Download luận văn thạc sĩ ngành quản trị kinh doanh với đề tài: Quản trị rủi ro tài chính tại Công ty cổ phần chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương (APECS), cho các bạn làm luận văn tham khảo Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620 Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://baocaothuctap.net

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
----o0o-----
NGUYỄN THỊ THANH
QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
CHỨNG KHOÁN CHÂU Á- THÁI BÌNH DƯƠNG ( APECS)
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
HÀ NỘI - 2016

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
----o0o-----
NGUYỄN THỊ THANH
QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
CHỨNG KHOÁN CHÂU Á- THÁI BÌNH DƯƠNG ( APECS)
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số : CB140800
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. NGUYỄN THỊ MAI CHI
HÀ NỘI - 2016

3. i
LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến TS.Nguyễn Thị Mai
Chi giáo viên trường đại học Bách Khoa Hà Nội, là người đã tận tình hướng dẫn tôi
trong suốt thời gian làm luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo khoa quản trị kinh doanh và khoa sau đại
học đã giảng dạy tôi trong suốt thời gian học tập tại trường và tạo điều kiện giúp đỡ
tôi hoàn thành luận văn này. Cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã cổ vũ động
viên tôi trong suốt quá trình học tập tại trường.
Do kiến thức còn hạn chế, kinh nghiệm thực tế chưa nhiều nên mặc dù đã có
nhiều cố gắng song luận văn khó có thể tránh khói những thiếu sót, khuyết điểm.
Rất mong các thầy cô, các nhà khoa học xem xét và góp ý bổ sung để tôi có thể
nghiên cứu một cách sâu hơn và toàn diện hơn trong thời gian tới.
Học viên
Nguyễn Thị Thanh

4. ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................................... i
MỤC LỤC ............................................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .....................................................................................v
DANH MỤC BẢNG BIỂU HÌNH VẼ ............................................................................. vi
LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CỚ SỞ LÝ THUYẾT VỀ RỦI RO TÀI CHÍNH VÀ QUẢN TRỊ
RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CHỨNG KHOÁN ..........................................4
1.1. Khái quát về rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán ......................................... 4
1.1.1. Khái niệm về rủi ro .......................................................................................................4
1.1.2. Các loại rủi ro thường gặp ............................................................................................4
1.2. Khái quát về công ty chứng khoán ..........................................................................13
1.2.1. Khái quát về thị trường chứng khoán .......................................................................13
1.2.2. Giới thiệu công ty chứng khoán.................................................................................14
1.2.3. Các mô hình công ty chứng khoán ...........................................................................14
1.2.4. Các nghiệp vụ chính của công ty chứng khoán ......................................................15
1.3. Vai trò của công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán ....................... 22
1.3.1. Vai trò làm cầu nối giữa cung - cầu chứng khoán.................................................. 22
1.3.2. Vai trò góp phần điều tiết và bình ổn giá trên thị trường ......................................23
1.3.3. Vai trò cung cấp dịch vụ cho TTCK ........................................................................ 23
1.4. Quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán ...............................................24
1.4.1. Khái niệm về quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán ...........................24
1.4.2. Mục tiêu quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán ................................... 25
1.4.3. Nguyên tắc quản trị rủi ro tài chính ..........................................................................26
1.4.4. Phân loại quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán ..................................26
1.4.5. Nội dung quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán ..................................27
1.5. Kinh nghiệm QLRRTC trong hoạt động kinh doanh của CTCK ở một số
nước trên thế giới và bài học đôi với Công ty Chứng khoán APECS .....................33
1.5.1. Kinh nghiệm của Mỹ ..................................................................................................33

5. iii
1.5.2. Kinh nghiệm của Thái Lan ........................................................................................33
1.5.3. Kinh nghiệm của Trung Quốc ...................................................................................33
1.5.4 Một số bài học cho các Công ty chứng khoán APEC ............................................34
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1....................................................................................................39
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG
TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN APEC....................................................................... 36
2.1. Khái quát về Công ty cổ phần chứng khoán APEC .............................................36
2.1.1. Giới thiệu chung .........................................................................................................36
2.1.2. Tầm nhìn, sứ mệnh .....................................................................................................37
2.1.3. Phương trâm hoạt động.............................................................................................. 37
2.1.4. Cơ cấu tổ chức .............................................................................................................38
2.1.5. Các sản phẩm dịch vụ của Công ty cổ phần chứng khoán APEC ........................ 40
2.2. Thực trạng kinh doanh của Công ty cổ phần chứng khoán APEC .................. 43
2.2.1. Hoạt động môi giới và lưu ký chứng khoán ............................................................43
2.2.2. Hoạt động tự doanh .................................................................................................... 44
2.2.3. Hoạt động repo và ký quỹ giao dịch chứng khoán .................................................47
2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán APEC ............. 48
2.3.1. Quản trị rủi ro thanh toán ...........................................................................................48
2.3.2. Quản trị rủi ro thị trường ...........................................................................................53
2.3.3. Quản trị rủi ro hoạt động ...........................................................................................56
2.3.4. Vốn khả dụng và tỷ lệ an toàn vốn khả dụng.......................................................... 58
2.4. Đánh giá công tác quản trị rủi ro tại APECS........................................................ 58
2.4.1. Những kết quả đạt được ............................................................................................. 58
2.4.2. Hạn chế, khó khăn trong công tác quản trị rủi ro tài chính ....................................59
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...................................................................................................64
CHƯƠNG 3: HIỀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN APEC................................................ 65
3.1. Định hướng hoạt động của Công ty cổ phần chứng khoán APEC .................... 65
3.1.1. Định hướng hoạt động của thị trường trong giai đoạn 2015-2025....................... 65
3.1.2. Định hướng hoạt động của công ty trong thời gian tới .......................................... 67

6. iv
3.2. Giải pháp nâng cao công tác quản trị rủi ro tài chính tại Công ty Cổ phần
chứng khoán APEC .............................................................................................................69
3.2.1. Kiểm soát rủi ro cho hoạt động tự doanh ................................................................69
3.2.2. Hoàn thiện hoạt động repo chứng khoán ................................................................. 71
3.2.3. Nâng cao chất lượng công nghệ thông tin ...............................................................73
3.2.4. Xây dựng chiến lược nhân sự con người có hiệu quả ............................................75
3.2.5. Xây dựng hệ thống quản trị rủi ro chuyên nghiệp ..................................................76
3.2.6. Nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn .........................................................................78
3.2.7. Đảm bảo chỉ tiêu an toàn tài chính ............................................................................78
3.2.8. Các kết quả dự kiến đạt được ....................................................................................79
3.3. Một số kiếnnghị với chính phủ, bộ tài chính, ủy ban chứng khoán nhà nước ........ 80
3.3.1. Phát triển thị trường chứng khoán phái sinh ...........................................................80
3.3.2. Phát triển các tổ chức định mức tín nhiệm ..............................................................84
3.3.3. Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, giám sát thị trường ...................................84
3.3.4. Thực hiện và giám sát chặt chẽ việc quản lý tách bạch tài khoản tiền và chứng
khoán của nhà đầu tư .............................................................................................................85
3.3.5. Nâng cao chất lượng hoạt động công bố và minh bạch hóa thông tin của các
chủ thể tham gia vào thị trường chứng khoán ..................................................................87
3.3.6. Nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán ................................87
3.3.7. Kiến nghị về pháp luật ...............................................................................................87
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................................97
KẾT LUẬN ...........................................................................................................................91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 92
PHỤ LỤC

7. v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Diễn giải
APECS Công ty cổ phần chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương
UBCK Ủy ban chứng khoán
UBCKNN Ủy ban chứng khoán nhà nước
TTCK Thị trường chứng khoán
SGDCK Sỏ giao dịch chứng khoán
OTC Thị trường chứng khoán phi tập trung
HSX Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh
HNX Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
UPCOM Sàn giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng
IT Phòng công nghệ thông tin
TTGD Trung tâm giao dịch
TNHH Trách nhiệm hữu hạn
QĐ Quyết định
ĐTTC Đầu tư tài chính
TMCP Thương mại cổ phần
CTCK Công ty chứng khoán
QTRRTC Quản trị rủi ro tài chính
RRTC Rủi ro tài chính

8. vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU HÌNH VẼ
BẢNG
Bảng 2.1: Các hệ số về khả năng thanh toán ngắn hạn của APS từ 2011-2015 .....48
Bảng 2.2: Hệ số thanh toán nhanh của APECS từ 2011-2015................................... 50
Bảng 2.3: Bảng các khoản phải thu của APECS từ 2011-2015 ............................... 51
Bảng 2.4: Giá trị rủi ro thanh toáncủa APECS các tháng 12 năm 2012 đến2015 .......52
Bảng 2.5: Doanh thu môi giới của APECS từ 2011-2015 ........................................ 52
Bảng 2.6: Doanh thu từ hoạt động tự doanh của APECS từ 2011-2015 ..................54
Bảng 2.7: Giá trị rủi ro thị trường của APECS các tháng 12 năm 2012 đến 2015 ........55
Bảng 2.8: Giá trị rủi ro hoạt động của APECS các tháng 12 năm 2012 đến 2015 . 57
Bảng 2.9: Vốn khả dụng và tỷ lệ an toàn vốn khả dụng tháng 12 ( từ 2012-2015) .......58
HÌNH
Hình 1.1: Sơ đồ tổ chức của các phòng ban tại APECS ............................................ 38
Hình 2.1: Doanh thu hoạt động môi giới từ năm 2011-2015 .....................................43
Hình 2.2: Doanh thu từ hoạt động tự doanh của APECS từ 2011-2015 ..................45
Hình 2.3: Doanh thu từ hoạt động TVTC doanh nghiệp từ 2011-2015 ...................46
Hình 2.4: Doanh thu từ hoạt động ký quỹ giao dịch từ 2011-2015...........................47

9. 1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc hình thành và phát triển Thị trường chứng khoán (TTCK) là một bước
phát triển tất yếu của nền kinh tế thị trường. Với nền kinh tế vận hành theo cơ chế
Thị trường, TTCK đóng vai trò quan trọng trong việc làm trung gian cung cấp
nguồn vốn cho các doanh nghiệp nói riêng và cho nền kinh tế nói chung. Tuy mười
hai năm hoạt động là một quãng thời gian ngắn so với lịch sử phát triển của thị
trường chứng khoán trên thế giới nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đã
đạt được những thành tựu nhất định và đang dần khẳng định vị trí là một kênh huy
động vốn hiệu quả, dẫn truyền vốn từ nguồn nhàn rỗi tới các doanh nghiệp…
Để thị trường chứng khoán phát triển đúng hướng, an toàn và ổn đinh, hạn chế
được những rủi ro phát sinh, có rất nhiều việc phải làm: các nhà hoạch định chính
sách vĩ mô tạo ra khung pháp lý, cơ chế chính sách chặt chẽ để quản lý thị trường
một cách hữu hiệu; đa dạng hoá các sản phẩm, dịch vụ kể cả các sản phẩm phái
sinh...trong đó việc nâng cao chất lượng hoạt động, chất lượng quản lý rủi ro tại các
công ty chứng khoán cũng là một yếu tố rất quan trọng nhất là trong điều kiện số
lượng các công ty tăng nhiều và nhanh như hiện nay.
Thời gian vừa qua, việc bưng bít tình trạng hoạt động tài chính của công ty
chứng khoán liên tiếp xảy ra, thậm chí trong số đó có những công ty đứng bên bờ
vực phá sản mà nhà đầu tư vẫn không hay biết. Với xu thế hội nhập ngày càng sâu
rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới, với những gì đã diễn ra trên thị chứng
khoán Việt Nam từ năm 2008 đến nay cho thấy vấn đề quản trị rủi ro tài chính tại
các công ty chứng khoán có ý nghĩa cấp bách cả về lý luận và thực tiễn.
Mặc dù đã có một số đề tài nghiên cứu về quản trị rủi ro tại các công ty chứng
khoán như Chứng khoán Kim Long, SSI, BIDV… Tuy nhiên chưa có bất kỳ một
nghiên cứu nào về quản trị rủi ro tài chính tại Công ty cổ phần Chứng khoán APEC.
Đề tài “Quản trị rủi ro tài chính tại Công ty cổ phần chứng khoán Châu Á – Thái
Bình Dương (APECS)” chỉ xin phép bàn về thực trạng quản trị rủi ro tài chính tại
một trong hơn một trăm công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt

10. 2
Nam và đề xuất giải pháp đẩy mạnh quản trị rủi ro tại Công ty Cổ phần Chứng
khoán APEC nói riêng và các công ty chứng khoán nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, khái quát một số vấn đề về thị trường chứng khoán, công ty
chứng khoán và quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán.
Phân tích thực trạng rủi ro tài chính và quản trị rủi ro tài chính tại Công ty Cổ
phần Chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương, từ đó nêu lên những kết quả đạt
được và những mặt còn hạn chế.
Đề xuất một số giải pháp quản trị rủi ro tài chính tại Công ty Cổ phần Chứng
khoán Châu Á – Thái Bình Dương.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là hoạt động quản trị rủi ro tài chính tại Công ty Cổ
phần Chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương.
Phạm vi nghiên cứu hoạt động quản trị rủi ro tài chính trong khoản thời gian
từ năm 2011 đến 2015.
4. Các phương pháp nghiên cứu
Khảo sát số liệu thực tế qua các báo cáo tổng kết tại Công ty Cổ phần Chứng
khoán Châu Á – Thái Bình Dương.
Sử dụng phương pháp tổng hợp và phân tích, so sánh và đối chiếu, logic, … để
phân tích, đánh giá nhằm hoàn thành mục tiêu luận văn đề ra.
5. Đóng góp của luận văn
Giới thiệu khái quát về thị trường chứng khoán, công ty chứng khoán, vai trò
của công ty chứng khoán đối với thị trường chứng khoán, rủi ro và vấn đề quản trị
rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán.
Phân tích được thực trạng rủi ro và quản trị rủi ro tài chính tại Công ty Cổ phần
Chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương. Các phân tích đã đánh giá được điểm mạnh,
điểm yếu, cơ hội cũng như thách thức đối với hoạt động quản trị rủi ro tại APECS.
Đề xuất được mốt số giải pháp nhằm hoàn thiện vấn đề quản trị rủi ro tài chính
tại Công ty Cổ phần Chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương.

11. 3
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1 : Cơ sở lý thuyết về rủi ro tài chính và quản trị rủi ro tài chính tại
công ty chứng khoán
Chương 2 : Thực trạng quản trị rủi ro tài chính tại Công ty Cổ phần Chứng
khoán Châu Á – Thái Bình Dương.
Chương 3: Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tài chính tại Công ty Cổ phần
Chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương.

12. 4
CHƯƠNG 1
CỚ SỞ LÝ THUYẾT VỀ RỦI RO TÀI CHÍNH VÀ QUẢN TRỊ
RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
1.1. Khái quát về rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán
1.1.1. Khái niệm về rủi ro
Rủi ro là các tổn thất xảy ra cho công ty chứng khoán, gây tác động tiêu
cực đến hoạt động kinh doanh, thanh toán, quản trị công ty, tình trạng tài chính,
danh tiếng…
Rủi ro còn được hiểu là những bất trắc ngoài ý muốn xảy ra trong quá trình
kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp, tác động xấu đến sự tồn tại và phát triển của
một doanh nghiệp.Tóm lại, theo quan điểm này thì rủi ro là những thiệt hại, mất
mát, nguy hiểm hoặc các yếu tố liên quan đến nguy hiểm, khó khăn hoặc điều
không chắc chắn có thể xảy ra cho con người. Theo trường phái hiện đại, rủi ro
(risk) là sự bất trắc có thể đo lường được, vừa mang tính tích cực, vừa mang tính
tiêu cực. Rủi ro có thể mang đến những tổn thất mất mát cho con người nhưng cũng
có thể mang lại những lợi ích, những cơ hội. Nếu tích cực nghiên cứu rủi ro, người
ta có thể tìm ra những biện pháp phòng ngừa, hạn chế những rủi ro tiêu cực, đón
nhận những cơ hội mang lại kết quả tốt đẹp cho tương lai.
1.1.2. Các loại rủi ro thường gặp
1.1.2.1. Rủi ro thanh toán
Rủi ro thanh toán
Rủi ro thanh toán là rủi ro xuất hiện trong trường hợp công ty chứng khoán
thiếu khả năng chi trả do không chuyển kịp các loại tài sản ra tiền mặt, không có
khả năng thu hồi các khoản nợ đến hạn hay các khoản thanh toán phải thu hoặc
không thể vay mượn để đáp ứng các yêu cầu hợp đồng thanh toán.
Nhiều công ty chứng khoán cung cấp các dịch vụ hỗ trợ vay vốn và các loại
tín dụng khác cho các tổ chức kinh doanh.Các công ty chứng khoán có thể phải chịu
khả năng mà các tổ chức đó sẽ không trả được các khoản vay của họ. Xác suất của

13. 5
việc không trả được các khoản vay đó có xu hướng tăng lên trong các thời kỳ khi
nền kinh tế xấu đi.
Hiện tại theo luật chứng khoán Việt Nam thì các công ty được thực hiện tín
dụng dưới hình thức giao dịch mua ký quỹ chứng khoán (margin) và nhận repo
chứng khoán. Trong đó, giao dịch mua ký quỹ chứng khoán là giao dịch mua chứng
khoán của khách hàng có sử dụng tiền vay của công ty chứng khoán và sử dụng các
chứng khoán khác có trong tài khoản và chứng khoán mua được bằng tiền vay để
cầm cố; còn giao dịch repo là giao dịch mua/bán lại chứng khoán chưa niêm yết (cổ
phiếu chưa niêm yết và các loại trái phiếu) có kỳ hạn được sử dụng trên thị trường
tài chính. Hai hoạt động này mang lại nhiều lợi nhuận nhưng cũng tiềm ẩn rất nhiều
rủi ro cho các công ty chứng khoán.
Bởi vậy, việc quản trị rủi ro thanh toán tại công ty chứng khoán có vai trò
quan trọng, tâm điểm của hoạt động quản lý tài sản, nguồn vốn do việc huy động
vốn với công ty chứng khoán là không dễ dàng. Công ty chứng khoán hoạt động
dưới sự kiểm soát của Ủy ban chứng khoán nhà nước thay vì Ngân hàng trung ương
như ngân hàng thương mại. Do đó, trong trường hợp khó khăn thanh toán, công ty
chứng khoán không có sự hỗ trợ của chính phủ với tư cách người cứu cánh cuối
cùng. Chính vì vậy, quản lý nguồn vốn và quản lý rủi ro thanh toán gắn liền với sự
sống còn của công ty chứng khoán.
Với đặc thù của các công ty chứng khoán là hoạt động dựa trên cơ sở đòn
bẩy tài chính nên khi có một sự kiện gây khó khăn thanh khoản trên thị trường
thì các hạn mức tín dụng lập tức bị hạ xuống thông qua các yêu cầu tăng tài sản
bảo đảm. Hơn nữa, các sự kiện gây khó khăn thanh toán thường gắn liền với sự
kiện chung mang tính chất ảnh hưởng diện rộng ra toàn bộ thị trường. Do đó
việc huy động vốn trong các trường hợp nhạy cảm như vậy là hoàn toàn không
dễ dàng.
Để đánh giá được rủi ro thanh toán của công ty chứng khoán, người ta thường
dùng các hệ số như: hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn, hệ số khả năng thanh toán
nhanh, đòn cân nợ...

14. 6
Trong đó, hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn đo lường khả năng mà các tài
sản ngắn hạn có thể chuyển đổi thành tiền để hoàn trả các khoản nợ ngắn hạn của
doanh nghiệp. Hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn được tính theo công thức:
Hệ số thanh toán ngắn hạn =
Tài sản ngắn hạn
Nợ ngắn hạn
Còn hệ số khả năng thanh toán nhanh đo lường khả năng thanh toán các khoản
nợ ngắn hạn của doanh nghiệp bằng việc chuyển đổi các tài sản ngắn hạn không kể
hàng tồn kho thành tiền. Hệ số này được tính theo công thức:
Hệ số khả năng thanh toán ngắn nhanh =
(Tiền + ĐTTC ngắn hạn + Phải thu)
Nợ ngắn hạn
Đối với đòn cân nợ thì chỉ số này liên quan đến cơ cấu vốn dài hạn của một
công ty và được dùng để xác định mức độ rủi ro lien quan đến việc nắm giữ vốn cổ
phần trong một công ty. Một công ty với đòn cân nợ cao thì có nhiều khả năng gặp
phải sự đi xuống trong chu trình kinh doanh bở vì công ty đó phải tiếp tục trả các
khoản nợ cho dù doanh số đang giảm sút. Một công ty với tỷ lệ vốn chủ sở hữu cao
có thể cho thấy tình hình tài chính vững mạnh.
Đòn cân nợ =
Tổng nợ dài hạn
(Tổng vốn cổ phần + Tổng nợ dài hạn)
Giá trị rủi ro thanh toán:
Giá trị rủi ro thanh toán là giá trị tương ứng với mức độ tổn thất có thể xảy ra
khi đối tác không thể thanh toán đúng hạn hoặc chuyển giao tài sản đúng hạn theo
cam kết.
Theo quy định của thông tư 226, việc xác định giá trị rủi ro thanh toán đối
với các hợp đồng, giao dịch phải được thực hiện khi kết thúc ngày giao dịch, cụ
thể như sau:
- Đối với các loại hợp đồng và giao dịch: tiền gửi có kỳ hạn tại các tổ chức tín
dụng, các khoản cho vay đối với các tổ chức, cá nhân khác; hợp đồng vay, mượn
chứng khoán phù hợp với quy định của pháp luật; hợp đồng bán có cam kết mua lại

15. 7
chứng khoán phù hợp với quy định của pháp luật; hợp đồng mua có cam kết bán lại
chứng khoán phù hợp với quy định của pháp luật; hợp đồng cho vay mua ký quỹ
chứng khoán phù hợp với quy định của pháp luật, giá trị rủi ro thanh toán trước
thời hạn nhận chuyển giao chứng khoán, tiền và thanh lý hợp đồng, được xác định
như sau:
Giá trị rủi ro
thanh toán
=
Hệ số rủi ro thanh toán
theo đối tác
x
Giá trị tài sản tiềm ẩn
rủi ro thanh toán
Trong đó:
 Hệ số rủi ro thanh toán theo đối tác xác định tùy thuộc vào mức độ tín
nhiệm của đối tác giao dịch;
 Giá trị tài sản tiềm ẩn rủi ro thanh toán phải được điều chỉnh tăng thêm các
khoản cổ tức, trái tức, giá trị quyền ưu đãi nếu phát sinh (đối với chứng khoán),
hoặc lãi cho vay, và các khoản phụ phí khác (đối với các khoản tín dụng).
- Đối với các hợp đồng bảo lãnh phát hành ký với các tổ chức khác trong tổ
hợp bảo lãnh phát hành theo hình thức cam kết chắc chắn mà tổ chức kinh doanh
chứng khoán là tổ chức bảo lãnh phát hành chính;, giá trị rủi ro thanh toán được
xác định bằng 30% giá trị còn lại của các hợp đồng bảo lãnh phát hành chưa
được thanh toán
- Đối với các khoản phải thu đã quá hạn, kể cả trái phiếu đáo hạn, các giấy tờ
có giá, công cụ nợ đã đáo hạn mà chưa được thanh toán, các khoản phải thu của tổ
chức kinh doanh chứng khoán, các khoản phải thu cho khách hàng trong hoạt động
môi giới bán chứng khoán; tài sản quá thời hạn chuyển giao, kể cả chứng khoán
trong hoạt động kinh doanh của tổ chức kinh doanh chứng khoán, chứng khoán của
khách hàng trong hoạt động môi giới chứng khoán, giá trị rủi ro thanh toán được
xác định theo nguyên tắc sau:
Giá trị rủi ro
thanh toán
=
Hệ số rủi ro thanh toán
theo thời gian
x
Giá trị tài sản tiềm ẩn
rủi ro thanh toán
 Hệ số rủi ro thanh toán theo thời gian được xác định căn cứ vào khoảng
thời gian quá hạn thanh toán;

