εικαστική και όχι μόνο προσέγγιση των καραβιών μέσα στο χρόνο

2. «Κυρά Μονοβασιά μου, πέτρινο καράβι μου.
Χιλιάδες οι φλόκοι σου και τα πανιά σου.
Κι όλο ασάλευτη μένεις
να με αρμενίζεις μες στην οικουμένη»
έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος για τον τόπο του,
τη Μονεμβασιά.
Γιάννης Ρίτσος
«Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα,
στο τέλος θα δεις να σου απομένουν
μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι.
Που σημαίνει: με άλλα τόσα την
ξαναφτιάχνεις.»
Οδυσσέας Ελύτης
«Πρέπει να ξέρεις ν΄αρπάξεις
τη θάλασσα από τη μυρωδιά
για να σου δώσει το καράβι και το καράβι
να σου δώσει τη Γοργόνα
και η Γοργόνα τον Μεγαλέξαντρο
και όλα τα πάθη του Ελληνισμού»
Οδ. Ελύτης, «Ανοιχτά χαρτιά»
«Δε χρειάζεται να
υπάρχει θάλασσα
για να προχωρήσει ένα
καράβι»

3. «Το τρελοβάπορο», Οδ. Ελύτης

4. • Γνωριμία, επαφή και ευαισθητοποίηση με τα διάφορα είδη τέχνης μέσα από ένα εικαστικό-πολιτισμικό ταξίδι στον
χρόνο, ανοίγοντας πανιά με ρότα τη φαντασία, τη διαχρονικότητα της τέχνης σε σχέση με το καράβι και τη
ναυτοσύνη των Ελλήνων.
• Επικέντρωση του μεγαλύτερου μέρους της εργασίας σε βιωματικές δράσεις, που έδωσαν τη δυνατότητα να
προσεγγιστεί με αβίαστο και ενθουσιώδη τρόπο η τέχνη και οι πολιτιστικές μας αξίες.
• Ανάπτυξη συνεργατικού πνεύματος και δημιουργικής διάθεσης σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος. (μαθητές -
συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί) και κατ’ επέκταση…άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία: γονείς, μουσειακοί χώροι,
συνοικία, Δήμος, Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων κ. Βάσω Αρβανιταντώνη.
Σημαντικότερες δράσεις:
• Σταχυολόγηση υλικού: ποιήματα, λογοτεχνικά κείμενα, θρύλοι και παραδόσεις, πίνακες ζωγραφικής, παροιμίες,
αινίγματα, σχετικοί μύθοι του Αισώπου, τραγούδια, παραδοσιακοί χοροί, παραστάσεις καραβιών, κύρια σε πήλινα
αγγεία, τοιχογραφίες κ.ά. Αναζήτηση του υλικού από διάφορες πηγές. Επίσης δημιουργία ομάδων. Συνεργασία και
των τριών εκπαιδευτικών του προγράμματος.
• Κατασκευές τρισδιάστατων Αγιοβασιλιάτικων καραβιών, που συνόδευσαν τους μαθητές μας στην περιήγησή τους
στη συνοικία μας, την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αναβιώνοντας τα Πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα Χίου.
(εκπαιδευτικός εικαστικών, δασκάλα τάξης, συνοδοί-γονείς)
• Αντιστοίχιση πινάκων ζωγραφικής με ποιήματα με θέμα το καράβι και κεντημάτων ή πινάκων με δημοτικά
τραγούδια. Επίσης με τη χρήση ποικίλων υλικών όπως: υφάσματα, δαντέλες, φελλοί, σπάγκοι, φυλλαράκια,
κοχύλια, βότσαλα, πλαστικά καπάκια, κεσεδάκια, γενικότερα ανακυκλώσιμα υλικά, χαρτόνια, γκοφρέ κόλλες, κ.ά., οι
μαθητές απέδωσαν με μοναδικές κατασκευές, στροφές ποιημάτων που σχετίζονταν με τα καράβια, ενώ
εικονογράφησαν και κάποια από αυτά./ Τριήρεις, διαθεματική προσέγγιση (δασκάλα τάξης)
Σκοπός: Ανάδειξη της πολιτισμικής μας ταυτότητας μέσα από τις διάφορες μορφές τέχνης
Επί μέρους στόχοι:
Πολιτιστικό πρόγραμμα Δ΄2 τάξης: «Το καράβι στην τέχνη μέσα από τον χρόνο»

