Downloaded 67 times
ถอดความบทประพันธ์เรื่อง โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ
- 1. ถอดความบทประพัน ธ์เ รื่อง โคลงสุภ าษิต นฤ ทุม นาการ โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ กิจ ๑๐ ประการทีผ ู้ป ระพฤติย ัง ไม่เ คยเสีย ใจ ่ • ๏ บัณฑิตวินิจแล้ว แถลงสาร สอนเอย ทศนฤทุมนาการ ชื่อชี้ เหตุผประพฤติปาน ู้ ดังกล่าว นั้นนอ โทมนัสเพราะกิจนี้ ห่อนได้เคยมี ผู้รู้กล่าวถึง ๑๐ ประการ ที่ผประพฤติยังไม่เคย ู้ เสียใจ เพราะเป็นความประพฤติดีในไตรทวาร (กาย วาจา ใจ ) อันจะยังให้เกิดผลดีแก่ผู้ประพฤติเองและต่อสังคมส่วนรวม อัน ได้แก่ ๑. เพราะความดีท ั่ว ไป • ๏ ทำาดีไป่เลือก เว้น ผู้ใด ใดเฮย แต่ผูกไมตรีไป รอบข้าง ทำาคุณอุดหนุนใน การชอบ ธรรมนา ไร้ศัตรูปองมล้าง กลับซ้องสรรเสริญ การทำาความดีนั้นไม่ควรเลือกกระทำากับผู้ใดผู้หนึ่ง ควรทำากับคนทั่วๆไป และทำาความดีเพิ่มขึ้นด้วยความชอบธรรม จะได้ไม่มีศัตรูคิดร้าย จะมีก็แต่ผู้ยกย่องเชิดชู ๒. เพราะไม่พ ูด ร้า ยต่อ ใครเลย
- 2. • ๏ เหินห่างโมหะ ร้อน ริษยา สละส่อเสียดมารษา ใ ส่ร้าย คำาหยาบจาบจ้วงอา- ฆาตขู่ เข็ญเฮย ไปหมิ่นนินทาบ้าย โทษให้ผู้ใด การอยู่ห่างไกลความหลงและความริษยาไม่พูดจา กล่าวเท็จให้ร้ายผู้อื่น ไม่พูดอาฆาตใคร และไม่พูดนินทากล่าว โทษผู้ใด ๓. เพราะถามฟัง ความก่อ นตัด สิน • ๏ ยินคดีมีเรื่อง น้อย ใหญ่ไฉน ก็ดี ยังบ่ลงเห็นไป เด็ดด้วน ฟังตอบสอบคำาไข คิดใคร่ ครวญนา ห่อนตัดสินห้วนห้วน เห ตุด้วยเบาความ การได้ยิน ได้ฟังเรื่องราวใดๆ มาไม่ควรจะเชื่อใน ทันที ต้องสอบสวนทวนความ คิดใคร่ครวญให้ดีก่อนที่จะตัดสิน ใจเชื่อ ๔. เพราะคิด เสีย ก่อ นจึง พูด ๏ พาทีมีสติ รั้ง รอคิด รอบคอบชอบแลผิด ก่อน พร้อง
- 3. คำาพูดพ่างลิขิต เขียนร่าง เรียงแฮ ฟังเพราะเสนาะต้อง โสตทั้งห่างภัย ก่อนที่จะพูดสิ่งใดให้ตั้งสติให้รอบครอบก่อน เพราะ การพูดดีก็เหมือนกับการเขียนที่มีการเรียบเรียงไว้แล้ว ทำาให้ เวลาฟังเกิดความไพเราะเสนาะหู และไม่เป็นภัยตัวผู้พูดด้วย ๕. เพราะอดพูด ในเวลาโกรธ ๏ สามารถอาจห้าม งด วาจา ตนเฮย ปางเมื่อยังโกรธา ขุ่นแค้น หยุดคิดพิจารณา แพ้ชนะ ก่อนนา ชอบผิดคิดเห็นแม้น ไม่ยั้งเสียความ การรู้จักหักห้ามตนเองไม่ให้พูดในขณะที่ยังโกรธ อยูโดยให้หยุดคิดพิจารณาว่าพูดแล้วจะเป็นฝ่ายแพ้หรือชนะ ่ หรือพูดไปแล้วจะเป็นฝ่ายถูกหรือฝ่ายผิด หากไม่รู้จักยับยั้งแล้ว ละก็อาจทำาให้เสียหายได้ ๖. เพราะได้ก รุณ าต่อ คนที่ถ ึง อับ จน • ๏ กรุณานรชาติ ผู้ พ้องภัย พิบัติเฮย ช่วยรอดปลอดความกษัย สว่างร้อน ผลจักเพิ่มพูนใน
- 4. อนาคต กาลแฮ ชนจักชูชื่อช้อน ป่างเบื้องปัจจุบัน การมีความเมตตากรุณาและให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ ทีประสบภัย ทำาให้เขารอดพ้นจากความทุกข์ยาก ผลที่ได้รบคือ ่ ั ผูคนจะพากันสรรเสริญทั้งในปัจจุบันแล้วอนาคต ้ ๗. เพราะขอโทษบรรดาที่ไ ด้ผ ด ิ • ๏ ใดกิจผิดพลาด แล้ว ไป่ละ ลืมเลย หย่อนทิฐิมานะ อ่อนน้อม ขอโทษเพื่อคารวะ วายบาด หมางแฮ ดีกว่าปดอ้อมค้อม คิดแก้โดยโกง เมื่อกระทำาการสิ่งใดผิดพลาดแล้ว ก็ควรลดความ อวดดีลง และรู้จักกล่าวโทษเพื่อลดความบาดหมางลง ดีกว่าคิด หาทางแก้ด้วยความคดโกง ๘. เพราะอดกลั้น ต่อ ผู้อ ื่น • ๏ ขันตีมีมาก หมั้น สันดาน ใครเกะกะระราน อดกลั้น ไป่ฉุนเฉียวเฉกพาล พาเดือด ร้อนพ่อ ผูประพฤติดั่งนั้น ้ จักได้ใจเย็น การมีความอดทนอดกลั้นต่อผู้ที่มาข่มเหงรังแก ไม่ ฉุนเฉียวเหมือนคนพาล นี่แหละจักได้ชื่อว่าเป็นคนใจเย็น
- 5. ๙. เพราะไม่ฟ ังคำา คนพูด เพศนิน ทา ๏ ไป่ฟังคนพูด ฟุ้ง ฟั่นเฝือ เท็จและจริงจานเจือ คละเคล้า คือมีดเที่ยวกรีดเถือ ท่านทั่ว ไปนา ฟังจะพาพลอยเข้า พวกเพ้อรังควาน การไม่ควรฟังคนที่ชอบพูดเพ้อเจ้อเท็จจริงบ้าง เพราะเปรียบเสมือนมีดที่กรีดหรือระรานคนทั่วไป ฟังแล้วจะพา เราเข้าไปอยู่ในพวกพูดจาเหลวไหลไปด้วย ๑๐. เพราะไม่ห ลงเชือ ข่า วร้า ย ่ • ๏ อีกหนึ่งไป่เชื่อถ้อย คำา คน ลือแฮ • บอกเล่าข่าวเหตุผล เรื่องร้าย สืบสอบประกอบจน แจ่มเท็จ จริง นา ยังบ่ด่วนยักย้าย ตื่นเต้นก่อนกาล การไม่ควรด่วนหลงหรือตื่นเต้นกับข่าวร้ายที่มีผู้นำา มาบอก ควรสืบสาวเรื่องราวที่แท้จริงก่อน • ๏ ข้อความตามกล่าว แก้ สิบประการ นี้นอ ควรแก่ความพิจารณ์
- 6. ทั่วผู้ แม้ละไป่ขาดปาน โคลงกล่าว ก็ดี ควรระงับดับสู้ สงบบ้างยังดี • ที่กล่าวมาทั้ง ๑๐ ประการนี้ แม้จะกระทำาตามได้ไม่หมด ทุกข้อ กระทำาได้เป็นบางข้อก็ยังดี