16. 8
Giá trị tài sản tiềm ẩn rủi ro thanh toán được xác định tùy từng giao dịch
như: Các giao dịch mua, bán chứng khoán, cho khách hàng hoặc cho bản thân tổ
chức kinh doanh chứng khoán; các giao dịch cho vay mua chứng khoán ký quỹ,
giao dịch bán có cam kết mua lại, giao dịch mua có cam kết bán lại, vay, cho vay
chứng khoán; các khoản phải thu, trái phiếu đã đáo hạn, các công cụ nợ đã đáo hạn
là giá trị khoản phải thu tính theo mệnh giá, cộng thêm các khoản lãi chưa được
thanh toán, chi phí có liên quan và trừ đi khoản thanh toán đã thực nhận trước đó
(nếu có).
- Tổ chức kinh doanh chứng khoán được điều chỉnh giảm trừ phần giá trị tài sản
bảo đảm của đối tác, khách hàng khi xác định giá trị tài sản tiềm ẩn rủi ro thanh toán
trong trường hợp các hợp đồng, giao dịch này đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
Đối tác, khách hàng có tài sản bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của mình và tài
sản bảo đảm là tiền, các khoản tương đương tiền, giấy tờ có giá, công cụ chuyển
nhượng trên thị trường tiền tệ, chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch trên Sở
Giao dịch Chứng khoán, trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Bộ Tài chính bảo
lãnh phát hành;
Tổ chức kinh doanh chứng khoán có quyền định đoạt, quản lý, sử dụng,
chuyển nhượng tài sản bảo đảm trong trường hợp đối tác không thực hiện nghĩa vụ
thanh toán đầy đủ và đúng thời hạn đã thỏa thuận tại các hợp đồng.
- Giá trị tài sản bảo đảm tính giảm trừ được xác định như sau:
Giá trị tài sản
bảo đảm
=
Khối lượng
tài sản
X Giá tài sản =
(1- Hệ số rủi ro
thị trường)
- Giá trị rủi ro thanhtoánphải được điềuchỉnhtăngthêm trongcác trườnghợp sau:
 Tăng thêm 10% trong trường hợp giá trị khoản cho vay đối với một tổ
chức, cá nhân và nhóm tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có), chiếm từ 10% tới 15%
Vốn chủ sở hữu;
 Tăng thêm 20% trong trường hợp giá trị khoản cho vay đối với một tổ
chức, cá nhân và nhóm tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có), chiếm từ 15% tới 25%
Vốn chủ sở hữu;

17. 9
 Tăng thêm 30% trong trường hợp giá trị khoản cho vay đối với một tổ
chức, cá nhân và nhóm tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có), hoặc một cá nhân và
các bên liên quan tới cá nhân đó (nếu có), chiếm từ 25% Vốn chủ sở hữu trở lên
- Trường hợp đối tác đã hoàn toàn mất khả năng thanh toán, toàn bộ khoản
thiệt hại tính theo giá trị hợp đồng phải được giảm trừ đi từ Vốn khả dụng.
1.1.2.2. Rủi ro thị trường
Rủi ro thị trường:
Giá cả cổ phiếu có thể dao động mạnh trong một khoảng thời gian ngắn mặc
dù thu nhập của công ty vẫn không thay đổi. Nguyên nhân của nó có thế rất khác
nhau nhưng phụ thuộc chủ yếu vào cách nhìn nhận của các nhà đầu tư về các loại cổ
phiếu nói chung hay về một nhóm các cổ phiếu nói riêng. Những thay đổi trong
mức sinh lời đối với phần lớn các loại cổ phiếu thường chủ yếu là do sự hy vọng
của các nhà đầu tư vào nó thay đổi và gọi là rủi ro thị trường.
Rủi ro thị trường xuất hiện do có những phản ứng của các nhà đầu tư đối với
những sự kiện hữu hình hay vô hình. Sự chờ đợi đối với chiều hướng sụt giảm lợi
nhuận của các công ty nói chung có thể là nguyên nhân làm cho phần lớn các loại
cổ phiếu thường bị giảm giá. Các nhà đầu tư thường phản ứng dựa trên cơ sở các sự
kiện thực, hữu hình như các sự kiện kinh tế, chính trị, xã hội.
Các sự kiện vô hình là các sự kiện nảy sinh do yếu tố tâm lý của thị trường.
Rủi ro thị trường thường xuất phát từ những sự kiện hữu hình, nhưng do tâm lý
không vững vàng của các nhà đầu tư nên họ hay có phản ứng vượt quá các sự kiện
đó. Những sự sút giảm đầu tiên trên thị trường là nguyên nhân gây sợ hãi đối với
các nhà đầu tư và họ sẽ cố gắng rút vốn.Những phản ứng dây chuyền làm tăng vượt
số lượng bán, giá cả chứng khoán sẽ rơi xuống thấp so với giá trị cơ sở.
Tuy nhiên vẫn có thể có hiệu tượng mua vào rất nhiều khi có những sự kiện
bất thường xẩy ra, lúc đó giá cả chứng khoán sẽ tăng lên.
Các công ty chứng khoán cung cấp những dịch vụ phục vụ cho các giao dịch
trên thị trường chứng khoán. Khi giá cổ phiếu tăng thì một điều thường thấy là khối
lượng những cổ phiếu được cung cấp và các giao dịch trên thị trường thứ cấp tăng

18. 10
lên theo. Khi thị trường đi xuống thì các giao dịch cũng có xu hướng suy giảm, gây
ra việc giảm sút trong việc kinh doanh của công ty chứng khoán. Mặc dù, các công
ty chứng khoán có đa dạng trong việc cung cấp các dịch vụ khác nhau nhưng cầu
của dịch vụ này bị ràng buộc rất nhiều bởi các điều kiện của thị trường. Do đó, hiệu
suất của hầu hết các công ty chứng khoán là nhạy cảm rất cao với chu kỳ của thị
trường chứng khoán.
Ngoài ra, một số công ty chứng khoán còn kiếm lợi nhuận nhờ vào các chứng
khoán mà họ bảo lãnh (đặc biệt là IPOs cho các công ty khác) và hoạt động mua
bán chứng khoán cho chính mình để kiếm lời hay còn gọi là tự doanh chứng khoán.
Hoạt động tự doanh chứng khoán đem lại khá nhiều lợi nhuận cho công ty chứng
khoán khi thị trường tăng điểm nhưng cũng là hoạt động gây ra thua lỗ lớn nhất cho
các công ty chứng khoán khi thị trường chứng khoán đi xuống.
Giá trị rủi ro thị trường
Giá trị rủi ro thị trường là giá trị tương ứng với mức độ tổn thất có thể xảy ra
khi giá thị trường của tài sản đang sở hữu biến động theo chiều hướng bất lợi.
Theo thông tư 226, kết thúc ngày giao dịch, tổ chức kinh doanh chứng khoán
phải xác định giá trị rủi ro thị trường đối với các tài sản của tổ chức kinh doanh
chứng khoán.
Các chứng khoán, tài sản cần xác định bao gồm:
Chứng khoán trên tài khoản tự doanh (đối với công ty chứng khoán có
nghiệp vụ tự doanh), tài khoản giao dịch chứng khoán (đối với công ty quản lý quỹ,
công ty chứng khoán không có nghiệp vụ tự doanh), kể cả số chứng khoán trong
quá trình nhận chuyển giao từ bên bán;
Chứng khoán nhận hỗ trợ từ các cá nhân, tổ chức khác theo quy định của
pháp luật, bao gồm chứng khoán đi vay cho bản thân tổ chức kinh doanh chứng
khoán, chứng khoán đi vay thay mặt cho các cá nhân, tổ chức khác;
Chứng khoán của khách hàng mà tổ chức kinh doanh chứng khoán nhận làm
tài sản bảo đảm, sau đó được tổ chức kinh doanh chứng khoán sử dụng, hoặc tái
cầm cố, ký quỹ hoặc cho một bên thứ ba vay phù hợp với quy định của pháp luật;

19. 11
 Tiền, các khoản tương đương tiền, công cụ chuyển nhượng, các loại giấy tờ
có giá thuộc sở hữu của tổ chức kinh doanh chứng khoán;
 Chứng khoán mà tổ chức kinh doanh chứng khoán bảo lãnh phát hành theo
hình thức cam kết chắc chắn chưa phân phối và chưa nhận thanh toán đầy đủ trong
thời gian bảo lãnh phát hành.
Chứng khoán, tài sản để xác định giá trị rủi ro thị trường không bao gồm cổ
phiếu quỹ; trái phiếu, các công cụ nợ, giấy tờ có giá trên thị trường tiền tệ đã đáo hạn.
Giá trị rủi ro thị trường được xác định theo công thức sau:
Giá trị rủi ro thị trường = Vị thế ròng x Giá tài sản x Hệ số rủi ro thị trường
Giá trị rủi ro thị trường của mỗi tài sản sẽ phải điều chỉnh tăng thêm trong
trường hợp tổ chức kinh doanh chứng khoán đầu tư quá nhiều vào tài sản đó, ngoại
trừ chứng khoán đang trong thời gian bảo lãnh phát hành theo hình thức cam kết
chắc chắn, trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh. Giá trị rủi ro
được điều chỉnh tăng theo nguyên tắc sau:
Tăng thêm 10% trong trường hợp giá trị của khoản đầu tư này chiếm từ 10%
tới 15% Vốn chủ sở hữu của tổ chức kinh doanh chứng khoán;
Tăng thêm 20% trong trường hợp giá trị của khoản đầu tư này chiếm từ 15%
tới 25% Vốn chủ sở hữu của tổ chức kinh doanh chứng khoán;
Tăng thêm 30% trong trường hợp giá trị của khoản đầu tư này chiếm từ 25%
trở lên Vốn chủ sở hữu của tổ chức kinh doanh chứng khoán
Tổ chức kinh doanh chứng khoán phải điều chỉnh tăng thêm các khoản cổ tức,
trái tức, giá trị quyền ưu đãi nếu phát sinh (đối với chứng khoán), hoặc lãi cho vay
(đối với tiền gửi và các khoản tương đương tiền công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có
giá) vào giá tài sản khi xác định giá trị rủi ro thị trường.
Giá trị rủi ro thị trường đối với số chứng khoán chưa phân phối hết từ các hợp
đồng bảo lãnh phát hành theo hình thức cam kết chắc chắn được xác định theo theo
công thức sau:

