On tap ngu van 9

PhÇn thø nhÊt
«n tËp, tæng kÕt ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 9
A. V¨n häc
I - Th¬ viÖt nam hiÖn ®¹i
TT
Tªn bµi
th¬
T¸c
gi¶
N¨m
s¸ng
t¸c
ThÓ
th¬
Tãm t¾t néi dung §Æc s¾c nghÖ thuËt
1 §ång chÝ
ChÝnh
H÷u
1948 Tù do
VÎ ®Ñp ch©n thùc gi¶n dÞ cña
anh bé ®éi thêi chèng Ph¸p vµ t×nh
®ång chÝ s©u s¾c, c¶m®éng.
Chi tiÕt, h×nh ¶nh tù
nhiªn, b×nh dÞ, c« ®éng
gîi c¶m.
2
§oµn thuyÒn
®¸nh c¸
Huy
CËn
1958 7 ch÷
VÎ ®Ñp tr¸ng lÖ, giµu mµu s¾c
l·ng m¹n cña thiªn nhiªn, vò trô
vµ con ngêi lao ®éng míi
Tõ ng÷ giµu h×nh ¶nh,
sö dông c¸c biÖn ph¸p
Èn dô, nh©n ho¸.
3 Con cß
ChÕ
Lan
Viªn
1982 Tù do
Ca ngîi t×nh mÑ con vµ ý nghÜa
lêi ru ®èi víi cuéc sèng con ngêi.
VËn dông s¸ng t¹o ca
dao. BiÖn ph¸p Èn dô,
triÕt lý s©u s¾c.
4 BÕp löa
B»ng
ViÖt
1963
7 ch÷
vµ 8
ch÷
T×nh c¶m bµ ch¸u vµ h×nh ¶nh
ngêi bµ giµu t×nh th¬ng, giµu
®øc hy sinh.
Håi tëng kÕt hîp víi c¶m
xóc, tù sù, b×nh luËn.
5
Bµi th¬ vÒ
tiÓu ®éi xe
kh«ng kÝnh
Ph¹m
TiÕn
DuËt
1969 Tù do
VÎ ®Ñp hiªn ngang, dòng c¶m
cña ngêi lÝnh l¸i xe Trêng S¬n.
Ng«n ng÷ b×nh dÞ,
giäng ®iÖu vµ h×nh ¶nh
th¬ ®éc ®¸o.
6
Khóc h¸t ru
nh÷ng em
bÐ lín trªn l-
ng mÑ
NguyÔ
n Khoa
§iÒm
1971
7 ch÷
vµ 8
ch÷
T×nh yªu th¬ng con vµ íc väng
cña ngêi mÑ d©n téc Tµ ¤i trong
cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ.
Giäng th¬ tha thiÕt, h×nh
¶nh gi¶n dÞ, gÇn gòi.
7
ViÕng l¨ng
B¸c
ViÔn
Ph¬ng
1976 5 ch÷
Lßng thµnh kÝnh vµ niÒm xóc
®éng s©u s¾c ®èi víi B¸c khi
vµo th¨m l¨ng B¸c.
Giäng ®iÖu trang träng,
thiÕt tha, sö dông nhiÒu
Èn dô gîi c¶m.
8 ¸nh tr¨ng
NguyÔ
n Duy
1978 5 ch÷
Gîi nhí nh÷ng n¨m th¸ng gian
khæ cña ngêi lÝnh, nh¾c nhë
th¸i ®é sèng "Uèng níc nhí
nguån"
Giäng t©m t×nh, hån
nhiªn. H×nh ¶nh gîi c¶m.
9 Nãi víi con
Y Ph-
¬ng
Sau
1975
5 ch÷
T×nh c¶m gia ®×nh Êm cóng,
truyÒn thèng cÇn cï, søc sèng
m¹nh mÏ cña quª h¬ng vµ d©n
téc, sù g¾n bã víi truyÒn thèng.
Tõ ng÷, h×nh ¶nh giµu
søc gîi c¶m
10 Mïa xu©n
nho nhá
Thanh
H¶i
198 5 ch÷ C¶m xóc tríc mïa xu©n cña thiªn
nhiªn, vò trô vµ kh¸t väng lµm
H×nh ¶nh ®Ñp, gîi c¶m,
so s¸nh vµ Èn dô s¸ng

mïa xu©n nho nhá d©ng hiÕn
cho ®êi.
t¹o. GÇn gòi d©n ca.
11 Sang thu
H÷u
ThØnh
1998 5 ch÷
Nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ cña t¸c
gi¶ vÒ sù chuyÓn biÕn nhÑ
nhµng cña thiªn nhiªn tõ cuèi h¹
sang thu.
H×nh ¶nh th¬ giµu søc
gîi c¶m.
S¾p xÕp theo çc giai ®o¹n lÞch sö
1. Tõ 1945 - 1954: §ång chÝ
2. Tõ 1954 - 1964: §oµn thuyÒn ®¸nh ç, BÕp löa, Con cß.
3. Tõ 1965 - 1975; Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ, Bµi th¬ vÒ tiÓu
®éi xe kh«ng kÝnh.
4. Sau 1975: ¸nh tr¨ng, ViÕng l¨ng B¸c, Mïa xu©n nho nhá, Nãi víi con, Sang
thu.
⇒ Ph¶n ¸nh t×nh c¶m t tëng cña con ngêi (t×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc; t×nh
c¶m ®ång chÝ g¾n bã víi B¸c, t×nh c¶m g¾n bã bÒn chÆt nh t×nh mÑ con, bµ
ch¸u).
mét sè néi dung, chñ ®Ò lín trong th¬ viÖt nam hiÖn ®¹i
1. T×nh mÑ con: Con cß, Khóc h¸t ru, M©y vµ sãng
- §iÓm chung (gièng nhau) ca ngîi t×nh mÑ con ®»m th¾m, thiªng liªng. Dïng
lêi ru cña ngêi mÑ hoÆc ngêi con (em bÐ víi ngêi mÑ).
- §iÓm kh¸c: (NÐt riªng trong néi dung vµ çch biÓu hiÖn t×nh mÑ con).
- Bµi "Khóc h¸t ru" thÓ hiÖn sù thèng nhÊt cña t×nh yªu con víi lßng yªu níc,
g¾n bã víi çch m¹ng vµ ý chÝ chiÕn ®Êu cña ngêi mÑ d©n téc Tµ ¤i trong hoµn
c¶nh hÕt søc gian khæ ë chiÕn khu miÒn T©y Thõa Thiªn trong thêi k× kh¸ng chiÕn
chèng MÜ.
Bµi "Con cß" khai th¸c vµ ph¸t triÓn tø th¬ tõ h×nh tîng con cß trong ca dao h¸t
ru ®Ó ngîi ca t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña lêi h¸t ru.
Bµi "M©y vµ sãng" ho¸ th©n vµo lêi trß chuyÖn hån nhiªn, ng©y th¬ cña em
bÐ víi mÑ ®Ó thÓ hiÖn t×nh yªu mÑ th¾m thiÕt cña trÎ th¬.
2. Ngêi lÝnh vµ t×nh ®ång chÝ
§ång chÝ, Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh, ¸nh tr¨ng.
(NÐt chung vµ nÐt riªng)
3. Bót ph¸p nghÖ thuËt (NÐt chung vµ nÐt riªng).

II - TruyÖn viÖt nam hiÖn ®¹i
TT
Tªn t¸c
phÈm
T¸c gi¶ Níc
N¨m
s¸ng t¸c
Tãm t¾t néi dung
1 Lµng
Kim
L©n
ViÖt
Nam
1948
Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c khi
nghe tin ®ån lµng m×nh theo giÆc, truyÖn thÓ hiÖn t×nh
yªu lµng quª s©u s¾c, lßng yªu níc vµ tinh thÇn kh¸ng
chiÕn cña ngêi n«ng d©n.
2
LÆng lÏ
SaPa
NguyÔ
n
Thµnh
Long
ViÖt
Nam
1970
Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ sÜ, c« kü s míi ra trêng víi
ngêi thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i tr¹m khÝ tîng trªn nói
cao SaPa. Qua ®ã, ca ngîi nh÷ng ngêi lao ®éng thÇm
lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc.
3
ChiÕc l-
îc ngµ
NguyÔ
n
Quang
S¸ng
ViÖt
Nam
1966
C©u chuyÖn Ðo le vµ c¶m ®éng vÒ hai cha con: «ng S¸u
vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ ë khu c¨n cø. Qua
®ã, truyÖn ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn
c¶nh chiÕn tranh.
4
Cè h-
¬ng
Lç TÊn
Trung
Quèc
Trong tËp
"Gµo
thÐt"
1923
Trong chuyÕn vÒ th¨m quª, nh©n vËt "t«i" ®· chøng kiÕn
nh÷ng ®æi thay theo híng suy tµn cña lµng quª vµ cuéc
sèng ngêi n«ng d©n. Qua ®ã, truyÖn miªu t¶ thùc tr¹ng cña
x· héi n«ng th«n Trung Hoa ®¬ng thêi ®ang ®i vµo tiªu
®iÒu vµ suy ngÉm vÒ con ®êng ®i cña ngêi n«ng d©n vÒ
con ®êng ®i cña ngêi n«ng d©n vµ c¶ x· héi.
5
Nh÷ng
®øa trÎ
M¸c xim
Gor¬ki
Nga
TrÝch
tiÓu
thuyÕt
"Thêi th¬
Êu" (1913
- 1914)
C©u chuyÖn vÒ t×nh b¹n n¶y në gi÷a chó bÐ Alis«sa víi
nh÷ng ®øa trÎ con viªn sÜ quan sèng thiÕu t×nh th¬ng bªn
hµng xãm. Qua ®ã, kh¼ng ®Þnh t×nh c¶m hån nhiªn, trong
s¸ng cña trÎ em, bÊt chÊp nh÷ng c¶n trë cña quan hÖ x· héi.
6
BÕn
quª
NguyÔ
n Minh
Ch©u
ViÖt
Nam
Trong tËp
"BÕn quª"
(1985)
Qua nh÷ng c¶m xóc vµ suy ngÉm cña nh©n vËt NhÜ vµo
lóc cuèi ®êi trªn giêng bÖnh, truyÖn thøc tØnh ë mäi ngêi
sù tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ vµ vÎ ®Ñp b×nh dÞ, gÇn gòi cña
cuéc sèng, cña quª h¬ng.
7
Nh÷ng
ng«i
sao xa
x«i
Lª Minh
Khuª
ViÖt
Nam
1971
Cuéc sèng, chiÕn ®¸u cña ba c« g¸i thanh niªn xung phong
trªn mét cao ®iÓm ë tuyÕn ®êng Trêng S¬n trong nh÷ng
n¨m chiÕn tranh chèng MÜ cøu níc. TruyÖn lµm næi bËt
t©m hån trong s¸ng giµu m¬ méng, tinh th©n dòng c¶m,
cuéc sèng chiÕn ®Êu ®Çy gian khæ hy sinh nhng rÊt hån
nhiªn, l¹c qua cña hä.
III - Ch¬ng tr×nh v¨n häc viÖt nam
(Tõ líp 6 - líp 9)

v¨n häc d©n gian
ThÓ
lo¹i
§Þnh nghÜa Çc v¨n b¶n ®îc häc
TruyÖ
n
- TruyÒn thuyÕt: KÓ vÒ çc nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn
quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø, thêng cã yÕu tè tëng t-
îng, k× ¶o. ThÓ hiÖn th¸i ®é vµ çch ®¸nh gi¸ cña nh©n
vËt vÒ sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö ®îc kÓ.
- Cæ tÝch: KÓ vÒ cuéc ®êi cña mét sè kiÓu nh©n vËt
quen thuéc (bÊt h¹nh, dòng sÜ, tµi n¨ng, th«ng minh vµ
ngèc nghÕch lµ ®éng vËt…) Cã yÕu tè hoang ®êng,
thÓ hiÖn m¬ íc, niÒm tin chiÕn th¾ng…
- Ngô ng«n: Mîn chuyÖn vÒ vËt, ®å vËt (hay chÝnh con
ngêi) ®Ó nãi bãng, giã kÝn ®¸o chuyÖn vÒ con ngêi, ®Ó
khuyªn nhñ r¨n d¹y mét bµi häc nµo ®ã.
- TruyÖn cêi: KÓ vÒ nh÷ng hiÖn tîng ®¸ng cêi trong cuéc
sèng nh»m t¹o ra tiÕng cêi mua vui hay phª ph¸n nh÷ng
thãi h tËt xÊu trong x· héi.
- Con Rång ch¸u Tiªn.
B¸nh chng, b¸nh giµy
Th¸nh Giãng
S¬n Tinh - Thuû Tinh
Sù tÝch Hå G¬m.
- Sä Dõa
Th¹ch Sanh
Em bÐ th«ng minh.
- Õch ngåi ®¸y giÕng
Thµy bãi xem voi.
§eo nh¹c cho mÌo
T©y, ch©n, Tai, Mòi, MiÖng
- Treo biÓn
Lîn cíi, ¸o míi.
Ca
dao -
d©n ca
ChØ çc thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian, kÕt hîp lêi vµ nh¹c,
diÔn t¶ ®êi sèng néi t©m cña con ngêi.
Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia ®×nh.
Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quª h¬ng,
®Êt níc, con ngêi.
Nh÷ng c©u h¸t than th©n.
Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm
Tôc
ng÷
Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ng¾n gän, æn ®Þnh, cã
nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh thÓ hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm cña
nh©n d©n vÒ mäi mÆt (tù nhiªn, lao ®éng, x· héi…) ®îc
nh©n d©n vËn dông vµo ®êi sèng, suy nghÜ vµ lêi ¨n
tiÕng nãi hµng ngµy.
S©n
khÊu
(chÌo)
Lµ lo¹i kÞch h¸t, móa d©n gian: kÓ chuyÖn diÔn tÝch
b»ng h×nh thøc s©n khÊu (diÔn ë s©n ®×nh gäi lµ chÌo
s©n ®×nh). Phæ biÕn ë B¾c Bé.
V¨n häc trung ®¹i
ThÓ
lo¹i
Tªn v¨n b¶n
Thêi
gian
T¸c gi¶
Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ
nghÖ thuËt

