Cơ Sở Lý Luận Quản Lý Thu Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc.

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0934.573.149
TẢI FLIE TÀI LIỆU – LUANVANTOT.COM
Cơ Sở Lý Luận Luận Văn Thạc Sĩ
Quản Lý Thu Bảo
Hiểm Xã Hội Bắt
Buộc
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ
HỘI 1.1. Một số khái niệm có liên quan
1.1.1. Bảo hiểm xã hội
Hiện nay có rất nhiều các định nghĩa, quan điểm khác nhau về BHXH cụ thể:
- Từ điển bách khoa Việt Nam định nghĩa BHXH như sau: “Bảo hiểm xã
hội là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động
khi họ bị mất hoặc giảm thu nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động hoặc
bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già, tử tuất dựa trên cơ sở một quỹ
tài chính do sự đóng góp của các bên tham gia bảo hiểm xã hội, có sự bảo hộ
của Nhà nước theo pháp luật, nhằm bảo đảm an toàn đời sống cho người lao
động và gia đình họ, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn xã hội”
[17, tr.92].
Tổ chức Lao động Quốc tế ( ILO) cũng đã đưa ra một định nghĩa khác như
sau: “Bảo hiểm xã hội là sự bảo vệ của xã hội đối với các thành viên của mình
thông qua một loạt các biện pháp công cộng (bằng pháp luật, trách nhiệm của
Chính phủ) để chống lại tình trạng khó khăn về kinh tế và xã hội do bị mất hoặc
giảm mất thu nhập gây ra bởi ốm đau, mất khả năng lao động, tuổi già, tàn tật
và chết. Hơn nữa, bảo hiểm xã hội còn phải bảo vệ cho việc chăm sóc y tế, sức
khoẻ và trợ cấp cho các gia đình khi cần thiết”[ 22, tr.92].
- Theo khoản 1, điều 3 luật Bảo hiểm xã hội năm 2014: “Bảo hiểm xã hội
là sự đảm bảo thay thế được bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi
họ bị mất hoặc giảm thu nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh
nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già, tử tuất, dựa trên cơ sở một quỹ tài

chính do sự đóng góp của các bên tham gia bảo hiểm xã hội, có sự bảo hộ của
Nhà nước theo pháp luật, nhằm bảo đảm an toàn đời sống cho người lao động
và gia đình họ, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn xã hội” [18, tr.92].
Nhự vậy có thể thấy các khái niệm trên tuy xuất phát từ những góc độ
khác nhau nhưng đều xem xét BHXH, trước hết là một hình thức bảo hiểm

7
nhưng mang tính xã hội, hoạt động phi lợi nhuận, có sự bảo hộ của Nhà nước,
chủ yếu nhằm mục đích đảm bảo thu nhập cho NLĐ và an toàn xã hội. Từ những
khái niệm trên có thể thấy BHXH có một số đặc trưng cơ bản sau đây:
Thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho NLĐ tham gia BHXH khi họ
bị mất hoặc giảm thu nhập do mất khả năng lao động hoặc mất việc làm. Đây là
chức năng cơ bản nhất của BHXH, nó quyết định nhiệm vụ, tính chất và cả cơ
chế tổ chức hoạt động của BHXH.
Tiến hành phân phối và phân phối lại thu nhập giữa những người tham gia
BHXH. Tham gia BHXH không chỉ có NLĐ mà cả người SDLĐ. Các bên tham
gia đều phải đóng góp vào quỹ BHXH. Quỹ này dùng để trợ cấp cho một số
NLĐ tham gia khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập. Số lượng người này thường
chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng số người tham gia đóng góp. Như vậy, theo quy
luật số đông bù số ít, BHXH thực hiện phân phối lại thu nhập theo cả chiều dọc
và chiều ngang. Phân phối lại giữa những người có thu nhập cao và người có thu
nhập thấp, giữa những người khỏe mạnh đang làm việc và những người ốm yếu
phải nghỉ việc. Thực hiện được chức năng này có nghĩa là BHXH góp phần thực
hiện công bằng xã hội.
Góp phần kích thích NLĐ hăng say sản xuất nâng cao năng suất lao động
cá nhân và năng suất lao động xã hội. Khi khỏe mạnh, tham gia lao động được
người SDLĐ trả tiền lương, tiền công. Khi ốm đau bệnh tật, tai nạn lao động,
thai sản, hưu trí đã có BHXH trợ cấp thay thế phần thu nhập đã bị mất. Vì vậy,
họ và gia đình luôn được đảm bảo ổn định. Chính vì thế, NLĐ an tâm làm việc
và gắn bó với công việc hơn, nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh tế.
Chức năng này biểu hiện như một đòn bẩy kinh tế kích thích NLĐ nâng cao năng
suất lao động cá nhân và kéo theo là năng suất lao động xã hội.
Gắn bó lợi ích giữa NLĐ với người SDLĐ, giữa NLĐ với xã hội. Thông
qua BHXH, những mâu thuẫn nội tại, khách quan về tiền lương, tiền công, thời

gian lao động… được điều hòa và giải quyết. Đặc biệt, cả hai giới đều thấy nhờ
có BHXH mà mình có lợi và được bảo vệ. Từ đó làm cho họ hiểu nhau hơn và

8
gắn bó được với nhau. Đối với Nhà nước và xã hội, chi cho BHXH là cách thức
phải chi ít nhất và có hiệu quả nhất nhưng vẫn giải quyết được khó khăn về đời
sống cho NLĐ và gia đình họ, góp phần ổn định sản xuất kinh tế, chính trị và xã
hội được phát triển an toàn hơn.
- Chức năng của BHXH
Theo Nghị đinh số 01/2016/NĐ-CP quy định về chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn và cơ cấu tổ chức của BHXH Việt Nam thì Bảo hiểm xã hội Việt Nam
là cơ quan nhà nước thuộc Chính phủ, có chức năng tổ chức thực hiện các chế
độ, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; tổ chức thu, chi chế độ bảo hiểm
thất nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp,
bảo hiểm y tế; thanh tra chuyên ngành việc đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật.
BHXH có chức năng thay thế, bù đắp sự thiếu hụt về thu nhập cho người
lao động và gia đình họ. BHXH tạo ra một khoản thu nhập thay thế cho người
lao động khi họ gặp rủi ro, nhằm đảm bảo đời sống cho bản thân và gia đình họ.
Tất cả các nguồn đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và Nhà
nước đều trực tiếp liên quan đến vấn đề sản xuất kinh doanh của đơn vị, đến giá
thành sản phẩm, đến chính sách tài chính quốc gia.
- Phân phối lại thu nhập giữa những người lao động tham gia BHXH: giữa
những người lao động trẻ, khoẻ và những người hết tuổi lao động hoặc suy giảm
khả năng lao động; những người độc thân và những người lao động có thân nhân
phải nuôi dưỡng; giữa một bên là người lao động thường xuyên đóng BHXH
nhưng chưa gặp rủi ro, một bên là những người lao động có đóng BHXH nhưng
gặp rủi ro được trợ cấp trước, lúc này số tiền đóng BHXH của mọi người được
chuyển giao cho một số ít người gặp rủi ro.
- Tương trợ, giúp đỡ giữa nhóm những người lao động: thông thường
những người có thu nhập cao, mức đóng phí BHXH của họ cũng cao, trong khi

đó, điều kiện sống, sinh hoạt của họ đầy đủ hơn những người có thu nhập thấp
vì vậy khả năng rủi ro và ốm đau của họ sẽ ít hơn so với những người có thu

9
nhập thấp. BHXH lấy số đông bù số ít và thực hiện sự chia sẻ, sự tương trợ cộng
đồng nhằm đảm bảo an sinh xã hội, khuyến khích người lao động tích cực sản
xuất, gắn bó lợi ích giữa những người sử dụng lao động, giữa người tham gia
BHXH với nhau và với Nhà nước.
- Vai trò của BHXH
+ BHXH góp phần ổn định đời sống của người tham gia BHXH
Mục đích lớn nhất của BHXH là đảm bảo đời sống của người lao động và
gia đình họ, người tham gia BHXH sẽ được bù đắp một phần thu nhập mất đi
khi họ bị suy giảm, mất khả năng lao động, mất việc làm; khi họ hết tuổi lao
động theo quy định sẽ được hưởng chế độ hưu trí; khi chết sẽ được hưởng trợ
cấp mai táng phí, trợ cấp tiền tuất; ngoài ra còn được hưởng trợ cấp khi ốm đau,
thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và nghỉ dưỡng sức.
+ BHXH góp phần đảm bảo an sinh xã hội:
Theo tổ chức lao động quốc tế (ILO), an sinh xã hội là một quyền của con
người và được các nước thừa nhận. An sinh xã hội là sự bảo vệ các thành viên
của xã hội trước những biến cố dẫn đến làm mất hoặc giảm thu nhập. BHXH là
một bộ phận lớn nhất, cơ bản và ổn định trong hệ thống an sinh xã hội. Có thể
nói không có BHXH thì không có một nền an sinh vững mạnh bởi lẽ, BHXH có
đối tượng lao động tham gia rất lớn, những người trực tiếp tạo ra của cải vật chất
và dịch vụ xã hội. Mặt khác nguồn tài chính của BHXH rất dồi dào được hình
thành và sử dụng thông qua Quỹ BHXH. Đây là một quỹ tiền tệ tập trung do các
bên tham gia BHXH đóng góp và được Nhà nước bảo hộ để bù đắp khoản thu
nhập cho người tham gia BHXH khi họ gặp rủi ro. Hoạt động BHXH càng ổn
định, vững chắc thì quỹ BHXH càng tăng trưởng và góp phần to lớn vào việc ổn
định đời sống của người lao động, đồng thời sẽ tạo ra sự vững mạnh của nền an
sinh quốc gia. Cùng với các chính sách xã hội khác, BHXH tạo ra lưới an toàn
xã hội đối với mọi tầng lớp dân cư trong xã hội.