20. 12
Giá trị
rủi ro
thị trường
=
Số chứng khoàn còn lại chưa
phân phối hoặc đã phân phối
nhưng chưa nhận thanh toán
x
Giá bảo
lãnh phát
hành
-
Giá trị tài sản
bảo đảm
(nếu có)
x Hệ số rủi ro phát hành
x {Hệ số rủi ro thị trường +
(Giá bảo lãnh phát hành – Giá
giao dịch) (nếu dương)
Giá bảo lãnh phát hành
Giá trị
rủi ro thị
trường
=
Số chứng khoàn
còn lại chưa
phân phối, hoặc
đã phân phối
nhưng chưa nhận
thanh toán
x
Giá
bảo
lãnh
phát
hành
–
Giá trị
tài sản
bảo
đảm
(nếu
có)
x
Hệ số
rủi ro
phát
hành
x
Hệ số
rủi ro
thị
trường
+
(Giá bảo lãnh
phát hành – Giá
giao dịch) (nếu
dương)
Giá bảo lãnh
phát hành
Trường hợp phát hành lần đầu ra công chúng, kể cả đấu giá cổ phần hóa lần
đầu, đấu thầu trái phiếu, thì giá giao dịch bằng giá trị sổ sách trên một cổ phiếu của
tổ chức phát hành được xác định tại thời điểm gần nhất, hoặc giá khởi điểm (nếu
không xác định được giá trị sổ sách), hoặc mệnh giá (đối với trái phiếu);
Hệ số rủi ro phát hành được xác định căn cứ vào khoảng thời gian còn lại
tính tới thời điểm kết thúc đợt phân phối theo quy định tại hợp đồng, nhưng không
vượt quá thời hạn được phép phân phối theo quy định của pháp luật, như sau:
- Tính tới ngày cuối cùng của thời hạn phân phối: nếu khoảng thời gian còn
lại là trên sáu mươi (60) ngày: hệ số rủi ro phát hành bằng 20%; nếu khoảng thời
gian còn lại là từ sáu mươi (60) tới ba mươi (30) ngày: hệ số rủi ro phát hành bằng
40%; nếu khoảng thời gian còn lại là dưới ba mươi (30) ngày: hệ số rủi ro phát
hành bằng 60%;
- Trong thời gian kể từ ngày kết thúc thời hạn phân phối tới ngày phải thanh
toán cho tổ chức phát hành: hệ số rủi ro phát hành bằng 80%.
Sau ngày cuối cùng phải thanh toán cho tổ chức phát hành, tổ chức kinh
doanh chứng khoán phải xác định giá trị rủi ro thị trường đối với số chứng khoán
không thể phân phối hết.
1.1.2.3. Rủi ro hoạt động
Rủi ro hoạt động là rủi ro liên quan tới lỗi hệ thống hoặc lỗi con người trong
các quy trình hoạt động thông thường của công ty chứng khoán, dẫn đến các khoản

21. 13
thua lỗ hoặc thiệt hại đến uy tín của những công ty này. Rủi ro hoạt động đối với
công ty chứng khoán là rất lớn thường lớn hơn ngân hàng thương mại và các ngành
khác do sự phức tạp và phát triển quá nhanh của các sản phẩm tài chính. Chính việc
thiếu các dữ liệu lịch sử làm tăng rủi ro các lỗi mô hình. Sự phức tạp của các sản
phẩm tài chính cũng dẫn đến việc các nhân viên đôi khi không thể thấu hiểu được
công việc của họ cũng như bản chất của các sản phẩm tài chính.Ngoài ra, do quy
mô của từng giao dịch trong công ty chứng khoán là rất lớn nên một lỗi sai nhỏ
trong xử lý và thanh toán có thể dẫn đến những hậu quả rất nghiêm trọng.
Theo thông tư 226, giá trị rủi ro hoạt động được quy định như sau:
Rủi ro hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán được xác định
bằng 25% chi phí duy trì hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán trong vòng
mười hai (12) tháng liền kề tính tới tháng gần nhất, hoặc 20% Vốn pháp định theo
quy định của pháp luật, tùy thuộc vào giá trị nào lớn hơn.
Chi phí duy trì hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán được xác
định bằng tổng chi phí phát sinh trong kỳ, trừ đi: chi phí khấu hao; dự phòng giảm
giá đầu tư ngắn hạn; dự phòng giảm giá đầu tư dài hạn; dự phòng phải thu khó đòi.
Trường hợp tổ chức kinh doanh chứng khoán hoạt động dưới một (01)
năm, rủi ro hoạt động được xác định bằng ba (03) lần chi phí duy trì hoạt động bình
quân hàng tháng tính từ thời điểm tổ chức kinh doanh chứng khoán đi vào hoạt
động, hoặc 20% Vốn pháp định, tùy thuộc vào giá trị nào lớn hơn.
1.2. Khái quát về công ty chứng khoán
1.2.1. Khái quát về thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán trong điều kiện của nền kinh tế hiện đại, là nơi diễn ra
các hoạt động mua bán chứng khoán trung và dài hạn (cổ phiếu, trái phiếu…). Với
tư cách là phương thức khơi thông dòng vốn đầu tư vào sản xuất kinh doanh, thị
trường chứng khoán có vai trò cực kỳ quan trọng trong nền kinh tế. Nó thúc đẩy
việc tích lũy và tập trung vốn để đáp ứng nhu cầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật
của nền kinh tế; tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện chính sách mở cửa, cải
cách kinh tế thông qua việc phát hành chứng khoán ra nước ngoài; là thước đo hiệu

22. 14
quả các hoạt động kinh tế, là chỉ số chung của thị trường chứng khoán phản ánh
mức tăng trưởng kinh tế của quốc gia đó trong thời gian ngắn, trung và dài hạn. Thị
trường chứng khoán cho phép sử dụng các chứng từ có giá, bán cổ phiếu, trái phiếu
từ đó ngân hàng có thể điều tiết hoạt động của thị trường, khống chế sự co giãn
cung cầu tiền tệ, khống chế quy mô đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế và giá trị
đồng tiền. Đồng thời, thị trường chứng khoán cũng tạo điều kiện để sử dụng vốn có
hiệu quả hơn đối với cả người có tiền đầu tư và người vay tiền để đầu tư.
1.2.2. Giới thiệu công ty chứng khoán
Nguyên tắc trung gian là một trong những nguyên tắc hoạt động cơ bản nhất
của thị trường chứng khoán (TTCK).Theo nguyên tắc này, mọi hoạt động diễn ra
trên TTCK tập trung đều phải thông qua tổ chức trung gian, đó là công ty chứng
khoán. Công ty chứng khoán là một định chế tài chính trung gian chuyên kinh
doanh chứng khoán, là đơn vị có tư cách pháp nhân, có vốn riêng và hạch toán độc
lập.Tại Viêt Nam, theo qui chế về tổ chức hoạt động của công ty chứng khoán qui
định: “Công ty chứng khoán là công ty cổ phần hoặc công ty TNHH thành lập hợp
pháp tại Việt Nam, được UBCKNN cấp giấy phép thực hiện một hoặc một số loại
hình kinh doanh chứng khoán”
1.2.3. Các mô hình công ty chứng khoán
Hiện nay trên thế giới tồn tại hai mô hình tổ chức của công ty chứng khoán đó
là: mô hình công ty đa năng và mô hình công ty chuyên doanh.
* Mô hình công ty đa năng:
Theo mô hình công ty đa năng, công ty chứng khoán là bộ phận cấu thành của
ngân hàng thương mại.Nói cách khác, ngân hàng thương mại kinh doanh trên cả hai
lĩnh vực là tiền tệ và chứng khoán.
Trong đó, ưu điểm của mô hình này là có thể giảm bớt được rủi ro hoạt động
kinh doanh chung và có khả năng chịu được các biến động lớn trên thị trường chứng
khoán do ngân hàng thương mại kinh doanh trên nhiều lĩnh vực. Ngoài ra, ngân hàng
thương mại là tổ chức kinh doanh trong lĩnh vự tài chính, tiền tệ có lịch sử lâu đời, có
thế mạnh về tài chính và chuyên môn trong lĩnh vực tài chính. Do đó, việc cho phép

23. 15
các ngân hàng này tham gia kinh doanh chứng khoán sẽ tận dụng được thế mạnh của
ngân hàng, tạo động lực cho sự phát triển của thị trường chứng khoán.
Nhược điểm của mô hình này là do ngân hàng thương mại có thế mạnh về tài
chính, chuyên môn nên khi tham gia vào kinh doanh chứng khoán có thể gây lũng
đoạn thị trường nếu quản lý nhà nước về lĩnh vực chứng khoán và quản trị điều
hành thị trường còn yếu. Ngoài ra, do tham gia nhiều lĩnh vực sẽ làm giảm tính
chuyên môn hóa, tính linh hoạt và khả năng thích ứng.Trong trường hợp thị trường
chứng khoán có nhiều rủi ro, ngân hàng có xu hướng bảo thủ rút khỏi thị trường để
tập trung kinh doanh tiền tệ.
* Mô hình chuyên doanh:
Theo mô hình công ty chuyên doanh, việc kinh doanh chứng khoán do các
công ty chứng khoán độc lập, chuyên môn hóa trong lĩnh vực kinh doanh đảm nhận.
Trong đó, ưu điểm của mô hình này là khắc phục được hạn chế của mô hình đa
năng, giảm rủi ro hệ thống cho ngân hàng, tạo điều kiện cho các công ty chứng khoán
kinh doanh chuyên môn hóa, thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán.
Nhược điểm của nó là nếu các công ty chứng khoán theo mô hình này sẽ gặp
phải rủi ro rất lớn nếu có những biến động lớn theo chiều xấu trên thị trường chứng
khoán. Đồng thời, với mô hình này, CÔNG TY CHỨNG KHOÁN sẽ làm tăng chi
phí về nhân sự; do vốn thấp nên không tham gia bảo lãnh được những hợp đồng lớn.
1.2.4. Các nghiệp vụ chính của công ty chứng khoán
1.2.4.1. Môi giới chứng khoán
Là một hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán trong đó công ty
chứng khoán đại diện cho khách hàng tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao
dịch tại Sở giao dịch chứng khoán hay thị trường OTC mà chính khách hàng sẽ phải
chịu trách nhịêm đối với hậu quả kinh tế của việc giao dịch đó.
Khi thực hiện nghiệp vụ môi giới, công ty chứng khoán phải mở tài khoản
giao dịch chứng khoán và tiền cho từng khách hàng trên cơ sở hợp đồng ký kết giữa
khách hàng và công ty.

24. 16
1.2.4.2. Tự doanh chứng khoán
Là nghiệp vụ mà trong đó công ty chứng khoán thực hiện mua và bán chứng
khoán cho chính mình .
Công ty chứng khoán thực hiện nghiệp vụ tự doanh nhằm mục đích thu lợi
hoặc đôi khi nhằm mục đích can thiệp điều tiết giá trên thị trường .Chứng khoán tự
doanh có thể là chứng khoán niêm yết hoặc chưa niêm yết trên TTCK .Ngoài ra
công ty chứng khoán có thể tự doanh chứng khoán lô lẻ của khách hàng sau đó tập
hợp lại thành lô chẵn để giao dịch trên TTCK.
Phương thức giao dịch tự doanh gồm có 2 phương thức đó là: giao dịch trực
tiếp và giao dịch gián tiếp. Trong đó, giao dịch trực tiếp là các giao dịch trao tay
giữa khách hàng và công ty chứng khoán theo giá thỏa thuận trực tiếp (giao dịch tại
quầy). Các đối tác thường trực tiếp thực hiện các thủ tục thanh toán và chuyển giao,
chuyển nhượng chứng khoán.Vì vậy, trong giao dịch này không có bất kỳ một loại
phí nào; riêng phí thanh toán do bên thụ hưởng chịu, phí chuyển nhượng chứng
khoán do bên chuyển nhượng chịu. Còn giao dịch gián tiếp là các giao dịch mà công
ty chứng khoán không thể thực hiện được bằng giao dịch trực tiếp để đảm bảo an toàn
khi giá chứng khoán có biến động lớn và đôi khi có thể vì mục đích can thiệp giá vào
thị trường. Do giao dịch qua Sở giao dịch nên công ty chứng khoán phải chịu các chi
phí môi giới lập giá, chi phí thanh toán bù trừ và lưu ký chứng khoán.
Tác dụng của hoạt động tự doanh là làm tăng khối lượng mua bán chứng
khoán lên, tạo điều kiện cho thị trường sôi động và làm tăng tính thanh khoản cho
thị trường. Còn hạn chế của nghiệp vụ này là các công ty có thể sử dụng các hoạt
động bị cấm như thao túng thị trường, thông đồng với nhau làm tăng giá hoặc giảm
giá chứng khoán để hưởng chênh lệch giá, gây tổn hại cho nhà đầu tư nhỏ.
Hoạt động tự doanh hiện nay đươc xem là một trong những hoạt động quan
trọng nhất của các công ty chứng khoán tại Việt Nam trong việc nâng cao lợi nhuận.
Tuy nhiên,do nghiệp vụ tự doanh và môi giới dễ nảy sinh xung đột lợi ích nên các
nước thường qui định các công ty chứng khoán phải tổ chức thực hiên hai nghiệp vụ
ở 2 bộ phân riêng biệt nếu công ty chứng khoán đó được thực hiện cả 2 nghiệp vụ.

