρτυρίες του ανθρώπου
και του περιβάλλοντός του)
• Γιατί πάμε στο μουσείο.
• Τα εκθέματα και η πολιτισμική τους αξία.
• Μουσείο και εκπαίδευση.

10. Στόχοι
• Να γίνει η επίσκεψη στο μουσείο μια ευχάριστη
και δημιουργική εμπειρία.
• Να μάθουν οι μαθητές την παρατήρηση και την
ανάπτυξη κριτικής σκέψης μέσα από τα
εκθέματα
• Να εξοικειωθούν με τα αντικείμενα του
μουσείου, να μάθουν να αναζητούν , να
εκφράζονται ελεύθερα
• Να μάθουν να συνεργάζονται
• Να ανακαλύπτουν πληροφορίες μόνα τους
ώστε να χρησιμοποιήσουν αυτές τις
πληροφορίες όταν μεγαλώσουν.

11. Στάδια υλοποίησης
• Διάλογος: αν έχουν πάει σε μουσείο, αν είναι η
πρώτη φορά, τι θυμούνται από αυτή την
επίσκεψη, τι περιμένουν να δουν, αν
συλλέγουν αντικείμενα και γιατί, με ποιους
έχουν πάει, κ.ά.
• Συζήτηση για το ποιο μουσείο θα επισκεφτούν
και γιατί.
• Θεματική προσέγγιση, σαφής επιλογή του
θέματος (π.χ. αρχαία χρόνια: δημόσιος βίος,
θρησκεία, γιορτές, αρχαίο θέατρο, οικονομία
κ.ά),

12. • Προετοιμασία από τον εκπαιδευτικό
(φωτογραφικό υλικό, βίντεο, κ.ά) και τους
μαθητές πριν την επίσκεψη (τι θα δουν, σε
ποια εποχή αναφέρονται τα εκθέματα, πως
ζούσαν οι άνθρωποι εκείνη την εποχή κ.λ.π.).
Επικεντρώνουμε την προετοιμασία μας στα
μνημεία ή συγκεκριμένα εκθέματα του
μουσείου που θα επισκεφτούμε και που
σχετίζονται με το θέμα μας. (Πολλά μουσεία
έχουν φυλλάδια με δραστηριότητες και υλικό
πριν την επίσκεψη, τα περισσότερα είναι
αναρτημένα στις ιστοσελίδες τους)

13. • Χωρισμός σε ομάδες
• συλλέγουμε πληροφορίες για το χώρο του
μουσείου, για συγκεκριμένα εκθέματα ανάλογα
το θέμα και την εποχή, για τις δυνατότητες και
περιορισμούς που ισχύουν (τι μπορούν και τι
δεν μπορούν να κάνουν στο μουσείο) .
• Προετοιμάζουν ερωτήσεις για συνέντευξη από
το φύλακα ή αρχαιολόγους του μουσείου.

14. • Κάνουν παιχνίδια με φωτογραφίες, ιστορίες ,
κολλάζ,…
• Επίσκεψη-περιήγηση στο χώρο του μουσείου.
(ενδεικτικές ερωτήσεις: που βρισκόμαστε; Να
ψιθυρίσουμε όλοι μαζί το όνομά του, τι
διαφορετικό έχει αυτό το μουσείο με άλλα που
έχετε επισκεφθεί; κ.ά) Προσεκτική έρευνα των
επιλεγμένων εκθεμάτων (πόσων ετών είναι τα
εκθέματα, τι αντικείμενα είναι ,το υλικό που
έχουν δημιουργηθεί, παρατηρούν τα
ταμπελάκια και υπολογίζουν το χρόνο,
συγκρίνουν αυτό που βλέπουν με το σήμερα,
κ.ά)

15. αυθόρμητη έκφραση συναισθημάτων και
ιδεών, δημιουργική δραστηριότητα στο
χώρο του μουσείο αν είναι δυνατόν ή στο
σχολείο (θεατρικό παιχνίδι, καλλιτεχνική
έκφραση δημιουργώντας το δικό τους
έργο).
Παίρνουν συνέντευξη από το φύλακα ή τον
αρχαιολόγο
• Έκθεση των έργων τους και δημιουργία
μουσείου στην τάξη τους.

16. • Μεθοδολογία: Σχέδιο εργασίας. Έρευνα
πεδίου και δράσης. Βιωματική και διαθεματική
προσέγγιση του θέματος.
• Συνεργασίες με φορείς και άτομα: Συνεργασία
με την τοπική Βιβλιοθήκη, μουσείο, Υπουργείο
Πολιτισμού, άλλους πολιτιστικούς φορείς,
τον/την υπεύθυνη πολιτιστικών θεμάτων.
• Πεδία σύνδεσης με το Αναλυτικό Πρόγραμμα:
Γλώσσα, Ιστορία, Γεωγραφία, Αισθητική
Αγωγή,… (ανάλογα το εκπαιδευτικό
πρόγραμμα).

17. Αξιολόγηση του Προγράμματος
• Συζήτηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα των
ομάδων μεταξύ τους αλλά και με το συντονιστή
εκπαιδευτικό για την εξέλιξη του προγράμματος.
• Παρουσίαση του προγράμματος στην τάξη, στο
σχολείο και στους γονείς . Ξενάγηση των
μαθητών του σχολείου στο μουσείο της τάξης
τους (αν έχουν δημιουργήσει).

18. • Επιδιωκόμενα αποτελέσματα μετά την
ολοκλήρωση :
Να σεβαστούν την πολιτιστική μας
κληρονομιά και να εφοδιαστούν με
επαρκείς τρόπους προσέγγισης ενός
μουσείου ώστε να μπορούν να τους
εφαρμόσουν μόνοι τους σε επόμενες
επισκέψεις.