5. • Γνωριμία με πίνακες ζωγραφικής Ελλήνων ζωγράφων που απεικονίζουν καράβια. (εκπαιδευτικός των εικαστικών
και δασκάλα τάξης)
• Εκπαιδευτικές επισκέψεις στο Μουσείο Ναυτικής Παράδοσης στο Πέραμα και στο Μουσείο “Atelier” Σπύρου
Βασιλείου (ξεναγήσεις – δράσεις). Επίσης παρακολούθηση στο Μουσείο της Ακρόπολης του εκπαιδευτικού
προγράμματος: «Βάλε το αγαπημένο σου άγαλμα στο δικό σου περιβάλλον», όπου σχηματίζοντας δυο ομάδες,
έφτιαξαν ευφάνταστα κολλάζ με ενσωμάτωση στα έργα τους καραβιών. ( δασκάλα τάξης)
• Δημιουργία λαογραφικής γωνιάς κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, με πλεκτά, τιμόνια, ναυτικούς κόμπους,
βαποράκια (σίδερα) κ.ά. μες στην τάξη. / Κατασκευή της Κυρα-Σαρακοστής της Θαλασσινής, κρατώντας καράβι
(χαρτονένιες και ζυμαρένια) /Παρασκευή μπισκοτένιων καραβιών στην αίθουσα εκδηλώσεων με τη συνδρομή
μητέρων. /Εκπαιδευτική δράση με θέμα τον μοντελισμό καραβιών σε οίκημα γονέα. / Φιλαναγνωσία, σύνταξη
ποιημάτων, ακροστιχίδων, σταυρόλεξων. (δασκάλα τάξης)
• Δημιουργία παραμυθικής ιστορίας από τους μαθητές του Δ΄2, που ως συγγραφείς και εικονογράφοι, συμμετείχαν
στον 12ο διαγωνισμό παιδικού παραμυθιού του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας. Ένα έμμεσο αφιέρωμα στο
όρος Αιγάλεω, που ανασαίνει τη θαλάσσια αύρα και την αρμύρα αιώνων με βασικό ήρωα τον γλάρο Οτοτοτοί.
Αναδεικνύονται η δύναμη της φιλίας, το αγαθό της προσφοράς, η αρμονική συμβίωση και δράση φύσης και
ανθρώπων, όπου χέρι χέρι με το όνειρο και το όραμα πάνω στο καράβι της ελπίδας και της συνεργασίας
δίνουν νέα πνοή, χρώμα και ζωντάνια σε καθετί που αγγίζουν. Καθοδήγηση της δασκάλας της τάξης,
ψηφιακή σχεδίαση και επιμέλεια εξώφυλλου, οπισθόφυλλου και e-book, ο εκπαιδευτικός της
Πληροφορικής. Σχετικός σύνδεσμος όπου μπορεί κανείς να διαβάσει το
παραμύθι: https://issuu.com/sergiosgeorgakopoulos/docs/kataprasinodasos_lowres
• Ομαδικές εργασίες των μαθητών με την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού των εικαστικών στην αίθουσα των
Εικαστικών με κεντρικό θέμα τα καράβια, χρησιμοποιώντας γυψόγαζες για την κατασκευή μασκών είτε επάνω σε
καλούπι είτε σε μπαλόνι και στολίζοντάς τες με καράβια και γενικότερα θαλασσινά σχέδια, χρησιμοποιώντας πινέλα
και τέμπερες. Δημιουργίες καραβιών με χρήση πηλού. (εκπαιδευτικός των εικαστικών)
• Ηλεκτρονική παρουσίαση και δημιουργία ηλεκτρονικού βιβλίου για την ιστορία του Hellas Liberty.
(εκπαιδευτικός της Πληροφορικής) https://issuu.com/sergiosgeorgakopoulos/docs/hellasliberty
• Συγκέντρωση ποικίλου εποπτικού υλικού. (μαθητές - εκπαιδευτικοί)
• Μέσω του εργαστηρίου της πληροφορικής και της βιβλιοθήκης του σχολείου, επιπρόσθετη αναζήτηση
πληροφοριών και προβολών. (εκπαιδευτικός Πληροφορικής και οι λοιποί εκπαιδευτικοί)
• Δημιουργία εκθεσιακού χώρου στο τέλος της σχολικής χρονιάς στην αίθουσα εκδηλώσεων με τις εργασίες των
μαθητών και μαθητριών και φωτογραφικό υλικό από εκπαιδευτικές επισκέψεις και δράσεις. (Οι εκπαιδευτικοί του
προγράμματος) Χορευτικό σχετικό με το θέμα από τον Εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής.
• Δημιουργία και παρουσίαση σε ηλεκτρονική μορφή αντιπροσωπευτικού μέρους της εργασίας από τη δασκάλα της
τάξης.

6. Βακαλό Γεώργιος «Βάρκα»
Αλέξης Ακριθάκης Γαΐτης Γιάννης «Οδυσσέας και σειρήνες» Τσίγκος Θανάσης «Βάρκα»
Φασιανός Αλέκος «Νέος στο λιμάνι»
Περσάκη Γιάννα
Μυταράς Δημήτρης «Το κόκκινο καράβι»«Πριν από την καταιγίδα» Βολανάκης Κωνσταντίνος
Αξελός Μιχαήλ «Το κόκκινο Λίμπερτυ»
«Πλοίο στις Σπέτσες» Αλταμούρας Ιωάννης

7. Βαπόρι στολισμένο βγαίνει στα βουνά
κι αρχίζει τις μανούβρες "βίρα μάινα"
Την άγκυρα φουντάρει στις κουκουναριές
φορτώνει φρέσκο αέρα κι απ΄ τις δυο μεριές
Είναι από μαύρη πέτρα κι είναι απ' όνειρο
κι έχει λοστρόμο αθώο, ναύτη πονηρό.
Από τα βάθη φτάνει στους παλιούς καιρούς,
βάσανα ξεφορτώνει κι αναστεναγμούς.
Έλα Χριστέ και Κύριε, λέω κι απορώ,
τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο,
Χρόνους μας ταξιδεύει δε βουλιάξαμε
χίλιους καπεταναίους τους αλλάξαμε
Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε,
μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε,
Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα
παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!
Οδυσσέας Ελύτης