25. 17
1.2.4.3. Nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư
Là hoạt động quản lý vốn của khách hàng thông qua việc mua,bán,và nắm giữ
các chứng khoán vì quyền lợi khách hàng theo hợp đồng được kí kết giữa công ty
chứng khoán và khách hàng.
Nghiệp vụ này được thực hiện khi một số nhà đầu tư tổ chức hoặc cá nhân
muốn tham gia TTCK nhưng họ không có đủ điều kiện về thời gian hoặc kiến thức
chuyên môn để quyết định đầu tư, vì vậy họ uỷ thác cho công ty chứng khoán đầu
tư kèm theo thỏa thuận lãi lỗ. Người uỷ thác đầu tư thường không can dự vào việc
đầu tư của công ty chứng khoán và trả một khoản phí cho công ty chứng khoán theo
thỏa thuận.
Các công ty chứng khoán khi thực hiện nghiệp vụ này ngoài việc được hưởng
phí quản lý họ còn có thể nhận được những khoản tiền phí nhất định khi mang lại
lợi nhuận cao cho nhà đầu tư.
Khi thực hiện quản lý danh mục đầu tư, công ty chứng khoán phải quản lý tiến
và chứng khoán cho từng khách hàng uỷ thác và sử dụng tiền trong tài khoản theo
đúng các điều kiện qui định trong hợp đồng đã ký kết. Hợp đồng phải xác định rõ
mức dộ uỷ quyền của khách hàng phải chịu mọi rủi ro của hoạt động đầu tư. Để
đảm bảo quyền lợi của khách hàng, định kỳ, công ty chứng khoán phải gửi báo cáo
giá trị các khoản đầu tư theo giá thị trường tại thời điểm báo cáo cho khách hàng.
1.2.4.4. Nghiệp vụ bảo lãnh phát hành
Bảo lãnh phát hành là việc tổ chức bảo lãnh giúp tổ chức phát hành thực hiện
các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, tổ chức việc phân phối chứng khoán,
nhận mua một phần hay toàn bộ chứng khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc
mua số chứng khoán còn lại chưa được phân phối hết và giúp bình ổn giá chứng
khoán trong giai đoạn đầu sau khi phát hành.
Tổ chức phát hành được hưởng phí bảo lãnh hoặc một tỉ lệ hoa hồng nhất định
trên số tiền thu được từ đợt phát hành.
Bảo lãnh phát hành gồm ba hình thức đó là: bảo lãnh theo phương thức cam
kết chắc chắn; bảo lãnh cố gắng tối đa; bảo lãnh tất cả hoặc không.

26. 18
Trong đó, bảo lãnh theo phương thức cam kết chắc chắn là phương thức bảo
lãnh phát hành mà tổ chức bảo lãnh cam kết với tổ chức phát hành sẽ mua hết lượng
chứng khoán với một mức giá thỏa thuận và phân phối lại cho công chúng tại mức
giá chào bán ra công chúng mà giá chào bán ra công chúng không được thay đổi
trong suốt quá trình chào bán. Khi thực hiện bảo lãnh theo phương pháp cam kết
chắc chắn, rủi ro mà tổ chức bảo lãnh có thể gặp phải khi ký hợp đồng bảo lãnh đó
là khi tổ chức bảo lãnh không bán hết số chứng khoán đã mua, họ buộc phải trở
thành nhà đầu tư đối với doanh nghiệp hoặc khoản hoa hồng bảo lãnh mà họ nhận
được không đủ bù đắp các chi phí đã bỏ ra để thực hiện hợp đồng.
Bảo lãnh với cố gắng tối đa là phươn thức bảo lãnh mà theo đó tổ chức bảo
lãnh chỉ đóng vai trò đại lý phát hành cho tổ chức phát hành. Tổ chức bảo lãnh chỉ
cam kết sẽ cố gắng để bán được nhiều nhất chứng khoán theo mức giá xác định. Số
chứng khoán bán hết sẽ được trả cho tổ chức phát hành, tổ chức bảo lãnh sẽ nhận
hoa hồng trên số chứng khoán bán được hoặc trên số vốn huy động được.
Còn bảo lãnh tất cả hoặc không là phương thức tổ chức phát hành chỉ thị cho
tổ chức bảo lãnh phát hành phải bán trọn đợt phát hành đó, nếu không bán được hết,
họ sẽ hủy đợt phát hành đó.Với phương thức này, tổ chức bảo lãnh phải hết sức cố
gắng nếu họ không muốn thiệt hại về mặt kinh tế và giảm sút về mặt uy tín.Đối với
tổ chức phát hành, họ có thể định liệu được lượng vốn huy động của mình thông
qua đợt phát hành.
1.2.4.5. Tư vấn tài chính và đầu tư chứng khoán
Là dịch vụ mà công ty chứng khoán cung cấp cho khách hàng trong lĩnh vực tư
vấn đầu tư chứng khoán; tư vấn tái cơ cấu tài chính; chia tách, sáp nhập; hợp nhất
doanh nghiệp; tư vấn cho doanh nghiệp trong việc phát hành và niêm yết chứng khoán.
Đây là nghiệp vụ mà vốn của nó chính là kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm
nghề nghiệp của đội ngũ chuyên viên tư vấn của công ty chứng khoán .
* Tư vấn tài chính (Tư vấn cho người phát hành ):
Đây là một mảng hoạt động quan trọng mang lại nguồn thu tương đối cao cho
công ty chứng khoán .Thực hiện tốt nghiệp vụ này sẽ góp phần hỗ trợ phát triển các

27. 19
doanh nghiệp và tạo ra những hàng hoá có chất lượng cao trên thị trường. Khi thực
hiện nghiệp vụ này, công ty chứng khoán phải ký hợp đồng với tổ chức được tư vấn
và liên đới chịu trách nhiệm về nội dung trong hồ sơ xin niêm yết . Hoạt động này
tương đối đa dạng bao gồm : xác định giá trị doanh nghiệp; tư vấn về loại chứng
khoán phát hành; tư vấn chia, tách, hợp nhất, sáp nhập doanh nghiệp…
* Tư vấn đầu tư chứng khoán:
Tư vấn đầu tư chứng khoán là việc công ty chứng khoán cung cấp cho nhà đầu
tư kết quả phân tích, công bố báo cáo phân tích và các khuyến nghị liên quan tới
chứng khoán.Tư vấn đầu tư chứng khoán là hoạt động phổ biến diễn ra thường
xuyên trên thị trường thứ cấp.
Các chuyên viên tư vấn luôn phải thận trọng khi đưa ra những lời bình luận,
những báo cáo phân tích về giá chứng khoán và tình hình thị trường vì ý kiến của
chuyên viên tư vấn thông thường có tác động rất lớn đến quyết định của nhà đầu tư.
Do hoạt động tư vấn có thể đem lại lợi nhuận rất cao cho khách hàng nhưng
cũng có thể làm cho khách hàng thua lỗ rất lớn, thậm chí phá sản nên các chuyên
viên tư vấn khi thực hiện hoạt động này cần đảm bảo các nguyên tắc sau:
 Đầu tiên, không đảm bảo chắc chắn về giá chứng khoán vì giá chứng khoán
không phải là một số cố định, nó không chỉ phụ thưộc vào tình hình làm ăn của
chính công ty đó mà còn phụ thuộc rất lớn vào diễn biến thực tế của thị trường, tâm
lý của nhà đầu tư và các điều kiện kinh tế vĩ mô khác.
 Luôn nhắc nhở khách hàng các ý kiến tư vấn của mình chỉ có giá trị tham
khảo, mọi quyết định đầu tư là của khách hàng vì ý kiến tư vấn là dựa trên cơ sở của
phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản từ những diễn biến trong quá khứ nên không
hoàn toàn chính xác. Vì vậy, công ty chứng khoán không phải chịu trách nhiệm về
các thiệt hại của khách hàng do hoạt động tư vấn gây ra.
 Không được dụ dỗ hay mời chào khách hàng mua bán một loại chứng
khoán nào đó vì một mục đích riêng.
 Bảo đảm tính trung thực và khách quan của hoạt động tư vấn, ý kiến tư vấn
là kết quả của quá trình phân tích, tổng hợp một cách khoa học, logic các vấn đề
nghiên cứu.

28. 20
 Và cuối cùng, không được tiến hành bất cứ hoạt động gì làm cho khách
hàng hiểu lầm về giá trị, giá cả của bất kỳ một loại chứng khoán nào.
1.2.4.6. Hoạt động ký quỹ giao dịch chứng khoán
Là việc khách hàng vay một phần tiền theo tỷ lệ nhất định của công ty chứng
khoán để thực hiện mua chứng khoán, đồng thời thế chấp chứng khoán đã mua tại
công ty chứng khoán.
Giao dịch ký quỹ cho phép khách hàng mua nhiều cổ phiếu hơn khả năng
thông thường của mình.Để giao dịch bằng ký quỹ, khách hàng cần mở một tài
khoản ký quỹ.Điều này khác với một tài khoản tiền mặt mà khách hàng sử dụng tiền
trong tài khoản để giao dịch.
Để sử dụng dịch vụ này, khách hàng đến mở tài khoản ký quỹ tại công ty
chứng khoán.Tài khoản ký quỹ có thể là một phần của tài khoản tiêu chuẩn mở một
hợp đồng hoặc là một hợp đồng hoàn toàn riêng biệt.
Để có thể duy trì các khoản vay, khách hàng phải hoàn thành các nghĩa vụ đã
ghi trong hợp đồng ký quỹ hỗ trợ giao dịch đã được ký với công ty chứng
khoán.Các khoản vay luôn đi kèm với các khoản phí.Khách hàng sẽ phải thanh toán
lãi suất trên khoản vay.Lãi suất trên khoản vay được tính cho đến khi khách hàng
trả hết nợ.
Do đó, mua theo ký quỹ thường được sử dụng đối với các khoản đầu tư ngắn hạn.
1.2.4.7. Repo chứng khoán
Bản chất của giao dịch repo là giao dịch mua/bán lại chứng khoán có kỳ hạn
được sử dụng trên thị trường tài chính.Đây là loại hình giao dịch mà nhà đầu tư có
thể mua và bán chứng khoán (trái phiếu, cổ phiếu…) của chính mình trong một
khoảng thời gian thỏa thuận nhất định với công ty chứng khoán. Hiểu một cách đơn
giản, giao dịch repo là việc nhà đầu tư đi vay tiền và dùng chứng khoán để thế chấp.
Repo là nghiệp vụ phái sinh từ các nghiệp vụ cho vay có đảm bảo hay nghiệp
vụ cho vay cầm cố giấy tờ có giá, cho vay có bảo đảm bằng chứng khoán. Khi nhà
đầu tư có nhu cầu về vốn trong thời gian nhất định mà không muốn bán chứng
khoán của mình, nhà đầu tư có thể ký hợp đồng mua bán có kỳ hạn (repo) với công

29. 21
ty chứng khoán, trong đó cam kết sẽ mua lại số chứng khoán đã bán này từ công ty
chứng khoán tại thời điểm xác định trong tương lai, với mức giá xác định trước tại
thời điểm bán.
Hiện nay, ở Việt Nam, repo là nghiệp vụ do công ty chứng khoán đưa ra để
mua có kỳ hạn các loại cổ phiếu chưa niêm yết và các loại trái phiếu. Nếu nhà đầu
tư có cổ phiếu chưa niêm yết trên sàn và đang cần tiền có thể mang đến công ty
chứng khoán để repo, cổ phiếu mang đi repo phải có tên trong danh sách cổ phiếu
mà công ty chứng khoán chấp nhận repo, nếu cổ phiếu của nhà đầu tư được chấp
nhận thì công ty chứng khoán và nhà đầu tư sẽ ký kết một hợp đồng hỗ trợ giao dịch
có kỳ hạn và nhà đầu tư phải làm thủ tục chuyển nhượng số lượng cổ phiếu này cho
công ty chứng khoán theo đúng thời hạn ghi trên hợp đồng, điều này có nghĩa là nhà
đầu tư sẽ bán số lượng cổ phiếu này cho công ty chứng khoán trong thời hạn đó, khi
hết hạn nhà đầu mang tiền đến thanh lý hợp đồng, công ty chứng khoán sẽ làm giấy
chuyển nhượng sang tên lại cho nhà đầu tư.
1.2.4.8. Các nghiệp vụ hỗ trợ khác
Nhìn chung các nghiệp vụ hỗ trợ giao dịch nhằm mục đích tạo thuân lợi cho
nhà đầu tư, giúp nhà đầu tư không bỏ lỡ các cơ hội đầu tư, nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn.
* Nghiệp vụ lưu ký chứng khoán: là công việc đầu tiên để các chứng khoán
có thể giao dịch trên thị trường tập trung - việc lưu giữ, bảo quản chứng khoán của
khách hàng và giúp khách hàng thực hiện các quyền của mình đối với chứng
khoán - được thực hiện thông qua các thành viên lưu ký của thị trường giao dịch
chứng khoán.
Lưu ký chứng khoán là một hoạt động rất cần thiết trên TTCK. Bởi vì trên
TTCK tập trung,việc thanh toán các giao dịch diễn ra tại Sở giao dịch chứng
khoán.Vì vậy, lưu ký chứng khoán một mặt giúp cho quá trình tahnh toán tại Sở
giao dịch được diễn ra thuận lợi ,nhanh chóng dễ dàng. Mặt khác, nó hạn chế rủi
ro cho người nắm giữ chứng khoán như rủi ro bị rách ,hỏng, thất lạc chứng chỉ
chứng khoán ….

30. 22
* Cho vay bảo chứng: là một hình thức tín dụng mà khách hàng vay tiền để
mua chứng khoán, sau đó dùng số chứng khoán mua được từ tiền vay để làm tài sản
cầm cố cho khoản vay .
* Cho vay ứng trước tiền bán chứng khoán: là việc công ty chứng khoán ứng
trước tiền bán chứng khoán cho khách hàng ngay sau khi lệnh bán chứng khoán của
khách hàng được thực hiện tại TTCK.
1.3. Vai trò của công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán
Vai trò của công ty chứng khoán được thể hiện qua các nghiệp vụ của công ty
chứng khoán. Thông qua các hoạt động này, công ty chứng khoán đã thật sự tạo ra ảnh
hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển của TTCK nói riêng và của cả nền kinh tế nói chung.
Công ty chứng khoán đã trở thành tác nhân quan trọng không thể thiếu trong
quá trình phát triển của TTCK .
1.3.1. Vai trò làm cầu nối giữa cung - cầu chứng khoán
Công ty chứng khoán là một định chế tài chính trung gian tham gia hầu hết
vào quá trình luân chuyển của chứng khoán: từ khâu phát hành trên thị trường sơ
cấp đến khâu giao dịch mua bán tren thị trường thứ cấp.
* Trên thị trường sơ cấp:
Công ty chứng khoán là cầu nối giữa nhà phát hành và nhà đầu tư, giúp các tổ
chức phát hành huy động vốn một cách nhanh chóng thông qua nghiệp vụ bảo lãnh
phát hành.
Một doanh nghiệp khi thực hiện huy động vốn bằng cách phát hành chứng
khoán, thường họ không tự bán chứng khoán của mình mà thông qua một tổ chức
chuyên nghiệp tư vấn và giúp họ phát hành chứng khoán . Đó là tổ chức trung gian
tài chính như ngân hàng, công ty chúng khoán …..
Công ty chứng khoán với nghiệp vụ chuyên môn kinh nghiệm nghề nghiệp và
bộ máy tổ chức thích hợp, họ thực hiện tốt vai trò trung gian môi giới mua bán, phát
hành chứng khoán , tư vấn đầu tư và thực hiễn một số dịch vụ khác cho cả người
đầu tư và người phát hành .Với nghiệp vụ này, công ty chứng khoán thực hiện vai
trò làm cầu nối và kênh dẫn vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu.

31. 23
* Trên thị trường thứ cấp:
Công ty chứng khoán là cầu nối giữa các nhà đầu tư, là trung gian chuyển các
khoản đầu tư thành tiền và ngược lại.Công ty chứng khoán với nghiệp vụ môi giới,
tư vấn đầu tư đảm nhận tốt vay trò chuyển đổi này, giúp cho các nhà đầu tư giảm
thiểu thiệt hại về giá trị khoản đầu tư của mình.
1.3.2. Vai trò góp phần điều tiết và bình ổn giá trên thị trường
Từ sau cuộc khủng hoảng của TTCK thế giới ngày 28/10/1929, Chính phủ các
nước đã ban hành những luật lệ bổ sung cho hoạt động của TTCK, trong đó đòi hỏi
một sự phối hợp giữa Nhà nước với các thành viên tham gia Sở giao dịch chứng
khoán nhằm ngăn chặn những cơn khủng hoảng giá chứng khoán có thể xảy ra trên
thị trường, vì nếu TTCK bị khủng hoảng thì không những nền kinh tế bị ảnh hưởng
mà ngay cả quyền lợi nhà đầu tư cũng bị ảnh hưởng.
Theo qui định của các nước, các công ty chứng khoán có nghiệp vụ tự doanh
phải dành ra một tỷ lệ nhất định giao dịch của mình để mua chứng khoán vào khi
giá giảm và bán chúng khoán dự trữ ra khi giá lên quá cao nhằm góp phần điều tiết
và bình ổn giá trên thị trường.Tuy nhiên, tại Vịêt Nam chưa có quy định này.
Dĩ nhiên sự can thiệp của các công ty chứng khoán chỉ xó hạn, phụ thuộc vào
nguồn vốn tự doanh và quỹ dự trữ chứng khoán .Tuy vậy, nó vẩn có ý nghĩa nhất
định, có tác động đến tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường .Với vai trò này,
các công ty chứng khoán góp phần tích cực vào sự tồn tại và phát triển bền vững
của TTCK.
1.3.3. Vai trò cung cấp dịch vụ cho TTCK
Công ty chúng khoán với các chức năng và nghiệp vụ của mình cung cấp các
dịch vụ cần thiết góp phần cho TTCK hoạt động ổ định, cụ thể :
* Thực hiện tư vấn đầu tư, góp phần giảm chi phí giao dịch cho nhà đầu tư :
TTCK cũng tương tự như tất cả các thị trường khác, để tiến hành giao dịch, người
mua người bán phải có cơ hội gặp nhau, thẩm định chất lượng hàng hoá và thoả
thuận giá cả . Tuy nhiên, TTCK với những đặc trưng riêng của nó như người mua
người bán có thể ở rất xa nhau, hàng hoá là “vô hình”, vì vậy để cung cầu gặp nhau

32. 24
thẩm định chất lượng , xác định giá cả thì phải mất rất nhiều thời gian, công sức,
tiền bạc cho một giao dịch để phục vụ cho việc thu nhập, phân tích, xử lý thông tin
…Công ty chứng khoán với lợi thế chuyên môn hoá, trình độ, kinh nghiệm nghề
nghiệp sẽ thực hiện tốt vai trì tư vấn đầu tư, tìm kiếm đối tác và làm trung gian mua
bán chứng khoán, giúp các nhà đầu tư giảm được chi phí trong từng giao dịch
* Cung cấp cơ chế xác định giá cho các khoản đầu tư :Công ty chứng khoán
thông qua Sở giao dịch và thị trường OTC cung cấp một cơ chế xác định giá nhằm
giúp các nhà đầu tư đánh giá đúng thực tế và chính xác các khoản đầu tư của mình.
- Trên thị trường sơ cấp :khi thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng
khoán, các công ty chứng khoán thực hiện vai trò tạo cơ chế giá chứng khoán thông
qua việc xác định và tư vấn cho các tổ chức phát hành mức giá phát hành hợp lý.
- Trên thị trường thứ cấp : tất cả các lệnh mua bán thông qua các công ty
chứng khoán được tập trung tại thị trường giao dịch và trên cơ sở đó, giá chứng
khoán được xác định theo quy luật cung cầu .
Ngoài ra, công ty chứng khoán còn cung cấp nhiều dịch vụ khác hỗ trợ giao
dịch chứng khoán .Với các nghiệp vụ đa dạng của mình, công ty chứng khoán giữ
vai trò quan trọng trong việc phát triển của TTCK, là chất “xúc tác “, không thể
thiếu cho hoạt động của TTCK.
1.4. Quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán
1.4.1. Khái niệm về quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán
Quản trị rủi ro là việc tổ chức và hóa các nguồn lực các quy trình và các mô
hình tính toán rủi ro để dự báo, ra quyết định kiểm tra và giám sát tập trung nhằm
đạt được các mục tiêu quản trị rủi ro.
Bản chất của kinh doanh là chấp nhận và quản trị rủi ro. Điều này đặc biệt
đúng với hoạt động của các công ty chứng khoán khi các hoạt động đều liên quan
đến rất nhiều loại rủi ro khác nhau.Việc chấp nhận và quản lý các rủi ro một cách
hiệu quả sẽ mang lại lợi nhuận cũng như sự bền vững trong hoạt động của công ty
chứng khoán. Chính vì vậy có thể nói quản trị rủi ro là nhiệm vụ căn bản và có vai
trò trung tâm trong quản trị ở công ty chứng khoán.

33. 25
Một nội dung quan trọng của quản trị rủi ro đó là việc thiết lập một hệ thống
kiểm soát nội bộ đủ mạnh để hạn chế các rủi ro. Sự phân tán trách nhiệm giữa bộ
phận trong kinh doanh và các bộ phận quản trị rủi ro cũng như bộ phận xử lý có vai
trò quan trọng. Hạn mức rủi ro có thể áp dụng cho từng loại rủi ro, từng dòng sản
phẩm, từng sản phẩm, từng nhóm nhân viên đầu tư, từng địa bàn hoạt động (chi
nhánh).Hơn nữa, các danh mục rủi ro cần phải được lượng hóa một cách thường
xuyên liên tục và áp dụng các hạn mức rủi ro phù hợp. Nếu không đo lường được
rủi ro, công ty chứng khoán sẽ không thể biết được tình trạng, mức độ và do đó,
không thể quản trị được chúng.
1.4.2. Mục tiêu quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán
Mọi công ty hoạt động đều hướng tới mục tiêu tạo ra lợi thế cạnh tranh và đem
lại những giá trị tăng thêm cho những đối tác bên trong và bên ngoài của công ty
gắn kết chặt chẽ với công ty mình. Để có thể đạt được mục tiêu đó, công ty thường
xây dựng cho mình chiến lược hoạt động cùng hàng loạt những chương trình, kế
hoạch để thực thi những chiến lược được đề ra.Trong quá trình thực thi chiến lược
sẽ thường có nhiều rủi ro xảy ra làm ảnh hưởng tới quá trình tiến tới mục tiêu của
công ty.
Trong đó tác dụng của công tác QTRRTC chính là: xây dựng khuôn khổ nhằm
giúp công ty thực hiện kế hoạch tương lai có tính chất nhất quán và có thể kiểm soát
được. Đồng thời tăng cường năng lực trong việc ra quyết định, lập kế hoạch, sắp
xếp thứ tự ưu tiên công việc trên cơ sở hiểu biết thấu đáo và chặt chẽ về hoạt động
kinh doanh, môi trường kinh doanh, cơ hội và thách thức của công ty. Góp phần
phân bổ, sử dụng hiệu quả những nguồn lực trong công ty và giảm thiểu những sai
sót trong mọi khía cạnh của công ty. Ngoài ra, còn có tác dụng bảo vệ, tăng cường
tài sản, nâng cao hình ảnh của công ty cũng như phát triển, hỗ trợ nguồn nhân lực
và nền tảng tri thức của công ty, tối ưu hóa hiệu quả hoạt động của công ty.
Do đó mục tiêu của QTRRTC cần đảm bảo là sẽ bảo vệ công ty chứng khoán
khỏi các rủi ro về thị trường, thanh toán, hoạt động, pháp lý. Bảo vệ ngành tài chính
trước các rủi ro hệ thống là các rủi ro từ nền kinh tế, chính sách tài khóa, tỉ giá...