TruyÖ
n ký
1. Con Hæ
cã nghÜa
(NXB
GD -
1997
Vò Trinh Mîn chuyÖn loµi vËt ®Ó nãi chuyÖn
con ngêi, ®Ò cao ©n nghÜa trong ®¹o
lµm ngêi.
2. ThÇy
thuèc giái
cèt ë tÊm
lßng
§Çu
thÕ
kû 15
Hå Nguyªn
Trõng
Ca ngîi phÈm chÊt cao quý cña vÞ th¸i
y lÖnh hä Ph¹m: tµi ch÷a bÖnh vµ
lßng th¬ng yªu con ngêi, kh«ng sî
quyÒn uy.
3. ChuyÖn
ngêi con g¸i
Nam X¬ng
(trÝch
TruyÒn k×
m¹n lôc)
ThÕ
kØ 16
NguyÔn
D÷
Th«ng c¶m víi sè phËn oan nghiÖt vµ
vÎ ®Ñp truyÒn thèng cña ngêi phô n÷.
NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, miªu t¶ nh©n
vËt.
4. ChuyÖn
cò trong
phñ chóa
(trÝch Vò
trung tuú
bót)
§Çu
thÕ
kØ 19
Ph¹m §×nh
Hæ
Phª ph¸n thãi ¨n ch¬i cña vua chóa,
quan l¹i qua lèi ghi chÐp sù viÖc cô
thÓ, ch©n thùc, sinh ®éng.
5. Hoµng
Lª nhÊt
thèng chÝ
(trÝch)
§Çu
thÕ
kØ 19
Ng« Gia
V¨n Ph¸i
Ca ngîi chiÕn c«ng cña NguyÔn HuÖ,
sù thÊt b¹i cña qu©n Thanh.
NghÖ thuËt viÕt tiÓu thuyÕt ch¬ng håi
kÕt hîp tù sù vµ miªu t¶.
Th¬ S«ng nói n-
íc Nam
1077 Lý Thêng
KiÖt
Tù hµo d©n téc, ý chÝ quyÕt chiÕn
quyÕt th¾ng víi giäng v¨n hµo hïng.
Phß gi¸ vÒ
kinh
TrÇn
Quang
Kh¶i
Ca ngîi chiÕn th¾ng Ch¬ng D¬ng,
Hµm Tö vµ bµi häc vÒ th¸i b×nh sÏ gi÷
cho ®Êt níc v¹n cæ.
Buæi chiÒu
®øng ë
phñ Thiªn
Trêng
TrÇn
Nh©n
T«ng
Sù g¾n bã víi thiªn nhiªn vµ cuéc sèng
cña mét vïng quª yªn tÜnh mµ kh«ng
®×u hiu. NghÖ thuËt t¶ c¶nh tinh tÕ.
Bµi ca C«n
S¬n
Tríc
1442
NguyÔn
Tr·i
Sù giao hoµ gi÷a thiªn nhiªn v íi mét
t©m hån nh¹y c¶m vµ nh©n c¸ch thanh
cao. NghÖ thuËt t¶ c¶nh, so s¸nh ®Æc
s¾c.

Sau phót
chia ly
(trÝch
Chinh phô
ng©m
khóc)
§Çu
TK 18
§Æng
TrÇn C«n
(§oµn ThÞ
§iÓm
dÞch)
Nçi sÇu cña ngêi vî, tè ço chiÕn tranh
phi nghÜa. Çch dïng ®iÖp tõ tµi t×nh.
B¸nh tr«i n-
íc
§Çu
TK 18
Hå Xu©n
H¬ng
Tr©n träng vÎ ®Ñp trong tr¾ng cña ng-
êi phô n÷ vµ ngËm ngïi cho th©n phËn
m×nh. Sö dông cã hiÖu qu¶ h×nh ¶nh
so s¸nh Èn dô.
Qua ®Ìo
ngang
ThÕ
kØ 19
Bµ HuyÖn
Thanh
Quan
VÎ ®Ñp cæ ®iÓn cña bøc tranh vÒ §Ìo
Ngang vµ mét t©m sù yªu níc qua lêi
th¬ trang träng, hoµn chØnh cña thÓ
§êng luËt.
B¹n ®Õn
ch¬i nhµ
Cuèi
TK 18
®Çu
TK 19
NguyÔn
KhuyÕn
T×nh c¶m b¹n bÌ ch©n thËt, s©u s¾c,
hãm hØnh vµ mét h×nh ¶nh th¬ gi¶n
dÞ, linh ho¹t.
TruyÖ
n th¬
TruyÖn
KiÒu, trÝch:
- ChÞ em
Thuý KiÒu.
- C¶nh ngµy
xu©n
- M· Gi¸m
Sinh mua
KiÒu.
- KiÒu ë lÇu
Ngng BÝch.
- Thuý KiÒu
b¸o ©n b¸o
o¸n.
§Çu
thÕ
kØ 19
NguyÔn
Du
Çch miªu t¶ vÎ ®Ñp vµ tµi hoa cña chÞ
em Thuý KiÒu.-
- C¶nh ®Ñp ngµy xu©n cæ ®iÓn, trong
s¸ng.
- Phª ph¸n, v¹ch trÇn b¶n chÊt M· Gi¸m
Sinh vµ nçi nhí cña nµng KiÒu.
- T©m tr¹ng vµ nçi nhí cña Thuý KiÒu víi lèi
dïng ®iÖp tõ.
- KiÒu b¸o ©n b¸o o¸n víi giÊc m¬ thùc
hiÖn c«ng lý qua ®o¹n trÝch kÕt hîp miªu
t¶ víi b×nh luËn.

TruyÖn Lôc
V©n Tiªn
trÝch: - Lôc
V©n Tiªn
cøu KiÒu
NguyÖt
Nga.
- Lôc V©n
Tiªn gÆp
n¹n.
Gi÷a
TK 19
NguyÔn
§×nh
ChiÓu
- VÎ ®Ñp cña søc m¹nh nh©n nghÜa
cña ngêi anh hïng qua giäng v¨n vµ
çch biÓu c¶m cña t¸c gi¶.
- Nçi khæ cña ngêi anh hïng gÆp n¹n
vµ b¶n chÊt cña bän v« nh©n ®¹o.
NghÞ
luËn
ChiÕu dêi
®«
1010 Lý C«ng
UÈn
LÝ do dêi ®« vµ nguyÖn väng gi÷ níc
mu«n ®êi bÒn v÷ng vµ phån thÞnh.
LËp luËn chÆt chÏ.
HÞch tíng
sÜ (trÝch)
Tríc
1285
TrÇn Quèc
TuÊn
Tr¸ch nhiÖm ®èi víi ®Êt níc vµ lêi kªu
gäi thèng thiÕt ®èi víi tíng sÜ. LËp
luËn chÆt chÏ, luËn cø x¸c ®¸ng, giµu
søc thuyÕt phôc.
Níc §¹i ViÖt
ta (trÝch
B×nh Ng«
®¹i ço)
1428 NguyÔn
Tr·i
Tù hµo d©n téc, niÒm tin chiÕn
th¾ng, luËn cø râ rµng, hÊp dÉn.
Bµn luËn
vÒ phÐp
häc
1791 NguyÔn
ThiÕp
Häc ®Ó cã tri thøc, ®Ó phôc vô ®Êt n-
íc chø kh«ng ph¶i cÇu danh. LËp luËn
chÆt chÏ, thuyÕt phôc.
V¨n häc hiÖn ®¹i
ThÓ
lo¹i
Tªn v¨n b¶n
Thêi
gian
T¸c gi¶
Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ
thuËt
Truy
Ön
kÝ
Sèng chÕt
mÆc bay
1918 Ph¹m
Duy
Tèn
Tè ço tªn quan phñ v« nh©n ®¹o. Th«ng
c¶m víi nçi khæ cña nh©n d©n. NghÖ
thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n, ®èi lËp vµ t¨ng
cÊp.
Nh÷ng trß lè
hay lµ Va-
ren vµ Phan
Béi Ch©u
1925 NguyÔ
n ¸i
Quèc
§èi lËp 2 nh©n vËt: Va ren- gian tr¸, lè
bÞch; Phan Béi Ch©u- kiªn cêng bÊt
khuÊt. Giäng v¨n s¾c s¶o, hãm hØnh.

Tøc níc vì bê
(trÝch T¾t
®Ìn)
1939 Ng«
TÊt Tè
Tè ço x· héi phong kiÕn tµn b¹o, th«ng
c¶m nçi khæ cña ngêi n«ng d©n, vÎ ®Ñp
t©m hån cña ngêi phô n÷ n«ng th«n. NghÖ
thuËt miªu t¶ nh©n vËt…
Trong lßng
mÑ (trÝch
Nh÷ng ngµy
th¬ Êu)
1940 Nguyªn
Hång
Nh÷ng cay ®¾ng tñi nhôc vµ t×nh yªu th-
¬ng ngêi mÑ cña t¸c gi¶ thêi th¬ Êu. NghÖ
thuËt miªu t¶ diÔn biÕn t©m lý nh©n vËt.
T«i ®i häc 1941 Thanh
TÞnh
KØ niÖm ngµy ®Çu ®i häc. NghÖ thuËt tù
sù xen miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
Bµi häc ®-
êng ®êi ®Çu
tiªn (trÝch
DÕ MÌn
phiªu lu ký)
1941 T«
Hoµi
VÎ ®Ñp cêng tr¸ng, tÝnh nÕt kiªu c¨ng vµ
nçi hèi hËn cña DÕ MÌn khi g©y ra çi chÕt
th¶m th¬ng cho DÕ Cho¾t. NghÖ thuËt
nh©n ho¸, kÓ chuyÖn hÊp dÉn.
L·o H¹c 1943 Nao
Cao
Sè phËn ®au th¬ng vµ vÎ ®Ñp t©m hån
cña L·o H¹c, sù th«ng c¶m s©u s¾c cña t¸c
gi¶. Çch miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt vµ çch
kÓ chuyÖn hÊp dÉn.
Lµng 1948 Kim
L©n
T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc cña nh÷ng ngêi
ph¶i ®i t¶n c. T×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o,
hÊp dÉn. NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nh©n
vËt.
S«ng níc Cµ
Mau (trÝch
§Êt rõng ph-
¬ng Nam)
1957 §oµn
Giái
Chî N¨m C¨n, c¶nh s«ng níc Cµ Mau réng
lín, hïng vÜ, ®Çy søc sèng hoang d·.
NghÖ thuËt miªu t¶ thiªn nhiªn qua c¶m
nhËn tinh tÕ cña t¸c gi¶.
ChiÕc lîc
ngµ
1966 NguyÔ
n
Quang
S¸ng
T×nh c¶m cha con s©u ®Ëm, ®Ñp ®Ï
trong c¶nh ngé Ðo le cña chiÕn tranh.
Çch kÓ chuyÖn hÊp dÉn, kÕt hîp víi miªu
t¶ vµ b×nh luËn.
LÆng lÏ
sapa
1970 NguyÔ
n
Thµnh
Long
VÎ ®Ñp cña ngêi thanh niªn víi c«ng viÖc
thÇm lÆng. T×nh huèng truyÖn hîp lÝ, kÓ
chuyÖn tù nhiªn. KÕt hîp tù sù víi tr÷ t×nh
vµ b×nh luËn.
Nh÷ng ng«i
sao xa x«i
1971 Lª Minh
Khuª
VÎ ®Ñp t©m hån vµ tÝnh çch cña nh÷ng
c« g¸i thanh niªn xung phong trªn ®êng Tr-
êng S¬n. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn tù nhiªn,
ng«n ng÷ sinh ®éng, trÎ trung; miªu t¶ t©m
lÝ nh©n vËt.

