Departamentizimi - Ligj 7

1. UNIVERSITETI I PRISHTINËS
FAKULTETI I SHKENCAVE TË APLIKUARA TË
BIZNESIT
Lënda: Organizimi i Ndërmarrjes
Tema: Departamentizimi dhe Metodat
Driton Sylqa
20.11.2012

2. Departamentizimi
► Çdo organizatë i ndan operacionet e përgjithshme në
nën-aktivitete dhe pastaj i kombinon ato në nën-grupe të
caktuara;
► Procesi i grupimit të aktiviteteve në një mënyrë logjike
quhet departamentizim;
► Përcaktimi i departamenteve është një moment mjaft i
rëndësishëm i procesit të organizimit;
► Departament mund të jetë nënndarja e prodhimit, dega e
shitjeve, sektori i kërkimit të tregut, etj;
► Në organizatat e mëdha termi departament ka kuptim
hierarkik;
► Kështu, një drejtor mund të ketë nën varësinë e tij një
departament; një menaxher mund të ketë një degë dhe
12.11.2012 përgjegjës vetëm një sektor;
një

3. Metodat e departamentizimit
1. Metoda funksionale;
2. Metoda sipas ndarjes gjeografike;
3. Metoda sipas produktit:
4. Metoda sipas klientit;
5. Metoda sipas procesit;
6. Metoda sipas kohës;
12.11.2012

4. Metoda funksionale
► Departamentizimi sipas funksionit është një metodë e thjeshtë
dhe me përdorim të gjerë në praktikë.
► Kur firma departamentizon sipas kësaj metode, ajo grupon së
bashku punonjës të cilët kryejnë funksione të njëjta apo të
ngjashme.
Menaxheri
kryesor
Sektori
Sekretari
juridik
PRODHIMI FINANCAT MARKETING
Planifikimi i Kontrolli i Mirembajtja e Llogaritja e Reklama / Kërkim
Kontabilitet Krediti Shitja
prodhimit cilesise makinerise rrogave Promocioni zhvillim
12.11.2012

5. Avantazhet dhe dis-avantazhet
Avantazhet
a) Çdo departament është i përbërë nga specialistë të funksioneve të
veçanta gjë që presupozon një efektivitet të lartë në praktikë.
b) Fushat e përgjegjësisë janë të përcaktuara qartë.
c) Menaxheri që është në krye të secilit funksion është në gjendje të
kontrolloj dhe koordinoj me efektivitet aktivitetet brenda departamentit
të tij.
d) Është një metodë e thjeshtë për t’u zbatuar në praktikë.
Dis-avantazhet
a) Duke u përqendruar më shumë në specialitetet e tyre funksionale,
punonjësit mund të mos i kushtojnë vëmendjen e duhur objektivave të
përgjithshme të organizatës.
b) Pozitat drejtuese kërkojnë njerëz me eksperiencë të gjerë, mungesa e
të cilëve paraqet një dis-avantazh kur departamentizojmë sipas kësaj
metode. Pra, departamentizimi funksional nuk ofron bazë të pasur për
kualifikimin e menaxherëve.
12.11.2012

6. Metoda sipas ndarjes gjeografike
► Kjo metodë departamentizimi zakonisht përdoret nga kompanitë e
mëdha që kanë një shtrirje gjeografike të konsiderueshme;
► Departamentizimi gjeografik synon grupimin e aktiviteteve të një
territori të caktuar në një departament më vete me qëllim që kompania
të jetë në gjendje t’u përshtatet më mirë zakoneve lokale, legjislacionit
përkatës si edhe t’ju shërbej më mirë klientëve të saj;
Presidenti
Qendra
Prishtine
Menaxher
Menaxher Menaxher Menaxher
Zona e
Zona e Zona e Zona e
Kosovës
Dukagjinit Anamoravës Verilindore
Qendrore
Peje Prishtinë Gjilan Mitrovice
Gjakove Drenas Kamenice Podujeve
Prizren Vushtrri Ferizaj Zubin Potok
12.11.2012