8. Κρυστάλλης Ανδρέας
Τα φορτηγά καράβια συλλογίζομαι
που γέρασαν και τώρα, λαβωμένα,
χωρίς ούτε μία βάρδια στο κατάστρωμα,
σαπίζουν στ’ ακρολίμανα δεμένα.
Τα φορτηγά καράβια: που ταξίδεψαν
στων πέντε των ηπείρων τα πελάγη
-απ’ του Μουρμάνκ τη παγερή τη θάλασσα
ίσαμε του Αμαζόνα τα *τενάγη.
Τους ναυτικούς τους γέρους συλλογίζομαι
που στα μεγάλα των χειμώνων βράδια
μ΄ υπομονή κι αγάπη -για τα εγγόνια του
(είτε γι’ αυτούς;-) μικρά φτιάχνουν καράβια,
και δεν μπορούνε πια να ταξιδέψουνε
μα κάθε μέρα ως το λιμάνι πάνε
και, άνεργοι, ανώφελοι και πένθιμοι
σαν κάτι τις να χάσανε κοιτάνε.
Τα φορτηγά καράβια συλλογίζομαι
Κώστας Ουράνης *τέναγος: τόπος με στάσιμα νερά

9. «Οναύτης»,Ν.Εγγονόπουλος(1910-1985)
Αξιώτης Στρατής_10
Τα φορτηγά καράβια συλλογίζομαι

10. Με καράβι στα ταξίδια
το ναυτόπουλο γυρνά,
και στης θάλασσας τα φίδια
τα μικράτα του περνά.
Ο βοριάς δεν το τρομάζει
ούτ' η άπιστη νοτιά,
ούτε χιόνι ούτε χαλάζι,
ούτε κύματα πλατιά.
Στη δουλειά πουρνό και βράδυ
με το στρόμπο* στο πλευρό,
ξερό τρώει παξιμάδι,
πίνει ακάθαρτο νερό.
Πεταχτό σαν το ξεφτέρι
ανεβαίνει στα πανιά,
και με ρόζους εις το χέρι
λύνει δένει τα σχοινιά.
Στου κινδύνου την τρομάρα,
το φυλάει μοναχή,
της μανούλας η λαχτάρα,
της μανούλας του η ευχή,
που ελπίζει παλικάρι
να τον διει καμιά φορά,
να τον πουν μικρό Κανάρη
μες στ' αθάνατα Ψαρά.
* Σκοινί που χρησιμοποιείται για να μετακινούνται βαριά φορτία
«Καράβι στα κύματα», 1990s, Μυταράς Δημήτρης
«Ναυτόπουλο»
Τάσσος

11. Έχω ένα καράβι, τόσο, με πανιά,
θάλασσες αφήνει, θάλασσες περνά.
Άφωνος στον κίνδυνο και θαλασσομάχος,
ταξιδεύω σχίζοντας πέλαγα μονάχος.
Στου περιβολιού μας τη δεξαμενή
τα νερά τους σμίγουν πέντε ωκεανοί!
Γύρω περιμένουν στις ακτές οι κάβοι
δίπλα τους ν’ αράξει τ’ άσπρο το καράβι.
Στην Ινδία, στο Βόλγα, στο Μισισιπή
τρέχει το καράβι μου, πάει σαν αστραπή.
Το φεγγάρι μέσα απ’ το πυκνό πλατάνι
στα ταξίδια του όλα συντροφιά μου κάνει.
Προς τα πολυτρίχια, λίγο παρακεί,
το τιμόνι αν στρίψω, να κι η Αφρική.
Πίσω απ’ του κισσού μας τη χλωρή κουρτίνα,
έγια μόλα, βάζω πλώρη για την Κίνα.
Το Σουέζ, την Πόλη και τον Παναμά,
ως να με φωνάξει για φαΐ η μαμά.
Καθισμένος πλάι σε μια γλάστρα δυόσμο
δέκα χρονών πλοίαρχος, γνώρισα τον κόσμο!
Νικόλαος Σαπέρας
Ο θαλασσοπόρος (Ρίτα Μπούμη-Παπά)

12. Παναγιώτης
Μαρκεζίνης
«Η ψαρόβαρκα»
Γεώργιος
Δροσίνης
Ειρήνη
Προγάκη
Νικόλαος
Λιάπης
Σωτηρία
Τουσίσογλου
Μιχαήλ
Μπόγδανος
Ντέιβιντ
ΠλάσαΠαναγιώτης
Μαρκεζίνης
Στέλλα
Παπαδοπούλου
Παναγιώτης
Μαρκεζίνης
Δανάη
Παπαϊωάννου
Τάσος
Τζίτζης
Χρήστος
Πλόκας