Vît th¸c
(trÝch Quª
néi)
1974 Vâ
Qu¶ng
VÎ ®Ñp th¬ méng, hïng vÜ cña thiªn nhiªn
vµ vÎ ®Ñp cña søc m¹nh con ngêi tríc thiªn
nhiªn. Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh.
Lao Xao
(trÝch Tuæi
th¬ im lÆng)
1985 Duy
Kh¸n
Bøc tranh cô thÓ, sinh ®éng vÒ thÕ giíi
loµi chim ë mét vïng quª. Çch quan s¸t vµ
miªu t¶ tinh tÕ
BÕn quª 1985 NguyÔ
n Minh
Ch©u
Tr©n träng nh÷ng vÎ ®Ñp vµ gi¸ trÞ b×nh
dÞ, gÇn gòi cña gia ®×nh, quª h¬ng. T×nh
huèng truyÖn, h×nh ¶nh giµu tÝnh biÓu t-
îng, t©m lÝ nh©n vËt.
Cuéc chia
tay cña
nh÷ng con
bóp bª
1992 Kh¸nh
Hoµi
Th«ng c¶m víi nh÷ng em bÐ trong gia
®×nh bÊt h¹nh. NghÖ thuËt miªu t¶ nh©n
vËt, kÓ chuyÖn hÊp dÉn.
Bøc tranh
cña em g¸i
t«i
1999 T¹ Duy
Anh
T©m hån trong s¸ng, nh©n hËu cña ngêi
em ®· gióp anh nhËn ra phÇn h¹n chÕ cña
chÝnh m×nh.Çch kÓ chuyÖn theo ng«i
thø nhÊt vµ miªu t¶ tinh tÕ t©m lÝ nh©n
vËt.
Tuú
bót
Mét mãn
quµ cña lóa
non: Cèm
1943 Th¹ch
Lam
Thø quµ riªng biÖt, nÐt ®Ñp v¨n ho¸. C¶m
gi¸c tinh tÕ, nhÑ nhµng mµ s©u s¾c.
C©y tre ViÖt
Nam
1955 ThÐp
Míi
Qua h×nh ¶nh Èn dô, ca ngîi c©y tre (con
ngêi ViÖt Nam) anh hïng trong lao ®éng
vµ chiÕn ®Êu, thuû chung chÞu ®ùng gian
khæ hi sinh…
Mïa xu©n
cña t«i
Tríc
1975
Vò
B»ng
Nçi nhí Hµ Néi da diÕt cña ngêi xa quª tõ
®ã béc lé t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc. T©m
hån tinh tÕ nh¹y c¶m vµ ngßi bót tµi hoa.
C« T« 1976 NguyÔ
n Tu©n
C¶nh ®Ñp thiªn nhiªn vµ vÎ ®Ñp cña con
ngêi vïng ®¶o C« T«, Ngßi bót ®iªu luyÖn,
tinh tÕ cña t¸c gi¶.
Sµi Gßn t«i
yªu
1990 Minh H-
¬ng
Søc hÊp dÉn cña thiªn nhiªn, khÝ hËu Sµi
Gßn. Con ngêi Sµi Gßn cëi më, ch©n t×nh,
träng ®¹o nghÜa. Çch c¶m nhËn tinh tÕ,
ng«n ng÷ giµu søc biÓu c¶m.
Th¬ Vµo nhµ
ngôc Qu¶ng
§«ng c¶m t¸c
1914 Phan
Béi
Ch©u
Phong th¸i ung dung, khÝ ph¸ch kiªn cêng
cña ngêi chÝ sÜ yªu níc vît lªn c¶nh tï
ngôc. Giäng th¬ hµo hïng, cã søc l«i cuèn.

§Ëp ®¸ ë
C«n L«n
§Çu
TK2
0
Phan
Chu
Trinh
H×nh tîng ®Ñp lÉm liÖt, ngang tµn cña ng-
êi anh hïng cøu níc dï gÆp gian nguy. Bót
ph¸p l·ng m¹n, giäng th¬ hµo hïng.
Muèn lµm
th»ng Cuéi
1917 T¶n §µ BÊt hoµ víi thùc t¹i tÇm thêng muèn lªn
cung tr¨ng ®Ó bÇu b¹n víi chÞ H»ng. Hån
th¬ l·ng m¹n pha chót ng«ng nghªnh.
Hai ch÷ níc
nhµ
1924 TrÇn
TuÊn
Kh¶i
Mîn c©u chuyÖn lÞch sö ®Ó béc lé c¶m
xóc vµ khÝch lÖ lßng yªu níc, ý chÝ cøu n-
íc cña ®ång bµo. ThÓ th¬, giäng th¬ tr÷
t×nh thèng thiÕt.
Quª h¬ng 1939 TÕ
Hanh
Bøc tranh t¬i s¸ng, sinh ®éng vÒ vïng quª.
Nh÷ng con ngêi lao ®éng khoÎ m¹nh ®Çy
søc sèng. Lêi th¬ b×nh dÞ, gîi c¶m, tha
thiÕt.
Khi con tu
hó
1939 Tè H÷u Lßng yªu cuéc sèng nçi khao kh¸t tù do cña
ngêi chiÕn sÜ gi÷a chèn lao tï. ThÓ th¬ lôc
b¸t gi¶n dÞ, trong s¸ng mµ s©u s¾c.
Tøc c¶nh
P¾c Bã
1941 Hå ChÝ
Minh
VÎ ®Ñp hïng vÜ cña P¾c Bã, niÒm tin s©u
s¾c cña B¸c vµo sù nghiÖp cøu níc. Lêi
th¬ gi¶n dÞ, trong s¸ng mµ s©u s¾c.
Ng¾m tr¨ng 1942
-
1943
Hå ChÝ
Minh
T×nh yªu thiªn nhiªn tha thiÕt gi÷a chèn tï
ngôc vµ lßng l¹c quan c¸ch m¹ng. Bµi th¬
sö dông biÖn ph¸p nh©n ho¸ rÊt linh ho¹t, tµi
t×nh.
§i ®êng 1942
-
1943
Hå
ChÝ
Minh
Nçi gian khæ khi bÞ gi¶i ®i vµ vÎ ®Ñp thiªn
nhiªn trªn ®êng. Lêi th¬ gi¶n dÞ mµ s©u
s¾c.
Nhí rõng (Thi
nh©n ViÖt
Nam
1943 ThÕ L÷ Mîn lêi con Hæ bÞ nhèt ®Ó diÔn t¶ nçi
ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm thêng, khao kh¸t tù
do m·nh liÖt. ChÊt l·ng m¹n trµn ®Çy c¶m
xóc trong bµi th¬.
¤ng ®å (Thi
nh©n ViÖt
Nam)
1943 Vò
§×nh
Liªn
Th¬ng c¶m víi «ng ®å, víi líp ngêi "®ang
tµn t¹". Lêi th¬ gi¶n dÞ mµ s©u s¾c, gîi
c¶m.
C¶nh khuya 1948 Hå ChÝ
Minh
C¶nh thiªn nhiªn, nçi lo vËn níc. H×nh ¶nh
th¬ sinh ®éng, c¸ch so s¸nh ®éc ®¸o.
R»m th¸ng
giªng
1948 Hå ChÝ
Minh
C¶nh ®Ñp ®ªm r»m th¸ng giªng ë ViÖt
B¾c, cuéc sèng chiÕn ®Êu cña B¸c, niÒm
tin yªu cuéc sèng. Bót ph¸p cæ ®iÓn vµ
hiÖn ®¹i.

§ång chÝ 1948 ChÝnh
H÷u
T×nh ®ång chÝ t¹o nªn søc m¹nh ®oµn
kÕt, th¬ng yªu, chiÕn ®Êu.
Lêi th¬ gi¶n dÞ, h×nh ¶nh ch©n thùc.
Lîm 1949 Tè H÷u VÎ ®Ñp hån nhiªn cña Lîm trong viÖc tham
gia chiÕn ®Êu gi¶i phãng quª h¬ng. Sù hi
sinh anh dòng cña Lîm. Th¬ tù sù kÕt hîp
tr÷ t×nh.
§ªm nay B¸c
kh«ng ngñ
1951 Minh
HuÖ
H×nh ¶nh B¸c Hå kh«ng ngñ, lo cho bé ®éi
vµ d©n c«ng. NiÒm vui cña ngêi ®éi viªn
trong ®ªm kh«ng ngñ cïng B¸c. Lêi th¬ gi¶n
dÞ, s©u s¾c.
§oµn thuyÒn
®¸nh c¸
1958 Huy
CËn
C¶nh ®Ñp thiªn nhiªn vµ niÒm vui cña con
ngêi trong lao ®éng trªn biÓn. Bµi th¬ giµu
h×nh ¶nh s¸ng t¹o.
Con cß 1962 ChÕ
Lan
Viªn
Ca ngîi t×nh mÑ con vµ ý nghÜa lêi ru ®èi víi
cuéc sèng con ngêi. VËn dông s¸ng t¹o ca
dao, nhiÒu c©u th¬ ®óc kÕt nh÷ngsuy ngÉm
s©u s¾c.
BÕp löa 1963 B»ng
ViÖt
Nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ vÒ ngêi bµ, bÕp
löa vµ nçi nhí quª h¬ng da diÕt. giäng th¬
truyÒn c¶m, da diÕt; h×nh ¶nh th¬ ch©n
thùc giµu søc biÓu c¶m.
Ma 1967 TrÇn
§¨ng
Khoa
C¶nh vËt thiªn nhiªn tríc vµ trong c¬n ma
rµo ë lµng quª ViÖt Nam. ThÓ th¬ tù do,
nhÞp nhµng, m¹nh, kh¶ n¨ng quan s¸t tinh
tÕ; ng«n ng÷ phãng kho¸ng.
TiÕng gµ tra 1968 Xu©n
Quúnh
Nh÷ng kØ niÖm cña ngêi lÝnh trªn ®êng ra
trËn vµ søc m¹nh chiÕn th¾ng kÎ thï. C¸ch
sö dông ®iÖp ng÷ "TiÕng gµ tra" vµ ng«n
ng÷ tù nhiªn.
Bµi th vÒ
tiÓu ®éi xe
kh«ng kÝnh
1969 Ph¹m
TiÕn
DuËt
Nh÷ng gian khæ hy sinh vµ niÒm l¹c quan
cña ngêi lÝnh l¸i xe. Lêi th¬ gi¶n dÞ, tù
nhiªn dÔ ®i vµo lßng ngêi.
Khóc h¸t ru
nh÷ng em
bÐ lín trªn l-
ng mÑ
1971 NguyÔ
n Khoa
§iÒm
T×nh yªu con g¾n víi t×nh yªu quª h¬ng
®Êt níc vµ tinh thÇn chiÕn ®Êu cña ngêi
mÑ Tµ - ¤i. Giäng th¬ ngät ngµo, tr×u
mÕn, giµu nh¹c tÝnh.
ViÕng L¨ng
B¸c
1976 ViÔn
Ph¬ng
T×nh c¶m nhí th¬ng, kÝnh yªu, tù hµo vÒ
B¸c. Lêi th¬ tha thiÕt, ©n t×nh, giµu nh¹c
tÝnh.