+ BHXH góp phần đảm bảo sự công bằng xã hội:

10
Bảo hiểm xã hội dựa trên nguyên tắc người lao động bình đẳng trong nghĩa
vụ đóng góp và quyền lợi mình được hưởng BHXH. Thông qua hoạt động, Quỹ
BHXH tham gia vào việc phân phối và phân phối lại thu nhập xã hội giữa những
người lao động thế hệ trước với thế hệ sau, giữa những ngành nghề sản xuất,
giữa những người có thu nhập cao và người có thu nhập thấp, giữa các giới, giữa
những người may mắn và người không may mắn. Mặt khác BHXH là quá trình
phân phối lại thu nhập theo chiều dọc và chiều ngang, vì vậy BHXH góp phần
thực hiện công bằng xã hội.
+ BHXH tạo mối quan hệ gắn bó giữa người lao động với người sử dụng
lao động và Nhà nước.
Trong quá trình lao động sản xuất, người lao động được người chủ sử dụng
lao động trả lương hoặc tiền công và đóng BHXH nhằm giúp người lao động ổn
định cuộc sống khi không may bị suy giảm khả năng lao động, ốm đau, thai
sản… và đảm bảo một phần thu nhập cho thân nhân của họ khi họ không may bị
chết. Điều đó đã làm cho người lao động yên tâm, tin tưởng vào chủ sử dụng lao
động, vào Nhà nước, họ sẽ hăng say làm việc tích cực hơn, năng suất hơn tạo ra
nhiều của cải vật chất cho người sử dụng lao động và cho xã hội. Mặt khác khi
BHXH chi trả các chế độ cho người lao động khắc phục tổn thất tạo điều kiện
cho người sử dụng lao động nhanh chóng ổn định sản xuất và góp phần giải quyết
những mâu thuẫn nội tại, khách quan về tiền lương, tiền công giữa các bên tham
gia BHXH. Thông qua BHXH quyền lợi giữa các bên đều được bảo vệ, từ đó sẽ
làm cho họ hiểu nhau hơn và gắn bó lợi ích với nhau.
Đối với Nhà nước và xã hội, chi cho BHXH là cách thức phải chi ít nhất
và có hiệu quả nhất nhưng vẫn giải quyết được khó khăn cho người lao động và
gia đình họ, góp phần làm cho xã hội ổn định, kinh tế phát triển.
+ Đối với nền kinh tế của đất nước:
Quỹ BHXH là nguồn tài chính lớn hình thành từ sự đóng góp của người
lao động và chủ sử dụng lao động được tồn tích lại, nguồn tài chính này tương

11
đối nhàn rỗi vì có thể tính toán tương đối chính xác nhu cầu chi trả BHXH, chi
phí quản lý. Để bảo toàn và phát triển nguồn quỹ nhàn rỗi, BHXH đem đầu tư
lại cho nền kinh tế trong các chương trình, dự án kinh tế xã hội sẽ phát huy tác
dụng lớn và mang lại hiệu quả, đóng góp vào công cuộc xây dựng đất nước; Vì
vậy Quỹ BHXH là một tụ điểm tài chính quan trọng của thị trường tài chính để
đầu tư phát triển kinh tế xã hội.
1.1.2. Bảo hiểm xã hội bắt buộc
Theo khoản 2, điều 3 luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định: Bảo hiểm
xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao
động và người sử dụng lao động phải tham gia [18, tr.92].
Từ khái niệm về BHXH bắt buộc thì hiện nay có nhiều luồng quan điểm.
Tuy nhiên về cơ bản thì BHXH BB phải đảm bảo được một số nội dung sau:
Thứ nhất, bảo hiểm xã hội bắt buộc là sự bù đắp một phần thu nhập cho
người lao động khi người lao động bị suy giảm hay mất khả năng lao động dẫn
đến bị suy giảm hay mất thu nhập. Bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ bù đắp thu nhập
cho người lao động khi người lao động đang tham gia vào quan hệ lao động hoặc
kể cả khi chấm dứt quan hệ lao động hay khi người lao động chết.
Thứ hai, bảo hiểm xã hội bắt buộc quy định trách nhiệm của người lao
động và người sử dụng lao động cùng tham gia đóng bảo hiểm xã hội.
Thứ ba, người lao động được chi trả các chế độ thông qua quỹ bảo hiểm
xã hội bắt buộc.
Thứ tư, Nhà nước thống nhất quản lý hoạt động bảo hiểm xã hội bắt buộc.
1.1.3. Thu Bảo hiểm xã hội
(Theo BHXH Việt Nam) - Công tác thu BHXH là hoạt động thường xuyên
và đa dạng của ngành BHXH nhằm đảm bảo nguồn quỹ tài chính BHXH đạt
được tập trung thống nhất: Thu BHXH là hoạt động của các cơ quan BHXH từ
Trung ương đến địa phương cùng với sự phối hợp của các ban ngành chức năng

trên cơ sở quy định của pháp luật về thực hiện chính sách BHXH nhằm tạo ra
nguồn tài chính tập trung từ việc đóng góp của các bên

12
tham gia BHXH. Đồng thời tránh được tình trạng nợ đọng BHXH từ các cơ quan
đơn vị, từ người tham gia BHXH. Qua đó, đảm bảo sự công bằng trong việc thực
hiện và triển khai chính sách BHXH nói chung và giữa những người tham gia
BHXH nói riêng [2, tr. 91].
1.1.4. Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Thu BHXH BB là việc Nhà nước dùng quyền lực của mình bắt buộc các đối
tượng phải đóng BHXH theo mức phí quy định hoặc cho phép một số đối tượng
được tham gia, lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập
của mình. Trên cơ sở đó hình thành một quỹ tiền tệ tập trung nhằm mục đích bảo
đảm cho các hoạt động BHXH [2, tr.91].
Quản lý thu BHXH là sự tác động có tổ chức của chủ thể quản lý để điều
chỉnh các hoạt động thu BHXH. Sự tác động đó được thực hiện bởi hệ thống các
biện pháp hành chính, kinh tế và pháp luật nhằm đạt được mục đích thu đúng,
thu đủ, thu kịp thời và không để thất thu tiền đóng BHXH theo quy định của
pháp luật về BHXH [3, tr. 91].
- Để chính sách BHXH được diễn ra thuận lợi thì công tác quản lý thu
BHXH có vai trò như một điều kiện cần và đủ trong quá trình tạo lập cùng thực
hiện chính sách BHXH: Bởi đây là đầu vào, là nguồn hình thành cơ bản nhất
trong quá trình tạo lập quỹ BHXH. Đồng thời đây cũng là một khâu bắt buộc đối
với người tham gia BHXH thực hiện nghĩa vụ của mình. Do vậy công tác thu
BHXH là một công việc đòi hỏi độ chính xác cao, thực hiện thường xuyên, liên
tục, kéo dài trong nhiều năm và có sự biến động về mức đóng và số lượng người
tham gia.
- Công tác thu BHXH vừa đảm bảo cho quỹ BHXH được tập trung về một
mối, vừa đóng vai trò như một công cụ thanh kiểm tra số lượng người tham gia
BHXH biến đổi ở từng khối lao động, cơ quan, đơn vị ở từng địa phương hoặc
trên phạm vi toàn quốc. Bởi công tác thu BHXH bắt buộc cũng đòi hỏi phải được

tổ chức tập trung thống nhất có sự ràng buộc chặt chẽ từ trên xuống dưới, đảm
bảo an toàn tuyệt đối về tài chính, đảm bảo độ chính xác trong ghi chép

13
kết quả đóng BHXH của từng cơ quan đơn vị cũng như của từng người lao động.
Hơn nữa, hoạt động thu BHXH bắt buộc là hoạt động liên quan đến quyền lợi và
nghĩa vụ của cả một đời người và có tính kế thừa, số thu BHXH một phần dựa
trên số lượng người tham BHXH để tạo lập lên quỹ BHXH, cho nên nghiệp vụ
của công tác thu BHXH có một vai trò hết sức quan trọng và rất cần thiết trong
thực hiện chính sách BHXH. Bởi đây là khâu đầu tiên giúp cho chính sách
BHXH thực hiện được các chức năng cũng như bản chất của mình.
- Hoạt động của công tác thu BHXH ở hiện tại ảnh hưởng trực tiếp đến
công tác chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH trong tương lai. Do BHXH
cũng như các loại hình bảo hiểm khác đều dựa trên cơ sở nguyên tắc có đóng có
hưởng BHXH đã đặt ra yêu cầu quy định đối với công tác thu nộp BHXH. Nếu
không thu được BHXH thì quỹ BHXH không có nguồn để chi trả cho các chế độ
BHXH cho NLĐ. Vậy hoạt động thu BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến công tác
chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH. Do đó, thực hiện công tác thu
BHXH đóng một vai trò quyết định, then chốt trong quá trình
đảm bảo ổn định cho cuộc sống của NLĐ cũng như các đơn vị doanh nghiệp
được hoạt động bình thường.
Từ các khái niệm trên ta có thể hiểu để thực hiện được tốt hoạt động quản
lý thu BHXH BB cần phải thực hiện các tiêu chí như sau:
Các tiêu chí đánh giá quản lý thu
BHXH (i) Thu đúng
Mỗi đối tượng có những mức đóng góp và mức thụ hưởng BHXH khác
nhau vì vậy phải thu đúng đối tượng.
Mức hưởng BHXH được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHXH
và có chia sẻ giữa những người tham gia BHXH. Thu BHXH đúng tỷ lệ quy
định, đúng mức tiền lương tiền công làm căn cứ thu BHXH là một mục tiêu quan

trọng trong công tác quản lý thu, nếu thu đúng, người lao động sẽ được hưởng
đúng quyền lợi về BHXH.