13. Το ευλογημένο
καράβι
Φλώρα Τσαπρούνη
Το ευλογημένο καράβι

14. Φλώρα
Τσαπρούνη
Λευτέρης
Σιμόπουλος
Γεώργιος
Νομικός
Ιωάννα
Τσιτούρη
Νεφέλη
Σαμαρά
Μυρτώ
Καπουσούζη

18.  Μήκη κουπιών:3,99 μ. και 4, 2 μ. Ως πηδάλιο: τα μεγαλύτερα διπλά κουπιά στην πρύμνη
 Επενδυμένο ορειχάλκινο έμβολο στην πλώρη: Μήκος: περίπου 2 μ., βάρος: περ. 200 κ.
 Υλικό κατασκευής (σύμφωνα με τον Θεόφραστο): Έλατο κάποιες φορές και πεύκο
Η καρίνα συνήθως από βελανιδιά
 Αριθμός πληρώματος: 210 - 216 άντρες από τους οποίους οι 170 ερέτες ή κωπηλάτες
http://www.maritime-museum.gr

19. Το ιερό λυχνάρι της Αθηνάς βρέθηκε το 1862 μέσα
στο Ερέχθειο. Το εσωτερικό σώμα του σκάφους γέμιζε
με λάδι και στην πλώρη από μια οπή έβγαινε το
φυτίλι, όπου έκαιγε η φλόγα.
Χάλκινο ομοίωμα μικρού μεγέθους αττικής τριήρους.
Υπάρχει χαραγμένη επιγραφή περίπου 5ος αι. π.Χ.,
όπου αναγράφεται «ΙΕΡΟΝ ΤΗΣ ΑθΗΝΑΣ»
www.lifo.gr
Χάλκινο έμβολο τριήρους, 0,80 μ.
(γύρω στον 4ο αι. π.Χ.)
Βρέθηκε στο Αρτεμίσιο και είναι το
μισό του αρχικού. Δωρήθηκε στο
Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά
από τον Β. Κάλλιο.
Το πιο πιθανό είναι ότι ανήκε σε
τριήρη. Στο έμβολο βασιζόταν σε
μεγάλο βαθμό η επιθετική δύναμη
της τριήρους.
http://odysseus.culture.gr/h/4/gh4
30.jsp?obj_id=4551
Αφιέρωμα στην Αθηνά Παλλάδα,
που λατρευόταν στο ανατολικό
τμήμα του Ερεχθείου.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ακρόπολης

21. Η Ναυμαχία
Aφανισθήκαμεν εκεί στην Σαλαμίνα.
Οά, οά, οά, οά, οά, οά, να λέμε.
Δικά μας είναι τα Εκβάτανα, τα Σούσα,
και η Περσέπολις — οι πιο ωραίοι τόποι.
Τι εγυρεύαμεν εκεί στην Σαλαμίνα
στόλους να κουβανούμε και να ναυμαχούμε.
Τώρα θα πάμε πίσω στα Εκβάτανά μας,
θα πάμε στην Περσέπολί μας, και στα Σούσα.
Θα πάμε, πλην σαν πρώτα δεν θα τα χαρούμε.
Οτοτοτοί, οτοτοτοί· η ναυμαχία
αυτή γιατί να γένεται και ν’ απαιτείται.
Οτοτοτοί, οτοτοτοί· γιατί να πρέπει
να σηκωνόμεθα, να παραιτούμεν όλα,
κ’ εκεί να πηαίνουμε να ναυμαχούμε αθλίως.
Έτσι γιατί να είναι: μόλις κανείς έχει
τα περιώνυμα Εκβάτανα, τα Σούσα
και την Περσέπολιν, ευθύς αθροίζει στόλο
και πηαίνει προς τους Έλληνας να ναυμαχήσει.
Aν ναι βεβαίως· άλλο λόγο να μη λέμε:
οτοτοτοί, οτοτοτοί, οτοτοτοί.
A ναι τω όντι· τι μας μένει πια να πούμε:
οά, οά, οά, οά, οά, οά.
Κωνσταντίνος Καβάφης (Οκτώβριος 1899)
http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=244&cat=4 Νίκος Εγγονόπουλος “Καβάφης”
Το ποίημα «Ναυμαχία», το έγραψε
ο Καβάφης επηρεασμένος από την
τραγωδία του Αισχύλου «Πέρσες».
Τα επιφωνήματα οτοτοτοί και οά
σημαίνουν αλίμονο
και τα συναντούμε στο έργο του
Αισχύλου, «Πέρσες».