¸nh tr¨ng 1978 NguyÔ
n Duy
Nh¾c nhë vÒ nh÷ng n¨m th¸ng gian lao
cña ngêi lÝnh, nh¾c nhë th¸i ®é sèng
uèng níc nhí nguån. Giäng th¬ t©m t×nh,
tù nhiªn, h×nh ¶nh giµu søc biÓu c¶m.
Mïa xu©n
nho nhá
1980 Thanh
H¶i
T×nh yªu vµ g¾n bã víi mïa xu©n, víi thiªn
nhiªn. Tù nguyÖn lµm mïa xu©n nhá d©ng
hiÕn cho ®êi.ThÓ th¬ 5 ch÷ quen thuéc
ng«n ng÷ giµu søc truyÒn c¶m.
Nãi víi
con (th¬
ViÖt Nam)
1945
-
1985
Y Ph-
¬ng
T×nh c¶m gia ®×nh Êm cóng, truyÒn
thèng cÇn cï, søc sèng m¹nh mÏ cña quª h-
¬ng, d©n téc. Tõ ng÷, h×nh ¶nh giµu søc
gîi c¶m.
Sang thu 1998 h÷u
thØnh
Sù chuyÓn biÕn nhÑ nhµng tõ h¹ sang thu
qua sù c¶m nhËn tinh tÕ, qua nh÷ng h×nh
¶nh giµu søc biÓu c¶m.
Ngh
Þ
luËn
ThuÕ m¸u
(trÝch B¶n
¸n chÕ ®é
thùc d©n
Ph¸p)
1925 NguyÔ
n ¸i
Quèc
Tè ço thùc d©n ®· biÕn ngêi nghÌo ë çc
níc thuéc ®Þa thµnh vËt hy sinh cho çc
cuéc chiÕn tranh tµn khèc. LËp luËn chÆt
chÏ, dÉn chøng x¸c thùc.
TiÕng nãi
cña v¨n
nghÖ
1948 NguyÔ
n §×nh
Thi
V¨n nghÖ lµ sîi d©y ®ång c¶m k× diÖu.
V¨n nghÖ gióp con ngêi sèng phong phó
vµ tù hoµn thiÖn nh©n çch. Bµi v¨n cã lËp
luËn chÆt chÏ, giµu h×nh ¶nh vµ c¶m xóc.
Tinh thÇn
yªu níc cña
nh©n d©n ta
1951 Hå ChÝ
Minh
Kh¼ng ®Þnh, ca ngîi tinh thÇn yªu níc cña
nh©n d©n ta. LËp luËn chÆt chÏ, giäng v¨n
tha thiÕt, s«i næi, thuyÕt phôc.
Sù giµu ®Ñp
cña TiÕng
ViÖt
1967 §Æng
Thai
Mai
Tù hµo vÒ sù giµu ®Ñp cña TiÕng ViÖt trªn
nhiÒu ph¬ng diÖn, biÓu hiÖn cña søc sèng
d©n téc. LËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt
phôc cao.
§øc tÝnh
gi¶n dÞ cña
B¸c Hå
1970 Ph¹m
V¨n
§ång
Gi¶n dÞ lµ ®øc tÝnh næi bËt nhÊt cña B¸c
trong ®êi sèng, trong çc bµi viÕt. Nhng cã
sù hµi hoµ víi ®êi sèng tinh thÇn phong
phó, cao ®Ñp. Lêi v¨n tha thiÕt, cã søc
truyÒn c¶m.
ý nghÜa v¨n
ch¬ng
NXB
GD
1998
Hoµi
Thanh
Nguån gèc cña v¨n ch¬ng lµ vÞ tha, v¨n ch-
¬ng lµ h×nh ¶nh cña cuéc sèng phong phó.
Lèi v¨n nghÞ luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt
phôc.
ChuÈn bÞ Vò Chç m¹nh vµ yÕu cña tuæi trÎ ViÖt Nam.

hµnh trang
vµo thÕ kØ
míi
2001 Khoan Nh÷ng yªu cÇu kh¾c phôc çi yÕu ®Ó bíc
vµo thÕ kØ míi. Lêi v¨n hïng hån, thuyÕt
phôc.
KÞc
h
B¾c S¬n 1946 NguyÔ
n Huy
Tëng
Ph¶n ¸nh m©u thuÉn gi÷a çch m¹ng vµ kÎ
thï cña çch m¹ng; thÓ hiÖn diÔn biÕn néi
t©m nh©n vËt Th¬m. NghÖ thuËt thÓ hiÖn
t×nh huèng vµ m©u thuÉn.
T«i vµ
chóng ta
NXB
s©n
khÊu
1994
Lu
Quang
Vò
Qu¸ tr×nh ®Êu tranh cña ngêi d¸m nghÜ
d¸m lµm, cã trÝ tuÖ vµ b¶n lÜnh ®Ó ph¸
bá çch nghÜ vµ c¬ chÕ l¹c hËu ®em l¹i
h¹nh phóc cho mäi ngêi. Çch khai th¸c
t×nh huèng kÞch
Nh×n chung vÒ v¨n häc ViÖt Nam
1.Çc bé phËn hîp thµnh cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam.
a. V¨n häc d©n gian.
- Hoµn c¶nh ra ®êi: Trong lao ®éng s¶n xuÊt, ®Êu tranh x· héi….
- §íi tîng s¸ng t¸c: Chñ yÕu lµ nh÷ng ngêi lao ®éng ë tÇng líp díi→ v¨n häc b×nh
d©n, s¸ng t¸c mang tÝnh céng ®ång.
- §Æc tÝnh: TÝnh tËp thÓ, tÝnh truyÒn miÖng, tÝnh dÞ b¶n, tÝnh tiÕp diÔn xíng.
- ThÓ lo¹i: Phong phó (truyÖn, ca dao d©n ca, vÌ, c©u ®è, chÌo…), cã v¨n ho¸ d©n
gian cña çc d©n téc (Mêng, Th¸i, Ch¨m…).
- Néi dung: S©u s¾c, gåm:
+ Tè ço x· héi cò, th«ng c¶m víi nh÷ng nçi nghÌo khæ.
+ Ca ngîi nh©n nghÜa, ®¹o lý.
+ Ca ngîi t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, t×nh b¹n bÌ, gia ®×nh…
+ ¦íc m¬ cuéc sèng tèt ®Ñp, thÓ hiÖn lßng l¹c quan yªu ®êi, tin tëng ë t¬ng lai…
b. V¨n häc viÕt:
- VÒ ch÷ viÕt: Cã nh÷ng s¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n, ch÷ N«m, ch÷ quèc ng÷, tiÕng Ph¸p
( NguyÔn ¸i Quèc). Tuy viÕt b»ng tiÕng níc ngoµi nhng néi dung vµ nÐt ®Æc s¾c
nghÖ thuËt vÉn thuéc vÒ d©n téc → tÝnh d©n téc ®Ëm ®µ.
- VÒ néi dung: B¸m s¸t cuéc sèng, biÕn ®éng cña mäi thêi kú, mäi thêi ®¹i.
+ §Êu tranh chèng x©m lîc, chèng phong kiÕn, chèng ®Õ quèc.
+ Ca ngîi ®¹o ®øc nh©n nghÜa, dòng khÝ.
+ Ca ngîi lßng yªu níc vµ anh hïng.
+ Ca ngîi lao ®éng dùng x©y.
+ Ca ngîi thiªn nhiªn.
+ Ca ngîi t×nh b¹n bÌ, t×nh yªu, t×nh vî chång, mÑ cha…

2. TiÕn tr×nh lÞch sö v¨n häc ViÖt Nam.
(Chñ yÕu lµ v¨n häc viÕt)
a. Tõ thÕ kû X ®Õn thÕ kØ XIX.
Lµ thêi k× v¨n häc trung ®¹i, trong ®iÒu kiÖn XHPK suèt 10 thÕ kØ c¬ b¶n
vÉn gi÷ ®îc nÒn ®éc lËp tù chñ.
- V¨n häc yªu níc chèng x©m lîc (Lý - Tr©n - Lª - NguyÔn) cã Lý Thêng KiÖt,
TrÇn Quèc TuÊn, NguyÔn Tr·i, NguyÔn §×nh ChiÓu).
- V¨n häc tè ço x· héi phong kiÕn vµ thÓ hiÖn kh¸t väng tù do, yªu ®¬ng, h¹nh
phóc (Hå Xu©n H¬ng, NguyÔn Du, NguyÔn KhuyÕn, Tó X¬ng…)
b. Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn 1945.
- V¨n häc yªu níc vµ çch m¹ng 30 n¨m ®Çu thÕ kû (tríc khi §¶ng CSVN ra
®êi): cã T¶n §µ, Phan Béi Ch©u, Phan Chu Trinh, vµ nh÷ng s¸ng t¸c cña NguyÔn ¸i
Quèc ë níc ngoµi).
- Sau 1930: Xu híng hiÖn ®¹i trong v¨n häc víi v¨n häc l·ng m¹n (Nhí rõng), v¨n häc
hiÖn thùc (T¾t ®Ìn), v¨n häc çch m¹ng (Khi con tu hó…)
c. Tõ 1945 - 1975
- V¨n häc viÕt vÒ kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p (§ång chÝ, §ªm nay B¸c kh«ng ngñ,
C¶nh khuya, R»m th¸ng giªng…)
- V¨n häc viÕt vÒ cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ (Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng
kÝnh, Nh÷ng ng«i sao xa x«i, ¸nh tr¨ng…)
- V¨n häc viÕt vÒ cuéc sèng lao ®éng (§oµn thuyÒn ®¸nh ç, Vît th¸c…)
d.Tõ sau 1975.
- V¨n häc viÕt vÒ chiÕn tranh (Håi øc, KØ niÖm).
- ViÕt vÒ sù nghiÖp x©y dùng ®Êt níc, ®æi míi…
3. MÊy nÐt ®Æc s¾c næi bËt cña v¨n häc ViÖt Nam.
(TruyÒn thèng cña v¨n häc d©n téc).
a. T tëng yªu níc: Chñ ®Ò lín, xuyªn suèt trêng k× ®Êu tranh gi¶i phãng d©n
téc (c¨m thï giÆc, quyÕt t©m chiÕn ®Êu, d¸m hi sinh vµ x¶ th©n, t×nh ®ång chÝ
®ång ®éi, niÒm tin chiÕn th¾ng).
b. Tinh thÇn nh©n ®¹o: Yªu níc vµ th¬ng yªu con ngêi ®· hoµ quyÖn thµnh tinh
thÇn nh©n ®¹o. (Tè ço bãc lét, th«ng c¶m víi ngêi nghÌo khæ, lªn tiÕng bªnh vùc
quyÒn lîi con ngêi - nhÊt lµ ngêi phô n÷, kh¸t väng tù do vµ h¹nh phóc…
c. Søc sèng bÒn bØ vµ tinh thÇn l¹c quan: Tr¶i qua çc thêi k× dùng níc vµ gi÷ n-
íc, lao ®éng vµ ®Êu tranh, nh©n d©n ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn sù chÞu ®ùng gian
khæ trong cuéc sèng ®êi thêng vµ trong chiÕn tranh → T¹o nªn søc m¹nh chiÕn
th¾ng.
Tinh thÇn l¹c quan, tin tëng còng ®îc nu«i dìng tõ trong cuéc sèng chiÕn ®Êu
®Çy gian khæ, hy sinh vµ còng rÊt hµo hïng. Lµ b¶n lÜnh cña ngêi ViÖt, lµ t©m hån
ViÖt Nam.