14
(ii) Thu đủ
Việc nộp BHXH cho người lao động sẽ ảnh hưởng tới giá thành, lợi
nhuận… của doanh nghiệp, vì vậy hiện tượng trốn đóng BHXH cho người lao
động hiện nay còn rất nhiều. Việc không nộp đủ tiền BHXH cho các đối tượng
thuộc diện tham gia BHXH sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động. Số
người tham gia BHXH được pháp luật quy định nhằm đảm bảo quyền lợi cho
người lao động, thu đủ số người thuộc diện tham gia BHXH sẽ góp phần bảo
đảm an sinh xã hội.
(iii) Thu kịp thời
Thu kịp thời là thu đúng thời gian quy định.
Chủ sử dụng lao động và người lao động có trách nhiệm nộp BHXH đúng
thời gian quy định. Việc đóng BHXH kịp thời cho người lao động là trách nhiệm
của các bên tham gia BHXH, thu BHXH kịp thời sẽ đảm bảo việc thực hiện
quyền lợi của người lao động, giúp cho Quỹ BHXH được cân đối, phát triển.
Thu kịp thời sẽ giúp cho việc chi trả các chế độ BHXH ngắn hạn và dài hạn được
đúng, đủ và kịp thời.
1.2. Nội dung quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
1.2.1. Lập kế hoạch thu
Thu BHXH là nguồn cơ bản hình thành quỹ BHXH, để thực hiện tốt công
tác thu BHXH cần phải lập kế hoạch thu BHXH rõ ràng, cụ thể và sát với thực
tế lao động và quỹ lương tham gia BHXH BB và tình hình phát triển kinh tế xã
hội của địa phương; trên cơ sở tổng số lao động, tổng quỹ lương tham gia BHXH
và tình hình phát triển kinh tế xã hội để xác định số phải thu. Cơ sở xác định tổng
số phải thu của kế hoạch thu chủ yếu là tổng số lao động, tổng quỹ lương tham
gia đóng BHXH và dự báo tình hình phát triển kinh tế xã hội. Sau khi lập được
kế hoạch thu BHXH, cơ quan BHXH trình dự toán thu BHXH với cơ quan quản
lý có thẩm quyền phê duyệt. Trên cơ sở dự toán được phê duyệt cơ quan BHXH
phân bổ cho các đơn vị cấp dưới triển khai thực hiện theo kế hoạch năm.

15
Việc tổng hợp theo dõi đối tượng tham gia BHXH, theo Luật BHXH thì các
đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc và phải đóng BHXH bao gồm cả người
sử dụng lao động và bản thân người lao động (kể cả người lao động được cử đi
học, đi thực tập, công tác và điều dưỡng ở trong và ngoài nước mà vẫn hưởng
tiền lương hoặc tiền công của cơ quan và đơn vị) làm việc trong các cơ quan,
đơn vị, tổ chức kinh tế - xã hội dưới đây:
- Doanh nghiệp thành lập, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, kể cả các
doanh nghiệp thuộc lực lượng vũ trang;
- Các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp của Nhà nước;
- Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội-
nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác;
- Tổ chức, đơn vị hoạt động theo quy định của pháp luật;
- Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thành lập, hoạt động theo Luật Hợp
tác xã;
- Hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn,
sử dụng và trả công cho người lao động;
- Cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh
thổ Việt Nam có sử dụng lao động là người Việt Nam, trừ trường hợp điều ước
quốc tế mà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ký kết hoặc tham gia có
quy định khác.
Mức đóng BHXH đối với người lao động và người sử dụng lao động tham
gia BHXH được quy định tại Nghị định số 12/ CP ngày 26/01/1995 của Chính
phủ được thực hiện từ năm 1995 đến 2006 là người sử dụng lao động đóng 15%
tổng quỹ tiền lương tháng của những người lao động trong đơn vị tham gia
BHXH, người lao động đóng bằng 5% tiền lương tháng. Mức đóng BHXH do
Luật BHXH, được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa X
thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2006 quy định, từ năm 2007 đến năm 2010 người
sử dụng lao động đóng 15% tổng quỹ tiền lương tháng của những người lao động
trong đơn vị tham gia BHXH. Từ năm 2010 trở đi, cứ hai năm

16
một lần, đơn vị sử dụng lao động phải đóng thêm 1% cho đến khi đạt mức là
18%. Người lao động đóng bằng 5% tiền lương tháng. Từ năm 2010 trở đi cứ
hai năm một lần họ phải đóng thêm 1% cho đến khi đạt mức đóng là 8% [18].
Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là người lao động và các đơn vị sử
dụng lao động. Thực tế, các đơn vị sử dụng lao động thường không tự giác tham
gia BHXH cho người lao động, họ tìm cách tránh né hoặc gian lận. Việc quản lý
chặt chẽ buộc chủ sử dụng lao động phải cung cấp đầy đủ số liệu về lao động,
quỹ lương. Đóng đầy đủ BHXH là vấn đề rất quan trọng, vì đây là cơ sở để quỹ
BHXH có nguồn lực tài chính chi trả chế độ cho người lao động và đảm bảo
ASXH. Để thuận lợi cho việc quản lý, theo dõi quá trình tham gia BHXH, căn
cứ vào đặc điểm, tính chất, hình thức hoạt động của các đơn vị sử dụng lao động,
người ta thường phân loại theo khối để quản lý. Có nhiều cách phân loại, nhưng
phổ biến là phân theo các khối sau:
+ Khối doanh nghiệp Nhà nước;
+ Khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh;
+ Khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài;
+ Khối hành chính sự nghiệp;
+ Khối Đảng, đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội;
+ Khối xã, phường, thị trấn;
+ Khối hợp tác xã và hộ kinh doanh cá thể.
Bên cạnh đó, cơ quan BHXH phải thường xuyên thống kê, theo dõi, kiểm
tra sự biến động của các đơn vị sử dụng lao động và người lao động trong suốt
quá trình hoạt động của từng đơn vị; liên hệ chặt chẽ với các cơ quan quản lý
trên địa bàn để khai thác triệt để các đơn vị và người tham gia BHXH.
Về quản lý quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, mức đóng BHXH và
quỹ lương là cơ sở quan trọng để tính số thu BHXH. Nếu việc xác định mức
đóng không chính xác sẽ dẫn đến thu không đúng, không đủ số phải thu BHXH.

Mức đóng của chủ sử dụng lao động và người lao động được tính trên cơ sở trích
một tỷ lệ nhất định của tổng quỹ tiền lương. Để xác định mức đóng

17
BHXH cơ quan BHXH phải theo dơi, kiểm tra chặt chẽ diễn biến tiền công, tiền
lương của từng cá nhân lao động trong các doanh nghiệp, đối chiếu tổng quỹ
lương hàng tháng để tính số tiền phải nộp BHXH.
Mức thu BHXH đối với người lao động và người sử dụng lao động tham
gia BHXH bắt buộc tính đến năm 2019 là người lao động đóng 10,5% và người
sử dụng lao động đóng 21,5%.
Theo quy định hiện hành tiền lương của người lao động và quỹ tiền lương
của cơ quan, đơn vị được xác định căn cứ vào từng người lao động ở từng khu
vực công tác, theo các mức đóng khác nhau, cụ thể là:
Tiền lương do Nhà nước quy định: Người lao động thuộc đối tượng thực
hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định: Tiền lương theo ngạch, bậc, cấp
bậc quân hàm và các phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp
thâm niên nghề (nếu có). Tiền lương này tính trên cơ sở mức lương tối thiểu
chung tại thời điểm đóng (Bao gồm cả hệ số chênh lệch bảo lưu theo quy định
của pháp luật về tiền lương, tiền công).
Tiền lương, tiền công do đơn vị quyết định:
- Người lao động thực hiện chế độ tiền lương do đơn vị quyết định: là
mức tiền lương, tiền công ghi trên hợp đồng lao động.
- Người lao động có tiền lương, tiền công tháng ghi trên hợp đồng lao động
bằng ngoại tệ thì tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH bắt buộc được tính bằng
Đồng Việt Nam trên cơ sở tiền lương, tiền công bằng ngoại tệ được chuyển đổi
bằng Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ
liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố tại thời điểm ngày 02 tháng 01
cho 6 tháng đầu năm và ngày 01 tháng 7 cho 6 tháng cuối năm.
- Đối với ngoại tệ mà Ngân hàng Nhà nước không công bố tỷ giá giao dịch
bình quân liên ngân hàng thì áp dụng tỷ giá tính chéo của Đồng Việt Nam so với
ngoại tệ do áp dụng để tính thuế xuất nhập khẩu do Ngân hàng Nhà nước công

bố tại thời điểm ngày 02 tháng 01 cho 6 tháng đầu năm và ngày 01 tháng 7 cho
6 tháng cuối năm.