22. Οι μαθητές της Δ΄2 τάξης, συμμετέχοντας στον 12ο
διαγωνισμό παιδικού παραμυθιού Κερατσινίου-
Δραπετσώνας, έγραψαν και εικονογράφησαν μια
παραμυθική ιστορία: «Ήταν κάποτε ένα καταπράσινο
δάσος», συνδυάζοντας πραγματικά και φανταστικά
στοιχεία.
Είναι ένα έμμεσο αφιέρωμα στο όρος Αιγάλεω, ένα
πάλαι ποτέ καταπράσινο αλλά φημισμένο βουνό, που
ανασαίνει τη θαλάσσια αύρα και την αρμύρα αιώνων με
βασικό ήρωα τον γλάρο Οτοτοτοί.
Ο ουρανοκατέβατος και απρόσκλητος αυτός επισκέπτης
κουβαλά μνήμες από το έργο του Αισχύλου «Πέρσες» και
σημαίνει αλίμονο.
Θυμίζει ότι η αλαζονεία, και όχι μόνο είναι τροχοπέδη και
αιτία συμφορών και όταν παραμεριστεί, δίνει χώρο να
ανθίσουν η δύναμη της φιλίας, το αγαθό της προσφοράς, η
αρμονική συμβίωση και δράση φύσης και ανθρώπων, όπου
χέρι χέρι με το όνειρο και το όραμα πάνω στο καράβι της
ελπίδας και της συνεργασίας δίνουν νέα πνοή, χρώμα και
ζωντάνια σε καθετί που αγγίζουν.
Ακολουθούν μερικές ζωγραφιές των παιδιών.
Συγγραφείς – Εικονογράφοι: Οι μαθητές της Δ΄2 τάξης
Η δασκάλα της τάξης: Μελπομένη Γιαννακοπούλου
Ψηφιακή σχεδίαση και επιμέλεια εξώφυλλου,
οπισθόφυλλου και e-book: Σέργιος Γεωργακόπουλος
(καθηγητής Πληροφορικής)
Σχετικός σύνδεσμος όπου μπορεί κανείς να διαβάσει το
παραμύθι:
https://issuu.com/sergiosgeorgakopoulos/docs/kataprasino
dasos_lowres
Δημιουργία παραμυθιού από το Δ΄2:
«Ήταν κάποτε ένα καταπράσινο δάσος»
τριήρης
χωρίς
καπετάνιο

23. Καράβι
της ελπίδας
και της
συνεργασίας
Προς
αναδάσωση
του όρους
Αιγάλεω

24. Πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα Χίου
Καλησπερίζω φέρνοντας αγέρα μυρωμένο
απ' τ' αφρισμένα κύματα χιλιοτραγουδισμένο.
Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.
Άγιε μου Βασιλάκη μου και Άγιε μου Νικόλα
προστάτευε τους ναυτικούς την ώρα του κυκλώνα.
Χρόνια πολλά, να 'στε καλά κι εσείς και οι δικοί σας
να 'ρθούνε τα ξενάκια σας κι όλοι οι ναυτικοί σας.
Σε όλους σας ευχόμαστε αγάπη, ειρήνη υγεία
καλή καρδιά, χαμόγελο και Θεία ευλογία.
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψιλή μου δεντρολιβανιά
κι αρχή κι αρχή του Γεναρίου του μεγά- του μεγάλου
Βασιλείου.
Βασίλη μ' από πού 'ρχεσαι,κι από κι από πού κατεβαίνεις
και βαστάς, και βαστάς ρόδα και ραίνεις
κάτσε να φας, κάτσε να πιεις, κάτσε τον πόνο σου να πεις
κάτσε, κάτσε να τραγουδήσεις και να μας καλωσορίσεις
κι έβγα, κι έβγα να μας κεράσεις,
που να ζεις ,που να ζεις και να γεράσεις.
Και του χρόνου!
Καραβάκια του 2016
(μες στην τάξη)
Με την ευγενική
παρουσία γονέων
(31/12/2015)

25. Μουσείο «Atelier Σπύρου Βασιλείου»
Στις 22 Ιανουαρίου 2016, ημέρα Παρασκευή,
πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο ζωγραφόσπιτο του μπαρμπα
– Σπύρου Βασιλείου, στην οδό Γουέμπστερ 5α, κοντά στην
Ακρόπολη, όπου έζησε, δημιούργησε και μεγαλούργησε ο
δημοφιλής και πολυτάλαντος ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου τις
τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, γεννημένος στο Γαλαξίδι το
1908.
Στους χώρους του σπιτιού του κυριαρχούσαν τα γήινα και
ζεστά χρώματα, ξύλινα έπιπλα μιας αλλοτινής εποχής, πορτρέτα
οικογενειακά, πίνακες που απαθανάτιζαν την Αθήνα
(παλαιότερη και σύγχρονή του) ενώ ιστία, ζυγαριές, λάμπες,
ραπτομηχανές, καθρέπτες, σκάλες μεταλλικές και
στριφογυριστές, καραβάκια, ακροβατούσαν ανάμεσα σε γη και
ουρανό, στο χθες και το σήμερα, στο παραδοσιακό και το
νεωτερικό, παίρνοντας συμβολικές διαστάσεις.
Αγαπημένα πήλινα αντικείμενα του ζωγράφου βρίσκονταν
τοποθετημένα σε διάφορες μεριές του σπιτιού, ενώ το καβαλέτο,
οι παλέτες και τα πινέλα του (το κινητό του εργαστήρι)
επενδυμένα με χρώματα και συναισθήματα συμμετείχαν με τον
τρόπο τους και μέσω της ξενάγησης της μουσειολόγου στα
εικαστικά του ταξίδια που διήρκησαν αρκετές δεκαετίες
(ζωγραφικά, χαρακτικά, αγιογραφικά, σκηνογραφικά).
Μια μοναδική και συνάμα ξεχωριστή εμπειρία που ανοίγει ένα
ακόμη παράθυρο στον κόσμο της τέχνης.
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα:
«Το ζωγραφόσπιτο του
μπαρμπα - Σπύρου
Βασιλείου»
22/01/21016
Γουέμπστερ 5α,
κοντά στην Ακρόπολη.