d. TÝnh thÈm mÜ cao: TiÕp thu truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, tiÕp thu tinh
hoa v¨n häc níc ngoµi (Trung Quèc, Ph¸p, Anh…) v¨n häc ViÖt Nam kh«ng cã nh÷ng
t¸c phÈm ®å sé, nhng víi nh÷ng t¸c phÈm quy m« võa vµ nhá, chó träng çi ®Ñp
tinh tÕ, hµi hoµ, gi¶n dÞ (nh÷ng c©u ca dao tôc ng÷, nh÷ng pho sö thi, tiÓu thuyÕt,
th¬ ca…)
Tãm l¹i:
+ V¨n häc ViÖt Nam gãp phÇn båi ®¾p t©m hån, tÝnh çch t tëng cho çc thÕ
hÖ ngêi ViÖt Nam.
+ Lµ bé phËn quan träng cña v¨n hãa tinh thÇn d©n téc thÓ hiÖn nh÷ng nÐt
tiªu biÓu cña t©m hån, lèi sèng, tÝnh çch vµ t tëng cña con ngêi ViÖt Nam, d©n téc
ViÖt Nam trong çc thêi ®¹i.
IV. V¨n häc níc ngoµi
TT Tªn bµi
ThÓ
lo¹i
T¸c gi¶
(Níc)
Néi dung chñ yÕu
§Æc s¾c nghÖ
thuËt
1 C©y bót
thÇn
TruyÖ
n
D©n
gian
(Trung
Quèc)
Quan niÖm vÒ c«ng lý x·
héi, vÒ môc ®Ých tµi n¨ng
nghÖ thuËt, íc m¬ kh¶ n¨ng
k× diÖu.
TrÝ tëng tîng
phong phó,
truyÖn kÓ hÊp
dÉn.
2 ¤ng l·o
®¸nh ç
vµ con ç
vµng
TruyÖ
n
D©n
gian
(Nga)
Ca ngîi lßng biÕt ¬n ®èi víi
nh÷ng ngêi nhËn hËu, phª
ph¸n kÎ tham lam.
LÆp l¹i t¨ng tiÕn
cña cèt truyÖn,
nh©n vËt ®èi lËp,
yÕu tè hoang ®-
êng.
3 Xa
ng¾m
th¸c nói
L
Th¬ LÝ
B¹ch
(Trung
Quèc)
VÎ ®Ñp nói L vµ t×nh yªu
thiªn nhiªn ®»m th¾m béc lé
tÝnh çch phãng kho¸ng cña
nhµ th¬.
H×nh ¶nh th¬
tr¸ng lÖ, huyÒn
¶o.
4 C¶m
nghÜ
trong
®ªm
thanh
tÜnh
Th¬ LÝ
B¹ch
T×nh c¶m quª h¬ng cña ngêi
sèng xa nhµ trong mét ®ªm
tr¨ng yªn tÜnh.
Tõ ng÷ gi¶n dÞ,
tinh luyÖn. C¶m
xóc ch©n thµnh.
5 NgÉu
nhiªn
viÕt
nh©n
Th¬ H¹ Tri
Ch¬ng
(Trung
Quèc)
T×nh c¶m s©u s¾c mµ chua
xãt cña ngêi sèng xa quª l©u
ngµy trong kho¶nh kh¾c míi
vÒ quª.
C¶m xóc ch©n
thµnh, hãm
hØnh; kÕt hîp víi
tù sù.
6 Bµi ca
nhµ
tranh bÞ
Th¬ §ç Phñ
(Trung
Quèc)
Nçi khæ nghÌo tóng vµ íc m¬
cã ng«i nhµ v÷ng ch¾c ®Ó
che chë cho nh÷ng ngêi
KÕt hîp tr÷ t×nh
víi tù sù, nghÞ
luËn.

giã thu
ph¸
nghÌo.
7 M©y vµ
sãng
Th¬ Ta - go
(Ên
§é)
Ca ngîi t×nh mÉu tö thiªng liªng,
bÊt diÖt.
H×nh ¶nh thiªn
nhiªn giµu ý
nghÜa tîng trng.
KÕt hîp biÓu c¶m
víi kÓ chuyÖn.
8 ¤ng
Giuèc
§anh
mÆc lÔ
phôc
KÞch M«-li-e
(Ph¸p)
Phª ph¸n tÝnh çch lè l¨ng
cña tªn trëng gi¶ häc lµm
sang.
Chän t×nh huèng
t¹o tiÕng cêi s¶ng
kho¸i ch©m biÕm
s©u cay.
9 Buæi
häc cuèi
cïng
TruyÖ
n
§« - ®ª
(Ph¸p)
Yªu níc lµ yªu c¶ tiÕng nãi
d©n téc.
X©y dùng nh©n
vËt thÇy gi¸o vµ
cËu bÐ Ph¨ng.
10 C« bÐ
b¸n diªm
TruyÖ
n
An-
®Ðc-
xen
(§an
M¹ch)
Nçi bÊt h¹nh, çi chÕt ®au khæ
vµ niÒm tin yªu cuéc sèng cña
em bÐ b¸n diªm.
KÓ chuyÖn hÊp
dÉn, ®an xen
gi÷a hiÖn thùc vµ
méng tëng.
11 §¸nh
nhau víi
cèi xay
giã
TrÝch
tiÓu
thuyÕ
t
XÐc-
van-
tÐc
(T©y
Ban
Nha)
Sù t¬ng ph¶n vÒ nhiÒu mÆt
gi÷a gi÷a 2 nhËn vËt §«n -ki-
h«-tª, Xan -ch«-Phan- xa qua
®ã ngîi ca mÆt tèt, phª ph¸n
çi xÊu.
NghÖ thuËt x©y
dùng nh©n vËt,
nghÖ thuËt g©y
cêi.
12 ChiÕc l¸
cuèi cïng
TruyÖ
n
O.Hen
-ri
(MÜ)
T×nh yªu th¬ng cao c¶ gi÷a
nh÷ng con ngêi nghÌo khæ: Cô
B¬-men, Gi«n Xi vµ Xiu.
T×nh tiÕt hÊp
dÉn, kÕt hîp cÊu
®¶o ngîc t×nh
huèng 2 lÇn.
13 Hai c©y
phong
TruyÖ
n
Ai-ma-
tèp (C
-r¬
-gi¬
-xtan)
T×nh yªu quª h¬ng vµ c©u
chuyÖn vÒ ngêi thÇy vun trång
m¬ íc, hy väng cho HS.
Lèi kÓ chuyÖn
hÊp dÉn, lèi miªu
t¶ theo phong
çch héi ho¹, g©y
Ên tîng m¹nh.
14 Cè h¬ng TruyÖ
n
Lç TÊn
(Trung
Quèc)
Sù thay ®æi cña lµng quª,
cña nh©n vËt NhuËn Thæ→
phª ph¸n x· héi phong kiÕn,
®Æt vÊn ®Ò con ®êng ®i
cho n«ng d©n, cho x· héi.
Lèi têng thuËt
hÊp dÉn, kÕt hîp
kÓ vµ b×nh…
ng«n ng÷ gi¶n
dÞ, giµu h×nh
¶nh.

15 Nh÷ng
®øa trÎ
TruyÖ
n
Gor¬ki
(Nga)
T×nh b¹n th©n thiÕt gi÷a
nh÷ng ®øa trÎ (t¸c gi¶, 3 ®øa
trÎ con 1 ®¹i t¸) sèng thiÕu
t×nh th¬ng, bÊt chÊp c¶n trë
cña x· héi).
Lèi kÓ chuyÖn
giµu h×nh ¶nh,
®an xen chuyÖn
®êi thêng víi cæ
tÝch.
16 R« bin
x¬n
ngoµi
®¶o
hoang
TrÝch
tiÓu
thuyÕ
t
§i-ph«
(Anh)
Cuéc sèng khã kh¨n vµ tinh
thÇn l¹c quan cña nh©n vËt
gi÷a vïng hoang ®¶o trªn 10
n¨m trêi.
NghÖ thuËt kÓ
chuyÖn hÊp dÉn
cña nh©n vËt "
t«i" tù ho¹, kÕt
hîp miªu t¶.
17 Bè cña
Xi-m«ng
TruyÖ
n
M«-pa-
x¨ng
(Ph¸p)
Nçi tuyÖt väng cña Xi m«ng,
t×nh c¶m ch©n t×nh cña ng-
êi mÑ (Bl¨ng - sèt), sù bao
dung cña Phi- lÝp.
NghÖ thuËt miªu
t¶ diÔn biÕn t©m
tr¹ng 3 nh©n vËt;
kÕt hîp tù sù víi
nghÞ luËn.
18 Con chã
BÊc
TrÝch
tiÓu
thuyÕ
t
L©n
®¬n
(MÜ)
T×nh c¶m yªu th¬ng cña t¸c
gi¶ ®èi víi loµi vËt.
TrÝ tëng tîng khi
®i s©u vµo
"thÕ giíi t©m
hån"cña chã BÊc.
19 Lßng yªu
níc
NghÞ
luËn
E ren
bua
(Nga)
Lßng yªu níc b¾t ®Çu tõ
lßng yªu nhµ, yªu lµng xãm,
yªu miÒn quª…nh suèi ch¶y
ra s«ng, s«ng ®i ra bÓ…
C¶m xóc ch©n
thµnh, m·nh liÖt.
BiÖn ph¸p so
s¸nh hîp lÝ.
§i bé
ngao du
NghÞ
luËn
Ru -
X«
(Ph¸p)
Ca ngîi sù gi¶n dÞ, tù do,
thiªn nhiªn muèn ngao du
cÇn ®i bé → tù do…
LËp luËn chÆt
chÏ, luËn cø sinh
®éng → cã søc
thuyÕt phôc.
Chã sãi
vµ Cõu
NghÞ
luËn
Ten
(Ph¸p)
Nªu lªn ®Æc trng cña s¸ng
t¸c nghÖ thuËt lµm ®Ëm dÊu
Ên, c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ
riªng cña nhµ v¨n.
NghÖ thuËt so
s¸nh, nghÖ thuËt
lËp luËn cña bµi
nghÞ luËn v¨n
häc hÊp dÉn.
Ghi chó: (VÒ thêi gian s¸ng t¸c ®· ®îc SGK tæng hîp, trang 181)
Nh÷ng néi dung chñ yÕu

1. Nh÷ng s¾c th¸i vÒ phong tôc, tËp qu¸n cña nhiÒu d©n téc, nhiÒu ch©u lôc
trªn thÕ giíi (C©y bót thÇn, ¤ng l·o ®¸nh ç vµ con ç vµng, Bè cña Xi m«ng, §i bé
ngao du..)
2. Thiªn nhiªn vµ t×nh yªu thiªn nhiªn (§i bé ngao du, Hai c©y phong, Lßng yªu
níc, Xa ng¾m th¸c nói L)
3. Th¬ng c¶m sè phËn nh÷ng ngêi nghÌo khæ, kh¸t väng gi¶i phãng ngêi nghÌo
(Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸, Em bÐ b¸n diªm, ChiÕc l¸ cuèi cïng, Cè h¬ng)
4. Híng tíi çi thiÖn, ghÐt çi ¸c çi xÊu (C©y bót thÇn, ¤ng l·o ®¸nh ç vµ con
ç vµng, ¤ng Giuèc §anh mÆc lÔ phôc)
5. T×nh yªu lµng xãm quª h¬ng, t×nh yªu ®Êt níc (Cè h¬ng, C¶m nghÜ trong
®ªm thanh tÜnh, Lßng yªu níc..)
Nh÷ng nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c
1. VÒ truyÖn d©n gian: NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, trÝ tëng tîng, çc yÕu tè
hoang ®êng (so s¸nh víi mét sè truyÖn d©n gian ViÖt Nam).
2. VÒ th¬:
- NÐt ®Æc s¾c cña 4 bµi th¬ §êng (Ng«n ng÷, h×nh ¶nh, hµm sóc, biÖn ph¸p
tu tõ…)
- NÐt ®Æc s¾c cña th¬ tù do (M©y vµ sãng)
- So s¸nh víi th¬ ViÖt Nam?
3. VÒ truyÖn:
- Cèt truyÖn vµ nh©n vËt.
-YÕu tè h cÊu.
- Miªu t¶, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn trong truyÖn?
4. VÒ nghÞ luËn:
- NghÞ luËn x· héi vµ nghÞ luËn v¨n häc.
- HÖ thèng lËp luËn (luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng).
- yÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m, thuyÕt minh hay nghÞ luËn.
5. VÒ kÞch. M©u thuÉn kÞch, ng«n ng÷ vµ hµnh ®éng kÞch?
(Mçi thÓ lo¹i cã thÓ híng dÉn HS ph©n tÝch vµ so s¸nh íi v¨n häc ViÖt Nam).
V. V¨n b¨n nhËt dông
Líp
Tªn v¨n b¶n
nhËt dông
Néi dung
H×nh thøc (Ph¬ng thøc
biÓu ®¹t)
6 CÇu Long
Biªn - chøng
nhËn lÞch sö
N¬i chøng kiÕn nh÷ng sù kiÖn
lÞch sö hµo hïng, bi tr¸ng cña Hµ
Néi.
Tù sù, miªu t¶ vµ biÓu
c¶m.