18
- Trường hợp trùng vào ngày nghỉ mà Ngân hàng Nhà nước chưa công bố
thì được lấy tỷ giá ngày tiếp theo liền kề.
- Người lao động là người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã: là mức tiền
lương do điều lệ của Công ty, Hợp tác xã quy định.
Để hình thành nên một kế hoạch thu thích ứng với cơ chế quản lý kinh tế
đòi phải có sự phân cấp rõ ràng trong việc xây dựng, điều chỉnh và giao kế hoạch
thu hằng năm nhằm hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra. Theo
Điều 40 Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 có phân cấp, cụ thể như
sau:
* Tại BHXH huyện:
- Thu tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN của đơn vị đóng
trụ sở trên địa bàn huyện theo phân cấp của BHXH tỉnh.
- Giải quyết các trường hợp truy thu, hoàn trả tiền đóng BHXH, BHYT,
BHTN, BHTNLĐ, BNN; tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất đối với đơn
vị, người tham gia BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN do BHXH huyện
trực tiếp thu.
- Thu tiền hỗ trợ mức đóng BHYT, hỗ trợ mức đóng BHXH tự nguyện
của ngân sách nhà nước theo phân cấp quản lý ngân sách nhà nước.
- Thu tiền đóng BHXH tự nguyện; thu tiền đóng BHYT của người tham
gia BHYT cư trú trên địa bàn huyện.
- Thu tiền đóng BHYT của đối tượng do ngân sách nhà nước đóng; ghi thu
tiền đóng BHYT của đối tượng do quỹ BHXH, quỹ BHTN đảm bảo, ngân sách
trung ương hỗ trợ học sinh, sinh viên đang theo học tại cơ sở giáo dục do Bộ, cơ
quan Trung ương quản lý theo phân cấp của BHXH tỉnh [2].
1.2.2. Tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch thu
1.2.2.1. Quản lý mức tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội
Xác định đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

Việc xác định thành viên tham gia hệ thống bảo hiểm xã hội bao gồm
người lao động và người chủ sử dụng lao động là một trong những nhiệm vụ

19
lớn và quan trọng nhất của việc quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc. Vì đây là
cơ sở để cơ quan BHXH tiến hành quản lý và kiểm tra các đơn vị tham gia bảo
hiểm xã hội bắt buộc thực hiện đúng quy định của Nhà nước về việc trích nộp
bảo hiểm xã hội.
Theo quan điểm của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) thì đối tượng tham gia
bảo hiểm xã hội phải là những người lao động nằm trong độ tuổi được quy định
trong luật định, đang làm việc, hoạt động trong một lĩnh vực nào đó để tạo ra sản
phẩm xã hội và tạo ra thu nhập cho bản thân [22].
+ Đối tượng thu bảo hiểm xã hội bắt buộc gồm: Đơn vị sử dụng lao động
và người lao động thuộc diện phải đóng BHXH bắt buộc.
* Đơn vị sử dụng lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc gồm:
- Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân;
- Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị- xã hội -
nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác;
- Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ
Việt Nam;
- Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác
và cá nhân có thuê mướn, sử dụng và trả công cho người lao động.
* Người lao động tham gia BHXH bắt buộc gồm:
- Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định
thời hạn, HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ
đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả HĐLĐ được ký kết giữa đơn vị với người
đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp
luật về lao động;
- Người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng
(thực hiện từ ngày 01/01/2018). Các đối tượng này chỉ phải tham gia BHXH bắt
buộc, không phải tham gia BHYT, BHTN (theo thông báo số

3895/BHXH-TB ngày 29/12/2017 của BHXH TP Hà Nội – Hướng dẫn về đối

20
tượng tham gia và tiền lương làm căn cứ tham gia BHXH, BHYT, BHTN từ
ngày 01/01/2018).
- Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật;
- Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác
trong tổ chức cơ yếu đối với trường hợp BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Công
an nhân dân bàn giao cho BHXH tỉnh;
- Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có
hưởng tiền lương;
- Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn;
- Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật Người
lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tham gia BHXH bắt
buộc theo quy định tại Nghị định số 115/2015/NĐ-CP;
- Người hưởng chế độ phu nhân hoặc phu quân tại cơ quan đại diện Việt
Nam ở nước ngoài quy định tại Khoản 4 Điều 123 Luật BHXH;
- Người lao động nêu trên được cử đi học, thực tập, công tác trong và ngoài
nước mà vẫn hưởng tiền lương ở trong nước thuộc diện tham gia
- Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy
phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan
có thẩm quyền của Việt Nam cấp (thực hiện từ ngày 01/01/2018 theo quy định
của Chính Phủ).
Quản lý mức tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội
Trước hết, xuất phát từ mục đích của BHXH là nhằm bù đắp, hoặc thay
thế một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị giảm hoặc bị mất khả năng
lao động vì: ốm đau, thai sản, TNLĐ - BNN cho nên khi thiết kế đóng vào quỹ
BHXH, hầu hết các nước trên thế giới đều căn cứ vào thu nhập, tiền lương, tiền
công của người lao động. Nói cách khác, hầu hết các nước đều thực hiện khấu
trừ từ lương của từng người lao động cộng với khoản đóng góp của ngýời sử
dụng lao động, sau đó chuyển khoản đóng góp này về đơn vị quản lý thực hiện

21
BHXH. Cho dù tỷ lệ đóng BHXH có khác, hình thức tham gia BHXH có khác,
song đây đều là những căn cứ quan trọng và rất thuận tiện trong quá trình thu
BHXH của cơ quan BHXH.
Thông thường theo quy định, mức đóng BHXH thường căn cứ vào tiền
lương của người lao động và quỹ lương toàn doanh nghiệp. Tuỳ theo điều kiện
kinh tế xã hội của mỗi quốc gia trong mỗi thời kỳ mà quy định tỷ lệ đóng cho
phù hợp.
Như vậy, để quản lý được mức đóng, trước hết cơ quan quản lý Nhà nước
về BHXH phải xây dựng được mức đóng phù hợp với cả ngýời sử dụng lao động
và người lao động. Tương quan tỷ lệ đóng giữa ngýời sử dụng lao động và người
lao động không được quá chênh lệch. Bên cạnh đó mức đóng BHXH
BB phải được xây dựng trên cơ sở hài hoà lợi ích để người sử dụng lao động
không muốn trốn tránh và không thể trốn tránh trách nhiệm mình phải tham gia
BHXH cho người lao động.
Hơn nữa, cơ quan BHXH cần phải quản lý, theo dõi chặt chẽ diễn biến thu
nhập của từng cá nhân người lao động trong từng đơn vị sử dụng lao động.
Thường xuyên thực hiện kiểm soát đối chiếu tổng quỹ lương của đơn vị sử dụng
lao động hàng tháng, trên cơ sở đó tính số tiền đơn vị sử dụng lao động phải nộp
quỹ BHXH. Đặc biệt đối với những quốc gia có nền kinh tế chuyển đổi như Việt
Nam, khi xu hướng sử dụng tiền mặt rất phổ biến, việc sử dụng hệ thống tài
khoản cá nhân còn hạn chế, do đó việc kiểm soát thu nhập là hết sức khó khăn
vì thế càng tạo điều kiện cho ngýời sử dụng lao động có cơ hội thực hiện việc
trốn đóng BHXH cho người lao động.
1.2.2.2. Mức đóng và phương thức đóng
Thông thường mức đóng góp BHXH thường căn cứ vào tiền lương của
NLĐ (lương chính, các khoản phục cấp…) và tổng quỹ lương của toàn doanh

nghiệp. Ở nước ta tiền lương – tiền công tháng đóng BHXH bắt buộc được quy
định cụ thể trong Luật BHXH như sau:

22
- Đối với NLĐ thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do nhà nước
quy định thì tiền lương tháng đóng BHXH là tiền lương theo cấp bậc, quân hàm
và các khoản phụ chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên
nghề (nếu có). Tiền lương này được tính trên cơ sở mức tiền lương tối thiểu
chung.
- Đối với NLĐ đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người SDLĐ quy
định tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH là mức tiền lương, tiền công ghi
trong hợp đồng lao động cùng với các khoản phụ cấp (nếu có) nhưng không thấp
hơn mức lương tối thiểu chung do Nhà nước quy định.
Để quản lý được nguồn đóng góp này, cơ quan BHXH cần phải theo dõi
chặt chẽ diễn biến thu nhập của từng cá nhân NLĐ trong từng đơn vị SDLĐ.
Thường xuyên thực hiện kiểm tra, đối chiếu tổng quỹ lương của đơn vị tham gia
hàng tháng, trên cơ sở đó tính số tiền mỗi bên phải nộp vào quỹ BHXH. Bản kê
khai tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng BHXH của NLĐ và bản kê
khai tổng quỹ lương sẽ do mỗi đơn vị lập theo biểu mẫu của BHXH Việt Nam
cùng với sự biến động của số người tham gia BHXH, mức lương, tiền lương thay
đổi của từng NLĐ.
Do đặc thù công tác thu BHXH là phải thu nhiều đối tượng bằng nhiều hình
thức khác nhau (tiền mặt, chuyển khoản...) nên với mỗi hình thức chuyển tiền
đều phải quản lý chặt chẽ để tránh nhầm lẫn, thất thoát.
Thông thường các hệ thống BHXH được tổ hoạt động nghiệp vụ theo mô
hình ba cấp (cơ quan cấp Trung ương, cấp vùng và cấp địa phương) hoặc hai cấp
(cơ quan cấp Trung ương và cơ quan cấp vùng). Mỗi hệ thống BHXH thực hiện
nhiều phương pháp khác nhau để thu các khoản đóng góp (như: trực tiếp bằng
tiền mặt, bằng séc hoặc chuyển khoản). Vấn đề quan trọng của công tác quản lý
thu BHXH chính là có thủ tục nhận tiền đóng của các chủ thể tham gia một cách
an toàn, trách gây thất thoát.

