Kabanata 16: Ang Kaunlaran Prepared by: Trisha Lane Atienza

1. Kabanata 16:
Ang Kaunlaran

2. Pagsulong at Pag-unlad
Madalas napagpapalit ang mga salitang pagsulong at
pag-unlad sa ating pang araw-araw na pakikipag-usap.
Sa asignaturang ekonomiks, ang dalawang salitang ito
ay may malaking pagkakaiba. Ang pagsulong ay
nangangahulugan ng pagkakaroon ng kasapatang pang-
materyal lamang. Maaaring sa isang taao, ito ay
nangangahulugan ng pagkakaroon ng maraming salapi
at mga gamit pang-materyal.

3. Samantalang upang masabing mayroong kaunlarang nagaganap,
kinakailangang matugunan ang tatlong sumusunod na elemento:
• Kasapatang pangmateryal. Katulad ng nabanggit kanina, ito ay
patungkol sa mga salapi at kagamitang pangmateryal ng isang
tao.
• Pagkakaroon ng dignidad o pagpapahalaga sa sarili.
Nangangahulugang itong ang tao ay naniniwala sa kanyang
kahalagahan bilang isang produktibong miyembro ng lipunan
ng kanyang kinabibilangan.
• Pagiging malaya. Nangangahulugan itong walang ibang tao o
institusyon ang nakakaimpluwensiya sa mga desisyon ng tao.

4. MGA TEORYA SA PAG-UNLAD
Ang Teoryang Pangheograpiya- Ayon sa teoryang
ito, mayroong kinalaman ang lokasyon ng isang
bansa relatibo sa lokasyon ng ekwador sa
kaunlarang maaaring makamit nito.
Ang Teoryang Pagsasaka at Industriyalisasyon-
Binibigyang-pagpapahalaga ng teoryang ito ang
antas ng industriyalisasyon bilang pangunahing
palatandaan ng antas ng kaunlaran ng isang bansa.

5. TEORYA NG MGA YUGTO NG PAG-UNLAD
Yugto ng Lipunang Tradisyunal
- Mabagal ang pag-usad ng ekonomiya dahil sa kawalan ng
sistema, paniniwala sa mga pamahiin at mga tradisyunal na pag-
uugali, at ang lubusang pag-asa sa pagsasaka bilang
pangunahing ikabubuhay.
Yugto ng Bagong Pagsulong
- Inilalarawan ito ng pagkakaroon ng pamahalaang
nagsasaayos sa ekonomiya ng isang bansa.

6. Yugtong Pasimula (Take-off Stage)
- Sa yugtong ito, handa na ang ilang mga industriya
para sa malawakang produksiyon at
pakikipagkalakalan.
Yugto ng Ganap na Pagsulong.
- Ang yugtong ito ay karaniwang naaabot matapos
ang 60 taon ng patuloy na pag-unlad.

7. KLASIPIKASYON NG MGA BANSA
Ang mga bansa ay may dalawang tanggap na klasipikasyon ayon sa
dalawang pananaw. Ito ay ang mg sumusunod:
• Ayon sa sistemang pang-ekonomiya
• Ayon sa International Monetary Fund o IMF
Ayon sa mga sistemang pang-ekonomiyang ginagamit ng mga
bansa, ang mga ito ay nahahati sa tatlong uri:
• First World
• Second World
• Third World

8. Ayon naman sa IMF, ang mga bansa ay nahahati sa
sumusunod na mga klasipikasyon:
• Mababang kita (Low income)
• Katamtamang kita (Middle income)
• Higit sa katamtamang kita (Upper middle income)
• Mga bansang nagluluwas ng petrolyo ( oil
exporting)
• Industrialized market economy
• Nonmarket economy of Eastern Europe

9. MGA PANUKAT NG PAG-UNLAD
Tatalakayin naman natin ang ilan sa mga panukat ng pag-unlad na
ginagamit upang masuri ang antas ng kaunlaran ng isang bansa. Ito
ay ang mga sumusunod:
• Gross National Product- Ang GNP ay ang pang-kabuuang
produktong pambansa.
• Gross Domestic Product- Ang GDP ay ang pinagsama-samang
halaga ng lahat ng produkto at serbisyong ginawa dito sa
Pilipinas.
• Lorenz Curve- Ito ay isang grapikal na representasyon ng
distribusyon ng kita sa isang populasyon ay inilalarawan ng PEL o
ang perfect equality line.

10. • Implasyon- Ang implasyon ay ang pagtaas ng presyo ng mga bilihin sa
lahat ng mga pamilihan.
• Income per capita- Ang income per capita ay average na kita ng isang
mamamayang nagtatrabaho sa isang bansa.
Income per capita = Kabuuang produksyon (GNP)
Populasyon
• Ang bilang ng tao sa bawat telepono- Ang komunikasyon ay mahalaga
sa pagbuo ng mabuting relasyon sa pagitan ng mga mamamayan ng
isang bansa.
• Ang bilang ng tao sa bawat doktor- Isa sa mga katangian ng isang
maunlad na bansa ang maayos na kalusugan ng mga mamamayan.

11. • Literacy rate- Ang literacy rate ay sumisimbolo sa kakayahan ng isang
populasyon sa aspekto ng edukasyon.
Literacy rate = Bilang ng mga marunong magbasa at magsulat
Bilang ng populasyon
• Infant Mortality Rate- Ang infant mortality rate o IMR ay isang
batayan ng antas ng kalusugan sa isang bansa.
IMR = Bilang ng mga namatay bago umabot sa edad na isang taon
Bilang ng mga isinilang
• Employment rate- Ang employment rate ay sumasalamin sa
kakayahan ng pamahalaan na magbigay ng empleyo o trabaho sa
kanyang mga mamamayan.
× 100
× 100

12. Employment rate = Bilang ng mga taong nagtatrabaho
Bilang ng puwersang paggawa
• Tunay na halaga ng suweldo- Ang halaga ng kinikita ng isang tao ay
nakabatay sa lugar kung saan siya naninirahan.
Tunay na halaga ng suweldo = Suweldong tinatanggap
Presyo ng bilihin o consumer price index
• Poverty Incidence- Ang poverty incidence ay nagpapakita sa
porsiyento ng populasyon ng isang bansang nakararanas ng
kahirapan.
Poverty incidence = Bilang ng mga pamilya sa ilalim ng poverty line
Bilang ng populasyon
• Life Expectancy- Sinasalamin din ng haba ng buhay ng mga
mamamayan ang kalidad ng pamumuhay sa isang bansa.