§éng Phong
Nha
Lµ k× quan thÕ giíi, thu hót kh¸ch
du lÞch, tù hµo vµ b¶o vÖ danh
th¾ng nµy.
ThuyÕt minh, miªu t¶
Bøc th cña
thñ lÜnh da
®á
Con ngêi ph¶i sèng hoµ hîp víi
thiªn nhiªn lo b¶o vÖ m«i trêng
NghÞ luËn vµ biÓu c¶m
7
Cæng trêng
më ra
T×nh c¶m thiªng liªng cña cha mÑ
víi con çi. Vai trß cña nhµ trêng
®èi víi mçi con ngêi.
Tù sù, miªu t¶ thuyÕt
minh, nghÞ luËn, biÓu
c¶m.
MÑ t«i T×nh yªu th¬ng kÝnh träng cha mÑ
lµ t×nh c¶m thiªng liªng cña con çi.
Tù sù, miªu t¶ nghÞ luËn,
biÓu c¶m.
Cuéc chia tay
cña nh÷ng
con bóp bª
T×nh c¶m th©n thiÕt cña 2 anh
em vµ nçi ®au chua xãt khi ë
trong hoµn c¶nh gia ®×nh bÊt
h¹nh.
Tù sù, nghÞ luËn, biÓu
c¶m.
8
Ca HuÕ trªn
s«ng H¬ng
VÎ ®Ñp cña sinh ho¹t v¨n ho¸ vµ
nh÷ng con ngêi tµi hoa xø HuÕ.
ThuyÕt minh, nghÞ luËn,
tù sù, biÓu c¶m.
Th«ng tin vÒ
Ngµy Tr¸i §Êt
n¨m 2000
T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao ni
l«ng ®èi víi m«i trêng.
NghÞ luËn vµ hµnh
chÝnh.
¤n dÞch
thuèc l¸
T¸c h¹i cña thuèc l¸ (kinh tÕ vµ
søc khoÎ)
ThuyÕt minh, nghÞ luËn
vµ biÓu c¶m.
Bµi to¸n d©n
sè
Mèi quan hÖ gi÷a d©n sè vµ sù
ph¸t triÓn x· héi.
ThuyÕt minh vµ nghÞ
luËn.
9
Tuyªn bè thÕ
giíi vÒ sù sèng
cßn, quyÒn ®-
îc b¶o vÖ vµ
ph¸t triÓn cña
trÎ em
Tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc b¶o vÖ vµ
ph¸t triÓn trÎ em cña céng ®ång
quèc tÕ.
nghÞ luËn, thuyÕt minh
vµ biÓu c¶m.
§Êu tranh cho
mét thÕ gi¬i
hoµ b×nh
Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ
tr¸ch nhiÖm ng¨n chÆn chiÕn
tranh v× hoµ b×nh thÕ giíi.
NghÞ luËn vµ biÓu c¶m.
Phong çch
Hå ChÝ Minh
VÎ ®Ñp cña phong çch Hå ChÝ
Minh; tù hµo, kÝnh yªu vµ tù hµo
vÒ B¸c
NghÞ luËn vµ biÓu c¶m.
+ Lu ý néi dung çc chó thÝch cña v¨n b¶n nhËt dông.
+ Liªn hÖ çc vÊn ®Ò trong v¨n b¶n nhËt dông vµ ®êi sèng x· héi.
+ Cã ý kiÕn, quan ®iÓm tríc çc vÊn ®Ò ®ã.

+ VËn dông tæng hîp kiÕn thøc çc m«n häc kh¸c ®Ó lµm s¸ng tá çc vÊn ®Ò
®îc ®Æt ra trong v¨n b¶n nhËt dông.
+C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vµ ph¬ng thøc biÓu hiÖn ®Ó ph©n tÝch mét v¨n b¶n
nhËt dông.
B. TiÕng ViÖt
I. Tõ ng÷:
§¬n vÞ bµi
häc
Kh¸i niÖm Çch sö dông
Tõ ®¬n Lµ tõ chØ gåm mét
tiÕng
Thêng dïng ®Ó t¹o tõ ghÐp, tõ l¸y lµm
cho vèn tõ thªm phong phó.
Tõ phøc Lµ tõ gåm hai hay nhiÒu
tiÕng
Dïng ®Þnh danh sù vËt, hiÖn tîng rÊt
phong phó trong ®êi sèng.
Tõ ghÐp Lµ nh÷ng tõ phøc ®îc
t¹o ra b»ng çch ghÐp
çc tiÕng cã quan hÖ víi
nhau vÒ nghÜa
Dïng ®Þnh danh sù vËt, hiÖn tîngrÊt
phong phó trong ®êi sèng, sö dông ®óng
çc lo¹i tõ ghÐp trong giao tiÕp, trong lµm
bµi.
Tõ l¸y Lµ nh÷ng tõ phøc cã
quan hÖ l¸y ©m gi÷a çc
tiÕng
T¹o nªn nh÷ng tõ tîng thanh, tîng h×nh
trong v¨n miªu t¶, trong th¬ ca sö dông
®óng tõ l¸y trong giao tiÕp, trong lµm
bµi.
Thµnh ng÷ Lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o
cè ®inh, biÓu thÞ mét ý
nghÜa hoµn chØnh (t-
¬ng ®¬ng nh mét 1 tõ)
Lµm cho c©u v¨n thªm h×nh ¶nh, sinh
®éng, t¨ng tÝnh h×nh tîng vµ tÝnh biÓu
c¶m.
NghÜa cña
tõ
Lµ néi dung (sù vËt,
tÝnh chÊt, ho¹t ®éng,
quan hÖ) mµ tõ biÓu
thÞ.
Dïng tõ ®óng chç, ®óng lóc, hîp lý.
Tõ nhiÒu
nghÜa
Lµ tõ mang nh÷ng s¾c
th¸i ý nghÜa kh¸c nhau
Dïng nhiÒu trong v¨n ch¬ng, ®Æc biÖt
trong th¬ ca.

do hiÖn tîng chuyÓn
nghÜa
HiÖn tîng
chuyÓn
nghÜa cña tõ
Lµ hiÖn tîng ®æi
nghÜa cña tõ t¹o ra
nh÷ng tõ nhiÒu nghÜa
(nghÜa gèc → nghÜa
chuyÓn)
HiÓu hiÖn tîng chuyÓn nghÜa trong
nh÷ng v¨n c¶nh nhÊt ®Þnh.
Tõ ®ång ©m Lµ nh÷ng tõ gièng nhau
vÒ ©m thanh nhng
nghÜa kh¸c xa nhau,
kh«ng liªn quan g× víi
nhau.
Khi dïng tõ ®ång ©m ph¶i chó ý ®Õn
ng÷ c¶nh ®Ó tr¸nh g©y hiÓu nhÇm.
Thêng dïng trong th¬ trµo phóng.
Tõ ®ång
nghÜa
Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa
gièng nhau hoÆc gÇn
gièng nhau.
Dïng tõ ®ång nghÜa vµ çc lo¹i tõ ®ång
nghÜa ®Ó thay thÕ ph¶i phï hîp víi ng÷
c¶nh vµ s¾c th¸i biÓu c¶m.
Tõ tr¸i nghÜa Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa
tr¸i ngîc nhau.
Dïng trong thÓ ®èi, t¹o h×nh tîng t¬ng
ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh, lµm cho lêi nãi
sinh ®éng
CÊp ®é kh¸i
qu¸t cña
nghÜa tõ ng÷
Lµ nghÜa cña mét tõ
ng÷ cã thÓ réng h¬n
(kh¸i qu¸t h¬n) hoÆc
hÑp h¬n (Ýt kh¸i qu¸t
h¬n) nghÜa cña tõ ng÷
kh¸c (nghÜa réng,
nghÜa hÑp..)
Sö dông nghÜa tõ ng÷ theo tõng cÊp ®é
kh¸i qu¸t, tr¸nh vi ph¹m cÊp ®é kh¸i qu¸t
cña tõ ng÷.
Trêng tõ
vùng
Lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ
cã Ýt nhÊt mét nÐt
chung vÒ nghÜa
Chó ý çch chuyÓn trêng tõ vùng ®Ó
t¨ng thªm tÝnh nghÖ thuËt cña ng«n ng÷
tõ vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t (phÐp nh©n ho¸,
Èn dô, so s¸nh…)
Tõ mîn Lµ nh÷ng tõ vay mîn
nhiÒu tõ tiÕng cña níc
ngoµi ®Ó biÓu thÞ sù
vËt, hiÖn tîng, ®Æc
®iÓm…mµ tiÕng ViÖt
cha cã tõ thËt thÝch hîp
®Ó diÔn ®¹t.
Mîn tõ ®óng lóc, ®óng chç ®Ó t¨ng hiÖu
qu¶ giao tiÕp, biÓu ®¹t.
Tõ H¸n ViÖt Lµ nh÷ng tõ gèc H¸n ®îc
ph¸t ©m theo çch cña
ngêi ViÖt.
BiÕt sö dông tõ H¸n ViÖt trong nh÷ng
ng÷ c¶nh cô thÓ (trang träng, t«n
nghiªm…)
ThuËt ng÷ Lµ tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i
niÖm khoa häc, c«ng
Dïng thuËt ng÷ chÝnh x¸c 1 nghÜa.

nghÖ thêng ®îc dïng
trong c¸c v¨n b¶n khoa
häc, c«ng nghÖ
BiÖt ng÷ x·
héi
Lµ tõ ng÷ ®îc dïng trong
mét tÇng líp x· héi nhÊt
®Þnh (tõ ®Þa ph¬ng ë 1
®Þa ph¬ng)
Kh«ng nªn l¹m dông tõ ng÷ ®Þa ph¬ng
vµ biÖt ng÷ x· héi trong giao tiÕp, trong
lµm v¨n.
Tõ tîng h×nh Lµ tõ gîi t¶ h×nh ¶nh,
d¸ng vÎ tr¹ng th¸i cña sù
vËt.
Dïng nhiÒu trong v¨n t¶ vµ tù sù
Tõ tîng thanh Lµ tõ m« pháng ©m
thanh cña tù nhiªn cña
con ngêi.
Dïng nhiÒu trong v¨n t¶ vµ tù sù
So s¸nh Lµ ®èi chiÕu sù vËt, sù
viÖc nµy víi sù vËt, sù
viÖc kh¸c cã nÐt t¬ng
®ång ®Ó lµm t¨ng søc
gîi c¶m, gîi h×nh cho sù
diÔn ®¹t.
T¨ng søc gîi h×nh gîi c¶m trong ca dao,
trong th¬, trong miªu t¶, trong nghÞ luËn.
Èn dô Lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn t-
îng nµy b»ng tªn sù vËt,
hiÖn tîng kh¸c cã nÐt t-
¬ng ®ång víi nã nh»m
t¨ng søc gîi h×nh, gîi
c¶m cho sù diÔn ®¹t.
Chän nÐt t¬ng ®ång ®Ó t¹o Èn dô trong
v¨n miªu t¶, thuyÕt minh, nghÞ luËn,
s¸ng t¸c th¬ ca
Nh©n ho¸ Lµ gäi hoÆc t¶ con vËt,
c©y cèi, ®å vËt b»ng
nh÷ng tõ ng÷ vèn ®îc
dïng ®Ó gäi hoÆc t¶
con ngêi, lµm cho thÕ
giíi loµi vËt trë lªn gÇn
gòi…
Dïng nhiÒu trong th¬ ca, v¨n miªu t¶,
thuyÕt minh
Nãi qu¸ Lµ biÖn ph¸p tu tõ
phãng ®¹i møc ®é, quy
m«, tÝnh chÊt cña sù
vËt, hiÖn tîng ®îc m« t¶
®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên
tîng, t¨ng søc biÓu c¶m.
Dïng trong nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp cô
thÓ.
Nãi gi¶m, nãi
tr¸nh
Lµ mét biÖn ph¸p tu tõ
dïng c¸ch diÔn ®¹t tÕ
nhÞ, uyÓn chuyÓn,
Dïng trong nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp
phï hîp.