Mức đóng BHXH của mỗi nước chịu sự chi phối của rất nhiều yếu tố khác
nhau như: đặc điểm dân số, điều kiện kinh tế - xã hội, sự văn minh của

23
người dân, căn cứ đóng và tỷ lệ hưởng của người tham gia như thế nào… Do đó
người quản lý phải nắm vững những yếu tố cơ bản này để đưa ra mức đóng phù
hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của quốc gia mình trong mỗi thời kì nhất định
để đem lại hiệu quả tốt nhất cho chính sách BHXH. Mặt khác, cơ quan quản lý
nhà nước về BHXH phải xây dựng được mức đóng phù hợp với tất cả các đối
tượng, tương quan tỷ lệ đóng giữa người SDLĐ và người NLĐ không được quá
chêch lệch, không được làm cho chủ SDLĐ muốn trốn tránh trách nhiệm tham
gia BHXH cho NLĐ.
Sau khi đã thiết kế được mức đóng phù hợp, mức đóng góp của từng đơn
vị và từng NLĐ sẽ được quản lý chặt chẽ trên cơ sở danh sách tham gia BHXH
của từng đơn vị. Mức lương hoặc tiền công của từng NLĐ và tổng quỹ lương
của người tham gia trong từng vùng đơn vị trực thuộc sao cho chỉ tiêu này luôn
khớp với nhau.
1.2.2.3. Quy trình thu nộp và quản lý quỹ bảo hiểm xã hội
Tổ chức, hướng dẫn thực hiện thu BHXH, cấp sổ BHXH, thẻ BHYT đối
với người sử dụng lao động và người lao động theo phân cấp quản lý;
* Quản lý tiền thu BHXH, BHYT
- Thu BHXH, BHYT bằng hình thức chuyển khoản, trường hợp cá biệt phải
thu bằng tiền mặt thì cơ quan BHXH phải nộp tiền vào ngân hàng ngay
trong ngày.
- Không được sử dụng tiền thu BHXH, BHYT để chi cho bất cứ việc gì; không
được áp dụng hình thức gán thu bù chi tiền BHXH, BHYT đối với các đơn vị. Mọi
trường hợp thoái thu, truy thu BHXH để cộng nối thời gian công tác chỉ được thực
hiện sau khi có sự chấp thuận bằng văn bản của BHXH Việt Nam.
- Chậm nhất vào ngày cuối tháng, cơ quan, đơn vị quản lý đối tượng phải
nộp đủ số tiền đã được xác định vào tài khoản chuyên thu của cơ quan BHXH
nơi đăng ký tham gia BHXH, BHYT. Nếu chậm nộp từ 30 ngày trở lên so với
kỳ hạn phải nộp thì ngoài việc bị xử lý theo quy định của pháp luật xử phạt

hành chính về BHXH, cơ quan, đơn vị còn phải nộp tiền lãi theo mức lãi suất

24
tiền vay quá hạn do ngân hàng nhà nước Việt Nam quy định tại thời điểm truy
nộp. BHXH tỉnh, thành phố trực thuộc Ttung Ương có quyền yêu cầu kho bạc,
ngân hàng trích từ tài khoản của cơ quan, đơn vị chuyển vào tài khoản của cơ
quan BHXH khoản tiền phải nộp BHXH (kể cả tiền lãi do chậm nộp) mà không
cần có sự chấp nhận thanh toán của cơ quan, đơn vị.
- Bảo hiểm xã hội các quận, huyện chuyển tiền thu BHXH, BHYT về tài
khoản chuyên thu của BHXH tỉnh, thành phố trực thuộc Trung Ương vào cuối
mỗi ngày.
1.2.2.4. Thu hồi nợ
Nợ BHXH là tiền phải đóng BHXH đối với người lao động theo quy định
của pháp luật nhưng đơn vị chưa đóng cho cơ quan BHXH. Tiền nợ là bao gồm
cả tiền lãi chậm đóng theo quy định của pháp luật nhưng đơn vị chưa đóng. Do
đó, quản lý thu nợ là cần thiết để đảm bảo hoàn thành kế hoạch thu.
Theo Điều 36 Quyết định 595/QĐ-bảo hiểm xã hội ngày 14/4/2017 của
Tổng Giám đốc bảo hiểm xã hội Việt Nam có quy định Quản lý nợ; đôn đốc thu
nợ bảo hiểm xã hội, cán bộ thu căn cứ vào tình hình đóng của đối tượng tham
gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà quản lý nợ theo trình tự sau:
“Bước 1: Phân loại nợ, hồ sơ xác định nợ
“- Nợ phát sinh: các trường hợp nợ phát sinh có thời gian nợ dưới 1 tháng;
hồ sơ xác định nợ là thông báo kết quả đóng bảo hiểm xã hội, biên bản làm
việc về đóng bảo hiểm xã hội.
- Nợ chậm đóng: các trường hợp có thời gian nợ từ 1 tháng đến dưới 3
tháng; hồ sơ xác định nợ là thông báo kết quả đóng bảo hiểm xã hội, biên bản
làm việc về đóng bảo hiểm xã hội.
- Nợ kéo dài: thời gian nợ từ 3 tháng trở lên và không bao gồm các trường
hợp nợ khó thu; hồ sơ xác định nợ là thông báo kết quả đóng bảo hiểm xã hội,
biên bản làm việc về đóng bảo hiểm xã hội.

- Nợ khó thu, gồm các trường hợp

25
+ Đơn vị không còn tại địa điểm đăng ký kinh doanh (đơn vị mất tích);
hồ sơ xác định nợ là Văn bản xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc cơ
quan Thuế.
+ Đơn vị đang trong thời gian làm thủ tục giải thể, phá sản; đơn vị có chủ
là người nước ngoài bỏ trốn khỏi Việt Nam; đơn vị không hoạt động, không có
người quản lý, điều hành; hồ sơ xác định nợ là Văn bản của cơ quan có thẩm
quyền xác nhận tình trạng doanh nghiệp hoặc cơ quan thuế.
+ Đơn vị chấm dứt hoạt động, giải thể, phá sản theo quy định của pháp luật;
hồ sơ xác định nợ là Văn bản của cơ quan có thẩm quyền về việc chấm dứt hoạt
động, giải thể doanh nghiệp; quyết định tuyên bố phá sản của Tòa án hoặc cơ
quan thuế.
+ Nợ khác: đơn vị nợ đang trong thời gian được tạm dừng đóng vào quỹ
hưu trí và tử tuất; hồ sơ xác định nợ Quyết định cho phép tạm dừng đóng của cơ
quan có thẩm quyền”.
Bước 2: Tổ chức thu và thu nợ tại bảo hiểm xã hội
huyện, “Trách nhiệm Tổ Quản lý thu:
- Hằng tháng, cán bộ thu thực hiện đôn đốc đơn vị nộp tiền theo quy định.
- Trường hợp đơn vị nợ quá 02 tháng tiền đóng, đối với phương thức đóng
hằng tháng; 04 tháng, đối với phương thức đóng 03 tháng một lần; 07 tháng, đối
với phương thức đóng 06 tháng một lần:
- Hằng tháng chuyển báo cáo chi tiết đơn vị nợ (Mẫu B03 -TS) kèm theo
dữ liệu cho Phòng Khai thác và thu nợ BHXH TP để quản lý, đôn đốc thu nợ
và đối chiếu.
Trách nhiệm Tổ Khai thác và thu nợ
- Tiếp nhận hồ sơ đôn đốc thu hồi nợ từ Tổ Quản lý thu.

- Căn cứ hồ sơ do Tổ Quản lý thu bàn giao, xây dựng kế hoạch và tổ chức
thực hiện đôn đốc đơn vị thực hiện đóng bảo hiểm xã hội, BHYT, BHTN,
BHTNLĐ, BNN cho người lao động.

26
- Sau thời gian 03 tháng kể từ lập Biên bản làm việc về việc đóng bảo hiểm
xã hội, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN cho người lao động (Mẫu D04h-TS) và
thực hiện các biện pháp đôn đốc mà đơn vị vẫn không đóng bảo hiểm xã hội,
BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN, phối hợp với Tổ kiểm tra lập Danh sách đơn
vị đề nghị thành lập đoàn thanh tra đột xuất (Mẫu số D04m-TS) để tổ chức thanh
tra chuyên ngành theo quy định hoặc phối hợp với cơ quan quản lý lao động, cơ
quan Thuế thành lập đoàn thanh tra liên ngành.
- Đối với chủ đơn vị có dấu hiệu bỏ trốn khỏi Việt Nam thì phối hợp với
cơ quan công an để có biện pháp ngăn chặn kịp thời.
- Nhận kết luận thanh tra, kiểm tra từ Phòng Thanh tra - Kiểm tra/Tổ kiểm
tra theo dõi, đôn đốc đơn vị thực hiện.
Trách nhiệm Tổ kiểm tra
- Nhận hồ sơ từ Tổ Khai thác và thu nợ chuyển đến, thực hiện kiểm tra
chuyên ngành về đóng bảo hiểm xã hội, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN lập
biên bản vi phạm( nếu có) và đề xuất cấp có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành
chính theo quy định.
- Chuyển 01 bản kết luận thanh tra, kiểm tra cho Tổ Khai thác và thu nợ
để theo dõi, đôn đốc đơn vị thực hiện.
- Trường hợp đơn vị có dấu hiệu phạm tội trốn đóng bảo hiểm xã hội,
BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN cho người lao động, phối hợp chuyển hồ sơ
sang cơ quan có thẩm quyền đề nghị điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật
hình sự”.
“Bước 3: Đánh giá, báo cáo tình hình nợ, thu nợ
- Hằng tháng: Tổ Khai thác và thu nợ thông báo danh sách đơn vị cố tình
không đóng bảo hiểm xã hội, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN trên các phương
tiện thông tin đại chúng.
- Hằng quý, Tổ Khai thác và thu nợ lập, gửi báo cáo đánh giá tình hình thu
nợ (Mẫu B03a-TS) kèm theo dữ liệu điện tử chi tiết đơn vị nợ bảo hiểm xã hội,

BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN (Mẫu B03-TS) của tháng cuối quý gửi bảo hiểm
xã hội cấp trên” [2, Điều 36].