27. Η κυρα – Σαρακοστή
η Θαλασσινή
Στα πλαίσια του πολιτιστικού προγράμματος :
«Το καράβι στην τέχνη μέσα από τον χρόνο», οι
μαθητές και οι μαθήτριες: Μυρτώ Καπουσούζη,
Στέλλα Παπαδοπούλου, Φλώρα Τσαπρούνη,
Ειρήνη Προγάκη, Νεφέλη Σαμαρά, Ιωάννα
Τσιτούρη, Ιπποκράτης Κτιστάκης, Μιχαήλ
Μπόγδανος, Ντέιβιντ Πλάσα και Τάσος Τζίτζης
έφτιαξαν χαρτονένιες κυρα - Σαρακοστές να
κρατούν παραδοσιακά καραβάκια στα χέρια
τους, προκειμένου να συνδεθεί το σαρακοστιανό
αυτό ευρηματικό ημερολόγιο ή αλλιώς μετρητάρι
και με τη ναυτοσύνη των Ελλήνων.
Η μαθήτρια Δανάη Παπαϊωάννου παρασκεύασε
με τη βοήθεια της μητέρας της Ελένης, μια
ζυμαρένια Σαρακοστή με τα πατροπαράδοτα
υλικά: αλεύρι, νερό και αλάτι, όπου ζωγράφισε με
νερομπογιές ένα γοργοτάξιδο καράβι να πλέει
στη δαντελωτή ποδιά της, περιτριγυρισμένο από
ένα κοπάδι γλάρων και από τις ανοιξιάτικες
αχτίνες του ήλιου.
Έτσι προλογίστηκε η παραδοσιακή κυρα -
Σαρακοστή και με τη ναυτική εκδοχή.
Φλώρα
Τσαπρούνη
Ειρήνη
Προγάκη
Μιχαήλ
Μπόγδανος
Ντέιβιντ
Πλάσα
Ιωάννα
Τσιτούρη
Ιπποκράτης
Κτιστάκης
Δανάη
Παπαϊωάννου
Μυρτώ
Καπουσούζη
Στέλλα
Παπαδοπούλου

28. Πασχαλινά μπισκοτένια καραβάκια
Στα πλαίσια ενός σχολείου ανοιχτού στην
κοινωνία πραγματοποιήθηκε από τους μαθητές
του Δ΄2, στις 11/04/2016, ημέρα Δευτέρα, στην
αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου, παρασκευή
μπισκοτένιων καραβιών, με την ενεργό
συμμετοχή της κ. Ειρήνης και την ευγενική
συνδρομή της κ. Ρούλας, μητέρες μαθητριών,
της Νεφέλης και της Ιωάννας αντίστοιχα, σε
συνεργασία με τη δασκάλα της τάξης.
Με τη συγκεκριμένη δράση δόθηκε η ευκαιρία
στους μαθητές μας να βιώσουν την τέχνη της
ζαχαροπλαστικής στην απλή, αλλά δημιουργική
και εικαστική εκδοχή, εντάσσοντάς την στο
πολιτιστικό πρόγραμμα «Το καράβι στην τέχνη
μέσα από τον χρόνο».
Οι μαθητές αφού χωρίστηκαν σε ομάδες,
έφτιαξαν ζυμαρένια καραβάκια σε ειδικά
διαμορφωμένους πάγκους, τα στόλισαν,
χάραξαν τα αρχικά τους με οδοντογλυφίδες για
να αναγνωρίζουν τα έργα τους και τα έβαλαν σε
λαμαρίνες φούρνου. Αφού ψήθηκαν, το
πασχαλινό καλαθάκι γέμισε με μοσχομυριστά,
τραγανιστά και γευστικότατα μπισκοτάκια σε
σχήμα καραβιού, μέσα σε διάφανα
περιτυλίγματα και αφροστολισμένες γιορτινές
κορδέλες.

29. Αφιέρωμα στον Βαλλιανάτο Φώτη (1936 – 2014)
και την τέχνη του μοντελισμού
(συνέντευξη από την κόρη του, κ. Μαρουσώ με τη συνδρομή της μαθήτριας Φλώρας )
• Ο Βαλλιανάτος Φώτης γεννήθηκε στο χωριό Φάρσα της
Κεφαλονιάς το 1934. Ήταν το τρίτο αγόρι μιας δεκαμελούς
οικογένειας που κατάφερε να επιζήσει από τον πόλεμο,
τον φονικό σεισμό του 1953, την πείνα και τις δυσκολίες
της καθημερινότητας με μόνο όπλο το καΐκι της
οικογένειας.
• Η «καμπούρα» του πατέρα του, όπως ο ίδιος ο Φώτης
συνήθιζε να αναφέρει περιπαιχτικά το καΐκι τους, μιας και
ο τύπος του ήταν η λεγόμενη «παπαδιά» ή «καμπούρα»,
έφερνε τα προς τα ζην με σκληρή δουλειά και με πλήρωμα
βέβαια τον ίδιο και τα τρία αδέρφια του.
• Τα παιδιά δούλευαν από μικρά, κάνοντας αρχικά τις
δουλειές που μπορούσαν και σταδιακά αναλάμβαναν
επιπλέον υπευθυνότητες.
• Ο ίδιος ο Φώτης πέρασε λοιπόν από όλα τα στάδια της
ναυτοσύνης, από ένας ναύτης έως «πρακτικός
πλοίαρχος», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το δίπλωμα
του. Τούτη η δουλειά είναι ένας τρόπος ζωής, με δικούς
της κώδικες, ωράρια, αντοχές και βέβαια γνώσεις.
Άνθρωπος έξυπνος, που έμαθε να δίνει λύσεις και να
επιβιώνει σε σκληρές θάλασσες και με διαφορετικούς
ανθρώπους. Έμαθε να αγαπά το πλοίο του, γιατί αυτό θα
τον μετέφερε ασφαλή και θα του έδινε τα χρήματα που
είχε ανάγκη. Τα χρόνια υπηρεσίας πολλά και ας
σταμάτησε αιφνιδίως το 1984 λόγω ασθένειας, που δεν
του επέτρεπε να συνεχίσει ταξιδεύει. Όμως μαχητής
καθώς ήταν, ξαναέφερε την ζωή του σε μια ισορροπία και
στράφηκε προς την τέχνη του μοντελισμού ως μια
ακατανίκητη ανάγκη να υπάρχουν στη ζωή του τα
«σκαριά» και η θάλασσα.

30. • Κατασκεύαζε ξύλινα μοντέλα πλοίων, με τον πατροπαράδοτο τρόπο κατασκευής
πλοίων .
• Τα δοκίμαζε πάντοτε στο νερό ώστε να επιπλέουν και μάλιστα ένα από όλα είχε
εφοδιαστεί με μηχανή που του έδινε την δυνατότητα της τηλεκατεύθυνσης.
• Άλλωστε πάντοτε πρόσεχε την λεπτομέρεια και ήθελε να πετυχαίνει όσο το δυνατόν
ένα άψογο αποτέλεσμα.
• Για να κατανοήσουμε πώς ένας άνθρωπος, χωρίς βασικές γνώσεις στο σχέδιο και
στην διαχείριση του ξύλου, κατάφερνε να παίρνει στα χέρια του μια εικόνα ενός
πλοίου που του άρεσε και σε μικρό χρονικό διάστημα να γίνεται τρισδιάστατο
μοντέλο, θα πρέπει να αναλογιστούμε το πλήθος των εμπειριών. Να σκεφτούμε
πόσες φορές είδε να «γεννιέται» ένα πλοίο μέσα στο καρνάγιο, πόσες πολλές φορές
φρόντισε ένα πλοίο ώστε να είναι σε καλή κατάσταση ή ακόμη καλαφάτισε το σκαρί
του ώστε να αντέξει το ταξίδι, μια και η θάλασσα το είχε πλέον «φάει». Επομένως
εκτός από την τεχνική επιδεξιότητα μιλάμε και για μια καταγραφή εικόνων που
υπήρχαν στο μυαλό του και ξεπηδούσαν στις μορφές των μοντέλων του.
• Αγάπησε ιδιαίτερα τούτη την ασχολία του, μιας που του πρόσδιδε ηρεμία. Τον
συνέπαιρνε και δούλευε μανιωδώς στο κάθε ένα που ξεκινούσε. Το πλήθος των
μοντέλων του βρίσκονται στην συλλογή του, ενώ λείπουν μόνο εκείνα που ο ίδιος
θέλησε να δωρίσει.
• Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά μοντέλα.

32. Αργοκίνητο καράβι, κάθε χρόνο ένα ταξίδι.(αργοκίνητος- αργός)
«Αυτός πάει όπως το καράβι στο λάδι».
(Χίος: Για εκείνους που διαλέγουν τον σίγουρο και ασφαλή δρόμο.)
Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν.
Είναι καπετάνιος του γλυκού νερού. (Με μικρές δυνατότητες.)
«Ένα καράβι λάδι».
(Κύθηρα: ευχή για εκείνους που ασχολούνται με την έκθλιψη των ελαιών στα ελαιοτριβεία.)
Έχουμε έντεκα κι η βάρκα γέρνει.
Ίσα βάρκα ίσα νερά ή Ίσα καράβι, ίσα νερά ή Ίσα βάρκα, ίσα πανιά ή Ίσα βάρκα, ίσα κουπιά
Δηλαδή δεν είχαμε ούτε κέρδος ούτε ζημιά ή Μας ήρθε μια η άλλη
Καιρός πανιά, καιρός κουπιά.
Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες.
Μικρή τρύπα βουλιάζει μεγάλο καράβι.
Μικρό καράβι παίνευε, μεγάλο καβαλίκευε. ή Μικρό καράβι παίναγε, μεγάλο καβαλίκα. (Σιγουριά)
Ο καλός καραβοκύρης στην ανεμοζάλη δείχνεται.
Ο καλός καραβοκύρης (ο καπετάνιος) στη φουρτούνα φαίνεται.
Οι πολλές γνώμες (ή οι πολλοί καραβοκύρηδες) βουλιάζουν το καράβι.
Οι πολλοί καπεταναίοι ρίχνουν έξω το καράβι.
Όρθιο το φεγγάρι ξάπλα ο καραβοκύρης. Ξάπλα το φεγγάρι όρθιος ο καραβοκύρης.
Θα ’χει καλό καιρό, ακύμαντη θάλασσα και το αντίθετο.
Όρθιο το φεγγαράκι ξαπλωτός ο βαρκάρης.
Όταν ανοίγει το καΐκι, κάθε αέρας (καιρός) φυσά.
Όταν το καράβι βουλιάζει, τα ποντίκια το εγκαταλείπουν.
Παίναε τη θάλασσα, αλλά να περπατείς στην ξέρα.
Ο βαρκάρης
Ο βαρκάρης με τη βάρκα
έκανε βαρκάδα με μια βάρκα,
αλλά έμπασε νερό η βάρκα
και του βράχηκε η βράκα.
Με τη βάρκα του βρεγμένη
και τη βράκα μουσκεμένη
ορκίστηκε να μην ξαναβαρκοβραχεί
ούτε να ξαναβρακομουσκευτεί.

33. Πέσαν έξω τα καράβια σου;
Πλέει σε πελάγη ευτυχίας.
Πρέπει να φας μ’ έναν άνθρωπο ένα καράβι αλάτι
για να τον πολυκαλογνωρίσεις.
Πολλά καράβια στον γιαλό χωρίς καραβοκύρη.
Πολλά καράβια φεύγουνε, πολλά λιμάνια μένουν.
Σαν αστράφτει και βροντά, δέσε την βάρκα του ψαρά.
Σα βουλιάει η βάρκα , τι χρειάζεται η σέσουλα;
(Ότι δεν μπορεί να αποφευχτεί δε χρειάζεται η προσπάθεια.)
Σα τσακουματίζουν τ' άστρα , δέσε πιο καλά τη βάρκα. (καιρός)
Σε καΐκι και σε σπίτι η αθιβολή δε λείπει. Δηλ. η φιλονικία
Στα ρηχά δεν πλέει το καράβι.
Στην τσακισμένη βάρκα κάθε άνεμος είναι φουρτούνα.
Τι ωφελεί ο καλός καραβοκύρης σαν δεν έχει καλούς ναύτες;
(Καλός αρχηγός - καλοί συνεργάτες.)
Το απελπισμένο καράβι, σε καλό λιμάνι αράζει.
Το αμπέλι, θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το καράβι,
στο γιαλό, θέλει καραβοκύρη.
Το μεγάλο το καράβι θέλει και βαθιά νερά.
Το παλιό καράβι κάνει νερά. Το παλιό καράβι, νερά απ’ ολούθε βάζει.
Φτωχός καπετάνιος, πλούσιο ταξίδι δεν κάνει. Δηλ. Η φτωχή εργασία δεν αφήνει κέρδη.
Χωρίς κουπιά και άρμενα, Αϊ-Νικόλα βόηθα.
Καπουσούζη Μυρτώ
Κτιστάκης Ιπποκράτης
Λιάπης Νικόλαος
Μαρκεζίνης Παναγιώτης
Μπαλωτής Παναγιώτης
Μπόγδανος Μιχαήλ
Νομικός Γεώργιος
Παξίνο Σπυρίδων
Παπαδοπούλου Στυλιανή
Παπαϊωάννου Δανάη
Πλάσα Ντέιβιντ
Πλόκας Χρήστος
Οι μαθητές της Δ΄2 τάξης
του 3ου Δημοτικού
Σχολείου Κερατσινίου
Σχολικό έτος:2015-2016
Προγάκη Ειρήνη
Ρούσσος Γεώργιος
Σαμαρά Νεφέλη
Σανιδάς Ιωάννης
Σβανιάς Ιωάννης
Σιμόπουλος Ελευθέριος
Τζελίλι Χρυσάνθη
Τζίτζης Αναστάσιος
Τουσίσογλου Σωτηρία
Τσαπρούνη Φλώρα
Τσιτούρη Ιωάννα
Χατζηκώστα Ελένη
Μορφοποίηση – Επιμέλεια : Μελπομένη Γιαννακοπούλου

40. Αναβιώνονται τα Πρωτοχρονιάτικα
Κάλαντα
με τα Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια
κατασκευασμένα από τα ίδια τα
παιδιά

42. Eυγενική συνδρομή γονέων:
κ. Αλεξάνδρα, κ. Άννα,
κ. Ειρήνη, κ. Έλσα

47. Το πρόσωπο της θάλασσας

48. Φουρτουνιασμένη θάλασσα

51. Χρυσάνθη Τζελίλι
Παναγιώτης
Μπαλωτής
Γεώργιος
Νομικός
Σωτηρία
Τουσίσογλου