tr¸nh g©y c¶m gi¸c qu¸
®au buån, ghª sî, nÆng
nÒ; tr¸nh th« tôc, thiÕu
lÞch sù.
Lµ s¾p xÕp nèi tiÕp
hµng lo¹t tõ hay côm tõ
cïng lo¹i ®Ó diÔn t¶ ®îc
®Çy ®ñ h¬n, s©u s¾c
h¬n nh÷ng khÝa c¹nh
kh¸c nhau cña thùc tÕ, t
tëng, t×nh c¶m.
BiÕt sù vËn dông çc kiÓu liÖt kª theo
cÆp, kh«ng theo cÆp, t¨ng tiÕn trong
v¨n miªu t¶, thuyÕt minh..
Lµ biÖn ph¸p lÆp l¹i tõ
ng÷ (hoÆc c¶ c©u) ®Ó
lµm næi bËt ý, g©y c¶m
xóc m¹nh.
Sö dông çc d¹ng ®iÖp ng÷ trong viÕt
v¨n, trong thuyÕt minh, lµm th¬.
Lµ lîi dông ®Æc s¾c vÒ
©m, vÒ nghÜa cña tõ
ng÷ ®Ó t¹o s¾c th¸i dÝ
dám, hµi híc lµm c©u
v¨n hÊp dÉn vµ thó vÞ.
Sö dông lèi ch¬i ch÷ ®ång ©m, ®iÖp
©m, nãi l¸I trong th¬ trµo phóng, c©u ®èi,
c©u ®è…
II. Ng÷ ph¸p
§¬n vÞ
bµi häc
Kh¸i niÖm Çch sö dông
Danh tõ Lµ nh÷ng tõ chØ ngêi, vËt,
kh¸i niÖm
Thêng lµm chñ ng÷ trong c©u. Dïng çc
lo¹i danh tõ phï hîp trong v¨n miªu t¶, tù
sù.
§éng tõ Lµ nh÷ng tõ chØ hµnh
®éng, tr¹ng th¸i cña sù vËt.
Thêng lµm vÞ ng÷ trong c©u. Dïng çc lo¹i
®éng tõ phï hîp trong v¨n miªu t¶, tù sù
TÝnh tõ Lµ nh÷ng tõ chØ ®Æc
®iÓm, tÝnh chÊt cña sù
vËt hµnh ®éng, tr¹ng th¸i
Cã thÓ lµm chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c©u.
Dïng trong c©u v¨n nghÞ luËn, miªu t¶.
Sè tõ Lµ nh÷ng tõ chØ sè lîng vµ
thø tù cña sù vËt
Trong ®ßi sèng vµ trong t¸c phÈm v¨n
häc(mét canh….hai canh….l¹i ba canh).
§¹i tõ Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó chØ
ngêi, sù vËt, ho¹t ®éng
tÝnh chÊt ®îc nãi ®Õn
trong mét ng÷ c¶nh nhÊt
®Þnh cña lêi nãi hoÆc
dïng ®Ó hái
Dïng ®¹i tõ phï hîp trong giao tiÕp, trong
héi tho¹i ®Ó gi÷ ®óng vai trong giao tiÕp,
héi tho¹i.
Lîng tõ Lµ nh÷ng tõ chØ lîng Ýt Trong ®êi sèng vµ trong t¸c phÈm v¨n häc

hay nhiÒu cña sù vËt
ChØ tõ Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó chØ
vµo sù vËt, nh»m x¸c
®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt
trong kh«ng gian hoÆc
thêi gian.
Lµm phô ng÷ trong côm danh tõ. Cã thÓ
lµm chñ ng÷ hoÆc tr¹ng ng÷ trong c©u.
Phã tõ Lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm
®éng tõ, tÝnh tõ ®Ó bæ
sung ý nghÜa cho ®éng
tõ, tÝnh tõ.
T¹o nªn gi¸ trÞ biÓu c¶m trong çc v¨n b¶n
miªu t¶, thuyÕt minh.
Quan
hÖ tõ
Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó biÓu
thÞ çc ý nghÜa quan hÖ
nh së h÷u, so s¸nh, nh©n
qu¶…gi÷a çc bé phËn cña
c©u hay gi÷a c©u víi c©u
trong ®o¹n v¨n.
Sö dông ®óng çc quan hÖ, cÆp quan
hÖ tõ ®Ó c©u v¨n trong s¸ng, rµnh m¹ch -
nhÊt lµ v¨n nghÞ luËn.
Trî tõ Lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm
mét tõ ng÷ trong c©u ®Ó
nhÊn m¹nh hoÆc biÓu thÞ
th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù vËt, sù
viÖc ®îc nãi ®Õn ë gi÷a tõ
ng÷ ®ã.
§îc dïng nhiÒu trong héi tho¹i, kÞch b¶n
v¨n häc.
T×nh
th¸i tõ
Lµ nh÷ng tõ ®îc thªm vµo
c©u ®Ó cÊu t¹o c©u nghi
vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u
c¶m vµ ®Ó biÓu thÞ çc
s¾c th¸i t×nh c¶m cña ngêi
nãi.
Sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp trong tõng
hoµn c¶nh, giao tiÕp (quan hÖ x· héi,
tuæi t¸c)
Th¸n tõ Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó béc
lé t×nh c¶m, c¶m xóc cña
ngêi nãi hoÆc dïng ®Ó gäi
®¸p.
§îc dïng nhiÒu trong héi tho¹i, v¨n biÓu
c¶m.
Côm
danh tõ
Lµ lo¹i tæ hîp tõ do danh tõ
víi mét sè tõ ng÷ phô thuéc
nã t¹o thµnh
Gièng danh tõ khi ho¹t ®éng trong c©u
Côm
®éng tõ
Lo¹i tæ hîp do ®éng tõ víi
mét sè tõ ng÷ phô thuéc nã
t¹o thµnh
Gièng ®éng tõ khi ho¹t ®éng trong c©u
Côm
tÝnh tõ
Lo¹i tæ hîp do tÝnh tõ víi
mét sè tõ ng÷ phô thuéc nã
t¹o thµnh
Gièng tÝnh tõ khi ho¹t ®éng trong c©u

Thµnh
phÇn
chÝnh
cña c©u
Lµ nh÷ng thµnh phÇn b¾t
buéc ph¶i cã mÆt ®Ó c©u
cã cÊu t¹o hoµn chØnh vµ
diÔn ®¹t ®îc mét ý trän
vÑn.
ViÕt v¨n miªu t¶, v¨n nghÞ luËn
Thµnh
phÇn
phô cña
c©u
Lµ thµnh phÇn kh«ng b¾t
buéc cã mÆt trong c©u
Cho c©u v¨n thªm ý, sinh ®éng
Chñ
ng÷
Lµ thµnh phÇn chÝnh cña
c©u nªu trªn sù vËt, hiÖn t-
îng cã hµnh ®éng, ®Æc
®iÓm, tr¹ng th¸i…®îc miªu
t¶ ë vÞ ng÷.
T×m vµ ®Æt chñ ng÷ cña c©u cho phï
hîp, linh ho¹t phong phó trong v¨n nghÞ
luËn, miªu t¶…
VÞ ng÷ Lµ thµnh phÇn chÝnh cña
c©u cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi
çc phã tõ chØ quan hÖ
thêi gian, tr¶ lêi cho c©u
hái lµm g×?, lµm sao?...
T×m vµ ®Æt VÞ ng÷ cña c©u cho phï hîp,
linh ho¹t phong phó trong v¨n nghÞ luËn,
miªu t¶…
Tr¹ng
ng÷
Lµ thµnh phÇn phô cña
c©u nh»m x¸c ®Þnh thªm
vÒ thêi gian, n¬i chèn,
nguyªn nh©n, môc ®Ých,
çch thøc…diÔn ra sù viÖc
nªu trong c©u.
sö dông tr¹ng ng÷ ë çc vÞ trÝ trong c©u
cho phï hîp.Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u ®Ó
t¨ng sù diÔn ®¹t, lµm râ ý tëng , t¨ng tÝnh
nèi kÕt m¹ch l¹c.
Thµnh
phÇn
biÖt lËp
Lµ thµnh phÇn kh«ng tham
gia vµo viÖc diÔn ®¹t
nghÜa sù viÖc cña c©u.
(T×nh th¸i, c¶m th¸n, gäi-
®¸p, phô chñ)
Khëi
ng÷
Lµ thµnh phÇn c©u ®øng
tríc chñ ng÷ ®Ó nªu lªn ®Ò
tµi ®îc nãi ®Õn trong c©u
Dïng nhiÒu trong héi tho¹i, trong kÞch b¶n
v¨n häc, trong v¨n nghÞ luËn, tù sù.
C©u
trÇn
thuËt
®¬n
lµ lo¹i c©u do mét côm C-
V t¹o thµnh, dïng ®Ó giíi
thiÖu, t¶ hoÆc kÓ vÒ mét
sù viÖc, sù vËt hay ®Ó nªu
mét ý kiÕn.
Dïng ®óng vµ cã hiÖu qu¶ c©u trÇn thuËt
®¬n cã tõ lµ vµ kh«ng cã tõ lµ.
C©u
®Æc
biÖt
Lµ lo¹i c©u kh«ng cÊu t¹o
theo m« h×nh chñ ng÷ - vÞ
ng÷
Dïng liÖt kª (v¨n miªu t¶, thuyÕt minh…),
gäi ®¸p, béc lé c¶m xóc (héi tho¹i).

C©u rót
gän
lµ c©u mµ khi nãi hoÆc
viÕt cã thÓ lîc bá mét sè
thµnh phÇn cña c©u nh»m
th«ng tin nhanh, tr¸nh lÆp
l¹i tõ ng÷.
Dïng c©u rót gän ph¶i chó ý ng÷ c¶nh,
tr¸nh lµm ngêi ®äc, ngêi nghe hiÓu sai,
hoÆc hiÓu kh«ng ®Çy ®ñ. Dïng trong lêi
tho¹i kÞch b¶n v¨n häc.
C©u
ghÐp
Lµ nh÷ng c©u do hai
hoÆc nhiÒu côm C-V
kh«ng bao chøa nhau t¹o
thµnh. Mçi côm C-V nµy ®-
îc gäi lµ mét vÕ c©u.
+ Nèi b»ng 1 quan hÖ tõ
+ Nèi b»ng 1 cÆp quan
hÖ tõ
+ Nèi b»ng phã tõ, ®¹i tõ
+ Kh«ng dïng tõ nèi, dïng
dÊu phÈy, hai chÊm…
X¸c ®Þnh ®óng thµnh phÇn c©u, çc vÕ
cña c©u ghÐp.
Dùa vµo néi dung ý nghÜa ®Ó lùa chän
çch nèi çc vÕ trong c©u ghÐp.
Dïng nhiÒu trong v¨n b¶n nghÞ luËn.
DÊu
c©u
Lµ nh÷ng dÊu hiÖu h×nh
thøc dïng ®Ó kÕt thóc
c©u, t¸ch ý, diÔn ®¹t ý hay
biÓu ®¹t mét s¾c th¸i ý
nghÜa nµo ®ã (khi viÕt);
®¸nh dÊu nh÷ng chç
ngõng, nghØ, çc h×nh
thøc diÔn ®¹t ý (khi nãi).
Sö dông ®óng dÊu c©u gãp phÇn t¹o
hiÖu qu¶ biÓu ®¹t.
Më réng
c©u
Lµ khi nãi hoÆc khi viÕt
cã thÓ dïng côm C-V lµm
thµnh phÇn c©u → CN cã
C- V, TN cã C- V, BN cã C-
V, §N cã C-V, TN cã C-V.
T¨ng sù lý gi¶i, t¨ng søc biÓu ®¹t, lµm râ
nghÜa çc thµnh phÇn c©u. Dïng nhiÒu
trong v¨n nghÞ luËn.
ChuyÓn
®æi
c©u
Lµ chuyÓn ®æi c©u chñ
®éng thµnh c©u bÞ ®éng
(vµ ngîc l¹i) ë mçi ®o¹n v¨n
®Òu nh»m liªn kÕt çc c©u
trong ®o¹n thµnh mét m¹ch
v¨n thèng nhÊt.
Chó ý chñ thÓ cñ ho¹t ®éng vµ ®èi tîng
cña ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh chuyÓn
®æi c©u.
C©u
trÇn
thuËt
Lµ c©u dïng ®Ó kÓ, th«ng
b¸o, nhËn ®Þnh, miªu t¶…
hay yªu cÇu, ®Ò nghi, béc
lé t×nh c¶m, xóc c¶m…
dïng nhiÒu trong giao tiÕp v¨n miªu t¶ vµ
tù sù.
C©u lµ c©u cã nh÷ng tõ ng÷ dïng nhiÒu trong giao tiÕp trong v¨n ch-