27
1.2.2.5. Thanh tra, kiểm tra thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Thanh tra, kiểm tra thu bảo hiểm xã hội nhằm rà soát, chấn chỉnh, uốn nắn
những sai sót, đôn đốc thu và phát hiện những bất cập trong quá trình quản lý.
Thanh tra theo điều 13 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định, cơ quan
bảo hiểm xã hội thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng bảo hiểm
xã hội.
Bảo hiểm xã hội các quận, huyện và Chi cục thuế đã ban hành Quy chế phối
hợp để rà soát số lượng đơn vị, số lượng lao động đang đóng thuế thu nhập và
tham gia BHXH có sự chênh lệch hay không.
Bảo hiểm xã hội và Liên đoàn lao động ban hành quy chế phối hợp trong
công tác thu nợ BHXH, kiểm tra, khởi kiện các đơn vị nợ.
Bảo hiểm xã hội phối hợp với các ban ngành có chức năng thanh tra, kiểm
tra để được quyền kiểm tra việc chấp hành thu bảo hiểm xã hội tại các đơn vị sử
dụng lao động được phân cấp thu và cơ quan bảo hiểm xã hội cấp dưới trong
việc thực hiện thu bảo hiểm xã hội.
Tùy thuộc vào mục đích, yêu cầu, nội dung và thời gian kiểm tra để có loại
hình kiểm tra cho phù hợp: Theo thời gian thì có loại hình thường xuyên hay
định kỳ; kiểm tra trước; kiểm tra sau; kiểm tra đột xuất; nếu theo phạm vi trách
nhiệm thì có kiểm tra nội bộ, kiểm tra của các cơ quan ngoài hệ thống theo quy
định của pháp luật (tổ chức thanh tra Nhà Nước, thanh tra nhân dân, thanh tra
lao động…)
Nội dung kiểm tra thu BHXH gồm có hai nội dung:
- Kiểm tra việc chấp hành việc đóng, nộp BHXH tại đơn vị sử dụng lao
động bao gồm: Danh sách lao động tham gia BHXH, quỹ tiền lương tham gia
BHXH; mức lương của người lao động tham gia BHXH, thực hiện việc chuyển
tiền nộp BHXH về cơ quan BHXH.

- Kiểm tra việc thực hiện thu BHXH của cơ quan BHXH các cấp, bao gồm
việc quản lý lao động và quỹ tiền lương tham gia BHXH của các đơn vị sử dụng
lao động; chấp hành quản lý và hạch toán tiền thu BHXH.

28
1.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Để có cơ sở đánh giá công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc người
ta thường dùng các chỉ tiêu định lượng để phản ánh tình hình thực hiện kế hoạch
thu, tính tuân thủ thực hiện bảo hiểm xã hội của đối tượng tham gia bắt buộc. Tỷ
lệ hoàn thành kế hoạch thu càng cao, tính tuân thủ của các đối tượng tham gia
bảo hiểm xã hội bắt buộc càng cao phản ánh công tác quản lý thu bảo hiểm xã
hội của cơ quan bảo hiểm xã hội càng tốt và ngược lại. Các chỉ tiêu định lượng
chủ yếu bao gồm:
1.3.1. Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu
Tình hình hoàn thành kế hoạch thu BHXH được đánh giá qua chỉ tiêu “Tỷ
lệ hoàn thành kế hoạch thu BHXH”. Đây là tỷ số giữa số tiền thu BHXH thực tế
với số tiền thu BHXH theo kế hoạch được giao trong kỳ.
Số tiền thu BHXH thực hiện
Tỷ lệ HTKH tiền thu BHXH = x 100% Số tiền thu BHXH kế hoạch
Chỉ tiêu này càng cao phản ánh tình hình quản lý thu BHXH càng tốt và
ngược lại.
1.3.2. Tỷ lệ đơn vị đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
Chỉ tiêu này chỉ áp dụng cho các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo
quy định của pháp luật BHXH Tỷ lệ đơn vị tham gia BHXH: Là Tỷ số giữa Số đơn
vị tham gia BHXH với Số đơn vị bắt buộc tham gia BHXH trong kỳ.
Số đơn vị tham gia BHXH
Tỷ lệ đơn vị tham gia BHXH = Số đơn vị bắt buộc tham gia x 100%
BHXH
Chỉ tiêu này cho biết có bao nhiêu phần trăm số đơn vị sử dụng lao động
thuộc diện đóng góp BHXH bắt buộc tuân thủ thực hiện đóng BHXH trong năm.
1.3.3. Tỷ lệ người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Là tỷ số giữa Số NLĐ tham gia BHXH và Số NLĐ bắt buộc tham gia BHXH
trong kỳ. Chỉ tiêu này cho biết có bao nhiêu phần trăm số lao động thuộc diện đóng
góp BHXH bắt buộc tuân thủ thực hiện quy định này trong năm.

29
Số NLĐ tham gia BHXH
Tỷ lệ NLĐ tham gia BHXH = x 100%
Số NLĐ bắt buộc tham gia BHXH
1.3.4. Tỷ lệ đơn vị nợ bảo hiểm xã hội bắt buộc
Là tỷ số giữa Số đơn vị nợ BHXH trong kỳ và Số đơn vị bắt buộc tham
gia BHXH trong kỳ.
Số đơn vị nợ BHXH
Tỷ lệ đơn vị nợ BHXH = x 100%
Số đơn vị bắt buộc tham gia BHXH
Chỉ tiêu này cho biết có bao nhiêu phần trăm số đơn vị thuộc diện đóng
góp BHXH bắt buộc còn nợ đọng BHXH trong kỳ.
1.3.5. Tỷ lệ thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Là tỷ số giữa Tổng số tiền thu BHXH trong kỳ và Tổng số tiền phải thu
BHXH trong kỳ.
Tổng số tiền thu BHXH trong kỳ
Tỷ lệ thu BHXH = x 100%
Tổng số tiền phải thu BHXH trong kỳ
Kỳ thu BHXH có thể là tháng, quý, năm. Tử số và mẫu số của chỉ tiêu
thống nhất tính theo phương pháp cộng dồn vào thời điểm cuối kỳ. Chỉ tiêu này
cho biết tỷ lệ thu BHXH bắt buộc trong kỳ đạt bao nhiêu phần trăm. Chỉ tiêu này
năm sau lớn hơn năm trước thể hiện tính tuân thủ đóng góp BHXH của đối tượng
tham gia và công tác quản lý thu BHXH ngày càng tốt.
Nhìn chung, các chỉ tiêu trên có thể tính toán cho từng khối, từng ngành,
từng địa phương, khu vực kinh tế và chung trong phạm vi cả nước.
1.3.6. Tỷ lệ nợ bảo hiểm xã hội bắt buộc
Là tỷ số giữa Tổng số tiền nợ BHXH trong kỳ và Tổng số tiền phải thu
BHXH trong kỳ.
Tổng số tiền nợ BHXH
Tỷ lệ nợ BHXH = x 100%
Tổng số tiền phải thu BHXH

Kỳ tính toán trong chỉ tiêu này có thể là tháng, quý, năm, và được tính vào
thời điểm cuối kỳ, hai chỉ tiêu này càng nhỏ thì càng thể hiện được hiệu quả của
công tác quản lý thu BHXH.

30
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý thu
1.4.1. Các nhân tố bên trong
1.4.1.1. Chính sách tiền lương - tiền công
Trong chế độ bảo hiểm xã hội ở nước ta, tiền lương tiền công của NLĐ và
tổng quỹ lương của đơn vị SDLĐ được dùng làm căn cứ để tính đóng bảo hiểm
xã hội. Hàng năm, Chính phủ thường có Nghị định điều chỉnh tiền lương tối
thiểu vùng đối với khối doanh nghiệp, tổ chức khác và cá nhân; khối hành chính
sự nghiệp, đảng, đoàn thể hàng năm được điều chỉnh theo lương cơ sở. Qua đó
tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cũng tăng theo. Sự điều chỉnh thường
xuyên liên tục này làm cho công tác quản lý thu gặp một số khó khăn nhất định.
Do đó, đòi hỏi cán bộ làm công tác quản lý thu BHXH chủ động, sáng tạo theo
kịp với sự điều chỉnh thì quỹ bảo hiểm xã hội mới có thể đảm bảo thu đúng, thu
đủ, thu kịp thời, an toàn và tăng trưởng quỹ.
1.4.1.2. Năng lực tổ chức, quản lý điều hành của cán bộ thu bảo hiểm xã hội
Bên cạnh những nhân tố trên thì công tác quản lý thu BHXH còn chịu ảnh
hưởng của nhân tố chủ quan từ chính các nhà làm công tác quản lý. Để nắm bắt
được những thay đổi tăng, giảm của các đối tượng tham gia, diễn biến tiền lương
làm căn cứ đóng BHXH… cán bộ chuyên quản lý thu phải đảm bảo đủ năng lực
về trình độ chuyên môn, khả năng nhận định và phân tích tình hình, có tinh thần
trách nhiệm, nhiệt tình trong công việc… như vậy công tác quản lý thu mới đạt
hiệu quả, phát hiện kịp thời những tình huống sai phạm để có biện pháp xử lý
triệt để.
Ngoài ra, công tác quản lý thu BHXH còn chịu tác động của yếu tố cơ sở
vật chất kỹ thuật phục vụ công tác nghiệp vụ chuyên môn hiện đại hay đã lỗi thời
lạc hậu, sự quan tâm của các chủ thể liên quan đến chính sách… vì vậy, để công
tác quản lý thu BHXH đạt được kết quả tốt nhất, cán bộ trong ngành BHXH đặc

biệt là cán bộ quản lý thu cần phải quan tâm toàn diện đến các nhân tố ảnh hưởng
đến quá trình quản lý thu BHXH.