7. Avantazhet dhe dis-avantazhet
Avantazhet
a) Duke qenë afër zonës dhe klientëve të tyre, menaxherët njohin më
mirë zakonet social-kulturore të popullsisë përkatëse, kuptojmë më
mirë mentalitetin e tyre dhe problemet me të cilat ata ballafaqohen;
b) Punësimi i banorëve vendas rrit edhe kredibilitetin e kompanisë;
c) Ndërtimi i uzinave apo i fabrikave për rajone të veçanta pakëson
shpenzimet e transportit dhe ul kohën e shërbimit ndaj klientëve;
d) Fuqia punëtore mund të jetë më e lirë;
e) Zënia e njerëzve në punë ndihmon komunitetin lokal;
f) Ky departamentizim ofron bazë të pasur për kualifikimin e
menaxherëve;
g) Departamentizimi gjeografik nxit decentralizimin e marrjes së
vendimeve;
Dis-avantazhet
a) Dyfishimi i shërbimeve, pra edhe i stafit;
b) Ky lloj departamentizimi kërkon menaxherë mjaft të përgatitur,
mungesa e të cilëve është element frenues për rritjen e kompanisë;
c) Shpërndarja e madhe gjeografike e kompanisë vështirëson kontrollin e
zonave të ndryshme nga menaxherët e qendrës së saj;
12.11.2012

8. Metoda sipas produktit
► Kjo metodë zakonisht përdoret nga organizatat që prodhojnë dhe
shesin një sërë produktesh;
► Sipas kësaj metode, çdo departament ka specialistët e tij funksional, si
të prodhimit, të marketingut, të personelit, etj.
Presidenti
Departam. i
Dep i Veshjeve Departam. i
te brendshme
veshjeve
kepuceve
sportive
Prodhimi Financa Marketing Prodhimi Financa Marketing Prodhimi Financa Marketing
12.11.2012

9. Avantazhet dhe dis-avantazhet
Avantazhet
► Njerëzit specializohen për një grup produktesh të ngjashme /
ndryshme, e si rrjedhojë produktiviteti ka tendencë të rritet.
► Klientëve u shërbehet më mirë, sepse çdo produkt apo grup
produktesh ka specialistët e vet të marketingut.
► Marrja e vendimeve është relativisht e shpejtë, sepse menaxherët
përgjegjës për produkte të veçanta janë afër tyre.
► Kontrolli i përformancës dhe nxjerrja e përgjegjësisë për
humbjen/fitimin është relativisht e lehtë.
Disavantazhet
► Shpenzimet administrative janë relativisht të larta, meqenëse çdo
departament ka ekipin e financës, marketingut etj.
► Ekzistojnë vështirësi praktike për koordinimin ndërdepartamental. Në
disa raste mund të lindin konflikte për shpërndarjen e burimeve, sepse
secili prej departamenteve mund të mendoj se atij i takojnë më tepër
burime sesa homologëve të tjerë.
12.11.2012

10. Metoda sipas klientit
► Sipas kësaj metode, e cila është me përdorim më të kufizuar se
metodat e tjera organizata i strukturon departamentet e saj duke i
grupuar së bashku aktivitetet që lidhen me një klient;
► Kështu, një firmë e cila shet me shumicë, mund të krijoj departamente
të veçanta për secilën kategori klientësh me qëllim që t’i shërbej atyre
me cilësi më të lartë dhe brenda një kohe më të shkurtër.
Presidenti
Departamenti per prodhimin e Departamenti per prodhimin e Departamenti per prodhimin e
teksteve per shkolla fillore teksteve per shkolla te mesme teksteve per fakultete
12.11.2012

11. Metoda sipas klientit në një firmë ku primar është departamentizimi
funksional
Presidenti
Financat Prodhimi Marketingu Burimet Njerëzore
Menaxheri i Mobileve për Menaxheri i Mobileve për Menaxheri i Mobileve për
amvisëri Institucionet Arsimore Hotele dhe Turizëm
Avantazhet
► Duke u specializuar për klientë të veçantë rritet cilësia e shërbimit dhe
efektiviteti i punës së departamenteve.
► Duke njohur fushën e aktivitetit të klientëve, atyre u rritet besimi dhe respekti
për organizatën.
Disavantazhet
► Në disa raste ka vështirësi për koordinimin e punëve midis departamenteve për
klientë të ndryshëm.
► Kjo metodë departamentizimi kërkon specialistë që ta njohin mirë fushën dhe
problemet e klientëve të tyre.
12.11.2012

12. Metoda sipas procesit
► Është një metodë që përdoret nga organizatat prodhuese;
► Synimi i tyre është që t’i grupojnë aktivitetet sipas proceseve
teknologjike apo sipas tipit të pajisjes, sepse po të grupoheshin
ndryshe do të kishim një kosto të lartë.
Presidenti
Burimet
Marketingu Prodhimi Financat
Njerëzore
Operacioni 1 Operacioni 2 Operacioni 3
12.11.2012

13. Avantazhet dhe dis-avantazhet
Avantazhet
a) Ndarja e prodhimit të produkteve sipas proceseve teknologjike
kërkon specializim të punëtorëve e për rrjedhojë produktiviteti rritet.
Nga ana tjetër, në rritjen e prodhimit ndikon dukshëm përdorimi i
teknologjisë së specializuar.
b) Trajnimi i punëtorëve është relativisht i thjeshtë.
Dis-avantazhet
a) Përgjegjësia për fitimin/humbjen përqendrohet në krye të
organizatës.
b) Vështirësohet koordinimi i punës së departamenteve.
12.11.2012

14. Metoda sipas kohës
► Është një nga metodat më të vjetra të departamentizimit.
► Kjo metodë bazohet në grupimin e aktiviteteve nga
pikëpamja e kohës.
► Përdorët nga ato organizata të cilat e organizojnë punën
me disa ndërresa/turne, si p.sh. spitalet, zjarrfikësit,
policia etj.
Avantazhet
► Rritet shkalla e përdorimit të makinerive e pajisjeve, që çon në uljen e kohës
së shlyerjes së investimeve;
► Puna me ndërrime ndihmon në zbutjen e problemeve të papunësisë, e që
krijon imazh pozitiv për organizatën;
Disavantazhet
► Puna me ndërrime, sidomos natën është e lodhshme dhe produktiviteti ka
tendencë të jetë më i ulët;
► Kontrolli është disi më i dobët për ndërresën e dytë e të tretë;
► Duke qenë se orët e natës paguhen më shumë, kjo influencon në rritjen e
kostos së prodhimit apo të shërbimit.
12.11.2012

15. Zgjedhja e metodës së departamentizimit
► Nuk ekziston një metodë që të jetë më e mira dhe e zbatueshme në
çdo situatë.
► Menaxherët duhet të mbështeten në situatën konkrete duke marrë
parasysh punët që duhen bërë dhe mënyra e kryerjes së tyre, njerëzit
dhe teknologjia që disponojnë, klientët e të cilëve do t’u shërbehet, etj.
► Gjatë departamentizimit menaxherët duhet të kenë në konsideratë
edhe disa momente të tjera të rëndësishme:
 Së pari, aktivitetet duhet të përfshihen në atë departament ku kontribuojnë
me shumë për arritjen e objektivave të përgjithshme;
 Së dyti, aktivitetet të cilat mund të jenë në konflikt midis tyre, do të ishte më
mirë të jenë nën vartësinë e departamenteve të ndryshme
 Së treti, ato aktivitete që janë në kufijtë e dy departamenteve duhet të
kalojnë nën vartësinë e atij departamenit që i përdor më shumë;
 Së katërti, në përcaktimin e aktiviteteve nëpër departamente duhet të
merren parasysh edhe cilësitë individuale të menaxherëve si edhe
lehtësimi i koordinimit të punëve.
12.11.2012

16. Metoda mikse e departamentizimit
Presidenti
Zv President Zv Presidenti Zv. President Zv. President
Produkti A Produkti B Produkti C Produkti D
Burimet Njerëzore
Prodhimi Marketingu
Nendarja e prodhimit Sektori i Dukagjinit Sektori për Trajnime
Kontrolli i cilesise Sektori i Llapit Vlerësimi i performancës
Aktivitetet që nuk lidhen
Mirembajtja e makinerise Sektori i Kosovës Qendrore
me punët menaxheriale
12.11.2012

17. JU FALEMINDERIT PËR
VËMENDJEN!
12.11.2012