34. 26
Bảo vệ khách hàng của công ty chứng khoán khỏi các thiệt hại trước các rủi ro phi
hệ thống như gian lận, biển thủ... Bảo vệ công ty chứng khoán và các đại diện giao
dịch trước các rủi ro về danh tiếng. Những mục tiêu trên nhằm giúp công ty chứng
khoán quản trị và kiểm soát rủi ro hiệu quả, mang lại ổn định cho doanh nghiệp và
niềm tin của nhà đầu tư. Mục tiêu quản trị rủi ro không phải là hạn chế toàn bộ các
rủi ro mà nhằm xác định mức rủi ro phù hợp cho công ty chứng khoán, đảm bảo
công ty chứng khoán kiểm soát được rủi ro.
1.4.3. Nguyên tắc quản trị rủi ro tài chính
Một trong những nguyên tắc mà QTRRTC cần quan tâm nhất đó là không
chấp nhận các rủi ro không cần thiết.Ngoài ra, trong công tác quản trị rủi ro thì phải
phân cấp thích hợp để ra các quyết định quản trị, chấp nhận rủi ro khi lợi ích đạt
được nhiều hơn chi phí phải bỏ ra.Đồng thời phải kết hợp quản trị rủi ro vào vận
hành và hoạch định ở mọi cấp độ.
1.4.4. Phân loại quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán
Quản trị rủi ro tài chính của công ty chứng khoán được chia ra làm ba loại, đó
là quản trị rủi ro thanh toán; quản trị rủi ro hoạt động và quản trị rủi ro thị trường.
Quản trị rủi ro thanh toán
Đối với QTRR thanh toán thì mục tiêu của khung quản trị thanh toán đối với
một công ty chứng khoán bao gồm các nội dung sau:
Phải đảm bảo khả năng thanh toán, thanh khoản trong mọi điều kiện thị trường
và tránh việc bán tháo tài sản với giá rẻ trong điều kiện thị trường căng thẳng.
Công ty chứng khoán cũng áp dụng các chính sách về tài sản đảm bảo thanh
toán đồng thời đánh giá rủi ro đối với các khách hàng và các giao dịch một cách
thường xuyên liên tục. Công ty chứng khoán phải yêu cầu khách hàng ký cam kết
cung cấp các tài sản bảo đảm trước cho vay cũng như việc đáp ứng các yêu cầu tăng
tài sản đảm bảo trong khi cho vay. Công ty chứng khoán cũng có thể thực hiện bảo
hiểm một phần rủi ro bằng cách chuyển đổi rủi ro sang cho một bên thứ ba thông
qua bảo lãnh hoặc các công cụ phái sinh như hợp đồng hoán đổi rủi ro.

35. 27
Thiết lập một hệ thống nhằm giảm thiểu rủi ro thanh toán với mức chi phí hợp
lý, cho phép công ty có thể tận dụng được các cơ hội mua lại vốn hoặc nợ khi khách
hàng có nhu cầu rút vốn với giá rẻ và tăng sự tin tưởng của thị trường đối với hoạt
động của công ty chứng khoán.
Quản trị rủi ro hoạt động
Quản trị về rủi ro hoạt động đòi hỏi sự đầu tư thỏa đáng về công nghệ thông
tin và đào tạo nguồn nhân lực một cách chuyên nghiệp. Do vậy, các công ty chứng
khoán cần thiết kế hệ thống kiểm soát chất lượng và hệ thống kiểm soát nội bộ.
Đồng thời các công ty chứng khoán cũng cần thiết phải xây dựng hệ thống văn hóa
doanh nghiệp, đề cao tính chuyên nghiệp và tính trung thực của các cán bộ, nhân
viên trong công ty.
Quản trị rủi ro thị trường
Đối với loại rủi ro này thì công ty chứng khoán quản trị rủi ro thông qua các
công cụ giảm thiểu rủi ro nhằm đưa các trạng thái rủi ro về trong hạn mức quy định.
Các danh mục rủi ro vượt hạn mức cho phép đều được bảo hiểm nhằm chuyển đổi
rủi ro sang bên thứ ba. Các sản phẩm phái sinh được sử dụng như những công cụ
thông dụng trong giảm thiểu rủi ro thị trường.
1.4.5. Nội dung quản trị rủi ro tài chính tại công ty chứng khoán
Do những thay đổi không ngừng trên thị trường mà việc QTRRTC cũng trở
thành một quá trình biến hóa liên tục các biện pháp phòng chống rủi ro, dựa trên dự
báo về mức độ biến động của giá cả, môi trường kinh doanh, điều kiện chính trị, kinh
tế, xã hội trong nước và quốc tế. Mặc dù vậy, quy trình quản trị chung của bất kỳ một
hoạt động nào không thể bỏ qua những bước căn bản như: nhận diện và phân loại rủi
ro; tính toán và cân nhắc các mức độ rủi ro và mức độ chịu đựng tổn thất khi rủi ro
xảy ra từ đó đưa ra các chính sách, công cụ phòng chống rủi ro thích hợp; tiếp đó là
theo dõi, đánh giá và điều chỉnh phương pháp phòng chống nếu cần thiết.
Trong đó để nhận diện RRTC thì cần xuất phát từ những thay đổi về giá cả thị
trường như lãi suất, tỷ giá cũng như giá của các loại hàng hóa khác. Ngoài ra còn có
một số rủi ro khác ảnh hưởng đến tài chính doanh nghiệp như rủi ro về tín dụng, rủi

36. 28
ro trong hoạt động sản xuất, rủi ro thanh khoản, rủi ro mang tính hệ thống tác động
qua lại lẫn nhau nên khi thị trường đi xuống, sự cộng hưởng của chúng sẽ gây nên
tổn thất khôn lường đối với doanh nghiệp.
Từ đó, tính toán mức tổn thất có thể chấp nhận được trong trường hợp xảy ra
biến động xấu về giá cả trên thị trường. Việc tính toán khả năng và mức độ tổn thất
phải được định lượng bằng những con số biết nói. Tùy theo độ nhạy cảm của từng
loại công cụ đo lường, kết quả có được có thể tính bằng thời gian mất đi hoặc số
tiền trên vốn hoặc lợi nhuận. Xác định các khả năng xảy ra tương ứng với từng mức
độ biến động trên thị trường.Dựa trên những khả năng biến động về giá cũng như
biên độ giao dịch giá, mức độ tổn thất cũng như mức sinh lời có thể được tính toán
chi tiết và cụ thể cho từng trường hợp.
Tiếp theo là dựa trên những phân tích về mức độ và khả năng chấp nhận rủi ro,
công ty sẽ đưa ra những biện pháp phòng chống khác nhau nhằm giảm thiểu mức độ
thiệt hại khi rủi ro xảy ra.
Trên cơ sở áp dụng những công cụ, chính sách phòng chống rủi ro thì các công
ty chứng khoán cần theo dõi, đánh giá và điều chỉnh phương pháp phòng chống nếu
cần thiết. Bởi vì thị trường luôn có những biến động khó dự đoán trước được khiến cho
mọi phương pháp phòng chống dù là tối ưu nhất cũng trở nên mất tác dụng nếu không
được điều chỉnh cho phù hợp. Do vậy, kết quả của việc sử dụng các phương pháp
phòng chống rủi ro cần được ghi nhận và xử lý kịp thời để việc ứng dụng phương pháp
trên được thay đổi cho phù hợp với nhu cầu của công ty trong những tình huống mới.
Trong quá trình quản lý rủi ro phải định dạng những rủi ro phát sinh và biện
pháp quản lý rủi ro. Trong các dịch vụ cung cấp cho khách hàng, công ty chứng
khoán thường gặp rủi ro trong các hoạt động: môi giới chứng khoán, tự doanh
chứng khoán, ký quỹ giao dịch mua chứng khoán, repo chứng khoán, tư vấn đầu tư,
lưu ký chứng khoán….
Quản lý rủi ro trong hoạt động môi giới chứng khoán
Đối với hoạt động môi giới chứng khoán thường gặp các rủi ro trong các hoạt
động như mở tài khoản giao dịch, các hoạt động giá trị gia tăng, thực hiện giao dịch
khi sử dụng hệ thống nhập lệch tại sàn, thực hiện giao dịch trực tuyến.

37. 29
Trong hoạt động mở tài khoản giao dịch thì các rủi ro thường gặp đó là sai
thông tin khách hàng làm trở ngại trong việc rút tiền, lưu ký chứng khoán và có thể
một khách hàng mở nhiều tài khoản tại công ty chứng khoán vi phạm luật đầu tư
chứng khoán. Để quản trị rủi ro trong hoạt động này cần phải có sự đối chiếu chặt
chẽ sau khi nhập thông tin khách hàng vào hệ thống, đồng thời cần lưu giữ hồ sơ
gốc của khách hàng đầy đủ để đối chiếu khi cần thiết.
Trong hoạt động cung cấp các dịch vụ gia tăng như ủy quyền giao dịch qua
điện thoại, cung cấp thông tin cho khách hàng thì cũng gặp phải một số rủi ro cần
quan tâm. Khi thực hiện ủy quyền nếu không có xác nhận của chính quyền địa
phương thì có thể dẫn tới tranh chấp giữa người ủy quyền và người được uỷ quyền.
Do đó khi làm thủ tục uỷ quyền cả bên ủy quyền và bên được ủy quyền đều phải
trực tiếp tới phòng giao dịch xuất trình chứng minh nhân dân gốc để nhân viên môi
giới kiểm tra, ký tên tại chỗ trên giấy ủy quyền theo mẫu của công ty ban hành tuyệt
đối không nhận hồ sơ ủy quyền nếu đã được ký sẵn từ trước để bảo đảm nguyên tắc
kiểm tra đúng chữ ký của hai bên (nếu trong trường hợp hai người cầm hồ sơ ủy
quyền đã ký trước thì nhân viên môi giớ sau khi kiểm tra chứng minh nhân dân sẽ
yêu cầu cả hai bên ký lại mẫu chữ ký để kiểm tra đúng chữ ký trên giấy là đúng và
không có sự giả mạo). Còn giao dịch qua điện thoại thì rủi ro gặp phải là khách
hàng không thừa nhận kết quả giao dịch đã khớp do đó công ty phải có hệ thống ghi
âm, đặc biệt phải chú ý tới những thông tin khi khách hàng đặt lệnh. Về vấn đề cung
cấp thông tin cho khách hàng thì rủi ro gặp phải có thểl f nhân viên cung cấp thông
tin không chính xác, tin đồn không đúng gây ảnh hưởng tới quyết định mua bán của
nhà đầu tư, cung cấp sai số dư tài khoản khách hàng. Do vậy cần cân nhắc và linh
hoạt trong việc cung cấp thông tin cho khách hàng.
Trong hoạt động giao dịch khi sử dụng hệ thống nhập lệnh tại sàn thì có hai
loại đó là đặt lệnh trực tiếp và thông qua đại diện giao dịch tại sàn. Đối với đặt lệnh
trực tiếp thì rủi ro gặp phải là lệnh không do chủ tài khoản và người ủy quyền ký,
lệnh vượt quá số dư tài khoản khách hàng. Để kiểm soát rủi ro này thì cần kiểm tra
chữ ký của chủ tài khoản hoặc người ủy quyền, số chứng minh nhân dân nếu cần

38. 30
thiết gọi điện xác nhận với khách hàng.Ngoài ra, cần tuân thủ đúng quy trình giao
dịch để tránh trường hợp mua bán vượt quá số dư tài khoản. Đối với đại diện giao
dịch tại sàn thì rủi ro có thể là nhập nhầm loại lệnh, số tài khoản, mã chứng khoán,
số lượng, giá; hay đọc lệnh vào hệ thống HSX 2 lần, huỷ lệnh trong phiên. Do đó
cần trang bị thêm đường điện thoại, máy nhập lệnh tại sàn, đại diện tại sàn để giảm
áp lực cho nhân viên đặt lệnh của công ty chứng khoán. Đồng thời sau khi kết thúc
phiên giao dịch, nhân viên nhập lệnh và xác nhận toàn bộ những lệnh đã đọc vào
sàn vào hệ thống công ty, thực hiện thao tác kết thúc đợt khớp lệnh.
Trong hoạt động giao dịch trực tuyến thì có 2 bước đó là lệnh chuyển từ khách
hàng đến công ty và lệnh từ công ty tới Sở giao dịch. Đối với lệnh chuyển từ khách
hàng tới công ty chứng khoán thì thông tin khách hàng có thể bị sai lệch, việc nhận
dạng các tổ chức hoặc nhà đầu tư không chính xác, xảy ra sự cố phần mềm, nghẽn
mạng, lệnh giao dịch bị treo, bị trì hoãn. Để khắc phục tình trạng này cần phải đối
chiếu thông tin khách hàng, nội dung đặt lệnh khi nhận được lệnh, có chế độ mã hóa
mật khẩu lưu trữ... Lệnh từ công ty chứng khoán chuyển đến Sở giao dịch có thể sai
thông tin, trong quá trình truyền tải lệnh có thể bị treo, bị trì hoãn, hoặc lỗi dữ liệu.
Do đó cần thực hiện dự phòng nóng, đảm bảo độ tương thích giữa hệ thống mạng
công ty chứng khoán và SGDCK, có đội ngũ IT chuyên nghiệp...
Quản trị rủi ro trong hoạt động tự doanh chứng khoán
Trong quá trình thẩm định, hạn mức đầu tư cho chính công ty chứng khoán có
thể do người không đủ thẩm quyền tiến hành hoặc tham gia tiến hành các thủ tục
mua bán chứng khoán cho công ty bằng nguồn vốn của công ty; hay công ty chứng
khoán vi phạm luật chứng khoán do ưu tiên lệnh của tự doanh trước lệnh của khách
hàng. Như chúng ta đã biết thì các lỗi giao dịch từ các khâu khác như môi giới đều
chuyển sang tài khoản tự doanh của công ty. Để kiểm soát những rủi ro đó công ty
chứng khoán cần yêu cầu lãnh đạo bộ phận tự doanh, phòng đầu tư, phòng kế toán
nắm rõ các quy định hiện hành về hạn mức đầu tư, duy trì tỷ lệ vốn khả dụng của
công ty chứng khoán theo quy định. Luôn tuân thủ quy định của Luật chứng khoán
để đảm bảo quyền lợi cho khách hàng.

39. 31
Đặc biệt, rủi ro trong hoạt động tự doanh do việc dự báo sai biến động giá
chứng khoán làm ảnh hưởng tới việc lựa chọn danh mục đầu tư. Từ đó ảnh
hưởng rất lớn tới lợi nhuận yêu cầu của hoạt động tự doanh.Trong trường hợp
diễn biến thị trường biến động mạnh sẽ gây tổn thất nghiêm trọng cho công ty
nếu công ty đang đầu tư vào hoạt động tự doanh nhiều mà việc dự báo giá chứng
khoán lại không chuẩn.
Quản trị rủi ro trong hoạt động repo chứng khoán và ký quỹ giao
dịch mua chứng khoán
Repo và ký quỹ giao dịch mua chứng khoán là hai hoạt động tiềm ẩn rất nhiều
rủi ro vì thực chất đây là hoạt động nhà đầu tư vay tiền công ty chứng khoán bằng
cách thế chấp tài sản đảm bảo là chứng khoán.
Để giảm thiểu rủi ro hoạt động ký quỹ giao dịch, công ty chứng khoán phải
nghiên cứu và phân tích kỹ các cổ phiếu đưa vào danh mục được ký quỹ, các cổ
phiếu này phải là những cổ phiếu của các công ty làm ăn tốt, có tiềm lực và có tính
thanh khoản cao. Danh mục các chứng khoán ký quỹ và việc định giá chứng khoán
cũng phải thay đổi liên tục theo tình hình làm ăn của các tổ chức phát hành và tình
hình giao dịch trên thị trường của các chứng khoán đó.
Khác với giao dịch ký quỹ, chứng khoán được repo là những chứng khoán
chưa niêm yết, việc công bố thông tin của các tổ chức phát hành không đầy đủ, tính
thanh khoản của các chứng khoán này cũng không cao thậm chí có thể mất thanh
khoản khi thị trường chứng khoán có diễn biến xấu. Do đó, rủi ro xảy ra do hoạt
động này lớn hơn rất nhiều. Bởi vậy, việc định giá chứng khoán, xây dựng danh
mục repo càng phải linh hoạt và được chú trọng hơn nữa.
Quản trị rủi ro trong hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán
Trong hoạt động tư vấn đầu tư thì công ty có thể gặp phải những rủi ro như thu
thập thông tin chưa được khách hàng xác nhận dẫn đến khách hàng không thừa
nhận, hay việc thu thập thông tin không đầy đủ dẫn đến tư vấn đầu tư không phù
hợp với mục tiêu đầu tư và tình hình tài chính của khách hàng. Do đó công ty chứng
khoán cần thu thập thông tin một cách đầy đủ và được khách hàng xác nhận.

40. 32
Ngoài ra cần đặc biệt chú trong đến chất lượng tư vấn, phải có sự phân tích,
đánh giá các cơ hội đầu tư một cách kỹ lưỡng, chính xác để từ đó đưa ra các khuyến
nghị đầu tư đúng đắn giúp tìm kiếm lợi nhuận đồng thời gia tăng uy tín cho công ty.
Quản trị rủi ro trong hoạt động lưu ký chứng khoán - kế toán
Khi thực hiệnlưu ký chứng khoán - kế toán có thể gặp phải những rủi ro trong
hoạt động lưu ký, thanh toán bù trừ, sửa lỗi giao dịch, chuyển khoản chứng khoán,
ứng trước cầm cố chứng khoán hay thực hiện quyền.
Đối với hoạt động lưu ký chứng khoán thì nhân viên lưu ký có thể làm thất lạc
chứng chỉ chứng khoán của khách hàng, quên làm thủ tục tái lưu ký, hay nghiệp vụ
thao tác sai trong hệ thống về mã chứng khoán, số lượng. Để quản lý được những
rủi ro này cần trang bị thiết bị bảo quản chứng khoán an toàn trong thời gian chờ tái
lưu ký. Đồng thời xây dựng quy trình công việc để có thể kiểm tra chéo tránh tình
trạng quên lưu ký, lưu ký trễ và tránh sai sót trong quá trình thao tác nghiệp vụ
trong hệ thống.
Trong quá trình thanh toán bù trừ thì có thể thực hiện thao tác sai nghiệp vụ,
thanh toán bù trừ vào sáng T+2 sẽ dẫn đến khách hàng bán chứng khoán vào ngày
T+2 và không kiểm soát được. Điều này khắc phục bằng việc quy định thời gian
thanh toán bù trừ sau khi kết thúc phiên giao dịch tại SGDCK và TTGD.
Hoạt động sửa lỗi giao dịch nếu phát hiện lỗi trễ sau ngày quy định được sửa
lỗi của UBCK thì việc sửa lỗi không được thực hiện. Do đó phòng giao dịch và lưu
ký cần kiểm tra đối chiếu hàng ngày để xử lý kịp thời những lỗi phát sinh nếu có.
Trong hoạt động ứng trước, cầm cố chứng khoán thì rủi ro xảy ra khi khách
hàng ứng 2 lần nhưng không hoàn ứng vào ngày T+2 hay nhân viên nghiệp vụ quên
phong tỏa chứng khoán cầm cố kiến cho khách hàng có thể bán chứng khoán đó đi.
Để khắc phục những rủi ro trên thì bộ phận lưu ký cần đối chiếu chứng từ ứng trước
từ ngày T+2 khi thực hiện ứng trước, đồng thời song song với việc chuyển hồ sơ
vay cầm cố cho ngân hàng, nhân viên nghiệp vụ phải phong tỏa chứng khoán cầm
cố của khách hàng để tránh tình trạng khách hàng bán chứng khoán cầm cố trong
thời gian cầm cố.

41. 33
Trong quá trình thực hiện quyền cho nhà đầu tư, công ty chứng khoán quên
gửi thông báo ngày thực hiện quyền hoặc gửi trễ ảnh hưởng đến quyền lợi nhà đầu
tư. Thực hiện chốt danh sách không đúng ngày, thông báo sai tỷ lệ phân bổ. Do đó
công ty chứng khoán cần lên lịch làm việc rõ ràng để tránh những sai sót trên.
1.5. Kinh nghiệm QLRRTC trong hoạt động kinh doanh của CTCK ở
một số nước trên thế giới và bài học đôi với Công ty Chứng khoán APECS
1.5.1. Kinh nghiệm của Mỹ
Điều kiện về vốn là công cụ chính được SEC sử dụng nhằm đảm bảo an toàn
hoạt động cho các CTCK, NHĐT
Các NHĐT, CTCK cũng được yêu cầu thực hiện nghiêm ngặt các quy định về
cơ cấu tổ chức, nhân sự trong phòng QLRR
Mô hình QLRR tại NHĐT thường được được tổ chức với cơ cấu cao nhất là
Hội đồng QLRR trực thuộc HĐQT; Ủy ban điều hành; Ủy ban rủi ro; Ủy ban thông
lệ kinh doanh; Ủy ban cam kết; Ủy ban chính sách tín dụng; Ủy ban tài chính; Ủy
ban sản phẩm mới; Ủy ban rủi ro hoạt động.
1.5.2. Kinh nghiệm của Thái Lan
Hoạt động QLRR của CTCK cũng được thực hiện thông qua quản lý vốn.
UBCK Thái Lan cũng quy định các CTCK phải có bộ phận tuân thủ nội bộ, bộ
phận kiểm toán nội bộ độc lập.
Việc quản lý rủi ro của các CTCK Thái Lan còn được thực hiện thông qua
Trung tâm lưu ký và thanh toán bù trừ (Thailand Securities Deposit –TSD)
1.5.3. Kinh nghiệm của Trung Quốc
Trung Quốc cũng xem hoạt động của các CTCK là loại hình kinh doanh có
điều kiện.
Các CTCK phải chịu sự giám sát hoạt động, thực hiện quản lý rủi ro theo quy định
của quy chế giảm thiểu rủi ro và quy chế giám sát CTCK do Ủy ban giám quản chứng
khoán Trung quốc ban hành (China Securities Regulatory Commission - CSRC).
CTCK được xếp hàng theo các lớp từ A đến E, trong từng lớp, CTCK có thể
được phân loại nhỏ hơn thành 11 tiểu lớp (AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C,