31
BHXH là một bộ phận cấu thành các chính sách xã hội, nó vừa là nhân tố
ổn định, vừa là nhân tố động lực phát triển kinh tế - xã hội, cho nên vai trò của
Nhà nước là rất quan trọng. Thực tế đã chỉ rõ nếu không có sự can thiệp của Nhà
nước, nếu không có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước thì mối quan hệ giữa người
lao động và người sử dụng lao động sẽ không được duy trì bền vững, mối quan
hệ ba bên trong BHXH sẽ bị phá vỡ.
Hơn nữa, BHXH được thực hiện thông qua một quy trình: từ việc hoạch
định chính sách, giới hạn về đối tượng, xác định phạm vi bảo hiểm cho đến đảm
bảo vật chất việc xét trợ cấp… Vì vậy, Nhà nước phải quản lý toàn bộ quy trình
này một cách chặt chẽ và thống nhất.
Trước hết, việc hoạch định chính sách BHXH là khâu đầu tiên và quan trọng
nhất. Sự quản lý của Nhà nước về vấn đề này thể hiện ở việc xây dựng các dự án
luật, các văn bản pháp quy về BHXH và ban hành thực hiện. Sau đó là hướng
dẫn, kiểm tra, thanh tra các tổ chức, cá nhân thực hiện chính sách.
Đối với việc đảm bảo vật chất cho BHXH thì vai trò của Nhà nước phụ
thuộc vào chính sách BHXH do Nhà nước quy định. Nếu những mô hình về bảo
đảm vật chất cho BHXH do Ngân sách Nhà nước cung cấp thì vai trò quản lý
Nhà nước là trực tiếp và toàn diện. Nếu nguồn đảm bảo trợ cấp do người sử dụng
lao động, người lao động và Nhà nước đóng góp thì Nhà nước tham gia quản lý.
Để quản lý BHXH, Nhà nước sử dụng các công cụ chủ yếu như luật pháp
và bộ máy tổ chức.
1.4.1.3. Nhận thức và ý thức trách nhiệm của các bên tham gia đóng bảo
hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội là một bộ phận cấu thành các chính sách xã hội, nó vừa là
nhân tố ổn định, vừa là nhân tố động lực phát triển kinh tế - xã hội, cho nên vai
trò của Nhà nước là rất quan trọng. Thực tế đã chỉ rõ nếu không có sự quản lý vĩ
mô của Nhà nước thì mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao
động sẽ không được duy trì bền vững, mối quan hệ ba bên trong bảo hiểm xã hội
sẽ bị phá vỡ.

32
Hơn nữa, bảo hiểm xã hội được thực hiện thông qua một quy trình: từ việc
hoạch định chính sách, giới hạn về đối tượng, xác định phạm vi bảo hiểm cho
đến đảm bảo vật chất việc xét trợ cấp… Vì vậy, Nhà nước phải quản lý toàn bộ
quy trình này một cách chặt chẽ và thống nhất.
Trước hết, việc hoạch định chính sách bảo hiểm xã hội là khâu đầu tiên và
quan trọng nhất. Sự quản lý của Nhà nước về vấn đề này thể hiện ở việc xây
dựng các dự án luật, các văn bản pháp quy về bảo hiểm xã hội và ban hành thực
hiện. Sau đó là hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra các tổ chức, cá nhân thực hiện
chính sách.
Đối với việc đảm bảo vật chất cho bảo hiểm xã hội thì vai trò của Nhà nước
phụ thuộc vào chính sách bảo hiểm xã hội do Nhà nước quy định. Nếu những
mô hình về bảo đảm vật chất cho bảo hiểm xã hội do Ngân sách Nhà nước cung
cấp thì vai trò quản lý Nhà nước là trực tiếp và toàn diện. Nếu nguồn đảm bảo
trợ cấp do người sử dụng lao động, người lao động và Nhà nước đóng góp thì
Nhà nước tham gia quản lý.
Để quản lý bảo hiểm xã hội, Nhà nước sử dụng các công cụ chủ yếu như
luật pháp và bộ máy tổ chức.
1.4.2. Các nhân tố bên ngoài
1.4.2.1. Trình độ phát triển của nền kinh tế
Trình độ phát triển của nền kinh tế cũng là một trong những nhân tố quan
trọng tác động đến công tác thu bảo hiểm xã hội. Vì vây, chỉ khi nào kinh tế xã
hội phát triển, đời sống vật chất của mọi người dân trong xã hội được cải thiện
thì chính sách bảo hiểm xã hội mới phát huy được vai trò to lớn của mình.
Khi kinh tế phát triển, số lượng NLĐ có việc làm sẽ tăng lên do có sự mở
rộng về quy mô sản xuất xã hội. Từ đó làm cho đối tượng thuộc diện tham gia
bảo hiểm xã hội không ngừng được tăng lên. NLĐ và người SDLĐ không vì lợi
ích kinh tế trước mắt mà tìm mọi cách né tránh chính sách xã hội thiết thực này.

33
1.4.2.2. Hệ thống chính sách pháp luật về bảo hiểm xã hội
Theo nghị định 19/NĐ-CP ngày 16/02/1995 của Chính phủ, hệ thống bảo
hiểm xã hội bảo hiểm xã hội Việt Nam có các nhiệm vụ và quyền hạn sau:
- Tổ chức thu bảo hiểm xã hội và tổ chức thực việc chi trả cho người lao
động tham gia bảo hiểm xã hội các khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội;
- Từ chối việc chi trả bảo hiểm xã hội cho đối tượng được hưởng bảo hiểm
xã hội khi có kết luận của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về hành vi man trá,
làm giả hồ sơ tài liệu…
- Xây dựng và tổ chức thực hiện các dự án và biện pháp để đảm bảo giá trị
và tăng trưởng quỹ bảo hiểm xã hội theo quy định của Chính phủ;
- Tổ chức thực hiện công tác thống kê, kế toán – hạch toán hướng dẫn
nghiệp vụ thu, chi bảo hiểm xã hội;
- Kiểm tra việc thực hiện thu, chi bảo hiểm xã hội;
- Giải quyết các khiếu nại về thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội [13].
1.4.2.3. Trình độ dân trí
Có thể nói, một địa phương có trình độ dân trí cao, văn hóa xã hội phát
triển, khả năng có thể tiếp cận với thông tin, khoa học - kỹ thuật của người dân
dễ dàng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các chính sách xã hội phát triển, đi sâu
vào đời sống người dân hơn so với một địa phương có trình độ dân trí kém phát
triển.
Đối với chính sách bảo hiểm xã hội, trong điều kiện trình độ nhận thức
của người dân tiến bộ thì việc đưa chính sách vào thực tiễn cuộc sống cũng trở
nên đơn giản hơn rất nhiều. Người dân nhanh chóng nắm bắt được ý nghĩa to lớn
của chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội thông qua công tác thông tin tuyên truyền
của tổ chức bảo hiểm xã hội. Khi nhận thức của đại bộ phận người dân, đặc biệt
là NLĐ và người SDLĐ được nâng lên rõ rệt sẽ tác động tích cực đến công tác

quản lý thu bảo hiểm xã hội, giảm bớt tình trạng trốn đóng, nợ đọng bảo hiểm
xã hội đã và đang gây khó khăn cho công tác thu bảo hiểm xã hội.

34
1.5. Kinh nghiệm quản lý bảo hiểm xã hội bắt buộc của một số huyện
và bài học rút ra cho bảo hiểm xã hội huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội
1.5.1. Kinh nghiệm quản lý bảo hiểm xã hội của một số huyện
1.5.1.1. Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh
Công tác thông tin tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm
xã hội, BHYT, BHTN… được bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh tập trung thực
hiện bằng nhiều hěnh thức.
Hoạt động thông tin tuyên truyền nhằm vào các đối tượng chủ yếu là đơn
vị sử dụng lao động và người lao động và đại bộ phận nhân dân. Trong 3 năm
qua, bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh đã tổ chức hàng trãm lýợt và hàng chục
đợt thông tin, tuyên truyền phổ biến, quán triệt các chủ trýõng, chính sách của
Đảng và Nhà nýớc về bảo hiểm xã hội các Nghị định, Thông tư của Chính phủ
và của các Bộ, ngành liên quan về giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội…
Về hình thức tuyên truyền, bảo hiểm xã hội huyện đã thực hiện các hình
thức: phối hợp và lồng ghép. Cụ thể, đã phối hợp với các cơ quan chức năng như
Ban Tuyên giáo huyện, phòng LĐTB&XH, phòng Văn hóa Thông tin, phòng
Giáo dục & đào tạo, phòng Y tế, Trung tâm văn hóa thông tin và TDTT huyện,
báo và Tạp chí bảo hiểm xã hội, các đài Truyền thanh cấp xã và các đơn vị sử
dụng lao động trên địa bàn huyện, và các Ban ngành, đoàn thể của huyện… để
tổ chức, triển khai các nội dung thông tin tuyên truyền về bảo hiểm xã hội, Luật
bảo hiểm xã hội, Luật BHYT. Đã lồng ghép hoạt động thông tin, tuyên truyền
vào các Hội nghị định kỳ hoặc đột xuất được tổ chức hằng năm, thông qua các
đợt kiểm tra chuyên ngành, thanh tra liên ngành kiểm tra tình hình thực hiện
chính sách bảo hiểm xã hội ở các đơn vị sử dụng lao động, thông qua các đợt
truy thu, đốc thu bảo hiểm xã hội, BHYT, BHTN.
- Bảo hiểm xã hội huyện Đong Anh đã tiến hành tổ chức các Hội nghị sơ
kết, tổng kết công tác bảo hiểm xã hội hằng năm, các Hội nghị triển khai phổ
biến các chủ trương, chế độ mới của Nhà nước về bảo hiểm xã hội, Luật bảo