c¶m
th¸n
c¶m th¸n dïng ®Ó béc lé
trùc tiÕp c¶m xóc cña ngêi
nãi (ngêi viÕt); xuÊt hiÖn
trong ng«n ng÷ giao tiÕp
vµ ng«n ng÷ v¨n ch¬ng.
¬ng (biÓu c¶m)
C©u
nghi
vÊn
Lµ c©u cã nh÷ng tõ nghi
vÊn, nh÷ng tõ nèi çc vÕ
cã quan hÖ lùa chän.
Chøc n¨ng lµ ®Ó hái,
ngoµi ra cßn dïng ®Ó
kh¼ng ®Þnh, b¸c bá, ®e
do¹…
Dïng trong c©u nghi vÊn trong héi tho¹i,
®èi tho¹i, ®éc tho¹i, trong kÞch b¶n v¨n
häc.
C©u
cÇu
khiÕn
Lµ c©u cã nh÷ng tõ cÇu
khiÕn hay ng÷ ®iÖu cÇu
khiÕn; dïng ®Ó ra lÖnh,
yªu cÇu, ®Ò nghÞ, khuyªn
b¶o…
Dïng nhiÒu trong giao tiÕp hµng ngµy.
C©u
phñ
®Þnh
Lµ c©u cã nh÷ng tõ ng÷
phñ ®Þnh dïng ®Ó th«ng
b¸o, ph¶n b¸c…
Dïng trong giao tiÕp, trong v¨n nghÞ
luËn.
Liªn kÕt
c©u vµ
®o¹n
v¨n
Çc ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n
còng nh çc c©u trong mét
®o¹n v¨n ph¶i liªn kÕt chÆt
chÏ víi nhau vÒ néi dung
vµ h×nh thøc (phôc vô chñ
®Ò, s¾p xÕp theo tr×nh tù
hîp lý)
Dïng trong v¨n nghÞ luËn.
NghÜa
têng
minh vµ
hµm ý
- NghÜa têng minh lµ
phÇn th«ng b¸o ®îc diÔn
®¹t trùc tiÕp b»ng tõ ng÷
trong c©u.
- Hµm ý lµ phÇn th«ng b¸o
tuy kh«ng ®îc diÔn ®¹t trùc
tiÕp b»ng tõ ng÷ trong c©u
nhng cã thÓ x¶y ra tõ
nh÷ng tõ ng÷ Êy.
- Dïng nhiÒu trong giao tiÕp, héi tho¹i.
- Hµm ý dïng nhiÒu trong s¸ng t¸c th¬ ca.
Héi tho¹i Lµ ho¹t ®éng giao tiÕp
trong ®ã Vai x· héi (VÞ trÝ
c¶u ngêi tham gia héi tho¹i)
®îc x¸c ®Þnh b»ng çc
Sö dông ng«n ng÷ ®óng vai trong qu¸
tr×nh tham gia héi tho¹i: ®óng ®èi tîng,
v¨n ho¸…sö dông tèt çc ph¬ng ch©m héi
tho¹i.

quan hÖ x· héi (th©n - s¬,
trªn - díi)
Çch
dÉn trùc
tiÕp
Lµ nh¾c l¹i nguyªn v¨n lêi
nãi hay ý nghÜ cña ngêi
hoÆc nh©n vËt,®Æt trong
dÊu ngoÆc kÐp.
Dïng trong v¨n nghÞ luËn, thuyÕt minh.
Çch
dÉn gi¸n
tiÕp
Lµ thuËt l¹i lêi nãi hay ý
nghÜ cña ngêi hoÆc nh©n
vËt, cã ®iÒu chØnh cho
thÝch hîp.
Dïng nhiÒu trong v¨n nghÞ luËn, thuyÕt
minh.
§o¹n v¨n Lµ ®¬n vÞ trùc tiÕp t¹o nªn
v¨n b¶n, b¾t ®Çu tõ ch÷
viÕt hoa lïi ®Çu dßng, kÕt
thóc b»ng dÊu chÊm
xuèng dßng vµ thêng biÓu
®¹t mét ý t¬ng ®èi hoµn
chØnh. §o¹n v¨n thêng do
nhiÒu c©u t¹o thµnh.
Liªn kÕt çc c©u ®Ó thµnh ®o¹n v¨n hoµn
chØnh. BiÕt sö dông çc ph¬ng tiÖn tõ
ng÷, çc kiÓu c©u, çch kÕt cÊu ®o¹n
v¨n…®Ó cã nh÷ng ®o¹n v¨n hay→ liªn kÕt
çc ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n
Liªn kÕt
®o¹n
v¨n
Lµ sö dông çc ph¬ng tiÖn
liªn kÕt (tõ ng÷, c©u) khi
chuyÓn tõ ®o¹n v¨n nµy
sang ®o¹n v¨n kh¸c ®Ó
thÓ hiÖn quan hÖ ý nghÜa
cña chóng
dïng trong v¨n nghÞ luËn t×m nh÷ng çch
liªn kÕt çc ®o¹n v¨n cho phï hîp, linh ho¹t
vµ sinh ®éng.
Hµnh
®éng
nãi
Lµ hµnh ®éng ®îc thùc
hiÖn b»ng lêi nãi nh»m
môc ®Ých nhÊt ®Þnh (hái,
tr×nh bµy, ®iÒu khiÓn, b¸o
tin, béc lé c¶m xóc…)
Dïng çc kiÓu c©u chøc n¨ng, phï hîp víi
tõng hµnh ®éng nãi ®Ó t¨ng hiÖu qu¶
giao tiÕp, hiÖu qu¶ biÓu ®¹t.
c. tËp lµm v¨n
Tæng kÕt 6 kiÓu v¨n b¶n ®· häc
TT KiÓu v¨n
b¶n
Ph¬ng thøc biÓu ®¹t
VÝ dô vÒ h×nh thøc v¨n b¶n cô
thÓ
1 V¨n b¶n
tù sù
- Tr×nh bµy çc sù viÖc (sù
kiÖn) cã quan hÖ nh©n qu¶ dÉn
®Õn kÕt côc.
- Môc ®Ých biÓu hiÖn con ngêi,
quy luËt ®êi sèng, bµy tá th¸i
- B¶n tin b¸o chÝ.
- B¶n têng thuËt, têng tr×nh.
- LÞch sö.
- T¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt
(truyÖn, tiÓu thuyÕt)

®é.
2
V¨n b¶n
miªu t¶
T¸i hiÖn çc tÝnh chÊt thuéc
tÝnh sù vËt, hiÖn tîng, gióp con
ngêi c¶m nhËn vµ hiÓu ®îc
chóng.
- B¶n tin b¸o chÝ.
- B¶n têng thuËt, têng tr×nh.
- LÞch sö.
- T¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt
(truyÖn, tiÓu thuyÕt)
3
V¨n b¶n
biÓu
c¶m
Bµy tá trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp
t×nh c¶m, c¶m xóc cña con ngêi,
tù nhiªn x· héi, sù vËt.
- §iÖn mõng, th¨m hái, chia
buån.
- T¸c phÈm v¨n häc: Th¬ tr÷
t×nh, tuú bót
4
V¨n b¶n
thuyÕt
minh
Tr×nh bµy thuéc tÝnh, cÊu t¹o,
nguyªn nh©n, kÕt qu¶ cã Ých
hoÆc cã h¹i cña sù vËt, hiÖn t-
îng,®Î gióp ngêi ®äc cã tri thøc
kh¶ quan vµ cã th¸i ®é ®óng
®¾n víi chóng.
- ThuyÕt min s¶n phÈm.
- Giíi thiÖu di tÝch, th¾ng c¶nh,
nh©n vËt
- Tr×nh bµy tri thøc vµ ph¬ng
ph¸p trong khoa häc.
5
V¨n b¶n
nghÞ
luËn
Tr×nh bµy t tëng, chñ tr¬ng,
quan ®iÓm cña con ngêi ®èi víi
thiªn nhiªn, x· héi, con ngêi qua
çc luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp
luËn thuyÕt phôc.
- Ço, hÞch, chiÕu, biÓu.
- X· luËn, b×nh luËn, lêi kªu gäi.
- S¸ch lÝ luËn.
- Tranh luËn vÒ 1 vÊn ®Ò
chÝnh trÞ x· héi, v¨n ho¸.
6
V¨n b¶n
®iÒu
hµnh
(hµnh
chÝnh
c«ng vô)
Tr×nh bµy theo mÉu chung vµ
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ph¸p lý çc
ý kiÕn, nguyÖn väng cña ç
nh©n, tËp thÓ ®èi víi c¬ quan
qu¶n lý hay ngîc l¹i bµy tá yªu
cÇu, quyÕt ®Þnh cña ngêi cã
thÈm quyÒn ®èi víi ngêi cã tr¸ch
nhiÖm thùc thi hoÆc tho¶ thuËn
gi÷a c«ng d©n víi nhau vÒ lîi
Ých vµ chøc vô.
- §¬n tõ.
- B¸o ço.
- §Ò nghÞ.
- Biªn b¶n.
- Têng tr×nh.
Th«ng b¸o.
- Hîp ®ång.
So s¸nh çc kiÓu v¨n b¶n
1. Sù kh¸c biÖt cña çc kiÓu v¨n b¶n.
- Tù sù: tr×nh bµy sù viÖc
- Miªu t¶: §èi tîng lµ con ngêi, vËt, hiÖn tîng t¸i hiÖn ®Æc ®iÓm cña chóng.
- ThuyÕt minh: CÇn tr×nh bµy nh÷ng ®èi tîng ®îc thuyÕt minh, cÇn lµm râ vÒ b¶n
chÊt bªn trong vµ nhiÒu ph¬ng diÖn cã tÝnh kh¸ch quan.
- NghÞ luËn: Bµy tá quan ®iÓm
- BiÓu c¶m: C¶m xóc

- §iÒu hµnh: Hµnh chÝnh
2. Ph©n biÖt çc thÓ lo¹i v¨n häc vµ kiÓu v¨n b¶n
a. V¨n b¶n tù sù vµ thÓ lo¹i v¨n häc tù sù.
- Gièng: KÓ sù viÖc.
- Kh¸c:
V¨n b¶n tù sù: xÐt h×nh thøc, ph¬ng thøc
ThÓ lo¹i tù sù: §a d¹ng, gåm: +TruyÖn ng¾n
+ TiÓu thuyÕt
+ KÞch
TÝnh nghÖ thuËt trong t¸c phÈm tù sù:
- Cèt truyÖn - nh©n vËt- sù viÖc - KÕt cÊu.
b. KiÓu v¨n b¶n c¶m vµ thÓ lo¹i tr÷ t×nh:
- Gièng: Chøa ®ùng c¶m xóc → t×nh c¶m chñ ®¹o.
- Kh¸c nhau:
+ V¨n b¶n biÓu c¶m: bµy tá c¶m xóc vÒ mét ®èi tîng (v¨n xu«i).
+ T¸c phÈm tr÷ t×nh: ®êi sèng c¶m xóc phong phó cña chñ thÓ tríc vÊn ®Ò
®êi sèng→ (th¬).
Vai trß cña çc yÕu tè thuyÕt minh, miªu t¶, tù sù trong v¨n b¶n nghÞ luËn.
- ThuyÕt minh: gi¶i thÝch cho 1 c¬ së nµo ®ã cña vÊn ®Ò bµn luËn.
- Tù sù: sù viÖc dÉn chøng cho vÊn ®Ò.
- Miªu t¶:
V. BA kiÓu v¨n b¶n häc ë líp 9.
HÖ thèng ®Æc ®iÓm 3 kiÓu v¨n b¶n líp 9.
KiÓu v¨n
b¶n
§Æc ®iÓm
V¨n b¶n thuyÕt
minh
V¨n b¶n tù sù V¨n b¶n nghÞ luËn
§Ých (môc
®Ých)
Ph¬i bµy néi dung
s©u kÝn bªn trong
®Æc trng ®èi tîng
- Tr×nh bµy sù
viÖc
Bµy tá quan ®iÓm
nhËn xÐt ®¸nh gi¸
vÒ vai trß
Çc yÕu tè t¹o
thµnh
- §Æc ®iÓm kh¶
quan cña ®èi
- Sù viÖc.
- Nh©n vËt
LuËn ®iÓm, luËn cø,
dÉn chøng.
(Kh¶ n¨ng kÕt
hîp) ®Æc ®iÓm
çch lµm
Ph¬ng ph¸p thuyÕt
minh: gi¶i thÝch
Giíi thiÖu, tr×nh
bµy diÔn biÕn
- HÖ thèng lËp luËn
- KÕt hîp miªu t¶, tù sù.

On tap ngu van 9

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Similar to On tap ngu van 9

Similar to On tap ngu van 9 (20)

More from Tam Vu Minh

More from Tam Vu Minh (20)

On tap ngu van 9