35
hiểm xã hội, Luật BHYT cho tất cả các đơn vị sử dụng lao động; tổ chức các
Hội nghị tập huấn về tuyên truyền; viết những thông tin, bài báo liên quan về
bảo hiểm xã hội đăng trên tạp chí bảo hiểm xã hội.
Cơ quan bảo hiểm xã hội đã tham mưu cho UBND huyện thành lập các
Đoàn kiểm tra liên ngành cấp huyện để kiểm tra việc thực hiện chính sách bảo
hiểm xã hội, BHTN tại các đơn vị sử dụng lao động.
1.5.1.2. Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội huyện Thường Tín
Cán bộ làm công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Thường Tín đếu
có kinh nghiệm công tác lâu năm. Các viên chức được tạo điều kiện rất thuận lợi
khi được tham gia đầy đủ các lớp học bồi dưỡng nghiệp vụ hàng năm để nâng
cao trình độ, kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ cho bản thân. Lãnh đạo huyện ủy,
UBND huyện Thường Tín luôn quan tâm đối với ngành bảo hiểm xã hội khi
thường xuyên chỉ đạo các phòng, ban ngành phối hợp với bảo hiểm xã hội huyện
tổ chức lồng ghép các lớp tuyên truyền, tập huấn về công tác quản lý thu, giải
quyết các chế độ bảo hiểm xã hội; tổ chức các cuộc đàm thoại giữa các doanh
nghiệp, các tổ chức khác và người dân để thấu hiểu những khó khăn của họ, đồng
thời giải đáp các băn khoăn, thắc mắc của họ về bảo hiểm xã hội. Ngoài ra, bảo
hiểm xã hội huyện Thường Tín thường tổ chức giao lưu học hỏi với bảo hiểm xã
hội các địa phương khác để có những biện pháp quản lý thu tốt nhất. Ngoài ra,
bảo hiểm xã hội huyện Thường Tín đang áp dụng đối với một số đơn vị quản lý
đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội về thu nhập qua hệ thống ngân hàng và trích
nộp bảo hiểm xã hội theo hình thức nộp qua tài khoản ngân hàng với sự kiểm
soát chặt chẽ và chi tiết của hệ thống mạng quản trị ngân hàng. Đây là một bước
tiến quan trọng đối với công tác thu bảo hiểm xã hội vì sẽ hạn chế được hiện
tượng trốn đóng bảo hiểm xã hội và cách thức quản lý đối tượng, tiền lương sẽ
khoa học hơn.

Hầu hết các đơn vị tại huyện Thường Tín đã thực hiện khá tốt công tác thu,
nộp bảo hiểm xã hội, tham gia đầy đủ cho người lao động . Đa số các doanh
nghiệp chấp hành nghiêm túc quy định về nộp bảo hiểm xã hội, cơ bản

36
không còn doanh nghiệp nợ tiền bảo hiểm xã hội kéo dài. Để có được kết quả
trên bảo hiểm xã hội huyện Thường Tín đã thực hiện nhiều giải pháp như:
Hàng năm, bảo hiểm xã hội huyện đã tuyên truyền nhằm mở rộng đối tượng
tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, BHTN bắt buộc theo đúng quy định Luật bảo
hiểm xã hội. Phối hợp với cơ quan Thuế nắm số lượng doanh nghiệp hiện đang
hoạt động, đồng thời rà soát các doanh nghiệp chưa tham gia bảo hiểm xã hội
bắt buộc, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành liên quan để tổ
chức thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội, BHTN tại các
đơn vị sử dụng lao động và đã kiến nghị UBND huyện xử lý những trường hợp
vi phạm Luật bảo hiểm xã hội.
* Các giải pháp khắc phục tình hình nợ, chậm đóng bảo hiểm xã hội đã
thực hiện:
- Cán bộ thu bảo hiểm xã hội thường xuyên bám sát đơn vị sử dụng lao
động để đốc thu hàng tháng, gửi thông báo kết quả đóng hàng tháng cho đơn vị
để đối chiếu số tiền đã nộp. Chủ động, tích cực, sáng tạo trong thực hiện nhiệm
vụ được giao, tăng cường cơ sở để đôn đốc thu nộp, giảm nợ tới mức thấp nhất,
kịp thời phát hiện những tồn tại vướng mắc trong thu để phối hợp các đơn vị có
biện pháp tháo gỡ kịp thời. Những đơn vị không giao dịch từ 06 tháng bảo hiểm
xã hội báo cáo với cơ quan quản lý lao động đóng trên địa bàn để lập biên bản,
đưa ra khỏi danh sách và theo dõi riêng.
- Tiếp tục thực hiện cải cách hành chính trong thu, rà soát, hoàn thiện hệ
thống các văn bản hướng dẫn quản lý với mục tiêu tránh phiền hà về thủ tục tham
gia cho người lao động nhưng vẫn đảm bảo chặt chẽ, đúng quy định. Tăng cường
tuyên truyền bằng nhiều hình thức (Panô, tờ gấp, truyền hình, truyền thanh, báo
chí…) để phổ biến chính sách bảo hiểm xã hội, BHTN nhằm nâng cao nhận thức
về quyền và nghĩa vụ tham gia bảo hiểm xã hội, BHTN cho người lao động và
người sử dụng lao động.
- Thực hiện đúng văn bản quy định của Nhà nước và của ngành; tiếp tục rà
soát xử lý những hạn chế trong thu để bảo đảm quyền lợi cho người lao động.

37
1.5.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Bảo hiểm xã hội Huyện Thanh Trì
Qua kinh nghiệm của một số huyện trong quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt
buộc, có thể rút ra bài học sau đây vận dụng vào thực tiễn của bảo hiểm xã hội
huyện Thanh Trì:
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật:
+ Phối hợp chặt chẽ, tích cực với các cơ quan thông tin đại chúng, các cơ
quan chuyên môn đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu, rộng về sự ưu việt của
chính sách bảo hiểm xã hội đến toàn dân.
+ Đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền, kể cả về hình thức và nội dung
nhằm nâng cao hơn nữa nhận thức của người sử dụng lao động và người lao động
về quyền và trách nhiệm trong quá trình thực thi chính sách bảo hiểm xã hội, đặc
biệt đối với khu vực ngoài quốc doanh. Tăng cường tập huấn đơn vị sử dụng lao
động về chính sách bảo hiểm xã hội để thực hiện đúng và đầy đủ quyền lợi cho
người lao động.
- Tổ chức triển khai thực hiện:
+ Chủ động cập nhật hệ thống văn bản chính sách đã ban hành để kịp thời
bổ sung, hoàn thiện, đáp ứng tốt quyền lợi của người lao động.
+ Đổi mới và hoàn thiện phương thức hoạt động của hệ thống sự nghiệp
cung cấp dịch vụ bảo hiểm xã hội theo hướng nâng cao chất lượng phục vụ.
+ Bồi dưỡng nghiệp vụ, đồng thời giáo dục nâng cao tinh thần trách nhiệm,
thái độ phục vụ, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ bảo hiểm xã hội, làm
tốt công tác tham mưu, phát hiện những vướng mắc, khó khăn cũng như đề xuất
các biện pháp xử lý trong quá trình triển khai thực hiện.
- Quản lý và phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội: Đẩy mạnh hoạt
động thu bảo hiểm xã hội trên cơ sở phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan
quản lý tại từng địa phương để nắm đầy đủ số lượng đơn vị và người lao động
phải tham gia bảo hiểm xã hội, nhằm mở rộng hơn nữa đối tượng

tham gia, đặc biệt là khu vực ngoài quốc doanh.

38
- Công tác thu và giải pháp đối với chậm đóng, trốn đóng, nợ đọng: Làm tốt
công tác thu và giải quyết nhanh gọn, chế độ chính sách bảo hiểm xã hội, bảo đảm
quyền, lợi ích cho người lao động. Chủ động phối hợp với các ngành chức năng
liên quan tổ chức thanh tra, kiểm tra những doanh nghiệp nợ đọng bảo hiểm xã
hội, BHYT, xử lý nghiêm, kịp thời các đơn vị cố tình chậm đóng, trốn đóng bảo
hiểm xã hội làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động. Xem việc khởi kiện
như là biện pháp thu nợ cuối cùng, xây dựng tiêu chí nợ làm cơ sở khởi kiện kịp
thời (tránh để nợ kéo dài, khó thu hồi nợ sau khởi kiện).

Cơ Sở Lý Luận Quản Lý Thu Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc.

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ Sở Lý Luận Quản Lý Thu Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc.

Similar to Cơ Sở Lý Luận Quản Lý Thu Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc. (20)

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài 0934.573.149 / Luanvantot.com

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài 0934.573.149 / Luanvantot.com (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ Sở Lý Luận Quản Lý Thu Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc.